Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS ở các trường THPT huyện Duy Tiên - Hà Nam

Nội dung text: Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS ở các trường THPT huyện Duy Tiên - Hà Nam

1. 1 MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Giáo dục và Đào tạo có vai trò to lớn đối với sự phát triển kinh tế – xã hội của mỗi quốc gia trên thế giới. Những bài học về sự phát triển “thần kỳ” của các nền kinh tế Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc và một số quốc gia khác đã cho thấy giáo dục phát triển là yếu tố cơ bản để đẩy nhanh sự tăng trưởng kinh tế – xã hội. Vì vậy, mọi quốc gia phải quan tâm tới giáo dục, phải hướng tới sự phát triển con người – nguồn nhân lực của xã hội, động lực của sự phát triển xã hội. Báo cáo chính trị Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã chỉ rõ: “Đổi mới chương trình nội dung, phương pháp dạy và học, phương pháp thi kiểm tra theo hướng hiện đại; nâng cao chất lượng toàn diện, đặc biệt coi trọng giáo dục lý tưởng, giáo dục truyền thống, lối sống, năng lực sáng tạo, kĩ năng thực hành, tác phong công nghiệp, ý thức trách nhiệm xã hội” [1] Việc dạy và học ngoại ngữ, nhất là Tiếng Anh được Đảng và nhà nước ta hết sức quan tâm, coi trọng. Trong nhiều năm nay, ngoại ngữ là một môn học bắt buộc không thể thiếu trong chương trình đào tạo ở các nhà trường. Từ những năm 60, Nhà nước đã có nhiều chỉ thị, thông tư về việc dạy, học ngoại ngữ trong nhà trường. Chỉ thị số 43-TTG/VG của Thủ tướng chính phủ ra ngày 11 tháng 04 năm 1968 về việc đẩy mạnh công tác dạy và học ngoại ngữ trong các trường phổ thông, các trường chuyên nghiệp, trong cán bộ khoa học, kỹ thuật, kinh tế và trong công nhân kỹ thuật nêu rõ: “HS tốt nghiệp ra trường phải đọc và hiểu được sách, báo chuyên môn. Trong vòng 5 đến 10 năm, phấn đấu dạy và học một ngoại ngữ ở tất cả các trường trung học chuyên nghiệp và hai ngoại ngữ ở một số trường có điều kiện.” [10]. Mặc dù việc dạy và học ngoại ngữ đặc biệt là Tiếng Anh được Đảng và nhà nước ta quan tâm, đầu tư song thực tế cho thấy chất lượng dạy học Tiếng Anh của chúng ta hiện nay không cao, chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu hội nhập quốc tế. Trong bảng xếp hạng khả năng sử dụng tiếng Anh EF English Proficiency Index 2018, tiếng Anh của người Việt được xếp ở vị trí 41 trong tổng số 88 quốc gia được xếp hạng và đứng thứ 7 trong số 21 nước châu Á, n m trong nhóm thông thạo tiếng Anh trung bình. Điều này thể hiện rất rõ ở việc dạy học và khả năng sử dụng Tiếng Anh của HS THPT nói chung và HS THPT của huyện Duy Tiên nói riêng. Mặc dù, các em đã được đào tạo theo chương trình Tiếng Anh hệ 7 năm và một số HS đang được đào tạo theo chương trình Tiếng Anh hệ 10 năm, nhưng sau khi hoàn thành chương trình Tiếng Anh ở bậc học phổ thông, số HS có thể sử dụng Tiếng Anh để giao tiếp là không nhiều. Hầu hết các em không thể đọc sách, báo Tiếng Anh hay sử dụng Tiếng Anh thành thạo trong giao tiếp mà chỉ có thể phát huy vốn Tiếng Anh của mình để thi vào các trường đại học hoặc cao đẳng. Thực tế cho thấy việc quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh của các trường THPT huyện Duy Tiên - Hà Nam đã được CBQL các nhà trường chú trọng, đầu tư nh m đạt mục tiêu nâng cao chất lượng dạy và học môn Tiếng
2. 2 Anh theo Đề án ngoại ngữ 2020. Tuy nhiên, vẫn còn có nhiều vấn đề cần được quan tâm hơn nữa, trong đó có những vấn đề liên quan đến việc bồi dưỡng giáo viên, đổi mới phương pháp dạy học, KTĐG, công tác quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh của nhà trường cũng như đầu tư CSVC phù hợp, tăng thêm thời gian học ngoại ngữ, tăng cường các điều kiện dạy và học ngoại ngữ tốt hơn. Việc QL dạy học môn Tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS trong các trường THPT huyện Duy Tiên - Hà Nam là yêu cầu cấp thiết, góp phần nâng cao chất lượng dạy học, chất lượng giáo dục của mỗi nhà trường, đáp ứng yêu cầu về mục tiêu môn học và mục tiêu GD của các nhà trường. Với vai trò là một phó hiệu trưởng được Hiệu trưởng phân công QL hoạt động dạy học môn tiếng Anh và đang trực tiếp giảng dạy môn Tiếng Anh ở trường THPT, tôi luôn có những trăn trở, suy nghĩ để tìm ra được các biện pháp quản lý hiệu quả hoạt động dạy học môn tiếng Anh nh m nâng cao chất lượng, vì vậy tôi đã chọn đề tài “Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS ở các trường THPT Huyện Duy Tiên - Hà Nam” làm đề tài nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở hệ thống lí luận về QL, QLGD, QL nhà trường, QL hoạt động dạy học và khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động dạy học và quản lý dạy học môn Tiếng Anh ở các trường THPT huyện Duy Tiên - Hà Nam, đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo hướng phát triển NLHS ở các trường THPT huyện Duy Tiên - Hà Nam góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của các nhà trường. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động dạy học Tiếng Anh theo hướng phát triển NLHS ở trường THPT. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo hướng phát triển NLHS ở các trường THPT huyện Duy Tiên tỉnh Hà Nam. 4. Phạm vi nghiên cứu của đề tài 4.1. Địa bàn và khách thể nghiên cứu thực trạng được thực hiện ở các trường THPT thuộc huyện Duy Tiên - Hà Nam gồm: Trường THPT A Duy Tiên, Trường THPT B Duy Tiên, Trường THPT Nguyễn Hữu Tiến. 4.2. Nội dung nghiên cứu: Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo hướng phát triển NLHS được giới hạn ở cấp trường và các cấp quản lý trong trường THPT do hiệu trưởng chịu trách nhiệm lãnh đạo, quản lý. 5. Giả thuyết khoa học Trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay, nếu các biện pháp QL đề xuất được hiệu trưởng thực hiện trên cơ sở kết hợp và phát huy được vai trò của CBQL và giáo viên trong hoạt động dạy học môn Tiếng Anh, đồng thời tác động vào các khâu chủ yếu của quá trình hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường THPT phù hợp với đặc điểm dạy học môn Tiếng Anh thì các biện pháp này sẽ giúp học sinh có được năng lực Tiếng Anh sử dụng độc lập, tự tin trong
3. 3 giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngôn ngữ, đa văn hoá như mục tiêu của Đề án ngoại ngữ 2020 đã đề ra, đồng thời sẽ có tác dụng tích cực đến QL hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường THPT trên địa bàn huyện Duy Tiên và các địa phương khác có điều kiện, hoàn cảnh tương tự, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu 6.1. Xác định cơ sở lí luận của quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo hướng phát triển NLHS ở trường THPT. 6.2. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức các hoạt động dạy học Tiếng Anh theo hướng phát triển NLHS ở các trường THPT huyện Duy Tiên - Hà Nam. 6.3. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh theo hướng phát triển NLHS ở các trường THPT huyện Duy Tiên - Hà Nam. 6.4. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh theo hướng phát triển năng lực HS ở các trường THPT huyện Duy Tiên - Hà Nam. 6.5. Khảo nghiệm các biện pháp quản lý dạy học Tiếng Anh theo hướng phát triển năng lực HS b ng ý kiến chuyên gia. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.3. Phương pháp hỗ trợ khác 8. Đóng góp của đề tài 8.1. Ý nghĩa lý luận Góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận việc quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh đảm phát triển NLHS, đặc biệt là năng lực giao tiếp Tiếng Anh. 8.2. Ý nghĩa thực tiễn Đề xuất những biện pháp quản lý phù hợp với thực tế và có tính khả thi giúp nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Anh theo hướng phát triển NLHS ở các trường THPT huyện Duy Tiên - Hà Nam. 9. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, các phụ lục, nội dung chính của luận văn gồm: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh theo hướng phát triển NLHS ở trường THPT. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh theo hướng phát triển NLHS ở các trường THPT huyện Duy Tiên - Hà Nam. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh theo hướng phát triển NLHS ở các trường THPT huyện Duy Tiên - Hà Nam.
