Luận văn Đánh giá thực trạng và đề xuất hướng sử dụng đất phát triển mạng lưới điểm dân cư trên địa bàn huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông

Nội dung text: Luận văn Đánh giá thực trạng và đề xuất hướng sử dụng đất phát triển mạng lưới điểm dân cư trên địa bàn huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông

1. Bé gi¸o dôc v ®o t¹o Tr−êng ®¹i häc N«ng nghiÖp h néi VŨ HI NAM ĐÁNH GIÁ THC TRNG VÀ Đ XUT HƯNG S DNG ĐT PHÁT TRIN MNG LƯI ĐIM DÂN CƯ TRÊN ĐA BÀN HUYN TUY ĐC, TNH ĐK NÔNG LUN VĂN THC SĨ NÔNG NGHIP Chuyªn ngnh : Qu¶n lý ®Êt ®ai M sè : 60.62.1 6 Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: ts. NGUYN QUANG HC H néi – 20 10
2. LI CAM ĐOAN Tôi xin cam ñoan s liu và kt qu nghiên cu trong lun văn này là trung thc và chưa ñưc s dng ñ bo v mt hc v nào. Tôi xin cam ñoan mi s giúp ñ cho vic thc hin lun văn này ñã ñưc cám ơn và các thông tin trích dn trong lun văn ñu ñã ñưc ch rõ ngun gc./. Tác gi lun văn Vũ Hi Nam i
3. LêI C¶M ¥N Trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra, nghiªn cøu ®Ó hon thnh luËn v¨n, ngoi sù nç lùc cña b¶n th©n, t«i cßn nhËn ®−îc sù h−íng dÉn nhiÖt t×nh, chu ®¸o cña c¸c nh khoa häc, c¸c thÇy c« gi¸o v sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c c¬ quan, ®ång nghiÖp v nh©n d©n ®Þa ph−¬ng. T«i xin by tá sù c¶m ¬n tr©n träng nhÊt tíi gi¸o viªn h−íng dÉn khoa häc TS . Nguyê n Quang Ho c ® tËn t×nh h−íng dÉn, gióp ®ì t«i trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËn v¨n. T«i xin tr©n träng c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Ti nguyªn v M«i tr−êng, viÖn Sau ®¹i häc tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp H Néi, c¸c c¸n bé phßng Ti nguyªn v M«i tr−êng huyÖn Tuy §c tØnh §¾k N«ng, c¸c phßng ban, c¸n bé v nh©n d©n c¸c x cña huyÖn Tuy §c ® nhiÖt t×nh gióp ®ì t«i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËn v¨n ny./. T¸c gi¶ luËn v¨n Vũ Hi Nam ii
4. Môc lôc Lêi cam ®oan i Lêi c¶m ¬n ii Môc lôc iii Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t vi Danh môc b¶ng , biu ñ, hình nh vii 1. M ĐU 1 1.1. Tính cp thit ca ñ tài 1 1.2. Mc ñích, yêu cu 2 1.2.1. Mc ñích 2 1.2.2. Yêu cu 2 2. TNG QUAN VN Đ NGHIÊN CU 3 2.1. Nhng lý lun cơ bn v h thng ñim dân cư 3 2.1.1. Nhng khái nim v h thng ñim dân cư 3 2.1.2. Thành phn ñt ñai trong ñim dân cư 4 2.1.3. Phân loi h thng ñim dân cư 7 2.1.4. Nhng nguyên tc cơ bn phát trin h thng ñim dân cư 11 2.1.5. Mc tiêu quy hoch xây dng phát trin h thng ñim dân cư 12 2.2. Xu th và kinh nghim phát trin khu dân cư mt s nưc trên th gii 15 2.2.1. Cng Hòa Liên Bang Đc 15 2.2.2. Cng hoà n Đ 15 2.2.3. Trung Quc 16 2.2.4. Vương quc Thái Lan 17 iii
