Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới

Nội dung text: Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới

1. 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 1.1. Xuất phát từ vai trò của tổ chuyên môn và quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong sự phát triển của nhà trường THCS Quản lý hoạt động của TCM của các trường THCS nhằm từng bước nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập trong các nhà trường là vấn đề quan trọng và cấp thiết trong giai đoạn hiện nay, khi toàn ngành GD đang thực hiện đổi mới nội dung chương trình giáo dục phổ thông, SGK mới và đổi mới PPDH hiện nay theo hướng phát triển năng lực người học. 1.2. Xuất phát từ thực tiễn quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La còn có hạn chế, bất cập Hiện nay các trường THCS huyện Mộc Châu, hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học chưa thật hiệu quả. hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La đã có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Tuy vậy, hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS vẫn còn bộc lộ nhiều vấn đề bất cập cần phải thay đổi. Với những đánh giá trên cho thấy đòi hỏi phải co sự nghiên cứu công phu góp phần nâng cao chất lượng đào tạo bậc THCS trên địa bàn huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. Vi vậy, tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới” làm hướng nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và phân tích thực trạng công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn, đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục trong các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La.
2. 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới 4. Giả thuyết khoa học Thời gian qua công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La đã đạt kết quả nhất định, đáp ứng nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, công tác này vẫn còn có những hạn chế, chưa đáp ứng tốt yêu cầu đổi mới giáo dục tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Nếu đề xuất được một số biện pháp quản lý hoạt động Tổ chuyên môn phù hợp và có tính khả thi thì chất lượng dạy học ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La sẽ được nâng lên, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của tỉnh Sơn La nói chung và của các trường THCS nói riêng. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn trường THCS tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới. - Nghiên cứu thực trạng hoạt động của TCM ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới, xác định các nguyên nhân và rút ra bài học. - Nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới - Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu - Giới hạn đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới.
3. 3 - Giới hạn địa bàn nghiên cứu: Các nghiên cứu thực tiễn được triển khai tại các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La trong 3 năm học trở lại đây (từ năm học 2016 - 2017 đến năm học 2018 - 2019). - Giới hạn về khách thể nghiên cứu: + Nhóm cán bộ quản lý lãnh đạo của các trường THCS. + Nhóm cán bộ quản lý là tổ trưởng, tổ phó chuyên môn đã và đang công tác ở vị trí đó. - Giới hạn về chủ thể quản lý: Hiệu trưởng các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. 7. Phương pháp nghiên cứu: Trong quá trình nghiên cứu đề tài, nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau được sử dụng như: 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận 7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.3. Phương pháp xử lý dữ liệu thu thập trong nghiên cứu: 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục. Phần nội dung của đề tài gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường THCS tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới.