4. 4 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TIẾNG ANH THEO HƯỚNG PHÁT TRIÊN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Tổng quan nghiên cứu về dạy học và quản lý dạy học tiếng Anh theo hướng phát triển NLHS Dạy học là hoạt động xã hội xuất hiện từ lúc con người có nhu cầu truyền lại cho thế hệ sau những kinh nghiệm của thế hệ trước. Quản lý ra đời khi có sự phân công lao động xã hội. Quản lý dạy học là một qua trình xã hội đặc thù. Thực tiễn và lý luận về quản lý dạy học được hình thành và phát triển cùng với sự hình thành và phát triển của xã hội loài người. 1.1.1. Những nghiên cứu dạy học và dạy học phát triển năng lực 1.1.2. Những nghiên cứu về quản lý dạy học phát triển năng lực 1.2. Các khái niệm cơ bản 1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục và quản lý nhà trường 1.2.1.1. Quản lý Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nh m đạt mục tiêu đề ra. 1.2.1.2. Quản lý giáo dục Quản lý giáo dục là việc hoạch định các chiến lược, kế hoạch, chính sách quốc gia về giáo dục; tổ chức chỉ đạo, điều hành và kiểm soát hệ thống giáo dục; huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực xã hội nh m thực hiện được mục đích lâu dài cũng như các mục tiêu gần của hệ thống giáo dục quốc dân, góp phần vào sự ổn định và phát triển xã hội. 1.2.1.3. Quản lý nhà trường Quản lý nhà trường là hoạt động của chủ thể quản lý (hiệu trưởng) nh m tổ chức các hoạt động của GV và HS, các lực lượng hỗ trợ giáo dục khác, đồng thời phát huy hết khả năng của các nguồn lực giáo dục để đạt được chất lượng cao trong đào tạo của nhà trường. 1.2.2. Hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học 1.2.2.1. Hoạt động dạy học Hoạt động dạy học ở nhà trường phổ thông giữ vị trí trung tâm bởi đó là hoạt động chiếm hầu hết thời gian, khối lượng công việc của thầy và trò trong một năm học; làm nền tảng quan trọng để thực hiện thành công mục tiêu giáo dục toàn diện của nhà trường phổ thông; đồng thời là yếu tố quyết định kết quả giáo dục của nhà trường. 1.2.2.2. Quản lý hoạt động dạy học QL hoạt động dạy học là một hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể QL tới khách thể QL trong quá trình dạy học nh m đạt được mục tiêu đề ra.
5. 5 1.2.3. Năng lực và phát triển năng lực HS THPT 1.2.3.1. Năng lực Năng lực là thuộc tính cá nhân được hình thành, phát triển nhờ tố chất sẵn có và quá trình học tập, rèn luyện, cho phép con người huy động tổng hợp các kiến thức, kĩ năng và các thuộc tính cá nhân khác như hứng thú, niềm tin, ý chí thực hiện thành công một loại hoạt động nhất định, đạt kết quả mong muốn trong những điều kiện cụ thể. 1.2.3.2. Phát triển NLHS THPT a) Năng lực chung: là năng lực cơ bản, thiết yếu để con người có thể sống và làm việc bình thường trong xã hội; được hình thành và phát triển do nhiều môn học, liên quan đến nhiều môn học. Những năng lực chung được đề cập đến trong chương trình GDPT gồm: năng lực tự chủ và tự học; năng lực giao tiếp và hợp tác; năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo. b) Năng lực chuyên biệt môn học tiếng Anh: Năng lực chuyên biệt môn tiếng Anh chính là năng lực sử dụng tiếng Anh để giao tiếp. Năng lực giao tiếp là khả năng sử dụng kiến thức ngôn ngữ (ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp) để tham gia vào quá trình giao tiếp thông qua 4 kĩ năng nghe, nói, đọc, viết một cách phù hợp với tình huống/ngữ cảnh. 1.2.4. Quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS ở trường THPT Quản lý dạy học tiếng Anh theo định hướng phát triển năng lực HS là sự tác động của chủ thể quản lý tới quá trình dạy học tiếng Anh nh m đảm bảo dạy học không chỉ dừng ở mục tiêu hình thành kiến thức, kỹ năng, thái độ tích cực ở người học mà còn nh m đạt mục tiêu cao hơn là phát triển năng lực cho người học để giải quyết các tình huống thực tiễn của cuộc sống và nghề nghiệp. 1.3. Nội dung quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh theo định hướng phát triển năng lực HS ở trường THPT 1.3.1. Hoạt động dạy học Tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS 1.3.1.1. Mục tiêu dạy học Tiếng Anh câp THPT theo định hướng phát triển NLHS 1.3.1.2. Chương trình dạy học tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS 1.3.1.3. Nội dung dạy học theo định hướng phát triển NLHS ở trường THPT 1.3.1.4. Phương pháp và phương tiện DHTA theo định hướng phát triển NLHS ở các trường THPT 1.3.1.5. Kiểm tra, đánh giá tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS ở các trường THPT 1.3.2. Nội dung quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS ở trường THPT 1.3.2.1. Quản lý nội dung chương trình dạy học tiếng Anh 1.3.2.2. Quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh của GV theo định hướng phát triển NLHS
