Luận văn Nghiên cứu các cơ sở thực tiễn để phát triển trồng rừng sản xuất tại Công ty lâm nghiệp Nam Nung - Tỉnh Đăk Nông

Nội dung text: Luận văn Nghiên cứu các cơ sở thực tiễn để phát triển trồng rừng sản xuất tại Công ty lâm nghiệp Nam Nung - Tỉnh Đăk Nông

1. B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN DƯƠNG TÍN ĐC “NGHIÊN CU CÁC CƠ S THC TIN Đ PHÁT TRIN TRNG RNG SN XUT TI CƠNG TY LÂM NGHIP NAM NUNG TNH ĐĂK NƠNG” LUN VĂN THC SĨ KHOA HC LÂM NGHIP Bu ơn Ma Thut 2010
2. B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN DƯƠNG TÍN ĐC NGHIÊN CU CÁC CƠ S THC TIN Đ PHÁT TRIN TRNG RNG SN XUT TI CƠNG TY LÂM NGHIP NAM NUNG TNH ĐĂK NƠNG CHUYÊN NGÀNH LÂM HC MÃ S: 60.62.60 LUN VĂN THC S KHOA HC LÂM NGHIP Ngưi hưng dn khoa hc: PGS.TS. Võ Đi Hi Buơn Ma Thut 2010
3. LI CM ƠN Lun văn “Nghiên cu các cơ s thc tin đ phát trin trng rng sn xut ti cơng ty Lâm nghip Nam Nung tnh Đăk Nơng ” đưc hồn thành ti Trưng Đi hc Tây Nguyên theo chương trình đào to Cao hc Lâm nghip khố II, giai đon 2007 2010. Trong quá trình thc hin Lun văn, tơi xin chân thành cm ơn s giúp đ tn tình ca các Thy cơ Trưng Đi hc Tây nguyên, S Nơng nghip và phát trin nơng thơn tnh Đk Lk, S Nơng nghip và phát trin nơng thơn tnh Đk Nơng, Chi cc Phát trin nơng thơn tnh Đk Lk, Chi cc Phát trin nơng thơn tnh Đk Nơng, Cơng ty Lâm nghip Nam Nung. Nhân dp này tơi cũng xin đưc bày t s bit ơn đn gia đình, bn bè và đng nghip đã to mi điu kin giúp tơi hồn thành Lun văn này. Đc bit, tơi xin bày t lịng bit ơn sâu sc ti PGS.TS. Võ Đi Hi là ngưi đã trc tip tn tình hưng dn khoa hc, giúp đ tác gi trong sut thi gian thc hin và hồn thành Lun văn. Ln đu làm quen vi nghiên cu khoa hc, Lun văn khơng tránh khi nhng thiu sĩt, tác gi mong nhn đưc nhng đĩng gĩp ca các thy cơ giáo, bn bè đng nghip gn xa đ lun văn đơc hồn thin. Xin chân thành cm ơn. Buơn Ma Thut, tháng 6 năm 2010 Tác gi
4. MC LC Trang ĐT VN Đ 1 Chương 1 TNG QUAN VN Đ NGHIÊN CU 3 1.1. Trên th gii 3 1.1.1. V ging cây trng rng 3 1.1.2. V k thut lâm sinh 4 1.1.3. V chính sách và th trưng 5 1.2. Vit Nam 7 1.2.1. V ging cây trng rng 8 1.2.2. V k thut lâm sinh 9 1.2.3. V phân chia lp đa và quy hoch vùng trng 11 1.2.4. V chính sách và th trưng 12 1.3. Nhn xét và đánh giá chung 14 Chương 2 MC TIÊU, ĐI TƯNG, PHM VI, NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 16 2.1. Mc tiêu nghiên cu 16 2.1.1. Mc tiêu chung 16 2.1.2. Mc tiêu c th 16 2.2. Đi tưng và phm vi nghiên cu 16 2.3. Ni dung nghiên cu 17 2.4. Phương pháp nghiên cu 17 2.4.1. Quan đim và cách tip cn ca đ tài 17 2.4.2. Phương pháp điu tra, đánh giá các mơ hình và thu thp s liu ngoi nghip 18 2.4.3. Phương pháp phân tích và x lý s liu 20 Chương 3 ĐIU KIN T NHIÊN, KINH T XÃ HI KHU VC NGHIÊN CU 24 3.1. Điu kin t nhiên 24
5. 3.1.1. V trí đa lý 24 3.1.2. Đa hình 24 3.1.3. Đt đai 24 3.1.4. Khí hu 25 3.1.5. Thy văn 25 3.1.6. Tài nguyên rng 26 3.2. Điu kin kinh t xã hi 26 3.2.1. Dân s, dân tc và lao đng 26 3.2.1.1. Dân s 26 3.2.1.2. Dân tc 27 3.2.1.3. Lao đng 28 3.2.2. Cơ s h tng, y t, giáo dc 28 3.2.2.1. Mng lưi giao thơng 28 3.2.2.2. Y t 28 3.2.2.3. Giáo dc 29 3.3. Nhn xét và đánh giá chung 29 3.4. Đánh giá tình hình hot đng sn xut kinh doanh ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 31 3.4.1. Quá trình hình thành và cơ cu t chc ca Cơng ty 31 3.4.1.1. Quá trình hình thành và phát trin 31 3.4.1.2. Cơ cu t chc ca Cơng ty 32 3.4.2. Hot đng sn xut kinh doanh 34 3.5. Tìm hiu quá trình phát trin RTSX Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 38 3.5.1. Quá trình phát trin RTSX 38 3.5.2. Hin trng tài nguyên rng Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 41 3.5.3. Đnh hưng phát trin rng trng sn xut 45 Chương 4 KT QU NGHIÊN CU VÀ THO LUN 47 4.1. Đánh giá các mơ hình RTSX đã cĩ Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 47 4.1.1. Đánh giá các bin pháp k thut gây trng đã áp dng 47
6. 4.1.2. Đánh giá tình hình sinh trưng, năng sut rng trng 51 4.1.2.1. Sinh trưng Xoan ta 51 4.1.2.2. Sinh trưng Keo lá tràm 53 4.1.2.3. Cây Cao su 53 4.1.3. Bưc đu đánh giá hiu qu kinh t, xã hi và mơi trưng các mơ hình rng trng sn xut ch yu 54 4.1.3.1. Hiu qu kinh t 54 4.1.3.2. Hiu qu xã hi 56 4.2. Đánh giá tác đng ca các chính sách ch yu đn phát trin trng RSX ti Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 59 4.2.1. Tng lưc các chính sách ch yu liên quan đn phát trin trng RSX 59 4.2.2. Tác đng ca chính sách ti vic phát trin trng RSX ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 64 4.3. Nghiên cu nh hưng ca th trưng ti phát trin trng RSX ti Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 66 4.3.1. Th trưng nha m Cao su 67 4.3.2. Th trưng g rng trng sn xut 68 4.4. Đ xut gii pháp phát trin trng RSX ti Cơng ty Lâm nghip Nam Nung . 70 4.4.1. Phân tích đim mnh, đim yu, cơ hi và thách thc đi vi vic phát trin trng RSX ti Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 70 4.4.2. Các gii pháp c th đi vi Cơng ty theo tng giai đon 72 Chương 5 KT LUN, TN TI VÀ KIN NGH 76 5.1. Kt lun 76 5.2. Tn ti 79 5.3. Kin ngh 80 Tài liu tham kho PHN PH LC Ph lc 1: Danh sách nhng ngưi đã tham gia phng vn, trao đi Ph lc 2: Các thơng tin, s liu cn thu thp ti Cơng ty Lâm nghip Nam Nung
7. Ph lc 3: Tng hp chi phí trng, chăm sĩc, khai thác 1 ha Cao su Ph lc 4: D tốn chi phí trng, chăm sĩc, bo v 8 năm cho 1 ha rng Xoan ta. Ph lc 5: D tốn chi phí trng, chăm sĩc, bo v 7 năm cho 1 ha rng Keo lá tràm Ph lc 6: Hiu qu kinh t 1 ha Cao su sau 34 năm khu vc xã Nam Nung Ph lc 7: Hiu qu kinh t 1 ha rng Xoan ta sau 8 năm ti Cơng ty Lâm nghip Nam Nung Ph lc 8: Hiu qu kinh t 1 ha rng Keo lá tràm sau 7 năm ti Cơng ty Lâm nghip Nam Nung
8. DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH VIT TT ƠTC : Ơ tiêu chun D1,3 : Đưng kính thân cây ti v trí 1,3m (cm) Hvn : Chiu cao vút ngn Dg : Đưng kính bình quân theo tit din Hg : Chiu cao bình quân theo tit din N/ha : Mt đ (cây/ha) M/ha : Tr lưng (m 3/ha) A : Tui cây rng Dbq : Đưng kính bình quân Hbq : Chiu cao bình quân NPV : Giá tr hin ti ca li nhun BCR : T l thu nhp trên chi phí Bt : Giá tr thu nhp năm t (đng) Ct : Giá tr chi phí năm t (đng) t : Chu kỳ kinh doanh rng (năm) IRR : T l thu hi ni b PV : Phương pháp chit khu FV : Phương pháp tích lu [20] : S tài liu tham kho RSX : Rng sn xut RTSX : Rng trng sn xut NN&PTNT : Nơng nghip và phát trin nơng thơn
9. DANH MC CÁC BNG TT TÊN BNG Trang Bng 3.1: Dân s 2 xã trên đa bàn Cơng ty Lâm nghip Nam Nung qun lý 26 Bng 3.2: Các dân tc trên đa bàn Cơng ty Lâm nghip Nam Nung qun lý 27 Bng 3.3: Tình hình lao đng 2 xã trên đa bàn Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 28 Bng 3.4: Tng s cán b Cơng ty chia theo trình đ chuyên mơn 33 Bng 3.5: Cơ cu t chc và đi ngũ cán b Cơng ty Lâm nghip Nam Nung . 34 Bng 3.6: Kt qu hot đng sn xut kinh doanh ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung giai đon 2006 – 2009 36 Bng 3.7: Quá trình phát trin RTSX Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 39 Bng 3.8: Hin trng tài nguyên rng ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung . 41 Bng 3.9: Din tích rng trng Cao su ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung . 42 Bng 3.10: Din tích rng trng nguyên liu ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung . 44 Bng 4.1: H thng bin pháp k thut trng rng Cao su đã áp dng 47 Bng 4.2: H thng bin pháp k thut trng rng Xoan ta đã áp dng 49 Bng 4.3: H thng bin pháp k thut trng rng Keo lá tràm đã áp dng 49 Bng 4.4: Sinh trưng Xoan ta t tui 1 đn tui 6 51 Bng 4.5: Sinh trưng và năng sut rng trng Xoan ta 52 Bng 4.6: Sinh trưng Keo lá tràm 53 Bng 4.7: D kin doanh thu bán 1 ha Cao su thanh lý 54 Bng 4.8: Kt qu tính tốn tng thu tng chi ca các mơ hình trng rng 55 Bng 4.9: Kt qu tính tốn hiu qu kinh t ca các mơ hình trng rng 56
10. Bng 4.10: Cơng lao đng t các mơ hình trng RSX ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung . 57 Bng 4.11: Phân tích đim mnh, đim yu, cơ hi và thách thc v phát trin trng RSX Cơng ty Lâm nghip Nam Nung. 70 DANH MC CÁC HÌNH, SƠ Đ TT TÊN HÌNH, SƠ Đ Trang Hình 2.1: Sơ đ các bưc tin hành đ tài 18 Hình 2.2: Phng vn cán b và cơng nhân Cơng ty . 20 Hình 3.1: Văn phịng Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 32 Hình 3.2: Rng trng Cao su ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 44 Hình 3.3: Rng trng Xoan ta ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 45 Hình 4.1: Cơng nhân Cơng ty đang thu m Cao su 53 Hình 4.2: Xưng ch bin g ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 59 Sơ đ 4.1: Kênh tiêu th nha m ca Cơng ty vào thi đim hin ti 67 Sơ đ 4.2: Kênh tiêu thu nha m Cao su t năm 2011 tr đi 68 Sơ đ 4.3: Kênh tiêu th sn phm g ca Cơng ty vào thi đim hin ti 69 Sơ đ 4.4: Kênh tiêu th g sn phm ca Cơng ty t năm 2013 69
11. 1 ĐT VN Đ Trong nhiu năm gn đây, tài nguyên rng nhit đi ngày càng b suy gim nghiêm trng, gây nh hưng trc tip đn sinh thái mơi trưng và đi sng ca ngưi dân. Trên th gii trung bình hàng năm rng nhit đi mt đi khong 11 triu ha. Nhm đy nhanh tc đ phc hi rng, Chính ph Vit Nam đã ban hành nhiu chính sách, áp dng nhiu gii pháp, đu tư nhiu chương trình, d án trng rng. Kt qu din tích rng nưc ta đã tăng lên t 12,1 triu ha (2004) đn 13,12 triu ha rng (2008), đ che ph 38,7% (B NN & PTNT, 2009), đáp ng nhu cu v lâm sn, mơi trưng sinh thái và cnh quan du lch. Tuy nhiên, s quan tâm ca chúng ta trong thi gian qua tp trung nhiu vào 2 đi tưng là rng phịng h và rng đc dng, rng trng sn xut (RTSX) chưa đưc quan tâm chú ý nhiu và thc tin sn xut hin nay đang đt ra rt nhiu vn đ cn phi cĩ li gii đáp, c v k thut, kinh t, chính sách và th trưng, gây nh hưng trc tip ti ngưi trng rng. D án trng mi 5 triu ha rng đt ra nhim v phi trng 3 triu ha rng sn xut (RSX) giai đon 1998 2010, tuy nhiên cho đn nay chúng ta chưa đt đưc k hoch đt ra. Chính vì vy, Chính ph đã ch đo trong thi gian ti cn tp trung đy mnh phát trin trng RSX. Cơng ty Lâm nghip Nam Nung tin thân là Lâm trưng Nam Nung thuc tnh Đk Nơng, trưc năm 1995 hot đng ch yu ca Cơng ty tp trung vào qun lý bo v rng và khai thác ch bin lâm sn. Sau năm 1995, chuyn sang trng rng phịng h và qun lý bo v rng theo d án 661. Cơng ty đã phát huy sc mnh tp th, vn đng qun chúng nhân dân, tn dng trit đ tài nguyên rng và đt rng nhm m rng ngành ngh, trong đĩ phát trin trng RSX là mt lĩnh vc đưc Cơng ty rt quan tâm. Tuy nhiên, mc dù đây là vùng cĩ tim năng phát trin kinh t xã hi nhưng đng thi cũng là vùng chm phát trin vi cơ s h tng thp kém, kh năng tip cn vi các tin b k thut cịn rt hn ch, yu t kinh t xã hi và nhân văn cũng là nhng tr ngi cho phát trin kinh t Cơng ty này. Nhm đy nhanh tc đ trng RSX, trong nhng năm gn đây, Cơng ty đã trng rng Cao su và rng nguyên liu (năm 2005 là 364,9 ha, năm 2006 là 241,0 ha,
12. 2 năm 2007 là 648,4 ha, năm 2008 là 206,9 ha) thu hút hàng trăm lao đng đa phương. Ngày 17/9/2008, B trưng B Nơng nghip và phát trin nơng thơn Cao Đc Phát đã ký Quyt đnh s 2855/QĐ/BNNKHCN v vic “Cơng nhn cây Cao su là cây đa mc đích”. Theo quyt đnh này, cây Cao su cĩ th đưc s dng cho c mc đích nơng nghip và lâm nghip. Quyt đnh này đã m ra mt cơ hi mi cho phát trin RTSX vùng Tây Nguyên, trong đĩ cĩ Cơng ty Lâm nghip Nam Nung. Đc bit, ngày 24/10/2007 Th tưng Chính ph đã cĩ Quyt đnh s 1434/QĐTTg v vic phê duyt phương án sp xp, đi mi doanh nghip 100% vn nhà nưc thuc UBND tnh Đăk Nơng giai đon 2007 2010. Theo Quyt đnh này, Cơng ty Lâm nghip Nam Nung s là đơn v lâm nghip thí đim c phn hĩa ca tnh Đăk Nơng. Như vy, trong giai đon ti đây hot đng ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung s bưc vào mt giai đon mi vi nhiu cơ hi và thách thc mi, trong đĩ phát trin trng RSX cn đưc đc bit ưu tiên. Xut phát t thc t đĩ, đ tài “ Nghiên cu các cơ s thc tin đ phát trin trng rng sn xut Cơng ty Lâm nghip Nam Nung ” đưc đt ra là ht sc cn thit và cĩ ý nghĩa c v lý lun và thc tin.
13. 3 Chương 1 TNG QUAN VN Đ NGHIÊN CU 1.1 . Trên th gii Đ nâng cao năng sut, cht lưng và phát trin trng rng sn xut (RSX), các nhà khoa hc nhiu nưc trên th gii đã tp trung nghiên cu khá tồn din v tt c các lĩnh vc t tuyn chn tp đồn cây trng rng cĩ năng sut cao, điu kin gây trng, các bin pháp k thut lâm sinh, sâu bnh, phân vùng sinh thái, tăng trưng và sn lưng rng, cho ti các chính sách, th trưng và ch bin lâm sn. Cĩ th nĩi cho đn nay cơ s khoa hc cho vic phát trin RTSX các nưc phát trin đã đưc hồn thin và đi vào phc v sn xut lâm nghip trong nhiu năm qua. 1.1.1. V ging cây trng rng Thành cơng ca cơng tác trng RSX trưc ht phi k đn cơng tác nghiên cu ging cây rng. T th k XVIII, XIX, nhng ý tưng v cơng tác lai ging, sn xut ht ging và nhân ging sinh dưng cây rng đã thu đưc mt s thành tu nht đnh: Syrach Larsen đã sn xut đưc mt s cây lai cĩ hình dáng đp và cĩ ưu th v sinh trưng. Nilsson Ehle (1949 1973) đã phát hin ra cây tam bi cĩ sinh trưng tt hơn so vi cây nh bi. Đây là mt trong nhng lĩnh vc nghiên cu mang tính đt phá và đã thu đưc nhng thành tu đáng k trong thi gian qua. Theo Eldridge (1993) [48] các chương trình chn ging đã bt đu nhiu nưc và tp trung cho nhiu lồi cây mc nhanh khác nhau, trong đĩ cĩ Bch đàn Brazil đã chn cây tri và xây dng vưn ging cây con th phn t do cho các lồi E. maculata ngay t nhng năm 1952; M bt đu vi lồi E. robusta vào năm 1966. T năm 1970 đn 1973 Úc đã chn đưc 160 cây tri cho lồi E. regnans và 170 cây tri cĩ thân hình thng đp và ta cành t nhiên tt lồi E. grandis . Tương t như vy, 150 cây tri đã đưc chn rng t nhiên cho lồi E. diversicolor Úc và lồi E. deglupta Papua New Guinea (dn theo [26]). Nh nhng cơng trình nghiên cu chn lc và to ging mi ti nay nhiu
14. 4 nưc đã cĩ nhng ging cây trng năng sut rt cao, gp 23 ln trưc đây như Brazil đã to đưc nhng khu rng cĩ năng sut 7080 m 3/ha/năm, ti Cơng Gơ năng sut rng cũng đt 40 50 m 3/ha/năm. Theo Covin (1990) ti Pháp, Ý nhiu khu rng cung cp nguyên liu giy cũng đt năng sut 40 50 m 3/ha/năm, kt qu là hàng ngàn ha đt nơng nghip đưc chuyn đi thành đt lâm nghip đ trng rng cung cp nguyên liu giy đt hiu qu kinh t cao. Theo Swoatdi, Chamlong (1990) (dn theo [52]) ti Thái Lan rng Tch cũng đã đt sn lưng 15 20 m3/ha/năm, Ngồi Bch đàn, trong nhng năm qua các cơng trình nghiên cu v ging cũng đã tp trung vào các lồi cây trng rng cơng nghip khác như các lồi Keo và Lõi th. Nghiên cu ca Cesar Nuevo (2000) [47] đã kho nghim các dịng Keo nhp t Úc và Papua New Guinea, các ging Lõi th đa phương t các nơi khác nhau Mindanao. Trên cơ s kt qu la chn các xut x tt nht và nhng cây tri đã xây dng vùng sn xut ging và dán nhãn các cây tri la chn. Chn ging kháng bnh và lai ging cũng là nhng hưng nghiên cu đưc nhiu tác gi quan tâm. Ti Braxin, Ken Old, Alffenas và các cng s t năm 2000 2003 đã thc hin mt chương trình chn ging kháng bnh cho các lồi Bch đàn chng bnh g st Puccinia. Các cơng trình nghiên cu v lai ging cũng đã mang li nhiu kt qu tt phc v trng RSX (Assis, 2000), (Paramathma, Surendran, 2000), (FAO, 1979), 1.1.2. V k thut lâm sinh Bên cnh cơng tác ging cây trng, các bin pháp k thut gây trng, chăm sĩc và nuơi dưng rng cũng đã đưc quan tâm nghiên cu. J.B Ball, Tj Wormald, L Russo (1995) [49] khi nghiên cu tính bn vng ca rng trng đã quan tâm đn cu trúc tng tán ca rng hn loi. Matthew, J Kelty (1995) (dn theo [53]) đã nghiên cu xây dng mơ hình rng trng hn lồi gia cây g và cây h đu. Đc bit, Malaysia ngưi ta đã xây dng rng nhiu tng hn lồi trên 3 đi tưng: rng t nhiên, rng Keo tai tưng và rng Tch, đã s dng 23 lồi cây cĩ giá tr
15. 5 trng theo băng 10m, 20m, 30m, 40m, và phương thc hn giao khác nhau. Nhiu nơi ngưi ta đã ci to nhng khu đt đã b thối hố mnh đ trng rng mang li hiu qu cao. Vic to lp các lồi cây h tr ban đu cho cây trng chính trưc khi xây dng các mơ hình rng trng hn lồi là rt cn thit. Nghiên cu v lĩnh vc này đin hình cĩ tác gi Matti Leikola (1995) [51] đã nghiên cu to lp mơ hình rng trng hn lồi gia cây thân g vi cây h đu. Kt qu cho thy cây h đu cĩ tác dng h tr rt tt cho cây trng chính. Nghiên cu v phương thc, mt đ và các bin pháp k thut trng rng khác cũng đã đưc thc hin nhiu nưc trên th gii, to cơ s khoa hc cho phát trin trng RSX trong thi gian qua. Vn đ gii quyt đi sng trưc mt ca ngưi dân tham gia phát trin RTSX cũng đưc nhiu tác gi quan tâm nghiên cu. Theo Bradford R. Phillips (2002) [46] Fuji ngưi ta trng mt s lồi tre lung trên đi va đ bo v đt và phát trin kinh t cho 119 h gia đình nghèo; Indonesia ngưi ta đã áp dng phương thc nơng lâm kt hp vi cây Tch, Đây là mt trong nhng hưng đi rt phù hp đi vi vùng đi núi mt s nưc khu vc Đơng Nam Á, trong đĩ cĩ nưc ta [46]. Azmy Hj. Mohamed và Abd. Razak Othman (2003) [45] cho bit Malaysia ngưi ta đã s dng các lồi tre, lung đ phc hi nhng lâm phn đã thối hố rt cĩ hiu qu. Tre lung cĩ th trng nhng khu rng sau khai thác trng hoc nhng khu vc b khai thác quá mc. 1.1.3. V chính sách và th trưng Hiu qu ca cơng tác trng RSX chính là hiu qu v kinh t. Sn phm rng trng phi cĩ đưc th trưng, phc v đưc c mc tiêu trưc mt cũng như lâu dài. Đng thi, phương thc canh tác phi phù hp vi kin thc bn đa và d áp dng đi vi ngưi dân. Theo nghiên cu ca Ianuskơ K (1996) (dn theo [54]), vn đ th trưng tiêu th sn phm cho các khu rng trng kinh t cĩ th gii quyt đưc thơng qua nhng k hoch xây dng và phát trin các nhà máy ch bin lâm sn vi quy mơ khác nhau trên cơ s áp dng các cơng c chính sách “địn
16. 6 by” nhm thu hút các thành phn kinh t tham gia vào phát trin rng. Thom R. Waggener (2000)(dn theo [37]), đ phát trin trng RSX đt hiu qu kinh t cao, ngồi s đu tư tp trung v kinh t và k thut cịn phi chú ý nghiên cu nhng vn đ cĩ liên quan đn chính sách và th trưng. Nhn din đưc 2 vn đ then cht, đĩng vai trị quyt đnh đi vi quá trình sn xut này nên ti các nưc phát trin như M, Nht, Canada, nghiên cu v kinh t lâm nghip cp quc gia hin nay đưc tp trung vào th trưng và kh năng cnh tranh ca sn phm. Trên quan đim “th trưng là chìa khố ca quá trình sn xut”, các nhà kinh t lâm nghip phân tích rng chính th trưng s tr li câu hi sn xut cái gì và sn xut cho ai? Khi th trưng cĩ nhu cu và li ích ca ngưi sn xut đưc đm bo thì s thúc đy đưc sn xut phát trin to ra sn phm hàng hố. Theo quan đim v s hu, Thomas Enters và Patrick B. Durst (2004) đã dn ra rng rng trng cĩ th phân theo các hình thc s hu sau: S hu cơng cng hay s hu Nhà nưc. S hu cá nhân: Rng trng thuc h gia đình, cá nhân, hp tác xã, doanh nghip và các nhà máy ch bin g. S hu tp th: Rng trng thuc các t chc xã hi. Liu Jinlong (2004) [50] da trên vic phân tích và đánh giá tình hình thc t trong nhng năm qua đã đưa ra mt s cơng c ch đo khuyn khích tư nhân phát trin trng rng Trung Quc là: i) Rng và đt rng cn đưc tư nhân hố; ii) Ký hp đng hoc cho tư nhân thuê đt lâm nghip ca Nhà nưc; iii) Gim thu đánh vào các lâm sn; iv) Đu tư tài chính cho tư nhân trng rng. v) Phát trin quan h hp tác gia các Cơng ty vi ngưi dân đ phát trin trng rng. Nhng cơng c mà tác gi đ xut tương đi tồn din t quan đim chung
17. 7 v qun lý lâm nghip, vn đ đt đai, thu, cho ti mi quan h gia các Cơng ty trng rng và ngưi dân. Đây cĩ th nĩi là nhng địn by thúc đy tư nhân tham gia trng rng Trung Quc nĩi riêng trong nhng năm qua và là nhng đnh hưng quan trng cho các nưc đang phát trin nĩi chung, trong đĩ cĩ Vit Nam. Các hình thc khuyn khích trng rng sn xut cũng đưc nhiu tác gi trên th gii quan tâm nghiên cu như Narong Mahannop (2004) [52] Thái Lan, Ashadi and Nina Mindawati (2004) [44] Indonesia, Các tác gi cho bit hin nay các nưc Đơng Nam Á, 3 vn đ đưc xem là quan trng, khuyn khích ngưi dân tham gia trng rng là: Quy đnh rõ ràng v quyn s dng đt. Quy đnh rõ đi tưng hưng li rng trng. Nâng cao hiu bit và nm bt k thut ca ngưi dân. Đây cũng là nhng vn đ mà các nưc trong khu vc, trong đĩ cĩ Vit Nam đã và đang gii quyt đ thu hút nhiu thành phn kinh t tham gia trng RSX, đc bit là khơi thơng ngun vn tư nhân, vn đu tư trc tip t nưc ngồi cho trng rng. Vì vy, quan đim chung đ phát trin trng RSX cĩ hiu qu kinh t là trng rng cung cp nguyên liu cho cơng nghip ch bin và xut khu vi s tham gia ca nhiu thành phn kinh t và đa dng hố các hình thc s hu trong mi loi hình t chc sn xut kinh doanh rng trng (Hồng Liên Sơn, 2005). 1.2. Vit Nam Trong nhng năm qua, cùng vi s đi mi ca đt nưc, s quan tâm ca Nhà nưc, ngành Lâm nghip nưc ta đã cĩ nhng bưc chuyn bin đáng k trên nhiu lĩnh vc. Bên cnh nhng đi mi căn bn v cơng tác t chc qun lý, hot đng nghiên cu khoa hc v xây dng và phát trin RTSX cũng đã đưc quan tâm hơn. Hàng lot các chương trình, d án v trng rng đã đưc thc hin trong khp c nưc, nhiu mơ hình RTSX quy mơ ln đã đưc thit lp, bin pháp k thut đã đưc đúc rút xây dng thành quy trình, quy phm, Liên quan đn đ tài này xin đ cp ti mt s cơng trình nghiên cu quan trng sau đây.
18. 8 1.2.1. V ging cây trng rng Nhng nghiên cu ca Trung tâm Nghiên cu Ging cây rng thuc Vin Khoa hc Lâm nghip Vit Nam, đc bit là ca Lê Đình Kh (1996, 1999, 2000), Nguyn Hồng Nghĩa (20002001), Hà Huy Thnh (1999, 2002) [13], [14], [16], [26], [27], đã nghiên cu tuyn chn các xut x, ging Keo lai t nhiên, Bch đàn và lai ging nhân to gia các lồi keo, kt qu đã chn và to ra đưc các dịng lai cĩ sc sinh trưng gp 1,5 2,5 ln các lồi cây b m, năng sut rng trng mt s vùng đt t 20 30 m 3/ha/năm, cĩ nơi đt 40 m 3/ha/năm. Nguyn Vit Cưng (2002, 2004) [3], [4] đã nghiên cu khá tồn din v lai ging 3 lồi Bch đàn urophylla , camaldulensis và exserta t vic nghiên cu cơ s khoa hc ca lai ging như thi kỳ n hoa, ct tr ht phn, cho đn đánh giá, kho nghim các t hp lai. Tác gi cho bit t 9 t hp lai và 5 dịng Bch đàn lai đã chn đưc 7 t hp lai U29C3, U15E4, U15C1, E1U29, U29E1, U2U29 và U29E2 đt năng năng sut t 20 27 m 3/ha/năm, gp 1,5 2 ln ging sn xut hin nay; 3 dịng Bch đàn lai 81, 85 và HH cĩ năng sut vưt các ging PN2 và PN14 t 23 84%. Bên cnh các lồi Keo và Bch đàn, các nghiên cu cũng đã tp trung vào mt s lồi cây trng rng ch lc khác như Thơng Caribê, Thơng nha, Tràm cĩ năng sut cao, . T năm 1986 đn nay tp đồn cây trng rng đã phong phú và đa dng hơn, phc v cho nhiu mc đích khác nhau, đc bit là vic tìm kim cây bn đa đưc ưu tiên hàng đu phc v chương trình 327 [30]. Theo Lê Quang Liên (1991) [18] nghiên cu di thc và k thut nhân ging Lung Thanh Hố đã đưc Trung tâm Nghiên cu Thc nghim lâm sinh Cu Hai thc hin t đu nhng năm 1990 và hin nay cây lung đã và đang đưc phát trin rng rãi mt s tnh MNPB như Phú Th, Hồ Bình, và đã tr thành cây cung cp nguyên liu cĩ giá tr, cây xố đĩi gim nghèo cho ngưi dân min núi. Vi nhng kt qu nghiên cu đt đưc trong nhng năm qua nhiu ging cây trng rng đã đưc B NN & PTNT cơng nhn là ging tin b k thut. Hin
19. 9 nay, cơng tác nghiên cu ging cây rng đang phát trin mnh c v chiu rng và chiu sâu. Nhiu nghiên cu đang hưng vào tuyn chn các dịng, xut x cây trng kháng bnh như cơng trình ca Nguyn Hồng Nghĩa và Phm Quang Thu, 2 dịng Bch đàn SM16 và SM23 đã đưc B NN & PTNT cơng nhn là ging tin b k thut theo Quyt đnh s 1526 QĐ/BNNKHCN ngày 6/6/2005. Cơng ngh nhân ging như hom, mơ, ghép, chit, cũng đã cĩ nhng bưc tin đáng k (Nguyn Hồng Nghĩa [27]). Hin nay, hu ht các vùng đu đã cĩ vưn ươm cơng nghip vi quy mơ sn xut hàng triu cây mt năm. Nhng thành cơng trong cơng tác nghiên cu ging cây trng rng đã to ra nhng điu kin thun li cho vic phát trin RTSX nưc ta trong nhng năm qua. Tuy nhiên, nhng ging cây mi, cĩ năng sut cao mi ch yu đưc th nghim và phát trin mt s vùng như Đơng Nam B, Đơng Hà, Quy Nhơn, Kon Tum, đi vi vùng Tây Nguyên nĩi chung các ging mi này chưa đưc kho nghim c th, vì vy, hu ht các tnh Tây Nguyên chưa đưa đưc các ging mi này vào sn xut, đc bit là nhng b ging mi va đưc B NN & PTNT cơng nhn. T thc t đĩ cho thy, vic đưa nhanh nhng ging mi và k thut vào sn xut vùng Tây Nguyên, trong đĩ cĩ Đăk Nơng là rt cn thit nhm nâng cao hiu qu cơng tác trng rng, thu hút đưc nhiu tng lp nhân dân vào xây dng rng. Đây cũng là mong mun và ch trương ca B NN & PTNT, B KHCN trong nhng năm qua và hin nay. 1.2.2. V k thut lâm sinh Trưc đây, các cơng trình nghiên cu ch yu tp trung vào mt s ít các lồi cây như Bch đàn liu, M, B đ, Thơng nha, Thơng đuơi nga, thì gn đây, cùng vi nhng tin b v nghiên cu ging cây rng, chúng ta đã tp trung nhiu vào các lồi cây mc nhanh cung cp nguyên liu như Keo lai, Keo tai tưng, Bch đàn urophylla, Thơng caribê, Các cơng trình nghiên cu quan trng cĩ th k đn là:
20. 10 Hồng Xuân Tý và các cng s (1996) [41] v nâng cao cơng ngh thâm canh rng trng B đ, Bch đàn, Keo và s dng cây h đu đ ci to đt và nâng cao sn lưng rng. Phm Th Dũng (1998) [5] v ng dng các kt qu nghiên cu khoa hc đ xây dng mơ hình trng rng năng sut cao làm nguyên liu giy, dăm. Đc bit, gn đây Đ Đình Sâm và các cng s (2001) [35 ] đã thc hin đ tài đc lp cp Nhà nưc “Nghiên cu nhng vn đ k thut lâm sinh nhm thc hin cĩ hiu qu đ án 5 triu ha rng và hưng ti đĩng ca rng t nhiên”, trong đĩ đã tp trung nghiên cu năng sut rng trng Bch đàn urophylla , Bch đàn trng camaldulensis và tereticornis , Keo mangium , Keo lai, ti vùng Trung tâm Bc B, Đơng Nam B và Tây Nguyên. Nghiên cu này đã gii quyt khá nhiu các vn đ v cơ s khoa hc cho thâm canh rng trng như làm đt, bĩn phân, phương thc và k thut trng, kt qu đã gĩp phn nâng cao năng sut rng trng. Phm Văn Tun (2001) [40] đã xây dng mơ hình rng trng cơng nghip phc v nguyên liu bng mt s dịng Keo lai và Bch đàn urophylla kt qu cho thy Keo lai sinh trưng đt năng sut t 25 30 m3/ha/năm ti mt s vùng (Bu Bàng Bình Dương, Sơng Mây Đng Nai), Bch đàn sinh trưng đt 18 20 m3/ha/năm nhiu vùng thí nghim (Vĩnh Phúc, Ba Vì, Qung Tr, ). Mai Đình Hng (1997) [11], Xây dng mơ hình trng rng thâm canh Bch đàn urophylla ti Thanh sơn Phú Th kt qu cho thy kh năng sinh trưng ca cây rng đt 18 25 m 3/ha/năm. Nghiên cu phương thc trng rng hn giao cũng đưc nhiu tác gi quan tâm như Phùng Ngc Lan (1986) đã gây trng rng hn lồi Thơng đuơi nga, Keo lá tràm và Bch đàn trng núi Lut Xuân Mai [17]. Nguyn Hu Vĩnh, Phm Th Huyn, Nguyn Quang Vit (1994) đã nghiên cu cơ s khoa hc ca phương thc trng rng hn lồi Bch đàn + Keo lá tràm [43].