4. 4 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TIẾP CẬN THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài Qua những tìm hiểu về công tác quản giáo dục, quản lí và hoạt động tổ chuyên môn ở các nước trên thế giới, có thể nhận thấy công tác quản lí các hoạt động tổ chuyên môn trong các trường THCS ở Việt Nam hiện nay có nhiều điểm tương đồng, nhiều điểm mang tính kế thừa, học hỏi chọn lọc. . 1.1.2. Các công trình nghiên cứu ở Việt Nam Trong các công trình nghiên cứu về quản lí giáo dục ở Việt Nam đã có một số công trình nghiên cứu về quản lí hoạt động của tổ chuyên môn trong nhà trường, trong đó có thể kể đến là các công trình của các tác giả: Hà Sỹ Hồ, Nguyễn Ngọc Quang, Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Nguyễn Quốc Chí; 1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. Quản lý Quản lí đó là một công việc mà một người lãnh đạo học suốt đời và cũng là sự khởi đầu của những gì họ nghiên cứu. Quản lí được giải thích như là nhiệm vụ của một nhà lãnh đạo thực thụ, nhưng không phải là sự khởi đầu để họ triển khai công việc. Như vậy xét trên phương diện nghĩa của từ, quản lí thường được hiểu là chủ trì hay phụ trách một công việc nào đó. 1.2.2. Quản lý nhà trường Quản lý nhà trường là tác động của chủ thể quản lý lên quá trình quản lý bên trong và bên ngoài nhà trường như đội ngũ giáo viên, học sinh, quá trình dạy và học, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy - học, quản lý hành chính, tài chính, quản lý về công tác xã hội hóa giáo dục, huy động cộng đồng
5. 5 1.2.3. Quản lý giáo dục Quản lý giáo dục là quá trình tác động có định hướng của người quản lý làm cho đối tượng quản lý là quá trình giáo dục như một hệ thống được vận hành phù hợp với quy luật, nguyên lý giáo dục để đạt tới mục tiêu giáo dục đã được xác định 1.2.4. Tổ chuyên môn Tổ chuyên môn là một đơn vị trong trường học, nơi thực thi các nhiệm vụ, chính sách, các phương pháp đổi mới giáo dục, đồng thời cũng là nơi phản hồi một cách chính xác nhất tính hiệu quả của phương pháp giáo dục của đơn vị cơ sở. 1.2.5. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn Quản lí hoạt động tổ chuyên môn là điều khiển, chỉ đạo các tổ chuyên môn thực thi các nhiệm vụ, chính sách, các phương pháp đổi mới giáo dục, đồng thời cũng tiếp nhận những phản hồi một cách chính xác nhất tính hiệu quả từ cơ sở nhằm có những điều chỉnh hợp lí để cho hệ thống vận động theo ý muốn của người quản lí nhằm đạt được những mục đích đề ra. 1.2.6. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới Quản lí việc lập kế hoạch tổ chuyên môn, kế hoạch và thực hiện các chuyên đề bám sát với định hướng đổi mới giáo dục và các nhiệm vụ trọng tâm của năm học 1.3. Định hướng đổi mới giáo dục hiện nay 1.3.1. Định hướng đổi mới giáo dục phổ thông Xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lí tốt; có cơ cấu và phương thức giáo dục hợp lí, gắn với xây dựng xã hội học tập; bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng; chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế hệ thống giáo dục và đào tạo; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và bản sắc dân tộc. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực. 1.3.2 Chương trình giáo dục phổ thông mới Nội dung giáo dục THCS gồm 12 môn học và hoạt động giáo dục
6. 6 bắt buộc là Ngữ văn; Toán; Ngoại ngữ 1; Giáo dục công dân; Lịch sử và Địa lý; Khoa học tự nhiên; Công nghệ; Tin học; Giáo dục thể chất; Nghệ thuật (Âm nhạc, Mỹ thuật); Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp; Nội dung giáo dục của địa phương. Hai môn tự chọn là Tiếng dân tộc thiểu số và Ngoại ngữ 2. Thời lượng giáo dục 1 buổi/ngày, mỗi buổi không quá 5 tiết, mỗi tiết học 45 phút. 1.3.3. Yêu cầu đổi mới quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường trung học cơ sở tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới - Đổi mới công tác quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS bằng cách ứng dụng CNTT, ứng dụng công nghệ Internet vào quản lí các hoạt động chuyên môn, đồng thời tạo môi trường chia sẻ, thảo luận, hỗ trợ lẫn nhau giữa các trường phổ thông trên phạm vi toàn quốc; 1.4. Tổ chuyên môn trong trường THCS 1.4.1. Vị trí, vai trò của Hiệu trưởng trường THCS. HT có ảnh hưởng lớn nhất trong hệ thống quản lý ngành, đến kết quả học tập của HS. Cụ thể, HT thích văn nghệ thì HS dễ làm văn nghệ; HT thích thể thao thì HS thích thể thao; phong cách làm việc của HT sẽ ảnh hưởng đến cả môi trường hoạt động của nhà trường ; 1.4.2. Vị trí tổ chuyên môn trong trường THCS Trong trường, các tổ chuyên mooncos mối quan hệ hợp tác với nhau, phối hợp các bộ phận nghiệp vụ khác và các tổ chức Đảng, đoàn thể trong nhà trường nhằm thực hiện chiến lược phát triển của nhà trường, trương chình giáo dục và các hoạt động giáo dục, các hoạt động khác hướng tới mục tiêu giáo dục 1.4.3. Vai trò tổ chuyên môn trong trường THCS Hoạt động của tổ chuyên môn trong nhà trường có vai trò quyết định cho sự phát triển của nhà trường nói riêng và sự phát triển giáo dục nói chung. 1.5. Hoạt động của tổ chuyên môn trong trường THCS tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới 1.5.1. Xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới
7. 7 Công tác chỉ đạo xây dựng kế hoạch tổ chuyên môn và các thành viên: Trước thềm năm học, sau khi xác định nhiệm vụ năm học, Phòng GD-ĐT cần triển khai giao ban chuyên môn tới các đối tượng quản lí là gồm Ban giám hiệu và Tổ trưởng chuyên môn, qua đó có những hướng dẫn cụ thể việc lập kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm học của nhà trường, của tổ chuyên môn và của các thành viên trong tổ chuyên môn, yêu cầu tiến độ hoàn thành, thời gian duyệt và kiểm tra, 1.5.2. Hướng dẫn xây dựng và quản lý kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch dạy học Trong mỗi nhà trường, tổ chuyên môn đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển tải các ý tưởng đổi mới các hoạt động chuyên môn, giúp các thành viên trong tổ có điều kiện trau dồi, học hỏi, giúp nhau cùng tiến bộ về chuyên môn cũng như tạo sự gắn kết vì mục tiêu chung của nhà trường. 1.5.3. Tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá học sinh tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới Việc quản lí dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất học sinh được thực hiện một các thường xuyên bằng nhiều hình thức 1.5.5. Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ cho các thành viên của tổ và thực hiện các chuyên đề theo định hướng đổi mới giáo dục Trong mỗi nhà trường, tổ chuyên môn đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển tải các ý tưởng đổi mới các hoạt động chuyên môn, giúp các thành viên trong tổ có điều kiện trau dồi, học hỏi, giúp nhau cùng tiến bộ về chuyên môn cũng như tạo sự gắn kết vì mục tiêu chung của nhà trường. 1.5.6. Đánh giá, xếp loại các thành viên của tổ theo quy định của Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học Trong yêu cầu đổi mới về công tác thanh tra, kiểm tra và đánh giá giáo viên, việc đánh giá xếp loại giáo viên có những đổi mới căn bản. Thay bằng các hình thức dự giờ, đánh giá trực diện giáo viên về khả năng tổ chức, sự phối hợp các phương pháp, kĩ thuật dạy học và kiến thức chuyên môn thuần túy như trước đây.
8. 8 1.5.7. Quản lý các điều kiện phục vụ cho việc dạy và học của tổ chuyên môn theo định hướng đổi mới giáo dục Do đặc thù của bậc học THCS, mỗi nhà trường thường chỉ có 2 tổ chuyên môn được chia thành tổ Tự nhiên và tổ Xã hội. Với đặc điểm như vậy việc mỗi tổ sẽ tập trung nhiều thành viên ở những bộ môn khác nhau, 1.5.8. Giới thiệu tổ trưởng, tổ phó; đề xuất khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên Giới thiệu tổ trưởng, tổ phó Căn cứ nhu cầu công tác, tập thể lãnh đạo đơn vị tổ chức họp thống nhất xin chủ trương về việc bổ nhiệm Tổ trưởng, Tổ phó; gửi văn bản xin ý kiến Ban Chi ủy hoặc tập thể chi bộ 1.5.9. Thực hiện các hoạt động khác của tổ chuyên môn Tổ chuyên môn ngoài thực hiện nhiệm vụ chính là thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn được quy định trong điều lệ trường THCS, ngoài ra còn là một tổ chức thực hiện các nhiệm vụ giáo dục khác mà Ban giám hiệu trường THCS giao cho 1.6. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường THCS tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới 1.6.1. Xây dựng kế hoạch hoạt động các tổ chuyên môn - Các tổ chuyên môn phải lập kế hoạch theo hướng dẫn, đáp ứng yêu cầu về chuyên môn của Phòng GD-ĐT, nhiệm vụ trọng tâm của năm học và yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. 1.6.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động các tổ chuyên môn Việc thực hiện kế hoạch dạy học phải dựa vào chương trình dạy học quy định phần cứng và phần mềm, dựa vào trình độ, kỹ năng sư phạm của giáo viên, khả năng học sinh, kết quả học tập của các năm trước và điều kiện cụ thể của nhà trường đảm bảo cho dạy học. 1.6.3. Chỉ đạo việc thực hiện kế hoạch hoạt động các tổ chuyên môn Chỉ đạo tổ chuyên môn thống nhất mọi kế hoạch chuẩn bị bài lên lớp từ khâu phân tích nhu cầu, hứng thú của người học với môn học. Hướng dẫn giáo viên soạn bài tỉ mỉ, thống nhất nội dung và hình thức nhưng không dập khuôn, máy móc, tránh sao chép.