6. 6 1.3.2.3. Quản lý hoạt động học tiếng Anh của HS theo định hướng phát triển NLHS 1.3.2.4. Quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS theo định hướng phát triển NLHS 1.3.2.5. Quản lý sử dụng TBDH và ứng dụng CNTT phục vụ cho hoạt động dạy học tiếng Anh theo định hướng phát triển năng lực HS 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS ở trường THPT 1.4.1. Các yếu tố thuộc về chủ thể quản lý a) Phẩm chất đạo đức b) Trình độ chuyên môn c) Có trình độ và năng lực quản lý 1.4.2. Các yếu tố thuộc về đối tượng quản lý - Yếu tố về số lượng, chất lượng đội ngũ GV và HS - Yếu tố về CSVC - phương tiện kỹ thuật phục vụ dạy học tiếng Anh - Yếu tố về cách thức đánh giá 1.4.3. Các yếu tố thuộc về môi trường quản lý Tiểu kết chương 1 Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN DUY TIÊN - HÀ NAM 2.1. Khái quát chung về tình hình về kinh tế - xã hội, giáo dục cấp THPT huyện Duy Tiên - Hà Nam 2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện kinh tế - xã hội Huyện Duy Tiên n m ở phía Bắc tỉnh Hà Nam, là cửa ngõ phía Nam thủ đô Hà Nội, có diện tích tự nhiên 13.765,80 ha b ng 16,01% diện tích tự nhiên của tỉnh. Phía Đông giáp huyện Lý Nhân và tỉnh Hưng Yên; phía Tây giáp huyện Duy Tiên; phía Nam giáp thị xã Phủ Lý; phía Bắc giáp thành phố Hà Nội. Huyện Duy Tiên có 16 xã, 2 thị trấn, và dân số vào khoảng 140.957 người. 2.1.2. Khái quát về các trường THPT huyện Duy Tiên 2.1.2.1. Quy mô trường lớp, đội ngũ 2.1.2.2. CSVC, TBDH phục vụ cho công tác dạy học tại các trường học THPT huyện Duy Tiên 2.1.2.3. Đánh giá khái quát về các trường THPT trên địa bàn huyện Duy Tiên: 2.1.3. Tình hình chung dạy học môn Tiếng Anh ở các trường THPT huyện Duy Tiên 2.1.3.1. Đội ngũ GV tiếng Anh các trường THPT huyện Duy Tiên
7. 7 Kết quả khảo sát cho thấy 100% GV tiếng Anh ở các trường THPT huyện Duy Tiên đều đạt trình độ đào tạo từ đại học trở lên và có 94,7% GV đạt chuẩn năng lực tiếng Anh theo quy đinh về yêu cầu cơ bản năng lực GV tiếng Anh phổ thông. 2.1.3.2. Việc thực hiện chương trình tiếng Anh tại các trường THPT huyện Duy Tiên Qua bảng khảo sát 2.7 về việc thực hiện chương trình môn tiếng Anh tại các trường THPT huyện Duy Tiên, ta thấy các trường THPT đều thực hiện dạy học đầy đủ chương trình môn Tiếng Anh cấp THPT theo quy định của Bộ GD&ĐT với 2 chương trình song song: chương trình tiếng Anh cũ (hệ 7 năm) và chương trình tiếng Anh mới (hệ 10 năm). Trong những năm qua, việc dạy học môn Tiếng Anh ở các trường bước đầu có đổi mới phương pháp dạy học hoặc áp dụng những thành tố tích cực của phương pháp, kĩ thuật dạy học mới nh m phát triển năng lực của HS trong quá trình học tập. 2.2. Khảo sát thực trạng hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS tại các trường THPT huyện Duy Tiên - Hà Nam 2.2.1. Mục đích khảo sát 2.2.2. Đối tượng khảo sát 2.2.3. Nội dung khảo sát 2.2.4. Công cụ và phương pháp khảo sát 2.2.5. Tiến hành khảo sát và xử lý dữ liệu 2.3. Kết quả khảo sát 2.3.1. Thực trạng về tổ chức hoạt động dạy học môn tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS 2.3.1.1. Việc thực hiện các yêu cầu của môn tiếng Anh về kiến thức, kĩ năng, thái độ đối với học sinh a) Thực trạng thực hiện các yêu cầu chung về kiên thức, kĩ năng, thái độ Kết quả khảo sát tại bảng 2.11 cho thấy: Các yêu cầu về kiến thức và kĩ năng được thực hiện ở mức độ Tốt với điểm TB ( X ) lần lượt là 3,38 và 3,85. b) Việc thực hiện những yêu cầu cụ thể của môn Tiếng Anh * Về kiến thức Kết quả khảo sát tại bảng 2.12 cho thấy: Các yêu cầu 1 (kiến thức chuẩn theo bài học, môn học) và yêu cầu 3 (kiến thức tích hợp các phân môn có liên quan đến bài học, môn học) được thực hiện ở mức độ Tốt với lần lượt là 3,67 và 3,48. Các yêu cầu 2 (kiến thức nâng cao theo bài học, môn học), yêu cầu 4 (kiến thức tích hợp các môn học khác vào bài học, môn học), yêu cầu 5 (kiến thức từ thực tiễn gắn với bài học, môn học) đều được thực hiện ở mức độ Khá với từ 2,64 đến 3,19. Kết quả chung thực hiện những yêu cầu cụ thể về kiến thức đạt mức độ Khá với là 3,12.
8. 8 * Về kĩ năng Kết quả khảo sát tại bảng 2.13 cho thấy: Các yêu cầu về kĩ năng 1, 2, 4 được thực hiện ở mức độ Tốt với X từ 3,26 đến 3,63. Các yêu cầu về kĩ năng 3 và 5 được thực hiện ở mức độ Khá với lần lượt là 3,15 và 2,67. Kết quả chung thực hiện những yêu cầu cụ thể về kĩ năng đạt mức độ Tốt với là 3,23. * Về thái độ Kết quả khảo sát tại bảng 2.14 cho thấy: Các yêu cầu 1, 2, 4, 5 đều được thực hiện ở mức độ Tốt với từ 3,33 đến 3,56. Các yêu cầu 3 và 6 được thực hiện ở mức độ Khá với lần lượt là 3,15 và 2,81. Kết quả chung thực hiện những yêu cầu cụ thể về thái độ đạt mức độ Tốt với là 3,30. 2.3.1.2. Thực trạng về đổi mới dạy học môn Tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS Các yêu cầu 1, 4, 5, 6 đều được thực hiện ở mức độ Tốt với từ 3,30 đến 3,96. Các yêu cầu 2, 7 và 3 được thực hiện ở mức độ Khá với lần lượt là 3,08, 3,11 và 3,07. Kết quả chung thực hiện những yêu cầu cụ thể về thái độ đạt mức độ Tốt với là 3,37. Bảng 2.16. Khảo sát về thực trạng sử dụng phương pháp dạy học và hình thức tổ chức dạy học môn tiếng Anh theo định hướng phát triển năng học sinh Mức độ thực hiện (N=27) Các phương pháp dạy học Rất Tổng Điểm TT Thường Thỉnh Không Thứ môn tiếng Anh thường điểm TB xuyên thoảng bao giờ bậc xuyên () ( ) 1. Dạy học thuyết trình 18 9 0 0 99 3.67 3 2. Dạy học đàm thoại gợi mở 15 9 3 0 93 3.44 4 Dạy học nêu và giải quyết vấn 3. 20 7 0 0 101 3.74 2 đề 4. Dạy học hợp tác 10 10 5 2 82 3.04 5 5. Dạy học ứng dụng CNTT 25 2 0 0 106 3.93 1 Kỹ thuật dạy học 1. Kỹ thuật công não 16 11 0 0 97 3.59 1 2. Kỹ thuật khăn trải bàn 12 10 7 0 92 3.17 5 3. Sử dụng sơ đồ tư duy 15 10 2 0 94 3.48 2 4. Kỹ thuật nhóm chuyên gia 5 5 10 2 57 2.59 6 Phối hợp các kỹ thuật dạy 5. 12 10 5 0 88 3.26 4 học 6. Kỹ thuật dạy học khác 13 12 2 0 92 3.41 3 Hình thức tổ chức dạy học 1. Dạy học cả lớp 27 0 0 0 108 4 1 2. Dạy học phân hóa theo nhóm 5 10 12 0 74 2.74 4
