Khóa luận Phân tích, đánh giá về hành vi vi phạm đạo đức kinh doanh của Công ty cổ phần Tập đoàn Asanzo

Nội dung text: Khóa luận Phân tích, đánh giá về hành vi vi phạm đạo đức kinh doanh của Công ty cổ phần Tập đoàn Asanzo

1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ   BÀI TẬP LỚN MÔN VĂN HÓA KINH DOANH VÀ TINH THẦN KHỞI NGHIỆP ĐỀ TÀI: PHÂN TÍCH HÀNH VI VI PHẠM ĐẠO ĐỨC KINH DOANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN TẬP ĐOÀN ASANZO Giảng viên hướng dẫn: ThS. Nguyễn Quang Chương Sinh viên thực hiện: Họ và tên MSSV MÃ LỚP Bùi Hoàng Anh 20181984 125504 Đoàn Ngọc An 20173478 125504 Trịnh Thị Thi 20173588 125504 Vũ Duy Khánh 20173535 125504 Hà Nội, 05 – 2021 0 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
2. MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU 2 Chương I: Cơ sở lý thuyết 3 1.1. Khái niệm 3 1.1.1. Khái niệm đạo đức 3 1.1.2. Các nguyên tắc và chuẩn mực của Đạo đức kinh doanh 4 1.2. Vai trò của đạo đức kinh doanh trong quản trị doanh nghiệp 5 1.2.1. Đạo đức trong kinh doanh góp phần điều chỉnh hành vi của các chủ thể kinh doanh 5 1.2.2. Đạo đức kinh doanh góp phần vào chất lượng của doanh nghiệp 6 1.2.3. Đạo đức kinh doanh góp phần vào làm tăng sự cam kết và tận tâm của nhân viên với công việc 7 1.2.4. Đạo đức kinh doanh góp phần làm hài lòng khách hàng 8 1.2.5. Đạo đức kinh doanh góp phần tạo ra lợi nhuận cho doanh nghiệp 9 1.2.6. Đạo đức kinh doanh góp phần vào sự vững mạnh của nền kinh tế quốc gia 10 Chương II: Phân tích thực trạng Công ty cổ phần Tập đoàn Asanzo 11 2.1. Đôi nét về Công ty cổ phần Tập đoàn Asanzo 11 2.2. Đạo đức trong kinh doanh của doanh nghiệp 13 2.2.1. Về dấu hiệu vi phạm giả mạo nhãn hiệu 14 2.2.2. Với dấu hiệu vi phạm về xuất xứ hàng hóa 14 2.2.3. Đối với dấu hiệu vi phạm về thuế 15 2.3. Hậu quả của việc vi phạm đạo đức kinh doanh 16 Chương III: Nhận xét và kiến nghị 17 3.1. Nhận xét 17 3.2. Kiến nghị 18 KẾT LUẬN 20 TÀI LIỆU THAM KHẢO 21 1 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
3. LỜI NÓI ĐẦU Từ xa xưa, đạo đức luôn là một thành tố quan trọng trong việc đánh giá tính cách và giá trị của một người, là một hệ thống quy tắc chuẩn mực trong xã hội và cộng đồng. Đạo đức luôn gắn liền với cuộc sống, nó thể hiện ở tất cả các mặt trong đời sống xã hội của con người. Bắt đầu từ việc trao đổi hàng hóa, mối quan hệ giữa con người với con người ngày càng trở nên phức tạp. Trong xu thế hội nhập toàn cầu về kinh tế như ngày nay, chúng ra thấy rằng trong bất kỳ lĩnh vực nào cũng đều có rất nhiều doanh nghiệp cùng tham gia sản xuất kinh doanh. Trong đó có rất nhiều doanh nghiệp có nguồn lực dồi dào và phong phú, đã nổi tiếng rất lâu trên toàn cầu, trong khi đó các doanh nghiệp của Việt Nam đa phần là tiền lực yếu, thời gian tham gia thương trường chưa lâu, nên để có thể cạnh tranh được với các đối thủ trên thì các doanh nghiệp của Việt Nam phải có một đặc điểm nổi bật làm cho người tiêu dùng luôn nhớ đến doanh nghiệp dù họ chưa có nhu cầu về sản phẩm hay dịch vụ của doanh nghiệp. Khi họ có nhu cầu thì ngay lập tức họ nghĩ đến doanh nghiệp, thì đặc điểm đó chính là văn hoá doanh nghiệp. Một trong các bộ phận cấu thành nên văn hoá doanh nghiệp đó là đạo đức kinh doanh. Để trở thành doanh nghiệp mà người dân luôn nhớ đến thì đây là một bộ phận không thể thiếu mà các doanh nghiệp cần phải xây dựng cho riêng mình. Nhận thấy việc quan trọng của đạo đức kinh doanh trong vấn đề phát triển doanh nghiệp. Chúng em đã chọn đề tài “Phân tích, đánh giá về hành vi vi phạm đạo đức kinh doanh của Công ty cổ phần Tập đoàn Asanzo”. Chúng em mong muốn rằng với những phân tích, đánh giá của mình có thể mang lại cái nhìn rõ ràng hơn về đạo đức kinh doanh từ đó đưa ra hồi chuông cảnh tỉnh cho các công ty, doanh nghiệp khác, để các công ty doanh nghiệp luôn giữ được chữ tín, đạo đức của mình trong kinh doanh. 2 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
4. Chương I: Cơ sở lý thuyết 1.1. Khái niệm 1.1.1. Khái niệm đạo đức Từ "đạo đức" có gốc từ latinh Moralital ( có nghĩa là luân lý) –bản thân mình cư xử và gốc từ Hy lạp Ethigos (có nghĩa là đạo lý) – người khác muốn ta hành xử và ngược lại ta muốn họ. Ở Trung Quốc, "đạo" có nghĩa là đường đi, đường sống của con người, "đức" có nghĩa là đức tính, nhân đức, các nguyên tắc luân lý. Đạo đức là tập hợp các nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hội nhằm điều chỉnh, đánh giá hành vi của con người đối với bản thân và trong quan hệ với người khác,với xã hội. Từ giác độ khoa học, “đạo đức là một bộ môn khoa học nghiên cứu về bản chất tựnhiên của cái đúng – cái sai và phân