Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông

Nội dung text: Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông

1. 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nghị quyết Hội nghị số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 của Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo chỉ ra rằng: “Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội”. Trong đó các phẩm chất và năng lực của học sinh (bao gồm năng lực chung và năng lực chuyên biệt) sẽ dần được hình thành và phát triển thông qua các môn học và hoạt động trải nghiệm sáng tạo. [1] Ngày 26/12/2018, Bộ GD&ĐT đã công bố thông tư số 32/TT-BGDĐT về ban hành Chương trình giáo dục phổ thông. Trong chương trình GDPT tổng thể, hoạt động trải nghiệm là hoạt động giáo dục được thực hiện bắt buộc từ lớp 1 đến lớp 12; ở tiểu học được gọi là hoạt động trải nghiệm, ở trung học cơ sở và trung học phổ thông được gọi là hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. Như vậy có thể thấy hoạt động trải nghiệm có ý nghĩa rất lớn trong việc góp phần giáo dục phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh [2]. Hoàng Mai là quận nằm ở cửa ngõ phía nam của Thủ đô Hà Nội. Quận đã thành lập được 15 năm và đang trên đà phát triển mạnh. Nhiều khu đô thị mới mọc lên, dân cư các nơi về rất đông, nền kinh tế phát triển mạnh, trình độ văn hóa của dân cư trong khu vực được nâng lên. Chính vì vậy, việc đổi mới các phương pháp giáo dục để đáp ứng được nhu cầu là rất thiết. Trong chương trình giáo dục phổ thông hiện hành, việc tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động trải nghiệm là khó khăn. Giáo viên chưa thực sự hiểu về hoạt động trải nghiệm. Nên việc tổ chức cho các em tham gia hoạt động trải nghiệm vẫn còn rất mờ nhạt, hình thức tổ chức chưa phong phú. Thời gian tổ chức còn ít, chủ yếu trong giờ chào cờ, giờ HĐNGLL. Việc đánh giá hiệu quả tổ chức hoạt động trải nghiệm chưa tập trung vào việc hình thành năng lực cho học sinh. Nhận thức được điểm yếu của nội dung chương trình hiện tại và hiểu được ý nghĩa, vai trò của hoạt động trải nghiệm trong chương trình giáo dục phổ thông, mặc dù chương trình giáo dục phổ thông cấp THCS gồm hoạt động trải nghiệp, hướng nghiệp nhưng do thời gian có hạn nên tác giả chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông”. 2. Mục tiêu nghiên cứu Nghiên cứu lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động trải nghiệm từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội nhằm hình thành và phát triển toàn
2. 2 diện phẩm chất, năng lực của mỗi học sinh, đáp ứng được mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông mới. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1 Khách thể nghiên cứu Hoạt động trải nghiệm ở trường THCS trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. 3.2 Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động trải nghiệm trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội. 4. Giả thuyết khoa học Nếu đề xuất được các giải pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở, theo hướng tích hợp các lĩnh vực văn hóa - xã hội, khoa học - kĩ thuật, góp phần phát triển phẩm chất và năng lực học sinh, nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở. - Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội. - Đề xuất các giải pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu - Giới hạn về không gian nghiên cứu: Đề tài được triển khai nghiên cứu ở trường trung học cơ sở trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội. - Giới hạn về thời gian nghiên cứu: Trong 3 năm học gần đây: 2016-2017, 2017-2018, 2018 - 2019. - Giới hạn về khách thể nghiên cứu: 60 cán bộ quản lí và giáo viên của nhà trường, 150 học sinh và 50 CMHS. - Giới hạn về nội dung nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu thực trạng hoạt động trải nghiệm và quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội, từ đó đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường, đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình GDPT. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương phương pháp nghiên cứu lý luận 7.2. Nhóm phương phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1 Phương pháp quan sát 7.2.2 Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi 7.2.3. Phương pháp phỏng vấn 7.2.4. Phương pháp hồi cứu tư liệu
3. 3 7.2.5. Phương pháp thống kê 8. Đóng góp của đề tài 8.1. Ý nghĩa khoa học 8.2. Ý nghĩa thực tiễn 9. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động trải ở trường THCS Hoàng Liệt quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Tổng quan nghiên cứu về quản lý hoạt động trải nghiệm 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài 1.1.2. Những nghiên cứu tại Việt Nam 1.2. Một số khái niệm 1.2.1. Trải nghiệm và hoạt động trải nghiệm 1.2.1.1. Trải nghiệm Như vậy, trong phạm vi luận văn này trải nghiệm được hiểu là hoạt động giáo dục trong đó người dạy khuyến khích người học tham gia các hoạt động thực tiễn, sau đó phản ánh, tổng kết lại để tăng cường hiểu biết, xây dựng kỹ năng, định hình các giá trị sống và phát triển tiềm năng bản thân, tiến tới đóng góp tích cực cho cộng đồng và xã hội. 1.2.1.2. Hoạt động trải nghiệm Chương trình giáo dục tổng thể nêu rõ: “Hoạt động trải nghiệm là hoạt động giáo dục do nhà giáo dục định hướng, thiết kế và hướng dẫn thực hiện, tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận thực tế, thể nghiệm các cảm xúc tích cực, khai thác những kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng của các môn học để thực hiện những nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sống nhà trường, gia đình, xã hội phù hợp với lứa tuổi; thông qua đó, chuyển hoá những kinh nghiệm đã trải qua thành tri thức mới, hiểu biết mới, kĩ năng mới góp phần phát huy tiềm năng sáng tạo và khả năng thích ứng với cuộc sống, môi trường và nghề nghiệp tương lai [2].