9. 9 Mức độ thực hiện (N=27) Các phương pháp dạy học Rất Tổng Điểm TT Thường Thỉnh Không Thứ môn tiếng Anh thường điểm TB xuyên thoảng bao giờ bậc xuyên () ( X ) 3. Dạy học cá nhân 5 10 10 2 72 2.67 5 4. Dạy học trong lớp 27 0 0 0 108 4 1 5. Dạy học trải nghiệm 9 0 0 18 54 2 6 6. Dạy học dự án 5 20 2 0 84 3.1 3 (Nguồn: Xử lí câu hỏi 6, Phụ lục 1) Kết quả khảo sát tại bảng 2.17 cho thấy: nội dung 1,3 và nội dung 4 được thực hiện ở mức độ Tốt với lần lượt là là 3,7, 3,63 và 3,37. Nội dung 2 được thực hiện ở mức độ Khá với là 3,04. Các nội dung 5, 6 đều được thực hiện ở mức độ Trung bình với từ 2,44 đến 2,15. Kết quả khảo sát chung về thực trạng thực hiện đổi mới phương pháp, hình thức dạy học môn Tiếng Anh ở các trường THPT huyện Duy Tiên đạt mức độ Khá với là 2,75. 2.3.1.3. Thực trạng hoạt động học tiếng Anh của học sinh Kết quả khảo sát tại bảng 2.18 cho thấy: nội dung 1,2 và nội dung 6 được thực hiện ở mức độ Tốt với lần lượt là là 3,63, 3,85 và 3,78. Nội dung 4 được thực hiện ở mức độ Khá với là 2,72. Các nội dung 3 và 5 được thực hiện ở mức độ trung bình với là 2,5 và 2,34. Kết quả khảo sát chung về thực trạng học tiếng Anh của học sinh trong huyện Duy đạt mức trung bình với tổng điểm là 3,13. 2.3.2. Thực trạng quản lý dạy học môn tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS ở các trường THPT huyện Duy Tiên 2.3.1.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học của GV môn tiếng Anh a) Việc quản lý thực hiện các yêu cầu của môn học về kiến thức, kĩ năng, thái độ đối với học sinh Bảng 2.19. Thực trạng quản lý thực hiện các yêu cầu về kiến thức, kĩ năng, thái độ Mức độ thực hiện (N=27) Tổng Điểm TT Nội dung Thứ Tốt Khá TB Yếu điểm TB bậc () ( ) Quản lý về nội dung kiến thức 1 15 11 1 0 95 3.52 1 dạy học Quản lý việc hình thành, phát 2 triển kĩ năng cho học sinh qua 14 9 4 0 91 3.37 2 môn học Quản lý việc hình thành, phát 3 triển thái độ cho học sinh qua 10 12 5 0 86 3.19 3 môn học Điểm trung bình 3,36
10. 10 Kết quả khảo sát tại bảng 2.19 cho thấy việc quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh của nhà trường đối với GV được thực hiện tốt ở nội dung QL những yêu cầu về nội dung kiến thức môn học và yêu cầu về hình thành, phát triển kĩ năng cho học sinh qua môn học với X lần lượt là 3,52 và 3,37. b) Thực trạng quản lý việc lập kế hoạch dạy học của GV môn tiếng Anh Bảng2.20. Thực trạng quản lý việc lập kế hoạch dạy học Mức độ thực hiện (N=27) Tổng Điểm TT Nội dung Thứ Tốt Khá TB Yếu điểm TB bậc () ( ) Đưa ra những quy định cụ thể về việc 1. 11 14 2 0 90 3.33 4 lập kế hoạch dạy học của GV Xây dựng và công bố kế hoạch năm học của nhà trường kịp thời làm cơ sở 2. 19 6 2 0 98 3.63 1 cho GV xây dựng kế hoạch hoạt động của cá nhân Chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế 3. 9 8 10 0 80 2.96 6 hoạch hoạt động năm của tổ Chỉ đạo tổ trưởng chuyên môn hướng 4. dẫn GV xây dựng kế hoạch hoạt động 18 6 3 0 96 3.56 2 năm học Tổ trưởng chuyên môn và Lãnh đạo 5. trường phê duyệt kế hoạch của GV 12 7 8 0 85 3.15 5 theo quy định Đảm bảo tất cả GV xây dựng kế hoạch hoạt động cá nhân có tính khoa 6. 16 9 2 0 95 3.52 3 học và dạy học theo đúng kế hoạch đã xây dựng Điểm trung bình 3,35 (Nguồn: xử lí câu hỏi 10, Phụ lục 1) Kết quả khảo sát tại bảng 2.20 cho thấy: Các nội dung 1, nội dung 2, nội dung 4, nội dung 6 được các trường thực hiện ở mức độ Tốt với điểm TB ( ) từ 3,33 đến 3,63. Các nội dung 3 và nội dung 5 được thực hiện ở mức độ Khá với điểm TB ( ) lần lượt là 2,96 và 3,15. Kết quả khảo sát chung về thực hiện chức năng kế hoạch trong QL hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường THPT huyện Duy Tiên đạt mức độ Tốt với =3,35. c) Thực trạng quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS của GV tiếng Anh
11. 11 Bảng 2.21. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS của GV tiếng Anh Mức độ thực hiện (N=27) Tổng Điểm TT Nội dung hoạt động Thứ Tốt Khá TB Yếu điểm TB bậc () ( X ) 1. Qu ản lý nề nếp ra vào lớp của GV 16 8 3 0 94 3.48 6 Gám sát GV dạy đúng chương 2. trình, kế hoạch dạy học đã được 13 10 5 0 92 3.29 8 ký duyệt Quán triệt tới GV yêu càu dạy học 3. môn tiếng Anh theo định hướng 21 6 0 0 102 3.78 2 phát triển NLHS Chỉ đạo tổ chuyên môn hướng dẫn GV tổ chức các hình thức dạy 4. 20 6 1 0 100 3.7 4 học đa dạng phù hợp với NLHS và đặc trưng môn tiếng Anh Chỉ đạo GV dạy học cá thể hóa 5. quan tâm phát triển năng lực của 16 8 3 0 94 3.48 6 từng học sinh Chỉ đạo GV dạy học gắn với thực 6. 20 7 0 0 101 3.74 3 tiễn để phát triển NLHS Quản lý việc ứng dựng CNTT, 7. các phần mềm dạy tiếng Anh 22 5 0 0 103 3.81 1 trong dạy học Chỉ đạo GV hướng dẫn học sinh phương pháp học tập chung và 8. 17 10 0 0 98 3.63 5 phương pháp học môn tiếng Anh để nâng cao năng lực giao tiếp Tổ chức đa dạng các hình thức 9. 10 8 5 4 78 2.89 10 kiểm tra giờ dạy trên lớp của GV Chỉ đạo góp ý rút kinh nghiệm việc tổ chức các hoạt động dạy 10. 10 8 9 0 82 3.04 9 học trên lớp thẳng thắn, chân thành Điểm trung bình 3,48 (Nguồn: xử lí câu hỏi 10, Phụ lục 1) Kết quả khảo sát tại bảng 2.21 cho thấy: hầu hết các nội dung quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh tại các trường THPT huyện Duy Tiên đều thực hiện ở mức độ với điểm TB ( ) từ 3,29 đến 3,81, có hai nội dung 9,10 được thực hiện ở mức độ khá với điểm TB ( ) là 2,89 và 3,04.
