Tóm tắt Luận văn Quản lí đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường Trung học cơ sở huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La

Nội dung text: Tóm tắt Luận văn Quản lí đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường Trung học cơ sở huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC ___ ___ ĐỖ THỊ MINH QUÝ QUẢN LÍ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN LỊCH SỬ CỦA HỌC SINH THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN MỘC CHÂU- TỈNH SƠN LA Chuyên ngành: QUẢN LÍ GIÁO DỤC Mã ngành: 8140 114 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI – 2019
2. Công trình được hoàn thành tại HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM NGỌC LONG Phản biện 1: TS. Phạm Viết Nhụ Học viện Quản lý Giáo dục Phản biện 2: PGS.TS. Dương Thị Hoàng Yến Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận văn họp tại: Học viện Quản lý giáo dục Vào hồi 16 giờ 30 phút, ngày 26 tháng 07 năm 2019 Có thể tìm luận văn tại: Thư viện Học viện Quản lý giáo dục
3. MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Đánh giá kết quả học tập của người học là tột khâu rất quan trọng trong quá trình dạy học, giúp giáo viên biết được quá trình dạy và học có đạt được hiệu quả hay không. Tuy nhiên, muốn đánh giá đúng đắn phải đo lường chính xác và yếu tố đánh giá phải cần được quan tâm đầy đủ, đặc biệt trong xu thế đánh giá năng lực người học thể hiện mối quan hệ tương tác với yếu tố mục tiêu là các năng lực hướng tới vận dụng tri thức vào cuộc sống, không chỉ thiên về đánh giá nội dung mà còn về kỹ năng và phương pháp. Thực tế đối với môn Lịch sử tại các trường THCS huyện Mộc Châu tỉnh Sơn La: cha mẹ học sinh, GV và xã hội chưa thực sự hiểu cặn kẽ đánh giá năng lực của HS trong quá trình học tập, hoạt động ĐG chưa thực sự đảm bảo yêu cầu khách quan, chính xác, việc kiểm tra vẫn còn chú ý đến yêu cầu tái hiện kiến thức, ít quan tâm đến vận dụng kiến thức; khả năng sáng tạo của người học còn hạn chế. Vì vậy, đề tài: "Quản lí đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường trung học cơ sở huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La” được lựa chọn nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tế, phân tích đánh giá thực trạng KQHT môn Lịch sử của HS THCS tại huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La hiện nay, từ đó đề xuất biện pháp quản lí của Phòng GD&ĐT, Hiệu trưởng, Tổ trưởng chuyên môn đối với hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử theo tiếp cận năng lực nhằm chuyển biến tích cực kết quả dạy học môn Lịch sử ở các trường THCS trên địa bàn huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lí đánh giá kết quả học tập của học sinh THCS. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lí đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. 1
4. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu, tôi dự kiến một số nhiệm vụ sau: Nghiên cứu cơ sở lí luận về quản lí công tác đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực tại các trường THCS. Khảo sát thực trạng hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS và các biện pháp quản lí đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS trên địa bàn huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. Đề xuất một số biện pháp quản lí đánh giá KQHT môn Lịch sử theo tiếp cận năng lực của HS các trường THCS trên địa bàn huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. 5. Giả thuyết khoa học Hiện trạng hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La tuy đã có nhiều cải tiến trong thời gian gần đây, song vẫn còn một số tồn tại, từ nhận thức của CBQL và GV, kĩ năng tổ chức các hoạt động quản lí, hoạt động trong tiết dạy, kĩ năng tổ chức một kỳ kiểm tra, kỹ năng tổ chức đánh giá hoạt động học tập của HS, cách viết câu hỏi, ra đề thi, đề kiểm tra Từ những hiện trạng trên, luận văn hướng cán bộ quản lí các nhà trường vận dụng một cách đồng bộ các biện pháp đề xuất trong luận văn, tạo động lực để học sinh luôn nỗ lực học tập, tiến bộ không ngừng. Thông qua đó nâng cao chất lượng dạy học tại các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Về nội dung nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu các biện pháp quản lí đối với hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử theo tiếp cận năng lực HS trong quá trình dạy học. 6.2. Khách thể khảo sát Gồm 42 cán bộ quản lý và 108 giáo viên dạy Lịch sử các trường THCS ở huyện Mộc Châu; 415 học sinh của một số trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. 7. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài cần sử dụng phối hợp các nhóm phương pháp nghiên cứu sau: 2
