›

Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS Tân Bình, Thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục

pdf 24 trang phuongvu95 4870
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS Tân Bình, Thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdftom_tat_luan_van_quan_ly_hoat_dong_gdhn_o_truong_thcs_tan_bi.pdf

Nội dung text: Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS Tân Bình, Thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục

  1. 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục hướng nghiệp không còn là vấn đề xa lạ trong xã hội hiện nay. Tại Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW với nội dung Đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và đào tạo, đã chỉ rõ mục tiêu đối với giáo dục phổ thông là “ đảm bảo cho học sinh có trình độ trung học cơ sở (hết lớp 9) có tri thức phổ thông nền tảng, đáp ứng phân luồng mạnh sau trung học cơ sở; trung học phổ thông phải tiếp cận nghề và chuẩn bị cho giai đoạn học sau phổ thông có chất lượng”. Đây là một quyết định về định hướng hoạt động GDHN thể hiện vai trò lãnh đạo của Đảng và Nhà nước. Đảng và Nhà nước đã không ngừng đầu tư phát triển giáo dục và đào tạo. Tuy nhiên, với việc phát triển như vũ bão của khoa học, công nghệ, đời sống KT-XH ngày càng thay đổi, ngành giáo dục và đào tạo của chúng ta đang đương đầu với nhiều thách thức và bộc lộ nhiều hạn chế. Đặc biệt trong hoạt động GDHN nói chung và hoạt động GDHN trong các trường THCS nói riêng. Hoạt động GDHN hiện nay chưa được quan tâm một cách đúng mức từ phía xã hội, nhà trường và gia đình. Công tác quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình vẫn còn mang nặng hình thức, năng lực quản lý của CBQL trong việc thực hiện các chức năng quản lý chưa rõ ràng, quản lý chủ yếu dựa vào kinh nghiệm nên chưa đem lại hiệu quả cao. Xuất phát từ những lý do trên, đề tài: “Quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục” hi vọng sẽ góp phần giải quyết những hạn chế về nhận thức của GV chủ nhiệm và phụ huynh HS đối với hoạt động GDHN, xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN, đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN và sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT-XH thực hiện hoạt động GDHN. 2. Mục tiêu nghiên cứu Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới GD. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động GDHN ở trường THCStheo định hướng đổi mới GD. - Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới GD.
  2. 2 - Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động GDHN tại trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới GD. 4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 4.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động GDHN ở trường THCS ở TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục. 4.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục. 5. Phạm vi nghiên cứu - Giới hạn phạm vi không gian: trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình. - Giới hạn phạm vi thời gian nghiên cứu: đề tài nghiên cứu số liệu từ năm học 2014-2015 đến 2016-2017. - Giới hạn chủ thể: Hiệu trường trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình. - Giới hạn phạm vi quy mô khảo sát: 41 cán bộ quản lý, giáo viên; 250 phụ huynh học sinh khối 8 và khối 9. - Giới hạn phạm vi nội dung nghiên cứu: xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN; đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD; và sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT-XH để thực hiện GDHN cho HS. 6. Giả thuyết khoa học Nếu xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN; đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD; tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT-XH để thực hiện GDHN cho HS thì sẽ góp phần quản lý hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD ở trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình. 7. Phương pháp nghiên cứu - Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận - Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Nhóm các phương pháp xử lý thông tin 8. Cấu trúc của đề tài nghiên cứu Đề tài gồm 3 chương, ngoài ra có phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục. Phần nội dung của đề tài gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp chohọc sinh THCS theo định hướng đổi mới giáo dục.
  3. 3 Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho họcsinh trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục. Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH THCS THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu 1.1.1. Ở nước ngoài Lịch sử quản lý hoạt động GDHN trên thế giới có những bước tiến đáng kể trong việc xây dựng được hệ thống lý thuyết và các chiến lược phát triển hoạt động GDHN trong hơn 100 năm qua. Khởi đầu là lý thuyết của Frank Parsons với cách tiếp cận “yếu tố nhân cách” vào những năm đầu của thế kỉ XX [32, tr. 25], John Holland với việc thừa nhận sự tồn tại của các loại nhân cách và sở thích nghề nghiệp khác nhau, Allan Walker với quan điểm “chú ý đến mục tiêu phát triển kỹ năng hướng nghiệp và thích ứng nghề của HS và quản lý sao cho mọi HS đều được tiếp cận với hoạt động giáo dục này”. E.A Klimov, V.N. Supkin, V.P Gribanov, V.A Kruchetxki với tiếp cận chủ yếu tập trung vào hứng thú nghề nghiệp, động cơ chọn nghề, các giá trị về nghề mà HS quan tâm. Yuliya L. Kamasheva thì đưa ra một số phương pháp giải quyết các vấn đề của quản lý GDHN, Martin Podaril and Prman. Hrmo giới thiệu về hệ thống chất lượng giáo dục và đào tạo nghề ở Slovakia, giúp nhà quản lý xây dựng dựng được bộ công cụ đánh giá chất lượng hoạt động GDHN. 1.1.2. Ở trong nước Quản lý hoạt động GDHN được đầu tư phát triển mạnh mẽ ở Việt Nam bởi Phạm Tất Dong, Đặng Danh Ánh, Phạm Huy Thụ, Nguyễn Văn Hộ, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Nguyễn Văn Lê, Hà Thế Truyền, Trần Khánh Đức Các công trình của các tác giả tập trung vào cơ sở lý luận về hoạt động GDHN, kinh nghiệm quốc tế về hoạt động GDHN, những cơ sở khoa học về việc chọn nghề phù hợp cũng như phương pháp quản lý hoạt động GDHN ở trường phổ thông, giới thiệu những ngành nghề trong đời sống xã hội, Các tác giả Phạm Tất Dong, Đặng Danh Ánh, Nguyễn Thế Trường, Trần Mai Thu đã biên soạn bộ sách hướng dẫn GV thực hiện bộ môn GDHN ở trường phổ thông dành cho HS