12. 12 d) Thực trạng quản lý hoạt động KTĐG kết quả học tập môn tiếng Anh của học sinh theo định hướng phát triển NLHS Qua bảng khảo sát 2.22. cho thấy: Các nội dung 1,2,3,4,6 đã được đánh giá tốt với mức điểm trung bình ( X ) từ 3,29 đến 3,96, Tuy nhiên, các CBQL nhà trường cũng cần phải làm tốt hơn nội dung 5,7,8 vì các nội dung này chỉ được đánh giá ở mức độ khá với điểm trung bình ( ) từ 3 đến 3,15 2.3.2.2. Quản lý đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ GV Tiếng Anh nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng đội ngũ Kết quả khảo sát tại bảng 2.23 cho thấy: Các hình thức 4 (Cử GV đi đào tạo trên chuẩn) và hình thức 8 (Cử GV tham gia các lớp học tập, bồi dưỡng do cơ quan quản lý giáo dục các cấp tổ chức) được thực hiện ở mức độ Tốt với là 3,78 và 3,96. Các hình thức thứ 1, 2, 3,5,6,7 được thực hiện ở mức độ Khá với từ 2,15 đến 3,74. Kết quả khảo sát chung về thực trạng thực hiện các hình thức đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ GV môn Tiếng Anh ở các trường THPT huyện Duy Tiên đạt mức độ Khá với =3,11. 2.3.2.3 Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn Qua phân tích kết quả khảo sát ở bảng 2.24 cho thấy: Các nhà trường đã làm tốt xây dựng quy định nền nếp sinh hoạt tổ chuyên môn, trong đó nội dung chủ đạo xuyên suốt là sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học với điểm trung bình là 2,89. 2.3.2.4. Thực trạng quản lý học hoạt động học tiếng Anh của học sinh Bảng 2.25. Thực trạng quản lý hoạt động học tiếng Anh của học sinh Mức độ thực hiện (N=27) Tổng Điểm TT Hình thức Thứ Tốt Khá TB Yếu điểm TB bậc () ( ) Xây dựng các quy định của nhà 1. trường về thực hiện các nề nếp học 9 9 9 0 81 3 6 tập môn tiếng Anh Chỉ đạo GV tổ chức việc thực hiện nội qui học tập và kiểm tra học sinh 2. 15 9 3 0 93 3,44 1 thực hiện các quy định về đến học tập Chỉ đạo GV giáo dục ý thức, động cơ 3. 10 8 2 5 73 2,92 7 và thái độ học tập môn tiếng Anh Chỉ đạo GV hướng dẫn, bồi dưỡng 4. các phương pháp học tập tích cực 12 7 8 0 85 3,15 4 cho học sinh. Khen thưởng những học sinh thực 5. hiện tốt nền nếp học tập, có kết quả 10 12 5 0 86 3,19 3 học tập tốt môn tiếng Anh
13. 13 Chỉ đạo GV tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động ngoại khóa 6. 15 9 2 1 92 3,41 2 tiếng Anh, hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Đảm bảo sự phối hợp các lực lượng 7. trong và ngoài nhà trường để quản lý 8 12 7 0 82 3,04 5 học tập cuộc sinh. Xây dựng tập thể học sinh tự quản 8. 7 12 3 4 74 2,85 8 trong học tập và rèn luyện Điểm trung bình 2,81 (Nguồn: xử lí câu hỏi 14, Phụ lục 1) Qua bảng điều tra khảo sát 2.25. có thể thấy việc quản lý học tập của học sinh đã được BGH nhà trường, CBQL và GV quan tâm. Nhà trường đã có văn bản quy định rõ nhiệm vụ và trách nhiệm của GVCN, của Đoàn thanh niên trong việc quản lý nền nếp học tập của học sinh, quy định về kỷ luật những học sinh vi phạm nền nếp học tập và khen thưởng cuối học kỳ, năm học cho những học sinh có kết quả học tập, rèn luyện tốt. 2.3.2.5. Thực trạng quản lý việc khai thác sử dụng cơ sở vật chất thiết bị dạy học Bảng khảo sát 2.26. cho thấy, các nhà trường đã thực hiện tốt một số nội dung quản lý CSVC, thiết bị, ứng dụng CNTT phục vụ cho hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực HS như: Tạo điều kiện để GV được ứng dụng CNTT để dạy và HS ứng dụng CNTT để học; kiểm tra, đánh giá công tác sử dụng CSVC, TBDH; chỉ đạo thực hiện nghiêm túc các bài thí nghiệm, thực hành những nội dung này 1,3,4,5 đều đạt điểm trung bình X từ 3,31 đến 3,44, các nội dung 2,6 đạt ở độ khá với điểm trung bình 2,81 và 2,93. 2.3.2.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS ở các trường THPT huyện Duy Tiên Qua khảo sát cho thấy, các ý kiến cho r ng có 4 yếu tổ ảnh hưởng rất nhiều đến quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh phát triển NLHS là: số lượng, chất lượng đội ngũ GV và HS; CBQL có trình độ và năng lực quản lý; điều kiện về kinh tế, văn hoá, xã hội của địa phương; xây dựng môi trường sử dụng tiếng Anh với mức điểm trung bình từ 3,72 đến 3,96. Bên cạnh đó, các yếu tố: gia đình HS và xã hội; trình độ chuyên môn của hiệu trưởng; CSVC, TBDH ảnh hưởng ở mức độ thấp hơn. 2.3.3. Đánh giá chung về thực trạng tổ chức hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS 2.3.3.1. Những ưu điểm 2.3.3.2. Những hạn chế 2.3.3.2. Nguyên nhân của những ưu điểm và hạn chế Tiểu kết chương 2
14. 14 Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN DUY TIÊN - HÀ NAM 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp 3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu Các biện pháp quản lý được đề xuất phải thể hiện việc đổi mới quản lý dạy học hướng tới thực hiện mục tiêu nâng cao chất lượng dạy học môn tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS ở các trường Trung học phổ thông huyện Duy Tiên 3.1.2. Đảm bảo tính pháp lí Tính pháp lí thể hiện ở việc tuân thủ đường lối, nguyên tắc và mục tiêu đã được thể hiện trong các văn bản pháp quy của Nhà nước, ngành GD&ĐT và của địa phương về phát triển GD&ĐT và hoạt động QL nhà trường. Việc tuân thủ tính pháp lí trong QLGD nói chung và QL hoạt động dạy học nói riêng sẽ đảm bảo tính nghiêm túc trong việc thực thi các văn bản pháp quy, vừa cụ thể hoá tính pháp lí phù hợp với đặc điểm của các nhà trường nh m tạo nên hiệu quả của hoạt động dạy học môn Tiếng Anh. 3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn Các biện pháp QL đưa ra phải phù hợp với thực tiễn của nhà trường về các nguồn lực dành cho hoạt động dạy học môn Tiếng Anh. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn đặt ra yêu cầu của các biện pháp QL hoạt động dạy học môn Tiếng Anh phải mang lại những hiệu quả thiết thực, phát huy được vai trò của các chủ thể tham gia vào hoạt động dạy học và QL hoạt động dạy học môn Tiếng Anh. 3.1.4. Đảm bảo tính hệ thống Các biện pháp quản lý được đề xuất phải có một quan hệ tương tác với nhau và với các biện pháp quản lý đang triển khai tạo ra sự đồng bộ, nhất quán, không phủ định nhau, gia tăng hiệu lực, hiệu quả quản lý, góp phần thiết thực trong nâng cao chất lượng dạy học môn tiếng Anh nói riêng, chất lượng dạy học ở các trường Trung học phổ thông huyện Duy Tiên nói chung. 3.1.5. Đảm bảo tính khả thi Các biện pháp QL hoạt động dạy học môn Tiếng Anh được đưa ra phải phù hợp với các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ đã được xác định đối với nhà trường. Tính khả thi cũng đặt ra yêu cầu về mục đích của hoạt động dạy học nh m nâng cao chất lượng dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo.
15. 15 3.2. Biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường trung học phổ thông huyện Duy Tiên - Hà Nam 3.2.1. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ CBQL, GV về tầm quan trọng của dạy học tiếng Anh theo định hướng phát triển năng lực học sinh THPT 3.2.1.1. Mục đích, ý nghĩa Giúp mỗi CBQL và GV tiếng Anh nhận thức đúng về tầm quan trọng của việc dạy học tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS ở các trường THPT huyện Duy Tiên đối với việc nâng cao chất lượng đội ngũ GV tiếng Anh nói riêng, chất lượng giáo dục THPT của các trường trong tỉnh Hà Nam nói chung. 3.2.1.2. Nội dung thực hiện Hiểu được mục đích, mục tiêu của Chương trình GDPT mới với yêu cầu về hình thành, phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh. Tiếng Anh là môn học có tính chất đặc thù, do đó cần tập trung tuyên truyền để GV tiếng Anh nhận thức rõ môn học vừa cung cấp các kiến thức, kĩ năng bộ môn, liên môn để hình thành và phát triển năng lực; đồng thời, tiếng Anh còn liên quan trực tiếp và có tác động qua lại với nhiều môn học/nội dung giáo dục khác như Tiếng Anh/Tiếng Việt, Tự nhiên và xã hội, Lịch sử và Địa lí, Nghệ thuật, Giáo dục thể chất, Tin học, Hoạt động trải nghiệm. 3.2.1.3. Cách thức thực hiện - Yêu cầu GV viết bài thu hoạch thể hiện nhận thức về yêu cầu chung của đổi mới giáo dục và yêu cầu cụ thể hình thành, phát triển NLHS đối với môn Tiếng Anh ở cấp THPT gắn với nhiệm vụ cụ thể của mình được phân công trong năm học. - Chỉ đạo tổ trưởng bộ môn Tiếng Anh thể hiện việc nhận thức trên qua hoạt động triển khai thực hiện cụ thể trong kế hoạch hoạt động dạy học môn Tiếng Anh của tổ, trong kế hoạch hoạt động của từng GV Tiếng Anh. 3.2.1.4. Điều kiện thực hiện biện pháp - Nhà trường xây dựng kế hoạch, nội dung chương trình bồi dưỡng cho GV - Đội ngũ GV tiếng Anh có ý thức trách nhiệm cao trong công việc, tích cực thực hiện các hoạt động giáo dục nói chung và dạy học nói riêng, tạo nên hiệu quả trực tiếp về chất lượng giáo dục môn học, chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường. 3.2.2. Nâng cao năng lực và phát huy vai trò của các CBQL trong chỉ đạo dạy học theo định hướng phát triển NLHS 3.2.2.1. Mục đích ý nghĩa Nâng cao năng lực cho các CBQL nh m giúp họ thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý dạy học theo định hướng phát triển NLHS đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục. Đồng thời tăng cường vai trò của các CBQL trong chỉ đạo dạy học, nhất là phát huy vai trò của tổ trưởng chuyên môn, nhóm trưởng chuyên môn trong triển khai sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học để giúp GV biết chủ động lựa chọn nội dung để xây dựng các chuyên đề dạy học môn tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS.