4. 4 1.2.2. Quản lý và quản lý hoạt động trải nghiệm 1.2.2.1. Quản lý Theo tác giả Phan Văn Kha: “Quản lý là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra công việc của các thành viên thuộc hệ thống đơn vị và việc sử dụng nguồn lực phù hợp để đạt các mục tiêu đã định” [27]. 1.2.2.2. Quản lý hoạt động trải nghiệm Quản lý hoạt động trải nghiệm là một bộ phận trong quản lý hoạt động chuyên môn của nhà trường (môn hoạt động trải nghiệm là một môn học trong nhà trường) là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong quản lý giáo dục nói chung và quản lý nhà trường nói riêng, là bộ phận cấu thành nên hệ thống quản lý quá trình giáo dục, đào tạo trong nhà trường. 1.3. Bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông và những yêu cầu đối với hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở hiện nay 1.4. Hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở theo chương trình đổi mới hiện nay 1.4.1. Mục tiêu giáo dục trải nghiệm 1.4.1.1. Mục tiêu giáo dục chung 1.4.1.2. Mục tiêu giáo dục trung học cơ sở 1.4.2. Các hoạt động trải nghiệm trong trường THCS, nội dung và các chủ đề hoạt động trải nghiệm * Hoạt động hướng vào bản thân: * Hoạt động hướng đến xã hội: * Hoạt động hướng đến tự nhiên: * Hoạt động hướng nghiệp: 1.4.3. Các phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động giáo dục trải nghiệm. 1.4.3.1. Các phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục trải nghiệm - Phương pháp giải quyết vấn đề - Phương pháp sắm vai - Phương pháp trò chơi - Phương pháp làm việc nhóm 1.4.3.2 Các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục trải nghiệm - Hoạt động câu lạc bộ (CLB) - Tổ chức trò chơi - Tổ chức diễn đàn - Sân khấu tương tác - Tham quan, dã ngoại - Hội thi / cuộc thi - Tổ chức sự kiện - Hoạt động giao lưu - Hoạt động chiến dịch
5. 5 - Hoạt động nhân đạo 1.5. Quản lý các hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông 1.5.1. Xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm Xác định thực trạng HĐTN của nhà trường: về nội dung, cách thức tổ chức thực hiện, cơ sở lý luận, kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ của giáo viên, thực trạng cơ sở vật chất. Xác định các nội dung nhiệm vụ cần thực hiện để làm tốt HĐTN cho học sinh. Với mỗi nhiệm vụ, cần xác định đối tượng tham gia thực hiện HĐTN, công việc cần thực hiện, các điều kiện về cơ sở vật chất, về tài liệu, về thời gian, địa điểm để thực hiện HĐTN đó. Xây dựng dự kiến về kinh phí tổ chức và kinh phí có thể phát sinh trong quá trình thực hiện kế hoạch đối với nhà trường. Từ đó xây dựng được nguồn kính phí cần huy động. Xây dựng hệ thống chuẩn để kiểm tra đánh giá hoạt động, các quy định, quy chế cần thiết để đảm bảo kế hoạch được thực hiện một cách nghiêm túc, có hiệu quả. 1.5.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động trải nghiệm - Tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh theo các nội dung và hình thức thực hiện; - Sắp xếp, bố trí, phân công nhiệm vụ thực hiện hoạt động trải nghiệm phù hợp với năng lực, sở trường của cán bộ, giáo viên nhà trường. - Hướng dẫn cán bộ, giáo viên, nhân viên thực hiện các hoạt động theo kế hoạch nhà trường. - Quy định rõ ràng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của các bộ phận và GV tham gia hoạt động trải nghiệm. - Tổ chức triển khai hoạt động trải nghiệm, theo phương châm đa dạng hoá các hình thức hoạt động. 1.5.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch hoạt động trải nghiệm - Chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ hoạt động trải nghiệm cho đội ngũ CBLQ, giáo viên nhà trường. - Động viên, kích lệ đội ngũ tham gia thực hiện hoạt động trải nghiệm cho học sinh. - Khuyến khích tinh thần tự học, sáng kiến kinh nghiệm và các ý kiến đóng góp của đội ngũ giáo viên, CBQL về hoạt động trải nghiệm cho học sinh. - Theo dõi, giám sát, điều chỉnh sai sót trong quá trình tổ chức thực hiện hoạt động trải nghiệm cho học sinh. 1.5.4. Kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm Sử dụng nhiều phương pháp và nhiều công cụ đánh giá khác nhau để đánh giá.
6. 6 Xem xét thời điểm kiểm tra, đánh giá để đưa ra những kết luận một cách khách quan. Đánh giá dựa trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt chú ý đến tính hiệu quả của HĐTN trong sự chuyển biến về mặt nhận thức và kỹ năng hoạt động của học sinh để có sự điều chỉnh kịp thời. Phối hợp các lực lượng kiểm tra của nhà trường để có được thông tin chính xác về việc thực hiện HĐTN. Qua kiểm tra phát hiện những mặt hạn chế của giáo viên, học sinh để uốn nắn kịp thời. Đồng thời tìm ra những phương pháp quản lý tốt, chưa tốt để bổ sung, điều chỉnh kế hoạch HĐTN cho học sinh ở những năm tiếp theo. 1.5.5. Phối hợp giữa các lực lượng trong triển khai các HĐTN - Xây dựng quy chế phối hợp giữa các lực lượng trong trường và giữa nhà trường với gia đình và các lực lượng xã hội tổ chức hoạt động trải nghiệm. - Hiệu trưởng giao phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn chỉ đạo GVCN, giáo viên bộ môn phối hợp GV TPT Đoàn thống nhất xây dựng chương trình, nội dung và phương pháp tổ chức HĐTN. - Phó hiệu trưởng chỉ đạo GVCN, giáo viên bộ môn phối hợp với CMHS cùng tham gia tổ chức HĐTN. - GVCN phối hợp với giáo viên bộ môn và CMHS để tổ chức HĐTN cho học sinh. - BGH nhà trường cần phối hợp tốt với các lực lượng giáo dục bên ngoài nhà trường như Đảng bộ, chính quyền địa phương, các tổ chức quần chúng, các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trên địa bàn 1.5.6. Tổ chức các điều kiện đảm bảo cho các hoạt động trải nghiệm - Thường xuyên rà soát CSVC, thiết bị phục vụ các hoạt động trải nghiệm. - Chỉ đạo các tổ chuyên môn và GV có kế hoạch sử dụng hợp lý CSVC, thiết bị phục vụ hoạt động trải nghiệm. - Hiệu trưởng quan tâm bổ sung CSVC, thiết bị trong tổ chức các hoạt động trải nghiệm. - Hướng dẫn GV khai thác sử dụng thiết bị hiện có của trường trong tổ chức các hoạt động trải nghiệm. - Khai thác sử dụng các điều kiện vật chất ở địa phương. 1.6. Những yếu tố ảnh hưởng quản lý các hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông 1.6.1 Đặc điểm tâm lí lứa tuổi học sinh cấp trung học cơ sở 1.6.2. Chương trình giáo dục phổ thông 1.6.3. Môi trường trải nghiệm có ảnh hưởng quan trọng tới hiệu quả học tập của học sinh
7. 7 1.6.4. Năng lực tổ chức, quản lý của nhà quản lý 1.6.5. Năng lực của giáo viên trong quá trình tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh 1.6.6. Điều kiện về cơ sở vật chất, kỹ thuật, tài chính phục vụ cho hoạt động trải nghiệm Tiểu kết chương 1 Trên cơ sở tìm hiểu tổng quan nghiên cứu vấn đề quản lý HĐTN ở trường THCS, tìm hiểu các khái niệm liên quan đến HĐTN như: trải nghiệm, hoạt động trải nghiệm, hoạt động trải nghiệm, quản lý, quản lý hoạt động trải nghiệm. Các phương pháp hoạt động trải nghiệm gồm: phương pháp giải quyết vấn đề (GQVĐ), phương pháp sắm vai, phương pháp trò chơi, phương pháp làm việc nhóm. Có nhiều hình thức tổ chức HĐTN khác nhau. Ta có thể tổ chức trong hay ở ngoài nhà trường. Các nội dung quản lý bao gồm: xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm, tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động trải nghiệm, chỉ đạo thực hiện kế hoạch hoạt động trải ngiệm, kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm, phối hợp giữa các lực lượng giáo dục trong tổ chức HĐTN. Bên cạnh đó, tác giả cũng chỉ ra được những yếu tố chủ quan và khách quan tác động đến quản lý HĐTN ở trường THCS. Những cơ sở lý luận của chương 1 sẽ là cơ sở để tác giả tiếp tục nghiên cứu về thực trạng HĐTN, quản lý HĐTN và đưa ra những biện pháp quản lý HĐTN ở trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội.