  4. 4 lớp 9, 10, 11, 12 và đã trực tiếp tập huấn cho GV cốt cán các tỉnh thành trong toàn quốc về bộ sách này cũng như phương pháp quản lý, tổ chức thực hiện hoạt động GDHN trong trường phổ thông. 1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. Quản lý Quản lý là quá trình tác động có ý thức, có chủ đích, hợp quy luật của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý bằng hệ thống các nguyên tắc, các phương pháp nhằm hướng tới mục tiêu chung của tổ chức dưới sự tác động của môi trường thông qua bốn quá trình: kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra. 1.2.2. Hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường THCS Hoạt động GDHN là hệ thống biện pháp GD của nhà trường, gia đình và xã hội nhằm chuẩn bị cho các em học sinh tư tưởng, tâm lý, tri thức, kỹ năng để các em có thể sẵn sàng đi vào ngành nghề, vào lao động sản xuất và cuộc sống. Hoạt động GDHN góp phần phát huy năng lực, sở trường của từng người, đồng thời góp phần điều chỉnh nguyện vọng của cá nhân sao cho phù hợp với nhu cầu phân công lao động trong xã hội. 1.2.3. Quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường THCS Quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS là hệ thống những tác động có ý thức, có chủ đích, hợp quy luật của chủ thể quản lý là hiệu trưởng đến đối tượng quản lý là hoạt động GDHN ở trường THCS bằng hệ thống các nguyên tắc, phương pháp thông qua bốn quá trình kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra nhằm hướng tới mục tiêu GDHN chung của trường THCS. 1.3. Định hướng đổi mới giáo dục 1.3.1. Quan điểm của Đảng về đổi mới giáo dục Đại hội XII của Đảng đề ra 12 nhiệm vụ tổng quát, trong đó có nhiệm vụ: “Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực”. Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở giáo dục và đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học nhằm hướng đến phát triển phẩm chất, năng lực của người học. Trong quá trình đổi mới, cần kế thừa, phát huy những thành tựu, phát triển những nhân tố mới, tiếp thu có chọn lọc những kinh nghiệm của thế giới; kiên quyết chấn chỉnh những nhận thức, việc làm lệch lạc. Đổi mới phải bảo đảm tính hệ thống, tầm nhìn dài hạn phù hợp với từng loại đối tượng và cấp
  5. 5 học; các giải pháp phải đồng bộ, khả thi, có trọng tâm, trọng điểm, lộ trình, bước đi phù hợp [8]. 1.3.2. Định hướng đổi mới giáo dục hướng nghiệp Hoạt động GDHN bảo đảm HS tiếp cận nghề nghiệp, chuẩn bị cho việc phân luồng HS sau THCS có chất lượng, hiệu quả là một xu hướng chủ yếu trong đổi mới chương trình GD phổ thông. Những nội dung trong Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng và Nhà nước, trong Luật Giáo dục cho thấy hoạt động GDHN có vai trò quan trọng và rất cần thiết cho nên phải được tổ chức một cách có kế hoạch, có chất lượng và hiệu quả cho HS phổ thông đặc biệt là HS THCS. 1.3.3. Phân luồng học sinh Phân luồng HS sau THCS được xem là một trong những giải pháp góp phần nâng cao chất lượng GD và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong tương lai. Tuy nhiên vẫn có những rào cản cần được khắc phục để phân luồng có hiệu quả như nhận thức từ phụ huynh và học sinh, nội dung chương trình đào tạo ở các trường nghề chưa phù hợp, nhiều em học nghề ra khó tìm việc hoặc làm việc trái ngành trái nghề, Chính vì vậy, nếu có sự đồng bộ trong tuyên truyền cùng sự đầu tư bài bản của nhà nước sẽ là giải pháp quan trọng, góp phần phân luồng HS hiệu quả, khoa học để nước ta có được nguồn lao động lành nghề, nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển trong tương lai. 1.3.4. Đặc điểm tâm sinh lý của học sinh THCS Không phải mọi HS ở lứa tuổi này đều có thể nhận thức được bản thân mình, chưa hiểu rõ được tầm quan trọng của việc định hướng nghề nghiệp sớm cho tương lai, và vẫn cần phải có sự hướng dẫn, giáo dục từ thầy cô, nhà trường để các em trang bị cho mình kiến thức, kĩ năng và thái độ có trách nhiệm đối với tương lai của mình. Chính vì thế, việc hiểu rõ vị trí và ý nghĩa của giai đoạn phát triển tâm lý của HS THCS giúp chúng ta có cách giáo dục và định hướng để các em có một quyết đúng đắn cho tương lai của mình. 1.3.5. Định hướng đổi mới giáo dục hướng nghiệp ở trường THCS Các định hướng đổi mới giáo dục hướng nghiệp ở trường THCS - Đổi mới nội dung GDHN thông qua các môn học và hoạt động giáo dục trong nhà trường. - Vận dụng linh hoạt các hình thức tư vấn hướng nghiệp phù hợp với lứa tuổi HS. - Tăng cường phối hợp giữa các cơ sở giáo dục phổ thông, các cơ quan quản lý giáo dục với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong hoạt động GDHN và HS phổ thông sau khi tốt nghiệp vào học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. - Xây dựng mô hình thí điểm về GDHN và định hướng phân luồng HS trong giáo dục phổ thông tại một số địa phương đại diện cho các vùng kinh tế.
  6. 6 - Cung cấp thông tin thường xuyên, kịp thời về nhu cầu lao động, thị trường lao động của địa phương và trong cả nước cho các cơ sở giáo dục. - Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong việc trau dồi kinh nghiệm GDHN, phân luồng HS, về nhu cầu lao động, thị trường lao động. 1.4. Nội dung hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường THCS theo định hướng đổi mới giáo dục 1.4.1. Đội ngũ thực hiện hoạt động giáo dục hướng nghiệp Đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN trong trường THCS là đội ngũ GV của nhà trường, từ GV chủ nhiệm đến GV bộ môn và cả GV làm nhiệm vụ GDHN. 1.4.2. Đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo định hướng đổi mới giáo dục Hoạt động GDHN ở trường THCS được thực hiện thông qua nhiều phương pháp, hình thức: hướng nghiệp qua dạy học các môn văn hóa; hướng nghiệp qua giáo dục nghề phổ thông và lao động sản xuất; hướng nghiệp qua hoạt động ngoại khóa, tham quan; hướng nghiệp thông qua bộ môn “Hoạt động GDHN”; hướng nghiệp qua các buổi sinh hoạt hướng nghiệp. 1.4.3. Lực lượng tham gia hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh ở trường THCS Các lực lượng trong và ngoài nhà trường cần phải có sự phối hợp chặt chẽ với nhau để đạt được mục tiêu của hoạt động giáo dục hướng nghiệp. 1.5. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường THCS theo định hướng đổi mới giáo dục 1.5.1. Xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động giáo dục hướng nghiệp 1.5.1.1. Lập kế hoạch xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động giáo dục hướng nghiệp - Xây dựng mục tiêu của việc xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN - Xác định các nguồn lực để thực hiện các mục tiêu của việc xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN - Xác định các biện pháp thực hiện để đạt được mục tiêu xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN - Duyệt kế hoạch xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN - Có biện pháp xử lý việc thực hiện không đúng kế hoạch đã đề ra. 1.5.1.2. Tổ chức thực hiện việc xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động giáo dục hướng nghiệp - Xác định các nhiệm vụ cần thực hiện để xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN.