5. - Nhóm các phương pháp nghiên cứu lí luận: Nghiên cứu các tài liệu phục vụ cho đề tài các tài liệu về kiểm tra, đánh giá theo hướng tiếp cận năng lực HS. - Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp điều tra: Đây là phương pháp chính, được sử dụng nhằm khảo sát thực trạng hoạt động đánh giá KQHT của HS theo tiếp cận năng lực và thực trạng công tác QL ở các trường THCS, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. Điều tra cán bộ quản lí: 42 người, học sinh: 415 em, giáo viên: 108 người nội dung: khảo sát “Hoạt động đánh giá KQHT của học sinh”, “Quản lí hoạt động đánh giá KQHT của học sinh”, “ Mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất” Phụ lục 1; Phụ lục 2; Phụ lục 3. Phụ lục 4. + Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động đánh giá KQHT của học sinh, tinh thần, ý thức trách nhiệm của giáo viên để có những đánh giá khách quan nhất về công tác đánh giá KQHT theo tiếp cận năng lực của HS tại các trường THCS. + Quan sát hoạt động quản lí chỉ đạo hoạt động đánh giá KQHT của học sinh của hiệu trưởng các trường THCS trên địa bàn huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La qua các buổi sinh hoạt chuyên môn, nhóm chuyên môn, dự giờ thăm lớp, kiểm tra hồ sơ của giáo viên nhằm đánh giá thực trạng quản lí hoạt động đánh giá KQHT của hiệu trưởng các trường THCS. + Phương pháp phỏng vấn : Được sử dụng nhằm khảo sát thực trạng hoạt động đánh giá KQHT của học sinh theo tiếp cận năng lực và thực trạng công tác quản lí ở các trường THCS, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. Sử dụng phương pháp này, luận văn xây dựng các phiếu hỏi dành cho các đối tượng: CBQL giáo viên và HS các trường THCS trên địa bàn huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. Ngoài ra, phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi còn được sử dụng để thu thập ý kiến của CBQL và giáo viên, tổ trưởng chuyên môn về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lí hoạt động đánh giá KQHT của HS theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La được đề xuất trong luận văn. 3
6. + Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Phương pháp nghiên cứu này giúp cho việc thu thập thông tin liên quan đến vấn đề đánh giá KQHT của học sinh THCS thông qua các bài viết và tài liệu báo cáo để phục vụ cho nhiệm vụ nghiên cứu lí luận và thực trạng của đề tài. - Phương pháp xử lí số liệu bằng thống kê toán học: Sử dụng phần mềm SPSS để xử lí các dữ liệu, các thông tin trong quá trình nghiên cứu, điều tra, thu thập từ các phương pháp trên. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, mục lục và tài liệu tham khảo, nội dung luận văn được trình bày trong 3 chương: Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lí đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường trung học cơ sở. Chương 2: Thực trạng quản lí đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường trung học cơ sở huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La Chương 3: Biện pháp quản lí đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường trung học cơ sở huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN LỊCH SỬ CỦA HỌC SINH THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1 Tổng quan nghiên cứu 1.1.1. Nghiên cứu ngoài nước Trên thế giới, QL hoạt động đánh giá KQHT của HS rất được quan tâm. Đã có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này. Rất nhiều vấn đề và góc độ của đánh giá đã được các tác giả nghiên cứu. Mỗi công trình đều có những điểm mạnh, điểm yếu và những mục đích kiểm tra, đánh giá riêng. Nhưng điểm chung nhất của các nghiên cứu là cùng tập trung nhấn mạnh ý nghĩa, tầm quan trọng của đánh giá KQHT của HS, để đánh giá và nâng cao chất lượng giáo dục đáp ứng nhu cầu của xã hội. 4