biệt khi lựa chọn giữa cái đúng – cái sai, triết lý về cái đúng – cái sai, quy tắc hay chuẩn mực chi phối hành vi của các thànhviên cùngmột nghề nghiệp. (theo Từ điển Điện tử American Heritage Dictionary). Chức năng cơ bản của đạo đức là điều chỉnh hành vi của con người theo các chuẩn mực và quy tắc đạo đức đã được xã hội thừa nhận bằng sức mạnh của sự thôi thúc lương tâm cá nhân, của dư luận xã hội, của tập quán truyền thống và của giáo dục. Đạo đức quy định thái độ, nghĩa vụ, trách nhiệm của mỗi người đối với bản thân cũng như đối với người khác và xã hội. Vì thế đạo đức là khuôn mẫu, tiêu chuẩn để xâydựng lối sống, lý tưởng mỗi người. Những chuẩn mực và quy tắc đạo đức gồm: độ lượng, khoan dung, chính trực, khiêm tốn, dũng cảm, trung thực, tín, thiện, tàn bạo, tham lam, kiêu ngạo, hèn nhát, phản bội, bất tín, ác Khái niệm đạo đức kinh doanh Đạo đức kinh doanh là một tập hợp các nguyên tắc, chuẩn mực có tác dụng điều chỉnh, đánh giá, hướng dẫn và kiểm soát hành vi của các chủ thể kinh doanh. 3 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
5. Đạo đức kinh doanh chính là đạo đức được vận dụng vào trong hoạt động kinh doanh. Đạo đức kinh doanh là một dạng đạo đức nghề nghiệp: Đạo đức kinh doanh có tính đặc thù của hoạt động kinh doanh – do kinh doanh là hoạt động gắn liền với các lợi ích kinh tế, do vậy khía cạnh thể hiện trong ứng xử về đạo đức không hoàn toàn giống các hoạt động khác: Tính thực dụng, sự coi trọng hiệu quả kinh tế là những đức tính tốt của giới kinh doanh nhưng nếu áp dụng sang các lĩnh vực khác như giáo dục, y tế hoặc sang các quan hệ xã hội khác như vợ chồng, cha mẹ con cái thì đó lại là những thói xấu bị xã hội phê phán. Song cần lưu ý rằng đạo đức kinh doanh vẫn luôn phải chịu sự chi phối bởi một hệ giá trị và chuẩn mực đạo đức xã hội chung. 1.1.2. Các nguyên tắc và chuẩn mực của Đạo đức kinh doanh Tính trung thực Không dùng các thủ đoạn gian dối, xảo trá để kiếm lời. Giữ lời hứa, giữ chữ tín trong kinh doanh. Nhất quan trong nói và làm. Trung thực trong chấp hành luật pháp của Nhà nước, không làm ăn phi pháp như trốn thuế, lậu thuế, không sản xuất và buôn bán những mặt hàng quốc cấm, thực hiện những dịch vụ có hại cho thuần phong mỹ tục. Trung thực trong giao tiếp với bạn hàng (giao dịch, đàm phán, ký kết) và người tiêu dùng: Không làm hàng giả, khuyến mại giả, quảng cáo sai sự thật, sử dụng trái phép những nhãn hiệu nổi tiếng, vi phạm bản quyền, phá giá theo lối ăn cướp. Trung thực ngay với bản thân, không hối lộ, tham ô, thụt két, "chiếm công vi tư". Tôn trọng con người Đối với những người cộng sự và dưới quyền, tôn trọng phẩm giá, quyền lợi chính đáng, tôn trọng hạnh phúc, tôn trọng tiềm năng phát triển của nhân viên, quan tâm đúng mức, tôn trọng quyền tự do và các quyền hạn hợp pháp khác. Đối với khách hàng: Tôn trọng nhu cầu, sở thích và tâm lý khách hàng. Đối với đối thủ cạnh tranh, tôn trọng lợi ích của đối thủ. Gắn lợi ích của doanh nghiệp với lợi ích của khách hàng và xã hội 4 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
6. Cần phải gắn lợi ích của doanh nghiệp với lợi ích của khách hàng và xã hội, coi trọng hiệu quả gắn với trách nhiệm xã hội. Bí mật và trung thành với các trách nhiệm đặc biệt Bí mật kinh doanh là những thông tin mà doanh nghiệp có thể sử dụng trong hoạt động kinh doanh nhằm cung cấp các cơ hội nâng cao lợi thế cạnh tranh, duy trì tốc độ tăng trưởng lợi nhuận và thường không được biết đến ở bên ngoài doanh nghiệp. Trung thành và bí mật đặt ra yêu cầu cho các nhân viên và các cấp quản lý một lòng vì sự phát triển và tồn vong của công ty, trung thành với các nhiệm vụ được giao phó. Ra sức bảo vệ những bí mật kinh doanh của công ty mình, phải coi công ty, doanh nghiệp như chính ngôi nhà của mình, các đồng nghiệp là người thân để cùng nhau giúp doanh nghiệp mình tạo ra những lợi thế cạnh tranh trên thương trường. 1.2. Vai trò của đạo đức kinh doanh trong quản trị doanh nghiệp Lợi nhuận là một trong những yếu tố cần thiết cho sự tồn tại của một doanh nghiệp và là cơ sở đánh giá khả năng duy trì hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu người quản lý doanh nghiệp hiểu sai bản chất của lợi nhuận và coi đấy là mục tiêuchính và duy nhất của hoạt động kinh doanh thì sự tồn tại của doanh nghiệp có thể bị đe doạ. Tầm quan trọng của đạo đức kinh doanh đối với một tổ chức là một vấn đề gây tranh cãi với rất nhiều quan điểm khác nhau. Nhiều giám đốc doanh nghiệp coicác chương trình đạo đức là một hoạt động xa xỉ mà chỉ mang lại lợi ích cho xã hội chứ không phải doanh nghiệp. Vai trò của sự quan tâm đến đạo đức trong các mối quan hệ kinh doanh tiếp tục bị hiểu lầm. Chúng ta sẽ xem xét ở các nội dung dưới đây về vai trò của đạo đức kinh doanh trong hoạt động quản trị doanh nghiệp. 1.2.1. Đạo đức trong kinh doanh góp phần điều chỉnh hành vi của các chủ thể kinh doanh Đạo đức kinh doanh bổ sung và kết hợp với pháp luật điều chỉnh các hành vi kinh doanh theo khuôn khổ pháp luật và quỹ đạo của các chuẩn mực đạo đức xã 5 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