  7. 7 - Phân công nhiệm vụ cụ thể, phù hợp cho từng cá nhân trong việc xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN, giao phó quyền hạn tương ứng để thực hiện nhiệm vụ. - Đảm bảo đầy đủ cơ sở vật, thiết bị phục vụ cho việc thực hiện kế hoạch. - Theo dõi, đánh giá tính hiệu nghiệm của việc tổ chức hoạt động để có những điều chỉnh kịp thời và đúng đắn để đạt được mục tiêu đã đề ra. 1.5.1.3. Chỉ đạo việc xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động giáo dục hướng nghiệp - Hiệu trưởng thực hiện chỉ đạo và hướng dẫn triển khai cụ thể các nhiệm vụ của việc xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN. - Đôn đốc, động viên, khích lệ mọi người thực hiện nhiệm vụ theo sự phân công để đạt được hiệu quả cao nhất. - Giám sát, sửa chữa và hỗ trợ mọi người thực hiện các nhiệm vụ được giao. - Theo dõi và cập nhật thông tin kịp thời để có những quyết định quản lý phù hợp. 1.5.1.4. Kiểm tra, đánh giá việc xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động giáo dục hướng nghiệp - Xây dựng kế hoạch kiểm tra việc xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN. - Điều chỉnh các tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá cho phù hợp với các điều kiện cụ thể. - Tuyên dương, khen thưởng những cá nhân thực hiện tốt nhiệm vụ và phê bình những cá nhân không hoàn thành nhiệm vụ. - Tổng kết, rút kinh nghiệm cho những hoạt động khác. 1.5.2. Đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo định hướng đổi mới giáo dục 1.5.2.1. Lập kế hoạch đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo định hướng đổi mới giáo dục - Xây dựng mục tiêu của việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD - Xác định các nguồn lực cần thiết cho đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN. - Xác định các biện pháp thực hiện để đạt được mục tiêu đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD - Duyệt kế hoạch đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD - Có biện pháp xử lý việc thực hiện không đúng kế hoạch đã đề ra.
  8. 8 1.5.2.2. Tổ chức thực hiện đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo định hướng đổi mới GD - Xác định các nhiệm vụ cần thực hiện để đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD - Phân công nhiệm vụ cụ thể, phù hợp cho từng cá nhân trong việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD, giao phó quyền hạn tương ứng để thực hiện nhiệm vụ. - Đảm bảo đầy đủ cơ sở vật, thiết bị phục vụ cho việc thực hiện kế hoạch. - Theo dõi, đánh giá tính hiệu nghiệm của việc tổ chức hoạt động để có những điều chỉnh kịp thời và đúng đắn để đạt được mục tiêu đã đề ra. 1.5.2.3. Chỉ đạo thực hiện đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo định hướng đổi mới GD - Hiệu trưởng thực hiện chỉ đạo và hướng dẫn triển khai cụ thể các nhiệm vụ của việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD - Đôn đốc, động viên, khích lệ mọi người thực hiện nhiệm vụ theo sự phân công để đạt được hiệu quả cao nhất. - Khuyến khích học hỏi kinh nghiệm hoặc nghiên cứu để sáng tạo ra những phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN có tính hiệu quả cao. - Giám sát và hỗ trợ mọi người thực hiện các nhiệm vụ được giao. - Theo dõi và cập nhật thông tin kịp thời để có những quyết định quản lý phù hợp. 1.5.2.4. Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo định hướng đổi mới giáo dục - Hiệu trưởng xây dựng kế hoạch kiểm tra việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới. - Hiệu trưởng điều chỉnh các tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá cho phù hợp với các điều kiện cụ thể. - Tuyên dương, khen thưởng những cá nhân thực hiện tốt nhiệm vụ và phê bình những cá nhân không hoàn thành tốt nhiệm vụ. - Tổng kết, rút kinh nghiệm cho những hoạt động khác. 1.5.3. Sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức kinh tế xã hội thực hiện giáo dục hướng nghiệp cho học sinh 1.5.3.1. Lập kế hoạch phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức kinh tế, xã hội thực hiện giáo dục hướng nghiệp - Xây dựng mục tiêu của việc phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT-XH thực hiện GDHN
  9. 9 - Xác định các nguồn lực để thực hiện các mục tiêu của việc phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT-XH thực hiện GDHN - Xác định các biện pháp thực hiện để đạt được mục tiêu phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT-XH thực hiện GDHN - Duyệt kế hoạch phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT- XH thực hiện GDHN - Có biện pháp xử lý việc thực hiện không đúng kế hoạch đã đề ra. 1.5.3.2. Tổ chức thực hiện sự phối hợp giữa nhà trường với các, cơ quan, tổ chức KT-XH thực hiện giáo dục hướng nghiệp - Chủ động tham mưu với Đảng ủy, chính quyền địa phương về phương hướng, chủ trương, mục đích, yêu cầu, nội dung để tạo điều kiện cho các em HS có thêm kiến thức, sự hiểu biết về thế giới nghề nghiệp. - Tổ chức, động viên sự tham gia của các cơ quan, tổ chức KT-XH thực hiện hoạt động GDHN, xây dựng cơ chế phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT-XH - Phân công người phụ trách và phân công nhiệm vụ cho từng cá nhân trong việc tổ chức các hoạt động nhằm tăng cường sự hợp tác giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT-XH trong hoạt động GDHN. - Theo dõi, đánh giá mức độ hiệu quả của việc thực hiện nhiệm vụ được giao của các cá nhân, bộ phận để có những điều chỉnh hợp lý. 1.5.3.3. Chỉ đạo thực hiện sự phối hợp giữa nhà trường với các, cơ quan, tổ chức kinh tế, xã hội thực hiện giáo dục hướng nghiệp - Hiệu trưởng chỉ đạo và hướng dẫn triển khai cụ thể các nhiệm vụ của việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD. - Đôn đốc, động viên, khích lệ mọi người thực hiện nhiệm vụ theo sự phân công để đạt được hiệu quả cao nhất. - Giám sát và hỗ trợ mọi người thực hiện các nhiệm vụ được giao. - Theo dõi và cập nhật thông tin kịp thời để có những quyết định quản lý phù hợp. 1.5.3.4. Kiểm tra, đánh giá sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức kinh tế, xã hội để thực hiện giáo dục hướng nghiệp cho học sinh - Hiệu trưởng xây dựng kế hoạch kiểm tra việc phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức kinh tế, xã hội thực hiện GDHN - Hiệu trưởng điều chỉnh các tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá cho phù hợp với các điều kiện cụ thể. - Có hình thức khen thưởng, xử phạt hợp lý. - Rút kinh nghiệm cho các hoạt động khác.