8. 8 Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HOÀNG LIỆT, QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2.1. Giới thiệu khái quát về tình hình KT- XH và giáo dục quận Hoàng Mai 2.1.1. Khái quát về kinh tế - xã hội và giáo dục của quận Hoàng Mai 2.1.2. Khái quát chung về trường THCS Hoàng Liệt 2.1.2.1. Thực trạng đội ngũ cán bộ, giáo viên 2.1.2.2. Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học của nhà trường 2.1.2.3. Chất lượng giáo dục 2.2. Tổ chức khảo sát 2.2.1. Mục đích khảo sát 2.2.2. Nội dung khảo sát 2.2.3. Đối tượng khảo sát Để khảo sát thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội, tác giả xây dựng phiếu khảo sát ( phiếu hỏi số 01, 02, 03) cho các đối tượng sau: - CBQL, GV: 60 người. - CMHS: 50 người. - HS: 150 học sinh. 2.2.4. Cách thức xử lý kết quả khảo sát 2.3. Thực trạng hoạt động trải nghiệm của học sinh của trường trung học cơ sở Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội 2.3.1. Thực trạng nhận thức về hoạt động trải nghiệm cho học sinh nhà trường 2.3.1.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV, CMHS và HS về tầm quan trọng hoạt động trải nghiệm cho học sinh Nhận xét: - Đánh giá CBQL, GV nhà trường về tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm cho HS chiếm tỉ lệ cao: 83,3 % đánh giá quan trọng; 13,3% đánh giá khá quan trọng; 3,3% đánh giá bình thường và không có đồng chí nào đánh giá không quan trọng. Như vậy, có thể thấy, đội ngũ CBQL, GV nhà trường có nhận thức tốt về hoạt động trải nghiệm cho HS nhà trường. - Ý kiến của CMHS liên quan đến nội dung này cho thấy một bộ phận CMHS vẫn còn chưa nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động, tỉ lệ đánh giá bình thường và không quan trọng là 20,0%. Điều đó cho thấy nhà trường cần làm tốt hơn công tác tuyên truyền, phối hợp với CMHS trong quá trình tổ chức HĐHN. - Ý kiến đánh giá của HS cho thấy các em cũng đã nhận thức được phần
9. 9 nào về tầm quan trọng của HĐTN, có 73,3% đánh giá rất quan trọng. Tuy nhiên vẫn còn 1 bộ phận HS đánh giá không quan trọng chiếm 6,7%. 2.3.1.2. Thực trạng đánh giá của CBQL, GV, CMHS và HS về nhu cầu tham gia các hoạt động trải nghiệm do nhà trường tổ chức Sử dụng kết quả khảo sát ở câu hỏi số 2 (phụ lục 01, 02, 03) về nhận thức của CBQL, GV, CMHS và HS về nhu cầu tham gia hoạt động trải nghiệm do nhà trường tổ chức, tác giả đã thu được bảng sau: Bảng 2.7. Đánh giá của CBQL, GV, CMHS và HS về nhu cầu tham gia các hoạt động trải nghiệm do nhà trường tổ chức Mức độ (%) Khá STT Nội dung Rất mong Bình Không muốn mong muốn thường tham gia muốn CBQL,GV 1 91,7 8,3 0,0 0,0 N=60 CMHS 2 78,0 12,0 6,0 4,0 N=50 HS 3 86,7 8,0 3,3 2,0 N=150 Nhận xét: - Tỉ lệ CMHS đánh giá nhu cầu mong muốn tham gia hoạt động trải nghiệm của HS là 90%. Tuy nhiên còn 10% đánh giá ở mức bình thường và không mong muốn. Lý do CMHS chưa có hiểu biết đầy đủ về ý nghĩa, vai trò của hoạt động trải nghiệm, chưa có điều kiện để tiếp cận hoạt động ở nhiều góc độ khác nhau ngoài công tác giáo dục của nhà trường. - Tỉ lệ HS mong muốn tham gia hoạt động khá cao: 86,7% rất mong muốn. Điều đó chứng tỏ HS đã có điều kiện được tiếp cận hoạt động của nhà trường và có bước đầu có nhận thức tốt về hoạt động trải nghiệm. 2.3.2. Thực trạng thực hiện mục tiêu hoạt động trải nghiệm cho học sinh nhà trường Nhận xét: So với CBQL, GV và CMHS, đánh giá của HS nhà trường về thực hiện mục tiêu của hoạt động trải nghiệm cho học sinh nhà trường có những điểm tương đồng. Chẳng hạn, HS cũng cho rằng mục tiêu của hoạt động trải nghiệm là hình thành các giá trị của cá nhân theo chuẩn mực chung của xã hội (điểm TB: 4,49). Tuy nhiên, ở nội dung có hứng thú, hiểu biết về một số lĩnh vực nghề nghiệp (điểm TB: 3.52) lại được HS chưa đánh giá cao. Trong khi đó đây được xem là một trong những mục tiêu của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho HS ở trường THCS. Rõ ràng, nhận thức của HS về mục tiêu chưa thật đầy đủ và nhất quán. Một số em còn mơ hồ chưa hiểu rõ về hoạt động trải
10. 10 nghiệm cho HS ở trường. Do vậy, công tác giáo dục, nâng cao nhận thức cho HS về hoạt động trải nghiệm cho HS cần được tăng cường hơn. 2.3.3. Thực trạng nội dung hoạt động trải nghiệm cho học sinh Sử dụng kết quả khảo sát ở câu hỏi số 4 (phụ lục 01, 03) về thực hiện nội dung hoạt động nghiệm cho học sinh, tác giả đã thu được bảng sau: Bảng 2.9. Đánh giá của CBQL, GV, CMHS về thực hiện nội dung hoạt động trải nghiệm cho học sinh Số ý kiến đánh giá Điểm Thứ TT Nội dung Tốt Khá TB Yếu Kém TB bậc Nhóm nội dung hoạt 1 60 13 12 10 15 3,85 2 động hướng vào bản thân Nhóm nội dung hoạt 2 65 15 11 9 10 4,05 1 động hướng đến xã hội Nhóm nội dung hoạt 3 53 12 15 13 17 3,65 4 động hướng đến tự nhiên Nhóm nội dung hoạt 4 50 17 18 15 10 3,75 3 động hướng nghiệp N=110 3,82 Nhận xét: Hiện nay, nội dung chương trình trải nghiệm đã được nhà trường triển khai, tuy nhiên còn nhiều bất cập về việc thực hiện các nội dung. Bên cạnh những nội dung có nhiều ý kiến đánh giá thực hiện ở mức độ khá, tốt cao thì còn những nội dung có nhiều ý kiến đánh giá thực hiện ở mức độ TB, cần được quan tâm. Cụ thể: Nhóm nội dung hoạt động hướng đến tự nhiên (điểm TB 3,65); Nhóm nội dung hoạt động hướng nghiệp (điểm TB 3,75), cho dù hai hoạt động này hiện nay đã được nhà trường quan tâm, tuy vậy do kinh nghiệm tổ chức các hoạt động truyền tải nội dung này còn hạn chế. 2.3.4. Thực trạng phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh nhà trường