9. 9 1.6.4. Kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn Kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ được phân công của mỗi thành viên trong tổ chuyên môn tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới 1.7. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới 1.7.1. Các yếu tố khách quan + Cơ chế, chính sách giáo dục của nhà nước. + Trình độ chuyên môn, ý thức trách nhiệm đội ngũ giáo viên. + Văn hóa nhà trường và địa phương. + Sự quan tâm của lãnh đạo nhà trường 1.7.2. Các yếu tố chủ quan + Phẩm chất của cán bộ quản lý + Năng lực và trình độ đào tạo của cán bộ quản lí. + Kinh nghiệm quản lý tổ chuyên môn + Phương thức sinh hoạt tổ chuyên môn Kết luận chương 1
10. 10 Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN MỘC CHÂU, TỈNH SƠN LA TIẾP CẬN THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI 2.1. Khái quát về tình hình kinh tế, xã hội và giáo dục - đào tạo huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La 2.1.1. Vị trí địa lý Từ năm 2013, địa giới huyện Mộc Châu như sau: Phía đông giáp huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La. Phía nam giáp huyện Sốp Bâu, tỉnh Hủa Phăn, nước CHDCND Lào. Phía tây giáp huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La. Phía bắc giáp huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La. 2.1.2 Tình hình kinh tế, chính trị - xã hội Cơ cấu kinh tế có sự chuyển dịch tích cực theo hướng tăng tỷ trọng ngành Công nghiệp - Xây dựng và Thương mại - Dịch vụ, giảm tỷ trọng ngành Nông lâm nghiệp. 2.1.3. Tình hình văn hóa - xã hội Mộc Châu là vùng hiếm có, đầy tiềm năng không chỉ đối với Sơn la mà đối với cả nước. Những gì Mộc châu đạt được mới là bước đầu. 2.1.4. Đặc điểm của các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La - Loại hình, quy mô trường: có 21 trường THCS - Đội ngũ giáo viên Bảng 2.2: Thống kê đội ngũ cán bộ, giáo viên và HS THCS (từ năm học 2016-2017 đến năm học 2018- 2019) Tổ trưởng TS Tỷ lệ TT Năm học BGH GV Số lớp CM học sinh GV/lớp 2016- 1 43 420 72 6.177 213 2.01 2017 2017- 2 40 435 72 5971 216 1.98 2018 2018- 3 40 430 34 6068 209 1.92 2019 (Nguồn: Báo cáo thống kê của Phòng GD&ĐT Mộc Châu, Sơn La)
11. 11 2.2. Thực trạng hoạt động của tổ chuyên môn trong các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới 2.2.1. Thực trạng việc xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới Nhìn một cách tổng quan, trong những năm qua, giáo dục Mộc Châu tỉnh Sơn La có những bước chuyển mình nhất định, đặc biệt là bậc THCS, điều đó được thể hiện thông qua một số mặt tích cực như tỉ lệ giáo viên trên chuẩn; cơ sở vật chất của các nhà trường được quan tâm xây dựng; 2.2.2. Thực trạng việc hướng dẫn xây dựng và quản lý kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch dạy học Kết quả xử lí dữ liệu các phiếu khảo sát ở Bảng 2.7, Bảng 2.8 về việc đánh giá tầm quan trọng và chất lượng các hoạt động chuyên môn ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của tổ chuyên môn có nội dung đánh giá về: - Tầm quan trọng của việc lập kế hoạch và tổ chức hoạt động: 4,52 đ; - Chất lượng việc lập kế hoạch và tổ chức hoạt động: 4,76 đ. 2.2.3. Thực trạng việc tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá học sinh tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới Từ năm học 2010-2011 các trường THCS huyện Mộc Châu đã triển khai việc kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất; tới năm học 2014-2015 các tổ chuyên môn được tập huấn và yêu cầu triển khai đồng bộ dạy học và kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực phẩm chất. 2.2.4. Thực trạng việc tổ chức sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học Khảo sát 85 giáo viên ở 15 trường THCS huyện Mộc Châu về đánh giá chất lượng thực tiễn các hoạt động chuyên môn trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của tổ chuyên môn ở trường THCS huyện Mộc Châu, sau khi xử lí số liệu được Bảng 2.8. Số liệu cho thấy điểm số đánh giá trung bình của hoạt động (3,42 ≤ ĐTB ≤ 4,76) đều đạt ở mức độ khá đến rất cao 2.2.5. Thực trạng việc tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ cho