  10. 10 1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường THCS theo định hướng đổi mới giáo dục 1.6.1. Các yếu tố chủ quan Yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến quản lý hoạt động GDHN chính là nhận thức của CBQL, GV về quản lý hoạt động GDHN trong nhà trường. 1.6.2. Các yếu tố khách quan 1.6.2.1. Điều kiện kinh tế, xã hội ảnh hưởng đến hoạt động GDHN Điều kiện KT-XH của đất nước và của địa phương sẽ làm cho thay đổi đáng kể cơ cấu ngành nghề, từ đó đòi hỏi nguồn nhân lực với những phẩm chất và năng lực tương ứng. Nhà quản lý nếu không tích cực nắm bắt tình hình KT- XH của đất nước và của địa phương sẽ bị động, ảnh hưởng đến việc xây dựng kế hoạch GDHN, ảnh hưởng đến chất lượng GDHN của nhà trường. 1.6.2.2. Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học phục vụ cho hoạt động GDHN CSVC, thang thiết bị dạy học không thể thiếu trong quá trình tổ chức hoạt động GDHN. 1.6.2.3. Hệ thống tài liệu và nguồn thông tin Hệ thống tài liệu đầy đủ và nguồn thông tin phong phú sẽ giúp CBQL quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS hiệu quả hơn. Kết luận chương 1 Sau khi tổng quan vấn đề, đề tài đã nghiên cứu được các khái niệm về quả lý, hoạt động GDHN và quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS. Trong Chương 1, tác giả còn trình bày về định hướng đổi mới giáo dục, về phân luồng học sinh sau khi tốt nghiệp THCS, những chủ trương, quan điểm, chỉ đạo của Đảng và Bộ GD&ĐT về đổi mới giáo dục đã được ghi rõ trong nghị quyết, chỉ thị năm học, các tài liệu liên quan. Về nội dung hoạt động GDHN ở trường THCS theo định hướng đổi mới giáo dục, luận văn tập trung làm rõ ba nội dung: đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN; các phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới giáo dục; lực lượng tham gia hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh ở trường THCS. Về nội dung quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS theo định hướng đổi mới, đề tài tập trung chủ yếu vào ba nội dung: xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN; đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới giáo dục; và sự phối hợp giữa nhà trường với các các cơ quan, tổ chức kinh tế xã hội để thực hiện GDHN cho HS. Các nội dung được phân tích, làm rõ dựa trên bốn chức năng của quản lý để thấy rõ được công tác quản lý của Hiệu trưởng được thực hiện theo một chu trình.
  11. 11 Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS theo định hướng đổi mới, bao gồm điều nhận thức của CBQL, GV, HS và phụ huynh HS về hoạt động GDHN; điều kiện KT-XH ảnh hưởng đến hoạt động GDHN; CSVC, trang thiết bị dạy học phục vụ cho hoạt động GDHN và hệ thống thông tin, tài liệu phục vụ cho hoạt động GDHN. Tóm lại, những lý luận ở Chương 1 sẽ là căn cứ, là cơ sở để phân tích thực trạng quản lý GDHN ở trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới và đề xuất những biện pháp quản lý hoạt động GDHN ở trường TCHS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới GD. Chương 2 THỰC TRẠNG VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH THCS TÂN BÌNH, THÀNH PHỐ TAM ĐIỆP, TỈNH NINH BÌNH THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC 2.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội, giáo dục - đào tạo thành phố Tam Điệp, và trường THCS Tân Bình, thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình. Trong những năm trở lại đây thành phố Tam Điệp đã đạt được nhiều thành tựu về kinh tế - xã hội và giáo dục – đào tạo. Trường THCS Tân Bình luôn được sự quan tâm của Ủy ban nhân dân thành phố Tam Điệp . 2.2. Thực trạng hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường THCS Tân Bình, thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình 2.2.1. Thực trạng đội ngũ thực hiện hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường THCS Tân Bình, thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình Trường THCS Tân Bình chưa có đội ngũ GV chuyên về hoạt động GDHN, chủ yếu là GV kiêm nhiệm 2.2.2. Thực trạng đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường THCS Tân Bình, thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục Trường THCS Tân Bình đã quan tâm đến việc tổ chức các phương pháp, hình thức GDHN cho HS, tạo được sự hứng thú của học sinh. Tuy nhiên, đây không phải là môn học chính nên có một số em không nhiệt tình tham gia. 2.2.3. Thực trạng lực lượng tham gia hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh ở trường THCS Tân Bình Nhà trường đã có sự phối hợp với một số doanh nghiệp, cơ sở sản xuất lớn trên địa bàn thành phố để tổ chức các buổi tham quan, tìm hiểu về các
  12. 12 ngành nghề phổ biến tại địa phương; mời cựu học sinh thành đạt để nói chuyện, chia sẻ kinh nghiệm về chọn nghề. Tuy nhiên việc phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT-XH vẫn còn hạn chế vì hoạt động này chưa được thực hiện thường xuyên, chủ yếu vào thời điểm kết thúc học kì, công tác tổ chức các hoạt động vẫn chưa thực sự hiệu quả. 2.3. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường THCS Tân Bình, thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình 2.3.1. Thực trạng quản lý hoạt động xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động giáo dục hướng nghiệp Bảng 2.1: Thực trạng kết quả thực hiện quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường THCS Tân Bình Kết quả thực hiện Rất Rất Không Nội dung Hiệu Ít hiệu không hiệu hiệu quả quả hiệu quả quả quả TB kết quả thực hiện lập kế hoạch xây 8 27 5 1 0 dựng đội ngũ thực hiện hoạt động (19,0%) (65,9%) (12,7%) (2,4%) (0,0%) GDHN TB kết quả thực hiện tổ chức xây 7 20 10 4 0 dựng đội ngũ thực hiện hoạt động (15,9%) (49,4%) (25,0%) (9,7%) (0,0%) GDHN TB kết quả thực hiện chỉ đạo việc xây 3 12 17 9 0 dựng phát triển đội ngũ thực hiện hoạt (7,9%) (29,9%) (40,9%) (21,3%) (0,0%) động GDHN TB kết quả thực hiện kiểm tra, đánh 6 17 12 7 0 giá việc xây dựng đội ngũ thực hiện (14,0%) (40,9%) (28,7%) (16,4%) (0,0%) hoạt động GDHN Kết luận: Qua phân tích thực trạng quản lý hoạt động xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN có thể thấy rằng, Hiệu trưởng thực hiện khá là tốt chức năng lập kế hoạch, tổ chức và kiểm tra, đánh giá việc xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN (mức độ hiệu quả và rất hiệu quả tương ứng là 84,9%; 65,3%; 54,9%). Tuy nhiên công tác chỉ đạo của Hiệu trưởng trong việc xây dựng đội ngũ làm công tác GDHN vẫn chưa đạt hiệu quả cao (mức độ hiệu quả và rất hiệu quả chỉ chiếm 37,8%, do chưa có phương pháp khích lệ tinh thần, trách nhiệm của GV trong việc xây dựng phát triển đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN. Chính vì vậy cần đề xuất biện pháp để nâng cao hiệu quả công tác