5. 2.3. Khái quát tình hình phát trin mng lưi dân cư Vit Nam 17 2.4. Đc ñim và xu hưng bin ñi cơ cu dân s, lao ñng ca ñim dân cư 19 2.5. Đnh hưng phát trin h thng ñim dân cư Vit Nam ñn năm 2020 20 2.6. Quy hoch tng th h thng ñô th và khu dân cư nông thôn tnh 22 2.7.Mt s công trình nghiên cu v QH xây dng ñim dân cư Vit Nam 23 3. ĐI TƯNG, PHM VI, NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 25 3.1. Đi tưng nghiên cu 25 3.2. Phm vi nghiên cu 25 3.3. Ni dung nghiên cu 25 3.3.1. Đc ñim ñiu kin t nhiên và thc trng phát trin kinh t, xã hi 25 3.3.2. Đánh giá tình hình qun lý và hin trng s dng ñt khu dân cư 25 3.3.3. Phân loi h thng ñim dân cư nông thôn huyn Tuy Đc 26 3.3.4. Thc trng kin trúc, cnh quan trong ñim dân cư 26 3.3.5. Đnh hưng phát trin mng lưi dân cư huyn Tuy Đc ñn năm 2020 26 3.3.6. Đnh hưng phát trin không gian TT huyn Tuy Đc ñn năm 2020 26 3.4. Phương pháp nghiên cu 27 3.4.1. Phương pháp ñiu tra, thu thp tài liu, s liu 27 3.4.2. Phương pháp chuyên gia 27 3.4.3. Phương pháp phân tích, x lý s liu và tng hp 27 3.4.4. Phương pháp xây dng bn ñ 27 3.4.5. Phương pháp phương án 28 3.4.6. Phương pháp d báo 28 4. KT QA NGHIÊN CU 30 4.1. Đánh giá ñc ñim ñiu kin t nhiên và thc trng phát trin kinh t xã hi 30 4.1.1. Đánh giá ñc ñim ñiu kin t nhiên, tài nguyên thiên nhiên và 30 4.1.2. Thc trng phát trin kinh t, xã hi 34 4.2. Đánh giá tình hình qun lý và hin trng s dng ñt khu dân cư 39 4.2.1. Tình hình qun lý ñt ñai giai ñon 20072009 39 iv
6. 4.2.2. Hin trng s dng ñt khu dân cư huyn Tuy Đc năm 2009 44 4.3. Phân loi h thng ñim dân cư 47 4.3.1. Mc ñích phân loi 47 4.3.2. Kt qu phân loi 47 4.3.3. Đánh giá chung v hin trng mng lưi dân cư huyn Tuy Đc 50 4.4. Thc trng kin trúc, cnh quan trong các ñim dân cư 51 4.4.1. Kin trúc cnh quan nhà 51 4.4.2. Kin trúc cnh quan các công trình h tng trong khu dân cư 54 4.4.2.1. Đưng giao thông 54 4.4.2.2. H thng h tng k thut khác 54 4.4.2.3. Công trình y t 55 4.4.2.4. Công trình giáo dc 55 4.4.2.5. Công trình văn hóa thông tin, th dc th thao 55 4.4.3. Đánh giá chung v hin trng kin trúc cnh quan các công trình 55 4.5. Đnh hưng phát trin mng lưi ñim dân cư huyn Tuy Đc 56 4.5.1. Các căn c cho ñnh hưng phát trin mng lưi dân cư 56 4.5.2. Đnh hưng phát trin mng lưi dân cư 61 4.6. Đnh hưng s dng ñt phát trin th trn Tuy Đc ñn năm 2020 67 4.6.1. Các tin ñ phát trin không gian th trn Tuy Đc 67 4.6.2. Đánh giá khái quát ñiu kin t nhiên và hin trng khu ñt 68 4.6.3. Đnh hưng quy hoch không gian th trn Tuy Đc 76 4.6.4. Gii pháp thc hin quy hoch không gian th trn Tuy Đc 84 5. KT LUN VÀ Đ NGH 85 5.1. Kt lun 85 5.2. Đ ngh 86 TÀI LIU THAM KHO 87 PHô lôc v
7. DANH MC CÁC CH VIT TT Ch vit tt Ch vit ñy ñ CN Công nghip CT Công trình DCNN Dân cư nông thôn DC Dân cư GDĐT Giáo dc ñào to GCNQSD Giy chng nhn quyn s dng HĐND Hi ñng nhân dân NN Nông nghip NT Nông thôn THCS Trung hc cơ s THPT Trung hc ph thông TSCQ Tr s cơ quan UBND U ban nhân dân vi