7. hội. Không một pháp luật nào dù hoàn thiện đến đâu chăng nữa cũng không thể là chuẩn mực cho mọi hành vi của đạo đức kinh doanh. Nó không thể thay thế vai trò của đạo đức kinh doanh trong việc khuyến khích mọi người làm việc thiện, tác động vào lương tâm của doanh nhân. Bởi vì phạm vi ảnh hưởng của đạo đức rộng hơn pháp luật, nó bao quát mọi lĩnh vực của thế giới tinh thần trong khi pháp luật chỉ điều chỉnh những hành vi liên quan đến chế độ Nhà nước, chế độ xã hội Mặt khác, pháp luật càng đầyđủ, chặt chẽ và được thi hành nghiêm chỉnh thì đạo đức càng được đề cao, càng hạn chế được sự kiếm lời phi pháp đồng thời cũng là hành vi đạo đức: Tham nhũng, buôn lậu, trốn thuế, gian lận thương mại khi bị phát hiện sẽ bị pháp luật điều chỉnh, lúc này “hiện tượng kiện tụng buộc người ta phải cư xử có đạo đức”. 1.2.2. Đạo đức kinh doanh góp phần vào chất lượng của doanh nghiệp Phần thưởng cho một công ty có quan tâm đến đạo đức là được các nhân viên, khách hàng và công luận công nhận là có đạo đức. Phần thưởng cho trách nhiệm đạo đức và trách nhiệm xã hội trong các quyết định kinh doanh bao gồm hiệu quả trong các hoạt động hàng ngày tăng cao, sự tận tâm của các nhân viên, chất lượng sản phẩm được cải thiện, đưa ra quyết định đúng đắn hơn. Các tổ chức phát triển được một môi trường trung thực và công bằng sẽ gây dựng được nguồn lực đáng quý có thể mở rộng cánh cửa dẫn đến thành công. Các tổ chức được xem là có đạo đức thường có nền tảng là các khách hàng trung thành cũng như đội ngũ nhân viên vững mạnh, bởi luôn tin tưởng và phụ thuộc lẫn nhau trong mối quan hệ. Nếu các nhân viên hài lòng thì khách hàng sẽ hài lòng; và nếu khách hàng hài lòng thì các nhà đầu tư sẽ hài lòng. Các khách hàng có xu hướng thích mua hàng của các công ty liêm chính hơn. Đặc biệt là khi giá cả của công ty đó cũng bằng với giá cả của các công ty đối thủ. Khi các nhân viên cho rằng tổ chức của mình có một môi trường đạo đức, họ sẽ tận tâm hơn và hài lòng với công việc của mình hơn. Các công ty cung ứng thường muốn làm ăn lâu dài với công ty mà họ tin tưởng để qua hợp tác họ có thể xóa bỏ được sự không hiệu quả, các chi phí và 6 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
8. những nguy cơ để có thể làm hài lòng khách hàng. Các nhà đầu tư cũng rất quan tâm đến vấn đề đạo đức, trách nhiệm xã hội và uy tín của các công ty mà họ đầu tư, và các công ty quản lí tài sản có thể giúp các nhà đầu tư mua cổ phiếu của các công ty có đạo đức. Các nhà đầu tư nhận ra rằng một môi trường đạo đức là nền tảng cho sự hiệu quả, năng suất, và lợi nhuận. Mặt khác, các nhà đầu tư cũng biết rằng các hình phạt hay công luận tiêu cực cũng có thể làm giảm giá cổ phiếu, giảm sự trung thành của khách hàng và đe doạ hình ảnh lâu dài của công ty. Các vấn đề về pháp lý và công luận tiêu cực có những tác động rất xấu tới sự thành công của bất cứ một công ty nào. Hầu hết các công ty đáng ngưỡng mộ nhất trên thế giới đều chú trọng vào phương pháp làm việc theo nhóm, quan tâm nhiều đến khách hàng, đề cao việc đối xử công bằng với nhân viên, và thưởng cho các thành tích tốt, cũng như công cuộc đổi mới. 1.2.3. Đạo đức kinh doanh góp phần vào làm tăng sự cam kết và tận tâm của nhân viên với công việc Sự tận tâm của nhân viên xuất phát từ việc các nhân viên tin rằng tương lai của họ gắn liền với tương lai của doanh nghiệp và chính vì thế họ sẵn sàng hy sinh cá nhân vì tổ chức của mình. Doanh nghiệp càng quan tâm đén nhân viên bao nhiêu thì các nhân viên càng tận tâm với doanh nghiệp bấy nhiêu. Các vấn đề có ảnh hưởng đến sự phát triển của một môi trường đạo đức cho nhân viên bao gồm: một môi trường lao động an toàn, thù lao thích đáng, và thực hiện đầy đủ các trách nhiệm được ghi trong hợp đồng với tất cả các nhân viên. Các chương trình cải thiện môi trường đạo đức có thể là chương trình “gia đình và công việc” hoặc chia bán cổ phần cho nhân viên. Các hoạt động từ thiện hoặc trợ giúp cộng đồng không chỉ tạo ra suy nghĩ tích cực của chính nhân viên về bản thân họ và doanh nghiệp mà còn tạo ra sự trung thành của nhân viên đối với doanh nghiệp. Sự cam kết làm các điều thiện và tôn trọng nhân viên thường tăng sự trung thành của nhân viên đối với tổ chức và sự ủng hộ của họ đối với các mục tiêu của tổ chức. Các 7 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