  13. 13 chỉ đạo việc xây dựng phát triển đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN của Hiệu trưởng tại trường THCS Tân Bình. 2.3.2. Thực trạng quản lý hoạt động đổi mới phương pháp, hình thức hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo định hướng đổi mới giáo dục Bảng 2.2: Thực trạng kết quả thực hiện quản lý hoạt động đổi mới phương pháp, hình thức hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo định hướng đổi mới giáo dục Kết quả thực hiện Rất Rất Không Nội dung Hiệu Ít hiệu không hiệu hiệu quả quả hiệu quả quả quả TB kết quả thực hiện lập kế hoạch đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức 6 22 9 4 0 hoạt động GDHN theo định hướng đổi (14,6%) (54,6%) (22,0%) (8,8%) (0,0%) mới GD TB kết quả thực hiện tổ chức đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức thực 7 17 12 5 0 hiện hoạt động GDHN theo định hướng (16,5%) (42,0%) (30,5%) (11,0%) (0,0%) đổi mới GD TB kết quả thực hiện chỉ đạo đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức thực 7 17 12 5 0 hiện hoạt động GDHN theo định hướng (16,6%) (41,0%) (30,2%) (12,2%) (0,0%) đổi mới GD TB kết quả thực hiện kiểm tra, đánh giá việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ 4 15 15 7 0 chức hoạt động GDHN theo định hướng (9,8%) (36,6%) (36,0%) (17,7%) (0,0%) đổi mới GD Kết luận: Chức năng lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo việc đổi mới phương pháp, hình thức hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD được Hiệu trưởng quan tâm thực hiện và đem lại hiệu quả (mức độ hiệu quả của các chức năng lần lượt là 69,2%, 58,5%, 57,6%), còn chức năng kiểm tra, đánh giá cũng được thực hiện nhưng hiệu quả lại chưa đạt như mong muốn (mức độ hiệu quả chỉ đạt 48,8%). Do đó để nâng cao chất lượng quản lý việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức thực hiện hoạt đông GDHN theo định hướng đổi mới
  14. 14 GD thì cần đề xuất những biện pháp để tăng tính hiệu quả của công tác kiểm tra, đánh giá. 2.3.3. Thực trạng quản lý sự phối hợp giữa nhà trường với các tổ chức, kinh tế, xã hội về hoạt động giáo dục hướng nghiệp Bảng 2.3: Thực trạng kết quả thực hiện quản lý sự phối hợp giữa nhà trường với các tổ chức, kinh tế, xã hội về hoạt động giáo dục hướng nghiệp Mức độ thực hiện Rất Rất Ít Không Nội dung Thường không thường thường thường xuyên thường xuyên xuyên xuyên xuyên TB kết quả thực hiện lập kế hoạch sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ 5 12 13 8 0 quan, tổ chức KT-XH thực hiện hoạt (12,2%) (29,8%) (32,7%) (20,5%) (0,0%) động GDHN TB kết quả thực hiện tổ chức sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ 7 18 12 4 0 quan, tổ chức KT-XH thực hiện (17,7%) (43,9%) (28,0%) (10,4%) (0,0%) GDHN TB kết quả thực hiện chỉ đạo sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ 7 17 11 6 0 quan, tổ chức KT-XH thực hiện hoạt (16,5%) (42,1%) (27,4%) (14,0%) (0,0%) động GDHN TB kết quả thực hiện kiểm tra, đánh giá sự phối hợp giữa nhà trường với 7 17 13 5 0 các cơ quan, tổ chức KT-XH thực (15,9%) (40,2%) (31,7%) (12,2%) (0,0%) hiện GDHN Kết luận: Công tác lập kế hoạch của Hiệu trưởng có mức độ hiệu quả thấp hơn so với các chức năng còn lại, chỉ chiếm 42% trong khi đó việc thực hiện các chức năng còn lại được đánh giá là đem lại hiệu quả cao hơn, cụ thể: việc tổ chức sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức thực hiện GDHN đạt hiệu quả 61,6%; việc chỉ đạo đạt 58,6% và việc kiểm tra, đánh giá đạt 56,1%. Nguyên nhân là do Hiệu trường lập kế hoạch còn mang tính hình thức, thực hiện quản lý chủ yếu dựa vào kinh nghiệm của mình, kế hoạch đề ra chưa thực sự hoạch định kế hoạch hành động hiệu quả. Vì vậy, cần có biện pháp để
  15. 15 nâng cao hiệu quả việc lập kế hoạch sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan tổ chức KT-XH thực hiện hoạt động GDHN. 2.4. Thực trạng những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường THCS Tân Bình, thành phồ Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục. 2.4.1. Thực trạng ảnh hưởng của yếu tố chủ quan đến quản lý hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD Bảng 2.4: Nhận thức của GV về hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD Nhận thức về hoạt động GDHN của GV Số lượng Tỉ lệ (%) Rất quan trọng 0 0% Quan trọng 21 63,6% Ít quan trọng 12 36,4% Không quan trọng 0 0% Phần lớn GV nhận thấy hoạt động GDHN là quan trọng, chiếm tỉ lệ 63,6%. Tuy nhiên vẫn còn 36,4% cho rằng hoạt động GDHN là ít quan trọng, hầu hết là GV chủ nhiệm của các lớp. Như vậy, nhận thức của một bộ phận GV trong nhà trường chưa tốt về tầm quan trọng của GDHN sẽ ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu mà Hiệu trưởng đã đề ra ngay từ đầu năm học. Bảng 2.5: Nhận thức của phụ huynh HS về hoạt động GDHN Nhận thức của phụ huynh HS về hoạt động GDHN Số lượng Tỉ lệ (%) Rất quan trọng 44 17,6% Quan trọng 69 27,6% Ít quan trọng 100 40% Không quan trọng 37 14,8% Phần lớn các bậc phụ huynh chưa có sự quan tâm đúng mức đến hoạt động GDHN ở trường THCS. Những nhận thức lệch lạc này của phụ huynh sẽ làm ảnh hưởng đến việc định hướng nghề nghiệp cho các em HS và cả việc tổ chức các hoạt động GDHN của nhà trường. Tóm lại: Vấn đề nhận thức của đội ngũ GV chủ nhiệm và phụ huynh HS còn chưa đúng mực về hoạt động GDHN, điều đó sẽ ảnh hưởng đến công tác quản lý của Hiệu trưởng, đặc biệt là ở khâu tổ chức và chỉ đạo thực hiện hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD cho HS