16. 16 3.3.2.2. Nội dung của biện pháp Nâng cao năng lực quản lý dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho CBQL nhà trường một cách bài bản, khoa học quản lý theo cả quá trình, tại mọi thời điểm thay vì quản lý thiếu đồng bộ, nặng tính hành chính, quản lý đảm bảo phát huy tính dân chủ, chủ động sáng tạo của GV và học sinh. 3.3.2.3. Cách thức thực hiện - Tham mưu với Sở giáo dục và đào tạo Hà Nam tổ chức bồi dưỡng lý luận chính trị và nghiệp vụ quản lý dạy học cho CBQL của các trường giúp các CBQL thấy rõ hơn yêu cầu dạy học theo hướng phát triển NLHS - Chủ động tổ chức cho CBQL nhà trường giao lưu, học tập và trao dồi kinh nghiệm quản lý ở các trường Trung học phổ thông khác trong và ngoài tỉnh. 3.3.2.4. Điều kiện thực hiện biện pháp Hiệu trưởng tạo điều kiện cho Phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn, tổ phó chuyên môn nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực quản lý, tinh thần trách nhiệm, khuyến khích GV trong công tác tự bồi dưỡng và nghiên cứu, xây dựng khối đoàn kết, thống nhất, hợp tác, giúp đỡ giữa các thành viên trong nhà trường và trong các tổ. 3.2.3. Chỉ đạo đổi mới sinh hoạt tổ/nhóm chuyên môn Tiếng Anh theo nghiên cứu bài học 3.2.3.1. Mục tiêu của biện pháp - Nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ GV Tiếng Anh. - Đổi mới nhận thức về mục tiêu nội dung, phương pháp và hình thức dạy học; đổi mới KTĐG theo hướng dạy học tích cực, hướng vào hoạt động học của HS, góp phần phát triển năng lực cho mọi HS. 3.3.2.2. Nội dung của biện pháp + Thảo luận các nội dung liên quan đến 2 lần sinh hoạt chuyên môn + Thảo luận các bài sắp dạy trong kế hoạch dạy học; thống nhất về mục tiêu, các phẩm chất, năng lực cần hình thành, phát triển cho HS; thống nhất cách thức tổ chức ở các hoạt động khởi động, các hoạt động nh m cung cấp ngữ liệu cho các hoạt động luyện tập các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết, vận dụng và tìm tòi sáng tạo 3.3.2.3. Cách thức thực hiện biện pháp - Hiệu trưởng phân quyền cho tổ trưởng chuyên môn và chịu trách nhiệm trước hiệu trưởng về chất lượng hoạt động chuyên môn của tổ do cá nhân phụ trách. - Tổ trưởng chuyên môn xây dựng kế hoạch sinh hoạt chuyên môn, triển khai thực hiện và phải được thể hiện trong sổ nghị quyết của tổ. 3.2.4. Chỉ đạo GV đổi mới phương pháp dạy học đồng bộ với đổi mới KTĐG kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS 3.2.4.1. Mục tiêu của biện pháp Đổi mới PPDH môn Tiếng Anh để GV nắm vững các PPDH và vận dụng một cách có chọn lọc linh hoạt, sáng tạo các PPDH, biết phát huy ưu điểm của các
17. 17 PPDH làm cho người học tích cực, chủ động, sáng tạo, phát huy năng lực giao tiếp tiếng Anh thông qua việc phát triển đồng đều 4 kĩ năng: nghe, nói,đọc, viết. 3.2.4.2. Nội dung của biện pháp Nội dung của đổi mới PPDH Tiếng Anh nh m phát huy tính tích cực chủ động của học sinh trong quá trình dạy học. Việc dạy học Tiếng Anh tiếp tục giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực giao tiếp, đồng thời phát triển năng lực tư duy và nâng cao sự hiểu biết của học sinh về văn hoá, xã hội của các quốc gia trên thế giới cũng như hiểu biết sâu hơn về văn hoá, xã hội của dân tộc mình. 3.2.4.3. Cách thức thực hiện biện pháp * Bước1: Tác động, tạo nhận thức, thông suốt về tư tưởng cho GV môn Tiếng Anh trong nhà trường để có quyết tâm đổi mới PPDH * Bước 2: Tập huấn GV Tiếng Anh một số phương pháp, kĩ thuật dạy học tiếng Anh theo đường hướng giao tiếp * Bước 3: Triển khai thực hiện * Bước 4: Tổng kết đánh giá, rút kinh nghiệm 3.2.4.4. Điều kiện thực hiện biện pháp Hiệu trưởng luôn sát sao chỉ đạo, giám sát việc thực hiện nhiệm vụ; đầu tư kinh phí, nhân lực cho các hoạt động đổi mới hoạt động dạy học môn Tiếng Anh; có hình thức khen thưởng kịp thời để khích lệ GV; lấy kết quả đổi mới HĐDH của GV làm một tiêu chí đánh giá thi đua cuối năm học. - GV Tiếng Anh có sự phối hợp với nhóm GV ở các nhóm chuyên môn khác, phối hợp với tổ chức Đoàn thanh niên, Công đoàn trong nhà trường, ban đại diện cha mẹhọc sinh, các tổ chức xã hội khác 3.2.5. Quản lý có hiệu quả các hoạt động bồi dưỡng giáo viên môn Tiếng Anh 3.2.5.1. Mục tiêu của biện pháp - Tạo ra sự phát triển về “chất” góp phần vào sự phát triển toàn diện mỗi GV Giúp giáo viên nắm vững bản chất của hoạt động dạy học theo hướng phát triển NLHS, nâng cao năng lực dạy học cho giáo viên, phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh qua đó bồi dưỡng cho giáo viên kỹ năng xây dựng các bước tổ chức hoạt động dạy học và thực hiện dạy học theo định hướng phát triển NLHS phù hợp với các đối tượng học sinh khác nhau ở các trường trung học phổ thông trong huyện Duy Tiên. 3.2.5.2. Nội dung của biện pháp Nâng cao bản lĩnh chính trị, phát triển năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức nghề nghiệp; bổ sung kịp thời các kiến thức, kỹ năng, phương pháp, các kỹ thuật quản lý, giáo dục, dạy học mới, giúp đội ngũ giáo viên Tiếng Anh hoàn thành tốt nhiệm vụ của nhà giáo và đáp ứng triển khai tốt đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay.