9. nhân viên sẽ dành hầu hết thời gian của họ tại nơi làm việc chứ không “chỉ làm cho xong việc mà không có nhiệt huyết hoăc làm việc “qua ngày đoạn tháng”, không tận tâm đối với những mục tiêu đề ra của tổ chức bởi vì họ cảm thấy mình không được đối xử công bằng. Môi trường đạo đức tổ chức rất quan trọng đối với các nhân viên. Đa số nhân viên tin rằng hình ảnh của một công ty đối với cộng đồng là vô cùng quan trọng, các nhân viên thấy công ty của mình tham gia tích cực vào các công tác cộng đồng sẽ cảm thấy trung thành hơn với cấp trên và cảm thấy tích cực về bản thân họ. Khi các nhân viên cảm thấy môi trường đạo đức trong tổ chức có tiến bộ, họ sẽ tận tâm hơn để đạt được các tiêu chuẩn đạo đức cao trong các hoạt động hàng ngày. Các nhân viên sẵn lòng thảo luận các vấn đề đạo đức và ủng hộ các ý kiến nâng cao chất lượng trong công ty nếu công ty đó cam kết sẽ thực hiện các quy định đạo đức. Cam kết của nhân viên đối với chất lượng của công ty có tác động tích cực đến vị thế cạnh tranh của công ty nên một môi trường làm việc có đạo đức có tác dụng tích cực đến các điểm mấu chốt về tài chính. Bởi chất lượng những dịch vụ phục vụ khách hàng tác động đến sự hài lòng của khách hàng, nên những cải thiện trong các dịch vụ phục vụ khách cũng sẽ có tác động trực tiếp lên hình ảnh của công ty, cũng như khả năng thu hút các khách hàng mới của công ty. 1.2.4. Đạo đức kinh doanh góp phần làm hài lòng khách hàng Các nghiên cứu và kinh nghiệm hiện thời của nhiều quốc gia cho thấy mối quan hệ chặt chẽ giữa hành vi có đạo đức và sự hài lòng của khách hàng. Các hành vi vô đạo đức có thể làm giảm lòng trung thành của khách hàng và khách hàng sẽ chuyển sang mua hàng của các thương hiệu khác. Ngược lại, hành vi đao đức có thể lôi cuốn khách hàng đến với sản phẩm của công ty. Các khách hàng thích mua sản phẩm của các công ty có danh tiếng tốt, quan tâm đến khách hàng và xã hội. Khách hàng nói rằng họ ưu tiên những thương hiệu nào làm điều thiện nếu giá cả và chất lượng các thương hiệu như nhau. 8 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
10. Các công ty có đạo đức luôn đối xử với khách hàng công bằng và liên tục cải tiến chất lượng sản phẩm cũng như cung cấp cho khách hàng các thông tin dễ tiếp cận và dễ hiểu, sẽ có lợi thế cạnh tranh tốt hơn và dành được nhiều lợi nhuận hơn. Điểm mấu chốt ở đây là chi phí để phát triển một môi trường đạo đức có thể có một phần thưởng là sự trung thành của khách hàng ngày càng tăng. 1.2.5. Đạo đức kinh doanh góp phần tạo ra lợi nhuận cho doanh nghiệp Theo một nghiên cứu tiến hành với 500 tập đoàn lớn nhất ở Mỹ thì những doanh nghiệp cam kết thực hiện các hành vi đạo đức và chú trọng đến việc tuân thủ các quy định đạo đức nghề nghiệp thường đạt được thành công lớn về mặt tài chính. Sự quan tâm đến đạo đức đang trở thành một bộ phận trong các kế hoạch chiến lược của các doanh nghiệp. Đây không còn là một chương trình do các chính phủ yêu cầu mà đạo đức đang dần trở thành một vấn đề quản lý trong nỗ lực để giành lợi thế cạnh tranh. Trách nhiệm công dân của một doanh nghiệp gần đây cũng được đề cập nhiều có liên hệ tích cực đến lãi đầu tư, tài sản và mức tăng doanh thu. Trách nhiệm công dân của doanh nghiệp là đóng góp của một doanh nghiệp cho xã hội bằng hoạt động kinh doanh chính của mình. Đầu tư xã hội, các chương trình mang tính nhân văn và sự cam kết của doanh nghiệp vào chính sách công, là cách mà doanh nghiệp đó quản lý các mối quan hệ kinh tế, xã hội, môi trường là cách mà doanh nghiệp cam kết với các bên liên đới có tác dộng đến thành công dài hạn của doanh nghiệp đó. Một doanh nghiệp không thể trở thành một công dân tốt, không thể nuôi dưỡng và phát triển một môi trường tổ chức có đạo đức nếu kinh doanh không có lợi nhuận. Các doanh nghiệp có nguồn lực lớn hơn thường có phương tiện để thực thi trách nhiệm công dân của mình cùng với việc phục vụ khách hàng, tăng giá tư nhân viên, thiết lập lòng tin với cộng đồng. Nhiều nghiên cứu đã tìm ra mối quan hệ tích cực giữa trách nhiệm công dân với thành tích công dân. Các doanh nghiệp tham gia các hoạt động sai trái thường phải chịu sự giảm lãi trên tài sản hơn là các doanh nghiệp không phạm lỗi. 9 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