21. 11 Các lồi cây bn đa trong thi gian qua cũng đã đưc chú ý nghiên cu hơn như: Nguyn Hồng Nghĩa (1997) [25] đưa ra nghch lý cơ bn v cây bn đa trong đĩ nêu rõ nhng thun li khĩ khăn khi đưa ra cây bn đa vào trng rng nưc ta; Trn Quang Vit (2001) [42] nghiên cu k thut trng Hơng; Trn Quang Vit, Nguyn Bá Cht (1998) [1] nghiên cu cơ cu cây trng và xây dng quy trình hưng dn k thut trng cho mt s lồi cây ch yu phc v chương trình 327; Nguyn Xuân Quát và cng tác (19891991) [31] đã trng hn giao B Đ + Dĩ (giy), V gây trng cây đc sn cũng đã cĩ nhiu nghiên cu như: Lê Đình Kh và các cng s (19761980) [15] nghiên cu chn ging Ba Kích cĩ năng sut cao; Lê Thanh Chin (1999) [2] nghiên cu thăm dị kh năng trng Qu cĩ năng sut tinh du cao t lá; Đinh Văn T [38] nghiên cu di thc và gây trng Trúc Sào v Hồ Bình; Nguyn Hồng Nghĩa (1995) [24] nghiên cu chn và nhân ging S cĩ năng sut cao, Gn đây Trung tâm Nghiên cu Lâm đc sn đã trin khai khá đng b các ni dung nghiên cu v tình hình gây trng, th trưng và xây dng mơ hình trng cây đc sn vùng đm Vưn Quc gia Ba B (Bc Kn) và K G (Hà Tĩnh). Cĩ th nĩi nghiên cu v vn đ này cũng khá nhiu, k thut gây trng đã đưc đúc rút nhưng khâu chuyn giao và dch v k thut cịn yu, đc bit là vn đ th trưng. Như vy, cĩ th nĩi v lĩnh vc này chúng ta cũng đã đúc rút đưc nhiu kinh nghim qua các kt qu ca nhng nghiên cu, nh đĩ hàng lot các quy trình, quy phm và hưng dn k thut trng đã đưc ban hành và áp dng trng rng thành cơng nhiu nơi, gĩp phn đáng k vào cơng tác phát trin RTSX nưc ta trong thi gian qua. 1.2.3. V phân chia lp đa và quy hoch vùng trng Trong nhng năm gn đây cơng tác quy hoch và phân chia lp đa cho trng rng nguyên liu cũng đã đưc quan tâm nghiên cu và chú trng hơn. Đáng chú ý nht là các cơng trình ca Vin Điu tra quy hoch rng (1999) v phân chia
22. 12 các loi rng phịng h, kinh t và sn xut trên cơ s ng dng H thng thơng tin đa lý (GIS) và thit lp các hàm s tương quan; Cơng trình ca Ngơ Đình Qu, Đ Đình Sâm và cng s (2001) [33 ] đã nghiên cu xác đnh tiêu chun phân chia lp đa vi mơ cho rng trng cơng nghip ti mt s vùng sinh thái Vit Nam, trong đĩ cĩ vùng Trung tâm Bc B da trên 4 yu t: i) Đá m và loi đt; ii) Đ dc; iii) Đ dày tng đt; iv) thm thc bì ch th. Kt qu đã xác đnh đưc các lồi cây trng rng chính theo th t ưu tiên cho tng nhĩm dng lp đa vùng Trung tâm Bc B, Tây Nguyên và Đơng Nam B. Đây là nhng cơ s quan trng cho vic phát trin trng RSX cĩ hiu qu và n đnh nưc ta. 1.2.4. V chính sách và th trưng T khi đi mi chin lưc phát trin lâm nghip Chính ph đã ban hành hàng lot các chính sách v qun lý rng như Lut đt đai, Lut BV&PTR; các Ngh đnh 01/CP [21]; 02/CP [22]; 163/CP [23] v vic giao đt, cho thuê đt lâm nghip; các chính sách đu tư, tín dng như lut Khuyn khích đu tư trong nưc, ngh đnh 43/1999/NĐCP, ngh đnh 50/1999/NĐCP, các chính sách trên đã cĩ tác đng mnh ti phát trin sn xut lâm nghip, đc bit là trng RSX. Cùng vi đi mi chin lưc phát trin lâm nghip ca chính ph, nghiên cu v kinh t và chính sách phát trin trng RSX Vit Nam trong thi gian gn đây cũng đã đưc quan tâm nhiu hơn, song cũng ch tp trung vào mt s vn đ như: phân tích và đánh giá hiu qu kinh t ca cây trng, s dng đt lâm nghip và mt s nghiên cu nh v th trưng. Các cơng trình quan trng cĩ th k đn là: Đ Dỗn Triu (1997) [36] đã nghiên cu xây dng mt s lun c khoa hc và thc tin gĩp phn hồn thin các chính sách khuyn khích đu tư nưc ngồi vào trng rng nguyên liu cơng nghip.
23. 13 Võ Nguyên Huân (1997) [12] đã đánh giá hiu qu giao đt giao rng Thanh Hố, nghiên cu các loi hình ch RSX và khuyn ngh các gii pháp ch yu nhm phát huy ni lc ca ch rng trong qun lý và s dng bn vng. Kt qu nghiên cu đã ch ra nhng khĩ khăn và hn ch ca chính sách giao đt khốn rng và đ xut các khuyn ngh nhm nâng cao hiu qu giao đt lâm nghip và khốn bo v rng. Vũ Long (2000, 2004) [19], [20] đã đánh giá hiu qu s dng đt sau khi giao và khốn đt lâm nghip các tnh min núi phía Bc; Đ Đình Sâm, Lê Quang Trung (2003) [55] đã đánh giá hiu qu trng rng cơng nghip Vit Nam. Phm Xuân Phương (2003, 2004) [28], [29] đã rà sốt các chính sách liên quan đn rng như chính sách v đt đai, đu tư tín dng và ch rõ các ch trương, chính sách là rt kp thi rt, cĩ ý nghĩa nhưng trong quá trình trin khai thc hin cịn gp nhiu bt cp. Tác gi cũng đnh hưng hồn thin các chính sách đ cĩ quy hoch tng th cho vùng trng rng nguyên liu, ch rng cĩ th vay vn trng rng đm bo cĩ li nhun, đm bo rng đưc trng vi tp đồn ging tt. Nguyn Xuân Quát và cng s (2003) [32] đã đánh giá thc trng trng rng nguyên liu phc v cơng nghip ch bin g và lâm sn trong thi gian qua; Lê Quang Trung và cng s (2000) [37] đã nghiên cu và phân tích các chính sách khuyn khích trng rng Thơng nha đã đưa ra 10 khuyn ngh mang tính đnh hưng đ phát trin loi rng này. Nghiên cu th trưng lâm sn cũng đưc nhiu tác gi quan tâm vì đây là vn đ cĩ quan h mt thit ti trng rng, cĩ th đim qua mt s cơng trình nghiên cu như sau: Nguyn Văn Tun (2004) [39] đã nghiên cu hin trng và xu hưng phát trin th trưng g nguyên liu giy vùng Trung tâm Bc B; Ngơ Văn Hi (2004) [7] đã nghiên cu v yu t đu vào và đu ra trong sn xut nơng lâm sn hàng hố min núi phía Bc, tác gi đã phân tích nhng li th, bt li và hiu qu ca sn xut nơng sn hàng hố min núi; Nguyn Văn Dưng (2004) [6] nghiên cu v các yu t nh hưng đn đnh giá sn phm g và LSNG ti
24. 14 Hồnh B và Ba Ch Qung Ninh. Đc bit, Võ Đi Hi (2004, 2005) [9], [10] khi tin hành nghiên cu v th trưng lâm sn rng trng các tnh min núi phía Bc đã tng hp nên các kênh tiêu th g rng trng cũng như lâm sn ngồi g. Tác gi cũng ch ra rng đ phát trin th trưng lâm sn rng trng cn phát trin cơng ngh ch bin lâm sn cũng như hình thành đưc phương thc liên doanh liên kt gia ngưi dân và các Cơng ty lâm nghip. T nhng kt qu nghiên cu trên nhiu lĩnh vc nĩi trên đã to ra đưc nhiu các h thng bin pháp k tht gây trng nhiu lồi cây rng trên nhiu vùng sinh thái. Tuy nhiên, phát trin RTSX cĩ hiu qu và bn vng là mt vn đ ht sc phc tp, va phi đáp ng đưc các yêu cu k thut, va phi đáp ng đưc các vn đ v chính sách và th trưng cũng như các yu t kinh t xã hi. Cĩ như vy mi gii quyt đưc yêu cu hiu qu và bn vng, đng thi cũng là nguyn vng ca ngưi dân tham gia trng rng sn xut. 1.3. Nhn xét và đánh giá chung Đim qua các cơng trình nghiên cu trong và ngồi nưc v nhng vn đ liên quan ti đ tài lun văn cĩ th rút ra mt s nhn xét sau đây: Các cơng trình nghiên cu trên th gii đưc trin khai tương đi tồn din và cĩ quy mơ ln trên tt c các lĩnh vc t khâu k thut cho ti kinh t chính sách, nhiu nghiên cu v chn và to ging, k thut trng, sinh trưng và sn lưng rng đã đưc tin hành đng b to cơ s khoa hc cho phát trin trng rng sn xut các nưc, đc bit vi quy mơ cơng nghip, gĩp phn n đnh sn xut, nâng cao đi sng ngưi dân và phát trin kinh t xã hi min núi t nhiu năm nay. nưc ta nghiên cu phát trin trng RSX mi thc s đưc quan tâm chú ý trong nhng năm gn đây, nht là t khi chúng ta thc hin ch trương đĩng ca rng t nhiên, phát trin các nhà máy giy và các khu cơng nghip ln. Tuy vy, các cơng trình nghiên cu trong nhng năm qua cũng khá tồn din v các lĩnh
25. 15 vc, t nghiên cu chn, to và nhân ging cây trng rng cho ti các bin pháp k thut gây trng và chính sách, th trưng thúc đy phát trin RTSX, nh nhng kt qu nghiên cu này mà cơng tác trng rng sn xut nưc ta đã cĩ nhng bưc tin đáng k. Tuy vy, đi vi tnh Đăk Nơng nĩi chung và Cơng ty Lâm nghip Nam Nung nĩi riêng mt vùng tương đi đc thù v điu kin t nhiên và kinh t xã hi, RTSX mi đưc phát trin trong nhng năm gn đây, trong đĩ lồi cây ch yu là Cao su, Xoan ta và Keo lá tràm; thc tin sn xut đã và đang đt ra rt nhiu cơ hi và thách thc đi vi Cơng ty, nht là khi Cơng ty đang chun b bưc vào thc hin thí đim c phn hố. Trong bi cnh đĩ, phát trin RTSX tr nên quan trng hơn bao gi ht, giúp cho Cơng ty đng vng trên cơ ch th trưng trong bi cnh mi. Xut phát t nhng yêu cu đĩ, đ tài “ Nghiên cu các cơ s thc tin đ phát trin trng rng sn xut ti Cơng ty Lâm nghip Nam Nung tnh Đăk Nơng ” đt ra là ht sc cn thit, va cĩ ý nghĩa khoa hc và thc tin phát trin lâm nghip hin nay.
26. 16 Chương 2 MC TIÊU, ĐI TƯNG, PHM VI, NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 2.1. Mc tiêu nghiên cu 2.1.1. Mc tiêu chung Phát trin và nâng cao hiu qu kinh t rng trng sn xut nhm gĩp phn n đnh đi sng ca cán b cơng nhân viên ca Cơng ty, thu hút cng đng các dân tc đa phương tham gia vào cơng tác qun lý, bo v và phát trin RTSX Cơng ty Lâm nghip Nam Nung. 2.1.2. Mc tiêu c th * V khoa hc: Đánh giá đưc thc trng trng RSX Cơng ty Lâm nghip Nam Nung. Xác đnh đưc mt s lun c cho vic phát trin trng RSX bn vng Cơng ty Lâm nghip Nam Nung. * V thc tin: Đ xut đưc mt s các gii pháp phát trin RTSX Cơng ty Lâm nghip Nam Nung. 2.2 Đi tưng và phm vi nghiên cu Đi tưng nghiên cu chính ca đ tài là rng sn xut. Phm vi nghiên cu ca đ tài: Đưc gii hn như sau: + V đa bàn nghiên cu: Gii hn trong Cơng ty Lâm nghip Nam Nung. + V lồi cây: Vì Cao su đã đưc cơng nhn là lồi cây đa mc đích nên các lồi cây mà đ tài nghiên cu đưc gii hn trong 3 lồi cây là: i) Cao su; ii) Xoan ta; iii) Keo lá tràm. Đây là 3 lồi cây trng rng sn xut Cơng ty Lâm nghip Nam Nung hin nay. V ni dung nghiên cu: + Hiu qu xã hi ca các mơ hình rng trng đ tài gii hn trong vic đánh giá to thêm cơng ăn vic làm, nâng cao nhn thc ca ngưi dân, cung cp cht đt,
27. 17 + Đánh giá tác đng ca các chính sách ti phát trin trng RSX ca Cơng ty gii hn trong vic phân tích và đánh giá các chính sách ch yu v đt đai, giao đt giao rng, khốn bo v rng, tín dng, khai thác và tiêu th lâm sn, 2.3. Ni dung nghiên cu Đ đt đưc các mc tiêu nghiên cu đ ra, đ tài đt ra các ni dung sau: Đánh giá tình hình hot đng sn xut kinh doanh ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung. Tìm hiu quá trình phát trin trng RSX Cơng ty Lâm nghip Nam Nung. Đánh giá các mơ hình RTSX đã cĩ Cơng ty Lâm nghip Nam Nung. Đánh giá tác đng ca các chính sách ch yu đn phát trin trng RSX Cơng ty Lâm nghip Nam Nung. Nghiên cu nh hưng ca th trưng ti phát trin trng RSX ti Cơng ty Lâm nghip Nam Nung. Đ xut mt s gii pháp phát trin trng RSX ti Cơng ty Lâm nghip Nam Nung. 2.4. Phương pháp nghiên cu 2. 4.1. Quan đim và cách tip cn ca đ tài Hiu qu ca RTSX đưc xem xét trong đ tài ch yu là v mt kinh t. Tuy nhiên, vi quan đim phát trin bn vng RTSX và các gii pháp đưa ra cn phi đáp ng c yêu cu v mt xã hi và mơi trưng . Đ phát trin RTSX Cơng ty Lâm nghip Nam Nung, quan đim và cách tip cn ca đ tài là tng hp (t khâu k thut cho ti chính sách và th trưng), đa chuyên mơn và cĩ s tham gia ca cng đng và ngưi dân đa phương. Do Cơng ty Lâm nghip Nam Nung cĩ din tích khá rng, lồi cây trng RSX khác nhau như Cao su, Xoan ta, Keo lá tràm nên phương hưng gii quyt vn đ s cho tng lồi cây c th . Do thi gian nghiên cu ca đ tài ngn nên cách tip cn chính s là k tha các kt qu nghiên cu đã cĩ, đ tài ch nghiên cu b sung nhng vn đ cn thit cĩ liên quan.
28. 18 Các bưc tin hành đ tài c th đưc sơ đ hố như sau: Thu thp và phân Điu tra kho tích các tài liu đã sát sơ b cĩ Phân loi và la chn đa đim nghiên cu chi tit Đánh giá Nghiên cu, Nghiên cu Đánh giá quá trình đánh giá các nh hưng nh hưng phát trin mơ hình đã ca các ca th RTSX cĩ chính sách trư ng Phân tích và x lý các s li u thu đ ưc Đ xut các gii pháp Hình 2.1: Sơ đ các bưc tin hành đ tài 2.4.2. Phương pháp điu tra, đánh giá các mơ hình và thu thp s liu ngoi nghip * Thu thp các s liu đã cĩ : t các ngun sau đây: Các báo cáo, các tài liu khoa hc đã cơng b. Làm vic vi Cơng ty Lâm nghip Nam Nung đ nm đưc tình hình chung và thu thp các s liu đã cĩ v điu kin t nhiên, kinh t xã hi, tình hình phát trin RTSX, chính sách, th trưng và nhng khĩ khăn, tn ti cn gii quyt.
29. 19 Phương pháp điu tra, kho sát đưc tin hành theo các lồi cây trng RSX ch yu trên cơ s kt qu làm vic vi chính quyn đa phương và Cơng ty. Quá trình điu tra đưc tin hành theo 2 bưc: + Bưc 1 : Điu tra kho sát tng th đ nm đưc các đc đim chung trên cơ s đĩ tin hành phân loi đi tưng và la chn các đim điu tra chi tit tip theo. + Bưc 2 : Trên cơ s kt qu thu đưc bưc 1 tin hành điu tra, đánh giá chi tit các mơ hình. Ni dung điu tra tp trung vào các vn đ ch yu sau đây: • Các mơ hình RTSX đã cĩ. • Các bin pháp k thut đã áp dng, các lồi, ging cây trng đã s dng. • Các chính sách phát trin trng RSX đã áp dng trên đa bàn. • Các hình thc và bin pháp t chc, qun lý trng RSX, Da trên tình hình thc t ti Cơng ty Lâm nghip Nam Numg, 3 mơ hình RTSX ph bin sau đây s đưc la chn đ đánh giá: Mơ hình rng trng Cao su. Mơ hình rng trng Xoan ta. Mơ hình trng Keo lá tràm. Tin hành phng vn cán b lãnh đo (2 ngưi), cán b k thut và qun lý rng (3 ngưi), cơng nhân tham gia trng rng, trng Cao su (21 ngưi), lãnh đo xã (2 ngưi). Phương pháp s dng là đánh giá nơng thơn cĩ s tham gia (PRA Participatory Rural Appraisal) vi các cơng c phng vn (lãnh đo, cán b k thut). Các bin pháp k thut xây dng rng s đưc thu thp thơng qua phng vn và các tài liu thit k trng rng hàng năm.
30. 20 Hình 2.2: Phng vn cán b và cơng nhân Cơng ty Đi vi mi loi RTSX, các s liu v sinh trưng s đưc thu thp trên cơ s b trí các ƠTC ngu nhiên các tui khác nhau, din tích ƠTC là 500 m 2, ng vi mi tui lp 3 ƠTC, trên cơ s đĩ đánh giá sinh trưng và năng sut rng. Như vy tng s ƠTC cho tng lồi là: Xoan ta: 18 ƠTC; Keo lá tràm: 6 ƠTC. + Trong mi ƠTC tin hành đo đm các ch tiêu sinh trưng như: D 1,3 , H vn , Hdc , xác đnh mt đ hin ti N/ha. Do Cây Cao su ly m là ch yu, nên ch thu thp các s liu v sn lưng mũ và xác đnh giá tr g Cao su khi ht chu kỳ. 2.4.3. Phương pháp phân tích và x lý s liu Các s liu sinh trưng rng s đưc tính tốn và x lý trên các phn mm máy vi tính thơng dng.
31. 21 Do trong điu kin thc t rng Xoan ta mi đt tui 6 chưa đt tui khai thác là tui 8. Do vy, đ tài đã s dng các hàm thng kê tốn hc đ thit lp mi quan h gia D 1,3 vi H vn đ ngoi suy ra đưng kính và chiu cao ca 2 tui cịn li là tui 7 và tui 8, c th như sau: S dng hàm Schumacher đ mơ phng sinh trưng đưng kính ngang ngc và chiu cao ca Xoan ta theo tui theo phương trình sau: y = a.exp(b.Am) S dng hàm s mũ (hàm gim) đ mơ phng quá trình thay đi mt đ rng theo tui. Đi vi Keo lá tràm thi đim hin ti mi đt tui 2 và 3. Do vy, đ tài đã s dng s liu sinh trưng ca mt s mơ hình trng Keo lá tràm đã đt đn tui khai thác (tui 7) đ ưc tính sn lưng cho mơ hình trng Keo lá tràm ca Cơng ty. Đi vi cây Cao su: Do cây Cao su ch yu là ly sn phm m, do vy đ tài khơng tính sn lưng g mà ch tính giá tr vưn cây bán đưc khi ht chu kỳ kinh doanh mũ. Phân tích SWOT (đim mnh, đim yu, cơ hi và thách thc). * Phân tích hiu qu kinh t: Phương pháp CBA đưc vn dng phân tích hiu qu kinh t các mơ hình rng trng sn xut. Các s liu đưc tp hp và tính bng các hàm kinh t trong chương trình EXCEL. Các ch tiêu kinh t sau đây đưc vn dng tính trong phân tích CBA. + Giá tr li nhun rịng (NPV Net Present Value): NPV là hiu s gia giá tr thu nhp và chi phí thc hin hàng năm ca các mơ hình rng trng sn xut sau khi đã chit khu đ quy v thi đim hin ti. n Bt − Ct NPV = ∑ t (2 1) t = 0 1( + r ) Trong đĩ: NPV: giá tr hin ti ca li nhun rịng (đng).
32. 22 Bt: Giá tr thu nhp năm t (đng). Ct: Giá tr chi phí năm t (đng). t: Chu kỳ kinh doanh rng (năm). n ∑ :Tng giá tr hin ti ca li nhun rịng t năm 0 đn năm t. t=0 NPV dùng đ đánh giá hiu qu các mơ hình rng trng sn xut cĩ quy mơ đu tư, kt cu ging nhau, mơ hình nào cĩ NPV ln thì hiu qu ln hơn. Ch tiêu này nĩi lên đưc quy mơ li nhun v mt s lưng, nu NPV >0 thì mơ hình kinh doanh cĩ hiu qu và ngưc li. + T sut thu nhp và chi phí (BCR Benefits to cost Ratio): BCR là t s sinh lãi thc t, nĩ phn ánh mc đ đu tư và cho bit mc thu nhp trên mt đơn v chi phí sn xut. Cơng thc tính: n Bt ∑ t = 1( + r) BPV BCR = t 0 = (2 2) n Ct CPV ∑ t t=0 1( + r) Trong đĩ: BCR: Là t xut gia li nhun và chi phí (đ/đ). BPV: Giá tr hin ti ca thu nhp (đ). CPV: Giá tr hin ti ca chi phí (đ). Dùng BCR đ đánh giá hiu qu đu tư cho các mơ hình rng trng sn xut, mơ hình nào cĩ BCR >1 thì cĩ hiu qu kinh t. BCR càng ln thì hiu qu kinh t càng cao và ngưc li. + T l thu hi vn ni b (IRR Internal Rate of Return): IRR là ch tiêu đánh giá kh năng thu hi vn. IRR là t l chit khu khi t l này làm cho NPV=0 tc là: n Bt − Ct ∑ t = 0 thì r = IRR (2 3) t=0 1( + r) IRR đưc tính theo (%), đưc dùng đ đánh giá hiu qu kinh t, mơ hình
33. 23 nào cĩ IRR càng ln thì hiu qu kinh t càng cao. T l chit khu dùng cho các cơng thc tính là 8,0%/năm. * Phân tích nh hưng ca các chính sách đn phát trin RTSX: Tp trung phân tích 5 nhĩm chính sách sau: Các chính sách v qun lý rng. Chính sách v đt đai. Chính sách v thu, đu tư, tín dng. Chính sách v khai thác, vn chuyn lâm sn và th trưng. Mt s chính sách khác cĩ liên quan. * Phân tích nh hưng ca th trưng ti phát trin RTSX: Ch yu xem xét các kênh tiêu th sn phm g RTSX ti thi đim hin ti và tương lai gn.
34. 24 Chương 3 ĐIU KIN T NHIÊN, KINH T XÃ HI KHU VC NGHIÊN CU 3.1. Điu kin t nhiên 3.1.1. V trí đa lý Cơng ty Lâm nghip Nam Nung nm trong ta đ đa lý: T 12 015 ’ đn 12 0 17 ’ vĩ đ Bc. T 107 044 ’ đn 107 055 ’ kinh đ Đơng. Cơng ty Lâm nghip Nam Nung thuc đa gii hành chính ca 2 xã là Nâm Nung và xã Nâm NĐir, huyn Krơng Nơ, tnh Đăk Nơng, cách th xã Gia Nghĩa 135 km v hưng Tây Nam, cĩ đa gii hành chính như sau: Phía Bc: Giáp Cơng ty Lâm nghip Đc lp. Phía Nam: Giáp khu Bo tn thiên nhiên Nam Nung. Phía Đơng: Giáp huyn Krơng An Na, tnh Đăk Lăk. Phía Tây: Giáp Cơng ty Lâm nghip Đăk Mol. 3.1.2. Đa hình Đa hình khu vc Cơng ty b chia ct mnh bi h thng các sui ln nh, nhiu khu đi bát úp xen k. Các sui nh cĩ nưc v mùa mưa, mùa khơ khơng cĩ nưc nên gây khĩ khăn cho vic giao thơng đi li phc v phát trin kinh t xã hi cũng như vic vn chuyn các loi lâm sn ra nơi tiêu th. Trong khu vc cĩ bn dng đa hình chính là: Dng núi cao. Dng đi bát úp, chim 70% tng din tích. Dng đa hình đi thp tương đi bng phng. Dng đa hình thung lũng nm ven sơng Krơng Nơ và h lưu sui Đăk PRí. 3.1.3. Đt đai Theo tài liu điu tra, nghiên cu ca Vin khoa hc k thut Nơng Lâm nghip Tây Nguyên thì đt đai khu vc nghiên cu gm 2 loi chính: Đt nâu vàng trên đá Bazan, cĩ đ dy tng đt t 70 100 cm, thành phn cơ gii tht trung bình đn tht nng. Dng đt này chim t l khá ln.
35. 25 Đt Feralit đ vàng trên đá bazan cĩ đ dy tng đt >120cm và cĩ mch nưc ngm >2m, đây là loi đt tt, thun li cho vic sn xut Nơng Lâm nghip trên đa bàn Cơng ty. Đt tt, tng dày nhiu màu m là mt th mnh ln ca Cơng ty lâm nghip Nam Nung. Tuy nhiên, do đa hình b chia ct, đ dc ln nên trong quá trình sn xut cn đc bit chú trng đn các gii pháp làm hn ch chng xĩi mịn và ra trơi. 3.1.4. Khí hu Cơng ty Lâm nghip Nam Nung nm trong vùng khí hu Cao nguyên nhit đi m, đng thi chu nh hưng ca giĩ mùa Tây Nam khơ nĩng thi t Lào vào các tháng 2 3, do vy khí hu trong vùng đưc chia thành hai mùa rõ rt: + Mùa khơ t tháng 11 đn tháng 3 năm sau. + Mùa mưa t tháng 4 đn tháng 10. Nhit đ trung bình năm 23 0C, lưng mưa bình quân 1.800 mm/năm; đ m bình quân 82%. Hưng giĩ thnh hành vào mùa mưa là giĩ Tây Nam, vào thi đim mùa khơ là giĩ Đơng Bc. Giĩ cũng là nhân t quan trng làm nh hưng trc tip đn vic canh tác các loi cây Nơng Cơng nghip trên đa bàn. 3.1.5. Thy văn Tồn b din tích rng và đt rng ca Cơng ty nm trên lưu vc ca ba con sui chính đĩ là sui Đăk Drơ, Sui Đăk PRí và sui Đăk Druok, các con sui này đu chy theo hưng Tây Bc Đơng Nam, đ ra sơng Krơng Nơ. Mc dù lưu lưng nưc khơng ln nhưng vn đ cho sinh hot, chăn nuơi và sn xut nơng, lâm nghip. Đc bit cĩ sui Đăc Mhang đã đưc đp to thành mt h cha nưc rng trên 25 ha, cĩ lưu lưng nưc cha 300.000 m 3 đáp ng đ cho phát trin sn xut nơng lâm nghip ti đa phương. 3.1.6. Tài nguyên rng Din tích t nhiên ca Cơng ty tính đn năm 2009 là 9.898,36 ha, gm 12 tiu khu. Trong đĩ:
36. 26 Đt cĩ rng: 7.685,67 ha gm: + Rng t nhiên: 5.346,25 ha. + Rng trng: 2.339,42 ha. + Cao su: 1.526,38 ha. + Rng nguyên liu: 802,04 ha. + Rng thc nghim: 11,00 ha. Đt khơng cĩ rng: 2.212,69 ha. Trng thái rng ca Cơng ty gm cĩ: IIIa3, IIIa2, IIIa1, RIIIa1, IIa, IIb, Ia, Ib, Ic, tre le, l ơ. Thc bì ch yu là c tranh, c lào, trinh n và mt s loi thc bì khác, các loi thc bì này tp trung ch yu là rng hn giao, rng non, rng phc hi và mt s din tích rng tái sinh sau khai thác. Ngồi ra, trên đa bàn ca Cơng ty cịn cĩ 2 xã vi din tích đt lâm nghip rt ln. C th xã Nâm Nung cĩ tng din tích t nhiên 5.312,5 ha và xã Nâm NĐir là 10.419,2 ha. Hin nay, din tích đt đai này thuc qun lý ca các xã nhưng đây là ngun đt đai khá ln đ Cơng ty cĩ th đu tư phát trin sn xut lâm nghip. 3.2. Điu kin kinh t xã hi 3.2.1. Dân s, dân tc và lao đng 3.2.1.1. Dân s Tình hình dân s 2 xã trên đa bàn Cơng ty tính đn năm 2008 qun lý đưc tng hp bng sau: Bng 3.1: Dân s 2 xã trên đa bàn Cơng ty Lâm nghip Nam Nung qun lý Mt đ T l tăng dân TT Xã H Khu Khu/h (ngưi/km 2) s (%/năm) Nâm 101,2 1,6 1 984 4.204 4,3 Nung Nâm 85,3 1,4 2 1.374 6.713 4,9 NĐir Tng 2.358 10.917 4,6 93,3 1,5
37. 27 Qua bng 3.1 ta thy: Tng dân s 2 xã trên đa bàn Cơng ty Lâm nghip Nam Nung là 10.917 ngưi, trung bình 5.458 ngưi/xã vi tng s 2.358 h, trung bình 4,6 ngưi/h. Mt đ dân s 2 xã khá thp, trung bình 93,3 ngưi/ km 2, bin đng khá ln, ch yu là dân sng tp trung thành thơn và mt s cm dân cư mi phát sinh dc theo các tuyn đưng ln, nơi thun li v giao thơng và ngun nưc. Ngồi dân cư sinh sng lâu đi ti đa phương cịn cĩ mt phn ln là dân di cư t nơi khác đn. S dân di cư xã Nâm Nung là 680 h vi 2.695 khu và xã Nâm NĐir là 1.227 h vi 6.057 khu, tính trung bình dân di cư chim khong 80% tng dân s ca vùng. Vì vy, trong cơng tác qun lý tài nguyên rng ti đa phương cn chú đn thành phn này. 3.2.1.2. Dân tc Đa bàn Cơng ty qun lý là nơi sinh sng ca khá nhiu dân tc khác nhau. S liu tng hp v các dân tc sinh sng trên đa bàn đưc tng hp bng sau: Bng 3.2: Các dân tc trên đa bàn Cơng ty Lâm nghip Nam Nung qun lý Xã Nâm Nung Xã Nâm Nđir TT Dân tc H Khu % H Khu % 1 Mnơng 304 1.509 35,8 147 656 9,7 2 Kinh 513 1.952 46,4 523 2.051 30,5 3 Tày 24 93 2,2 3 12 0,17 4 Thái 63 264 6,2 17 72 1,07 5 Dao 65 334 7,9 670 3.845 57,27 6 Mưng 06 19 0,45 08 42 0,62 7 Nùng 03 12 0,28 1 4 0,05 8 Sán Dìu 1 4 0,05 Tng 984 4.204 100,0 1.374 6.713 100,0 Qua bng trên ta thy ti đa phương cĩ 9 dân tc anh em cùng chung sng, trong đĩ đơng nht là dân tc Dao vi 4.179 nhân khu (chim 38,3%); tip đn là dân tc Kinh vi 4.003 nhân khu (chim 36,7%); xp th 3 là dân tc thiu s ti
38. 28 ch Mơ nơng vi 2.165 nhân khu (chim 19,92%), các dân tc khác s ngưi khơng đáng k như dân tc Thái: 336 nhân khu (chim 3,09%), dân tc Tày: 105 nhân khu (chim 0,97%), S đa dng v thành phn dân tc đã to ra s đa dng v văn hĩa và phương thc sn xut, tuy nhiên đây cũng là đc đim rt cn chú ý trong cơng tác qun lý tài nguyên rng ti đa phương. 3.2.1.3. Lao đng S liu v tình hình lao đng ti đa phương đưc trình bày bng sau: Bng 3.3: Tình hình lao đng 2 xã trên đa bàn Cơng ty Lâm nghip Nam Nung S khu TT Xã S h Tng s Nam N Lao đng (%) 1 Xã Nâm Nung 984 4.204 2.046 2.158 46,5% 2 Xã Nâm N Đir 1.374 6.713 3.196 3.517 48,8% Tng 2.358 10.917 5.242 5.675 47,65% Bng 3.3 ta thy tng s lao đng ca 2 xã trên đa bàn Cơng ty là 5.207 ngưi, chim 47,7% tng s nhân khu trên đa bàn. Ngun lao đng di dào là thun li rt ln đ phát trin kinh t, xã hi ca đa phương cũng như vic phát trin sn xut kinh doanh lâm nghip ca Cơng ty. 3.2.2. Cơ s h tng, y t, giáo dc 3.2.2.1. Mng lưi giao thơng Trên đa bàn Cơng ty qun lý cĩ mt s tuyn giao thơng chính đi qua là: Tuyn đưng tnh l 4 chy t th trn Krơng Nơ đi các xã Đc Xuyên, Qung Phú, Đăk Nang. Đưng giao thơng liên xã dài 30,4 km đi qua các xã Nâm Nung, Krơng Nơ và Tân Thành. Đưng giao thơng nơng thơn dài 13 km t trung tâm xã Nâm Nung và Nâm NĐir vào D án Cao su ti tiu khu 1289 và các đa phương trong xã. 3.2.2.2. Y t
39. 29 * Xã Nâm Nung: Đưc nhà nưc h tr kinh phí xây dng Trm y t nhà cp IV đã đưa vào hot đng 3 năm nay, cán b y t hin cĩ 4 ngưi, gm 1 bác s và 3 y s. Năm 2007 trm y t đã cp phát thuc cho hơn 4.100 lưt ngưi. *Xã Nâm N Đir : Đưc Nhà nưc h tr ngun kinh phí xây dng trm y t nhà cp IV và đưa vào hot đng vào năm 2006 vi 4 cán b gm 01 Bác s và 03 y s; năm 2007 đã khám cha bnh, cp phát thuc cho hơn 4.000 lưt ngưi, cp phát 950 chic màn cho nhân dân, tm hĩa cht 3.100 chic màn. 3.2.2.3. Giáo dc: Trong my năm gn đây h thng giáo dc trên đa bàn các xã đã tng bưc đưc ci thin. Nhà ca, trưng lp đã đưc nâng cp, dng c phc v cho ging dy và hc tp đưc trang b khá chu đáo, do đĩ thu hút đưc nhiu hc sinh tham gia hc tp, đc bit là hc sinh ca con em đng bào dân tc. Năm hc 2007 2008 xã Nâm Nung cĩ 1 trưng tiu hc và 1 trưng mm non vi tng s 38 giáo viên, 30 lp hc và 820 hc sinh tiu hc và mm non. Xã Nâm NĐir cĩ 4 trưng hc vi 146 giáo viên; 2.020 hc sinh, t l hc sinh trong đ tui đn trưng đt 95%. 3.3. Nhn xét và đánh giá chung Thun li: Nm trên đa bàn thuc các xã đc bit khĩ khăn nên Cơng ty nhn đưc s quan tâm, đu tư đc bit ca Nhà nưc thơng qua các chương trình h tr 132, 135 và 134 cũng như các chương trình h tr khác. Điu kin khí hu, đt đai khá thun li, phù hp vi rt nhiu loi cây trng Lâm Nơng Cơng nghip, đc bit là nhng loi cây mang li hiu qu kinh t rt cao như cây cà phê, Cao su, điu, h tiêu, ca cao, Din tích đt lâm nghip trong vùng rt ln và khá tt, phù hp cho cơng tác phát trin sn xut lâm nghip, đc bit là cịn nhiu din tích rng t nhiên. Ngun nhân lc trong vùng di dào, giá nhân cơng r là nhng thun li cơ bn cho vic huy đng nhân lc tham gia phát trin sn xut ca Cơng ty. Khĩ khăn:
40. 30 Dân s trong vùng đa s là nghèo, đi sng cịn gp nhiu khĩ khăn, t l sinh cao, t l tht nghip ln, dân trí thp, trình đ canh tác cịn lc hu, tp quán phá rng làm nương ry vn cịn ph bin đã gây nh hưng khơng nh đn cơng tác qun lý bo v và phát trin rng ca Cơng ty. Đa hình b chia ct mnh gây khĩ khăn cho vic trin khai các hot đng sn xut, đc bit là sn xut lâm nghip. Dân cư phân b ri rác và khơng đng đu. Trình đ dân trí thp nên vic nm bt các cơ ch chính sách, lut pháp; tip thu các tin b k thut vào sn xut cịn nhiu hn ch; dân di cư trên đa bàn ln. Mùa khơ thưng kéo dài ti 6 tháng nên thưng xy ra hn hán, nguy cơ cháy rng cao. Các sui ln đu chy theo hưng Tây Bc Đơng Nam, các sui nh đưc xut phát t các đnh núi cao chy xung gây khĩ khăn khơng nh cho vic đi li và vn chuyn các loi lâm sn ra đn nơi tiêu th. Din tích đt trng chưa s dng cịn khá ln, ch yu là đt xâm canh, đt mua bán, sang nhưng trái phép nên rt khĩ khăn trong quá trình thc hin các d án Nơng lâm nghip trên đa bàn. H thng cơ s h tng, kinh t xã hi cịn mc thp, mng lưi giao thơng liên thơn chưa đưc chú trng, các tuyn đưng ơ tơ lâm nghip hin đã xung cp chưa đưc nâng câp và sa cha làm nh hưng đn quá trình phát trin sn xut và lưu thơng hàng hĩa. Vi nhng thun li và khĩ khăn trên Cơng ty Lâm nghip Nam Nung đang đng trưc nhng cơ hi mi đi vi phát trin RTSX. Vic đi mi ca Cơng ty trong điu kin mi va là cơ hi, va là thách thc trong quá trình phát trin ca Cơng ty, trong đĩ trng RSX vn là mt hưng đi ch đo ca Cơng ty trong tin trình qun lý rng bn vng, đc bit sau khi c phn hố. Vì vy, nghiên cu phát trin RTSX đây là rt cn thit và cĩ ý nghĩa.
41. 31 3.4. Đánh giá tình hình hot đng sn xut kinh doanh ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 3.4.1. Quá trình hình thành và cơ cu t chc ca Cơng ty 3.4.1.1. Quá trình hình thành và phát trin Tháng 10/1987 Lâm trưng Nam Nung đưc thành lp trên cơ s t mt phân trưng ca Lâm trưng Đc Lp thuc Liên hip các xí nghip Lâm Nơng Cơng nghip I Đk Lk. Tháng 02/2002, Lâm trưng Nam Nung đưc UBND tnh Đk Lk phê duyt "Phương án đi mi sn xut kinh doanh theo Quyt đnh s 187/1999/QĐ TTg ca Th tưng Chính ph" . Tháng 06/2007 Lâm trưng Nam Nung đưc UBND tnh Đk Nơng phê duyt "Phương án chuyn đi Lâm trưng Nam Nung thành Cơng ty Lâm nghip Nam Nung". T khi thành lp đn năm 1994, hot đng sn xut kinh doanh ca Lâm trưng ch yu tp trung vào qun lý bo v rng và khai thác ch bin lâm sn. Bt đu t năm 1995 đn nay Lâm trưng đã phát huy sc mnh tp th, vn đng qun chúng nhân dân, tn dng trit đ tài nguyên rng và đt rng nhm m rng ngành ngh, phát trin sn xut, xây dng cơ s h tng, đ phc v tt cho nhim v sn xut kinh doanh và nhân dân trên đa bàn, thu hút lao đng ti ch, to cơng ăn vic làm n đnh và cĩ thu nhp cao cho ngưi lao đng, gĩp phn xĩa đĩi gim nghèo; làm thay đi b mt nơng thơn vùng sâu, vùng xa. Hin nay, Cơng ty Lâm nghip Nam Nung đã chuyn sang cơ ch hch tốn kinh doanh. Ngày 24/10/2007 Th tưng Chính ph đã cĩ Quyt đnh s 1434/QĐTTg v vic phê duyt phương án sp xp, đi mi doanh nghip 100% vn nhà nưc thuc UBND tnh Đăk Nơng giai đon 20072010. Theo Quyt đnh này, Cơng ty lâm nghip Nam Nung s là đơn v thí đim c phn hĩa. Như vy, trong giai đon ti đây hot đng ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung s bưc vào mt giai đon mi vi nhiu cơ hi mi và thách thc mi.
42. 32 Hình 3.1: Văn phịng Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 3.4.1.2. Cơ cu t chc ca Cơng ty * Cơ cu t chc ca Cơng ty hin nay gm Ban giám đc (1 giám đc và 2 phĩ giám đc) và các phịng, ban, b phn trc thuc Ban giám đc gm cĩ: Phịng K hoch Kinh doanh. Phịng K tốn Tài chính. Phịng Qun lý d án. Phịng Qun lý bo v rng. Phịng Phát trin rng. Phịng T chc Hành chính. Ban Trng rng nguyên liu s I. Ban Trng rng nguyên liu s II. Ban Xây dng cơ bn Cao su. Xưng Ch bin g. Xưng Ch bin đũa l ơ xut khu. Trm Dch v thương mi s I. Trm Dch v thương mi s II. Đi Bo v s I. Đi Bo v s II. * S phát trin đi ngũ cán b: Đ ngũ cán b ca Cơng ty liên tc tăng t khi thành lp đn nay, c th:
43. 33 T năm 1994 tr v trưc: 12 ngưi; T 1995 2003: 35 ngưi; T 2005 đn nay: 82 ngưi. * Trình đ hc vn đi ngũ cán b ca Cơng ty: S liu thng kê s cán b ca Cơng ty chia theo trình đ hc vn đưc trình bày bng sau: Bng 3.4: Tng s cán b Cơng ty chia theo trình đ chuyên mơn Trình đ chuyên mơn S ngưi Đi hc 20 C nhân kinh t, qun tr kinh doanh 8 K sư lâm sinh 5 K sư nơng nghip 2 K sư bo v thc vt 1 K sư cơng nghip rng 2 C nhân lut 2 Trung cp 19 Trung cp k tốn 9 Trung cp cu đưng 1 Trung cp lâm sinh 9 Lao đng ph thơng 43 Qua bng trên ta thy trong tng s 82 CBCNV ca Cơng ty cĩ 20 ngưi cĩ trình đ đi hc (chim 24%), 19 ngưi cĩ trình đ trung cp (chim 23%) và 43 lao đng ph thơng lâu năm (chim 53%). Đi ngũ cán b Cơng ty đưc đào to vi nhiu ngành khác nhau như lâm nghip, nơng nghip, qun tr kinh doanh, lut, k tốn, cu đưng, s lao đng ph thơng cũng là nhng cán b đã cơng tác trong ngành lâu năm, cĩ nhiu kinh nghim trong sn xut và đang làm các nhim v khác như: Đi trưng, đi phĩ các đi sn xut v trng rng, chăm sĩc Cao su;
44. 34 qun lý bo v rng, bo v vưn Cao su, rng trng, Đi ngũ cán b đưc đào to cơ bn, đa dng, cĩ nhiu kinh nghim sn xut là mt th mnh ca Cơng ty. Theo phương án sp xp đi mi Cơng ty thì đn năm 2009, b máy t chc ca Cơng ty đã đưc hồn thin và n đnh vi biên ch như sau: Bng 3.5: Cơ cu t chc và đi ngũ cán b Cơng ty Lâm nghip Nam Nung Các phịng ban, đơn v chc năng S lưng ngưi Ban giám đc 3 Các phịng, ban giúp vic 59 Phịng T chc Hành chính 08 Phịng Tài v 07 Phịng Kinh doanh 8 Phịng Qun lý bo v rng 14 Phịng K thut 06 02 Đi Bo v 16 Các đơn v trc thuc hch tốn báo s 452 Trung tâm thương mi và dch v 14 Trung tâm Phát trin Cao su, cà phê 271 Xí nghip Trng rng s I 13 Xí nghip Trng rng, Cao su s II 18 Nhà máy Ch bin m Cao su 50 Nhà máy Tinh ch g 50 Xưng ch bin lâm sn ngồi g 30 Đi thi cơng cơ gii 06 Tng 514 Như vy, tính đn năm 2009 nhu cu v lao đng ca Cơng ty là: 514 ngưi, trong đĩ lao đng gián tip là 125 ngưi và lao đng trc tip là 389 ngưi. Ngồi ra, hàng năm Cơng ty cĩ nhu cu s dng lao đng mùa v t 1.000 1.200 lao đng là ngưi dân trên đa bàn tham gia vào các hot đng sn xut ca Cơng ty như: Chăm sĩc tồn b vưn cây Cao su; rng trng nguyên liu, vưn Cà phê, khai thác m Cao su, 3.4.2. Hot đng sn xut kinh doanh
45. 35 Trong thi gian gn đây kt qu sn xut kinh doanh ca Cơng ty qua các năm luơn đưc phát trin n đnh, doanh thu, li nhun năm sau cao hơn năm trưc. Giai đon t năm 1997 đn nay, Cơng ty đã ch đng tìm các ngun vn đ đu tư xây dng cơ s h tng vi mc tiêu va phc v cho sn xut, va phc v cho ngưi dân trên đa bàn như: Đu tư 25 km đưng cp phi, 3 km đưng nha, xây dng 1 trm bin áp 110 KVA & đưng dây h th, khai hoang cánh đng lúa nưc hai v, xây dng đp thy li Đk Viêng kt hp vi h thng kênh mương đ phc v tưi tiêu cho các cánh đng lúa và đt sn xut theo Chương trình 132, 134 ca Th Tưng Chính ph cho bà con đng bào dân tc thiu s ti ch vi s vn đu tư trên 14 t đng, nhm n đnh đi sng ca ngưi dân và phát trin kinh t xã hi đa phương. Hin nay Cơng ty đang thc hin mt s d án nơng lâm nghip, dch v thương mi, đnh canh đnh cư như sau: + D án trng và chăm sĩc cây Cao su bng ngun vn vay t qu y thác đa phương và vn đi ng ca Cơng ty vi quy mơ 1.100 ha đn nay đã trng đưc 737 ha, trong đĩ cĩ 354 ha đã đưa vào kinh doanh khai thác m. + D án trng rng nguyên liu theo hưng thâm canh bng ngun vn vay ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam và vn đi ng ca Cơng ty vi quy mơ 500 ha (thc hin t 2004) đn nay đã trng đưc 641 ha, d kin đn năm 2012 s thu hi vn. + D án trng và chăm sĩc cây Cao su năm 2006 bng ngun vn vay ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam và vn đi ng ca Cơng ty vi quy mơ 290 ha (thc hin t 2006). + D án trng Cao su và trng rng nguyên liu theo hưng thâm canh vi quy mơ d án 1.200 ha (thc hin t 2006), đn nay đĩ trng đưc 350 ha Cao su và 277 ha rng nguyên liu. D án hin chưa cĩ vn vay. + Dch v thương mi: Ngồi các hot đng sn xut, Cơng ty cịn tham gia các hot đng kinh doanh xăng du, phân bĩn, thuc bo v thc vt, thu mua nơng sn và sn xut cây trng nơng lâm nghip.
46. 36 Hin trng vn sn xut kinh doanh và lao đng ca Cơng ty năm 2006: + Tng s vn hot đng sn xut kinh doanh: 30.235 triu đng Phân theo loi vn: Vn c đnh: 9.002 triu đng. Vn lưu đng: 21.233 triu đng. Phân theo ngun vn: Vn ngân sách: 9.954 triu đng. Vn t cĩ: 3.061 triu đng. Vn vay: 17.220 triu đng. (Khơng tính vn to rng trong phn này) S liu thng kê kt qu sn xut kinh doanh ca Cơng ty trong giai đon 20062009 đưc tng hp bng 3.6 Bng 3.6: Kt qu hot đng sn xut kinh doanh ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung giai đon 2006 2009 T Quý I+II Hng mc ĐVT 2006 2007 2008 T 2009 I Hot đng: 1 Qun lý BVR Ha 7.418,39 7.299,54 7.200,62 6.801,44 2 Khai thác g trịn m3 502,639 530,34 462,55 530,14 Trng rng nguyên 3 Ha 118,45 143,23 81,3 liu mi 4 Phát trin Cao su Ha 122,52 505,19 125,64 5 Kinh doanh Cà phê Ha 24,5 11 11 11 6 Chăn nuơi bị Con 171 7 Chăn nuơi dê Con 54 II Báo cáo tài chính: Tr.đng Doanh thu bán hàng và cung cp dch v 1 20.582,2 15.359,5 24.048,9 5.734,5 Các khon gim tr doanh thu 2 Doanh thu thun v 20.582,2 15.359,5 24.048,9 5.734,5
47. 37 bán hàng và cung cp d.v 3 Giá vn hàng bán 19.308,2 14.670 21.990 Li nhun gp v bán 4 1.273,9 688,1 2.058,9 hàng và cung cp d.v Doanh thu hot đng 5 38,6 đu tư tài chính 6 Chi phí tài chính 7 Chi phí bán hàng Chi phí qun lý doanh 8 823,9 113,3 578,4 nghip Li nhun thun t 9 450,1 574,9 1.519,1 hot đng kinh doanh 10 Thu nhp khác 38,0 276,0 11 Chi phí khác 33,8 645,2 12 Li nhun khác 4,2 (369,1) 845,6 Tng li nhun trưc 13 450,1 579,1 1.150,0 thu Chi phí thu thu nhp 14 126,0 162,1 322,0 hin hành Li nhun sau thu thu 15 324,1 416,9 828,0 nhp doanh nghip Qua bng trên ta thy hot đng sn xut kinh doanh ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung khá đa dng và tng hp, t các hot đng trng, khai thác rng đn phát trin Cà phê, Cao su, dch v Doanh thu ca Cơng ty liên tc tăng qua các năm, Doanh thu bán hàng và cung cp dch v t 20,6 t đng năm 2006 lên 24,1 t đng năm 2008. Doanh thu ca Cơng ty ch yu là t các hot đng dch v, kinh doanh xăng du, t m Cao su, t sn xut đũa và các ngun này liên tc tăng mnh qua các năm. Doanh thu t g rng trng mi ch chim mt phn khá khiêm tn trong doanh thu ca Cơng ty, ch vài chc triu đng nhưng cũng cĩ xu hưng tăng qua các năm. Ngồi ra, Cơng ty cũng đã đu tư khá ln vào các hot đng trng rng
48. 38 nguyên liu, phát trin Cao su, bo v rng, đc bit là đu tư xây dng cơ bn. Qua đây cĩ th thy vi hot đng tng hp, đa ngành Cơng ty Lâm nghip Nam Nung đã kinh doanh khá hiu qu trong thi gian qua, Cơng ty đã s dng nhng ngun thu trưc mt t các hot đng kinh doanh, dch v, khai thác rng đ đu tư lâu dài vào phát trin rng nguyên liu, nuơi dưng rng t nhiên, phát trin cây Cao su, Cà phê, cĩ th nĩi đây là mơ hình kinh doanh rt cĩ hiu qu và bn vng. Tng hp kt qu sn xut kinh doanh c 3 năm (2006; 2007; 2008) ca Cơng ty như sau: Doanh thu: 59.990,6 triu đng. Np ngân sách: 2.315,3 triu đng. Li nhun: 1569,0 triu đng. Lương bình quân tháng/ngưi: 1,8 triu đng. Trng rng là mt trong nhng chin lưc kinh doanh cĩ tm quan trng đc bit ca Cơng ty, đu tư trng rng vi nhng bin pháp kinh doanh, điu ch rng hp lý s to ra ngun thu nhp ln và bn vng ca Cơng ty trong lương lai. Kt qu trng rng giai đon 2004 2008 ca Cơng ty như sau: Rng trng nguyên liu: 802,04 ha; Cao su: 881,45 ha. Nâng tng s din tích rng rng ca Cơng ty lên 2.339,42 ha. Thơng qua các hot đng sn xut kinh doanh ca Cơng ty, thu nhp ca các h dân tham gia liên tc tăng qua các năm, nh đĩ đi sng ca ngưi dân ngày càng n đnh và khá lên, h đã mua sm đưc mt s dng c, phương tin phc v cho nhu cu sinh hot hàng ngày. T đĩ hot đng sn xut kinh doanh ca Cơng ty đã thu hút và to cơng ăn vic làm cho hàng ngàn lao đng ti đa phương, tng bưc n đnh đi sng ca nhân dân, làm thay đi b mt nơng thơn trên đa bàn và gĩp phn quan trng vào s phát trin kinh t, xã hi ti đa phương. 3.5. Tìm hiu quá trình phát trin RTSX Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 3.5.1. Quá trình phát trin RTSX
49. 39 Qua điu tra kho sát kt hp vi phng vn cán b ch cht ca Cơng ty, phân tích các s liu thơng tin th cp cĩ th chia quá trình phát trin RTSX Cơng ty Lâm nghip Nam Nung thành mt s giai đon chính sau đây. Bng 3.7: Quá trình phát trin RTSX Cơng ty Lâm nghip Nam Nung Lồi cây Giai đon Đc đim Ngun vn trng Chưa quan tâm đn trng RSX; Trưc năm hot đng sn xut lâm nghip tp 1994 trung vào rng t nhiên Bt đu đi vào trng RSX; trng Vn vay t qu y 1995 – đưc 644,93 ha; trung bình mi Cao su thác đa phương 2003 năm trng đưc 58,63 ha. Vn t cĩ ca Cơng ty Đu tư rt ln bng nhiu d án Vn vay t qu y và phát trin mnh din tích Cao su thác đa phương T năm RTSX theo hưng thâm canh; đa Xoan ta Vn vay ca Ngân 2004 đn dng hĩa cây trng; giai đon này Keo lá hàng Phát trin Vit nay trng đưc 881,45 ha Cao su và tràm Nam 802,4 ha rng nguyên liu. Vn t cĩ ca Cơng ty S liu và thơng tin bng 3.7 cho ta mt s nhn xét sau đây: Giai đon trưc năm 1994 : Cũng như các Lâm trưng khác thi by gi, các hot đng ch yu ca Cơng ty là qun lý bo v rng t nhiên, khai thác và ch bin g rng t nhiên theo k hoch đưc giao, chưa quan tâm đn trng rng. Din tích rng t nhiên ca Cơng ty cịn nhiu, cht lưng rng cịn tt vi nhiu lồi cây g ln cĩ giá tr kinh t cao. Hot đng khai thác rng t nhiên đưc tin hành thưng xuyên hàng năm và mang li mt ngun thu rt ln cho Cơng ty. Giai đon 1995 2003 : Trong giai đon ghi nhn s đi mi mang tính bưc ngot ca Cơng ty trong vic chuyn hưng đu tư vào phát trin trng RSX. Bi cnh lúc này Nhà nưc đang hn ch khai thác rng t nhiên, thc hin ch
50. 40 trương đĩng ca rng t nhiên, vì vy các hot đng khai thác rng t nhiên b gim sút mnh, hưng đi vào phát trin RTSX là mt quyt đnh đúng đn, đm bo s thành cơng và n đnh ca Cơng ty. Trong giai đon này đã trng đưc 644,93 ha rng Cao su, trung bình mi năm Cơng ty trng đưc 58,63 ha. Do ngun vn ca Cơng ty hn ch nên Cơng ty đã xây dng D án Trng và chăm sĩc cây Cao su bng ngun vn vay t qu y thác đa phương và vn đi ng ca Cơng ty. Nh cĩ d án nên Cơng ty đã vay đưc vn đ phát trin trng RSX cho tng năm, nh đĩ din tích RTSX ca Cơng ty ngày mt tăng lên. Giai đon t năm 2004 đn nay : Đây là giai đon phát trin mnh ca hot đng trng RSX Cơng ty. Nu như trong giai đon 19952003 Cơng ty ch đơn thun là trng Cao su thì trong giai đon này đã tin hành trng thêm c rng trng g nguyên liu g ln vi lồi cây là Xoan ta và Keo lá tràm. Cơng ty cũng mnh dn đu tư thêm nhiu d án vi nhiu ngun vn vay khác nhau. Trong giai đon này Cơng ty đã trng đưc 881,45 ha Cao su và 802,4 ha rng trng nguyên liu. Hot đng trng rng ca Cơng ty đưc thc hin thơng qua các d án: + D án trng rng nguyên liu theo hưng thâm canh bng ngun vn vay ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam và vn đi ng ca Cơng ty. + D án trng và chăm sĩc cây Cao su năm 2006 bng ngun vn vay ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam và vn đi ng ca Cơng ty. + D án trng Cao su năm 2007 bng ngun vn vay ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam và vn đi ng ca Cơng ty. Như vy, cĩ th thy rng quá trình phát trin trng RSX ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung cĩ b dày lch s chưa dài, ch mi 15 năm nay, tuy nhiên s la chn lồi cây và hưng đu tư là hồn tồn hp lý và phù hp vi xu th hin nay ca ngành lâm nghip. Ti nay, nhiu din tích rng trng Cao su đã cho thu hoch m, mang li mt ngun thu nhp rt ln cho Cơng ty đ tái sn xut m rng, thu hút đưc nhiu lao đng đa phương. Trong tương lai gn, các din tích rng trng nguyên liu s cho thu hoch sn phm, ngun thu ca Cơng ty s ln hơn, các hot
51. 41 đng ch bin lâm sn s đưc khơi phc và đy mnh. Đây là nhng thun li rt ln đi vi Cơng ty trong bi cnh Cơng ty đang bưc vào thc hin c phn hĩa. 3.5.2. Hin trng tài nguyên rng Cơng ty Lâm nghip Nam Nung S liu thng kê hin trng tài nguyên rng năm 2009 ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung đưc tng hp bng 4.5. Bng 3.8: Hin trng tài nguyên rng ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung Đi tưng Din tích (ha) T l % Tng din tích t nhiên 9.954,12 100 Tng din tích Cơng ty qun lý 9.898,36 99,44 Đt cĩ rng 7.685,67 77,21 Rng t nhiên 5.346,25 53,71 Rng trng 2.339,42 23,50 Đt khơng cĩ rng 2.212,69 22,23 Đt chuyên dùng 62,69 0,63 Đt khác 44,27 0,44 Đt trng cây bi 2.105,73 21,15 Din tích giao cho đa phương 55,76 0,56 Qua bng 3.8 cho ta mt s nhn xét sau: Din tích rng t nhiên do Cơng ty đang qun lý cịn khá ln vi 5.346,25 ha, chim 53,71% tng din tích đt ca Cơng ty qun lý; din tích này ch yu đưc khoanh nuơi bo v vi ni dung c th như sau: + Đi vi rng t nhiên hin cĩ Cơng ty tăng cưng cơng tác QLBVR theo chc năng đưc S Nơng nghip và PTNT; UBND tnh Đk Nơng giao tồn b din tích rng và đt rng hin ti cho Cơng ty đang qun lý thì Cơng ty t b trí qun lý và sn xut kinh doanh theo k hoch hàng năm ca đơn v. Cơng ty khơng cĩ k hoch giao khốn rng và đt rng theo Chương trình 661.
52. 42 + Đi vi nhng khu rng gn dân cư, d b cht phá làm nương ry và khai thác g trái phép thì Cơng ty xây dng k hoch giao khốn cho mt s h dân hin đang sinh sng gn rng và mt s h dân đa phương cĩ tinh thn trách nhim cao trong lĩnh vc qun lý bo v rng theo k hoch sn xut kinh doanh hàng năm ca Cơng ty, ngun vn đ chi tr cho cơng vic giao khốn đn các h dân là dùng ngun vn t cĩ và vn vay ca Cơng ty, riêng din tích sơng, sui, đưng xá Cơng ty đ li ch yu là nhng tuyn đưng, sơng, sui tht cn thit phc v cho các D án ca Cơng ty. Tng din tích RTSX ca Cơng ty là 2.339,42 ha, chim 23,5% tng din tích đt do Cơng ty qun lý, trong đĩ cĩ 2.328,42 ha rng trng Cao su, Xoan ta và Keo lá tràm, cịn li 11 ha là din tích cây trng các b bao quanh các khu RTSX. S liu chi tit v din tích rng trng Cao su, Xoan ta và Keo lá tràm đưc tng hp bng 3.9 và bng 3.10. Bng 3.9: Din tích rng trng Cao su ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung TT Năm trng Din tích T l % Hin trng khai thác, s dng 1 1995 31,4 2,06 Đang cho khai thác nha 2 1996 74,38 4,87 Đang cho khai thác nha 3 1997 102,28 6,70 Đang cho khai thác nha 4 1998 137,96 9,00 Đang cho khai thác nha 5 1999 8,69 0,57 Đang cho khai thác nha 6 2000 1,78 0,12 Đang cho khai thác nha 7 2002 231,55 15,17 Đang cho khai thác nha 8 2003 57,49 3,77 Giai đon kin thit cơ bn 9 2004 118,19 7,74 Giai đon kin thit cơ bn 10 2005 9,91 0,65 Giai đon kin thit cơ bn
53. 43 11 2006 122,52 8,03 Giai đon kin thit cơ bn 12 2007 505,19 33,10 Giai đon kin thit cơ bn 13 2008 125,64 8,23 Giai đon kin thit cơ bn 14 2009 Tng 1.526,38 100 Qua bng 3.9 ta thy sau 15 năm trin khai trng rng, Cơng ty Lâm nghip Nam Nung đã trng đưc 1.526,38 ha rng trng Cao su. Bng nhiu n lc ca Cơng ty, din tích rng trng mi đưc phát trin liên tc qua các năm. Trung bình mi năm Cơng ty trng đưc 101,75 ha Cao su. Tuy nhiên, din tích trng đưc qua các năm li cĩ s bin đng khá ln, năm đu tiên (1995) Cơng ty trng đưc 31,4 ha, năm trng đưc nhiu nht là 2007 vi 505,19 ha và năm thp nht là năm 2000 vi 1,78 ha. D nhn thy trong giai đon t năm 2004 tr li đây, din tích Cao su trng hàng năm đu cao hơn nhiu so vi giai đon trưc đĩ (tr năm 2005), điu này đưc lý gii là do ngun vn trng Cao su ca Cơng ty đã đưc b sung trong giai đon này. Năm 2009, do khĩ khăn v ngun vn nên Cơng ty khơng trng nhưng theo k hoch s tip tc trng trong năm 2010 và các năm tip theo. Trong 1.526,38 ha rng trng Cao su ca Cơng ty cĩ 587,44 ha Cao su đã cho khai thác nha (chim 38,5% din tích Cao su), cịn li 938,94 ha đang trong giai đon kin thit cơ bn cũng chun b cho khai thác m vào nhng năm ti.
54. 44 Hình 3.2: Rng trng Cao su ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung Bng 3.10: Din tích rng trng nguyên liu ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung Din tích T l Hin trng khai thác, s TT Lồi cây Năm trng (ha) % dng 1 Năm 2004 104,01 12,97 Giai đon kin thit cơ bn Xoan ta 2 Năm 2005 355,05 44,27 Giai đon kin thit cơ bn 3 Năm 2006 118,45 14,77 Giai đon kin thit cơ bn 4 Keo lá Năm 2007 143,23 17,86 Giai đon kin thit cơ bn tràm 5 Năm 2008 81,3 10,14 Giai đon kin thit cơ bn Tng 802,04 Qua các bng 3.10. cho ta thy Xoan ta và Keo lá tràm đưc chn là lồi cây trng cung cp nguyên liu g ln ca Cơng ty và đưc trng t năm 2004 đn nay. Trong thi gian 5 năm, t năm 2004 đn năm 2008 (năm 2009 Cơng ty khơng trng do khĩ khăn v vn) Cơng ty đã trng đưc 802,04 ha rng nguyên liu (Xoan ta: 577,51 ha; Keo lá tràm: 224,53 ha), trung bình trng đưc 160 ha mi năm. Hin nay bên cnh ngun nguyên liu g dăm, giy thì ngành cơng nghip ch bin lâm sn nưc ta đang rt cn ngun nguyên liu g ln đ ch tác các đ dùng ni tht và ngồi tri cho mc tiêu xut khu và s dng trong nưc. Hàng năm nhu cu g nguyên liu chúng ta phi nhp ti 80 t nưc ngồi, ch yu là g
55. 45 ln. Xoan ta là lồi cây đáp ng đưc nhu cu đĩ nên vic Cơng ty la chn và đu tư trng rng Xoan ta trên din tích ln là hưng đi đúng đn và rt cĩ trin vng. Ngun vn trng rng Xoan ta đưc ly t vn vay ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam và vn đi ng ca Cơng ty. Do năm 2009 Cơng ty gp mt s khĩ khăn nên chưa trin khai trng rng nhưng s tip tc trin khai trng trong năm 2010 và nhng năm tip theo. Hin ti tồn b 802,04 ha rng trng nguyên liu (t tui 2 đn tui 6) sinh trưng và phát trin tt, s cho sn phm trong vài năm ti. Hình 3.3: Rng trng Xoan ta ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung 3.5.3. Đnh hưng phát trin rng trng sn xut Theo phương án c phn hĩa Cơng ty Lâm nghip Nam Nung giai đon 20082009 thì đnh hưng xây dng, bo v và phát trin tài nguyên rng, đc bit là RTSX ca Cơng ty như sau: + Qun lý, bo v tt tồn b din tích rng t nhiên, rng trng, rng Cao su ca Cơng ty, tăng đ che ph ca rng t 75 80 % vào năm 2020 đ đm bo chc năng phịng h, mơi trưng sinh thái, bo tn đa dng sinh hc. Đng thi cung cp lâm sn, to mơi trưng cho sn xut ca Cơng ty và nhân dân trên đa bàn đưc n đnh.
56. 46 + Trng rng theo hưng thâm canh vi năng sut bình quân > 20m 3 30m 3/ha/ năm; din tích trng rng hàng năm khong 300 ha thâm canh trng các lồi cây bn đa, xen ln cây mc nhanh. + Trng cây cơng nghip Cao su đưa tng din tích lên gn 1.800 ha thâm canh. + Vi din tích đt khơng cĩ rng và mt s din tích rng nghèo kit, rng le, l ơ kém hiu qa kinh t Cơng ty s tin hành xây dng và thc hin các d án trng Cao su, trng rng nguyên liu theo hưng thâm canh vi lồi cây thích hp cĩ cht lưng cao và đem li hiu qa cao v kinh t, đng thi gii quyt đưc nhiu vic làm cho ngưi lao đng. Ngồi ra, hàng năm Cơng ty s phát đng nhân dân trng cây phân tán đ gii quyt vn đ g gia dng và g ci trong nhân dân. Cơng ty đu tư ging đ khuyn khích nhân dân thc hin; đng thi ký hp đng bao tiêu cĩ bo him v giá cho sn phm ca ngưi dân. Như vy, trong giai đon ti trng RSX s tip tc đưc Cơng ty đy mnh trên các din tích đt chưa cĩ rng ca Cơng ty; các din tích rng đn tui khai thác s đưc tái trng rng; trng rng gn lin vi ch bin lâm sn và dch v ging cây, tiêu th sn phm cho ngưi dân đa phương. Lồi cây trng rng cũng s đa dng hơn, bao gm c các lồi cây mc nhanh cung cp nguyên liu giy, dăm.
57. 47 Chương 4 KT QU NGHIÊN CU VÀ THO LUN 4.1. Đánh giá các mơ hình rng trng sn xut đã cĩ Cơng ty Lâm nghip Nam Nung Hin nay, trên đa bàn Cơng ty Lâm nghip Nam Nung cĩ 3 mơ hình rng trng sn xut là: Mơ hình rng trng Cao su. Mơ hình rng trng Xoan ta. Mơ hình rng trng Keo lá tràm. 4.1.1. Đánh giá các bin pháp k thut gây trng đã áp dng Trong giai đon va qua, tồn b din tích rng trng Cao su và trng rng nguyên liu ca Cơng ty đu đưc đu tư trng thâm canh vi h thng bin pháp k thut đưc quy đnh cht ch, bài bn và khoa hc. Cĩ th tĩm tt mt s nét cơ bn như sau. Bng 4.1: H thng bin pháp k thut trng rng Cao su đã áp dng Cơng vic Bin pháp k thut c th 1. X lý thc bì Tồn din bng máy hoc th cơng Làm đt bng bin pháp cơ gii, s dng máy cày cày sâu 25 2. Làm đt 30cm. 3. Cuc h Kích thưc h 60cm x 60cm x 60cm. Ch yu là trng thun lồi; mt s din tích đt cĩ tng dày 4. Phương thc khơng sâu, t l đá si cao, thành phn cơ gii nng đưc trng trng xen cây nơng nghip, cây h đu ci to đt khi cây Cao su chưa khép tán. 5. Mt đ 555 cây/ha, cây cách cây 3 mét, hàng cách hàng 6 mét. S dng 2 loi ging Cao su mi RRIV4 và PB260 cĩ năng 6. Ngun ging sut nha cao, chu hn tt. 7. Phương pháp Trng bng cây con cĩ bu hoc cây con r trn trng 8. Thi v trng Cây ging r trn: bt đu trng t ngày 01 tháng 6 đn 31
58. 48 tháng 7 hàng năm. Cây ging trong bu: Bt đu trng t ngày 15 tháng 5 đn 31 tháng 8 hàng năm. Bĩn lĩt mi h 10 kg phân hu cơ và 200 gram phân lân nung chy. Hàng năm bĩn thúc các loi phân đm, lân, kali cho cây Cao 9. Bĩn phân su vào đu và cui mùa mưa, lúc đt đã va đ m. Riêng đi vi đt bĩn phân vào cui mùa mưa cũng như t m, đưc tin hành trưc khi mùa mưa chm dt khong mt tháng vi điu kin là trong khi bĩn đt va đ m. Làm c: Thưng xuyên làm c trên hàng Cao su rng 2 m, mi bên cách gc Cao su là 1 m, đm bo trên hàng Cao su luơn sch c di (3 ln/năm). Đng thi phát dn c di, chi gia 2 hàng Cao su, ch duy trì thm c thp cách mt đt 10 cm đ chng xĩi mịn đt nhưng vn to cho rng cây thơng thống. Ta chi di: Sau khi trng 25 30 ngày, chi di bt đu phát trin, phi thưng xuyên loi b chi di kp thi đ chi ghép mc và phát trin tt ít nht 1 tháng 1 ln, đng thi ta chi ngang, ta đnh kỳ mt tháng mt ln. Phịng tr sâu bnh: + Bnh phn trng: Bnh làm rng lá nhiu ln làm cây Cao su 10. Chăm sĩc snh trưng chm. Phịng tr bnh phn trng là bin pháp ch và nuơi dưng yu và hiu qu nht. Đi vi Cao su trng mi khi thi tit bt đu chuyn sang mùa khơ thì bnh phn trng bt đu phát trin, do đĩ tin hành phun phịng bnh. Các loi thuc dùng ph bin hin nay: Carbenzim 2%, phun hoc rc bt lưu huỳnh 9 – 12 kg/ha, Anvil 0,2 – 0,25%, Sumieight 0,2% + Bnh héo đen đu lá: Bnh làm rng lá nhiu ln, làm cây Cao su sinh trưng kém và cĩ th làm khơ chi, khơ cành, đơi khi gây cht cây. Phịng tr bnh héo đen đu lá thì bin pháp phịng là chính và rt hiu qu. Đi vi Cao su trng mi khi thi tit bt đu mưa nhiu, m đ trên vưn cao thì bnh bt đu phát trin, do đĩ tin hành phun phịng bnh. Các loi thuc dùng ph bin hin nay: Carbenzim 2%, dung dch Bodeaux 1%, Champion 0,25 0,3%, Sumieight 0,2% 11. Khai thác Sau khi trng 67 năm cây bt đu cho khai thác m
59. 49 Bng 4.2: H thng bin pháp k thut trng rng Xoan ta đã áp dng Cơng vic Bin pháp k thut c th 1. X lý thc bì Tồn din, bng máy hoc th cơng 2. Làm đt Làm đt bng bin pháp cơ gii, s dng máy cày cày sâu 25 30cm. 3. Cuc h Kích thưc h: 30cm x 30cm x 30cm. 4. Phương thc Trng thun lồi, b lơ trng 1 hàng Xà c, hoc keo lai. trng Khi chưa khép tán trng xen cây nơng nghip. 5. Mt đ 1.600 cây/ha, cây cách cây 2 m, hàng cách hàng 3m. 6. Ngun ging Xoan ta ( Melia azedarach ), mua ging ti Vin nghiên cu Khoa hc Nơng lâm nghip Tây nguyên. 7. Phương pháp Trng bng cây con cĩ bu. trng 8. Thi v trng Bt đu trng t ngày 15 tháng 5 đn 31 tháng 8 hàng năm. 9. Bĩn phân Bĩn lĩt t 3 – 4 kg phân vi sinh. T năm 2 – 3 bĩn vào mùa xuân trưc khi xoan đâm lc 0,2 0,3kg NPK. T năm 4 đn năm th 6 khơng phi bĩn và cĩ th cho thu hoch. 10. Chăm sĩc và Làm c 1 năm 2 ln, thưng xuyên bm ta các nhánh ph nuơi dưng tránh xoan phân cành sm đ cho cây thng s cĩ li thu hoch g. Đnh kỳ xáo gc cây và bĩn mi gc 0,2 0,3kg NPK cho 2 đt vào các kỳ tháng 4, tháng 6. Nu mun ly khu đ g va ý thì ti mùa xuân năm sau ta cành tip, cây s đt đ cao theo ý mun và phân cành. 11. Khai thác Năm th 9 là khai thác. Bng 4.3: H thng bin pháp k thut trng rng Keo lá tràm đã áp dng Cơng vic Bin pháp k thut c th 1. X lý thc bì Tồn din, bng máy hoc th cơng 2. Làm đt Sau khi phát đt thc bì xong đào h trưc khi trng t 15 20 ngày. 3. Cuc h Kích thưc 30cm x 30cm x 30cm. Khi đào h đ riêng lp đt mt khong 15 cm mt bên v phía trên đt dc ca ming h và lp đt đáy đ dưi dc. Dùng cuc xi nh đt, nht
60. 50 c và r cây tht k ri lp 1/2 h bng lp đt mt, 1/2 lp đt mt cịn li đưc trn đu vi 0,5g phân NPK 16 16 8 và thuc chng mi, (thuc chng mi là thuc bt Diaphos 10H) ri tip tc lp cho đy h. 4. Phương thc Trng thâm canh th cơng thun lồi. Khi chưa khép tán trng trng xen cây nơng nghip. 5. Mt đ 1.600 cây/ha, cây cách cây 2 m, hàng cách hàng 3m. 6. Ngun ging Cơng ty t ươm ging. 7. Phương pháp Trng bng cây con cĩ bu. trng 8. Thi v trng Bt đu trng t ngày 15 tháng 5 đn 31 tháng 8 hàng năm. 9. Bĩn phân T năm 2 đn năm th 6 khơng phi bĩn. 10. Chăm sĩc và * Chăm sĩc năm th nht nuơi dưng Đưc tin hành 03 ln/năm. Ln 1 đưc tin hành sau khi trng chính và trng dm xong t 10 15 ngày, ln 2 vào tháng 1112 và ln 3 vào tháng 12 – 1 năm sau. Ni dung chăm sĩc gm: Xi c, vun bn kt hp dãy c theo băng rng 0,8 – 1m, phát tồn din thc bì, bĩn phân cho cây ngay khi xi gc. Làm đưng băng phịng chng cháy rng. * Chăm sĩc năm th hai và năm th ba Đưc tin hành 02 ln/năm. Ln 1 tin hành vào tháng 7 9, ln 2 tin hành vào tháng 11 12 gm các ni dung sau: Phát tồn din thc bì trên lơ; xi c vun bn kt hp dãy c theo băng hàng cây rơng 0,81,0m. Làm đưng băng phịng chng cháy rng. Rng trng t năm th 4 tr đi tin hành bo v , mùa khơ làm đưng băng cn la và gom x lý vt liu cháy trong lơ. 11. Khai thác Năm th 8 là khai thác. Qua các bng 4.1, 4.2 và 4.3 cĩ th thy rng các bin pháp k thut trng rng Cao su, Xoan ta và Keo lá tràm mà Cơng ty đã áp dng là phù hp vi các quy trình hin hành, đáng chú ý là bin pháp k thut đã đi vào thâm canh vào chiu sâu th hin c th mt s khía cnh sau đây:
61. 51 + Áp dng bin pháp làm đt bng cơ gii cĩ tác dng ci to đt, làm cho đt tơi xp to điu kin thun li cho rng sau khi trng sinh trưng, phát trin tt. + S dng các ging mi trong trng rng thâm canh, gĩp phn làm tăng năng sut và cht lưng sn phm. Trong đĩ, đi vi Cao su đã s dng 2 ging mi là RRIV4 và PB260 cĩ năng sut nha cao, chu hn tt, Xoan ta đưc mua ging ti Vin nghiên cu Khoa hc Nơng lâm nghip Tây nguyên. + Bĩn phân: phân bĩn là điu khơng th thiu trong kinh doanh rng thâm canh và đã đưc Cơng ty rt chú trng s dng. Chng hn, đi vi Xoan ta đã áp dng bĩn lĩt 3 4 kg phân vi sinh, t năm th 2 3 bĩn vào mùa xuân trưc khi Xoan ta đâm lc 0,2 – 0,3 kg NPK; Cao su bĩn lĩt mi h 10 kg phân hu cơ và 200 g phân lân nung chy, hàng năm đu tin hành bĩn thúc phân đm, lân, kali vào đu và cui mùa mưa, + Các bin pháp phịng tr sâu bnh hi đưc quan tâm theo dõi thưng xuyên và phịng tr kp thi. + Đi vi Xoan ta và Cao su Cơng ty đã áp dng các bin pháp ta chi và ta cành ngang nhm nâng cao cht lưng rng Cao su và tăng chiu cao dưi cành đi vi Xoan ta, nâng cao cht lưng sn phm. + Các bin pháp phịng chng cháy rng đưc thc hin thưng xuyên. 4.1.2. Đánh giá tình hình sinh trưng, năng sut rng trng 4.1.2.1. Sinh trưng Xoan ta S liu theo dõi sinh trưng Xoan ta đưc tng hp bng sau. Bng 4.4: Sinh trưng Xoan ta t tui 1 đn tui 6 Tui D1,3 (cm) Hbq (m) N (Cây/ha) 1 3,0 1,5 1660 2 6,7 2,2 1620 3 9,2 3,4 1590
62. 52 4 10,9 5,9 1540 5 12,2 6,9 1510 6 13,2 7,5 1500 Theo phương án sn xut kinh doanh ca Cơng ty, thì chu kỳ kinh doanh ca Xoan ta đưc xác đnh là 8 năm. Tuy nhiên, trong điu kin thc t Xoan ta ca Cơng ty mi ch sinh trưng ti tui 6. Do vy, đ tài đã s dng các hàm tốn hc đ thit lp mi quan h gia đưng kính ngang ngc D 1,3 và chiu cao vút ngn Hvn đ ngoi suy ra đưng kính và chiu cao ca 2 tui cịn li là tui 7 và tui 8, c th như sau: S dng hàm Schumacher đ mơ phng sinh trưng đưng kính ngang ngc và chiu cao ca Xoan ta theo tui, thu đưc phương trình sau: + Sinh trưng đưng kính ngang ngc theo tui: D1,3 =22.987*exp(2.037/(2.037/(A^0.726)) + Sinh trưng chiu cao theo tui: Hvn = 2687.846*exp(7.784/(A^0.161)) S dng hàm s mũ (hàm gim) đ mơ phng quá trình thay đi mt đ rng theo tui: N = 1691.06 x e 0.021*A S dng các phương trình trên đ ngoi suy ra các ch tiêu sinh trưng D 1,3 , H vn và mt đ ca lâm phn Xoan ta ti tui 7 và 8, kt qu đưc th hin bng sau. Bng 4.5: Sinh trưng và năng sut rng trng Xoan ta Tu i D1,3 (cm) Hbq(m) N/ha M (m 3/ha) 1 3,0 1,5 1660 0,88 2 6,7 2,2 1620 6,28 3 9,2 3,4 1590 17,96 4 10,9 5,9 1540 42,37
63. 53 5 12,2 6,9 1510 60,87 6 13,2 7,5 1500 76,94 7 14,0 9,1 1460 102,21 8 14,7 10,2 1429 123,63 Như vy, vi sn lưng 123,63 m 3 g xoan ta/ha; tính vi giá bán cây đng thi đim hin ti là 700.000 đng/m 3 g Xoan ta thì 1 ha Xoan ta sau 8 năm trng cho thu nhp 86.541.000 đng. 4.3.2.2. Sinh trưng Keo lá tràm S liu đo đm v sinh trưng Keo lá tràm trng 2 tui và 3 tui đưc tng hp bng sau: Bng 4.6: Sinh trưng Keo lá tràm Năm trng Tui D1,3 Hvn N/ha Din tích (ha) 2008 2 5,4 1,6 1510 81,3 2007 3 7,3 2,1 1340 143,23 Do thi đim hin ti Keo lá tràm trng mi 3 tui nên lun văn ch dng li vic sơ b đánh giá sinh trưng Keo lá tràm, bưc đu cho thy cây cĩ sinh trưng phát trin khá tt trên dng lp đa đã trng. Theo kt qu đo đm mt s mơ hình đã trng Keo lá tràm ti đa phương thì đn tui 7, Keo lá tràm cĩ th đt sinh trưng đưng kính D 1,3 = 15 cm; Hvn = 10 m. Lun văn đã s dng các s liu này đ d đốn sinh trưng rng trng Keo lá trám ca Cơng ty, ưc tính đn khi cho thu sn phm (sau 7 năm) thì 1 ha Keo lá tràm cho sn phm 106 m 3 g (d tính mt đ đn tui khai thác cịn 1.200 cây/ha). Vi giá bán cây đng Keo lá tràm thi đim hin ti là 400.000 đng/m 3 thì 1 ha Keo lá tràm sau 7 năm trng cho thu nhp 42.400.000 đng. 4.1.2.3. Cây Cao su
64. 54 Hình 4.1: Cơng nhân Cơng ty đang thu m Cao su Sn phm chính ca cây Cao su chính là m Cao su, sn phm g Cao su ch thu đưc sau khi cây Cao su ht chu kỳ kinh doanh (25 năm), d kin s cây cịn li sau khi ht chu kỳ kinh doanh m là 45% s cây trng ban đu. V doanh thu bán vưn cây, tham kho ti Xí nghip ch bin ch bin g Cao su – Cơng ty Cao su Đk Lk, theo bng 4.7 như sau: Bng 4.7: D kin doanh thu bán 1 ha Cao su thanh lý Cây Cao su S cây Đơn giá (đng) Thành tin (đng) Loi A 100 495.000 49.500.000 Loi B 75 360.000 27.000.000 Loi C 55 140.000 7.700.000 Loi D 20 90.000 1.800.000 Tng 250 86.000.000 4.1.3. Bưc đu đánh giá hiu qu kinh t, xã hi và mơi trưng các mơ hình rng trng sn xut ch yu 4.1.3.1. Hiu qu kinh t Đ tính tốn hiu qu kinh t các mơ hình trng rng, 4 ch tiêu cơ bn đã đưc s dng là: Thu nhp chi phí: Ch tiêu này phn ánh con s tài chính thu đưc thơng qua s đu tư ca d án mà chưa tính ti lãi sut vay ngân hàng qua các năm.
65. 55 NPV (tng lãi rịng ca phương án đu tư): Ch tiêu này cho bit tng lãi rịng ca phương án đu tư sau khi hồn vn (đã tính c lãi sut ngân hàng hàng năm là 8%/năm). Đây là ch tiêu rt quan trng vì nĩ gn lin vi mc đích cơ bn ca đu tư, mc đích tìm kim li nhun ti đa. Nhưc đim ca ch tiêu này là khơng so sánh đưc hiu qu ca các phương án đu tư khác nhau. IRR (t sut thu hi ni b ca phương án đu tư): Ưu đim ca ch tiêu này là cĩ th so sánh đưc các phương án đu tư cĩ quy mơ và kt cu khác nhau và cho ta bit đưc cht lưng ca hot đng đu tư. Ch tiêu này s b sung nhng nhưc đim ca ch tiêu NPV. T sut thu nhp và chi phí BCR (Benefits to cost Ratio): BCR là t s sinh lãi thc t, nĩ phn ánh mc đ đu tư và cho bit mc thu nhp trên mt đơn v chi phí sn xut. Bng 4.8: Kt qu tính tốn tng thu tng chi ca các mơ hình trng rng Tng chi Tng thu Cân đi (r=0%) TT Mơ hình (đ/ha) (đ/ha) đ/ha 1 Cao su 360.660.342 1.454.500.000 1.093.839.658 2 Xoan ta 21.583.672 86.541.000 64.957.328 3 Keo lá tràm 23.873.242 42.400.000 18.526.758 T kt qu bng 4.8 ta nhn thy, ngun thu ch yu ca Cơng ty là t m Cao su, bình quân sn lưng m Cao su quy khơ là 1,8 tn/ha vi giá bán 29.750.000 đng/tn thì 1 ha Cao su sau chu kỳ 34 năm kinh doanh nu khơng tính ti lãi sut ngân hàng cho thu nhp 1.093.839.658 đng/ha (tính c doanh thu bán g khi cây Cao su ht chu kỳ kinh doanh, vưn Cao su cịn đưc thanh lý khai thác ly g Cao su dùng cho nguyên liu ch bin g làm hàng ni tht cao cp vi giá bán cây đng hin nay là 86.000.000 đng/ha). Ngun thu t hot đng kinh doanh rng nguyên liu cũng đĩng gĩp mt phn đáng k vào trong thu nhp ca Cơng ty. T mơ hình trng Xoan ta, ta thy nu khơng tính ti lãi sut Ngân hàng thì 1 ha trng Xoan ta sau chu kỳ kinh doanh
66. 56 8 năm cho thu nhp 64.957.328 đng/ha và t Keo lá tràm sau 7 năm nu chưa tính ti lãi sut Ngân hàng thì cũng cho thu nhp 18.526.758 đng/ha. Đây là nhng ngun thu khơng nh gĩp phn đáng k vào s phát trin ca Cơng ty. Qua kt qu đt đưc ta nhn thy, thu nhp t mơ hình trng Xoan ta so vi thu nhp t mơ hình trng Keo lá tràm khi chưa tính ti lãi sut Ngân hàng cao gp 3,5 ln. Bng 4.9: Kt qu tính tốn hiu qu kinh t ca các mơ hình trng rng NPV IRR BPV CPV BCR Mơ hình (r=8%) đ/ha (%) đ/ha đ/ha (r=8%) 1. Cao su 183.172.452 21,8 306.936.744 123.764.292 2,48 2. Xoan ta 9.774.241 30,0 46.755.410 6.981.169 2,75 3. Keo lá tràm 5.010.192 13,3 24.739.993 19.729.801 1,25 Kt qu tính tốn bng 4.9, t ch s NPV ta nhn thy tng lãi rịng sau khi đã tr đi lãi xut ngân hàng là 8%/năm ca cây Cao su là cao nht đt 183.172.452 đng/ha. Đi vi 2 phương án trng rng nguyên liu là Keo lá tràm và Xoan ta cĩ s chênh lch trong đĩ ch s NPV ca Xoan ta ln hơn ch s NPV ca Keo lá tràm gn 2 ln; ch s IRR ca rng trng Cao su là 21,8%, ca Xoan ta là 30% cao gp 2 ln so vi phương án trng rng Keo lá tràm (13,3%). Bên cnh đĩ, t kt qu ch s BCR sau khi đã tính lãi sut Ngân hàng cũng cho thy nu b ra mt đng vn đ đu tư thì sau khi tr đi lãi xut ngân hàng ca phương án trng rng Xoan ta s thu đưc 2,75 đng, trong khi đĩ nu đu tư cho phương án trng Keo lá tràm ch cho thu nhp 1,25 đng, đi vi Cao su là 2,48 đng. Như vy, đi vi rng trng nguyên liu, cĩ th thy nu Cơng ty đu tư trng Xoan ta thì hiu qu kinh t s đt cao hơn là trng Keo lá tràm trong khi chu kỳ kinh doanh ca 2 lồi này là xp x bng nhau. Cịn đi vi Cao su mc dù thu nhp là khá ln nhưng chi phí cũng ln hơn nên t sut sinh li trên 1 đng vn đu tư cũng kém hơn lồi Xoan ta. 4.1.3.2. Hiu qu xã hi * To cơng ăn vic làm
67. 57 Vic trng RSX trên đa bàn đã to ra mt khi lưng cơng ăn vic làm ln cho ngưi dân đa phương gĩp phn nâng cao thu nhp và n đnh cuc sng cho ngưi dân. T mơ hình trng Cao su và 2 mơ hình trng Xoan ta và Keo lá tràm đã to vic làm và nâng cao thu nhp cho ngưi dân đa phương, c th như sau: Bng 4.10: Cơng lao đng t các mơ hình trng RSX ca Cơng ty Lâm nghip Nam Nung Cơng lao đng/ha Tng tin Din Mơ hình S cơng/Chu kỳ kinh TT tích (ha) S tin (đ) cơng doanh 1 Cao su 1526,38 3.300 198.000.000 302.223.240.000 1 Keo lá tràm 224,53 342 20.520.000 4.607.355.600 2 Xoan ta 577,51 271 16.260.000 9.390.312.600 (Chi phí bình quân cho mt cơng lao đng là 60.000 đng/cơng) Như vy, t bng 4.10 ta thy s cơng lao đng vic làm bình quân cho 1 ha Cao su là 3.300 cơng/ha (chu kỳ 34 năm), rng Keo lá tràm và 1 ha rng Xoan ta tương ng là 342 cơng/ha và 271 cơng/ha cho mt luân kỳ kinh doanh (7 8 năm). Theo kt qu tính tốn t din tích trng Cao su đã to xp x 157.000 cơng lao đng/năm; trng Keo lá tràm to ra xp x 10.970 cơng lao đng/năm và t mơ hình trng Xoan ta to ra 19.563 cơng lao đng/năm, đây là mt khi lưng cơng lao đng khng l mà Cơng ty đã mang li cho cán b cơng nhân viên ca Cơng ty và ngưi dân đa phương. Thu nhp bình quân t tin cơng lao đng cho c din tích trng rng trên tương ng vi tng mơ hình là 9.158.280.000 đng/năm đi vi tng din tích trng Cao su; 658.194.000 đng/năm đi vi tng din tích rng Keo lá tràm và 1.173.789.000 đng/năm đi vi tng din tích trng Xoan ta, đây là ngun thu nhp khơng nh đi vi ngưi dân đa phương đng thi gĩp phn khơng nh vào phát trin nn kinh t ca đa phương. * Gii quyt vn đ cht đt. Trưc đây, đ đáp ng nhu cu cht đt ngưi dân phi vào đn ci trong rng t nhiên, thm chí đn h nhng cây g ln, cây quý him và nhng lồi đang
68. 58 cn bo tn. Vn đ bo v rng tr nên rt khĩ khăn và nan gii, vn đ ci đt tr nên nghiêm trng hơn khi chính ph ra quyt đnh đĩng ca rng t nhiên. Tuy nhiên, vic phát trin rng trng cĩ th đáp ng mt lưng ln cht đt cho ngưi dân thơng qua các sn phm ta thưa, ta cành, cành nhánh sau khi khai thác, Như vy, vic phát trin rng trng sn xut cũng gĩp mt phn đáng k vào vic bo v tài nguyên rng trên đa bàn. * Nâng cao nhn thc cho ngưi dân đa phương Ngưi dân trưc đây khơng quan tâm nhiu ti vic phát trin rng trng, cuc sng ca h ch yu gn lin vi rng t nhiên. Tuy nhiên, hin nay rng t nhiên trong khu vc đã cn kit và đưc qun lý cht ch hơn, do vy vic phát trin rng trng và nhng li ích t rng trng ca Cơng ty đã mang li cho ngưi dân và đa phương nhng nhu cu thit yu, giúp ngưi dân nâng cao nhn thc và quan tâm nhiu hơn ti cơng tác gây trng và bo v rng. T ch ngưi dân chưa quan tâm và chưa cĩ nhn thc gì trng rng, v vai trị ca các ging mi và k thut trng rng thâm canh, ti nay thơng qua cơng tác trng rng ca Cơng ty ít nhiu ngưi dân đã cĩ nhng thay đi v nhn thc. Các h dân tham gia trng rng ca Cơng ty đã nm bt đưc k thut trng rng thâm canh vi s đu tư ln như cày đt, bĩn phân và đu tư cơng chăm sĩc nhiu. Mt s h đã bt đu chú ý hơn ti vic quy hoch s dng đt ca gia đình mình, b trí cây trng hp lý hơn đ mang li hiu qu cao. * Phát trin các cơ s ch bin g Vic phát trin trng RSX cĩ nh hưng tích cc ti vic phát trin các cơ s ch bin g trên đa bàn. Hin nay, Cơng ty lâm nghip Nam Nung mi ch cĩ mt xưng sơ ch g hot đng cm chng vì khơng cĩ nguyên liu. Tuy nhiên, đn năm 2012 Cơng ty s xây dng 1 nhà máy ch bin g tinh vi cơng sut 1000 m3 g rng t nhiên/năm và 12.000 15.000 m 3 g rng trng ca Cơng ty/năm nhm sn xut đ mc, đ gia dng cung cp sn phm cho th trưng trong và ngồi nưc. Bên cnh đĩ, đn cui năm 2010 Cơng ty s xây dng mt nhà máy