11. 11 Bảng 2.10. Đánh giá của CBQL, GV, CMHS về phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm Số ý kiến đánh giá Rất Khá Thườn Điểm Thứ TT Nội dung Thỉnh Không thường thường g TB bậc thoảng bao giờ xuyên xuyên xuyên Phương pháp giải 1 55 10 20 10 15 3,73 3 quyết vấn đề 2 Phương pháp sắm vai 45 15 21 19 10 3,60 4 3 Phương pháp trò chơi 63 20 10 10 7 4,11 2 Phương pháp làm 4 68 17 10 10 5 4,21 1 việc nhóm N=110 3,91 Nhận xét: Qua bảng 2.10 ta thấy, hai phương pháp được đánh giá thực hiện ở mức độ khá, tốt cao nhất theo ý kiến đánh giá của CBQL, GV đó là: Phương pháp làm việc nhóm (điểm TB 4,21); Phương pháp trò chơi (điểm TB: 4,11). Đây là hai phương pháp tổ chức có hiệu quả cho học sinh. CBQL cần tiếp tục phát huy nhằm nâng cao hiệu quả của tổ chức các hoạt động trải nghiệm. HS có đánh giá phương pháp làm việc nhóm ở mức tốt. Trong khi biện pháp sắm vai và phương pháp trò chơi được HS đánh giá thấp hơn. 2.3.5. Thực trạng hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh nhà trường Nhận xét: Kết quả khảo sát cho thấy, CBQL, GV, CMHS nhà trường đánh giá mức độ thực hiện các hình thức hoạt động trải nghiệm cho HS đạt điểm TB 3,53. Như vậy, có thể thấy, các phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm cho HS nhà trường hiện nay chưa được phong phú, đa dạng và đáp ứng được nhu cầu và mong muốn của HS. Việc kết hợp nhiều phương pháp và hình thức trong cùng nội dung trải nghiệm chưa thường xuyên và đem lại hiệu quả cao. 2.3.6. Thực trạng đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm cho học sinh nhà trường Nhận xét: Kết quả khảo sát cho thấy, CBQL, GV, CMHS nhà trường đánh giá mức độ thực hiện đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm cho học sinh đạt điểm TB 3,38. Trong đó, đánh giá về tinh thần, thái độ và ý thức trách nghiệm của HS khi tham gia hoạt động trải nghiệm được thực hiện tốt hơn cả (điểm TB: 3,69);
12. 12 các nội dung còn lại Đánh giá năng lực thực hiện của HS sau mỗi hoạt động trải nghiệm; Đánh giá đóng góp của HS khi tham gia hoạt động; Đánh giá làm căn cứ để xét thi đua trong học tập/rèn luyện ở lớp/cá nhân HS chưa được đánh giá tốt, nguyên nhân là do nhà trường chưa xây dựng được tiêu chí cụ thể cho kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm cho HS, đồng thời chỉ đạo sát sao hoạt động. 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội 2.4.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt Nhận xét: Theo kết quả khảo sát CBQL, GV đánh giá mức độ thực hiện nội dung này là khác nhau, cụ thể CBQL, GV, CV đánh giá thực hiện ở mức tốt nhất là 2 nội dung: Xác định các nội dung cần thực hiện HĐTN ( điểm TB: 4,67) và Xác định căn cứ pháp lý và căn cứ thực tiễn cho việc lập kế hoạch HĐTN (điểm TB đạt 4,00). Nội dung được thực hiện chưa tốt chính là khâu kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch và Thực hiện điều chỉnh kế hoạch và nội dung chương trình cho phù hợp với yêu cầu thực tiễn nhà trường; Dự kiến nguồn kinh phí cho HĐTN. 2.4.2. Thực trạng tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt Nhận xét: Qua bảng 2.14 ta thấy, nội dung được đánh giá mức độ thực hiện khá, tốt cao nhất đó là: Tổ chức tuyên truyền để nâng cao nhận thức của cán bộ, giáo viên, phụ huynh và học sinh về HĐTN (điểm TB: 3,85); Tạo điều kiện thuận lợi để CBQL, GV thực hiện nhiệm vụ (điểm TB: 3,70). Điều này chứng tỏ đội ngũ CBQL đã quan tâm đến hai nội dung này, đây là nội dung tạo cho giáo viên môi trường, các điều kiện làm việc tốt, góp phần nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động trải nghiệm nói riêng và chất lượng giáo dục nói riêng. Tổ chức đa dạng các phương pháp và hình thức của các nội dung giáo dục trải nghiệm khi tổ chức HĐTN, (điểm TB: 3,33) và Chuẩn bị mọi nguồn lực để thực hiện HĐTN (điểm TB 3,32) được đánh giá ở mức độ thấp nhất. 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt
13. 13 Bảng 2.15. Thực trạng đánh giá của CBQL, GV về chỉ đạo hoạt động trải nghiệm cho học sinh Số ý kiến đánh giá Điểm Thứ TT Nội dung Tốt Khá TB Yếu Kém TB bậc Tạo động lực cho GV, NV và 1 học sinh trong quá trình tổ 20 10 10 10 10 3,33 4 chức hoạt động trải nghiệm Hướng dẫn GV, nhân viên, HS 2 thực hiện các hoạt động theo 29 7 9 7 8 3,70 2 kế hoạch của nhà trường. Động viên, khích lệ GV, NV 3 và học sinh tham gia hoạt động 32 8 8 9 3 3,95 1 trải nghiệm. Điều chỉnh kịp thời những vấn 4 đề tồn tại trong tổ chức trải 18 10 11 9 12 3,22 5 nghiệm cho học sinh. Tạo được môi trường thúc đẩy 5 hoạt động trải nghiệm cho học 21 10 10 11 8 3,42 3 sinh. N=60 3,52 Nhận xét: Như vậy, trong công tác chỉ đạo hoạt động trải nghiệm của HS, CBQL nhà trường cần quan tâm hơn nữa đến tạo được môi trường thúc đẩy hoạt động trải nghiệm cho học sinh. Bên cạnh đó cần tăng cường động viên, khích lệ GV tham gia hoạt động. 2.4.4. Thực trạng phối hợp giữa các lực lượng trong triển khai hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt Nhận xét: Trong hoạt động trải nghiệm thì mối quan hệ giữa nhà trường và tổ chức xã hội là vô cùng quan trọng. Cụ thể đó là các nội dung như Nội dung có tỉ lệ đánh giá mức độ khá, tốt chưa cao, đó là nội dung: Hợp tác và liên lạc với gia đình trong việc giáo dục học sinh thông qua hoạt động trải nghiệm, (điểm TB: 3,30); Kết hợp với phụ huynh học sinh trong việc tham gia tổ chức các hình thức của hoạt động trải nghiệm cho học sinh, (điểm TB: 3,18); Huy động sự giúp đỡ của đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp trong tổ chức hoạt hoạt động trải nghiệm cho học sinh, (điểm TB: 3,08). Đây là một hạn chế mà đội ngũ CBQL cần quan tâm nhiều hơn để phát huy vai trò của phụ huynh học sinh trong việc nâng cao chất lượng, hiệu của hoạt động trải nghiệm cho học sinh nhà trường.