7. 1.1.2. Nghiên cứu trong nước Ở nước ta cũng đã có một số công trình nghiên cứu và những bài viết của các chuyên gia hàng đầu của Việt Nam. Các nghiên cứu đã đề cập đến nhiều góc độ khác nhau song tất cả đều có chung một mục đích là đánh giá sự tiến bộ của người học qua từng giai đoạn, đánh giá mức độ đạt chuẩn của người học và cuối cùng là đánh giá chất lượng cả quá trình giáo dục. Bên cạnh đó còn có các nghiên cứu tập trung phân tích thực trạng, tìm nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng học tập môn Lịch sử. Trong đó các nghiên cứu cũng đã xác định một trong những nguyên nhân khiến chất lượng giáo dục môn Lịch sử chưa được nâng cao chính là do công tác đánh giá KQHT của môn Lịch sử. Các nghiên cứu đã đưa ra những biện pháp khả thi song chưa có nghiên cứu nào đưa ra biện pháp QL hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực. Đề tài “Quản lí đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường trung học cơ sở huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La” lần đầu tiên được nghiên cứu với các số liệu được điều tra, thu thập tại các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La để đáp ứng yêu cầu về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục trong giai đoạn hiện nay. 1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. Năng lực Có thể xem định nghĩa sau bao hàm đầy đủ những đặc trưng cơ bản của khái niệm năng lực: “Năng lực là tổ hợp các hoạt động dựa trên sự huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn tri thức khác nhau để giải quyết vấn đề hay có cách ứng xử phù hợp trong bối cảnh phức tạp của cuộc sống luôn thay đổi. 1.2.2. Đánh giá Có nhiều quan niệm khác nhau nhưng tựu chung, đánh giá là nguồn cung cấp thông tin phản hồi trong các quá trình dạy học. Một cách tổng quát, đánh giá được coi là quá trình hình thành những nhận định, phán đoán về KQHT dựa vào sự phân tích những thông tin thu hồi được đối chiếu với những mục tiêu, tiêu chuẩn đã đề ra nhằm đề xuất những quyết 5
8. định thích hợp để cải thiện thực trạng, điều chỉnh, nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc. 1.2.3. Đánh giá kết quả học tập Đánh giá KQHT là “quá trình thu thập, xử lí thông tin về trình độ, khả năng mà người học thực hiện các mục tiêu học tập đã được xác định, nhằm tạo cơ sở cho những quyết định sư phạm của GV, của nhà trường và cho bản thân người học giúp họ tiến bộ hơn” 1.2.4. Quản lí đánh giá kết quả học tập Quản lí đánh giá KQHT là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và KT quá trình đánh giá KQHT nhằm thực hiện tốt nhất những mục tiêu ĐG đề ra 1.3. Đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh theo tiếp cận năng lực 1.3.1. Mục tiêu và năng lực cần hình thành ở môn Lịch sử Môn Lịch sử cấp trung học cơ sở góp phần cùng các môn học và hoạt động giáo dục khác hình thành, phát triển ở học sinh các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung. Môn Lịch sử cấp trung học cơ sở hình thành, phát triển ở học sinh năng lực lịch sử gồm: Tìm hiểu lịch sử, nhận thức và tư duy lịch sử, mô tả chi tiết tiến trình lịch sử, vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học. 1.3.2. Đặc điểm đánh giá theo tiếp cận năng lực Về đánh giá theo hướng tiếp cận năng lực, các nước trên thế giới không chỉ đạt được những thành tựu mới về lí luận mà đã thành công trong việc triển khai thực tiễn của giáo dục thế giới. Việc đánh giá KQHT hoàn toàn giao cho GV và HS chủ động, phương pháp đánh giá được sử dụng đa dạng, sáng tạo và linh hoạt. Xu hướng đánh giá mới của thế giới là đánh giá dựa theo năng lực tức là đánh giá khả năng tiềm ẩn của HS dựa trên kết quả đầu ra cuối một giai đoạn học tập, là quá trình tìm kiếm chứng minh về việc HS đã thực hiện thành công các sản phẩm đó. Đánh giá năng lực là quá trình đánh giá học sinh bằng nhiều hình thức, phương pháp ĐG không truyền thống như quan sát, phỏng vấn, hồ sơ, dự án, trình diễn thực, nhiều người cùng tham gia, HS tự đánh giá, 6