11. 1.2.6. Đạo đức kinh doanh góp phần vào sự vững mạnh của nền kinh tế quốc gia Một câu hỏi quan trọng và thường được nêu ra là liệu hành dộng đạo đức trong kinh doanh có tác động đến kinh tế của một quốc gia hay không. Các nhà kinh tế học thuongf đặt câu hỏi tại sao một số nền kinh tế thị trường mang lại năng suất cao, công dân có mức sống cao, trong khi các nền kinh tế khác lại không như thế. Các thể chế xã hội, đặc biệt là các thể chế thúc đẩy tính trung thực, là yếu tố vô cùng quan trọng để phát triển sự phồn vinh về kinh tế của một xã hội. Các nước phát triển ngày càng trở nên giàu có hơn vì có một hệ thống các thể chế, bao gồm đạo đức kinh doanh, để khuyến khích năng suất. Trong khi đó, tại các nước đang phát triển, cơ hội phát triển kinh trế và xã hội bị hạn chế bởi độc quyền, tham nhũng, hạn chế tiến bộ cá nhân cũng như phúc lợi xã hội. Niềm tin là cái mà các cá nhân xác định, có cảm giác chia sẻ với những người khác trong xã hội. Ở mức độ hẹp nhất của niềm tin trong xã hội là lòng tin vào chính mình, rộng hơn nữa là thành viên trong gia tỉnh và họ hàng. Các quốc gia có sác thể chế dựa vào niềm tin sẽ phát triển môi trường năng suất cao vì có một hệ thống đạo đức giúp giảm thiểu các chi phí giao dịch, làm cạnh tranh trở nên hiệu quả hơn. Tóm lại, chúng ta có thể thấy vai trò quan trọng của đạo đức kinh doanh đối với các cá nhân, đối với doanh nghiệp và đối với xã hội và sự vững mạnh của nền kinh tế quốc gia nói chung. Các cổ đông muốn đầu tư vào các doanh nghiệp có chương trình đạo đức hiệu quả, quan tâm đến xã hội và có danh tiếng tốt. Các nhân viên thích làm việc trong một công ty để họ có thể tin tưởng được và khách hàng đánh giá cao về tính liêm chính trong các mối quan hệ kinh doanh. 10 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
12. Chương II: Phân tích thực trạng Công ty cổ phần Tập đoàn Asanzo Đạo đức kinh doanh là một vấn đề mới ở Việt Nam. Các vấn đề như đạo đức kinh doanh, văn hóa kinh doanh, văn hóa doanh nghiệp mới chỉ nổi lên khi Việt Nam thực hiện chỉnh sách Đổi mới và tham gia vào quá trình quốc tế hóa và toàn cầu hóa vào năm 1991. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về một công ty để hiểu rõ về vấn đề này. Công ty được đề cập ở đây là Công ty cổ phần Tập đoàn Asanzo. 2.1. Đôi nét về Công ty cổ phần Tập đoàn Asanzo Công ty cố phần Tập đoàn Asanzo là công ty có trụ sở và nhà máy ở TP.HCM chuyên về ngành hàng điện tử, gia dụng với danh mục hàng loạt sản phẩm bán trên thị trường từ TV, điều hòa, smartphone cho đến bình đun nước, nồi cơm điện, lò nướng Được thành lập từ năm 2013, trải qua 6 năm phát triển từ một doanh nghiệp không có tên tuổi, Asanzo đã vươn lên top 3 thị trường điện tử Việt Nam. • Địa chỉ tại: Số 14 đường số 4, Khu dân cư Vĩnh Lộc, P. Bình Hưng Hòa B, Q. Bình Tân, TP. Hồ Chí Minh. • Số giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh 0314074316 cấp ngày 20 tháng 10 năm 2016, nơi cấp - Sở kế hoạch và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh. Danh mục sản phẩm bán chạy của công ty 11 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
13. Là một công ty bán chủ yếu về các thiết bị điển tử, điện lanh, đồ gia dùng. Tuy nhiên mặt hàng điện tử nổi trội hơn cả, cho thấy doanh thu của công ty tập trung chủ yếu ở mặt hàng điện tử. Với hơn 70 dòng sản phẩm đã đưa Asanzo được trao tặng danh hiệu hàng Việt Nam chất lượng cao và chiếm 18% thị phần tivi cả nước. Bằng giá cả hợp lý phù hợp túi tiền của đại bộ phận người dùng nông thôn, Asanzo thực sự đã có những bước đi đầy chắc chắn trong công cuộc khẳng định tên tuổi của một doanh nghiệp nội địa với các ông lớn về công nghệ ti vi trên thế giới đang có mặt tại Việt Nam như Sony, Panasonic, LG , Sam Sung Doanh số và mức tăng trưởng của công ty • Chỉ sau một năm có mặt trên thị trường, Asanzo đã đạt doanh số hơn 100.000 chiếc tivi. Năm 2015, con số này đã tăng gấp 3 lần. • Năm 2016, lượng tivi bán ra đã lên tới con số 500.000 chiếc, đưa tổng doanh thu của công ty cán mốc hơn 2.500 tỷ đồng. • Đến năm 2018, Asanzo đã bán ra trên 4 triệu sản phẩm các loại, đạt doanh thu 6.250 tỷ đồng, tăng 35% so với năm 2017. Doanh số tăng đáng kể theo năm ở hầu hết tất cả các mặt hàng. Với tổng doanh thu là 9642 tỷ VNĐ cho thấy mức độ phân bổ các mặt hàng của doanh nghiệp trên thị trường trong và ngoài nước. 12 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