  16. 16 2.4.2. Thực trạng ảnh hưởng của yếu tố khách quan đến quản lý hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD Bảng 2.6: Những yếu tố khách quan gây ảnh hưởng đến quản lý hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD ở trường THCS Tân Bình Mức độ ảnh hưởng Rất Không Nội dung Rất ảnh Ảnh Ít ảnh không ảnh hưởng hưởng hưởng ảnh hưởng hưởng Điều kiện kinh tế, xã hội của nhà 4 11 22 4 0 trường (9,8%) (26,8%) (53,6%) (9,8%) (0,0%) Điều kiện CSVC, tài chính phục vụ 10 13 13 5 0 cho hoạt động GDHN (24,4%) (31,7%) (31,7%) (12,2%) (0,0%) Nguồn tài liệu và hệ thống thông 9 12 17 3 0 tin cho hoạt động GDHN (21,9%) (29,3%) (41,5%) (7,3%) (0,0%) TB mức độ ảnh hưởng đến quản 9 14 15 3 0 lý hoạt động GDHN theo định (22,6%) (34.2%) (36,%) (7,3%) (0,0%) hướng đổi mới GD Như vậy mỗi yếu tố đều có sự ảnh hưởng đến quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS Tân Bình theo định hướng đổi mối GD và mức độ ảnh hưởng là khác nhau. Trong quá trình quản lý của Hiệu trưởng cần khắc phục những hạn chế của các yếu tố trên để có thể thực hiện quản lý hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD có hiệu quả. 2.5. Đánh giá thực trạng công tác quản lý giáo dục hướng nghiệp ở trường THCS Tân Bình, thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình. 2.5.1. Những thành tựu đạt được Giáo dục hướng nghiệp ở trường THCS Tân Bình đã có những chuyển biến tích cực và đạt hiệu quả nhất định. Chương trình giáo dục hướng nghiệp đã được triển khai theo đúng tinh thần của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Công tác quản lý của Hiệu trưởng ngày càng nhận được sự ủng hộ của toàn thể giáo viên cũng như hội phụ huynh. Trường có cơ sở vật chất khang trang với hệ thống các phòng học chức năng hiện đại, với đội ngũ giáo viên trẻ, có năng lực, nhiệt huyết với nghề, luôn tìm tòi, học hỏi nhằm tăng cường hứng thú của học sinh khi tham gia bài giảng và phát triển được khả năng của mình. Là trường có bề dày lịch sử và truyền thống hiếu học, học sinh được tuyển chọn vào trường là những học sinh có
  17. 17 phẩm chất đạo đức, tư cách tốt. Các em luôn chủ động, học hỏi, nắm bắt thông tin, luôn có tinh thần cầu tiến và vươn xa hơn trong học tập cũng như trong cuộc sống. Đa số cán bộ quản lý, tập thể giáo viên, học sinh và phụ huynh học sinh đã có nhận thức đúng và tương đối đầy đủ về công tác hướng nghiệp trong trường THCS. Hiệu trưởng ý thức đầy đủ và thực hiện có hiệu quả các chức năng của quá trình quản lý: lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra. 2.5.2. Những hạn chế Công tác quản lý hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD ở trường THCS Tân Bình vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập; chưa đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi của xã hội. Công tác chỉ đạo việc xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN chưa mang lại hiệu quả tích cực. Công tác kiểm tra, đánh giá đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD chưa đem lại hiệu quả cao. Công tác lập kế hoạch sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT-XH thực hiện hoạt động GDHN cho HS cũng chưa được Hiệu trưởng quan tâm đúng mức. Đội ngũ GV chủ nhiệm đang có những nhận thức lệch lạc về hoạt động GDHN ở nhà trường, có tư tưởng xem nhẹ công tác hướng nghiệp và phụ huynh HS chưa có nhận thức, hiểu biết đầy đủ về hoạt động GDHN cho con em mình, điều đó làm ảnh hưởng rất lớn đến việc thực hiện các kế hoạch, mục tiêu, nhiệm vụ hoạt động GDHN của Hiệu trưởng Giáo viên tổ chức hoạt động GDHN là kiêm nhiệm dẫn đến phương pháp giảng dạy theo khoa học bộ môn còn yếu, chủ yếu là dựa trên cơ sở kinh nghiệm giảng dạy bộ môn mà giáo viên được đào tạo chính quy. 2.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế - Nguyên nhân khách quan Tâm lý xã hội còn coi trọng bằng cấp, điều này dẫn tới tư tưởng lệch lạc trong chọn nghề của phụ huynh học sinh. Nhận thức của cha mẹ học sinh và xã hội đối với GDHN chưa đầy đủ. Một bộ phận cán bộ, giáo viên chưa nhận thức đúng về mục tiêu giáo dục, về chủ trương của Đảng và Nhà nước đối với công tác hướng nghiệp cho học sinh, vẫn có tư tưởng coi nhẹ hướng nghiệp dẫn đến việc tổ chức GDHN mang tính hình thức. Hệ thống thông tin thị trường lao động còn nghèo nàn, thông tin chưa kịp thời, nội dung GDHN lạc hậu.
  18. 18 Thời lượng hoạt động GDHN được điều chỉnh xuống còn trung bình 1tiết/ chủ đề, trong khi nội dung kiến thức không thay đổi. Như vậy chỉ với 45phút, giáo viên vừa phải đảm bảo cung cấp lượng kiến thức theo nội dung chủ đề, vừa phải tổ chức cho học sinh tham gia hoạt động. Điều này làm cho giáo viên gặp nhiều khó khăn trong tổ chức hoạt động. - Nguyên nhân chủ quan Hiệu trưởng chưa có phương pháp khích lệ tinh thần, trách nhiệm của GV trong việc xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN Chưa xây dựng được các tiêu chí đánh giá phù hợp trong việc kiểm tra, đánh giá đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức thực hiện hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD Việc lập kế hoạch sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT-XH thực hiện hoạt động GDHN, chưa được quan tâm đúng mức, còn mang tính hình thức. Nhà trường không có đội ngũ giáo viên chuyên trách về GDHN, các giáo viên làm công tác hướng nghiệp đều là kiêm nhiệm, phần lớn chưa được tập huấn, bồi dưỡng về GDHN, chưa có phương pháp tổ chức phù hợp, nhằm lôi cuốn học sinh tham gia hoạt động. Kế hoạch giáo dục hướng nghiệp của các nhà trường chưa sát với thực tế, chưa có các giải pháp phù hợp để nâng cao chất lượng, hoàn thành mục tiêu kế hoạch. Việc tổ chức phối hợp các lực lượng chưa đồng bộ. Kết luận chương 2 Qua điều tra thực trạng quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới GD cho ta thấy việc quản lý hoạt động GDHN của Hiệu trưởng đã đạt được những kết quả nhất định, Hiệu trưởng hiểu rõ những nội dung, công việc cần phải làm khi thực hiện các chức năng quản lý, tuy nhiên vẫn còn những hạn chế thể hiện ở một số nội dung: - Chưa sát sao trong công tác chỉ đạo việc xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN, chưa tạo được động lực, khích lệ tinh thần làm việc của các GV, - Chưa có hệ thống các tiêu chí đánh giá phù hợp khi kiểm tra việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức thực hiện hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD, chế độ khen thưởng, xử phạt chưa hợp lý, - Chưa quan tâm nhiều đến công tác lập kế hoạch sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT-XH thực hiện hoạt động GDHN, quản lý chủ yếu dựa vào kinh nghiệm, chưa khoa học, cụ thể.