8. DANH MC BNG, HÌNH NH Stt Tên bng Trang Bng 4.1. Mt s ch tiêu dân s giai ñon 2007 – 2009 37 Bng 4.2. Hin trng s dng ñt huyn Tuy Đc tính ñn 1/1/2010 45 Bng 4.3. Din tích ñt khu dân cư nông thôn huyn Tuy Đc năm 2009 46 Bng 4.4. Tiêu chí phân loi ñim dân cư 48 Bng 4.5. Quy mô, v trí các ñim dân cư loi 1 49 Bng 4.6. Quy mô, v trí các ñim dân cư loi 2 49 Bng 4.7. Quy mô, v trí các ñim dân cư loi 3 50 Bng 4.8. Cơ cu các loi nhà khu vc huyn Tuy Đc năm 2010 51 Bng 4.9. Cơ cu các loi nhà khu vc trung tâm huyn Tuy Đc năm 2009 53 Bng 4.10. D báo dân s và s h khu vc nông thôn huyn Tuy Đc ñn năm 2020 63 Bng 4.11. D báo ñt khu dân cư nông thôn huyn Tuy Đc ñn năm 2020 63 Bng 4.12. Đnh hưng h thng ĐDC nông thôn huyn Tuy Đc ñn năm 2020 65 Bng 4.13. Hin trng s dng ñt khu vc trung tâm 70 Bng 4.14. Đánh giá ñt xây dng khu vc trung tâm 76 Bng 4.15. Cân bng ñt ñai th trn Tuy Đc ñn năm 2020 77 Stt Hình nh Trang Hình 4.1. Cơ cu kinh t huyn Tuy Đc năm 2009 34 Hình 4.2. Hin trng s dng ñt KDC các xã trên ña bàn năm 2009 47 Hình 4.3. Kt qu phân loi h thng ñim dân cư huyn Tuy Đc năm 2009 48 Hình 4.4. Mt s mu nhà ph bin ca khu vc nông thôn 52 Hình 4.5. Mt s mu nhà ph bin ca khu vc trung tâm huyn 53 vii
9. 1. M ĐU 1.1. Tính cp thit ca ñ tài Tây Nguyên nói chung, Đk Nông nói riêng dân cư ca các thành phn dân tc ñưc phân b dưi hình thc cư trú theo tng vùng có s ñan xen gia các thành phn dân tc. T trong lch s, mi dân tc ñã sm to cho riêng mình mt vùng cư trú. Phm vi cư trú ca tng dân tc không phân ñnh theo ranh gii hành chính, không theo quy hoch nên dn ñn tình trng ln xn v phong cách kin trúc, cnh quan, ô nhim môi trưng, lãng phí ñt ñai, gây khó khăn cho công tác qun lý xã hi và ñu tư cơ s h tng. Đ bo ñm thun li cho vic t chc li sn xut theo hưng công nghip hoá, hin ñi hoá, chuyn dch cơ cu kinh t trong các ñim dân cư, to công vic làm cho ngưi lao ñng, t chc cuc sng dân cư ngày càng tt hơn nhm ñm bo phát trin kinh t, xã hi bn vng thì cn phi có ñnh hưng phát trin h thng các ñim dân cư ca vùng Tây Nguyên theo quan ñim s dng ñt thích hp. Huyn Tuy Đc tnh Đk Nông ñưc thành lp t năm 2006 theo Ngh Đnh 142/2006/NĐCP, ngày 22/11/2006 ca Chính Ph vi tng din tích t nhiên toàn huyn 112.182 ha, cách trung tâm th xã Gia Nghĩa khong 70km v phía Tây Nam. Do mi ñưc thành lp cho nên ñn nay huyn Tuy Đc vn chưa có mt ñánh giá c th nào v tình hình phát trin mng lưi ñim dân cư và quy hoch phát trin h thng ñim dân cư ñô th và nông thôn trên ña bàn huyn nên dn ñn tình trng hu ht các ñim dân cư phát trin t phát s gây khó khăn cho vic ñu tư cơ s h tng cũng như công tác qun lý xã hi ca ña phương trong hin ti cũng như tương lai. Đ khc phc thc trng trên, góp phn xây dng huyn Tuy Đc phát trin toàn din, phát trin mng lưi ñim dân cư trên ña bàn gn vi quy hoch s dng ñt nhm qun lý s dng ñt theo pháp lut, tng bưc nâng cao ñi sng vt cht, tinh thn ca ngưi dân trong huyn, chúng tôi tin hành thc hin ñ tài: “Đánh giá thc trng và ñ xut hưng s dng ñt phát trin mng lưi ñim dân cư trên ña bàn huyn Tuy Đc tnh Đk Nông” 1