14. 2.2. Đạo đức trong kinh doanh của doanh nghiệp Asanzo là một công ty khá nổi tiếng ở thị trường trong nước, nhận được sự tin tưởng của người tiêu dùng. Quả thực, đối với một doanh nghiệp, kinh doanh đa dạng các mặt hàng mà theo như công bố có "xuất xứ Việt Nam" như Asanzo là một điều khá hiếm. Hơn nữa, với mỗi danh mục sản phẩm, có hàng chục, thậm chí cả trăm lựa chọn cho khách hàng, đảm bảo có thể làm thỏa mãn, vừa lòng được cả những khách hàng khó tính nhất. Hơn nữa, giá cả của các mặt hàng này cũng vô cùng đa dạng, từ vài trăm nghìn đồng cho đến hàng trăm triệu đồng/sản phẩm. Điều này cho thấy đã có sự thay đổi trong chiến lược kinh doanh của Asanzo trong thời gian gần đây.  Tuy nhiên, có thông tin liên quan đến việc hãng nhập nhèm nguồn gốc của sản phẩm khiến cho nhiều người tiêu dùng cảm thấy hoang mang và mất niềm tin vào doanh nghiệp từng được mệnh danh là tạo ra những sản phẩm "made in Vietnam". Vào ngày 28/10/2019 Tổng cục trưởng Hải quan Nguyễn Văn Cẩn (Ủy viên Ban chỉ đạo 389 quốc gia) đã chủ trì cuộc họp cùng các bộ, ngành liên quan để thông tin về dấu hiệu vi phạm của Công ty cổ phần Tập đoàn Asanzo. Phó tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Mai Xuân Thành cho biết, căn cứ kết quả điều tra, xác minh, Bộ Tài chính xác định Asanzo có 4 vi phạm gồm vi phạm liên quan đến xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp về nhãn hiệu (giả mạo nhãn hiệu), vi phạm liên quan đến cáo buộc "lừa dối người tiêu dùng", vi phạm liên quan đến xuất xứ hàng hóa, hành vi vi phạm về trốn thuế. Giải thích thêm về dấu hiệu vi phạm "lừa dối người tiêu dùng", ông Thành cho biết, quy trình lắp ráp một số sản phẩm của Asanzo không đúng như quảng cáo. Đơn vị này có 12 dãy bàn dài 30 m, rộng 1,4 m (diện tích 45 m2), mỗi bàn để vừa một tivi 50 inch, 1 phòng kiểm tra bảng mạch với 8 máy tính và 8 người làm việc. Việc lắp ráp được thực hiện thủ công bằng cách bắt vít, không lắp cấu hình chính. Dãy bàn này vừa lắp tivi, vừa lắp điều hòa nhiệt độ. Theo ghi nhận của hải quan, lắp 1 tivi cần 12 người và 30 phụ trợ với thời gian 30 phút. Sau khi lắp xong được đóng vào các bao bì mang nhãn hiệu Asanzo có 13 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
15. kèm logo, in ngôn ngữ tiếng Việt, mã số vạch Việt Nam sau đó bán cho 19 công ty khác để đưa ra thị trường nội địa. "Đối chiếu với các video quảng cáo trên truyền thông có hình ảnh dây chuyền lắp ráp tivi bằng các thiết bị hiện đại với thực tế tại cơ sản xuất của Asanzo không đúng như quảng cáo", Phó tổng cục trưởng Hải quan nói và cho biết thêm, việc sử dụng cụm từ "Đỉnh cao công nghệ Nhật Bản" trên một số sản phẩm cũng không đúng với thực tế. 2.2.1. Về dấu hiệu vi phạm giả mạo nhãn hiệu Theo ông Thành, hiện tại, Asanzo chưa thanh toán dịch vụ như trong hợp đồng đã ký kết với công ty Sharp Roxy Hong Kong ngày 24/1/2017 do chưa xin được xác nhận của Bộ Khoa học & Công nghệ về việc chuyển giao công nghệ. Tham dự cuộc họp, đại diện Bộ Khoa học & Công nghệ cho biết, đã có công văn trả lời Asanzo, theo hợp đồng chưa có nội dung thể hiện chuyển giao công nghệ nên chưa thể cấp giấy chứng nhận. 2.2.2. Với dấu hiệu vi phạm về xuất xứ hàng hóa Tại cuộc họp, ông Nguyễn Văn Cẩn nhiều lần yêu cầu đại diện các cơ quan trình bày ngắn gọn, tập trung việc Asanzo có gian lận xuất xứ hàng hóa tiêu thụ trong nước hay không. Tuy nhiên, phần lớn cho biết "chưa thể kết luận việc này. Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho rằng, Asanzo đã vi phạm về gia công chế biến đơn giản; hàng hoá không có xuất xứ Việt Nam khi xuất khẩu. Cơ quan chức năng đã kiểm tra 3 tờ khai của Công ty cổ phần đầu tư Công nghệ điện tử Asanzo xuất khẩu 661 tivi Asanzo các loại và các bộ phận đi kèm như khung treo, điều khiển cho khách hàng tại Nhật, trên tờ khai xuất xứ Việt Nam. Theo số liệu kiểm tra, xác minh của quản lý thị trường, tỷ lệ nguyên vật liệu chính, chi phí giá thành chiếm 98-99%, giá trị gia tăng tạo ra sau lắp ráp quá thấp chỉ chiếm 1-2%. Do đó, Hải quan cho rằng, mặt hàng tivi xuất khẩu mang nhãn hiệu Asanzo chỉ thực hiện lắp ráp đơn giản. Các bộ phận để tạo nên sản phẩm 14 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
16. hoàn chỉnh không đáp ứng tiêu chí xuất xứ Việt Nam theo quy định tại Nghị định 31 và có dấu hiệu giả mạo xuất xứ hàng xuất khẩu. Tại cuộc họp, đại diện Bộ Công Thương như Tổng cục Quản lý Thị trường, Vụ Thị trường trong nước cho biết đồng tình với báo cáo của Tổng cục Hải quan về quy trình lắp ráp, sản xuất của Asanzo."Việc Asanzo xuất khẩu vi phạm Nghị định 31 nhưng khi tiêu thụ nội địa lại chưa được điều chỉnh là quá vô lý vì cùng là một mặt hàng tivi, phải chăng thị trường Việt Nam lại khác các nước", ông Nguyễn Văn Cẩn bình luận. Đại diện VCCI cung cấp thêm thông tin rằng chưa tiếp nhận hồ sơ khai báo tư nhân của tập đoàn Asanzo, nghĩa là doanh nghiệp này chưa đến VCCI để đăng ký. Do đó, đơn vị này chưa có thông tin và VCCI chưa cấp C/O cho Asanzo xuất hàng đi nước ngoài. 