  19. 19 - Nhận thức của GV chủ nhiệm và phụ huynh HS về hoạt động GDHN và quản lý hoạt động GDHN chưa được sâu sắc Như vậy, từ những thực trạng về quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS Tân Bình sẽ là các căn cứ để đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS Tân Bình theo định hướng đổi mới GD. Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP Ở TRƯỜNG THCS TÂN BÌNH, THÀNH PHỐ TAM ĐIỆP, TỈNH NINH BÌNH THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC 3.1. Một số nguyên tắc đề xuất các biện pháp 3.1.1. Nguyên tắc theo định hướng đổi mới giáo dục Các biện pháp đề xuất đảm bảo nguyên tắc theo định hướng đổi mới giáo dục, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động. 3.1.2. Nguyên tắc theo chức năng quản lý Các biện pháp đề xuất dựa trên nguyên tắc theo chức năng quản lý, nhằm hỗ trợ quá trình quản lý của Hiệu trưởng để nâng cao quan lý hoạt động GDHN ở trường THCS Tân Bình theo định hướng đổi mới GD. 3.2. Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường THCS, thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình 3.2.1. Biện pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh học sinh về hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo định hướng đổi mới giáo dục. Để giúp đội ngũ GV chủ nhiệm và phụ huynh HS hiểu biết rõ ràng, đầy đủ về GDHN trong điều kiện có kế hoạch cụ thể, nội dung phù hợp, muốn nâng cao nhận thức cho các lực lượng trên cần thực hiện việc tổ chức các buổi sinh hoạt, các hoạt động nhằm tuyên truyền về nghề nghiệp và tư vấn nghề. 3.2.2. Biện pháp 2: Chỉ đạo việc xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động giáo dục hướng nghiệp Để thực hiện tốt công tác chỉ đạo xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN trong điều kiện có đội ngũ GV có năng lực, kinh nghiệm và tâm huyết với nghề, muốn đôn đốc, khích lệ, động viên cần phải đặt ra những mục tiêu cụ thể, quan tâm đến những khó khăn mà GV mắc phải trong việc thực hiện hoạt động GDHN và phải có chế độ đãi ngộ phù hợp với GV làm nhiệm vụ GDHN. 3.2.3. Biện pháp 3: Tăng cường kiểm tra, đánh giá đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo định hướng đổi mới giáo dục cho học sinh THCS.
  20. 20 Để nâng cao công tác kiểm tra, đánh giá việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD trong điều kiện hiểu rõ các nội dung cần phải thực hiện của chức năng kiểm tra, muốn xây dựng được các tiêu chí đánh giá phù hợp thì cần phải đo lường được các tiêu chí đánh giá dựa trên thực tế hoạt động của nhà trường. 3.2.4. Biện pháp 4: Lập kế hoạch sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức kinh tế, xã hội để thực hiện giáo dục hướng nghiệp cho học sinh. Để công tác lập kế hoạch sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT-XH để thực hiện GDHN cho HS đạt hiệu quả cao trong điều kiện Hiệu trưởng nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động này, muốn xác định các biện pháp để thực hiện các mục tiêu, thì khi xây dựng kế hoạch cần phải phân tích được điểm mạnh, điểm yếu, thời cơ, thách thức của nhà trường khi thực hiện hoạt động GDHN, xây dựng mục tiêu đảm bảo nguyên tắc SMART, để đề xuất biện pháp thực hiện phù hợp và có tính thực tế. 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp Các biện pháp này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, biện pháp này là tiền đề, tạo ra những điều kiện thuận lợi để thực hiện các biện pháp khác. 3.4. Khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của biện pháp 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm Đánh giá sự cần thiết và tính khả thi của từng biện pháp quản lý hoạt động GDHN cho HS ở trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục. 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm Xin ý kiến chuyên gia về mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động GDHN cho HS ở trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình sau đây: Biện pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức cho đội ngũ GV chủ nhiệm và phụ huynh HS về hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới giáo dục. Biện pháp 2: Chỉ đạo việc xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN. Biện pháp 3: Tăng cường kiểm tra, đánh giá đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới giáo dục. Biện pháp 4: Lập kế hoạch sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức kinh tế, xã hội để thực hiện GDHN cho HS. 3.4.3. Đối tượng khảo nghiệm - Ban giám hiệu trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình: 3 người - Giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, nhân viên: 38 người
  21. 21 3.4.4. Phương pháp khảo nghiệm Để đánh giá sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp được đề xuất trên đây, tác giả tiến hành khảo sát bằng phương pháp chuyên gia, phương pháp phỏng vấn và phương pháp điều tra thông qua phiếu xin ý kiến đánh giá. Tác giả tiến hành đưa danh mục các biện pháp và phiếu hỏi (kèm theo nội dung các biện pháp) để khảo nghiệm ý kiến của CBQL và GV ở trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình. 3.4.5. Kết quả khảo nghiệm Đa số GV đồng thuận nhất trí về tính cần thiết và khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS Tân Bình theo định hướng đổi mới GD, điều đó chứng tỏ 4 biện pháp được xây dựng và đưa ra đều đảm bảo các nguyên tắc đã đề ra ban đầu là theo định hướng đổi mới GD và theo chức năng quản lý. Như vậy, nếu thực hiện đồng bộ và có chất lượng các biện pháp nêu trên thì chất lượng hoạt động GDHN cho học sinh trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình sẽ được nâng cao. Kết luận chương 3 Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý hoạt động GDHN trong trường THCS theo định hướng đổi mới GD và thực trạng quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới GD, tác giả đã đề xuất 4 biện pháp quản lý hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD: Một là: Tổ chức nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh học sinh về hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo định hướng đổi mới giáo dục. Hai là: Chỉ đạo thực hiện xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN. Ba là: Tăng cường kiểm tra, đánh giá đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức thực hiện hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD Bốn là: Lập kế hoạch sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT-XH để thực hiện GDHN cho HS Các biện pháp này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, biện pháp này là tiền đề, tạo ra những điều kiện thuận lợi để thực hiện các biện pháp khác. Các biện pháp được đề xuất đều được đánh giá là cần thiết và có tính khả thi cao trong công tác quản lý hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD. Các biện pháp trên sẽ góp phần giúp CBQL, GV ở trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình thực hiện tốt hoạt động GDHN cũng như quản lý hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD, nâng cao chất lượng hoạt động GDHN.