9. * Đánh giá thường xuyên kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh THCS theo tiếp cận năng lực - Đánh giá thường xuyên là đánh giá trong quá trình học tập, rèn luyện, của HS, được thực hiện theo tiến trình nội dung của các môn học và các hoạt động giáo dục khác, trong đó, bao gồm cả quá trình vận dụng kiến thức, kĩ năng ở nhà trường, gia đình và cộng đồng. - Một số kĩ thuật chính sử dụng trong đánh giá thường xuyên: quan sát; kiểm tra nhanh; đánh giá sản phẩm của HS; tự đánh giá và đánh giá của nhóm HS, đánh giá của phụ huynh, rubick. * Đánh giá định kì kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh THCS theo tiếp cận năng lực Đề bài KT định kì phù hợp chuẩn kiến thức, kĩ năng, gồm các câu hỏi, bài tập được thiết kế theo các mức độ nhận thức của HS: + Mức 1: HS nhận biết hoặc nhớ, nhắc lại đúng kiến thức đã học; diễn đạt đúng kiến thức hoặc mô tả đúng kĩ năng đã học bằng ngôn ngữ theo cách của riêng mình và áp dụng trực tiếp kiến thức, kĩ năng đã biết để giải quyết các tình huống, vấn đề trong học tập; + Mức 2: HS kết nối, sắp xếp lại các kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết tình huống, vấn đề mới, tương tự tình huống, vấn đề đã học; + Mức 3: HS vận dụng các kiến thức, kĩ năng để giải quyết các tình huống, vấn đề mới, không giống với những tình huống, vấn đề đã được hướng dẫn hay đưa ra những phản hồi hợp lí trước một tình huống, vấn đề mới trong học tập hoặc trong cuộc sống. 1.4. Quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh cấp THCS theo tiếp cận năng lực 1.4.1. Quản lí đánh giá thường xuyên kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh theo tiếp cận năng lực Đánh giá KQHT của học sinh nói chung, đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực là khâu quan trọng của quá trình dạy học, phát hiện và điều chỉnh thực trạng hoạt động học và hoạt động dạy, củng cố và phát triển trí tuệ của HS cũng như giáo dục phẩm chất và nhân cách cho HS. 7
10. 1.4.2. Quản lí đánh giá định kì kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh theo tiếp cận năng lực Quản lí đề kiểm tra định kì, cuối kì đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh theo tiếp cận năng lực. Quản lí quá trình kiểm tra định kì kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh theo tiếp cận năng lực. Quản lí việc chấm bài kiểm tra định kì của giáo viên. 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh các trường THCS theo tiếp cận năng lực 1.5.1. Yếu tố chủ quan - Nhận thức của giáo viên và học sinh về đánh giá kết quả học tập của HS theo tiếp cận năng lực - Tinh thần trách nhiệm, tính tích cực chủ động của cán bộ quản lí, giáo viên và học sinh trong việc đổi mới hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh theo tiếp cận năng lực 1.5.2. Yếu tố khách quan - Các chủ trương, chính sách, văn bản quy định về việc tổ chức đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo hướng tiếp cận năng lực - Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, kinh phí phục vụ cho việc tổ chức đánh giá Kết luận chương 1 Chương I đã trình bày được: Các khái niệm cơ bản liên quan đến khái niệm kiểm tra, đánh giá, đánh giá KQHT, quản lí đánh giá KQHT, năng lực, những năng lực chung, năng lực chuyên biệt được hình thành và phát triển trong môn Lịch sử; phân tích các lí luận về đánh giá KQHT của học sinh theo tiếp cận năng lực, mối quan hệ giữa mục tiêu dạy học và năng lực trong môn Lịch sử, đánh giá thường xuyên KQHT môn Lịch sử của học sinh THCS, đánh giá tổng kết KQHT môn Lịch sử của học sinh THCS, quản lí hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử của học sinh cấp THCS theo tiếp cận năng lực, Lập kế hoạch đánh giá, Tổ chức thực hiện việc đánh giá KQHT của học sinh, Chỉ đạo việc thực hiện hoạt động đánh giá KQHT của học sinh, kiểm tra hoạt động đánh giá KQHT của học sinh, 8
11. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử của học sinh các trường THCS theo tiếp cận năng lực CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN LỊCH SỬ CỦA HỌC SINH THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC Ở CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN MỘC CHÂU, TỈNH SƠN LA 2.1. Sơ lược về các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La 2.1.1. Giới thiệu về hệ thống trường THCS Hiện nay, trên địa bàn huyện Mộc Châu có 21 trường THCS công lập với quy mô lớp, số HS cụ thể ở bảng 2.1 như sau: Bảng 2.1. Bảng thống kê quy mô và chất lượng giáo dục Mộc Châu qua các năm học 2016- 2018 Chất lượng 2 mặt giáo dục Số Số Số Năm học Hạnh kiểm (%) Học lực( %) trường lớp HS Tốt Khá TB Yếu Giỏi Khá TB Yếu 2016-2017 22 213 6550 72,6 23,8 3,5 0,1 9,9 38,9 49,9 1,3 2017-2018 22 205 6517 77,6 20,9 1,4 0,1 14,5 43,7 41,6 0,2 2018-2019 21 209 7349 78,8 19,8 1,4 0 12,5 44,5 42 1 - Về đội ngũ cán bộ, GV, nhân viên: [16],[17],[18] Bảng 2.2. Cơ cấu giáo viên THCS huyện Mộc Châu từ năm 2016-2018 Năm học Văn-sử Sử 2016-2017 118 16 2017-2018 120 14 2018-2019 108 12 Qua bảng thống kê 2.2 cho thấy số lượng đội ngũ GV Lịch Sử THCS đáp ứng được yêu cầu nhưng do yêu cầu đào tạo số lượng GV đào tạo kiêm nhiệm còn chiếm tỉ lệ cao (Văn sử: 108 GV), cộng với sự mất cân đối GV trên địa bàn dẫn tới GV Sử phải dạy kiêm nhiệm còn nhiều. 2.1.2. Tình hình dạy học và chất lượng học tập của HS hiện nay Ngành GD&ĐT huyện Mộc Châu liên tục là đơn vị dần vươn lên tốp đầu GD&ĐT tỉnh Sơn La. Đội ngũ cán bộ GV trong huyện nhìn chung có 9