2.2.3. Đối với dấu hiệu vi phạm về thuế Ông Lại Anh Tuấn – Đại diện Viện kiểm sát nhân dân tối cao cho rằng, Asanzo có dấu hiệu về trốn thuế nhưng chưa đủ căn cứ xác định các công ty có phạm tội hay không. Theo kết luận ngày 23/10, Cục Thuế TP HCM đã quyết định xử phạt, tổng số tiền thuế truy thu, phạt với Asanzo còn hơn 47,6 tỷ đồng. Đại diện Tổng cục Thuế cho biết, Asanzo có 3 hành vi sai phạm. • Thứ nhất, để ngoài sổ sách, không xuất hoá đơn giá trị gia tăng (VAT), nhằm trốn thuế. Asanzo mua linh kiện, chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, nhưng kê khai là mua thành phẩm điều hoà nhiệt độ. • Thứ hai, sử dụng bất hợp pháp hoá đơn, trong đó ghi thành phẩm điều hoà nhưng là linh kiện. Thứ ba, ghi hoá đơn cao hơn với mục đích trốn thuế. Công ty chủ yếu do người của Asanzo là đứng đầu để trốn thuế, hoá đơn cao hơn thực tế. Qua xác minh tài khoản ngân hàng, chuyển thẳng cho Phạm Thị Hiền, vợ ông Tam – Chủ tịch Asanzo. "Ngay cả ý kiến nói các công ty trong Asanzo khai báo 15 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
17. là mua bán rất nhiều hàng hóa, nhưng có khi việc khai báo chỉ nhằm mục đích nâng cao giá trị hình ảnh, việc mua bán chưa chắc đã nhiều", ông Tuấn cho hay. Tổng cục Hải quan sẽ tổng hợp ý kiến, kết quả điều tra, xác minh của các bộ, ngành liên quan để báo cáo Thủ tướng về vụ việc Asanzo trước 30/10. Tuy nhiên, đại diện Tổng cục Hải quan cũng lưu ý, việc này cũng có thể chậm hơn vài ngày. 2.3. Hậu quả của việc vi phạm đạo đức kinh doanh Người tiêu dùng quay lưng, nhà máy phải tạm ngưng hoạt động, ngưng sản xuất lắp ráp, hơn 2000 công nhân mất việc Doanh nghiệp ngay lập tức bị mất vị thế, địa vị trên thị trường, hàng loạt các nhà phân phối sản phẩm điện tử, điện máy lần lượt thu hồi sản phẩm của Asanzo bằng các hình thức tiến hành thu đổi ti vi của Asanzo. Một số ý kiến của những nhà chuyên môn cho rằng, “việc cho tiến hành thu đổi tivi Asanzo là một động thái nhà sản xuất phải làm vì đã có dấu hiệu gian dối khách hàng liên quan đến xuất xứ sản phẩm. Động thái này của nhà sản xuất là nhằm khắc phục hậu quả và cũng nhằm xử lí khủng hoảng truyền thông hiện nay”. 16 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
18. Chương III: Nhận xét và kiến nghị 3.1. Nhận xét Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt hiện nay, doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển bền vững chỉ có một con đường duy nhất là kinh doanh có đạo đức, có văn hóa, giữ chữ tín. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc từng nhấn mạnh: “Văn hóa doanh nghiệp không chỉ là hình ảnh doanh nghiệp mà còn là hình ảnh quốc gia”. Các chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước cũng đều cho rằng văn hóa doanh nghiệp chính là nhân tố quyết định thắng lợi trong cạnh tranh. Chính bởi vậy, doanh nghiệp muốn tồn tại, muốn phát triển bền vững, không còn cách nào khác là phải trung thực, phải tôn trọng quyền lợi của người tiêu dùng. Tuy nhiên, Asanzo cùng hàng loạt các sự vụ kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng bị phanh phui thời gian qua cho thấy, văn hóa doanh nghiệp, đạo đức kinh doanh dường như chưa được doanh nghiệp đề cao. Các doanh nghiệp khi làm ra đều muốn có lợi nhuận tăng trưởng cao, thu hút được các khách hàng, xuất phát từ lợi nhuận đó dẫn đến việc vi phạm của doanh nghiệp, có thể lấy ví dụ điển hình như : Trong việc vi phạm về thuế, việc trốn tránh nộp thuế sẽ giúp cho doanh nghiệp có được một khoản tiến khá lớn hay nặng hơn là việc vi phạm, “lừa dối khách hàng” : . Họ vận dụng vốn kiến thức, hiểu biết sự hiểu biết và các công cụ marketing hiện đại để quảng cáo sai sự thật về sản phẩm, về trang thiết bị sản xuất như doanh nghiệp có dây chuyền sản xuất hiện đại, thiết bị nhập vào là hàng chuẩn, công ty, doanh nghiệp sẽ thu hút được hàng nghìn, thậm chí hàng triệu khách hàng đến với doanh nghiệp, từ đó doanh nghiệp lại có cơ hội tăng doanh thu một cách không chính đáng.  Vốn dĩ doanh nghiệp sẽ phải có doanh thu, nhưng thay vì có doanh thu, lợi nhuận cao bằng sự đi lên của chính “bản thân” nó, thì doanh nghiệp lại chọn cách vi phạm đạo đức kinh doanh để tiến tới mục đích của mình. 17 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