10. 1.2. Mc ñích, yêu cu 1.2.1. Mc ñích Đánh giá thc trng h thng ñim dân cư huyn Tuy Đc và ñ xut hưng s dng ñt phát trin mng lưi ñim dân cư ñô th và nông thôn ca huyn Tuy Đc phù hp vi chin lưc phát trin vùng Tây Nguyên. 1.2.2. Yêu cu Nm vng các quy ñnh, tiêu chun, quy phm hin hành v quy hoch ñô th và khu dân cư nông thôn ca Vit Nam; Nm rõ ñc ñim ñiu kin t nhiên, thc trng phát trin kinh t xã hi các xã trên ña bàn huyn Tuy Đc; Các s liu ñiu tra phi phn ánh trung thc thc trng phát trin mng lưi ñim dân cư trên ña bàn nghiên cu; Đ xut hưng s dng ñt phát trin mng lưi ñim dân cư phi phù hp ñiu kin ca ña phương trong hin ti và tương lai, phù hp vi ñnh hưng phát trin KTXH ca vùng Tây Nguyên. 2
11. 2. TNG QUAN VN Đ NGHIÊN CU 2.1. Nhng lý lun cơ bn v h thng ñim dân cư 2.1.1. Nhng khái nim v h thng ñim dân cư Cơ cu cư dân Cơ cu cư dân là toàn b các ñim dân cư ca mt nưc, mt tnh trong mt vùng kinh t, phân b trong không gian có phân công liên kt chc năng và hài hoà cân ñi trong mi ñim và gia các ñim dân cư trong mt ñơn v lãnh th. Như vy, cơ cu cư dân là mt cu trúc tng hp và tương ñi bn vng, là mt hình thái t chc ca cơ cu lãnh th, cơ cu vùng. Các ñim dân cư phân bit vi nhau v quy mô và cp hng da trên s tng hp các mi quan h phân công chc năng trong toàn b cơ cu cư dân ca quc gia trong mt vùng. Vì vy trong quy hoch cơ cu dân cư phi lưu ý các mi quan h tương h trong ni ti cơ cu ca tng ñim dân cư, cũng như cơ cu ca toàn b trong mt nhóm các ñim dân cư c th. Đim dân cư ñô th Đim dân cư ñô th là ñim dân cư tp trung phn ln nhng ngưi dân phi nông nghip, h sng và làm vic theo kiu thành th. Mi nưc có quy ñnh riêng v ñim dân cư ñô th. Vic xác ñnh quy mô ti thiu ca ñim dân cư ñô th ph thuc vào ñc ñim kinh t xã hi ca nưc ñó và t l phn trăm dân phi nông nghip ca ñô th ñó.[1] Đim dân cư nông thôn + Theo quan ñim v xã hi hc: Đim dân cư nông thôn là ña bàn cư t có tính cht cha truyn con ni ca ngưi nông dân (xóm, làng, thôn, bn, buôn, p), ñó là mt tp hp dân cư sinh sng ch yu theo quan h láng ging, nó ñưc coi là nhng t bào ca xã hi ngưi Vit t xa xưa ñn nay.[24] + Theo Lut Xây dng (Điu 14): Đim dân cư nông thôn là nơi cư trú tp trung ca nhiu h gia ñình gn kt vi nhau trong sn xut, sinh hot và các hot ñng xã hi khác trong phm vi mt khu vc nht ñnh (gi chung là thôn), ñưc hình thành do ñiu kin t nhiên, ñiu kin kinh txã hi, văn hoá, phong tc, tp 3
12. quán và các yu t khác. Như vy ñim dân cư nông thôn là mt b phn ca khu dân cư nông thôn. 2.1.2. Thành phn ñt ñai trong ñim dân cư 2.1.2.1. Thành phn ñt ñai trong ñô th Khu ñt công nghip Khu ñt công nghip trong ñô th bao gm ñt xây dng các xí nghip công nghip và th công nghip ñưc b trí tp trung thành tng khu vc, trong ñó tính c ñt giao thông ni b, các bn bãi hoc công trình qun lý phc v cho các nhà máy. Khu ñt công nghip là thành phn quan trng ca cơ cu ñô th