18. 18 3.2.5.3. Cách thức thực hiện biện pháp * Khảo sát về các kiến thức bổ trợ nh m phát triển năng lực nghề nghiệp của giáo viên Tiếng Anh, bao gồm các nội dung sau: * Khảo sát nhu cầu của giáo viên Tiếng Anh về những nội dung cần được bồi dưỡng, bao gồm các nội dung sau: * Khảo sát nguyện vọng giáo viên Tiếng Anh về các hình thức bồi dưỡng * Khảo sát kết quả thực hiện các hoạt động bồi dưỡng, tự bồi dưỡng của GV Tiếng Anh sau mỗi năm học 3.2.5.4. Điều kiện thực hiện biện pháp CBQL và GV Tiếng Anh phải nắm vững mục tiêu cấp học, chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học, có đầy đủ hệ thống các văn bản pháp quy của ngành và các văn bản có liên quan đến hoạt động BDGV để xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch BDGV có hiệu quả. 3.2.6. Phát huy vai trò các lực lượng giáo dục, chỉ đạo phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong quản lý hoạt động học tập và bồi dưỡng phương pháp học môn tiếng Anh của học sinh 3.2.6.1. Mục tiêu của biện pháp Nh m tạo ra sự đồng bộ trong việc quản lý việc học tập của học sinh giữa các lực lượng giáo dục, gắn trách nhiệm của gia đình trong quản học sinh ngoài giờ học trên lớp để hình thành nề nếp học tập, phương pháp học tập, tính kỷ luật cho học sinh, giúp học sinh nhận thức được đầy đủ vai trò, trách nhiệm của bản thân đối với nhiệm vụ học tập. Từ đó học sinh phát huy được tính tích cực chủ động, sáng tạo trong học tập nói chung và trong học tập môn tiếng Anh nói riêng. 3.2.6.2. Nội dung biện pháp GV phải nhận thức việc quản lý hoạt động học tập cho HS là nhiệm vụ quan trọng, từ đó thực hiện tốt nhiệm vụ này trong quá trình dạy học. Bồi dưỡng phương pháp học tập cho học sinh. Phối hợp giữa gia đình và nhà trường để quản lý hoạt động học tập của HS. 3.2.6.3. Cách thức thực hiện biện pháp Chỉ đạo, hướng dẫn giáo viên chủ nhiệm tổ chức cho học sinh thảo luận cùng xây dựng nội qui học tập: quy định về tính chuyên cần, tinh thần thái độ học tập, các hình thức tổ chức học tập, sử dụng, bảo vệ và chuẩn bị đồ dùng học tập, quy định khen thưởng, kỷ luật, thực hiện nội qui học sinh. 3.2.6.4. Điều kiện thực hiện biện pháp. Nhà trường cần xác định việc quản lý hoạt động học tập cho HS là một nhiệm vụ quan trọng từ đó có chỉ đạo cụ thể đối với GV. Mỗi GV phải thấy được trách nhiệm của mình trong việc hình thành, quản lý hoạt động học tập cho các em HS. Đồng thời, chính các em HS phải có động cơ học tập đúng đắn, có ý thức tự quản lý hoạt động học tập của bản thân
19. 19 3.2.7. Xây dựng các điều kiện hỗ trợ quản lí hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS. 3.2.7.1. Mục tiêu biện pháp Tăng cường xây dựng các điều kiện, đặc biệt là điều kiện về CSVC, trang thiết bị, tài liệu phục vụ cho hoạt động dạy học môn tiếng Anh. Phát huy hiệu quả của việc sử dụng CNTT để hỗ trợ các hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh. Tổ chức xây dựng môi trường sử dụng Tiếng Anh thân thiện, hiệu quả. 3.2.7.2. Nội dung biện pháp Nhà trường xây dựng kế hoạch duy trì các điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị tốt hiện có của nhà trường phục vụ cho hoạt động dạy học môn Tiếng Anh, đồng thời có kế hoạch bổ sung các thiết bị còn thiếu, hiện đại phù hợp với điều kiện về nguồn lực của nhà trường. 3.2.7.3. Cách thức thực hiện biện pháp a) Tăng cường các điều kiện về CSVC, TBDH đáp ứng tổ chức dạy học theo định hướng phát triển NLHS b) Xây dựng môi trường sử dụng tiếngAnh 3.3.5.4. Điều kiện thực hiện biện pháp Đội ngũ CBQL, giáo viên tiếng Anh nhà trường có ý thức sâu sắc về tầm quan trọng của việc xây dựng CSVC-TBDH và sự cần thiết của việc ứng dụng CNTT trong đổi mới công tác quản lý và PPDH nh m nâng cao chất lượng dạy học nói chung và dạy học môn tiếng Anh nói riêng. 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp Các BPQL được đề xuất trong luận văn có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, để thực hiện QL có hiệu quả hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS ở trường THPT cần thực hiện đồng bộ các biện pháp. Các biện pháp này có tác dụng hỗ trợ cho nhau để thực hiện tốt việc QL hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS ở các trường THPT huyện Duy Tiên - Hà Nam. 3.4. Khảo nghiệm về mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản lý đề xuất 3.4.1. Tổ chức khảo nghiệm 3.4.1.1. Mục đích khảo nghiệm 3.4.1.2. Đối tượng, phạm vi 3.4.1.3. Nội dung khảo nghiệm 3.4.1.4. Phương pháp và kĩ thuật tiến hành 3.4.2. Kết quả khảo nghiệm 3.4.2.1. Kết quả khảo nghiệm về mức độ cần thiết
20. 20 Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm về mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý đề xuất Mức độ cần thiết Điểm Rất Không Thứ TT Biện pháp Cần ∑ TB cần cần bậc thiết ( X ) thiết thiết Tổ chức nâng cao nhận thức cho GV môn Tiếng Anh về hoạt động dạy học đáp ứng 1. 29 1 0 89 2,96 2 yêu cầu hình thành, phát triển phẩm chất và năng lực học sinh Nâng cao năng lực và phát huy vai trò của 2. các CBQL trong chỉ đạo dạy học theo định 30 0 0 90 3 1 hướng phát triển NLHS Chỉ đạo đổi mới sinh hoạt tổ/nhóm chuyên 3. môn Tiếng Anh theo nghiên cứu bài học 27 3 0 87 2,9 3 Chỉ đạo GV đổi mới phương pháp dạy học đồng bộ với đổi mới KTĐG kết quả học tập 4. 26 4 0 86 2,86 4 môn Tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS Quản lý có hiệu quả các hoạt động bồi 5. 25 5 0 85 2,83 5 dưỡng giáo viên dạy môn Tiếng Anh Phát huy vai trò các lực lượng giáo dục, chỉ đạo phối hợp giữa nhà trường và gia đình 6. trong quản lý hoạt động học tập và bồi 24 6 0 84 2,8 6 dưỡng phương pháp học môn tiếng Anh của học sinh Xây dựng các điều kiện hỗ trợ quản lí hoạt 7. động dạy học môn Tiếng Anh theo định 22 8 0 82 2,73 7 hướng phát triển NLHS (Nguồn: xử lí câu hỏi 1, Phụ lục 3)
21. 21 3.4.2.2. Kết quả khảo nghiệm về mức độ khả thi Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm về mức độ khả thi của các biện pháp quản lý đề xuất Mức độ khả thi Điểm Rất Thứ TT Biện pháp Khả Không ∑ TB khả bậc thi khả thi ( X ) thi Tổ chức nâng cao nhận thức cho GV môn Tiếng Anh về hoạt động dạy học đáp ứng 1 29 1 0 89 2.97 2 yêu cầu hình thành, phát triển phẩm chất và năng lực học sinh Nâng cao năng lực và phát huy vai trò 2 của các CBQL trong chỉ đạo dạy học 30 0 0 90 3,0 1 theo định hướng phát triển NLHS Chỉ đạo đổi mới sinh hoạt tổ/nhóm 3 chuyên môn Tiếng Anh theo nghiên cứu 28 2 0 88 2.93 3 bài học Chỉ đạo GV đổi mới phương pháp dạy học đồng bộ với đổi mới KTĐG kết quả 4 27 3 0 87 2.9 4 học tập môn Tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS Quản lý có hiệu quả các hoạt động bồi 5 25 5 0 85 2.83 5 dưỡng giáo viên dạy môn Tiếng Anh Phát huy vai trò các lực lượng giáo dục, chỉ đạo phối hợp giữa nhà trường và gia 6 đình trong quản lý hoạt động học tập và 24 6 0 84 2.8 6 bồi dưỡng phương pháp học môn tiếng Anh của học sinh Xây dựng các điều kiện hỗ trợ quản lý 7 hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo 23 7 0 83 2.77 7 định hướng phát triển NLHS (Nguồn: xử lí câu hỏi 2, Phụ lục 3)
22. 22 Biểu đồ 3.1. Mối tương quan giữa mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản lý đề xuất Qua biểu đồ chứng tỏ có sự tương quan thuận giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý được đề xuất. Mối tương quan thuận này thể hiện r ng hệ thống các biện pháp được đề xuất là phù hợp, đáp ứng yêu cầu quản lý dạy học tiếng Anh theo định hướng phát triển NLHS của đội ngũ CBQL trên địa bàn huyện Duy Tiên - Hà Nam. Tuy nhiên, muốn thực hiện có hiệu quả, CBQL các trường THPT phải biết vận dụng đồng bộ, linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với đặc điểm cụ thể trường mình nh m thực hiện có hiệu quả các mục tiêu quản lý. Tiểu kết chương 3 Qua kết quả khám nghiệm cả 07 biện pháp đều được CBQL và GV đánh giá là rất cấp thiết và có tính khả thi cao bởi chúng có quan hệ biện chứng với nhau, biện pháp này là tiền đề, là động lực, là điều kiện để thực hiện các biện pháp khác. Từ đó có cơ sở khẳng định r ng: hiệu quả của công tác QLDH theo định hướng phát triển NLHS ở các trường THPT huyện Duy Tiên sẽ được nâng cao nếu đội ngũ CBQL áp dụng các biện pháp quản lý một cách khoa học và phù hợp với tình hình đặc trưng riêng của từng nhà trường. Nếu thực hiện đồng bộ các biện pháp sẽ nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
23. 23 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận Từ các kết quả nghiên cứu thu được, có thể kết luận r ng: Thứ nhất, về mặt lý luận, QLDH là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của hiệu trưởng trong quá trình quản lý nhà trường. Hiệu trưởng quản lý chặt chẽ các hoạt động dạy của thầy và hoạt động học của cho thì mới nâng cao chất lượng dạy học. QLDH theo định hướng phát triển năng lực người học góp phần nâng cao chất lượng giáo dục yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Đổi mới dạy học theo định hướng phát triển năng lực người học là một xu thế chung của thời đại. Muốn phát triển năng lực người học trong quá trình dạy học phải đảm bảo thực hiện nguyên lý giáo dục “ học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn, nhà trường gắn liền với gia đình và xã hội”. Phải tổ chức các hình thức dạy học linh hoạt, đa dạng mà ở đó người học được tham gia vào các hoạt động trải nghiệm, sáng tạo, thể hiện bản thân. QLDH môn tiếng Anh theo định hướng phát triển năng lực người học là một yêu cầu tất yếu, khách quan, là khâu quan trọng để tạo nên sự chuyển biến căn bản, mạnh mẽ, về chất lượng, hiệu quả giáo dục đào tạo. Trong chương trình giáo dục, có nhiều môn học và hoạt động giáo dục để giúp học sinh phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất, trong đó có môn tiếng Anh. Việc QLDH môn tiếng Anh bên cạnh những điểm chung của QLDH cần chú ý đến đặc thù của môn học. QLDH môn tiếng Anh theo định hướng phát triển năng lực người học với hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch, có hệ thống, học cái luật của chủ thể quản lý đến hoạt động dạy học của GV môn tiếng Anh, đến hoạt động học của học sinh, đến các điều kiện CSVC, thiết bị dạy học phục vụ dạy học môn tiếng Anh của nhà trường nh m thực hiện chất lượng và hiệu quả mục tiêu phát triển năng lực của người học. Thứ hai, qua điều tra b ng phiếu hỏi, quan sát, phỏng vấn và nghiên cứu sản phẩm hoạt động, xử lý kết quả b ng hệ thống tiếng Anh học, tác giả đã đánh giá được những mặt mạnh, điểm yếu của hoạt động dạy học và công tác QLDH ở trường các trường THPT huyện Duy Tiên. Trong những năm qua hiệu trưởng các nhà trường đã thực hiện đầy đủ các chức năng quản lý và đã triển khai áp dụng nhiều biện pháp QLDH nh m nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Tuy nhiên, hoạt động dạy học vẫn còn hạn chế, chiến lược giáo dục và đào tạo mũi nhọn chưa cao. Một số biện pháp QLDH còn chưa đồng bộ, cần phải được điều chỉnh, tăng cường để công tác dạy học đạt hiệu quả hơn. Công tác dạy học theo hướng phát triển NLHS bước đầu đã được GV quan tâm thực hiện phải; việc đổi mới phương pháp dạy học từ chỗ theo hướng tiếp cận nội dung sang hướng phát triển NLHS đã được GV nghiên cứu, tìm hiểu và triển khai thực hiện. Công tác QLDH theo định hướng phát triển NLHS đã được CBQL và đội ngũ GV quan tâm. Kết hợp đổi mới phương pháp dạy học với đổi mới KTĐG, chú trọng kết hợp đánh giá kết quả học tập với đánh giá quá trình học của học sinh, bước đầu xuống nhận xét, các kết quả học tập
24. 24 của học sinh trong đánh giá GV. Đội ngũ quản lý đã có những biện pháp quản lý khá đa dạng: có các biện pháp quản lý hoạt động dạy của GV, biện pháp quản lý học tập của học sinh, biện pháp quản lý các điều kiện CSVC, thiết bị dạy học hỗ trợ trong dạy học tiếng Anh. Tuy nhiên trong quá trình dạy học và áp dụng các biện pháp quản lý hoạt động dạy học, nhà trường vẫn gặp nhiều khó khăn, lúng túng, một số nội dung đánh giá chưa tốt. Chưa có sự phối hợp chặt chẽ với cha mẹ học sinh trong quản lý chất lượng học tập môn tiếng anh của học sinh. Hiệu trưởng nặng về hành chính trong quá trình QLDH, việc kiểm sát thực hiện đổi mới phương pháp dạy học và đồng thời kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh còn chưa thực sự khoa học nên hoạt động đổi mới phương pháp dạy học hiệu quả còn chưa cao. Thứ ba, trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, tác giả đã đề suất 07 biện pháp quản lý cụ thể nh m nâng cao chất lượng dạy học môn tiếng anh ở trường các trường THPT huyện Duy tiên trong bối cảnh hiện nay. Các biện pháp quản lý đã quan tâm đến nâng cao năng lực cho đội ngũ CBQL môi trường từ hiệu trưởng đến phó hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn để có đủ khả năng QLDH theo yêu cầu mới. Biện pháp này được xem là biện pháp có tính then chốt để triển khai các biện pháp, QLDH môn tiếng Anh (quản lý người dạy,quản lý người học và phối hợp gia đình- nhà trường -xã hội); tăng cường CSVC, thiết bị dạy học cung cấp các điều kiện vật chất cần thiết phục vụ dạy học môn tiếng Anh nói riêng và các môn học khác nói chung. Qua khảo nghiệm các biện pháp được đánh giá cao về tính cấp thiết và tính khả thi. Các biện pháp quản lý trên hết được hoàn thiện trên những kinh nghiệm quản lý hoạt động dạy học mà hiệu trưởng và đội ngũ CBQL đã thực hiện trong thời gian qua. Mặt khác, các biện pháp này phù hợp với điều kiện, đặc điểm tình hình thực tế của các nhà trường. Tác giả tin tưởng trong thời gian tới, các biện pháp được đề xuất sẽ được CBQL và đội ngũ GV tiếng Anh ở các trường THPT huyện Duy Tiên áp dụng đồng bộ để cải tiến hoạt động dạy học, tăng cường hiệu quả quản lý nhầm nâng cao chất lượng dạy học môn tiếng Anh. Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể ứng dụng mở rộng, tham khảo để quản lý để QLDH các môn học khác trong trường; kết quả nghiên cứu cũng có thể ứng dụng mở rộng, tham khảo đối với công tác QLDH môn tiếng Anh ở các trường THPT trong tỉnh, tại các trường THPT có điều kiện tương đồng. Với các kết quả nghiên cứu đó cho phép khẳng định tác giả đã hoàn thành các nhiệm vụ nghiên cứu đề ra; bước đầu có thể khẳng định giải thích khoa học đã được chứng minh, đạt được mục đích nghiên cứu. 2. Khuyến nghị 2.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo 2.2. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nam 2.3. Đối với cán bộ quản lý trường trung học phổ thông huyện Duy Tiên