14. 14 2.4.5. Thực trạng thực hiện kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt Nhận xét: Đánh giá của CBQL, GV về thực hiện quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm cho học sinh chưa được tốt, điểm TB: 3,27. 2.4.6. Thực trạng đảm bảo các điểu kiện thực hiện CSVC, thiết bị và môi trường tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh Nhận xét: Kết quả khảo sát cho thấy, CBQL, GV nhà trường đánh giá quản lý CSVC, môi trường thực hiện hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở mức khá, điểm TB: 3,27 CSVC nhà trường hiện tại mới chỉ đáp ứng phần nào yêu cầu triển khai hoạt động trải nghiệm, một số chương trình trải nghiệm được thực hiện ở nhà thể chất hoặc sân trường, còn lại được chủ yếu thực hiện trên lớp. Điều này cũng là một bài toán khó với nhà trường trong bối cảnh HS đông, không gian, CSVC và các nguồn lực có hạn. Nhà trường chưa khai thác triệt để sự hỗ trợ của CMHS, các tổ chức, chính quyền trên địa bàn để tận dụng các nguồn lực sẵn có phục vụ cho hoạt động trải nghiệm của HS. * Đánh giá chung Những kết quả đạt được: Công tác quản lý hoạt động trải nghiệm cho HS được Hiệu trưởng thực hiện đúng theo các văn bản quy định của nhà nước và chỉ đạo của cấp trên. Nội dung quản lý được Hiệu trưởng thực hiện toàn diện. Mức độ thực hiện các nội dung quản lý được đánh giá từ ở mức tốt và khá cao. Một số hạn chế, tồn tại: - Đánh giá về những tồn tại trong quản lý hoạt động trải nghiệm ở nhà trường còn nổi lên những vấn đề sau: + Công tác chỉ đạo thực hiện nâng cao nhận thức cho đội ngũ CBQL, GV và các lực lượng giáo dục chưa toàn diện và đem lại hiệu quả cao. + Công tác xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm chưa khoa học và thường xuyên. + Hướng dẫn, triển khai phương pháp và hình thức hoạt động trải nghiệm cho HS chưa đồng bộ. + Chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ GV liên quan đến hoạt động chưa thường xuyên. + CBQL nhà trường chưa thường xuyên kiểm tra, theo dõi nắm tình hình hoạt động trải nghiệm cho HS còn thiếu tiêu chí và chưa bám sát vào quy trình thực hiện. + Nhà trường chưa tạo được nhiều điều kiện thuận lợi về môi trường, CSVC, điều kiện thiết bị phục vụ cho hoạt động triển khai hiệu quả, chưa đáp ứng tốt nhất yêu cầu tổ chức hoạt động trải nghiệm cho HS
15. 15 Nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại: - Một bộ phận CMHS, HS và GV trẻ còn chưa nhận thức đầy đủ về vai trò, ý nghĩa, mục tiêu hoạt động trải nghiệm cho HS nên trong quá trình thực hiện còn lúng túng, chưa bám sát vào yêu cầu và kế hoạch thực hiện của nhà trường. - Mối gắn kết giữa GV với GV, GV với CMHS, nhà trường với CMHS về hoạt động trải nghiệm cho HS chưa thật bền vững và hiệu quả. - Một số giáo viên chưa có ý thức tự học và tự bồi dưỡng, vì thế cũng ảnh hưởng một phần đến chất lượng tổ chức hoạt động. 2.5. Mức độ tác động của các yếu tố đến quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội Bảng 2.19. Thực trạng mức độ tác động của các yếu tố đến quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh nhà trường Số ý kiến đánh giá Ảnh Không Thứ TT Nội dung Ảnh Ít ảnh ĐTB hưởng ảnh bậc hưởng hưởng nhiều hưởng Nhận thức của của các lực lượng 1 50 9 1 0 3,82 3 giáo dục trong và ngoài nhà trường. Năng lực quản lý, tổ chức, lãnh đạo 2 49 8 1 2 3,73 4 của Hiệu trưởng. Điều kiện CSVC, kỹ thuật, tài 3 chính phục vụ cho hoạt động trải 45 7 5 3 3,57 6 nghiệm. Sự phối kết hợp giữa các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường 4 47 4 4 5 3,55 7 trong việc tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh Năng lực chuyên môn, nghiệp vụ 5 của đội ngũ CBQL, GV trong hoạt 53 5 2 0 3,85 1 động trải nghiệm. Nội dung, phương pháp và hình 6 thức tổ chức hoạt động hoạt động 52 6 2 0 3,83 2 trải nghiệm. Công tác xây dựng kế hoạch, tổ 7 chức thực hiện, chỉ đạo và kiểm tra 48 8 2 2 3,70 5 đánh giá hoạt động trải nghiệm. 8 Đặc điểm học sinh THCS. 43 6 6 5 3,45 8 N= 60 3,69
16. 16 Nhận xét: Qua bảng 2.19. ta thấy, đại đa số các ý kiến đều đánh giá các yếu tố trên đều có ảnh hưởng và rất ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội, điểm TB chung đạt: 3,69. Tiểu kết chương 2 Trong chương 2 tác giả đã khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội trên các mặt: Xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt; Tổ chức thực hiện hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt; Chỉ đạo hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt; Phối hợp giữa các lực lượng giáo dục trong hoạch hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt; Kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt; Đảm bảo các điều kiện CSVC, thiết bị và môi trường hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt cùng các nhân tố ảnh hưởng. Qua điều tra, khảo sát thực trạng cho thấy công tác quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, đóng góp nâng cao chất lượng dạy học và yêu cầu đổi mới giáo dục của nhà trường. Bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn những tồn tại, thách thức trong công tác quản lý trên trong giai đoạn hiện nay. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và điều tra thực trạng, để góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội, đề tài đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội ở chương 3 dưới đây.