19. 3.2. Kiến nghị Để phát triển một cách bền vững, lấy được sự tin tưởng và sự hài lòng của khách hàng thì các yếu tố liên quan đến chấp hành đạo đức kinh doanh phải được doanh nghiệp đặt lên hàng đầu. Cổ nhân nói, phàm việc gì có Đức mới lâu bền. Suy rộng ra, kinh doanh phải có Đức thì mới lâu bền. Chữ Tâm gắn liền với Đức, vì thế khuyên doanh nhân làm gì cũng phải có Tâm, phải dụng Tâm thì mới thành. Doanh nhân giàu có phải có Tâm Đức mới được mọi người nể trọng và là điều mong mỏi của toàn xã hội. Môi trường đạo đức kinh doanh để hình thành phải dựa một số điều kiện được thiết lập gồm: Sự bền vững của xã hội, tính hợp pháp của thể chế và trách nhiệm của Chính phủ; tính hợp pháp của sở hữu và tài sản tư nhân, niềm tin đối với tương lai của xã hội và bản thân mình và kiến thức mà hệ thống hoạt động cũng như cách thức để tham gia vào hệ thống đó. - Về phía cơ quan quản lý: • Nghiên cứu để bổ sung hoàn thiện khung pháp luật Việt Nam nhằm tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho đạo đức kinh doanh. Trong quá trình phát triển của đất nước, trách nhiệm xã hội ở Việt Nam sẽ được đề cao hơn cùng với sự hoàn thiện của khung pháp luật, bộ máy nhà nước, thể chế kinh tế. Nước ta cần có một hành lang pháp lý đủ mạnh và có tính răn đe cao. Theo các chuyên gia, rất khó có thể trông cậy vào sự tự nguyện của doanh nghiệp bởi doanh nghiệp luôn đặt lợi nhuận lên hàng đầu. Do vậy, có thể thấy vai trò then chốt của hệ thống luật pháp, các tiêu chuẩn về đạo đức kinh doanh được quy định thành tiêu chuẩn pháp luật để thực hiện trách nhiệm xã hội của cá nhân và DN, nhằm kiểm soát các hành vi làm giàu vô đạo đức, gây nguy hại cho cộng đồng. • Cần nâng cao nhận thức về đạo đức doanh nghiệp ở các doanh nghiệp Việt Nam. Đạo đức kinh doanh là một phần không thể thiếu để tạo ra lợi nhuận trong môi trường cạnh tranh, là quy tắc ứng không thể thiếu 18 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
20. được với mọi doanh nghiệp cần sự trường tồn và phát triển bền vững. Trong khi đó, trách nhiệm xã hội ở Việt Nam đã được nhận thức và bước đầu được thực hiện. - Về phía doanh nghiệp: • Đối với thị trường và người tiêu dùng, DN phải bảo đảm chữ “tín”, bảo đảm chất lượng sản phẩm, dịch vụ, thực hiện đúng các tiêu chuẩn chất lượng của sản phẩm, dịch vụ, thực hiện các cam kết dịch vụ sau khi bán như đã bảo đảm với khách hàng, không quảng cáo quá sự thật. • Đối với người lao động, DN phải coi người lao động là tài sản lớn nhất của mình, chăm lo cuộc sống vật chất và tinh thần cho người lao động, bảo đảm cho người lao động không chỉ tái sản xuất sức lao động, mà còn được nâng cao trình độ chuyên môn, chăm lo sức khỏe. 19 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
21. KẾT LUẬN Tóm lại, chúng ta có thể thấy vai trò quan trọng của đạo đức kinh doanh đối với các cá nhân, đối với doanh nghiệp và đối với xã hội và sự vững mạnh của nền kinh tế quốc gia nói chung. Các cổ đông muốn đầu tư vào các doanh nghiệp có chương trình đạo đức hiệu quả, quan tâm đến xã hội và có danh tiếng tốt. Các nhân viên thích làm việc trong một công ty mà họ có thể tin tưởng được và khách hàng đánh giá cao về tính liêm chính trong các mối quan hệ kinh doanh. Môi trường đạo đức của tổ chức vững mạnh sẽ đem lại niềm tin cho khách hàng và nhân viên, sự an tâm của nhân viên và sự hài lòng của khách hàng, mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp. Tư cách công dân của doanh nghiệp cũng có mối quan hệ tích cực với lợi nhuận mang lại của các khoản đầu tư tài sản và tăng doanh thu của doanh nghiệp. Đạo đức kinh doanh còn đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển và thịnh vượng của một quốc gia. Đạo đức kinh doanh nên được tập thể quan tâm khi lập kế hoạch chiến lược như các lĩnh vực kinh doanh khác, như sản xuất tài chính, đào tạo nhân viên và các mối quan hệ với khách hàng. Mỗi doanh nghiệp cần xây dựng được một chương trình đạo đức hiệu quả đảm bảo tất cả nhân viên đều hiểu và tuân thủ theo các quy tắc đạo đức kinh doanh đưa ra. Doanh nghiệp hướng dẫn mội thành viên thực hiện, đồng thời thường xuyên kiểm tra, đánh giá chương trình đạo đức, và không ngững hoàn thiện chương trình đạo đức. Xây dựng và phát triển đạo đức trong doanh nghiệp là cả một quá trình, đòi hỏi sự tận tâm của mọi thành viên trong doanh nghiệp. Lời cuối cùng, chúng em xin gửi lời cảm ơn tới ThS. Nguyễn Quang Chương đã giảng dạy, chỉ bảo, góp ý cho chúng em trong suốt quá trình học tập cũng như viết báo cáo, để chúng em có thể hoàn thành bài tập một cách tốt nhất. Chúng em xin chân thành cảm ơn! 20 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp
22. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. ThS. Nguyễn Quang Chương, Bài giảng Văn hóa kinh doanh và Tinh thần khởi nghiệp. 2. Lưu Hiệp (2019), 3. PGS.TS Dương Thị Liễu (2011), Giáo trình Văn hóa kinh doanh, NXB Đại học Kinh tế Quốc dân. 4. Anh Tú (2019), 5. Fons Trompenaars & Charles Hampden Turner (2006), Chinh phục các đợt song văn hóa, NXB Tri Thức 21 Văn hóa kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp