Luận văn Nghiên cứu sinh trưởng và đánh giá hiệu quả rừng trồng keo lai (Acacia mangium x Acacia auriculiformis) tại huyện M’ Đrăk, tỉnh Đăk Lăk

Nội dung text: Luận văn Nghiên cứu sinh trưởng và đánh giá hiệu quả rừng trồng keo lai (Acacia mangium x Acacia auriculiformis) tại huyện M’ Đrăk, tỉnh Đăk Lăk

1. B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN BMT, 2009 PHM QUANG ỐNH NGHIÊN CU SINH TRƯNG VÀ ĐÁNH GIÁ HIU QU RNG TRNG KEO LAI ( Acacia mangium x Acacia auriculiformis ) TI HUYN M’ ĐRĂK, TNH ĐĂK LĂK LUN VĂN THC VĂN LÂM SĨ LUN NGHIP LUN VĂN THC S LÂM NGHIP PHM QUANG ỐNH ỐNH QUANG PHM Buơn Ma thut, tháng 10 / 2009 Tác gi: Tác
2. B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN 2009 BMT, PHM QUANG ỐNH NGHIÊN CU SINH TRƯNG VÀ ĐÁNH GIÁ HIU QU RNG TRNG KEO LAI ( Acacia mangium x Acacia auriculiformis ) TI HUYN M’ ĐRĂK, TNH ĐĂK LĂK LUN VĂN VĂN SĨ THCLUN LÂM NGHIP Chuyên ngành: Lâm hc Mã s: 60. 62. 60 LUN VĂN THC S LÂM NGHIP PHM QUANG ỐNH ỐNH QUANG PHM Buơn Ma thut, tháng 10 / 2009 Tác gi: Tác
3. ii B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN Phm Quang Oánh NGHIÊN CU SINH TRƯNG VÀ ĐÁNH GIÁ HIU QU RNG TRNG KEO LAI ( Acacia mangium x Acacia auriculiformis ) TI HUYN M’ ĐRĂK, TNH ĐĂK LĂK LUN VĂN THC S LÂM NGHIP NGƯI HƯNG DN KHOA HC: TS. Võ Hùng Buơn Ma Thut, tháng 10 / 2009
4. iii LI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cu ca riêng tơi, các s liu và kt qu nghiên cu nêu trong lun văn là trung thc và chưa tng đưc cơng b trong bt kỳ cơng trình nào khác. Tác gi Phm Quang Oánh
5. iv LI CM ƠN Đ hồn thành theo chương trình đào to Thc sĩ chuyên ngành lâm hc, h chính quy, ti trưng Đi hc Tây Nguyên, tơi xin chân thành cm ơn: Quý thy cơ giáo trưng Đi hc Tây Nguyên, Khoa Nơng Lâm nghip, Phịng Đào to Sau đi hc, Ban giám hiu nhà trưng đã tn tình ging dy và to điu kin thun li cho tơi trong sut thi gian khố hc. Ban lãnh đo và tp th cán b cơng nhân viên Xí nghip nguyên liu giy Đăk Lăk, Cơng ty c phn Tp Đồn Tân Mai đã to điu kin thun li v vt cht ln tinh thn trong sut quá trình hc tp đ tơi đt đưc kt qu này. Gia đình và nhng ngưi thân, bn bè đã giúp đ v mi mt đ tơi hồn thành đưc khố hc này. Đc bit tơi xin trân trng cm ơn thy giáo TS. Võ Hùng ging viên chính, khoa Nơng Lâm Nghip trưng Đi hc Tây Nguyên đã dành nhiu thi gian quý báu, tn tình hưng dn tơi trong sut thi gian thc tp và hồn thành lun văn này. Do thi gian cĩ hn và trình đ chuyên mơn cịn hn ch, bn thân mi bưc đu làm quen vi cơng tác nghiên cu khoa hc, nên đ tài khơng tránh khi nhng thiu sĩt. Kính mong quý thy, cơ giáo và bn bè đng nghip quan tâm gĩp ý đ đ tài đưc hồn thin hơn. Xin chân thành cm ơn! BMT, tháng 08 năm 2009 Hc viên Phm Quang Oánh
6. v MC LC Trang LI CAM ĐOAN iii LI CM ƠN iv DANH MC CÁC CH VIT TT vii DANH MC CÁC BNG viii DANH MC CÁC HÌNH ix M ĐU GII THIU Đ TÀI 1 Chương 1: TNG QUAN VN Đ NGHIÊN CU 4 1.1 Trên th gii 4 1.2 Trong nưc 6 Chương 2: ĐI TƯNG VÀ ĐC ĐIM KHU VC NGHIÊN CU 12 2.1 Đi tưng, phm vi nghiên cu 12 2.2 Đc đim khu vc nghiên cu 13 2.2.1 Điu kin t nhiên khu vc nghiên cu 13 2.2.2 Đc đim kinh t xã hi ca khu vc nghiên cu: 20 Chương 3: MC TIÊU, NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 25 3.1 Mc tiêu nghiên cu 25 3.1.1 Mc tiêu chung 25 3.1.2 Mc tiêu c th: 25 3.2 Ni dung nghiên cu 25 3.3 Phương pháp nghiên cu 27 Chương 4: KT QU NGHIÊN CU VÀ THO LUN 32 4.1 H thng bin pháp kinh t, k thut trng, chăm sĩc, qun lý bo v và khai thác rng keo lai 32
7. vi 4.1.1 K thut trng Keo lai 32 4.1.2 K thut chăm sĩc keo lai 36 4.1.3 Bo v rng và phịng chng cháy rng 36 4.1.4 Phương thc hp đng vi ngưi dân đ t chc trin khai trng và chăm sĩc rng 38 4.1.5 Đánh giá và đ xut ca ngưi dân tham gia hp đng trng rng 39 4.1.6 Khai thác và tiêu th g rng trng 43 4.2 Đánh giá sinh trưng rng trng keo lai ti 4 xã. 45 4.2.1 Đánh giá t l sng và phm cht rng trng keo lai. 45 4.2.2 Sinh trưng chiu cao và đưng kính rng trng keo lai 49 4.3 Lp biu sn lưng rng trng keo lai 55 4.3.1 Lp biu cp năng sut 55 4.3.2 Mơ hình hĩa quá trình sinh trưng ca cây bình quân lâm phn 61 4.3.3 Lp biu sn lưng 64 4.3.4 Xây dng chương trình d báo sn lưng rng trên Excel 68 4.4 Đánh giá hiu qu kinh t, xã hi ca rng trng keo lai 70 4.4.1 Phân tích đc đim lý hĩa tính đt dưi tán rng keo lai 70 4.4.2 Đánh giá hiu qu kinh t ca rng trng keo lai ti 4 xã 75 4.4.3 Hiu qu xã hi 79 4.5 Đ xut gii pháp nâng cao cht lưng và hiu qu chương trình trng rng keo lai huyn M’Đrăk. 81 KT LUN VÀ Đ NGH 84 Kt lun 84 Đ ngh 88 TÀI LIU THAM KHO 89 PH LC 92
8. vii DANH MC CÁC CH VIT TT T vit tt Nguyên nghĩa CIPP Bi cnh Đu vào Tin trình Đu ra (Context Input Process Product) CNS Cp năng sut PCCCR Phịng cháy cha cháy rng PRA Đánh gía nơng thơn cĩ s tham gia (Participatory Rural Appraisal) QLBVR Qun lý bo v rng SWOT Đim mnh Đim yu Cơ hi Tr ngi (Strengths Weakness opportunities Threats) TNHHLD Trách nhim hu hn liên doanh TN&MT Tài nguyên và mơi trưng
9. viii DANH MC CÁC BNG Trang Bng 2.1 Thc trng s dng đt ca huyn M’Đrăk 18 Bng 2.2 Tng hp tài nguyên rng ca huyn M’Đrăk 19 Bng 2.3 Mt s đc đim dân s và lao đng huyn M’Đrăk 21 Bng 4.1 Phân tích và đ xut gii pháp ci tin chương trình trng rng 42 Bng 4.2 Phân tích SWOT v cơng tác khai thác rng trng các xã thuc huyn M’Đrăk ca cơng ty c phn tp đồn Tân Mai 44 Bng 4.3 Phm cht rng trng keo lai 4 xã nghiên cu theo các c tui 47 Bng 4.4 Chiu cao rng trng keo lai theo các c tui 4 xã 49 Bng 4.5 Kt qu so sánh v sinh trưng chiu cao keo lai 4 xã 51 Bng 4.6 Đưng kính rng trng keo lai theo các c tui 4 xã 53 Bng 4.7 Kt qu so sánh v sinh trưng đưng kính keo lai 4 xã 54 Bng 4.8 Chiu cao H ch th cho 3 cp năng sut và gii hn 58 Bng 4.9 Tham s a i theo cp năng sut và gii hn cp 59 Bng 4.10 Biu cp năng sut rng trng keo lai 59 Bng 4.11 Biu sn lưng trung bình keo lai ti 4 xã nghiên cu 65 Bng 4.12 Biu sn lưng keo lai Cp năng sut I 66 Bng 4.13 Biu sn lưng keo lai Cp năng sut II 66 Bng 4.14 Biu sn lưng keo lai Cp năng sut III 67 Bng 4.15 Đc đim lý hĩa tính ca đt dưi tán rng keo lai ti 4 xã nghiên cu 72 Bng 4.16 Chi phí đu tư cho 1 ha rng keo lai ti huyn M’Đrăk . 75 Bng 4.17 Thu nhp t 01 ha rng keo lai 08 tui 77 Bng 4.18 Hiu qu kinh t ca rng trng keo lai theo 3 cp năng sut 77 Bng 4.19 S lao đng tham gia trng rng 1 chu kỳ kinh doanh 8 năm 79
10. ix DANH MC CÁC HÌNH Trang Hình 4.1: Ngưi dân tham gia đánh giá hiu qu chương trình hp đng trng rng vi cơng ty c phn tp đồn Tân Mai ti xã Cư K’Rĩa 41 Hình 4.2: T l sng ca rng trng keo lai ti 4 xã nghiên cu 46 Hình 4.3: Phm cht rng trng keo lai các c tui ti 4 xã nghiên cu 48 Hình 4.4: Sinh trưng chiu cao keo lai theo các c tui 4 xã 51 Hình 4.5: Rng trng keo lai 3 tui 52 Hình 4.6: Rng trng keo lai 5 tui 52 Hình 4.7: Rng trng keo lai 6 tui 54 Hình 4.8: Rng trng keo lai 8 tui 54 Hình 4.9: Sinh trưng đưng kính keo lai theo các c tui 4 xã 55 Hình 4.10: Đo cây rng keo lai bng máy Laser Criterion DR 1000 57 Hình 4.11: Đám mây đim H A 58 Hình 4.12: Đ th quan h H A trên 3 cp năng sut và gii hn 60 Hình 4.13: Nhp thơng tin đu vào 68 Hình 4.14: Các mơ hình tốn hc 69 Hình 4.15: Thơng tin d báo sn lưng đưc xut t đng 70
11. 1 M ĐU GII THIU Đ TÀI M đu Thi gian gn đây, rng t nhiên đã b suy gim nhanh chĩng c v s lưng và cht lưng. Trưc tình hình đĩ, nhiu đa phương trong nưc đã phi đĩng ca rng t nhiên và chuyn sang đy mnh kinh doanh rng trng. Đ gĩp phn đy nhanh t l che ph đt trng đi núi trc, đáp ng nhu cu v g đng thi to thêm nhiu vic làm cho ngưi dân sng gn rng nht là đng bào dân tc thiu s sng vùng sâu vùng xa, thì vic trng rng các lồi cây mc nhanh cho năng sut cao đang là yêu cu cp thit. Cũng như nhiu tnh Tây Nguyên, trong nhng năm qua tnh Đăk Lăk đã cĩ nhng n lc trong đu tư, phát trin ngành lâm nghip. Đn cui năm 2007 tồn tnh đã đt đưc gía tr sn xut lâm nghip là 81.601 triu đng, trong đĩ cơng tác trng và nuơi dưng rng đt 22.687 triu. Cơng tác trng rng cĩ bưc phát trin đáng k, trong năm 2005 tng din tích trng rng tp trung tồn tnh ch cĩ 2.716 ha, thì đn năm 2007 đã trng đưc 5.467ha rng tp trung và 1,56 triu cây phân tán ( Niên giám thng kê tnh Đăk Lăk, 2008 [4]). Nhng thành cơng bưc đu trên đây ca ngành lâm nghip Đăk Lăk đã gĩp phn quan trng khơng ch trong vic ph xanh đt trng đi núi trc, mà cịn tăng thu nhp, gii quyt vic làm cho ngưi đng bào dân tc ti ch, hn ch tình trng phá rng làm nương ry và gĩp phn vào vic bo v mơi trưng sinh thái, hn ch nhng tác đng tiêu cc ca tình trng bin đi khí hu tồn cu. Trong tp đồn cây trng rng ca tnh Đăk Lăk thì keo lai là lồi cĩ v trí quan trng, đưc gây trng vi din tích ln. Do vy, thc hin đ tài gĩp phn b sung cho các nghiên cu, tng kt đánh giá v tình hình sinh trưng, phân tích hiu qu kinh t, xã hi cũng như lp biu sn lưng đ ng dng trong quá trình qun lý, kinh doanh lồi cây trng rng này.
12. 2 Tính cp thit ca đ tài Trong nhiu năm qua, mt s đơn v sn xut lâm nghip trên đa bàn Đăk Lăk đã chú trng cơng tác trng rng sn xut, rng nguyên liu phc v cho cơng nghip ch bin g và rng nguyên liu giy. Tuy nhiên, phn ln din tích các rng trng này cĩ cht lưng ging chưa đưc ci thin, các bin pháp k thut lâm sinh chưa đng b. Vn đ la chn lồi cây trng chưa phù hp vi điu kin khí hu, đt đai nơi trng, mc đu tư thp và trình đ thâm canh thp dn đn năng sut các loi rng trng chưa cao, chưa đáp ng đưc tt nhng nhu cu v g cho cơng nghip ch bin nĩi chung và nguyên liu cho ngành cơng nghip bt giy nĩi riêng. Xí nghip nguyên liu giy Đăk Lăk – Cơng ty c phn tp đồn Tân Mai là đơn v thuc tng Cơng ty giy Vit Nam đưc nhà nưc giao nhim v trng rng nguyên liu giy, hàng năm cung cp cho ngành giy t 40.000 – 50.000m 3 g nguyên liu làm bt giy. Tính bình quân mi năm xí nghip nguyên liu giy Đăk Lăk phi trng t 500 – 600ha rng [3] trên đa bàn tnh Đăk Lăk. Vì vy cn thit phi trng các lồi cây mc nhanh cho năng sut cao, chu kỳ kinh doanh ngn mi cung cp đ nguyên liu cho nhà máy giy ca Cơng ty. Keo lai là lồi cây mc nhanh đã đưc Cơng ty c phn tp đồn Tân Mai kho nghim và đưa vào trng thun lồi huyn M’Đrăk – Đăk Lăk, bưc đu đã mang li hiu qu kinh t [5], nhưng chưa đánh giá đưc tình hình sinh trưng cũng như cht lưng và hiu qu kinh t, xã hi mt cách khoa hc đ làm cơ s cho vic la chn lồi cây mc nhanh làm nguyên liu giy phù hp vi điu kin khí hu, đt đai ca Đăk Lăk . Đ gĩp phn ci thin và nâng cao năng sut, cht lưng rng trng nguyên liu, tn dng din tích đt trng đi núi trc mt cách hp lý, cĩ hiu qu, nhm ch đng cung cp ngun nguyên liu cho ngành cơng nghip ch bin g nĩi chung và ngun nguyên liu cho ngành bt giy nĩi riêng Đăk Lăk. Vi nhng lý
13. 3 do trên, đưc s nht trí ca phịng Đào to sau đi hc, trưng đi hc Tây Nguyên và ngưi hưng dn khoa hc, chúng tơi tin hành thc hin nghiên cu đ tài: “Nghiên cu sinh trưng và đánh giá hiu qu rng trng keo lai (Acacia mangium x Acacia auriculifomis) ti huyn M’Đrăk tnh Đăk Lăk” . Kt qu ca đ tài gĩp phn xây dng cơ s khoa hc trong vic nghiên cu đánh giá sinh trưng ca lồi keo lai, phân tích hiu qu kinh t, xã hi, d báo sn lưng rng trng phc v cho vic qun lý kinh doanh rng trng keo lai ca cơng ty c phn tp đồn Tân Mai trên đa bàn huyn M’Đrăk tnh Đăk Lăk.
14. 4 Chương 1: TNG QUAN VN Đ NGHIÊN CU 1.1 Trên th gii Keo lai là tên gi vit tt ca ging lai t nhiên gia hai lồi keo tai tưng (Acacia mangium ) và keo lá tràm ( Acacia auriculiformis ). Ging lai này đưc Messrs Hepbum và Shim phát hin năm 1972 trong nhng hàng cây trng ven đưng. Năm 1978 khi xem xét các mu tiêu bn ti phịng tiêu bn thc vt Queensland (Australia) Pedkey đã xác nhn đĩ là ging lai t nhiên gia keo tai tưng và keo lá tràm. Trong t nhiên keo lai cũng đưc phát hin Papu New Guinea (Turn bull,1986; Grinfin, 1988) dn theo Lê Đình Kh (1997)[14]. Nghiên cu năm 1987 ca Rufelds cho thy ti min Bc Sabah – Malaisia, keo lai xut hin rng keo tai tưng 3 4 cây/ha cịn Wong thì thy xut hin t l 1/500 cây. Năm 1991 Cyrin Pinso và Robert NaSi đã thy ti khu Ulukukut cây lai t nhiên đi F1 sinh trưng khá hơn các xut x ca keo tai tưng Sabah. Các tác gi này cũng thy rng g ca keo lai là trung gian gia keo tai tưng và keo lá tràm, cĩ phm cht tt hơn keo tai tưng. Ti Thái Lan (Kij Kar,1992), keo lai đưc tìm thy vưn ươm keo tai tưng (ly ging t Malaisia) ti trm nghiên cu Jon – Pu ca Vin nghiên cu Lâm nghip Đài Loan (Kiang Tao et al,1989). Trong giai đon vưn ươm keo lai hình thành lá gi (Phylod) sm hơn keo tai tưng và mun hơn keo lá tràm, dn theo Lê Đình Kh (1997)[14]. Keo lai đã đưc nghiên cu nhân ging thành cơng bng hom (Griffin, 1991). Tuy nhiên, trên th gii vn chưa cĩ nhng nghiên cu v tính cht vt lý và cơ hc cũng như tính cht bt giy ca keo lai và chưa cĩ nhng nghiên cu chn lc cây tri và kho nghim dịng vơ tính đ t đĩ to ra các dịng tt nht đ đưa vào sn xut (Lê Đình Kh, 1999)[14].
15. 5 Hin nay trên th gii keo lai đưc trng nhiu quc gia trên th gii như Australia, Papua New Guinea và Indonesia, Malaisia, Philippin bi nĩ phù hp vi nhiu điu kin sinh thái, cây phát trin nhanh, trng d sng, trong mt chu kỳ cho mt sinh khi ln hơn các lồi keo khác và cht lưng g cũng đp. Sinh trưng và sn lưng: Qua các s liu kho nghim và trng rng thc t thì sinh trưng cây keo lai sinh trưng rt nhanh và cho sinh khi ln hơn rt nhiu so vi các lồi cây keo b m và các ging keo lai khác. Theo tng kt ca Đng S Hin (1974) các biu th tích đã đưc xây dng theo ba hưng ch yu: Hưng th nht: da trên các nhân t cu thành th tích. Biu 1 nhân t cĩ biu tm thi ca nưc Nga (1870 1886), các biu th tích lp cho lồi vân sam, Tovstoless lp cho lồi thơng, Tiourin lp cho lồi hoa mc và bch dương. Choustou lp cho lồi si, d. Biu 2 nhân t gm các biu Baviere (1846). Biu chung cho nưc Đc ca Schwappach (1898), biu ca Hồng gia Nga do Krioudenere lp (1904 – 1913). Biu 3 nhân t cĩ biu Schiffel Áo (1899 1908), biu ca Mass Thu Đin (1911). Hưng th hai da trên nghiên cu tng hp quy lut tương quan gia th tích ca thân cây vi mt, hai, ba nhân t hay nhiu hơn na dưi dng mt hàm tốn hc nào đĩ ca th tích. Biu mt nhân t da trên quan h th tích vi đưng kính do Hufel lp t cui th k 19 da trên biu đ quan h gia th tích và đưng kính tm cao 1,3m. Kopetxki (1899 – 1900) và Gehrhardt ( 1901) đã đ xut ra phương trình đưng thng ca th tích V = a + b.g. Sau đĩ phương trình này đã đưc tác gi Hummel (1955), Abadie và Ayral (1956) s dng thit lp biu th tích theo dng: V= a + bd 2. Biu 2 nhân t da trên tương quan gia th tích, đưng kính và chiu cao do Spurr (1952) đ xut phương trình V= a + b (d 2 h). Schumacher và Hall (1933) đã đ xut phương trình logV = logK + b 1logd + b 2logh.
16. 6 Biu 3 nhân t cĩ biu ca Naslunh (1940) dùng tương quan nhiu lp cĩ 2 2 2 2 dng: V= F(d ,d h,dh 2,d hT, dh e), trong đĩ h T là chiu cao dưi tán, e là b dày v (theo Đng S Hin, 1974). Hưng th ba hình thành t vic nghiên cu đưng kính thân cây. Hưng này da trên vic tip cn đưng sinh ca thân cây nào đĩ xác đnh đưc đưng kính tm cao khác nhau tuỳ thuc vào v trí đo đưng kính. Theo hưng này ngưi ta cĩ th xác đnh đưc đ thon ca thân cây và tính th tích bng tích phân vi đ chính xác cao. Biu th tích đã đưc nghiên cu t đơn gin đn phc tp chính xác tuỳ vào điu kin, yêu cu v mc đ chính xác và đi tưng lp biu mà la chn kiu biu. Đi vi vic lp biu th tích cho rng trng keo lai ti các vùng thuc khu vc huyn M’Đrăk, đ tài đi theo hưng th hai, tc là nghiên cu trc tip tương quan gia th tích vi chiu cao và tui ca lâm phn cây rng. 1.2 Trong nưc * Nhng nghiên cu v ging keo lai nưc ta, keo lai xut hin lác đác mt s nơi Nam B như Tân To, Trng Bom, Sơng Mây và BaVì (Hà Tây), Phú Th, Hồ Bình,Tuyên Quang (Lê Đình Kh,1999) [17]. Nhng cây lai này đã xut hin trong rng keo tai tưng vi nhng t l khác nhau. các tnh min Nam là 3 4%, cịn Ba Vì là 4 5%. Riêng ging lai t nhiên ti Ba Vì đưc xác đnh là Acacia Mangium (xut x Daitree thuc bang Queensland) vi Acacia Auriculiformis (xut x Darwin thuc Bang Northern Territoria) ca Australia. Keo lai đưc phát hin và kho nghim đt 1 t năm 1993 – 1995, đn năm 1996 Trung tâm nghiên cu ging cây rng đã phi hp vi các đơn v khác tip tc nghiên cu v keo lai. Các nghiên cu này là chn lc thêm các cây tri keo lai t nhiên, xây dng kho nghim các dịng vơ tính, tin hành đánh giá tim năng bt giy ca keo lai cũng như tin hành kho nghim các dịng keo lai đưc la chn các vùng sinh thái khác nhau (Lê Đình Kh, Phm Văn Tun, Nguyn Văn Tho và
17. 7 các cng s, 1999; Lê Đình Kh, 1999)[14]. Kt qu cho thy keo lai cĩ ưu th lai rõ rt v sinh trưng so vi keo tai tưng và keo lá tràm, cĩ nhiu đc đim hình thái trung gian gia keo tai tưng và keo lá tràm. Khi ct cây đ to chi thì keo lai cho rt nhiu chi (trung bình 289 hom/01gc). Các hom này cĩ t l ra r trung bình 47%, trong đĩ cĩ 11 dịng cho ra r t 57 – 85%. Sai khác gia các dịng v sinh trưng là khá rõ. Mt s dịng vơ tính sinh trưng rt nhanh nhưng các ch tiêu cht lưng khơng đt yêu cu, mt s dịng va sinh trưng nhanh va cĩ các ch tiêu cht lưng tt cĩ th nhân ging nhanh và s lưng nhiu đưa vào sn xut như các dịng BV5, BV10, BV16, BV29, BV32. Nghiên cu ca Lê Đình Kh và các cng s năm 1997 [14], cho thy khơng nên dùng ht ca keo lai trng rng mi. Cây lai đi F1 cĩ hình thái trung gian gia hai lồi b m và đng nht tương đi v hình thái. Song khi sinh sn bng ht đ cho th h lai th hai (F2) li b phân ly hình thái và b thối hố, vì vy khi trng rng bng cây con mc t ht ca cây lai F1 cây trng s b phân hố v sinh trưng và hình thái, đng thi ưu th lai cũng b gim xung. Chính vì vy, vic nhân ging bng hom hoc nhân ging bng nuơi cy mơ là phương pháp bo đm nht đ gi ưu th lai đi F1. * Nghiên cu v sinh trưng ca cây keo lai Nghiên cu so sánh ti rng trng Ba Vì đã cho thy lúc 2,5 tui keo lai cĩ chiu cao 4,5m, đưng kính ngang ngc trung bình t 5,21cm, trong khi keo tai tưng cĩ chiu cao là 2,77m và đưng kính là 2,63m (Lê Đình Kh, Phm Văn Tun, Nguyn Đình Hi, 1993) [11]. Nghiên cu ca Đồn Ngc Giao (2003)[6] cho thy kho nghim ti Ba Vì (Hà Tây) phương thc thâm canh keo lai 78 tháng tui chiu cao vút ngn trung bình 15m, đưng kính trung bình D 1.3 là 14,3cm, th tích thân cây keo lai đt 172,2dm 3/cây, gp 1,42 – 1,48 ln keo tai tưng và gp 5,6 – 10,5 ln th tích keo lá tràm. Kho nghim ti Bình Thanh (Hồ Bình) cơng thc thâm canh 7 tui chiu cao trung bình keo lai là 22,3m, đưng kính trung bình D 1.3 là 20,7cm, th tích thân
18. 8 cây keo lai đt 383,1dm 3/cây cơng thc qung canh keo lai cĩ chiu cao 22,9m, 3 đưng kính D 1.3 là 19,3cm, cịn th tích thân cây là 344,2 dm /cây. Kho nghim ti Đi Li (Vĩnh Phúc) đt đi lateritic nghèo dinh dưng, cĩ mùa đơng lnh, sau 6 năm tui cơng thc thâm canh H vn trung bình đt 15,5m, 3 D1.3 trung bình 11,7cm, th tích thân cây đt 86,2dm /cây, trong khi đĩ th tích thân cây keo tai tưng là 16,2 – 31,3dm 3/cây. Kho nghim ti Đơng Hà (Qung Tr) cho thy 5,5 tui H vn keo lai là 16,7m, D 1.3 trung bình 17,2cm, th tích thân cây là 202,2dm 3/cây. * Nhng nghiên cu v năng sut và sn lưng keo lai. Nghiên cu ging keo lai và vai trị các bin pháp thâm canh khác trong tăng năng sut rng trng ca Lê Đình Kh, H Quang Vinh (1998) cho thy ci thin ging và các bin pháp thâm canh đu cĩ vai trị quan trng trong tăng năng sut rng trng. Mun tăng năng sut rng trng cao, nht thit phi áp dng tng hp các bin pháp ci thin ging và các bin pháp thâm canh khác. Kt hp gia ging đưc ci thin vi các bin pháp k thut trng rng thâm canh mi to đưc năng sut cao trong sn xut lâm nghip. Các ging keo lai đưc la chn qua kho nghim cĩ năng sut cao hơn rt nhiu so vi các lồi b m. Ví d ti Cm Quỳ (Ba Vì – Hà Tây) khi đưc trng điu kin thâm canh (cĩ cày đt và bĩn phân thích hp) thì giai đon hai năm tui keo lai cĩ th tích 19,6dm 3/cây. Trong lúc các lồi keo b m trng cùng điu kin lp đa cơng thc qung canh cĩ th tích thân cây 4,7dm 3/cây. Trong khi các lồi b m trng cùng điu kin thâm canh như vy thì th tích thân cây ch đt 2,7 – 6,1dm 3/cây, cịn cơng thc qung canh ch đt 0,6 – 1,2dm 3/cây (Lê Đình Kh, 1997;1999). * Nghiên cu v kh năng ci to đt Nghiên cu kh năng ci to đt ca keo lai và hai lồi b m ca Lê Đình Kh, Ngơ Đình Qu, Nguyn Đình Hi (1999)[14] cho thy giai đon vưn ươm 03 tháng tui các dịng keo lai đã đưc la chn cĩ s lưng nt sn t 39,9 – 80,3 cái/cây, gp 2,5 – 13 ln các lồi b m. Khi lưng tươi ca các nt sn các dịng
19. 9 keo lai t 0,39 – 0,47g/cây, trong lúc ca các lồi b m là 0,075 – 0,15g/cây, cịn khi lưng khơ ca các nt sn các dịng keo lai là 0,08 – 0,130g/cây, gp 5 – 12 ln các lồi keo b m (0,011 – 0,017g/cây). Mt s dịng keo lai cĩ lưng vi khun c đnh Nitơ cao hơn các lồi b m, mt s khác cĩ tính cht trung gian. Đc bit, dưi tán rng keo lai 5 tui kho nghim ti Đá Chơng thuc trm thc nghim ging Ba Vì (1999), s lưng vi sinh vt và s lưng vi khun c đnh Nitơ t do trong 01 gram đt cao hơn rõ rt so vi đt dưi tán rng keo tai tưng và keo lá tràm, 01 gram đt dưi tán rng keo lai cĩ th gp 5 – 17 ln các lồi keo b m và cao gp 97 ln mu đt ly nơi đt trng. Vì th đt dưi tán rng keo lai đưc ci thin hơn so vi đt dưi tán rng keo hai lồi b m c v hố tính, lý tính và s lưng vi sinh vt. * Nhng nghiên cu v lp biu th tích. Biu th tích là biu ghi bình quân ca nhng cây cĩ cùng kích thưc và hình dng đưc sp xp theo mt hình dng nht đnh. Khi lp biu th tích thưng phi nghiên cu các quy lut sinh trưng tương quan gia th tích vi các nhân t cu thành th tích, do đĩ cĩ th coi biu th tích là loi biu ghi bng s liu các quy lut tương quan gia th tích vi các nhân t cu thành th tích như D, H và hình dng. Năm 1996 Giáo sư Tin sĩ Vũ Tin Hinh đã lp biu th tích chung cho keo lá tràm (Acaci auriculiformis) Đng Nai, Qung Nam, Đà Nng, Tha Thiên Hu, Qung Tr, Hồ Bình, Vĩnh Phúc. Tác gi đã s dng 177 cây gii tích 59 ơ tiêu chun ti các đa phương trên đ lp biu. Qua th nghim mt s phương trình mơ t quan h gia th tích vi đưng kính, chiu cao đã chn phương trình sau đây làm cơ s lp biu th tích: V = 0.03196 + 0.00511.h + 0.187.d 2 . h/10 4 Kt qu kim nghim cho thy sai s ln nht là 11,2% và sai s trung bình là 2,72%, phương trình khơng cĩ sai h thng.
20. 10 GSTS Vũ Tin Hinh, Nguyn Th Bo Lâm (1992) s dng chiu cao bình quân tng tri h 0 làm ch tiêu và chn hàm Korf làm cơ s phân chia cp đt, s dng phương pháp thay đi đ dc ca các đưng sinh trưng, phân chia rng thơng đuơi nga thành 04 cp khác nhau vi tui cơ s A 0 = 12 và lp các mơ hình d đốn sn lưng làm cơ s lp biu sn lưng rng thơng đuơi nga khu Đơng Bc. PGS. TS Bo Huy (1993) cũng dùng chiu cao bình quân tng tri h o làm ch tiêu phân chia cp đt, đã phân chia rng na rng lá ưu th bng lăng (Lagerstroenia Tomentosa ) ti Đăk Lăk làm 4 cp năng sut, đã s dng phương pháp Affill và Bailey – Clutter: C đnh b và m, điu chnh a; c đnh a và m điu chnh b và c đnh m điu chnh tham s a và b. Đã chn đưc phương pháp c đnh tham s m thay đi tham s a, b vi tui cơ s A 0 = 50. Qua tng kt nhiu cơng trình nghiên cu thc nghim GS.TS Vũ Tin Hinh đã kt lun là tuỳ theo đc đim ca đi tưng nghiên cu c th mà la chn: Đi tưng chu kỳ kinh doanh ngn, khơng qua ta thưa thì s dng chiu cao bình quân chung. Đi tưng chu kỳ kinh doanh dài và tin hành ta thưa mt ln nên s dng chiu cao tng tri. Tho lun Qua nghiên cu các tài liu và tng quan vn đ nghiên cu trên th gii cũng như trong nưc nhn thy mt s vn đ sau: Nhng năm gn đây mt s đơn v trng rng Đăk Lăk chuyn sang chuyên trng rng bng cây keo lai đã đem li hiu qu v nhiu mt như: v mt xã hi gii quyt đưc cơng ăn vic làm cho mt lc lưng lao đng di dào vùng sâu vùng xa, tăng thu nhp cho nhng ngưi dân nơi vùng d án, gĩp phn xố đĩi gim nghèo, ci thin tình hình giao thơng nhng buơn thơn cĩ khu vc trng rng thc hin d án. V mt sinh thái gĩp phn ph xanh đt trng, đi núi trc và ci to đt. Hin nay nhiu đơn v trng rng bng keo lai bưc đu cho mt hiu qu
21. 11 kinh t khá cao, t đy làm mơ hình nhân rng ra cho ngưi đa phương tham gia vào trng rng. Tnh Đăk Lăk hin ti qu đt trng, đi trc cịn nhiu, sn xut nơng nghip kém hiu qu, mt s đơn v sn xut lâm nghip đây đã trng keo lai nhưng do đu tư thp nên năng sut rng trng chưa cao. Vic nghiên cu và đ xut h thng bin pháp k thut trng rng keo lai đn nay đã đưc thc hin nhiu đa phương. Các phương pháp điu tra, đánh giá sinh trưng, phm cht rng trng, đánh giá hiu qu kinh t, xã hi ca rng trng nĩi chung và đi vi lồi cây keo lai nĩi riêng cũng đã đưc tin hành trong mt s cơng trình nghiên cu và đã khá rõ ràng v mt phương pháp. Tuy nhiên vic nghiên cu đ tài này trên đi tưng rng trng keo lai ti 4 xã, huyn M’Đrăk ca cơng ty c phn tp đồn Tân Mai là vic làm hồn tồn mi và cĩ tính cp thit. Riêng vn đ lp biu sn lưng và d báo sn lưng rng trng là cĩ ý nghĩa thc tin to ln trong cơng tác trng rng và kinh doanh rng trng nưc ta hin nay nĩi chung cũng như cơng ty c phn tp đồn Tân Mai nĩi riêng. Hin nay cơng tác d báo sn lưng rng trng nưc ta hu như vn thc hin theo phương thc truyn thng (tng hp thơng tin thành biu tng hp hoc ch dng bn đ đơn thun), vic làm này tn nhiu thi gian và cơng sc, li khơng cp nht đưc thưng xuyên trưc nhng thay đi ca thc t. Ngày nay khoa hc k thut phát trin mnh m, nhng ng dng tin hc trong thng kê sn lưng rng và qun lý rng t ra vơ cùng hiu qu trong cơng tác qun lý các ngun tài nguyên nĩi chung và tài nguyên rng nĩi riêng. Mơ hình hĩa d báo sn lưng rng trng hu như chưa đưc ng dng. Chính vì vy chúng tơi mong mun thc hin đ tài này đ cĩ th ng dng vào thc tin sn xut ca cơ quan và đa phương.
22. 12 Chương 2: ĐI TƯNG VÀ ĐC ĐIM KHU VC NGHIÊN CU 2.1 Đi tưng, phm vi nghiên cu * Đi tưng nghiên cu Đi tưng nghiên cu là lồi keo lai trng thun loi bng cây con giâm hom ti bn xã thuc huyn M’Đrăk tnh Đăk Lăk. Tui rng trng t 3 đn 8 tui. * Phm vi nghiên cu Trong khuơn kh ca mt lun văn thc s và do gii hn v thi gian, đ tài tp trung nghiên cu ti mt s khu vc và đi tưng rng trng keo lai thuc huyn M’Đrăk tnh Đăk Lăk. Cơng ty c phn tp đồn Tân Mai là ch đu tư hp đng vi ngưi dân đi phương gây trng, c th như sau: Xã Ea Trang: rng trng năm 2004: 95,2ha; rng trng năm 2007: 39,1ha. Xã Cư K’Rố: rng trng năm 2001: 257ha; rng trng năm 2002: 89,4ha; rng trng năm 2004: 97,0ha; rng trng năm 2005: 120,5ha; rng trng năm 2007: 70ha. Xã Cư Prao: rng trng năm 2002: 164ha; rng trng năm 2004: 85,3ha; rng trng năm 2005: 77,6ha; rng trng năm 2007: 96ha Xã Ea M’Đoan: rng trng năm 2002: 550ha; rng trng năm 2004: 55,4ha; rng trng năm 2005: 105,8ha; rng trng năm 2007: 78ha. Gii hn vn đ nghiên cu: Khi đánh gía hiu qu rng trng, đ tài ch tp trung nghiên cu hiu qu kinh t, xã hi và phân tích đánh gía s thay đi đc đim lý hĩa tính ca đt dưi tán rng. Đ tài chưa cĩ điu kin nên khơng nghiên cu đy đ hiu qu sinh thái ca rng trng keo lai. Bn đ các khu trng rng keo lai c th ti 4 xã đưc th hin trong các hình dưi đây.
23. 13 2.2 Đc đim khu vc nghiên cu 2.2.1 Điu kin t nhiên khu vc nghiên cu 2.2.1.1 V trí đa lý: Huyn M’Đrăk cách trung tâm thành ph Buơn Ma Thut tnh Đăk Lăk 90 km v hưng Đơng Nam, cách thành ph Nha Trang tnh Khánh Hịa 100 km v hưng Tây Bc. * Cĩ ta đ đa lý như sau: T 12 0 27’5” đn 12 0 57’5” đ vĩ Bc 108 06’36” đn 108 029’6” đ kinh Đơng * V trí giáp ranh gii như sau: Phía Bc giáp tnh Phú Yên Phía Nam giáp tnh Khánh Hịa Phía Đơng giáp tnh Phú Yên và tnh Khánh Hịa Phía Tây giáp huyn EaKar tnh Đăk Lăk Huyn M’Đrăk nm trên cao nguyên, phía Đơng giáp vi huyn Ea Ka tnh Đăk Lăk, ni lin thành ph Buơn Ma Thut vi thành ph Nha Trang tnh khánh Hịa bng quc l 26, tnh l 13 đi qua huyn Sơng Hinh tnh Phú Yên, qua xã Cư P’rao, Ea Lai, Krơng Jin đã đưc đu tư xây dng. Đưng Trưng Sơn Đơng t Phú Yên qua đa bàn huyn xung Nha Trang và sang Lâm Đng đã đưc khai thơng, đây là tuyn hành lang giao thơng cĩ tác đng nhiu ti s phát trin ca khu vc và huyn M’Đrăk, là điu kin đ huyn M’Đrăk cĩ quan h, giao lưu và phát trin kinh t vi các huyn trong và ngồi tnh. 2.2.1.2 Đc đim khí hu Do v trí đa lý và đ cao đa hình nên huyn M’Đrăk cĩ đc đim khí hu ni bt và khá đc trưng so vi các vùng khác ca tnh Đăk Lăk. Mang đc đim ca khí hu cao nguyên: nhit đ cao đu trong năm, lưng mưa trung bình nhiu năm
24. 14 trên 1.709,5 mm, vi hai mùa tương đi rõ nét và khí hu Đơng Trưng Sơn mưa mun kéo dài rt đc thù. Ngồi ra, khu vc huyn cịn chu nh hưng ca giĩ mùa Đơng Bc hot đng ln sâu vào phía Nam, áp thp nhit đi và bão mun đ b vào các tnh ven bin min Trung t Đà Nng tr vào gây ra mưa va đn mưa to cĩ khi rt to trên din rng trong nhiu ngày, kèm theo lũ quét làm hư hng các cơng trình giao thơng thy li và nh hưng ti sn xut, đi sng ca nhân dân trên tồn huyn. * Nhit đ: Nhit đ cao đu trong năm, tr s nhit đ cao nht: 39 05C 40 0C (tháng 4) và nhit đ ti thp 11,6 0C (tháng 12 và tháng 01, chu kỳ xut hin khong 50 năm). Biên đ nhit đ gia các tháng trong năm 6 0C, cao hơn các vùng trong tnh t 1 30C, biên đ nhit đ gia ngày và đêm ln: 9 12 0C. Điu đĩ cũng nĩi lên tính đa dng và phc tp ca nn nhit đ trong mt ngày. Tuy nhiên, nn nhit đ trung bình năm: 23,10C và nhit đ bình quân tháng cao nht 28,40C và nhit đ bình quân thp nht: 20,30C, tng nhit đ năm: 8600 0C, nn nhit đ này rt thun li cho vic hình thành và phát trin mt nn nơng nghip đa dng. * Ch đ mưa: Huyn M’Đrăk cĩ lưng mưa khá ln trên 1.709,5 mm/năm và chia thành hai mùa: Mùa mưa (vi lưng mưa > 100 mm/tháng): mưa bt đu t tháng 5, kt thúc vào tháng 11, do nh hưng ca mưa Đơng Trưng Sơn nên huyn M’Đrăk cĩ thi gian mưa kéo dài hơn (8 tháng) so vi vùng Buơn Ma Thut. Tng lưng mưa mùa mưa chim ti trên 80 90% tng lưng mưa năm. Ti khu vc M’Đrăk mưa cc đi vào các tháng 10, tháng 11. Đây cũng là thi đim trùng vi bão và áp thp nhit đi đ b vào các tnh Nam Trung b và cũng là thi kỳ hay xy ra các trn lũ quét gây nhiu thit hi v nhà ca và các cơng trình thy li, giao thơng. Mùa khơ (vi lưng mưa trung bình < 100 mm/tháng), thưng bt đu t tháng 12, kt thúc mùa mưa vào tháng 4 năm sau. Riêng khu vc cao nguyên
25. 15 M’Đrăk cịn chu nh hưng ca khí hu Đơng Trưng Sơn nên trong các tháng 10, tháng 11 lung mưa cịn cao, khơng khí cịn m ưt. * Ch đ m lưng bc hơi nưc: Đ m khơng khí trung bình năm: 84%, các tháng cĩ đ m khơng khí cao t 85 89% là t tháng 04 năm trưc đn tháng 02 năm sau, các tháng cịn li đ m khơng khí trung bình 79 80%. Lưng bc hơi nưc trong năm trung bình 809mm (47,32% tng lưng mưa năm). Các tháng cĩ lưng bc hơi ln nht: t tháng 3 đn tháng 5, lưng bc hơi trung bình t 89,5 99,1mm/tháng. Tng lưng bc hơi trong các tháng mùa khơ (t tháng 12 đn tháng 4 năm sau): 419,8mm, gp 2,16 ln lưng mưa cùng thi kỳ. Trong khi đĩ vùng Buơn Ma Thut là: 3,45 ln. Điu đĩ chng t mc đ khơ hn ca vùng cao nguyên M’Đrăk khơng gay gt bng mc đ khơ hn khu vc cao nguyên Buơn Ma Thut. Khí hu đc thù ni bt ca cao nguyên M’Đrăk: Va mang đc đim khí hu cao nguyên nĩng m và mưa nhiu va chu nh hưng khí hu Đơng Trưng Sơn mưa mun kéo dài do nh hưng ca bão và áp thp nhit đi hoc nhiu đng khí quyn ti các tnh Nam Trung B. 2.2.1.3 Ngun nưc và thy văn: * Ngun nưc mt: Lãnh th huyn nm trên lưu vc sơng Krơng Păk (phía Tây Nam đa phn xã Krơng Á và mt phn xã Ea Trang) và h thng sơng Ba. + H thng sơng Ba: cĩ hai nhánh sơng chính: Krơng H’năng và Krơng Hin bt ngun t dãy núi cao và chy qua các vùng cĩ lưng mưa khá phong phú: Sơng Krơng H’Năng: din tích lưu vc 1.790km 2, chiu dài sơng chính 129km, đ dc lịng sơng 7,45%. Dịng chính chy bao quanh ranh gii phía Bc ca huyn vi chiu dài khong 25 km. Nhánh ca sơng Krơng H’năng chy qua đa
26. 16 phn các xã: Cư P’rao, Ea Pil và Ea Lai, cung cp ngun nưc cho sn xut và sinh hot ca khu vc này. Lưu lưng bình quân: 35,2m 3/s, lưu lưng kit: 0,8 m 3/s. Sơng Krơng Hin: bt ngun t dãy núi Cư Mu đnh cao nht 2.051m, chiu dài sơng 88km, lưu vc tng s: 991km 2, đ dc lịng sơng: 15,55%, đã hình thành nên nhiu thác cĩ kh năng làm thy li, thy đin, to thêm dáng v đp cho cnh quan thiên nhiên: như thác Ea M’Đoan (xã Ea M’Đoan), thác Bay (xã Cư K’rĩa), thác Dray K’náo (xã Krơng Jin), thác Ea K’rơng (xã Ea Trang) Các nhánh sơng Krơng Hin chy qua trung tâm huyn. Đây là ngun nưc ch yu cung cp nưc cho sn xut và sinh hot cho nhân dân trong huyn. + H thng sơng Krơng Păk: Ngồi hai con sơng chính nĩi trên thuc h thng sơng Ba, khu vc ranh gii phía Tây Nam ca huyn cịn mt nhánh sơng Krơng Păk chy bao quanh ranh gii phía Tây ca huyn vi chiu dài nhánh chính khong: 15km, sơng cung cp ngun nưc cho khu vc dân cư xã Krơng Á và vùng dân di cư t do Tăk Cây (Ea Trang). Lưu lưng bình quân 6m 3/s, đ dc lịng sơng: 10%. + H thng h: Trong khu v cĩ nhiu h, trong đĩ mt s h đã đưc đu tư xây dng ly nưc phc v cho sn xut nơng nghip và to cnh quan mơi trưng. + Nưc ngm: Theo kt qu d báo v ngun nưc dưi đt ca Liên đồn đa cht 704 cơng b năm 1994 thì phn ln tng đa cht ca vùng đu rt nghèo nưc ngm nên ngun nưc dưi đt vào loi him và lưu lưng thp. 2.2.1.4 Đa hình, đa th: Lãnh th huyn cĩ th chia thành ba dng đa hình chính: Dng đa hình núi cao sưn dc: Din tích: 83.000ha (chim 62,11%) din tích t nhiên ca huyn, dng đa hình này chy dài liên tc theo hưng Đơng Bc Tây Nam, to ra khu vc ngăn cách gia các tnh Duyên hi và Tây Nguyên. Đ cao trung bình trên 1.000m, cao
27. 17 nht là đnh Cư Mu cao 2.022m. Ti khu vc này đã hình thành khu bo tn thiên nhiên Cư Hoa rng: 17.360ha thuc đa bàn xã Ea Trang, Krơng Á. Dng đa hình đi đnh bng chia ct nh: Din tích: 34.000ha (chim 25,44%) din tích t nhiên ca huyn. Đây là đa hình chuyn tip gia đa hình núi cao và đa hình bng thp. Dng đa hình đi bát úp cĩ đnh bng lưn sĩng và chia ct nh. Đ cao trung bình t 430 450m, thm ph cịn mng, ch yu là cây trng đã đưc khai thác trng cây hoa màu lương thc và chăn th gia súc, hoc trng rng Đây là đa hình cĩ kh năng khai thác đ sn xut nơng nghip. Đa hình thp trũng: Din tích: 16.628ha (chim 12,4%) din tích t nhiên ca huyn, phân b ven các khe sui, hp thy, các trc đưng quc l, tnh l và liên tnh l, đa hình khá bng phng. Đ cao trung bình dưi 425m, đây là khu vc cĩ kh năng tưi, đã đưc khai thác trng lúa nưc 1 2 v trên 1.100ha. 2.2.1.5 Đa cht, đt đai: Theo kt qa điu tra phân loi đt trên bn đ đt t l 1/10.000 năm 2005 ca phân vin QH&TKNN Min Trung. Trong phm vi ranh gii huyn cĩ 6 nhĩm đt: Nhĩm đt bazan: Din tích 9.623ha (7,2%) phân b trên đa bàn các xã Ea M’Đoan, Ea Riêng và Ea M’lay. Đt này đã đưc trng cà phê và cây trng khác. Nhĩm đt phù sa: Din tích: 1.370ha (1,03%), đt cĩ màu nâu xám, cu tưng khá tt, tng đt dày, thành phn cơ gii t tht nh đn trung bình, đt cĩ hơi chua: pH KCl: 4 4,5. Nhĩm đt xám và bc màu: Din tích: 15.021ha (11,35%), phân b tp trung ti xã Krơng Jin; Cư K’rĩa và xã Ea Pil Đt đưc hình thành trên mu cht mác ma axít và đá cát. Đt cĩ cu tưng ri rc, thành phn cơ gii t cát pha đn tht nh, đt chua.
28. 18 Nhĩm đt đen: Din tích: 153ha (0,12% din tích), đt phân b ti Buơn Pa xã Cư Prao. Đt hình thành trên sn phm bi t ca đt Bazan trên các đa hình thp và trũng. Thành phn cơ gii t tht trung bình đn tht nng, đt ít chua. Nhĩm đt đ vàng: Chim din tích ln nht: 115.206 ha (87,82% din tích các nhĩm đt), phân b trên tp trung khu vc xã Ea M’Đoan, Ea Riêng, Ea M’lay và phía Đơng Nam ca huyn. Hu ht din tích đã đưc khai phá trng cà phê. huyn M’Đăk, đt tt khơng nhiu, tng đt mng cĩ 9.623 ha đt đ bazan (7,27% din tích các nhĩm đt) thuc loi đt tt cĩ kh năng thích nghi vi các loi cây trng cĩ giá tr kinh t cao như: cà phê, chè, cao su và cây ăn qu cịn li phn ln là các đơn v đt đai cĩ ngun gc t đá Grannít và đá phin sét, tng đt mng, dinh dưng đt nghèo và tng mng. Đây là mt trong nhng huyn mà t l khai thác đt đai đ sn xut nơng nghip vào loi thp nht tnh Đăk Lăk. Bng 2.1 Thc trng s dng đt ca huyn M’Đrăk S TT Hng mc Din tích (ha) Din tích t nhiên 133.628 I Đt nơng lâm nghip 92.594 1 Đt sn xut nơng nghip 25.491 1.1 Cây hàng năm 19.190 1.2 Cây dài ngày 6.292 2 Đt lâm nghip 66.994 2.1 Rng sn xut 20.772 2.2 Rng phịng h 46.222 2.3 Rng đc dng 3 Đt nuơi trng thy sn 109 II Đt phi nơng nghip 7.361 1 Đt 473,4 2 Đt chuyên dùng 6.887,6 III Đt chưa s dng 33.673 1 Đt bng 472 2 Đt đi núi 33.201 Ngun: Phịng TN & MT huyn M’Đrăk năm 2007
29. 19 2.2.1.6 Tài nguyên rng: Thm thc vt rng t nhiên ca huyn rt phong phú và đa dng, cĩ nhiu trng thái như rng giàu 9.724ha (chim 13,89%), rng trung bình 18.865,7ha (chim 26,95%), cịn li là rng nghèo và rng hn giao, rng chưa cĩ tr lưng: 59,16%. Tng tr lưng g: 3.854.410m 3 và hơn 3 4 triu cây tre na. Bng 2.2 Tng hp tài nguyên rng ca huyn M’Đrăk S TT Hng mc Din tích (ha) I Đt cĩ rng 66.994 1 Rng t nhiên 59.317 1.1 Rng sn xut 17.555 1.2 Rng phịng h 41.763 1.3 Rng đc dng 2 Rng trng 7.676 2.1 Rng sn xut 3.218 2.2 Rng phịng h 4.458 Ngun: Quyt đnh 1970/QĐBNNKL (2006) và quy hoch ba loi rng Phân vin quy hoch rng Tây nguyên. 2.2.1.7 Đt quy hoch trng rng: Hin trng qu đt trng đi núi trc chưa s dng trên tồn huyn là: 35.063 ha, vi điu kin t nhiên đt đai, thi tit và khí hu ti khu vc này thích hp vi sinh trưng và phát trin ca các lồi keo lai. Chính vì vy, vic đu tư trng rng (đc bit là lồi cây keo lai) đ phát trin vùng nguyên liu giy là ht sc cn thit và cp bách, nhm to ra vic làm cho ngưi dân ti đa phương n đnh cuc sng; tn dng qu đt trng, đi núi trc kém hiu qu này thành mt vùng nguyên liu cĩ hiu qu kinh t. Mt khác, trng rng keo lai làm nguyên liu giy s nhanh chĩng nâng cao t l che ph b mt đt.
30. 20 2.2.1.8 Đánh giá v tài nguyên thiên nhiên * Nhng li th: Nm trên cao nguyên Buơn Ma Thut chu nh hưng ca hai vùng khí hu khác nhau: Khí hu nhit đi cao nguyên và khí hu Đơng Trưng Sơn nên khí hu ca huyn cĩ nhiu đc đim khác so vi vùng Buơn Ma Thut, thi gian khơ hn ngn và mc đ khơ hn khơng quá khc nghit, thi gian mưa cĩ năm kéo dài ti 8 9 tháng (kt thúc mưa mun vào tháng 11 và 12). Đây là yu t thi tit thun li đ nơng nghip phát trin đa canh, đc bit là kéo dài thi v trng rng cũng như điu kin thun li đ rng trng sinh trưng, phát trin. * Nhng hn ch: M’Đrăk là mt huyn nghèo v tài nguyên thiên nhiên. Đt tt khơng nhiu, cĩ 9.623 ha đt nâu đ phát trin trên đá bazan (7,20% din tích t nhiên ca huyn) thuc loi đt tt cĩ th trng đưc các loi cây cơng nghip dài ngày cịn li phn ln là các nhĩm đt cĩ ngun gc phát sinh t đá Granít và đá phin sét, đt cĩ thành phn cơ gii nh, tng mng, nhng khu vc đa hình bng và đ dc thp thì đt thưng cĩ nhiu đá l đu. Ngun nưc ca huyn cũng vào loi khĩ khai thác, khu vc Ea Pil, Cư P’rao đa hình thp, mng lưi sơng sui thưa, ngun nưc him, khu vc cĩ đt tt như: Ea Riêng, Ea M’Đoan, sơng sui rt sâu và cao so vi mt đt sn xut vì th kh năng khai thác các ngun nưc vào sn xut nơng nghip gp nhiu khĩ khăn. Din tích rng và đt lâm nghip chim 48,2% din tích t nhiên, nhưng phn ln là rng phịng h đu ngun, cht lưng rng khơng cao. 2.2.2 Đc đim kinh t xã hi ca khu vc nghiên cu: 2.2.2.1 Dân cư và tình hình phân b dân cư: Dân s ca huyn 62.616 ngưi, mt đ dân s là 46,86 ngưi/km 2. Tc đ gia tăng dân s bình quân: 2,22%/năm (gia tăng t nhiên 1,7%, cơ hc 0,52%). Tng s lao đng xã hi so vi tng s dân chim: 51,79%.
31. 21 Bng 2.3 Mt s đc đim dân s và lao đng huyn M’Đrăk S TT Mc Đơn v S lưng 1 Tng s nhân khu Ngưi 62.616 2 Lao đng xã hi Ngưi 31.385 3 Lao đng đang làm vic Ngưi 25.630 4 Lao đng cĩ vic làm % 81,7 Ngun: Niên giám thng kê Đăk Lăk, 2008 Bình quân trong 10 năm gn đây dân s tăng 4,52%, lao đng tăng bình quân 6,68%/năm, lao đng cĩ vic làm tăng bình quân 1,14%/ năm, mi năm các ngành kinh t trên đa bàn ca huyn to cơng ăn vic làm cho 250 300 lao đng. Phân b dân cư: Dân s trung bình ca huyn là: 62.616 ngưi, trong vịng 10 năm gn đây dân s ca huyn tăng 21.040 ngưi, bình quân mt năm dân s tăng hơn hai ngàn ngưi. Mt đ s dân là 45,35 ngưi/km 2, nhưng phân b khơng đu, th trn M’Đrăk 818 ngưi/km 2, thp nht là xã Cư K’rĩa 13,3 ngưi/km 2. Tc đ gia tăng dân s hàng năm trong các năm gn đây đã gim dn so vi các năm trưc đây (t 3,11% năm 1995 gim xung 1,56% năm 2006). Vn đ gia tăng dân s cơ hc nguyên nhân là do dân chuyn cư t do t các tnh phía Bc, đã gây sc ép v nhu cu gii quyt đt sn xut và đt cho đng bào, nh hưng đn đi sng an ninh chính tr, trt t an tồn xã hi và mơi trưng sinh thái. Trên đ a bàn huy n cĩ 17 dân t c khác nhau, trong đĩ dân t c kinh chi m 58,72%, dân t c thi u s 41,28% (dân t c thi u s ti ch 13.808 ng ưi chi m 22,43%, dân t c thi u s khác 11.736 ng ưi chi m 18,85%). Nhi u dân t c sinh sng, m i m t dân t c cĩ b n s c văn hĩa khác nhau. 2.2.2.2 Ngun lao đng: V ngun lao đng tăng bình quân 6,7%/năm, t 16.091 ngưi năm 1995 tăng lên 31.385 ngưi năm 2007. Lc lưng lao đng b sung thưng xuyên ngun nhân
32. 22 lc cho các ngành kinh t. Tuy nhiên, ngun lao đng tăng và chim 51 52% dân s, nhưng lao đng qua đào to cịn ít và t l lao đng xã hi kim đưc vic làm hàng năm tăng 1,14%/năm (250 300 ngưi tìm đưc vic làm/năm), đây là sc ép khơng ch cho nn kinh t mà c cho xã hi v gii quyt cơng ăn vic làm và mc tiêu ci thin đi sng, nâng cao thu nhp cho các tng lp dân cư. 2.2.2.3 Chính sách xã hi và cơng tác xĩa đĩi gim nghèo: Thc hin các mc tiêu ca Chính ph v vic đu tư xây dng cơ s h tng các xã khĩ khăn, đ rút ngn khong cách gia các vùng. Nhiu cơng trình h tng kinh t và phúc li xã hi đã đưc đu tư xây dng đ phc v nhân dân vùng sâu, vùng xa, vùng cịn nhiu khĩ khăn. Tng s 24 phịng hc đã đưc đu tư xây dng, lưi đin nơng thơn cho 39 thơn ,buơn đng bào dân tc thiu s ti ch, gii quyt 21,6 ha đt cho 567 h và 302,4 ha đt sn xut cho 696 h (hồn thành 100% k hoch v đt sn xut và đt theo quyt đnh 132, 134 ca Chính ph), xây dng 449 căn nhà, giúp đng bào xĩa nhà tm và rách nát, cp nưc tp trung cho 1.000 h khĩ khăn v ngun nưc sinh hat. Qua các năm thc hin các chương trình ca nhà nưc, tình hình kinh t xã hi ca các xã đã cĩ chuyn bin, nht là đi sng ca đng bào dân tc thiu s ti ch đã cĩ s ci thin đáng k, t l h nghèo gim, an ninh chính tr và trt t nơng thơn đưc gi vng, đồn kt gia các dân tc ngày càng đưc cng c. 2.2.2.4 Thc trng phát trin kinh t: Cơ cu kinh t ca huyn hin ti là Nơng lâm nghip Cơng nghip tiu th cơng nghip và xây dng dch v thương mi. Cơ cu kinh t ca huyn chuyn dch theo hưng tích cc, nhưng sn xut nơng lâm nghip vn chim t l ln và ch yu trong cơ cu kinh t ca huyn nhng năm gn đây. Sn xut nơng lâm nghip vn là ngành sn xut chính chim 75,1% giá tr sn xut. Cơng nghip và ngành ngh nơng thơn đã cĩ s chuyn bin rõ rt, nht là khi cĩ lưi đin quc gia.
33. 23 Nhìn chung s gia tăng giá tr sn xut ca các ngành kinh t ca huyn M’Đrăk cao nhưng chưa n đnh và bn vng. * Lâm nghip: T trng giá tr sn xut lâm nghip ngày càng gim trong cơ cu giá tr sn xut nơng lâm nghip. Giá tr sn xut khai thác lâm nghip luơn chim t l cao 83,35% (năm 2000) và 81,15% (năm 2005), bình quân mt năm huyn khai thác 7.500m 3 g trịn. Din tích rng trng trong 10 năm qua đã trng 6.421ha, bình quân mt năm trng hơn 600 ha (giai đon 2001 2005 bình quân trng 830 ha/năm), đn cui năm 2006 din tích trng rng trên tồn huyn là 7.676ha, rng t nhiên là 59.137ha, đ che ph ca rng đã tăng t 44% năm 1995 tăng lên 48,2% (2005), năm 2006 là 49,7% (theo báo cáo rà sốt quy hoch ba loi rng do Phân vin quy hoch rng Nam Trung b và Tây Nguyên). Din tích rng trng ch yu là rng trng sn xut. Din tích rng đã giao khốn cho h t 2001 đn nay là 52.764ha. Trên đa bàn ca huyn cĩ các đơn v qun lý, kinh doanh ngh rng: Cơng ty lâm nghip M’Đrăk, Ban qun lý rng phịng h núi Vng phu và Cơng ty c phn Tp đồn Tân Mai. 2.2.2.5 Đánh giá v đc đim kinh t xã hi: * Thun li: Đng, Nhà nưc và các t chc kinh t xã hi đã quan tâm và đu tư nhiu d án như: phát trin sn xut, cơ s h tng, nưc sch nơng thơn, h thng đưng, đin, thy li, trng rng phịng h, trng rng sn xut, h tr tin cho dân trng rng trong vưn, khốn bo v rng, giao đt giao rng, cp đt , đt sn xut, h tr chăn nuơi gia đình T chc các lp tp hun nâng cao kin thc cho cán b đa phương, cho ngưi dân, đng thi cung cp các loi ging cây trng, vt nuơi cĩ năng sut và cht lưng. Cơng tác phát trin vn rng gia tăng nhanh và cĩ hiu qu trong vịng 10 năm qua din tích rng đã trng 6.421 ha, đ che ph ca rng đã tăng. Đây là mt thành tu phát trin kinh t ca huyn M’Đrăk trong các năm va qua.
34. 24 Chính sách xã hi đi vi ngưi cĩ cơng và đng bào dân tc thiu s ti ch đưc trin khai tt. Chương trình 132 134 ca Chính ph v cp đt sn xut, đt và xĩa nhà tm, dt nát cho đng bào dân tc thiu s đã cơ bn hồn thành. B mt kinh t xã hi ca huyn đã và đang đưc thay đi, đi sng vt cht và tinh thn ca các cng đng dân cư đưc nâng lên rõ rt, an ninh chính tr trt t an tồn xã hi đưc bo đm * Nhng hn ch: Tr ngi ln nht đi vi huyn M’Đrăk: tài nguyên thiên nhiên vào loi nghèo so vi các huyn khác trong tnh Đăk Lăk, đt cĩ kh năng sn xut nơng nghip thp, đt xu và tng mng kh năng ci to khĩ và tn kém. H thng các cơng trình thy li chưa đáp ng. Kinh t đã chuyn dch nhưng tính n đnh và bn vng chưa cao. Sn phm đa dng hĩa, sc cnh tranh ca sn phm thp. T l h nghèo cịn qúa cao. Quy mơ nn kinh t cịn nh hp, ngun thu t ngân sách huyn trong nhng năm qua mi đáp ng 14,5% chi ngân sách trên đa bàn. H thng canh tác phát trin chm và nh l, trng trt và chăn nuơi cịn mang tính t cung t cp. Cây trng chưa hp lý gia các vùng, vn đu tư cịn qúa hn ch, dch v sn xut nơng nghip chưa đáp ng đ cho nhu cu sn xut. Nhân dân trong các vùng d án trng rng là cng đng ca nhiu dân tc anh em sinh sng, ch yu là dân tc H’Mơng, mi di cư t min Bc vào. Đa s h cịn nghèo, trình đ dân trí thp, sng ch yu bng ngh nơng, phương thc canh tác nĩi chung cịn lc hu, cịn phá rng làm ry, ln chim đt trng rng ca các d án trng rng, sn xut nơng nghip cịn ph thuc vào nhiu vào thiên nhiên. Cơ s h tng cịn nhiu khĩ khăn, đưng giao thơng nơng thơn chưa phát trin.
35. 25 Chương 3: MC TIÊU, NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 3.1 Mc tiêu nghiên cu 3.1.1 Mc tiêu chung Gĩp phn nghiên cu cơ s khoa hc và lý lun v phương pháp đánh giá tng hp hiu qu ca phương án kinh doanh trng rng keo lai, lồi cây cĩ chu kỳ kinh doanh ngn vi mc đích cung cp g nguyên liu và bt giy khu vc nghiên cu. 3.1.2 Mc tiêu c th: Thc hin đ tài nhm đt đưc các mc tiêu: Đánh giá đưc tình hình sinh trưng, phm cht ca rng trng keo lai các c tui ti bn xã thuc huyn M’Đrăk. Xây dng đưc biu cp năng sut và biu sn lưng ca keo lai đ s dng trong cơng tác qun lý rng trng ca cơ quan ti khu vc nghiên cu. Bưc đu đánh giá hiu qu các mt sinh thái, kinh t xã hi ca rng trng keo lai. Đ xut đưc các gii pháp tng hp đ nâng cao cht lưng và hiu qu kinh doanh rng trng keo lai ti đa phương. 3.2 Ni dung nghiên cu 3.2.1 Nghiên cu h thng bin pháp kinh t, k thut gây trng rng keo lai giâm hom đã áp dng ti đa bàn nghiên cu. Thu thp các tài liu v thit k và thi cơng trng rng keo lai giâm hom: cơ s chn loi cây trng, ngun cây ging, x lý thc bì, làm đt; phương thc, phương pháp trng, t thành mt đ; chăm sĩc bo v rng; đnh sut đu tư trng rng
36. 26 Tng hp các kt qu điu tra nghim thu, đánh giá cht lưng rng trng theo các năm. Đánh giá ca các bên liên quan v tin trình và kt qu rng trng keo lai giâm hom ti các đa phương nghiên cu. 3.2.2 Đánh giá cht lưng sinh trưng rng trng keo lai giâm hom Điu tra đánh giá và so sánh t l sng, phm cht sinh trưng rng trng keo lai theo các c tui t 3 đn 8 ti 4 xã trng rng thuc huyn M’Đrăk. Điu tra đánh giá và so sánh sinh trưng chiu cao, đưng kính rng trng keo lai theo các c tui ti các xã khác nhau. 3.2.3 Xây dng biu sn lưng rng trng keo lai ti huyn M’Đrăk Nghiên cu các quy lut tương quan gia th tích thân cây bình quân (V bq ) vi các nhân t cu thành th tích như chiu cao (H), đưng kính (D 1,3) và tui Xây dng biu cp năng sut và biu sn lưng rng trng keo lai huyn M’Đrăk. Xây dng chương trình d báo sn lưng rng trong Excel. 3.2.4 Đánh giá hiu qu sinh thái, kinh t xã hi ca rng trng keo lai. Nghiên cu so sánh s thay đi đc đim lý hĩa tính đt dưi tán rng trng keo lai theo các c tui 4 xã nghiên cu. Phân tích hiu qu kinh t ca chi phí đu tư, ngun thu t bán sn phm g và li nhun thu đưc t kinh doanh trng keo lai. Phân tích hiu qu xã hi qua kh năng to vic làm, nâng cao năng lc cho ngưi dân ti ch; đĩng gĩp thu, phúc li cho đa phương
37. 27 3.2.5 Đ xut mt s gii pháp tng hp đ nâng cao hiu qu trng rng keo lai ti khu vc nghiên cu. Các gii pháp v k thut: ngun ging, la chn vùng trng; k thut gây trng chăm sĩc; qun lý bo v, tui và k thut khai thác Các gii pháp tng hp khác: Quy hoch đt trng rng, đnh sut đu tư, hp tác vi ngưi dân và đa phương trong trng và qun lý rng trng; đu thu và bán sn phm rng trng; chin lưc và chính sách đu tư, th trưng tiêu th, ch bin 3.3 Phương pháp nghiên cu 3.3.1 Phương pháp lun Do thi gian nghiên cu ca đ tài ngn nên cách tip cn v phương pháp nghiên cu là k tha các thơng tin, tài liu, s liu đã cĩ hin đang đưc cơng ty lưu gi, kt hp vi điu tra nghiên cu hin trưng ti các lâm phn rng trng và đánh giá cĩ s tham gia ca cán b cơng nhân ca cơng ty và ngưi dân tham gia hp đng trng rng. S dng các phương pháp điu tra rng ph bin; các kt qu rút ra t vic tính tốn, x lý các s liu và xây dng các biu năng sut, d báo sn lưng rng trng theo phương pháp thng k tốn hc ng dng trong lâm nghip. Các gii pháp và đ xut đưa ra da trên kt qu nghiên cu hin trưng kt hp vi phương pháp phân tích chuyên gia. 3.3.2 Phương pháp nghiên cu c th * Phương pháp thu thp thơng tin, tài liu liên quan h thng bin pháp kinh t, k thut gây trng rng keo lai ti đa bàn 4 xã nghiên cu S dng phương pháp thu thp s liu th cp (Secondary data gather): H sơ thit k trng rng hàng năm ca cơng ty, các hp đng kinh t v trng và chăm sĩc rng gia cơng ty và ngưi dân. Các báo cáo kt qu nghim thu rng trng, theo dõi sinh trưng đnh kỳ ca rng trng.
38. 28 Đ phân tích tin trình và kt qu trng rng đ tài đã s dng phương pháp phân tích CIPP: Xem xét mi quan h v s lưng và cht lưng ca các yu t bi cnh (Context), đu vào (Input), tin trình (Process) và sn phm đu ra (Product) ca rng trng keo lai. Đ phân tích tình hình khai thác g rng trng keo lai đã s dng phương pháp phân tích SWOT (đim mnh, đim yu, cơ hi và thách thc). * Phương pháp đánh giá sinh trưng. K tha các s liu kim kê, nghim thu đánh giá rng trng ca cơng ty trong các năm va qua ti đa bàn nghiên cu, kt hp vi điu tra hin trưng trên các ơ tiêu chun. Đt ơ tiêu chun và điu tra trong ơ: ti mi xã nghiên cu vi mi c tui đt 5 ơ tiêu chun đin hình; din tích ơ 500m 2; ơ hình trịn cĩ bán kính 12,62m. Ơ đưc đt theo phương pháp la chn đin hình. Trong ơ tiêu chun đo, đm tt c s cây hin cịn trong ơ, các ch tiêu đo đm là: s cây sng, cht, phm cht cây, chiu cao vút ngn, đưng kính ngang ngc. + Chiu cao vút ngn ca cây (H vn ) đưc đo bng thưc Sunto, đo t mt đt lên đnh sinh trưng cao nht, cĩ sai s 0,1 mét. + Đưng kính ngang ngc (D 1.3 ) đưc đo bng thưc đo đưng kính v trí 1.3m thân cây tính t mt đt, vi sai s 0,1cm. + Phm cht cây rng đưc đánh giá bng phương pháp phân loi tng cây trong ơ tiêu chun theo 3 cp. * Cây tt (A): là nhng cây mt thân cĩ H vn , D 1.3 cao hơn H vn và D 1.3 nhng cây trung bình, hình thân thng, tán đu, khơng b chèn ép, ta cành t nhiên tt, khơng gãy ngn, khơng sâu bnh, đ thon cây đng đu. * Cây trung bình (B): là nhng cây cĩ H vn , D 1.3 gn đt đưng kính chiu cao trung bình tr lên, tán hơi b lch, b chèn ép mt phn, tán vn nm trong tng tán chính ca rng, thân cĩ th hơi cong, khơng gãy ngn và ít b sâu bnh.
39. 29 * Cây xu (C): là nhng cây b chèn ép, tán nm dưi tng tán chính ca rng, cĩ H vn , D 1.3 dưi trung bình, hoc cây cong queo, sâu bnh, ta cành t nhiên kém, thân b cong hoc b tn thương. Phương pháp x lý s liu tính tốn các giá tr trung bình, so sánh các đc trưng mu bng các tiêu chun thích hp theo phương pháp ng dng thng kê tốn hc trong lâm nghip như phân tích phương sai hai nhân t và tiêu chun t ca Student đ kim tra s sai khác ca các trung bình mu. * Phương pháp xây dng biu cp năng sut và biu sn lưng cho rng trng keo lai. K tha mt s s liu đo tính th tích thân cây mà cơng ty đã tin hành khai thác ti đa bàn nghiên cu trong 2 năm va qua. mi c tui rng trng và ti mi xã đo 10 cây cĩ c kính gn vi c kính bình quân. S dng máy đo cây Laser Criterion RD 1000 đ đo đưng kính cây ti 5 v trí, qua đĩ s tính tốn đưc th tích thc ca thân cây theo phương pháp phân cây thành 5 đon. Xây dng hàm tương quan gia chiu cao bình quân chung vi tui, s dng phương pháp Affill đ xây dng các phương trình phân cp năng sut: C đnh b và điu chnh m đ xác đnh tham s a, vi cơ s chn c tui cĩ bin đng ln nht, đ phân chia 3 cp năng sut. Xây dng hàm quan h gia th tích thân cây vi chiu cao và tui. Xây dng tương quan gia th tích cây bình quân, đưng kính vi chiu cao và tui bng phn mm Statgraphics Plus V.15. Qua đây s xây dng đưc biu sn lưng theo cp năng sut và tui rng trng. Kim tra giá tr s dng ca biu: s dng s liu đo cây khai thác trong năm 2008 đã bit c tui, xác đnh đưc cp năng sut qua chiu cao bình quân chung t đĩ s so sánh đưc th tích cây đo thc so vi th tích ly t biu đã lp, hoc da vào trong bn d báo sn lưng lp sn, nu sai s dưi 5% là đt yêu cu, cĩ th s dng biu hoc chương trình d báo sn lưng vào sn xut đ tính tốn d báo sn lưng khai thác.
40. 30 * Phương pháp đánh giá hiu qu rng trng keo lai. Phương pháp nghiên cu đt: + Ti 3 xã Cư K’Rố, Cư Prao và E MĐoan đào 03 phu din trên mi xã (rng 3, 6 và 8 tui); xã Ea Trang đào ly 02 phu din (rng 3 và 6 tui) tng cng 11 phu din. Ti mi phu din đào mơ t đt và ly 02 mu theo đ sâu 0 – 30cm, 30 – 60cm, mi tng ly 0,5kg đt mang v phịng thí nghim phân tích đt. + Phân tích các ch tiêu lý hĩa tính đt trong phịng thí nghim bng các phương pháp ph bin. Thc hin ti phịng thí nghim b mơn Khoa hc Đt, khoa Nơng lâm nghip trưng Đi hc Tây Nguyên. Phương pháp đánh giá hiu qu kinh t ca rng trng Đánh giá hiu qu kinh t ca rng trng bng phương pháp phân tích thu nhp chi phí (CBA: Cost Benefit Analysis). Coi nhng chi phí đu tư và kt qu đu tư, thu nhp cĩ mi quan h vi mc tiêu đu tư và chu tác đng mnh m ca thi gian . + Giá tr hin ti ca li nhun rịng NPV (Net Present Value) . n Bt − Ct NPV = ∑ 1 ( 1 + r )^ t NPV : Là giá tr hin ti thc Bt : Là thu nhp năm th t Ct : Là chi phí năm th t. r: mc lãi sut ca vn đu tư . Rng trng ch thc s cĩ lãi khi NPV > 0 và NPV càng cao thì phương thc kinh doanh cĩ hiu qu càng cao. + T l thu hi ni b: IRR ( Internal Rate of Return ) Ch tiêu IRR th hin t l sinh li ca vn đu tư cho rng trng cĩ tính đn yu t thi gian thơng qua chit khu, v thc cht t l thu hi ni b là tính chit khu khi t l này làm cho giá tr hin ti thun tuý bng 0. T l thu hi ni b đưc tính thơng qua t l chit khu nào đĩ đ NPV bng 0. Tc là khi r = IRR thì : n (Bt − Ct) IRR = ∑ = 0 t=0 1( + r)
41. 31 Ch tiêu IRR càng cao th hin hiu qu kinh t càng cao. Ch tiêu này dùng đ đánh giá hiu qu kinh t và kh năng thu hi vn . + T l thu nhp so vi chi phí: BCR (Benesfits to Cost Ratio ) Là h s sinh lãi thc t, phn nh cht lưng đu tư và cho bit mc thu nhp trên mt đơn v chi phí sn xut n Bt /( 1 = r )^ t BPV ∑ Cơng thc như sau : BCR = = t = 0 CPV n ∑ Ct /( 1 + r )^ t t = 0 BPV (Benefit Present Value): giá tr hin ti ca thu nhp CPV (Cost Benefit Value): Giá tr hin ti ca chi phí . Rng trng đưc coi là cĩ hiu qu kinh t cao nu ch tiêu BCR đt cao. Nu: BCR > 1 hiu qu kinh doanh cao, BCR < 1 kinh doanh khơng hiu qu. Phương pháp đánh giá hiu qu xã hi: Xác đnh mc đĩng gĩp v kinh t t vic nơng h nhn hp đng trng, chăm sĩc rng vi cơng ty. Xác đnh s h cĩ nhu cu mong mun nhn hp đng trng rng. Tính tốn kh năng to ra s vic làm cho ngưi dân đa phương. Gĩp phn chuyn giao khoa hc k thut vào sn xut. Đánh giá mc đ chp nhn ca ngưi dân khi thc hin d án trng rng Keo lai, bng phương pháp PRA (đánh giá nơng thơn cĩ s tham gia). Phương pháp đ xut bin pháp nhm đ n đnh kinh doanh rng trng. Căn c vào kt qu nghiên cu, phát hin đưc ca các ni dung nghiên cu trên đ đ xut các nhĩm gii pháp v k thut, s dng biu th tích đ d báo sn lưng rng trng, ci tin cơng tác điu tra rng trng, điu chnh sut đu tư, thuê và chn đt trng rng, thay đi đnh mc thuê khốn Phân tích chuyên gia: Các đ xut s đưc các chuyên gia như cán b hưng dn khoa hc, cán b lãnh đo và k thut ca cơng ty, tho lun, đĩng gĩp ý kin.
42. 32 Chương 4: KT QU NGHIÊN CU VÀ THO LUN 4.1 H thng bin pháp kinh t, k thut trng, chăm sĩc, qun lý bo v và khai thác rng keo lai Da trên các yu t t nhiên đã kho sát trong quá trình thit k đĩ là đc đim ca đt đai, khí hu, tình trng thc bì che ph trên đt trng rng và các nhân t sinh thái khác. Vi mc đích gây trng rng đưc xác đnh rõ là trng rng kinh t, cung cp g nguyên liu giy. Do vy cơng ty đã chn lồi cây keo lai, đây là lồi cây cĩ tc đ sinh trưng nhanh, sm đáp ng đưc mc đích kinh t. So sánh điu kin t nhiên ca vùng trng M’Đrăk vi yêu cu sinh thái ca cây keo lai là hồn tồn đáp ng đưc, c th vùng thích ng sinh đ trng keo lai nm trong vĩ đ t 8 – 22; đ cao dưi 800m; cĩ lưng mưa bình quân năm t 1200 – 2500mm/năm; nhit đ bình quân năm 23 – 28 0C; nhit đ tháng nĩng nht t 32 – 35 0C; tháng lnh nht 16 – 22 0C ( theo Cm Nang ngành lâm nghip, 2005 ). Nhng năm qua, cơng ty c phn tp đồn Tân Mai đã xây dng đưc vưn ging cây keo lai, vưn ươm tm thi đt ti đa phương các xã nên đã ch đng giâm hom và sn xut đưc ging cây keo lai cĩ cht lưng bo đm, đưa vào trng đi trà trên các din tích đã đưc quy hoch, thit k ti các xã. Sau đây là các khâu k thut chính ca h thng bin pháp k thut gieo ươm to cây con và trng rng keo lai ti các xã thuc huyn M’Đrăk: 4.1.1 K thut trng Keo lai * Tiêu chun cây ging Ngun ging, đưc cơng ty c phn tp đồn Tân Mai mua các dịng ging chun ca quc gia như BV10, BV32, TA3 và mt s dịng ca cơng ty tuyn chn t các cây tri thuc rng trng ca Cơng ty, đưc dn dịng to thành b ging ca cơng ty. Sau đĩ trng to thành vưn vt liu sn xut hom ging, cây hom ging đưc sn xut bng phương pháp giâm hom, Sau khi cây hom ging đt
43. 33 tiêu chun, đưc chuyn đn các vưn ươm tm thi đ sn xut ra cây ging đt tiêu chun trng rng. Các vưn ươm tm thi đưc xây dng nơi cĩ ngun nưc nhiu đ cho tưi cây con, đa hình tương đi bng và cĩ đ dc nh đ d thốt nưc, thơng thống, giao thơng đi li thun tin, gn trung tâm khu vc trng rng, thun tin cho cơng tác vn chuyn cây ging trng rng. * K thut to cây con Đt vưn ươm: Cĩ thành phn cơ gii tht nh, pH = 5 – 6; vưn phi cĩ giàn che, ch đng điu chnh ánh sáng hp lý, các cht ph gia như: đt mùn sàng nh, phân lân, phi đưc x lý trưc khi đĩng bu. Đĩng bu, xp lung: Bu làm bng cht do polyetylen, cĩ đưng kính 7cm, chiu cao: 14cm. Hn hp rut bu gm các cht ph gia: đt mùn sàng nh, phân lân trn đu. Bu đưc đĩng và xp lung trưc khi cy cây hom ra r t 10 – 15 ngày và tưi m. K thut cy: Cy vào lúc sáng sm và chiu mát, khơng cy cây vào bui trưa nng gt. Trưc khi cy, bu đưc tưi đ m t trên xung dưi đáy bu. Dùng que tre vĩt nhn mt đu đ cy và to mt l gia rut bu sâu t 3 4cm; cho r cây xung và ép cht gc. Sau khi cy phi tưi nưc bng vịi phun sương cho lá cây đ đ m. Chăm sĩc cây sau khi cy: Trong 15 ngày đu sau khi cy, thưng xuyên tưi nưc gi m cho cây, khơng đ lá cây khơ, khong 5 phút tưi mt ln, mt ln khong 30 giây bng vịi phun sương, Sau 15 ngày đn lúc cây phát trin b r n đnh thì bt đu tháo dn giàn che và tưi nưc gim dn. Sau khi cây đưc khong 30 ngày thì tin hành đo cây phân loi nhng cây xu, cây tt riêng và loi b nhng bu cây cht, đ cĩ ch đ chăm sĩc riêng cho tng loi cây. Trưc khi xut vưn, cây ging đưc chăm sĩc đo bu 2 ln, làm c tháo váng, hãm cây tưi ít nưc đ tăng sc đ kháng cho cây. Bĩn phân: Bĩn phân vào bui chiu mát, bĩn xong tưi nưc ra cây. Cĩ th dùng NPK 15 : 15 hoc 16 : 16 : 8 bĩn vi nng đ : 1 – 1,5% (100 – 150 gram/10
44. 34 lít nưc) tưi thúc cho cây theo liu lưng 2 lít/1 m 2; tưi lúc cây đưc 1 – 1,5 tháng tui. Phịng bnh và tr bnh: Nguyên tc: phịng bnh là chính, tr bnh là ph. Dùng Benlat 0,06% hoc dung dch Boordo 0,5% phun theo liu lưng: 1 lít/4 – 5 m2. Trung bình 10 – 15 ngày phun 1 ln. Nu tr bnh tăng gp đơi liu lưng trên. Dùng Fenitron pha trong 10 lít nưc phun theo liu lưng: 1lít/ 10 m 2 hoc các loi thuc khác phù hp vi tng loi sâu bnh hi. Keo lai trưc khi đem trng phi đt tiêu chun xut vưn vi chiu cao cây t 25 35cm, đưng kính c r t 3 4mm, tui cây tính t khi cy hom vào túi bu t 3 tháng tui tr lên. Cây con kho mnh khơng sâu bnh, lá cĩ màu xanh đm khơng gãy ngn, túi bu khơng v, thân cây bt đu hố g, b r phát trin đy đ và cĩ nt sn. * Mt đ trng: Mt đ trng ban đu là 2.220 cây/ha, c ly hàng cách hàng 3m, cây cách cây 1,5m. Hưng ca hàng cây đưc trng song song vi đưng đng mc đ hn ch xĩi mịn đt, đc bit là vùng đt dc cĩ đ dc trên dưi 15 0. Vi mt đ trng tương đi dày như vy nên rng trng nhanh khép tán; sm hình thành tiu hồn cnh rng, cĩ kh năng chng chu đưc vi các tác nhân bt li ca thi tit như nng nĩng, khơ hn và s xâm chim ca c di. * Phương thc trng rng: trng tồn din, thun loi, khơng cĩ kt hp vi cây tái sinh t nhiên. Trên các lơ rng rng trng đu cĩ tin hành x lý làm băng bo v, cn la. * Phương pháp trng rng: cây con cĩ bu, đáp ng tiêu chun cây con đem trng đã nêu trên; cây con sinh trưng kho mnh, lá cĩ màu xanh đm, khơng cĩ du hiu sâu bnh, khơng gãy ngn và khơng b bu đt. * Thi v trng : M’Đrăk do mùa mưa đn mun nên bt đu trng t tháng 9 và kt thúc trng tháng 11. Đây là thi đim cĩ lưng mưa đu, ít xy ra các đt tiu hn nên thun li cho vic trng cây đt t l sng cao
45. 35 * X lý thc bì: Trưc khi trng phát tồn b thc bì trên lơ, gom đt sch thc bì trên lơ, gc phát phi thp hơn 15cm. Thi gian x lý thc bì vào đu tháng 7. * Bin pháp k thut làm đt : Sau khi x lý thc bì xong, khi thi tit đã bt đu cĩ mưa, nn đt cĩ m và mm thì tin hành đào h. Đào h đưc tin hành trưc khi trng t 15 30 ngày, v trí đào h đưc xác đnh qua vic cm tiêu và giăng dây đ bo đm đúng khong cách, c ly hàng, c ly cây theo đúng như thit k. Hưng ca hàng h đào theo đưng đng mc. Kích thưc h đào là 30 x 30 x 30cm, trưng hp gp đá l đu hoc gc cây thì điu chnh cây trong hàng. Đt đào h tng mt đưc đ phía trên dc, đt đáy h đ dưi dc, to s thun li cho vic s dng lp đt mt tt đ lp h trong quá trình trng cây. * Lp h và bĩn lĩt : Dùng cuc xi nh đt, nht b c, lá cây, đá ln, ri lp mt na lp đt mt cịn li đưc trn đu vi phân và lp xung, phân bĩn lĩt là NPK vi lưng 50gam/h. Phịng chng mi đã s dng thuc Lentrex đ x lý đt h. Sau đĩ lp đt thêm lên cho đy h cĩ hình mu rùa vi đưng kính t 30 40cm. Dãy c sch quanh h cĩ đưng kính 1m, lp h hồn tồn ti thiu trưc khi trng là 5 ngày. * Vn chuyn cây con : Cây con đưc tp kt đn hin trưng, chun b bãi đ xp cây, cây đưc xp ngay ngn, xp sát nhau, làm giàn che nng tm thi cho cây, rào du chung quanh đ phịng gia súc phá hi cây trong thi gian chưa tin hành trng. Nu gp thi đim nng nĩng thì phi tin hành tưi nưc cho cây con. * K thut trng cây : Dùng cuc mĩc đt tâm h lên vi đ sâu khong 7 đn 9cm. Dùng dao rch túi bu theo chiu thng đng ri lt nh túi bu. Đt cây con thng đng gia tâm h, chiu sâu đt bu bo đm c r cách b mt đt bình thưng 2 3cm, lp đt ti đâu dùng tay nén cht ti đĩ, vun đt hình mu rùa đ gn c r đ trành cây b úng nưc. Chú ý khơng đ cây b v bu lúc trng. * Trng dm : Rng sau khi trng, do tác hi ca thiên nhiên, k thut trng khơng đúng hoc b sĩt h khơng trng, vì vy phi tin hành trng dm. Trng dm đưc tin hành sau khi trng rng đưc 15 20 ngày, nu t l cây sng đt trên
46. 36 95% và s cây cht phân b đu thì khơng phi trng dm. Nu cây cht tp trung thành tng đám thì vn phi trng dm. Trng dm phi tin hành trng vào sau thi v trng rng chính, trng chn cùng mt loi cây, cùng mt kích thưc và cùng mt tui vi rng đã trng, theo mt đ, c ly hàng, c ly cây như cũ. Sau khi trng xong tin hành cm que mt gc cĩ hai np đ cho cây đng thng và gim bt hin tưng cơng trùng cn cây non. 4.1.2 K thut chăm sĩc keo lai * Chăm sĩc năm th nht: đưc tin hành 02 ln/năm; chăm sĩc ln mt đưc tin hành sau khi trng chính và trng dm xong t 15 – 20 ngày, gm các ni dung sau: xi c, vun bn kt hp dãy c theo băng hàng cây rng 1m và phát tồn din thc bì cịn li gia hai hàng cây; chăm sĩc ln hai tin hành vào tháng 12 và tháng 1 năm sau gm các cơng vic xi c, vun bn kt hp dãy c theo băng hàng cây rng 0,8m; phát thc bì cịn li gia hai hàng cây; gom x lý vt liu cháy trên lơ và làm đưng băng cn la phịng chng cháy rng. * Chăm sĩc năm th hai: tin hành 02 ln/năm; ln mt tin hành vào tháng 7 đn tháng 9 gm các ni dung sau: phát tồn din thc bì trên lơ; xi c, vun bn kt hp dãy c theo băng hàng cây rng 0,81,0m; ln 2 đưc tin hành t tháng 10 đn ht tháng 12 gm các cơng vic sau: phát tồn din thc bì trên lơ; xi c vun bn kt hp dãy c theo băng hàng cây rng 0,81,0m; gom x lý vt liu cháy trên lơ và làm đưng băng cn la phịng chng cháy rng. * Chăm sĩc năm th ba: tin hành vào tháng 7 – 12, gm phát tồn din thc bì trên lơ; xi c vun bn kt hp dãy c theo băng hàng cây rng 0,81,0m; gom x lý vt liu cháy trên lơ và làm đưng băng cn la phịng chng cháy rng. 4.1.3 Bo v rng và phịng chng cháy rng Phịng chng cháy rng: Rng trng t năm th 4 tr đi tin hành bo v xuyên sut c năm; mùa khơ làm đưng băng cn la và gom x lý vt liu cháy trong lơ rng. Đưng băng bao quanh các lơ rng trng rng t 9 12m, đưng
47. 37 băng gia các lơ rng rng t 6 9m. Đn mùa khơ xây dng các cơng trình PCCCR như: chịi canh, bng quy ưc bo v rng, bng cm la hình tam giác, bng cp d báo cháy rng đĩng ti các khu vc giáp ry dân và nhng nơi cĩ nhiu ngưi qua li, các li mịn vào rng. Tuyên truyn, vn đng nhân dân tham gia bo v và cha cháy khi cĩ cháy rng xy ra. Thc hin ký cam kt bo v rng vi các h dân sng gn khu vc rng trng. Phịng tr sâu bnh hi: Sâu bnh hi cây rng cĩ nh hưng đn sinh trưng phát trin ca rng trng. Rng trng keo lai các xã thuc huyn M’Đrăk cĩ nhng loi sâu bnh đã xy ra như sâu hi thân lá, mi hi r, các loi bnh như b hĩng, đm nâu. Các loi sâu bnh này thưng mc đ nh. Cách phịng tr tt nht là thưng xuyên theo dõi, phát hin sm, điu tr kp thi bng mt s loi thuc thích hp, kt hp vi bin pháp phịng tr dch hi tng hp (IPM) như chú trng khâu chăm sĩc, v sinh rng đ nâng cao sc đ kháng ca rng trng. Các khu vc nghiên cu cĩ các các bin pháp k thut trng, chăm sĩc, QLBV ging nhau. Vi điu kin trng rng làm nguyên liu giy, trng trên din tích rng, các bin pháp k thut trên bo đm cho cây trng sinh trưng và phát trin. Các bin pháp k thut trng rng, thi v trng, phân bĩn, cht lưng cây ging, quy trình chăm sĩc rng các năm nh hưng rt ln đn cht lưng rng trng. Rng keo lai trng đúng quy trình k thut, đúng thi v, áp dng các bin pháp x lý mi tt, bĩn phân đy đ thì t l cây sng rt cao. Chăm sĩc kp thi, đúng quy trình k thut, kt hp bo v phịng chng cháy rng tt s to điu kin thun li cho rng sinh trưng và phát trin. Tĩm li các bin pháp k thut, quy trình chăm sĩc, qun lý bo v như trên bo đm cho rng keo lai sinh trưng và phát trin tt, đáp ng đưc mc đích rng làm nguyên liu giy.
48. 38 4.1.4 Phương thc hp đng vi ngưi dân đ t chc trin khai trng và chăm sĩc rng Thc hin ch trương trng rng trên đa bàn ca cơng ty gn vi vic to vic làm và tăng thu nhp, ci thin đi sng ngưi dân đa phương, trong sut nhiu năm qua, cơng ty đã cĩ s liên h cht ch vi lãnh đo đa phương t cp huyn đn xã, thơn trong quá trình trin khai trng rng. Luơn to điu kin cho các h dân sng gn hin trưng đt trng rng, h cĩ ngun lc, lao đng, k năng canh tác tham gia hp đng vi cơng ty đ trin khai nhn trng và chăm sĩc rng trng. Sau gn 8 năm trin khai trng rng ti 4 xã trên đa bàn huyn M’Đrăk, cơng ty c phn tp đồn Tân Mai đã hp đng vi hơn 50 h dân đng ra t chc cơng tác trng và chăm sĩc rng. Quy mơ hp đng t 30 – 50ha/h. Các hp đng kinh t này đưc ký trên cơ s tha thun thng nht ca hai bên, theo nguyên tc cùng cĩ li, cĩ nhng điu khon quy đnh cht ch v trách nhim. Ni dung chính ca hp đng là vic trng, chăm sĩc, qun lý bo v và phịng chng cháy rng, bao gm các yêu cu v k thut như lồi cây, năm trng, mt đ, din tích, đa đim, thi gian hp đng, quy trình nghim thu, đơn gía, th thc thanh tốn và trách nhim ca hai bên. Theo hp đng thì phía cơng ty c phn tp đồn Tân Mai cĩ trách nhim: C cán b theo dõi, giám sát, kim tra nghim thu khi lưng trong quá trình thi cơng cơng trình theo tng cơng đon, quy trình k thut. Tm ng tin cho ngưi dân theo đúng tin đ khi lưng thi cơng. T chc nghim thu và giao nhn cơng trình khi ngưi dân đã hồn thành đúng quy trình k thut. Cung cp cho ngưi dân các tài liu cĩ liên quan như đơn giá, quy trình k thut vt tư, cây ging. Trách nhim phía ngưi dân nhn hp đng:
49. 39 Thi cơng cơng trình đm bo din tích, cht lưng, thi gian, đúng quy trình k thut do phía cơng ty quy đnh, sn lưng ht chu kỳ (72 tháng) phi đt ti thiu 110m3/ha. Khi xy ra cháy rng, mt rng, rng suy gim mt đ suy gim din tích hoc b cht phá và sn lưng ht chu kỳ khơng đt ti thiu 110m 3/ha thì: + Nu do nguyên nhân khác quan (thiên tai. dch bnh ) thì mi bên chu bi hồn 50% phn vn đu tư. + Nu do nguyên nhân ch quan ngưi dân gây ra thì ngưi dân phi chu bi hồn tồn b s vn và lãi mà cơng ty đã đu tư. Vi phương thc hp đng như trên, trong nhiu năm qua ti đa bàn 4 xã vi hu ht h hp đng tham gia trng, chăm sĩc và bo v rng vi cơng ty đã thc hin khá tt các điu khon ca hp đng, chưa cĩ h nào vi phm ln dn đn phá v hp đng hay phi bi thưng. Các h đng ra hp đng thưng thuê mun thêm nhân cơng lao đng đa phương, trong đĩ cĩ nhiu ngưi là đng bào dân tc thiu s ti ch thc hin các cơng vic trng và chăm sĩc rng. Quá trình này khơng nhng mang li vic làm và thu nhp mà cịn gĩp phn nâng cao kin thc kinh nghim, k năng canh tác cho ngưi dân, đ t đĩ ho dn cĩ đ t tin đ đng ra nhn hp đng trc tip vi cơng ty. Vi kt qu này cho thy cách thc t chc trin khai chương trình trng rng ca cơng ty ti đa phương là phù hp và cĩ hiu qu. 4.1.5 Đánh giá và đ xut ca ngưi dân tham gia hp đng trng rng Đ tin hành vic phân tích đánh giá v tình hình gây trng keo lai đa phương đã cùng vi các nơng dân cĩ hp đng trng keo lai vi cơng ty, lãnh đo thơn buơn và cán b k thut ca cơng ty t chc các cuc tho lun. Phương pháp đưc s dng đ phân tích CIPP, phát hin nhng mi quan h v s lưng và cht lưng gia các yu t đu vào (Input), bi cnh (Context), tin trình (Process) và đu ra (Product). Kt qu trình bày bng dưi đây:
50. 41 Hình 4.1: Ngưi dân tham gia đánh giá hiu qu chương trình hp đng trng rng vi cơng ty c phn tp đồn Tân Mai ti xã Cư K’Rĩa Kt qu phân tích trên đã phn nh khá đy đ v tin trình cũng như nhng thành qu mà chương trình trình trng rng keo lai ca cơng ty c phn tp đồn Tân Mai đã cùng ngưi dân đa phương 4 xã ca huyn M’Đrăk thc hin trong thi gian qua. Đã cĩ s thng nht trong đánh giá ca nhiu bên liên quan cho rng chương trình trng rng keo lai đã đt đưc nhng thành cơng rt cơ bn, rng trng phù hp vi điu kin hồn cnh nơi trng, các lơ rng sinh trưng khá tt, đã cho khai thác mt s lơ, đáp ng đưc mc đích ca ngưi gây trng là mang li hiu qu kinh t, gĩp phn ci thin đi sng ngưi dân và nâng cao đ che ph ca rng. Tuy nhiên quá trình cơng ty hp đng vi ngưi dân đ trin khai trng rng cũng đang bc l nhng khĩ khăn, tn ti cn phi cĩ gii pháp khc phc. Kt qu làm vic nhĩm, tho lun vi các bên liên quan đã cĩ nhiu ý kin phn nh thc
51. 42 trng khĩ khăn, phân tích nguyên nhân và đ xut mt s gii pháp đưc tng hp bng sau : Bng 4.1 Phân tích và đ xut gii pháp ci tin chương trình trng rng Nhng khĩ khăn, tn ti Nguyên nhân Đ xut Qu đt đai đ trng rng Đa phương phi quy hoch hin nay là rt hn ch tt, bo đm dân đa phương đ đt sn xut Cĩ s tranh chp đt đai, Dân di cư t do vào ln đt: Quan tâm gii quyt ca lãnh chưa gii quyt tt nên dn đa phương chưa quy hoch đo đa phương, các bên liên đn mt din tích rng trng bo đm đưc ngưi dân đ quan b phá đt sn xut Thu hút ca chương trình Đng bào ti ch trưc đây Đy mnh cơng tác dân vn, trng rng vi nhiu đi chưa thy đưc hiu qu ca ph bin chương trình trng tưng, thành phn dân cư d án trng rng nguyên liu. rng đn vi nhiu đa đa phương cịn hn ch. Bây gi hiu qu đã rõ thì đt phương, h dân Chương trình trng rng khơng cịn, ngưi dân khơng mang li phúc li xã hi chưa cĩ cơ hi tham gia. cao. Cht lưng ngun cây ging Kim sốt cây ging chưa Kim sốt cht ch ngun cung cp cho các h dân cht ch cây ging, xut x vưn cây trng rng cĩ đt khơng tt Mt s lơ cây ging xut ging, tiêu chun cây xut dn đn t l cây sng thp vưn đưa đi trng khơng vưn trưc khi đưa đi trng đm bo v mt tiêu chun. Tăng cưng giám sát k thut (x lý hom, vưn ươm ) Cách làm ca cơng ty chưa Chưa cĩ nhng nghiên cu Cơng ty cĩ cơ ch, đnh khuyn khích dân tích cc c th v đt trng rng đa hưng m rng thêm cách chăm sĩc rng trng như đt phương nên dn đn xây liên kt dân cư đ trng rng. tt xu khác nhau nhưng đnh dng quy trình, đnh sut đu Cơng ty điu chnh mt s sut đu tư, quy đnh sn tư như nhau nhiu đa quy đnh sn lưng, quy trình lưng g li như nhau đi phương tham gia hp đng k thut, đnh sut đu tư phù vi các h dân khi hp đng. trng rng vi cơng ty. hp vi các điu kin đt đai khác nhau. Cơng ty cn cĩ chính sách khen thưng hoc thêm phn phân chia li nhun đi vi các h trng và chăm sĩc tt, vưt quá đnh mc sn lưng quy đnh.
52. 43 4.1.6 Khai thác và tiêu th g rng trng * Điu tra sn lưng rng trng : Hàng năm, rng đn tui khai thác cơng ty cĩ k hoch khai thác. Cơng ty t chc thit k khai thác, cơng tác điu tra ly mu 5% din tích lơ rng đn tui khai thác, vi các ơ tiêu chun điu tra sn lưng cĩ 2 din tích là 500m , trong ơ tiêu chun đo đm tồn b D 1,3 , H vn , mt đ cây hin cĩ trong ơ tiêu chun, sau đĩ đưc tính tốn tr lưng bng cơng thc V =f.G.H.N (vi f=0,5). Sn lưng g nguyên liu giy đưc tính bng 80% tr lưng, sn lưng ci 10% tr lưng. Sau khi tính tốn tr lưng, sn lưng g nguyên liu giy, sn lưng ci, thì xây dng h sơ thit k khai thác. H sơ thit k khai thác ch tính các ch tiêu v tr lưng, sn lưng g nguyên liu giy, sn lưng ci và khơng xây dng các chi phí khác (chi phí khai thác, chi phí i đưng ) Do cơng ty ch thc hin bán cây đng. Các chi phí khai thác và thu do bên mua chi tr. * T chc bán đu giá sn phm : Sau khi thit k xong h sơ thit k khai thác, cơng ty t chc bán đu giá g rng trng trên hin trưng: Cơng tác bán đu giá đưc thc hin đúng theo các quy đnh ca nhà nưc ban hành, các bưc ca tin trình này đưc tĩm tt như sau. Cơng ty thơng báo bán rng trng trên các phương tin thơng tin đi chúng. Đăng các loi báo (Báo Đăk Lăk, Thanh Niên, Báo Đăk Nơng ) Cơng ty xác đnh giá sàn, cung cp các h sơ bán đu giá Thơng báo thi gian kim tra h sơ thit k, kim tra hin trưng khu vc khai thác và thi gian t chc bán đu giá. Tip nhn các h sơ xin bán đu giá. Các đơn v, cá nhân tham gia đu giá đt cc 10% tng giá tr (tng giá tr tm tính theo giá sàn). Đi vi nhng khu vc rng trng nhiu thì đưc chia nh thành nhng gĩi thu nh (mi gĩi khong 50ha), đ nhiu đơn v cĩ th tham gia mua đưc * Cơng tác khai thác rng trng : Đơn v trúng thu mua rng t đng ra t chc khai thác, cơng tác khai thác đưc t chc vào mùa khơ (t tháng 01đn tháng
53. 44 7) các sn phm g đưc bĩc v ti hin trưng, g nguyên liu ct khúc dài 2,2m, ci ct khúc 1m, sau đĩ đưc vn sut ra bãi 1 và vn chuyn v nhà máy ch bin. Đ nhìn nhn đy đ v cơng tác t chc khai thác rng trng ca cơng ty trong thi gian qua, to cơ hi cho ngưi dân đa phương tham gia lao đng và cĩ thu nhp t hot đng này, đ tài đã cùng ngưi dân đa phương, cán b k thut, qun lý và các bên liên quan tin hành phân tích SWOT (đim mnh, yu, cơ hi và thánh thc) v vn đ này. Kt qu đưc tng hp bng Bng 4.2 Phân tích SWOT v cơng tác khai thác rng trng các xã thuc huyn M’Đrăk ca cơng ty c phn tp đồn Tân Mai S (Strengths) Đim mnh W (weakness) Đim yu Rng trng Keo lai trong khu vc nghiên Đa hình phc tp đ dc cao, gây khĩ cu sinh trưng, phát trin tt cho sinh khi khăn cho cơng tác khai thác. ln, cht lưng g tt. Đưng vn xut, vn chuyn khĩ khăn Khu vc rng trng nhiu nên cũng to nên chi phí khai thác cũng tăng cao. thành vùng hàng hố ln., nên vic tiêu th Nhng yu t khĩ khăn v đa hình giao sn phm d dàng hơn. thơng nên giá tr sn phm gim so vi Lc lưng lao đng th cơng nhiu, nên nhng vùng cĩ điu kin thun li. thun li cho cơng tác t chc thit k khai Cơng tác khai thác ch yu s dng thác. cơng lao đng th cơng, nên chi phí khai To ra nhiu vic làm cho ngưi dân thác tương đi cao O (Opportunities) Cơ hi T (Threats) Thánh thc Khu vc M’đrăk cĩ kh năng m rng din H thng giao thơng khĩ khăn. tích trng rng, to vùng nguyên liu và Đa hình phc tp nhiu đi dc cao, khe hàng hố ln. sâu. Xây dng các nhà máy sơ ch và ch bin Cơng ngh khai thác lc hu, tn nhiu sn phm cĩ giá tr bán ra th trưng. thi gian, chưa tn thu ht sn phm và Cĩ các chính sách h tr vn, cây ging, chim nhiu chi phí. k thut. Ch yu bán sn phm thơ, nên giá tr Cĩ lc lưng lao đng di dào hàng hố chưa cao Đĩng gĩp t khai thác rng qua các khon Khng hong tài chính th gii chi phi thu tài nguyên, thu VAT đn th trưng tiêu th g nguyên liu giy
54. 45 * Th trưng tiêu th sn phm rng trng ca cơng ty : Trong nhng năm va qua cơng tác tiêu th sn phm ca Cơng ty c phn tp đồn Tân Mai thc hin tương đi thun li, th hin qua các đt bán đu giá, cĩ nhiu đơn v tham gia mua như Cơng ty TNHHLD Cát Phú, Cơng ty c phn giy Đng Nai, Cơng ty ván dăm Bình Đnh, Cơng ty C phn Quyt Thng, Cơng ty C phn Thăng Long (Đăk Lăk). Đi vi sn phm ca ngưi dân trng rng trong khu vc huyn M’Đrăk, cũng đưc các đơn v này thu mua. Do giá tr tài sn rng ca cơng ty ln nên cơng tác bán đu giá rng trng ngưi dân đa phương chưa đ điu kin tham gia. 4.2 Đánh giá sinh trưng rng trng keo lai ti 4 xã. Nhn thy đưc tim năng và th mnh ca đt đai cũng như qua th nghim gây trng keo lai thành cơng ca nhng năm trưc đĩ, cơng ty c phn tp đồn Tân Mai đã mnh dn hp đng vi mt s h dân ch đng tin hành trng keo lai. Qua tng kt sau 8 năm trin khai trng rng, tng din tích rng trng keo lai giâm hom đã trng đưc theo các năm và ti 4 xã ca huyn M’Đrăk lên đn 1800 ha, bình quân mi năm trng 250 300ha. Điu này s chc chn m ra cho cơng ty mt trin vng tt đp trong nhng năm ti, khi các din tích này bưc vào khai thác s mang li ngun thu ln khơng ch cho cơng ty mà c ngưi dân tham gia s cĩ ngun thu nhp, rt quan trng trong vic giúp ngưi dân xố đĩi gim nghèo, phát trin kinh t xã hi và văn hĩa ca đa phương. 4.2.1 Đánh giá t l sng và phm cht rng trng keo lai. 4.2.1.1 T l sng ca rng trng keo lai ti 4 xã nghiên cu Đ cĩ d liu đánh giá t l sng và phm cht rng trng keo lai, đã tin hành điu tra hin trưng, lp 70 ơ tiêu chun (500m 2) đi din cho các c tui keo lai t 3 – 8 tui, cĩ ti 4 xã. Kt qu x lý, tính tốn t l cây sng ca rng trng keo lai theo các c tui 4 xã nghiên cu đưc th hin trong hình 4.2.