ñng thi là mt yu t quan trng ca s hình thành và phát trin ñô th. Do yêu cu v sn xut và bo v môi trưng sng, ñ tránh nhng nh hưng ñc hi ca sn xut công nghip, mt s cơ s sn xut phi ñưc b trí bên ngoài thành ph, ñưc cách ly vi các khu vc khác. Ngưc li, mt s loi xí nghip công nghip và th công nghip mà sn xut không nh hưng xu ñi vi môi trưng thì có th b trí trong khu dân dng thành ph. Khu ñt kho tàng Khu ñt kho tàng thành ph bao gm ñt xây dng các kho trc thuc và không trc thuc thành ph, k c ñt ñai xây dng các trang thit b k thut hành chính phc v, cách ly, bo v ca các kho tàng. Khu ñt giao thông ñi ngoi Bao gm các loi ñt phc v cho yêu cu hot ñng ca các phương tin giao thông vn ti ca thành ph liên h vi bên ngoài, c th là: + Đt giao thông ñưng st: Gm ñt s dng cho các tuyn ñưng st (không k ñưng st dùng riêng theo yêu cu ca công nghip), nhà ga các loi, kho tàng, trang thit b k thut phc v cho yêu cu hot ñng ca giao thông ñưng st. + Đt giao thông ñưng b: Là các loi ñt xây dng tuyn ñưng, bn xe, các trm tip xăng du, bãi ñ xe, gara thành ph và cơ s phc v cho giao thông ñưng b. 4
13. + Đt giao thông ñưng thu: Bao gm ñt xây dng các bn cng hành khách và hàng hoá, k c các kho tàng, bn bãi, công trình phc v và trang thit b k thut phc v yêu cu hot ñng vn chuyn hành khách và hàng hoá ca thành ph vi bên ngoài. + Đt giao thông hàng không: Là ñt xây dng các sân bay dân dng ca thành ph, nhà ga hàng không và h thng công trình thit b k thut khác ca các sân bay. Khu ñt dân dng ñô th Bao gm các loi ñt xây dng nhà , các công trình phc v công cng, ñưng ph, qung trưng phc v nhu cu v nhà , ngh ngơi, gii trí ca nhân dân thành ph. Theo tính cht s dng, ñt dân dng thành ph ñưc chia thành 4 loi chính: + Đt xây dng nhà : Bao gm các loi ñt xây dng tng nhà , ñưng giao thông, h thng công trình phc v công cng, cây xanh trong phm vi tiu khu nhà , còn ñưc gi là ñt thành ph. + Đt xây dng trung tâm thành ph và các công trình phc v công cng: Gm ñt xây dng các công trình phc v v thương nghip, văn hoá, y t, giáo dc ngoài phm vi khu nhà . Các công trình ñó do tính cht và yêu cu phc v riêng mà có th có v trí quy hoch khác nhau hoc tp trung trung tâm thành ph, trung tâm nhà , hoc bên ngoài khu vc thành ph. + Đt ñưng và qung trưng hay còn gi là ñt giao thông ñi ni: Bao gm ñt xây dng mng lưi ñưng ph phc v yêu cu ñi li bên trong thành ph k c các qung trưng ln ca thành ph. + Đt cây xanh ñô th: Bao gm ñt xây dng các công viên, vưn hoa ca thành ph và khu nhà . Các mt nưc dùng cho yêu cu ngh ngơi, gii trí ca nhân dân cũng ñưc tính vào din tích cây xanh. Khi mt nưc quá ln, ch tính 30% din tích mt nưc vào din tích cây xanh thành ph. Đt cho các khu ñc bit Là loi ñt phc v cho yêu cu riêng bit như doanh tri quân ñi, các cơ 5