17. 17 Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HOÀNG LIỆT, QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 3.1. Một số nguyên tắc đề xuất biện pháp 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lý 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo thực hiện mục tiêu giáo dục của cấp THCS 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học, hiệu quả và khả thi 3.2. Định hướng đổi mới hoạt động trải nghiệm ở các trường trung học cơ sở của quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội 3.3. Các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội 3.3.1. Tổ chức tuyên truyền, quán triệt nâng cao nhận thức về tầm quan trọng, mục tiêu và nội dung, phương pháp, cách thức tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, học sinh và phụ huynh học sinh nhà trường 3.3.1.1. Mục tiêu của biện pháp Tuyên truyền cho cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh nhà trường thấy được tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm và quản lý hoạt động trải nghiệm trong trường trung học cơ sở. Từ đó nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của cán bộ quản lý và giáo viên trong việc tổ chức hoạt động trải nghiệm, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường. 3.3.1.2. Nội dung của biện pháp Nâng cao ý thức trách nhiệm của cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, học sinh và phụ huynh về việc tổ chức hoạt động trải nghiệm. Đối với cán bộ quản lý Đối với giáo viên bộ môn Đối với cán bộ Đoàn, Đội Đối với giáo viên chủ nhiệm Đối với phụ huynh học sinh 3.3.1.3. Cách thức thực hiện biện pháp Tham gia đầy đủ các buổi tập huấn, học tập về nhiệm vụ năm học do các cấp tổ chức. Tổ chức buổi học tập nhiệm vụ năm học mới cho toàn thể cán bộ giáo viên, nhân viên nhà trường. Tuyên truyền cho cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh, phụ huynh và các tổ chức chính trị xã hội bằng nhiều hình thức khác nhau như: Thông qua họp hội đồng sư phạm nhà trường, họp phụ huynh học sinh, sinh hoạt tập thể học sinh, sinh hoạt lớp, tham gia các cuộc hội họp ở địa phương và kêu gọi các
18. 18 lực lượng ngoài xã hội nhận thức đúng, đầy đủ về các hoạt động trải nghiệm cho học sinh. Tổ chức hội nghị cán bộ viên chức đầu năm để bàn kế hoạch xây dựng biện pháp hoạt động cho năm học mới, chú trọng tính đổi mới, sáng tạo, phát huy năng lực của học sinh, tạo điều kiện cho học sinh được tham gia các HĐTN cả trong môn học và ngoài môn học, trong nhà trường và ngoài nhà trường. Tổ chức họp với phụ huynh học sinh đầu năm học để họ nắm được kế hoạch hoạt động của nhà trường, từ đó phụ huynh học sinh sẽ hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của HĐTN và có những tác động tích cực tới công tác tổ chức HĐTN của nhà trường. 3.3.1.4. Điều kiện thực hiện biện pháp Tổ chức bộ máy phải đảm bảo tính đồng bộ, ổn định, đảm bảo tập trung dân chủ, tập thể phải thực sự đoàn kết nhất trí để thực hiện. 3.3.2. Đổi mới xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm cho học sinh đảm bảo tính khoa học và phát huy tiềm năng sáng tạo CBQL và GV nhà trường 3.3.2.1. Mục tiêu của biện pháp Kế hoạch hoạt động được xây dựng càng cụ thể sẽ giúp hoạt động được triển khai dễ dàng, gắn kết các nguồn lực thực hiện, đồng thời phù hợp với tình hình nhà trường và đặc điểm của địa phương, các yêu cầu và điều kiện bảo đảm nhằm thực hiện hoạt động trải nghiệm đạt hiệu quả. 3.3.2.2. Nội dung của biện pháp Kế hoạch hoạt động trải nghiệm được xây dựng theo từng tháng của năm học. Để đảm bảo tính khả thi và ứng phó với những thay đổi ngoài dự kiến, kế hoạch hoạt động trải nghiệm cần có phương án dự phòng. Kế hoạch hoạt động trải nghiệm phải được phổ biến rộng rãi đến toàn thể giáo viên, nhân viên và HS nhà trường, qua đó có thể lắng nghe những đóng góp, ý kiến của lực lượng tham gia để điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp với thực tiễn. 3.3.2.3. Cách thức thực hiện biện pháp Trong bản kế hoạch HĐTN cần phải: + Xác định được các căn cứ xây dựng kế hoạch hoạt động: HĐTN ở trường THCS bám vào điều lệ nhà trường; chương trình giáo dục phổ thông mới; hướng dẫn thực hiện năm học của Phòng GD&ĐT; báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ năm học nói chung và HĐTN nói riêng ở trường THCS Hoàng Liệt. + Phân tích được thực trạng HĐTN ở nhà trường: Những thuận lợi, khó khăn của nhà trường trong quá trình tổ chức HĐTN: Về đội ngũ CBQL, GV, HS, CMHS, và lực lượng giáo dục; Về CSVC, thiết bị, điều kiện môi trường hoạt động; Về các nguồn lực hỗ trợ hoạt động (kinh phí); Về nội dung, chương trình, phương pháp và hình thức tổ chức HĐTN. Từ đó đánh giá khách quan những yêu cầu đặt ra đối với HĐTN ở nhà trường hiện nay.