55. 46 Hình 4.2: T l sng ca rng trng keo lai ti 4 xã nghiên cu Kt qu trên cho thy, t l cây sng ca các khu rng keo lai ti các xã là tương đi cao, tui 3 cĩ t l sng dao đng t 87,4 đn 95,7% và gim dn xung đn tui 8 cĩ t l sng là 72,1 – 80,4%. Điu này cho thy k thut gây trng và chăm sĩc rng cây keo lai 4 xã ca huyn M’Đrăk nhìn chung là bo đm v mt k thut. Các h dân tham gia hp đng vi cơng ty đã cĩ s quan tâm đn các khu rng trng nên thưng xuyên thi cơng các cơng đon theo quy trình rt kp thi, và đúng theo hưng dn ca cán b k thut cơng ty, khơng đ xy ra tình trng cháy rng nên kt qu mang li là rng trng cĩ t l cây sng bo đm, đáp ng đưc yêu cu mà cơng ty và ngưi dân đã cam kt trong hp đng. So sánh t l cây sng ca rng trng 4 xã nhn thy, mc dù cĩ cùng h thng bin pháp kinh t k thut trng và chăm sĩc rng, nhưng nhìn chung t l sng ca rng trng xã Cư K’Rĩa cĩ tri hơn so vi các xã khác. Qua quá trình phng vn đánh giá vi ngưi dân, cán b k thut ca cơng ty và s theo dõi ca bn thân nhn thy, nguyên nhân chính ca vn đ này là do điu kin lp đa ca đt trng rng xã Cư K’Rĩa cĩ nhng thun li hơn như đ dày tng đt sâu, kt
56. 47 qu phân tích các ch tiêu lý hĩa tính đt dưi tán rng các năm tui cũng phn nh rõ điu này. T l sng ca rng trng gim dn khi tui rng tăng lên. Tuy nhiên kt qu trên cho thy đn tui khai thác (tui 8), t l cây sng ca rng trng ti hu ht các xã đu đt trên 70% là đt yêu cu v ch tiêu mt đ rng, lúc này mt đ cây đưa vào khai thác đt khon 1.500 – 1.600cây/ha. Mt đ rng trng gim dn theo thi gian cũng là quy lut tt yu. Nguyên nhân là do khi rng càng ln tui thì tán rng và b r phát trin mnh, dn đn hin tưng cnh tranh v ánh sáng, nưc và cht dinh dưng trong đt gia các cá th cây rng, điu này làm cho mt s cây b chèn ép, dn đn cht; ngồi ra cịn cĩ nhng tác đng khách quan như giĩ bo làm gãy đ cây, trâu bị phá hi 4.2.1.2 Phm cht rng trng keo lai ti các xã Trong quá trình điu tra theo các ơ tiêu chun, đ tài đã thc hin vic phân loi đánh giá phm cht ca tt c các cây cĩ trong ơ, tiêu chí phân loi đã xác đnh rõ trong phn phương pháp, thc hin phân loi theo 3 cp phm cht tt, trung bình và xu. Kt qu tính tốn, tng hp s liu phân loi phm cht rng trng keo lai 4 xã theo các c tui đưc th hin bng 4.3. Bng 4.3 Phm cht rng trng keo lai 4 xã nghiên cu theo các c tui Tui Xã T l cây tt (%) T l cây Trung bình (%) T l cây xu (%) Cư K'Rố 22,7 56,1 21,2 Ea M'Đoan 25,4 46,4 28,2 3 Ea Trang 24,6 51,5 23,9 Cư Prao 24,4 51,6 24,0 Cư K'Rố 41,4 38,6 20,0 5 Ea M'Đoan 21,6 59,7 18,6 Cư Prao 37,6 45,3 17,1 Cư K'Rố 22,8 61,3 15,9 Ea M'Đoan 21,8 66,0 12,2 6 Ea Trang 24,6 54,1 21,3 Cư Prao 15,4 59,9 24,6 Cư K'Rố 68,3 16,3 15,5 8 Ea M'Đoan 48,4 26,7 24,9 Cư Prao 32,6 32,6 34,8
57. 48 Hình 4.3: Phm cht rng trng keo lai các c tui ti 4 xã nghiên cu V phm cht các khu rng trng keo lai các c tui nh (3 – 6 tui) ti 4 xã nhn thy, mt cách khái quát thì t l cây cĩ cht lưng trung bình dao đng trên dưi 50%, t l cây tt và xu khá tương đương nhau và dao đng trong khong 20 – 30%, vì trong giai đon này s cnh tranh gia các cây rng din ra chưa mnh m nên mc đ phân hĩa v phm cht cây chưa cao, phn ln cây cĩ cht lưng trung bình. Đn giai đon tui ln, do mt đ gim mnh nên s phân hĩa v phm cht cây khá rõ, lúc này s cây cĩ phm cht tt cĩ chiu hưng gia tăng, điu này th hin rõ rng 8 tui trng xã Cư K’Rĩa và Ea M’Đoan cĩ t l cât tt đt đn 50 – 60% và t l cây phm cht xu ch dao đng trong khong 20%. Đánh giá chung ca cán b k thut và ngưi dân nhn thy, phm cht rng trng đt đưc như vy là đáp ng yêu cu k thut. Đn cui kỳ khai thác, cây cht lưng tt cĩ t l khá. Cĩ đưc kt qu này là nh khâu chăm sĩc tương đi tt, thc hin vic làm c, xi vun gc đúng k thut và bo đm v thi v. Cơng tác
58. 49 phịng chng sâu bnh, gia súc phá hi cũng rt bo đm. Do vy, đ nâng cao hơn na cht lưng rng trng cán b k thut và ngưi dân cn phát huy kinh nghim đã cĩ, chú trng khâu chăm sĩc, làm c xi đt đúng thi v, quan tâm phịng tr sâu bnh hi đ đy mnh hơn na tc đ tăng trưng và nâng cao cht lưng rng, bo đm đn cui năm th by hoc đu năm th tám là cĩ th khai thác kt thúc chu kỳ kinh doanh ln th nht. 4.2.2 Sinh trưng chiu cao và đưng kính rng trng keo lai 4.2.2.1 Sinh trưng chiu cao Chiu cao cây rng là mt nhân t phn ánh tt kh năng sinh trưng ca rng, đc bit đi vi rng trng, giai đon đu thưng sinh trưng chiu cao mnh hơn đưng kính. Nghiên cu sinh trưng chiu cao theo tui rng cịn phn nh đưc sc sn xut ca lp đa. S phân hĩa chiu cao cây rng là cơ s đ phân chia cp năng sut ca rng trng. T s liu điu tra trên 70 ơ tiêu chun các c tui ca rng trng keo lai ti 4 xã nghiên cu, đ tài đã tính tốn gía tr trung bình v chiu cao bình quân ca các ơ và đưc tng hp trong bng 4.4. Bng 4.4 Chiu cao rng trng keo lai theo các c tui 4 xã Đơn v tính: m Tui rng S hiu ơ Xã trng tiêu chun Cư K'Rố Ea M'Đoan Cư Prao Ea Trang 3.1 6,4 5,6 4,2 4,4 3.2 6,2 5,3 4,0 4,5 3.3 6,3 5,9 3,9 4,6 3 3.4 6,3 6,1 4,1 4,7 3.5 6,4 5,7 3,9 4,7 Trung bình 6,3 5,7 4,0 4,6 5.1 11,8 10,9 9,8 5.2 11,9 11,3 9,5 5.3 12,1 11,5 9,9 5 5.4 11,6 11,5 9,4 5.5 11,2 11,3 9,4 Trung bình 11,7 11,3 9,6 6 6.1 14,2 13,7 12,2 12,5
59. 50 Tui rng S hiu ơ Xã trng tiêu chun Cư K'Rố Ea M'Đoan Cư Prao Ea Trang 6.2 14,5 13,9 10,9 12,6 6.3 15,3 13,5 11,1 13,2 6.4 14,6 13,4 10,8 12,7 6.5 14,7 14,0 11,4 12,8 Trung bình 14,7 13,7 11,1 12,8 8.1 16,4 15,6 14,2 8.2 16,1 15,5 14,3 8.3 16,3 15,7 13,6 8 8.4 16,6 15,0 13,5 8.5 16,6 15,2 13,7 Trung bình 16,4 15,4 13,8 Kt qu trên cho thy, nhìn chung sc sinh trưng v chiu cao ca rng trng keo lai đa phương nghiên cu đt mc trung bình đn khá, tăng trưng chiu cao t tui 3 đn tui 8 cp năng sut tt đt t 6,3 đn 16,4m, cp năng sut xu t 4,0 đn 13,8m, tc đ sinh trưng tăng khá đu theo tui và trung bình đt 2 – 2,5m/năm. Đ so sánh s khác nhau v sinh trưng chiu cao ca rng trng keo lai trong cùng c tui ti 4 xã nghiên cu, đ tài đã tin hành phân tích phương sai hai nhân t, nhân t th nht là đa phương 4 xã khác nhau và nhân t th hai là s ln lp, tc là xem xét vic đt 5 ơ tiêu chun các lơ rng khác nhau trong cùng mt c tui trong mt xã cĩ s khác nhau v chiu cao hay khơng. Kt qu tính tốn phân tích phương sai đưc trình bày trong ph lc s 1. đây ch trích ra nhng kt qa chính là các tham s thng kê (so sánh các giá tr F tính và F bng ca phân tích phương sai) đ làm cơ s cho vic phân tích nhn đnh.
60. 51 Bng 4.5 Kt qu so sánh v sinh trưng chiu cao keo lai 4 xã Kt qu phân tích phương Tui So sánh s khác nhau sai Kt lun rng v chiu cao F bng F tính (0,05) Gia các ln lp 1,57 3,26 Khơng cĩ ý nghĩa 3 Gia 4 xã 188,80 3,49 Cĩ ý nghĩa Gia các ln lp 1,82 3,84 Khơng cĩ ý nghĩa 5 Gia 4 xã 103,90 4,46 Cĩ ý nghĩa Gia các ln lp 1,93 3,06 Khơng cĩ ý nghĩa 6 Gia 4 xã 160,08 3.49 Cĩ ý nghĩa Gia các ln lp 1,52 3,84 Khơng cĩ ý nghĩa 8 Gia 4 xã 8,62 4,46 Cĩ ý nghĩa Kt qu trên cho thy vic đt các ơ tiêu chun trong mt c tui các đa đim khác nhau trong cùng mt xã là chưa cĩ nh hưng cĩ ý nghĩa đn s sai khác v chiu cao. Nĩi cách khác, giá tr bình quân v chiu cao ca các ơ tiêu chun trong cùng mt c tui mi xã là đng nht. Hình 4.4: Sinh trưng chiu cao keo lai theo các c tui 4 xã
61. 52 Hình 4.5: Rng trng keo lai 3 tui Hình 4.6: Rng trng keo lai 5 tui Ngưc li, tt c các c tui luơn cĩ s sai khác v giá tr chiu cao bình quân ca keo lai 4 xã, th hin các gía tr F tính luơn ln hơn F bng. Đ tip tc kim tra s sai khác v chiu cao trung bình trong cùng mt c tui ca keo lai trng 4 xã, đ tài đã s dng tiêu chun t ca Student đ kim tra các giá tr trung bình mu, so sánh giá tr t (two tail) ca tiêu chun Student vi 0,05, (kt qu tính chi tit trình bày trong ph lc 2). Vi kt qu này cho thy keo lai trng xã Cư K’Rĩa cĩ chiu cao sinh trưng tri hơn c, k đn là keo lai trng xã Ea MĐoan. 4.2.2.2 Sinh trưng đưng kính D 1.3. Đi vi sinh trưng đưng kính, đ tài cũng tin hành tương t như nghiên cu v sinh trưng chiu cao, nghĩa là cũng so sánh s sai khác v đưng kính trung bình ca rng trng keo lai cùng tui gia 4 xã và cách đt các ơ tiêu chun trong cùng mt c tui mt xã. Kt qu tính các giá tr trung bình v đưng kính đưc th hin bng 4.6.
62. 53 Bng 4.6 Đưng kính rng trng keo lai theo các c tui 4 xã Đơn v tính: cm Tui rng S hiu ơ Xã trng tiêu chun Cư K'Rố Ea M'Đoan Cư Prao Ea Trang 3.1 3,5 3,5 3,3 3,3 3.2 3,9 3,3 3,2 3,4 3.3 3,5 3,7 3,1 3,5 3 3.4 3,5 3,8 3,2 3,6 3.5 3,7 3,5 3,1 3,5 Trung bình 3,6 3,6 3,2 3,5 5.1 7,4 7,1 7,1 5.2 7,5 7,4 6,9 5.3 7,6 7,5 7,2 5 5.4 7,3 7,6 6,8 5.5 7,0 7,4 6,8 Trung bình 7,4 7,4 7,0 6.1 10,6 10,6 10,3 10,4 6.2 10,8 10,7 9,9 10,5 6.3 11,4 10,3 10,1 11,0 6 6.4 10,9 10,3 9,9 10,6 6.5 11,0 10,7 10,5 10,7 Trung bình 10,9 10,5 10,1 10,6 8.1 13,6 12,2 11,6 8,2 13,2 12,0 11,9 8.3 13,3 12,5 10,7 8 8.4 13,9 11,6 10,6 8.5 13,5 11,7 10,8 Trung bình 13,5 12,0 11,1 Kt qu trên cho thy, nhìn chung sc sinh trưng v đưng kính ca rng trng keo lai đa phương nghiên cu đt mc trung bình, tăng trưng đưng kính t tui 3 đn tui 8 cp năng sut tt đt t 3,6 đn 13,5cm, cp năng sut xu t 3,3 đn 11,1cm. Tc đ sinh trưng tăng khá đu theo thi gian và trung bình đt 1,5 – 1,8cm/năm. Kt qu kim tra s sai khác các giá tr trung bình v đưng kính bng phân tích phương sai và tiêu chun t ca Student đưc th hin ph lc 3 và 4, đây ch tĩm tt các kt qu chính.
63. 54 Bng 4.7 Kt qu so sánh v sinh trưng đưng kính keo lai 4 xã Tui So sánh s khác nhau Kt qu phân tích phương sai Kt lun rng v đưng kính F tính F bng (0,05) Gia các ln lp 0,29 3,26 Khơng cĩ ý nghĩa 3 Gia 4 xã 6,95 3,49 Cĩ ý nghĩa Gia các ln lp 1,52 3,84 Khơng cĩ ý nghĩa 5 Gia 4 xã 8,62 4,46 Cĩ ý nghĩa Gia các ln lp 1,39 3,06 Khơng cĩ ý nghĩa 6 Gia 4 xã 9,59 3.49 Cĩ ý nghĩa Gia các ln lp 0,58 3,84 Khơng cĩ ý nghĩa 8 Gia 4 xã 33,57 4,46 Cĩ ý nghĩa Kt qu trên cho thy vic đt các ơ tiêu chun trong mt c tui các đa đim khác nhau trong cùng mt xã là chưa cĩ nh hưng cĩ ý nghĩa đn s sai khác v đưng kính. Nĩi cách khác, giá tr bình quân v đưng kính ca các ơ tiêu chun trong cùng mt c tui mi xã là đng nht. Kt qu kim tra bng tiêu chun t ca Student cho thy, rng trng keo lai các Cư K’Rĩa cĩ sinh trưng đưng kính tri hơn mt ít so vi các xã khác, đc bit giai đon tui 8 s khác bit này là rõ ràng hơn c. Nguyên nhân chính là do đt xã Cư K’Rĩa cĩ đc đim lý hĩa tính tt hơn các xã khác. Hình 4.7: Rng trng keo lai 6 tui Hình 4.8: Rng trng keo lai 8 tui
64. 55 Hình 4.9: Sinh trưng đưng kính keo lai theo các c tui 4 xã Qua tham kho mt s kt qu nghiên cu v sinh trưng ca keo lai mt s đa phương trong nưc cho thy, trên nn đt Bazan thối hĩa cao nguyên Plei Ku, sinh trưng ca keo lai tui 6 cĩ chiu cao là 11,72m và đưng kính 1,3 là 10,59cm (Nguyn Huy Sơn, 2008 [25]); keo lai trng thâm canh Ba Vì lúc 6,5 tui cĩ chiu cao 15m, đưng kính 14,3m (Đồn Ngc Giao, 2003, [6]). Như vy, so sánh vi keo lai trng các đa phương khác thì keo lai trng huyn M’Đrăk ca cơng ty c phn tp đồn Tân Mai ch đt mc đ sinh trưng trung bình. Nguyên nhân chính là điu kin lp đa đt trng rng vùng M’Đrăk nghèo xu, tng đt canh tác mng và mc đu tư thâm canh thp, ch cĩ bĩn lĩt 50g phân phc hp NPK/ cây, khơng cĩ bĩn thúc trong sut c chu kỳ kinh doanh. 4.3 Lp biu sn lưng rng trng keo lai 4.3.1 Lp biu cp năng sut Phân chia cp năng sut đưc hiu là phân loi đi tưng thành các đơn v tương đi đng nht v năng sut; cơng vic này cn đưc tin hành bưc đu tiên trong quá trình d báo sn lưng.
65. 56 Thơng qua biu cp năng sut giúp cho: Phân loi đ đánh giá năng sut ca rng trng hin ti D báo năng sut, sn lưng ca lồi cây trng trên đúng vi tng điu kin c th. Như vy cĩ th nĩi biu cp năng sut là cơng c đ phân loi rng v mt năng sut và sn lưng. Năng sut và sn lưng rng trng b chi phi bi nhiu yu t khác nhau như: Ngun gc xut x, ngun ging cây trng, đt đai, đa hình, đ cao, khí hu, thi tit, và quy trình chăm sĩc, nuơi dưng, ta thưa Cĩ rt nhiu nhân t tác đng như vy, do đĩ khơng th to thành các t hp đng nht các nhân t sinh thái, tác nhân đ d báo sn lưng; do vy trong khoa hc sn lưng thưng da vào kt qu sn lưng đ phân loi, cĩ nghĩa là phân loi các đi tưng thành các loi, đơn v tương đi đng nht v năng sut rng, trên cơ s đĩ lp biu sn lưng cho tng loi. Năng sut rng biu hin đy đ nht thơng qua tăng trưng v tr lưng ca lâm phn (Z M), tuy nhiên vic xác đnh Z M trong thc t là khĩ khăn; trong khi đĩ các loi chiu cao bình quân lâm phn li cĩ quan h cht ch vi tăng trưng và phn nh tt năng sut ca rng trng trong tng giai đon sinh trưng. Cĩ nhiu loi chiu cao bình quân lâm phn đưc s dng đ làm ch tiêu phân cp năng sut, đĩ là chiu cao bình quân tng tri (Ho) và chiu cao bình quân tương ng vi cây cĩ tit din ngang trung bình (Hg). Do đi tưng nghiên cu ca đ tài là rng trng, đng nht v mt đ trng ban đu, cĩ cùng ch đ chăm sĩc và khơng qua ta thưa nên chiu cao bình quân chung (H) đưc s dng làm ch tiêu phân chia cp năng sut. Đ lp biu cp năng sut đã tin hành điu tra thc đa, ti mi đim đo đm tồn b chiu cao và đưng kính ca cây trong ơ tiêu chun t đĩ xác đnh đưc chiu cao bình quân chung ca lâm phn. Kt qu thăm dị các mơ hình thích hp bng phn mm Statgraphics Plus, cho thy hàm Schumacher (Y = a.exp (b.X m)) cĩ R 2 cao nht và đưng lý thuyt đi