12. 12 các thành viên của tổ và thực hiện các chuyên đề tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới Thực hiện khảo sát 85 giáo viên ở 15 trường THCS với câu hỏi: “Đồng chí biết những nội dung nào về đổi mới hoạt động tổ chuyên môn ở trường THCS hiện nay?”, kết quả được thể hiện ở bảng sau: Bảng 2.9: Kết quả điều tra việc giáo viên biết về những nội dung đổi mới hoạt động tổ chuyên môn ở trường THCS Nội dung Biết Tỉ lệ Đổi mới quản lí, tăng cường ứng dụng CNTT, trường 49 57.65% học kết nối. Đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo hướng cụm trường. 30 35.29% Đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng nghiên 61 71.76% cứu bài dạy. Đổi mới việc vận dụng PP, kĩ thuật dạy học trong thực hiện 69 81.18% giảng dạy. Áp dụng các bước tổ chức lên lớp theo mô hình trường 48 56.47% học mới. Ý kiến bổ sung khác: 0 0.00% 2.2.6. Thực trạng việc đánh giá, xếp loại các thành viên của tổ theo quy định của Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học Một trong những nhiệm vụ của tổ chuyên môn là tham gia đánh giá, xếp loại những thành viên của tổ, nhiệm vụ này được duy trì thực hiện hàng tuần, hàng tháng, hàng kỳ, trong các phong trào thi đua, Đối với tổ chuyên môn, việc đánh giá, xếp loại các thành viên trong tổ chủ yếu được đánh giá qua việc thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn như hồ sơ, nề nếp chuyên môn, thực hiện chuyên đề, công tác soạn giảng, 2.2.7. Thực trạng việc quản lý các điều kiện phục vụ cho việc dạy và học của tổ chuyên môn Các điều kiện phục vụ cho việc dạy và học của tổ chuyên môn ở các trường THCS bao gồm nhiều yếu tố như tài chính, trang thiết bị, CSVC phòng tổ chuyên môn đến CSVC, trang thiết bị, đồ dùng dạy
13. 13 học, 2.2.8. Thực trạng việc giới thiệu tổ trưởng, tổ phó; đề xuất khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên Về đánh giá chất lượng thực tiễn các hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Mộc Châu có nội dung đánh giá chất lượng công tác thi đua, khen thưởng, với hơn 90% số phiếu đánh giá ở mức độ Khá và Tốt. 50.0% 40.0% 30.0% 20.0% 10.0% 0.0% Tốt Khá TB Yếu Kém Biểu đồ 2.3: Kết quả đánh giá thực tiễn công tác thi đua, khen thưởng ở các trường THCS huyện Mộc Châu 2.2.9. Thực trạng việc thực hiện các hoạt động khác của tổ chuyên môn Nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng, viết sáng kiến kinh nghiệm là hoạt động chuyên môn đặc thù mang tính chất tự nghiên cứu, tự học tập và bồi dưỡng rất cao. 2.3. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới Năng lực quản lí giáo dục nói chung và năng lực quản lí, điều hành hoạt động tổ chuyên môn nói riêng ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La còn nhiều hạn chế, điều đó được thể hiện rõ thông qua dữ liệu bồi dưỡng cán bộ quản lí ở các trường THCS ở bảng sau:
14. 14 Bảng 2.10: Thống kê số lượng cán bộ, giáo viên bậc THCS tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng về quản lí giáo dục (Nguồn: Phòng GD-ĐT Mộc Châu) Chứng Đại Sau đại TT Đối tượng chỉ học học về Tổng QLGD QLGD QLGD 1 Giáo viên 0 0 0 0 2 Tổ trưởng, Tổ phó 0 0 0 0 3 Hiệu trưởng, Hiệu phó 30 1 0 31 Tổng 30 1 0 0 2.3.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn Việc xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La được thực hiện thường xuyên và có nề nếp vào đầu các năm học. 2.3.2. Thực trạng tổ chức việc thực hiện kế hoạch của tổ chuyên môn - Sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học: 17% - Sinh hoạt chuyên môn theo cụm trường: 46,6 % - Sinh hoạt chuyên môn trên trường học kết nối: 48,9% 70.0% 60.0% 50.0% 40.0% Nghiên cứu bài học. 30.0% Theo cụm trường. 20.0% Trường học kết nối. 10.0% 0.0% Tốt Khá TB Yếu Kém Biểu đồ 2.6: Đánh giá chất lượng công tác quản lí việc đổi mới hình thức tổ chức sinh hoạt của các tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Mộc Châu
15. 15 2.3.3 Thực trạng chỉ đạo việc thực hiện kế hoạch của tổ chuyên môn Hiện nay việc chỉ đạo thực hiện kế hoạch của tổ chuyên môn như: bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và thực hiện các chuyên đề của tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La chủ yếu do Ban giám hiệu và tổ chuyên môn các nhà trường quản lí tổ chức thực hiện. 2.3.4. Thực trạng kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn Qua theo dõi báo cáo từ các trường, kết hợp với kiểm tra, phỏng vấn các hoạt động thực tiễn về việc đánh giá, xếp loại việc thực hiện kế hoạch của tổ chuyên môn ở các trường THCS. Có thể nhận thấy công tác Quản lí loại việc thực hiện kế hoạch của tổ chuyên môn ở các trường THCS hiện nay vấn còn những bất cập dẫn đến loại việc thực hiện kế hoạch của tổ chuyên môn chưa sát thực, chưa mang tính động viên, thi đua, thúc đẩy, cá biệt vẫn còn nhiều tình trạng các thành viên phản ứng, bất bình. 2.3.5.Thực trạng các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng trong các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La đang áp dụng Các điều kiện phục vụ hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THCS bao gồm nhiều yếu tố như tài chính, trang thiết bị, CSVC phòng tổ chuyên môn đến CSVC, trang thiết bị, đồ dùng dạy học, 2.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới
16. 16 Bảng 2.12: Kết quả khảo sát nguyên nguyên nhân dẫn đến việc thực hiện đổi mới hoạt động tổ chuyên môn thường gặp nhiều khó khăn Lãnh Giáo Tỉ lê% Nguyên nhân đạo Tổng viên ý kiến tổ Do chưa thông suốt về ý nghĩa, mục 31 19 50 16.34% tiêu và vai trò của việc đổi mới. Do nắm chưa vững cách thức thực hiện 27 21 48 15.69% các nội dung đổi mới. Do thiếu sự sát sao của các cấp quản lí. 5 4 9 2.94% Do sức ì và thói quen thụ động. 26 17 43 14.05% Do nhiều việc và ngại việc. 25 19 44 14.38% Do ý thức và quyết tâm chưa cao. 31 30 61 19.93% Do kinh tế chưa đáp ứng. 34 17 51 16.67% Tổng 179 127 306 2.5. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới 2.5.1. Những thành công và nguyên nhân 2.5.2. Những hạn chế và nguyên nhân 2.5.3. Những bài học kinh nghiệm Kết luận chương 2
17. 17 Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁCTRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN MỘC CHÂU, TỈNH SƠN LA TIẾP CẬN THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp 3.1.1. Đảm bảo tính khoa học 3.1.2. Đảm bảo tính khách quan 3.1.3. Đảm bảo tính toàn diện 3.1.4. Đảm bảo tính khả thi 3.2. Các biện pháp đề xuất Biện pháp 1: Tuyên truyền nhận thức về vai trò của tổ chuyên môn, tổ trưởng, tổ phó gắn liền với việc bồi dưỡng kiến thức, kĩ năng quản lí và điều hành hoạt động tổ chuyên môn - Mục đích đề xuất biện pháp - Nâng cao nhận thức của lãnh đạo nhà trường, lãnh đạo các tổ chuyên môn và các thành viên trong các trường THCS về vai trò và tầm quan trọng của tổ chuyên môn đối với nhiệm vụ thực hiện mục tiêu kế hoạch, chiến lược phát triển, chương trình giáo dục và các hoạt động giáo dục của nhà trường. - Nội dung biện pháp Việc nâng cao nhận thức của lãnh đạo các trường THCS, lãnh đạo các tổ chuyên môn về vai trò của tổ chuyên môn, tổ trưởng, tổ phó gắn liền với việc bồi dưỡng kiến thức, kĩ năng quản lí và điều hành hoạt động tổ chuyên môn bao gồm nhiều nội dung: - Cách thức thực hiện biện pháp - Nâng cao nhận thức về vai trò của tổ chuyên môn, tổ trưởng, tổ phó gắn liền với việc bồi dưỡng kiến thức, kĩ năng quản lí và điều hành hoạt động tổ chuyên môn được thực hiện một cách linh hoạt bằng nhiều hình thức khác nhau như: - Điều kiện thực hiện biện pháp. - Khai thác nội dung bồi dưỡng nâng cao nhận thức về vai trò của
18. 18 tổ chuyên môn, tổ trưởng, tổ phó gắn liền với việc bồi dưỡng kiến thức, kĩ năng quản lí trong việc quản lí, điều hành hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS một cách hợp lí, có chọn lọc, có tính mục đích, hệ thống; tránh việc tràn lan, tùy tiện một cách chung chung. Biện pháp 3: Quản lí việc lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch tổ chuyên môn - Mục đích đề xuất biện pháp - Lập kế hoạch là chức năng đầu tiên trong bốn chức năng của quản lí là lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra. Lập kế hoạch là chức năng rất quan trọng đối với mỗi nhà quản lí bởi vì nó gắn liền với việc lựa chọn mục tiêu và chương trình hành động trong tương lai, giúp nhà quản lí xác định được các chức năng khác còn lại nhằm đảm bảo đạt được các mục tiêu đề ra. - Nội dung biện pháp - Phòng GD-ĐT xem xét các nhà trường triển khai, thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn thông qua việc hướng dẫn các tổ chuyên môn lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch, từ đó có những điều chỉnh hợp lí. - Cách thức thực hiện biện pháp - Hướng dẫn các tổ chuyên môn lập kế hoạch triển khai, thực hiện nhiệm vụ năm học một cách chi tiết, cụ thể, đặc biệt là việc triển khai các nhiệm vụ trọng tâm. - Điều kiện thực hiện biện pháp Để quản lí việc lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch của các tổ chuyên môn ở các trường THCS có hiệu quả cần một số các điều kiện sau: Biện pháp 3: Kiểm tra việc thực hiện kế hoạch chuyên đề của tổ chuyên môn tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới - Mục đích đề xuất biện pháp - Quản lí, kiểm tra việc thực hiện kế hoạch chuyên đề của tổ chuyên môn theo định hướng đổi mới nhằm nắm bắt thực trạng hoạt động chuyên đề của các tổ chuyên môn trong các trường THCS huyện Phù Cừ, từ đó đưa ra các giải pháp quản lí phù hợp. Các mục tiêu cụ thể nhằm đưa ra các câu trả lời cho các câu hỏi sau: - Nội dung biện pháp
19. 19 - Cập nhật thông tin thực hiện chuyên đề của các tổ chuyên môn từ báo cáo tháng của các nhà trường. - Quản lí, kiểm tra việc cập nhật, đưa nội dung chuyên đề, giáo án, tiết dạy trên trang: truonghocketnoi.edu.vn của các tổ chuyên môn trong quá trình triển khai thực hiện chuyên đề. - Cách thức thực hiện biện pháp - Yêu cầu các trường THCS báo cáo định kỳ hàng tháng việc thực hiện kế hoạch chuyên thông qua báo cáo tháng. - Điều kiện thực hiện biện pháp - Hoạt động chuyên đề của các tổ chuyên môn theo định hướng đổi mới giáo dục là hoạt động chuyên môn thường xuyên gắn liền với nhiều hoạt động khác của nhà trường, của tổ chuyên môn, Vì vậy, công tác quản lí, kiểm tra việc thực hiện kế hoạch chuyên đề của tổ chuyên môn theo định hướng đổi mới đòi hỏi sự nhiệt tình, trách nhiệm, sự quan tâm sát sao về chuyên môn của các cấp quản lí. Biện pháp 4: Chỉ đạo định hướng gắn liền nội dung thực hiện chuyên đề của tổ chuyên môn với nhiệm vụ đổi mới giáo dục vào các họat động hội giảng và giảng dạy thường ngày - Mục đích đề xuất biện pháp - Từ chủ trương đổi mới giáo dục đến việc vận dụng vào thực tiễn giảng dạy ở các trường THCS rất cần các bước chuyển tải trung gian, một trong các bước quan trọng đó chính là việc thực hiện các chuyên đề ở tổ chuyên môn theo định hướng đổi mới với sự tác động của các cấp quản lí. Như vậy: - Nội dung biện pháp - Bằng các nghiệp vụ quản lí, yêu cầu các tổ chuyên môn thực hiện các chuyên đề cấp tổ, cấp trường, cấp cụm, thực hiện với nội dung gắn liền với các nhiệm vụ và yêu cầu đổi mới giáo dục. Việc tác động của quản lí từ việc đăng ký chuyên đề, lập kế hoạch thực hiện đến các hoạt động kiểm tra, giám sát cáu các cấp quản lí nhằm đạt được mục tiêu đề ra. - Cách thức thực hiện biện pháp - Các cấp quản lí có các định hướng về nhiệm vụ đổi mới giáo dục,
20. 20 nhiệm vụ trong tâm của năm học, từ đó tác động đến việc lập kế hoạch thực hiện chuyên đề của các tổ chuyên môn sao cho phù hợp. - Điều kiện thực hiện biện pháp - Phòng GD-ĐT và các trường THCS phải có kế hoạch, định hướng sớm về nhiệm vụ trọng tâm của năm học; nhiệm vụ và yêu cầu đổi mới giáo dục qua từng giai đoạn tới các tổ chuyên môn ngay từ đầu năm học, giúp tổ chuyên môn chủ động trong việc lựa chọn, đăng ký thực hiện chuyên đề. Biện pháp 5: Quản lí sinh hoạt chuyên môn theo định hướng nghiên cứu bài học và sinh hoạt chuyên môn trên trường học kết nối - Mục đích đề xuất biện pháp Sinh hoạt chuyên môn theo định hướng nghiên cứu bài học nhằm các mục tiêu: - Tăng cường sự trao đổi, hợp tác, chia sẻ chuyên môn; tạo ra thói quen và kĩ năng hoạt động nhóm; tăng cường sự đoàn kết, gắn bó giữa các thành viên trong tổ, nhóm chuyên môn. - Nội dung biện pháp - Tập huấn, hướng dẫn các tổ chuyên môn các trường THCS các bước thực hiện sinh hoạt chuyên môn theo định hướng bài dạy và sinh hoạt chuyên môn trên trường học kết nối. - Cách thức thực hiện biện pháp - Thông qua các lớp bồi dưỡng, tập huấn, các cuộc họp giao ban về chuyên môn với đối tượng tham dự là hiệu phó, tổ trưởng chuyên môn, Phòng GD-ĐT hướng dẫn, yêu cầu các nhà trường, tổ chuyên môn tổ chức thực hiện sinh hoạt chuyên môn theo định hướng bài học. - Điều kiện thực hiện biện pháp - Các trường THCS, các tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch sinh hoạt chuyên môn theo định hướng bài dạy và sinh hoạt chuyên môn trên trường học kết nối. Có sự phân công tới các thành viên một cách rõ ràng, cụ thể, coi việc sinh hoạt chuyên môn theo định hướng bài học và sinh hoạt chuyên môn trên trường học kết nối là nhiệm vụ bắt buộc trong việc bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và ứng dụng CNTT của giáo viên.
21. 21 Biện pháp 6: Tổ chức tập huấn, nâng cao trình độ khai thác, ứng dụng CNTT trong quản lí và dạy học tiếp cận theo chương trình giáo dục phổ thông mới - Mục đích đề xuất biện pháp - Tăng cường khả năng khai thác, ứng dụng CNTT và truyền thông trong việc nâng cao năng lực quản lí, điều hành và triển khai các hoạt động chuyên môn ở phòng GD-ĐT, các trường THCS và các tổ chuyên môn. - Nội dung biện pháp - Nghiên cứu nội dung, mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về CNTT và truyền thông tới cán bộ quản lí, giáo viên các trường THCS huyện Mộc Châu - Cách thức thực hiện biện pháp - Phòng GD-ĐT: Ra quyết định thành lập nhóm nòng cốt về tin học, phân công nhiệm vụ, lập kế hoạch thực hiện các nhiệm vụ khai thác, ứng dụng, bồi dưỡng về CNTT cho từng thành viên trong nhóm. - Điều kiện thực hiện biện pháp - Nhằm đưa CNTT trở thành thế mạnh, hỗ trợ cho các hoạt động chuyên môn, thực hiện thành công đổi mới giáo dục, Phòng GD-ĐT và các trường THCS cần có kế hoạch dài hạn, từng bước bồi dưỡng, nâng tầm cán bộ, giáo viên trong việc thực hiện nhiệm vụ CNTT. Biện pháp 7: Kiểm tra, giám sát, đưa hoạt động tổ chuyên môn vào nề nếp quy định - Mục đích đề xuất biện pháp Nhằm nắm bắt quá trình triển khai các hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS một cách nhanh chóng, đầy đủ và chính xác. - Nội dung biện pháp Việc kiểm tra, giám sát là hoạt động quản lí quan trọng nhằm đảm bảo đạt được mục tiêu các hoạt động chuyên môn cần phải triển khai. Trong hoạt động kiểm tra, giám sát, ngoài việc thực hiện kiểm tra theo định kỳ thì cần tăng cường các hoạt động kiểm tra đột xuất nhằm thu được các dữ liệu đáng tin cậy.
22. 22 - Cách thức thực hiện biện pháp Phòng GD-ĐT, Ban giám hiệu các trường THCS cần căn cứ các kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm học của các nhà trường, của các tổ chuyên môn, kế hoạch thực hiện chuyên đề, đặc biệt là các đăng ký thực hiện sinh hoạt chuyên môn cấp cụm, cấp huyện, để lập kế hoạch kiểm tra, giám sát bằng nhiều biện pháp như: - Điều kiện thực hiện biện pháp Để thực hiện có hiệu quả biện pháp kiểm tra, giám sát và dần đưa hoạt động tổ chuyên môn vào nề nếp, nhất thiết phải thực hiện các hoạt động chuẩn bị sau: 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp Luận văn đã đề xuất 10 biện pháp, trong mỗi biện pháp đều được xác định rõ mục tiêu, nội dung, cách thực hiện và điều kiện để thực hiện biện pháp một cách hiệu quả, tối ưu. Các biện pháp trên có mối liên hệ chặt chẽ, biện chứng, bổ sung và hỗ trợ, đồng thời tương tác lẫn nhau để tạo nên một chỉnh thể thống nhất trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lí. 3.4. Khảo nghiệm về mặt nhận thức tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất - Mục đích khảo nghiệm - Các bước khảo nghiệm - Kết quả khảo nghiệm Kết luận chương 3 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận 2. Khuyến nghị 2.1. Đối với Sở Giáo dục và đào tạo 2.2. Đối với các Phòng Giáo dục và đào tạo 2.3. Đối với Ban Giám Hiệu nhà trường. 2.4. Đối với các tổ trưởng Bộ môn