12. trình độ chuyên môn vững vàng, nhiệt tình tâm huyết với nghề nghiệp. GV các trường khá tích cực trong thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá. Phòng giáo dục đã tích cực chỉ đạo các trường thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra, đánh giá tăng cường sử dụng thiết bị, ứng dụng hợp lí công nghệ thông tin trong dạy học và QL, phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của HS. 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng 2.2.1. Mục đích của của khảo sát Khảo sát thực trạng hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS huyện Mộc Châu tìm ra được điểm mạnh, điểm yếu của cách thức đánh giá của GV và sự quản lí hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử của học sinh của CBQL các nhà trường. Thực trạng là cơ sở thực tiễn quan trọng để đề xuất các biện pháp quản lí trong lĩnh vực đánh giá KQHT môn Lịch sử của học sinh theo tiếp cận năng lực. 2.2.2. Mẫu khảo sát 2.2.3. Nội dung khảo sát - Đánh giá của giáo viên về đánh giá KQHT môn Lịch sử của học sinh tiếp cận năng lực tại các trường THCS tại các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. - Đánh giá của giáo viên về công tác quản lí hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS mà Phòng Giáo dục áp dụng đối với các trường THCS. 10
13. - Đề xuất của cá nhân trong công tác đánh giá KQHT môn Lịch sử của học sinh THCS. 2.2.4. Phương pháp khảo sát Trong các phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn, phương pháp điều tra là phương pháp chủ yếu. Bên cạnh đó, luận văn sử dụng phương pháp phỏng vấn để tìm hiểu thêm về đánh giá KQHT môn Lịch sử của học sinh THCS và công tác quản lí hoạt động kiểm tra, đánh giá môn Lịch sử của học sinh THCS. Luận văn cũng sử dụng các phương pháp khảo cứu tài liệu của Phòng Giáo dục, các trường THCS. 2.2.5. Quy trình khảo sát thực trạng Luận văn tiến hành khảo sát thực trạng theo các bước được trình bày trong hình 2.1[24]. Cơ sở Thang đo Thảo luận nhóm: Thang đo nháp 1 nháp 2 lý thuyết Điều chỉnh Cronbach Kiểm tra tương quan biến – tổng Định lượng sơ bộ alpha Kiểm tra Conbach alpha (n=50) Kiểm tra trọng số EFA, nhân tố và phương sai trích EFA Thang đo Định lượng chính chính thức thức (n=450) Tần suất, trung bình, độ lệch chuẩn, p-value, tương quan Phân tích hồi quy Hình 2.1. Quy trình xử lý dữ liệu * Độ tin cậy của phiếu trưng cầu ý kiến (câu 1 phụ lục 1, phụ lục 2) về thực trạng hoạt động KT, ĐG môn Lịch sử theo tiếp cận năng lực ở trường THCS. 11
14. Bảng 2.3. Độ tin cậy của thang đo 1 và kiểm định KMO and Bartlett Reliability Statistics Cronbach's Alpha Based on Cronbach's Alpha Standardized Items N of Items .870 .872 25 KMO and Bartlett's Test Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy. .850 Bartlett's Test of Sphericity Approx. Chi-Square 1692.915 df 300 Sig. .000 *Độ tin cậy của phiếu trưng cầu ý kiến về thực trạng QL hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS THCS theo tiếp cận năng lực Bảng 2.4. Độ tin cậy của thang đo Reliability Statistics Cronbach's Alpha Based Cronbach's Alpha on Standardized Items N of Items .901 .925 20 KMO and Bartlett's Test Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy. .719 Bartlett's Test of Sphericity Approx. Chi-Square 1253.983 df 276 Sig. .000 12
15. 2.3. Thực trạng hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh các trường THCS huyện Mộc Châu 2.3.1. Thực trạng đánh giá thường xuyên (quá trình) kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS huyện Mộc Châu Hình 2.2: Biểu đồ thể hiện mức độ đánh giá của HS và GV về đảm bảo các yêu cầu kiểm tra, đánh giá KQHT môn Lịch sử Nhận xét: Dữ liệu ở bảng cho thấy đánh giá kết quả học tập của HS THCS theo tiếp cận năng lực đảm bảo được các yêu cầu kiểm tra, đánh giá trong các nhà trường Hình 2.3: Biểu đồ thể hiện mức độ đánh giá của HS và GV về việc sử dụng các phương pháp kiểm tra, đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS THCS theo tiếp cận năng lực 13
16. Nhận xét: Mục hỏi có giá trị trung bình thấp nhất là “Giáo viên ít khi sử dụng trắc nghiệm khách quan” và “GV chỉ sử dụng các bài kiểm tra đánh giá kiến thức của người học” lần lượt là 2,53 và 2,38 điểm với đánh giá của HS. 2.3.2. Thực trạng kiểm tra đánh giá tổng kết (cuối kỳ) kết quả học tập môn Lịch sử theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS huyện Mộc Châu Hình 2.4: Mức độ đánh giá của HS và GV về thực trạng kiểm tra, đánh giá tổng kết (cuối kỳ) KQHT môn Lịch sử của HS THCS 2.4. Thực trạng quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh các trường THCS huyện Mộc Châu 2.4.1. Thực trạng quản lí hoạt động đánh giá thường xuyên kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh các trường THCS huyện Mộc Châu 14
17. Hình 2.5: Biểu đồ thể hiện mức độ đánh giá của CBQL và GV về thực trạng QL đánh giá thường xuyên KQHT môn Lịch sử của HS THCS Nhận xét: Về cơ bản GV và CBQL “đồng ý về cơ bản” đến đồng ý hoàn toàn. Tiêu chí “Kiểm tra, đánh giá đảm bảo tính khách quan” được đánh giá cao nhất với điểm TB là 4,56 đối với học sinh, 4,46 đối với đánh giá của GV. 2.4.2. Thực trạng quản lí hoạt động kiểm tra, đánh giá định kì kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh các trường trung học cơ sở theo tiếp cận năng lực năng lực Hình 2.5: Biểu đồ thể hiện mức độ đánh giá của CBQL và GV về thực trạng QL đánh giá KQHT định kì môn Lịch sử của HS THCS huyện Mộc Châu 2.4.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh theo cách tiếp cận năng lực 2.4.3.1. Yếu tố chủ quan 2.4.3.2. Yếu tố khách quan 15
18. 2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS huyện Mộc Châu. 2.5.1. Điểm mạnh 2.5.2. Điểm yếu Kết luận chương II Từ kết quả khảo sát thực trạng QL hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La cho thấy trong năm học 2018-2019, Phòng GD&ĐT, BGH các trường đã thực hiện nghiêm túc, tuân thủ các văn bản chỉ đạo chuyên môn của các cấp QLGD. Các nhà trường đã xây dựng kế hoạch đánh giá thường xuyên KQHT của HS, tổ chức, chỉ đạo thực hiện đánh giá một cách nghiêm túc, khách quan, chính xác. BGH theo dõi, KT sát sao quá trình đánh giá KQHT, giải quyết kịp thời các sai sót. Đặc biệt, công tác quản lí kiểm tra định kì được các trường thực hiện tốt từ khâu ra đề đến tổ chức, coi thi và chấm bài KT. Công tác nghiệm thu, bàn giao chất lượng HS và lưu giữ hồ sơ HS cũng được thực hiện tốt, góp phần thúc đẩy công tác GD&ĐT các nhà trường phát triển, chất lượng dạy và học ngày càng được nâng lên. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác quản lí đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La vẫn còn một số tồn tại, bất cập như: Nhận thức của một số CBQL, GV chưa đầy đủ về về mục đích, ý nghĩa của đánh giá KQHT của HS theo tiếp cận năng lực; Tổ chức tập huấn, hướng dẫn đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực cho các GV chưa thường xuyên, còn chưa chi tiết, cụ thể; Công tác lập kế hoạch đánh giá, tổ chức thực hiện chưa khoa học và chưa mang tính khả thi; Chưa khuyến khích được cha mẹ HS tham gia đánh giá. Nhận thức của cộng đồng, cha mẹ HS về đánh giá KQHT của HS theo tiếp cận năng lực còn hạn chế. 16
19. Để khắc phục những tồn tại, hạn chế nêu trên, cần phải xây dựng những biện pháp QL công tác đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực ở huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN LỊCH SỬ CỦA HỌC SINH THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC Ở CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN MỘC CHÂU, TỈNH SƠN LA 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp quản lí 3.1.1 Đảm bảo tính khoa học 3.1.2. Đảm bảo tính hệ thống 3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa 3.1.4. Đảm bảo mức độ cần thiết và khả thi 3.2. Các biện pháp quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường trung học cơ sở huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La 3.2.1. Tổ chức tuyên truyền cho phụ huynh học sinh về kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực 3.2.2. Tổ chức bồi dưỡng kĩ thuật xây dựng công cụ đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo yêu cầu của chương trình mới 3.2.3. Xây dựng tổ bộ môn thành cộng đồng học tập 3.2.4. Tổ chức dự giờ, sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn rút kinh nghiệm theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp để nâng cao năng lực giảng dạy, đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử theo tiếp cận năng lực cho giáo viên 3.2.5. Tổ chức tập huấn chuyên môn về đổi mới đánh giá kết quả học tập môn Lịch sử theo yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới 3.3. Khảo sát mức độ cần thiết, tính khả thi của biện pháp 17
20. Nhận xét: 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp Bảng 3.4 Thống kê tương quan Pearson giữa mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất BP1.C BP2.C BP3.C BP4.C BP5.C BP1.K T T T T T T BP1. Pearson 1 .883 .754 1.000 .608 .883 CT Correlation Sig. (2-tailed) .000 .000 .000 .000 .000 N 42 42 42 42 42 42 BP2. Pearson .883 1 .855 .883 .689 1.000 CT Correlation Sig. (2-tailed) .000 .000 .000 .000 .000 N 42 42 42 42 42 42 BP3. Pearson .754 .855 1 .754 .806 .855 CT Correlation Sig. (2-tailed) .000 .000 .000 .000 .000 N 42 42 42 42 42 42 BP4. Pearson 1.000 .883 .754 1 .608 .883 CT Correlation Sig. (2-tailed) .000 .000 .000 .000 .000 N 42 42 42 42 42 42 BP5. Pearson .608 .689 .806 .608 1 .689 CT Correlation Sig. (2-tailed) .000 .000 .000 .000 .000 N 42 42 42 42 42 42 18
21. BP1.C BP2.C BP3.C BP4.C BP5.C BP1.K T T T T T T BP1.K Pearson .883 1.000 .855 .883 .689 1 T Correlation Sig. (2-tailed) .000 .000 .000 .000 .000 N 42 42 42 42 42 42 BP2.K Pearson .608 .689 .806 .608 1.000 .689 T Correlation Sig. (2-tailed) .000 .000 .000 .000 .000 .000 N 42 42 42 42 42 42 BP3.K Pearson .754 .855 1.000 .754 .806 .855 T Correlation Sig. (2-tailed) .000 .000 .000 .000 .000 .000 N 42 42 42 42 42 42 BP4.K Pearson .822 .725 .620 .822 .500 .725 T Correlation Sig. (2-tailed) .000 .000 .000 .000 .001 .000 N 42 42 42 42 42 42 BP5.K Pearson .425 .481 .563 .425 .698 .481 T Correlation Sig. (2-tailed) .005 .001 .000 .005 .000 .001 N 42 42 42 42 42 42 Nhận xét: Dữ liệu ở bảng 3.4 cho thấy các biện pháp đề xuất có sự tương quan thuận thể hiện ở chỉ số Sig. (2-tailed) nhỏ hơn 0.05 và các chỉ số tương quan Pearson là 0,608 đến 1. 19
22. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 Quản lí đánh giá KQHT môn Lịch sử của của HS theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS có một ý nghĩa quan trọng trong việc QL chất lượng giáo dục của nhà trường. Tuy nhiên, trong thực tế, đối với các trường THCS trên địa bàn huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La thì công tác này vẫn còn tồn tại nhiều thực trạng cần được khắc phục. Do đó, cần có những biện pháp kịp thời đáp ứng việc thực hiện công tác này một cách khoa học và hợp lí. Ở Chương III, trên cơ sở lí luận đã được tổng hợp, nghiên cứu ở Chương I và những thực trạng của công tác QL đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La, tác giả đã hoàn thành các công việc sau: Thứ nhất, đề ra các nguyên tắc đề xuất biện pháp: Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học, nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển, nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn, nguyên tắc đảm bảo tính khả thi. Từ các nguyên tắc này, tác giả đề ra các biện pháp. Thứ hai, tác giả đề xuất được năm biện pháp cụ thể nhằm khắc phục các thực trạng của công tác QL đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tại các nhà trường. Thứ ba, tác giả đã khái quát được mối quan hệ biện chứng, tác động qua lại và thứ tự ưu tiên các biện pháp được đề xuất ở trên. Thứ tư, tác giả tiến hành khảo sát các biện pháp QL đã đề xuất. Kết quả cho thấy, các biện pháp đều có tính cần thiết và khả thi cao, góp phần nâng cao hiệu quả công tác QL đổi mới kiểm tra ĐG nói chung và QL hoạt động ĐG KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực nói riêng. 20
23. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận Với thực tiễn nhiệm vụ nghiên cứu đặt ra cho luận văn này, tôi đã giải quyết một số vấn đề cơ bản sau: Luận văn đã xây dựng được cơ sở lí luận về QL hoạt động KT, ĐG nói chung, về QL hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS nói riêng. Nội dung của luận văn đã đề cập đến các khái niệm cơ bản liên quan đến khái niệm KT, đánh giá KQHT, QL, quản lí đánh giá KQHT, năng lực, Những năng lực chung, năng lực chuyên biệt được hình thành và phát triển trong môn Lịch sử; từ đó phân tích, ĐG lí luận về đánh giá KQHT của HS theo tiếp cận năng lực, mối quan hệ giữa mục tiêu dạy học và năng lực trong môn Lịch sử, đánh giá thường xuyên KQHT môn Lịch sử của HS THCS, đánh giá tổng kết KQHT môn Lịch sử của học sinh THCS, QL hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS cấp THCS theo tiếp cận năng lực, Lập kế hoạch ĐG, Tổ chức thực hiện việc đánh giá KQHT của HS, Chỉ đạo việc thực hiện hoạt động đánh giá KQHT của HS, KT hoạt động đánh giá KQHT của HS, Các yếu tố ảnh hưởng đến QL hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS các trường THCS theo tiếp cận năng lực. Trên cơ sở phân tích các khái niệm, phân tích các lí luận về QL hoạt động kiểm tra, đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cân năng lực và các yếu tố ảnh hưởng đến QL của Phòng GD&ĐT đối với hoạt động kiểm tra, đánh giá KQHT của HS. Qua đó giúp tác giả có cơ sở phân tích thực trạng QL hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La để đề xuất một số biện pháp đổi mới QL hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. Luận văn đã khảo sát và mô tả tổng thể về thực trạng hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS THCS theo tiếp cận năng lực và QL hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử theo tiếp cận năng lực của nhà trường, rút ra được những mặt mạnh, mặt yếu của công tác này từ đó đề xuất các biện pháp khắc phục. 21
24. Căn cứ vào cơ sở lí luận và thực tiễn đã nghiên cứu, tác giả đề xuất 5 biện pháp QL nhằm tổ chức tốt hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. Các biện pháp đều nhằm hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng ĐG KQHT môn Lịch sử của HS theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. Các biện pháp này đã được xin ý kiến đóng góp của CBQL và GV có kinh nghiệm của các nhà trường và chuyên viên phòng GD-ĐT huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. Kết quả trưng cầu ý kiến cho thấy mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp đã đề xuất. Tuy nhiên, các biện pháp trên cần được thực hiện toàn diện và đồng bộ để đạt được kết quả cao. 2. Khuyến nghị Để nâng cao chất lượng đào tạo nói chung và chất lượng đánh giá KQHT môn Lịch sử của học sinh theo tiếp cận năng lực nói riêng ở các trường THCS tôi xin đề nghị với các cơ quan một số vấn đề như sau: 2.1. Đối với Sở GD&ĐT tỉnh Sơn La - Tiếp tục hướng dẫn, tư vấn, tổ chức các lớp bồi dưỡng, các chuyên đề bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ: đổi mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cưc, đổi mới KT, đánh giá theo tiếp cận năng lực, đổi mới và nâng cao công tác QL, công tác chủ nhiệm lớp, nghiệp vụ QL cho tổ trưởng chuyên môn. - Tăng cường công tác thanh tra, KT và giám sát các hoạt động kiểm tra, đánh giá KQHT của HS đối với các trường, các cơ sở QL GD. 2.2. Đối với ủy ban nhân dân huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La - Tiếp tục thực hiện đánh giá, luân chuyển CBQL hợp lí nhằm tạo động lực thúc đẩy đổi mới công tác QL. - Có cơ chế hỗ trợ về cơ sở vật chất cho các trường THCS trong huyện để đảm bảo điều kiện cho dạy và học . - Có cơ chế chính sách thi đua khen thưởng động viên khuyến khích, hỗ trợ các hoạt động nghiên cứu phục vụ công tác kiểm tra, đánh giá KQHT của HS theo tiếp cận năng lực. 22
25. 2.3. Đối với Phòng GD&ĐT huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La - Có kế hoạch triển khai 5 biện pháp được nghiên cứu, đề xuất trong đề tài một cách đồng bộ tới tất cả các trường THCS trong toàn huyện. 2.4. Đối với các trường THCS huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La - Đề nghị các trường cần quan tâm hơn nữa tới hoạt động KT, ĐG KQHT của HS nói chung, hoạt động đánh giá KQHT môn Lịch sử theo tiếp cận năng lực nói riêng và QL hoạt động này, coi đây là công việc cấp thiết cần làm ngay để góp phần nâng cao chất lượng dạy - học. - Tiếp tục đẩy mạnh bồi dưỡng, học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ trong đó có công tác đánh giá KQHT theo tiếp cận năng lực từ lãnh đạo tới các GV trong nhà trường. 23