  22. 22 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận 1.1. Quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS theo định hướng đổi mới GD là một trong những khâu quyết định nhằm định hướng nghề nghiệp cho HS và phân luồng HS sau khi tốt nghiệp theo định hướng đổi mới GD, đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao. 1.2. Đề tài đã góp phần làm rõ thêm một số khái niệm cơ bản có liên quan đến các vấn đề nghiên cứu, cụ thể: Quản lý là quá trình tác động có ý thức, có chủ đích, hợp quy luật của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý bằng hệ thống các nguyên tắc, các phương pháp nhằm hướng tới mục tiêu chung của tổ chức dưới sự tác động của môi trường thông qua bốn quá trình: kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra. Quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS là hệ thống những tác động có ý thức, có chủ đích, hợp quy luật của chủ thể quản lý là hiệu trưởng đến đối tượng quản lý là hoạt động GDHN ở trường THCS bằng hệ thống các nguyên tắc, phương pháp thông qua bốn quá trình kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra nhằm hướng tới mục tiêu GDHN chung của trường THCS. 1.3. Đề tài đã tìm hiểu và đưa ra được các định hướng về đổi mới hoạt động GDHN ở trường THCS, bao gồm đổi mới về nội dung, chương trình, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN; tăng cường sự phối hợp với các trường dạy nghề, các cơ sở GD phổ thông; phân luồng HS; cung cấp thông tin về nhu cầu của thị trường lao động, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động GDHN. 1.4. Đề tài cũng tập trung phân tích những nội dung liên quan đến quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS theo định hướng đổi mới GD bao gồm: quản lý xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN; quản lý đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức thực hiện hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD; quản lý sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT-XH thực hiện hoạt động GDHN cho HS dựa trên các quá trình quản lý: kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra. 1.5. Việc quản lý hoạt động GDHN của Hiệu trưởng cũng bị ảnh hưởng bởi các yếu tố chủ quan và yếu tố khách quan như điều kiện KT-XH, CSVS, tài chính cho hoạt động GDHN, hệ thống tài liệu và nguồn thông tin. 1.6. Luận văn đã giới thiệu chi tiết thực trạng quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS Tân Bình, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình hiện nay, và mức độ ảnh hưởng của các yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD làm cơ sở để đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD ở trường THCS.
  23. 23 1.7. Luận văn đề xuất 4 biện pháp quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS theo định hướng đổi mới GD. Đây là những giải pháp có tính chất cốt lõi, có mối quan hệ tương hỗ, có tác động trực tiếp đến quản lý hoạt động GDHN ở trường THCS. Các biện pháp đó là: Biện pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức cho đội ngũ GV và phụ huynh HS về hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD. Biện pháp 2: Chỉ đạo thực hiện xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN. Biện pháp 3: Tăng cường kiểm tra, đánh giá đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức thực hiện hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD. Biện pháp 4: Lập kế hoạch sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT-XH để thực hiện GDHN cho HS. 1.8. Bằng các phương pháp khảo nghiệm, đề tài đã chứng minh được tính cấp thiết và mức độ khả thi của các biện pháp. Như vậy, nhiệm vụ nghiên cứu của chúng tôi đã hoàn thành, mục đích nghiên cứu đã đạt được, giả thuyết khoa học bước đầu đã được kiểm chứng. Các biện pháp này có thể giúp cán bộ quản lý các trường THCS vận dụng để nâng cao hiệu quả hoạt động GDHN cho học sinh THCS. 2. Kiến nghị 2.1. Phòng GD&ĐT TP Tam Điệp Phòng GD&ĐT nghiên cứu các hướng để phát triển đề tài: - Phòng GD&ĐT với công tác kiểm tra hoạt động GDHN ở các trường THCS. - Phòng GD&ĐT với việc tổ chức tập huấn cho GV làm công tác GDHN trong các trường THCS như GV chủ nhiệm, GV bộ môn, - Phòng GD&ĐT phối hợp với các cơ quan chức năng đóng trên địa bàn cung cấp dự báo nhu cầu sử dụng nghề nghiệp của địa phương và trong cả nước - Phòng GD&ĐT và việc xây dựng tiêu chí đánh giá xếp loại việc thực hiện tốt hoạt động GDHN và phân luồng học sinh sau THCS - Phòng GD&ĐT với việc tổ chức thường xuyên các hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ, các buổi hội thảo cho các trường trong địa bàn tỉnh. 2.2. Đối với trường THCS Tân Bình - Hiệu trưởng cùng với Phó Hiệu trưởng phụ trách hoạt động GDHN thực hiện biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho đội ngũ GV chủ nhiệm và phụ huynh HS về hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD. - Hiệu trưởng thực hiện biện pháp 2: Chỉ đạo thực hiện xây dựng đội ngũ thực hiện hoạt động GDHN.
  24. 24 - Hiệu trưởng thực hiện biện pháp 3: Tăng cường kiểm tra, đánh giá đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức thực hiện hoạt động GDHN theo định hướng đổi mới GD. - Hiệu trưởng thực hiện biện pháp 4: Lập kế hoạch sự phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan, tổ chức KT-XH để thực hiện GDHN cho HS. - Hiệu trưởng tích cực, chủ động, linh hoạt trong xây dựng kế hoạch, nội dung hoạt động GDHN bám sát theo định hướng đổi mới GD - Hiệu trưởng chủ động và tích cực cập nhật thông tin, chủ động xây dựng quan hệ với các tổ chức KT-XH và cá nhân trên địa bàn nhằm thực hiện hiệu quả công tác xã hội hóa GDHN phù hợp với thực tiễn. - Hiệu trưởng chủ động xây dựng chiến lược và kế hoạch bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, giáo viên; chú trọng xây dựng nòng cốt cán bộ, giáo viên kiêm nhiệm thực hiện hoạt động GDHN có năng lực sư phạm, kỹ năng giao tiếp, nghiệp vụ có hiểu biết sâu về lĩnh vực GDHN. - Phó Hiệu trưởng kết hợp cùng với Đội Thiếu niên Tiền Phong Hồ Chí Minh thường xuyên tổ chức cho học sinh tham quan các trường trung cấp chuyên nghiệp, các trường nghề, các công ty, xí nghiệp, cơ quan; nếu được, có thể liên kết với trường dạy nghề để tổ chức các buổi thực tập bắt buộc cho học sinh hoặc mời những người thành đạt trong nghề đến giao lưu và truyền đam mê nghề nghiệp cho HS. - Giáo viên chủ nhiệm phối hợp chặt chẽ với phụ huynh HS, tìm hiểu nguyện vọng, sở thích nhằm định hướng các em vào ngành nghề nơi mà xã hội đang cần. - Hiệu trưởng tham mưu các cấp uỷ đảng, chính quyền của địa phương, Sở GD&ĐT, Phòng GD&ĐT đầu tư một cách hiệu quả về cơ sở vật chất phục vụ dạy và học. - Hiệu trưởng, Hiệu phó phụ trách chuyên môn, Tổ trưởng bộ môn chú trọng việc kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm hoạt động GDHN, cần xây dựng các tiêu chí kiểm tra cụ thể, rõ ràng để việc đánh giá được khách quan, công bằng và chính xác. - Cần có các biện pháp, chế độ khuyến khích khen thưởng các cán bộ giáo viên và nhân rộng các tấm gương điển hình, các sáng kiến nhằm góp phần nâng cao chất lượng hoạt động GDHN cho HS./.