19. 19 + Trên cơ sở phân tích thực trạng, phải xác định mục tiêu của HĐTN đối với HS nhà trường: + Sau khi xác định mục tiêu, kế hoạch phải xác định được nội dung, thời gian và phương pháp thực hiện HĐTN tại nhà trường. Cụ thể: Về nội dung: Thực hiện theo các chuyên đề trong chương trình GDPT theo quy định. Về thời gian: Theo phân phối chương trình, HĐTN ở trường THCS gồm 3 tiết/tuần. Ngoài ra tổ chức vào giờ sinh hoạt đầu tuần hoặc chương trình GDNGLL, hoặc theo sự bố trí, sắp xếp của nhà trường. Về phương pháp: GV kết hợp đa dạng các phương pháp và hình thức tổ chức HĐTN cho HS nhằm thu hút tính tích cực, chủ động của HS khi tham gia hoạt động. Về tổ chức thực hiện 3.3.2.4. Điều kiện thực hiện biện pháp CBQL cần phổ biến kế hoạch HĐTN đến tất cả cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh của nhà trường. 3.3.3. Tổ chức bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên về tổ chức các hoạt động trải nghiệm 3.3.3.1. Mục tiêu của biện pháp Thực tế hiện nay, năng lực tổ chức các trải nghiệm cho học sinh của GV, đặc biệt là GVCN còn yếu, chưa đáp ứng yêu cầu cao đặt ra, nhất là trong việc triển khai thực hiện chương trình mới về hoạt động trải nghiệm. Vì vậy Hiệu trưởng cần có biện pháp xây dựng năng lực đội ngũ CBQL và GV cho trước mắt và lâu dài. 3.3.3.2. Nội dung của biện pháp Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực đội ngũ tham gia tổ chức các hoạt động trải nghiệm. Phân tích, đưa ra các năng lực cần có của đội ngũ tham gia tổ chức các trải nghiệm. Tổ chức thực hiện có hiệu quả, kế hoạch bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ tham gia trải nghiệm. Đánh giá, kiểm tra kết quả bồi dưỡng năng lực cho GV làm căn cứ điều chỉnh hoạt động bồi dưỡng tiếp theo. 3.3.3.3. Cách thực hiện biện pháp * Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng * Tổ chức bồi dưỡng * Chỉ đạo bồi dưỡng * Kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng 3.3.3.4. Điều kiện thực hiện biện pháp Hiệu trưởng cần có biện pháp rà soát năng lực hiện có của đội ngũ tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm của nhà trường.
20. 20 3.3.4. Chỉ đạo đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh 3.3.4.1. Mục tiêu của biện pháp Biện pháp nhằm tăng cường tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh bằng việc đổi mới về nội dung, cách thức thực hiện các hoạt động trải nghiệm cho học sinh. 3.3.4.2. Nội dung của biện pháp Hoạt động trải nghiệm được tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau như hoạt động câu lạc bộ, tổ chức trò chơi, diễn đàn, sân khấu tương tác, tham quan dã ngoại, các hội thi, hoạt động giao lưu, hoạt động nhân đạo, hoạt động tình nguyện, hoạt động cộng đồng, sinh hoạt tập thể, lao động công ích, sân khấu hóa (kịch, thơ, hát, tiểu phẩm, kịch tham gia, ), thể dục thể thao, tổ chức các ngày hội 3.3.4.3. Cách thức thực hiện biện pháp Tổ chức các HĐTN thông qua các sinh hoạt tập thể lớp, trường và các buổi sinh hoạt theo chủ đề: Sinh hoạt tập thể toàn trường gồm: chào cờ đầu tuần, mít tinh trong các ngày lễ, các ngày kỉ niệm , các hội thi, hội thao , cắm trại, các cuộc giao lưu tập thể, các phong trào thi đua toàn trường Sinh hoạt tập thể lớp: sinh hoạt lớp theo chủ đề (theo chương trình của nhà trường và lớp), sinh hoạt lớp hàng tuần, các hoạt động chung của tập thể lớp (tham quan, thi đua học tập giữa các tổ học sinh ). Tổ chức các HĐTN thông qua các hoạt động đoàn thể và hoạt động chính trị - xã hội: Các hoạt động Đoàn, Đội (theo Chương trình hoạt động của Đoàn TNCS): đại hội Đoàn các cấp, các phong trào của Đoàn, Đội Các hoạt động tập thể có tính chính trị - xã hội: Phong trào “Đền ơn, đáp nghĩa”, hiến máu nhân đạo, tìm hiểu về Đảng, Đoàn, Đội, 3.3.4.4. Điều kiện thực hiện biện pháp Đội ngũ cán bộ, GV phụ trách hoạt động trải nghiệm được bồi dưỡng thường xuyên, không ngừng học tập, nâng cao trình độ, cập nhật các văn bản để đáp ứng yêu cầu đổi mới hoạt động; tâm huyết, sáng tạo. 3.3.5. Khai thác có hiệu quả các nguồn lực xã hội để tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh 3.3.5.1. Mục tiêu của biện pháp - Tổ chức huy động các nguồn lực xã hội phục vụ hoạt động trải nghiệm sẽ huy động được sức mạnh tổng hợp của các lực lượng giáo dục tham gia vào HĐTN. - Sử dụng hiệu quả các nguồn lực để góp phần nâng cao chất lượng HĐTN cho HS, từ đó tạo dựng uy tín, niềm tin với cộng đồng, góp phần nâng cao hiệu quả công tác XHHGD vào tổ chức HĐTN cho HS nhà trường hiện nay.
21. 21 3.3.5.2. Nội dung của biện pháp Tạo các điều kiện thuận lợi về vật chất, phương tiện, tài liệu cho hoạt động, từ đó tạo niềm tin cho các lực lượng giáo dục tham gia hoạt động trải nghiệm có hiệu quả. 3.3.5.3. Cách thức thực hiện biện pháp Về tổ chức huy động nguồn lực: - Huy động xây dựng quỹ phục vụ cho các hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm từ nhiều nguồn như: từ ngân sách chi thường xuyên của nhà nước; từ nguồn thu học phí; từ quỹ Hội Cha mẹ HS; từ đóng góp tự nguyện của các nhà tài trợ từ sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, cộng đồng. Về sử dụng các nguồn lực hỗ trợ tổ chức HĐTN: - Hiệu trưởng có kế hoạch sửa chữa, nâng cấp, mua sắm mới, bổ sung CSVC cho hoạt động hàng năm. Sử dụng có hiệu quả, tiết kiệm và phát huy tối đa công suất các điều kiện CSVC - TBDH hiện có, chống thất thoát, lãng phí. Sử dụng nguồn kinh phí cho hoạt động dân chủ công khai, đúng nguyên tắc tài chính qui định. - Tận dụng được các phương tiện, đồ dùng sẵn có của nhà trường để tổ chức HĐTN cho học sinh. Phát động phong trào làm đồ dùng tự làm tới toàn thể cán bộ giáo viên và học sinh của nhà trường. Đánh giá cao các đồ dùng tự làm có sáng tạo, các đồ dùng tận dụng được từ các vật liệu có sẵn và đáp ứng được yêu cầu của HĐTN. 3.3.5.4. Điều kiện thực hiện biện pháp - Xây dựng hệ thống các nội quy, quy định về quản lý, sử dụng nguồn lực, có biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đó. 3.3.6. Thực hiện kiểm tra đánh giá thường xuyên các hoạt động trải nghiệm và kết quả hoạt động trải nghiệm của học sinh 3.3.6.1. Mục tiêu của biện pháp Nhằm đảm bảo cho việc thực hiện kế hoạch trải nghiệm đúng hướng, có chất lượng; đồng thời phát hiện những sai lệch để kịp thời uốn nắn cũng như những thành công để khuyến khích và nhân rộng. 3.3.6.2. Nội dung của biện pháp - Khi kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm, nhà quản lý cần nghiên cứu xây dựng các tiêu chí đánh giá hoạt động trải nghiệm; thang đánh giá rõ ràng; hình thức kiểm tra đa dạng; Trong quá trình kiểm tra, nhà quản lý cần cung cấp thông tin kịp thời, có tính xây dựng tới giáo viên và học sinh để họ kịp thời điều chỉnh hoạt động. Kết quả kiểm tra cần công khai tới giáo viên và học sinh. Có thể là tổng kết, đánh giá, xếp loại giữa các lớp theo nhiều mức độ khác nhau. Có thể dùng kết quả để đánh giá xếp loại thi đua . 3.3.6.3. Cách tiến hành biện pháp * Xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá: + Lực lượng kiểm tra
22. 22 + Cách kiểm tra: + Tổng kết, đánh giá: * Thi đua, khen thưởng: 3.3.6.4. Điều kiện thực hiện biện pháp Các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường phải phối kết hợp tốt và có tinh thần trách nhiệm cao để tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho HS đạt kết quả cao. Cán bộ tham gia kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm phải công bằng, khách quan. 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội Trên đây là 6 biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội. Mỗi biện pháp đều có ý nghĩa, vai trò riêng xong góp phần tạo nên tính hệ thống, nhất quán trong quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội hiện nay. 3.5. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội Kết quả khảo sát thể hiện ở biểu đồ 3.1 sau: Điểm TB 2.77 2.82 3 2.68 2.72 2.67 2.62 2.5 2 1.5 Điểm TB 1 0.5 0 Biện pháp 1 Biện pháp 2 Biện pháp 3 Biện pháp 4 Biện pháp 5 Biện pháp 6 Biểu đồ 3.1. Kết quả khảo sát tính cấp thiết thực hiện các biện pháp Nhận xét: Các biện pháp biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội được khách thể khảo sát đánh giá là rất cấp thiết, điểm TB đạt 2,71.
23. 23 Điểm TB 2.7 2.75 3 2.65 2.67 2.62 2.58 2.5 2 1.5 Điểm TB 1 0.5 0 Biện pháp Biện pháp Biện pháp Biện pháp Biện pháp Biện pháp 1 2 3 4 5 6 Biểu đồ 3.2. Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp quản lý Nhận xét: Các biện pháp biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội được khách thể khảo sát đánh giá là rất khả thi, điểm TB đạt 2,66. Như vậy, sáu biện pháp đề xuất đều có tính cần thiết và khả thi cao phù hợp để nâng cao chất lượng biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội giai đoạn hiện nay. Tiểu kết chương 3 Dựa trên cơ sở lí luận và thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội, luận văn đã đề xuất 6 biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội. Các biện pháp được đề xuất có quan hệ với nhau và tạo thành một hệ thống. Các biện pháp này đã được đa số CBQL và giáo viên trong mẫu khảo sát đánh giá là rất cần thiết và có tính khả thi cao, các biện pháp được đề xuất có mối tương quan chặt chẽ với nhau. Nếu được triển khai thực hiện trong dạy học ở nhà trường sẽ góp phần nâng cao chất quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội theo yêu cầu chương trình phổ thông hiện nay.
24. 24 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận Từ kết quả nghiên cứu lí luận và thực tiễn tác giả rút ra một số kết luận chủ yếu sau đây: 1.1. Đề tài đã tiến hành nghiên cứu, tổng hợp được các vấn đề tổng quan vấn đề nghiên cứu; các khái niệm cơ bản; hoạt động trải nghiệm và quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS gồm các nội dung như: Xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm; Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động trải nghiệm; Chỉ đạo thực hiện kế hoạch hoạt động trải nghiệm; Kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm; Phối hợp giữa các lực lượng giáo dục trong tổ chức hoạt động trải nghiệm; Đảm bảo tài chính và cơ sở vật chất phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm cùng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS. 1.2. Qua việc tiến hành khảo sát thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội tác giả có một số nhận xét như sau: Công tác quản lý của nhà trường nói chung, quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội còn bộc lộ nhiều bất cập: Nhận thức của CBQL, giáo viên và các tổ chức, đoàn thể ngoài nhà trường trong việc quản lý hoạt động trải nghiệm còn mờ nhạt; công tác chỉ đạo hoạt động trải nghiệm còn đơn điệu, chưa thật sáng tạo, thu hút được sự quan tâm của học sinh; giáo viên còn lúng túng trong phương pháp việc phối kết hợp với các tổ chức, đoàn thể ngoài nhà trường còn mang tính hình thức, thiếu chặt chẽ, không thường xuyên chưa phát huy được hết tiềm năng của những tổ chức này trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh; trong kiểm tra đánh giá hoạt động trải nghiệm chưa xây dựng các tiêu chí kiểm tra, đánh giá. Nội dung, hình thức thực hiện hoạt động chưa đa dạng, phong phú. Điều này ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, Hà Nội. 1.3. Qua nghiên cứu lý luận và thực tiễn, tác giả đã đề xuất 6 biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội. Các biện pháp này sẽ góp phần nâng cao chất lượng quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Hoàng Liệt quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội theo chương trình giáo dục phổ thông mới trong giai đoạn hiện nay. 2. Khuyến nghị 2.1. Đối với UBND quận Hoàng Mai 2.2. Đối với Phòng GD&ĐT quận Hoàng Mai 2.3. Đối với CBQL, giáo viên trường THCS Hoàng Liệt