14. quan hành chính không thuc thành ph, các cơ quan ngoi giao, nghĩa trang, công trình k thut x lý nưc bn, bãi rác Các ñô th có quy mô trung bình tr lên thưng có cơ cu hoàn chnh vi 5 loi ñt trên. các ñô th ln, ngoài phn ñt ni thành còn có ñt ngoi thành vi các thành phn gm ñt sn xut nông nghip hoc ñt cây xanh xung quanh thành ph. Đt ngoi thành phc v cho vic t chc sn xut công nghip, ñáp ng mt phn nhu cu ñi sng ca nhân dân, ñng thi t chc các cơ s ngh ngơi, gii trí, h thng trang b k thut ca thành ph.[2] 2.1.2.2. Thành phn ñt ñai trong ñim dân cư nông thôn Đt và ñt vưn trong khuôn viên th cư ca h gia ñình Đây là loi ñt gn lin vi ñi sng vt cht, tinh thn ca ngưi dân nông thôn. Mi hot ñng sn xut và sinh hot ca h gia ñình din ra ñu có liên quan ñn loi ñt này. Khái nim v th cư cho mi h gia ñình nông thôn bao gm c phn không gian phc v sinh hot gia ñình và không gian ñ trin khai các hot ñng theo phương thc kinh t Vưn Ao Chung hoc Vưn Rng Ao Chung. Do ñc ñim ca hot ñng sn xut gia ñình nên trong nông thôn, ñt ca mi h bao gm c phn din tích phc v cho yêu cu sn xut ph trong gia ñình. Thc t phát trin nông thôn nưc ta nhng năm gn ñây ñã khng ñnh rng ñây là mt phương thc tt, phù hp vi thc t ca vùng nông thôn. Đ tn dng ht mi kh năng và mi thi gian có th ñ ñu tư vào lao ñng sn xut, h thng VưnAoChung trong kinh t gia ñình luôn luôn gn lin vi phn ñt ca mi gia ñình trong mi quan h ñan xen và h tr nhau. Nhng phn không gian trong khuôn viên h gia ñình có th bao gm c hai chc năng sn xut và sinh hot. Theo Lut Đt ñai năm 1993 thì ñt trong khuôn viên th cư ca h gia ñình bao gm 2 loi ñt, ñó là ñt và ñt vun tp, ao (ñt vưn, ao ñưc xp vào mc ñt nông nghip). Theo Lut Đt ñai năm 2003 thì ñt ca h gia ñình cá nhân ti nông thôn bao gm ñt ñ xây dng nhà , xây dng các công trình phc v ñi sng, vưn, ao trong cùng mt tha ñt thuc khu dân cư nông thôn, phù hp vi xây dng ñim 6
15. dân cư nông thôn ñưc cơ quan Nhà nưc có thm quyn xét duyt. Do lch s hình thành ñt khu dân cư có s khác nhau nên cơ cu din tích loi ñt này trong các ñim dân cư cũng rt khác nhau gia các ña phương. Qua kt qu nghiên cu ñiu tra thc t cho thy ñt th cư chim khong 30 60% tng din tích ca ñim dân cư, tuỳ thuc vào ñc ñim ca tng vùng. Vùng ñng bng thưng có t l ñt th cư trong ñim dân cư cao hơn min núi. Đt chuyên dùng trong ñim dân cư Đt chuyên dùng trong ñim dân cư bao gm ñt xây dng tr s cơ quan, công trình s nghip, ñt sn xut kinh doanh phi nông nghip, ñt có mc ñích công cng (các công trình h tng k thut, phúc li xã hi, ñt làm ñưng sá và mương rãnh thoát nưc, ñt mt nưc, cây xanh, khuôn viên công cng ). Đây là loi ñt phc v cho mc ñích công cng ca cng ñng xã hi. Tuỳ theo ñc ñim v ña lý và tc ñ phát trin ca mi ña phương mà cơ cu din tích các loi ñt này cao hay thp. Tuy nhiên theo xu hưng phát trin chung thì nhu cu s dng ca loi ñt này s ngày càng cao. Đt chuyên dùng trong ñim dân cư do chính quyn các ña phương và các t chc trc tip qun lý s dng nhưng phi thc hin theo ñúng quy hoch và pháp lut, ñm bo cho vic s dng ñúng mc ñích, tit kim nhm ñáp ng mc tiêu phát trin lâu dài ca ñt nưc và cng ñng dân cư.[2] 2.1.3. Phân loi h thng ñim dân cư 2.1.3.1. Phân loi ñô th Nhm phc v cho công tác qun lý hành chính v ñô th cũng như ñ xác ñnh cơ cu và ñnh hưng phát trin ñô th, ñô th ñưc phân chia thành nhiu loi khác nhau. Thông thưng vic phân loi ñô th da theo tính cht, quy mô và v trí ca nó trong mng lưi ñô th quc gia. nưc ta, theo Ngh ñnh s 42/2009/NĐCP ngày 7/5/2009 ca Th tưng Chính ph v vic phân loi và phân cp qun lý ñô th, ñô th ñưc chia thành 6 loi: Ðô th loi ñc bit Là Th ñô hoc ñô th vi chc năng là trung tâm chính tr, kinh t, văn hoá, khoa 7
16. hck thut, ñào to, du lch, dch v, ñu mi giao thông, giao lưu trong nưc và quc t, có vai trò thúc ñy s phát trin kinh txã hi ca c nưc. T l lao ñng phi nông nghip trong tng s lao ñng t 90% tr lên, có cơ s h tng ñưc xây dng v cơ bn ñng b và hoàn chnh, quy mô dân s trên 1,5 triu ngưi tr lên, mt ñ dân s bình quân t 15000 ngưi/km 2 tr lên. Ðô th loi I Đô th có chc năng là trung tâm chính tr, kinh t, văn hoá, khoa hc k thut, du lch, dch v, ñu mi giao thông, giao lưu trong nưc và quc t có vai trò thúc ñy s phát trin kinh t xã hi ca mt vùng lãnh th liên tnh hoc ca c nưc. T l lao ñng phi nông nghip trong tng s lao ñng t 85% tr lên, có cơ s h tng ñưc xây dng nhiu mt ñng b và hoàn chnh, quy mô dân s t 50 vn ngưi tr lên, mt ñ dân s bình quân t 12000 ngưi/km 2 tr lên. Ðô th loi II Đô th có chc năng là trung tâm chính tr, kinh t, văn hoá, khoa hc k thut, du lch, dch v, ñu mi giao thông, giao lưu trong vùng tnh, vùng liên tnh hoc c nưc, có vai trò thúc ñy s phát trin kinh txã hi ca mt vùng lãnh th liên tnh hoc mt s lĩnh vc ñi vi c nưc. T l lao ñng phi nông nghip trong tng s lao ñng t 80% tr lên, có cơ s h tng ñưc xây dng nhiu mt tin ti tương ñi ñng b và hoàn chnh, quy mô dân s t 25 vn ngưi tr lên, mt ñ dân s bình quân t 10000 ngưi/km 2 tr lên. Ðô th loi III Đô th có chc năng là trung tâm chính tr, kinh t, văn hoá, khoa hc k thut, dch v, ñu mi giao thông, giao lưu trong tnh hoc vùng liên tnh, có vai trò thúc ñy s phát trin kinh t xã hi ca mt tnh hoc mt s lĩnh vc ñi vi vùng liên tnh. T l lao ñng phi nông nghip trong tng s lao ñng t 75% tr lên, có cơ s h tng ñưc xây dng tng mt ñng b và hoàn chnh, quy mô dân s t 10 vn ngưi tr lên, mt ñ dân s bình quân t 8000 ngưi/km 2 tr lên. Ðô th loi IV Đô th có chc năng là trung tâm tng hp hoc chuyên ngành v chính tr, kinh t, văn hoá, khoa hc k thut, dch v, ñu mi giao thông, giao lưu trong 8
17. tnh, có vai trò thúc ñy s phát trin kinh txã hi ca mt tnh hoc mt vùng trong tnh. T l lao ñng phi nông nghip trong tng s lao ñng t 70% tr lên, có cơ s h tng ñã hoc ñang ñưc xây dng tng mt ñng b và hoàn chnh, quy mô dân s t 5 vn ngưi tr lên, mt ñ dân s bình quân t 6000 ngưi/km 2 tr lên. Ðô th loi V Đô th có chc năng là trung tâm tng hp hoc chuyên ngành v chính tr, kinh t, văn hoá và dch v, có vai trò thúc ñy s phát trin kinh t xã hi ca mt huyn hoc mt cm xã. T l lao ñng phi nông nghip trong tng s lao ñng t 65% tr lên, có cơ s h tng ñã hoc ñang ñưc xây dng nhưng chưa ñng b và hoàn chnh, quy mô dân s t 4000 ngưi tr lên, mt ñ dân s bình quân t 2000 ngưi/km 2 tr lên. Tiêu chun phân loi ñô th áp dng cho các trưng hp ñc bit ñi vi mt s ñô th loi III, loi IV và loi V theo Ðiu 14, Ngh ñnh s 42/2009/NĐCP: Ði vi các ñô th min núi, vùng cao, vùng sâu, vùng xa và hi ño thì các tiêu chun quy ñnh cho tng loi ñô th có th thp hơn, nhưng phi ñm bo mc ti thiu bng 70% mc tiêu chun quy ñnh ti các Ðiu 9, 10, 11, 12, 13, 14 ca Ngh ñnh s 42/2009/NĐCP. Ði vi các ñô th có chc năng ngh mát, du lch, ñiu dưng, các ñô th nghiên cu khoa hc, ñào to thì tiêu chun quy mô dân s thưng trú có th thp hơn, nhưng phi ñt 70% so vi mc quy ñnh; riêng tiêu chun mt ñ dân s bình quân ca các ñô th ngh mát du lch và ñiu dưng cho phép thp hơn, nhưng ti thiu phi ñt 50% so vi mc quy ñnh ti các Ðiu 9, 10, 11, 12, 13,14 ca Ngh ñnh s 42/2009/NĐCP.[9] 2.1.3.2. Phân loi ñim dân cư nông thôn Phân loi ñim dân cư nông thôn theo Tiêu chun Vit Nam 4418 (TCVN) năm 1987. Theo tiêu chun Vit Nam 4418 quy ñnh phương pháp ñánh giá và phân loi ñim dân cư nông thôn như sau: Mng lưi ñim dân cư hin trng ñưc phân thành 3 loi + Loi 1: Các ñim dân cư chính, tn ti lâu dài và phát trin gn nhng thôn bn ñưc quy hoch xây dng mi hoc ci to ñ tr thành ñim dân cư chính thc 9
18. ca h thng dân cư chung trên lãnh th toàn huyn, ñưc ưu tiên quy hoch và ñu tư xây dng ñng b. Các ñim dân cư này có các trung tâm sn xut và phc v công cng chung ca xã. + Loi 2: Các ñim dân cư ph thuc, phát trin có gii hn. Các ñim dân cư này có mi quan h hot ñng sn xut và sinh hot gn cht vi các ñim dân cư chính, chúng ñưc khng ch v quy mô m rng, v mc ñ xây dng trong giai ñon quá ñ, không ñưc ñu tư xây dng nhng công trình có giá tr. + Loi 3: Nhng xóm, tri, p nh không có trin vng phát trin, không thun li cho t chc sn xut và ñi sng, trong tương lai cn có bin pháp và k hoch di chuyn theo quy hoch. Tiêu chun ñánh giá phân loi ñim dân cư nhng khu vc dân cư ñông ñúc ñã tn ti mng lưi dân cư t lâu ñi cn da trên các tiêu chun sau ñây ñ ñánh giá phân loi ñim dân cư: + Thôn, xóm chính ñm nhn t 100 ha canh tác tr lên. + C ly trung bình t ñim dân cư ñn cánh ñng xa nht không quá t 1,5 ñn 2 km. + Có ñiu kin thun li v ñt ñai, v trí ña lý, kh năng trang b k thut và ngun nhân lc ñ xây dng nhiu công trình phc v sn xut, sm hình thành cm trung tâm sn xut tp trung ca xã. + Có ñiu kin ñ xây dng các công trình văn hoá phúc li công cng chung ca xã (Đi vi nhng ñim dân cư chính phi có s dân ít nht là trên 1500 ngưi và phi có nhng ñiu kin thun li khác v ñt ñai, v trí, trang b k thut, ñi vi ñim dân cư ph phi có quy hoch dân s ti thiu là 500 ngưi ñ xây dng nhà tr, mu giáo). + Có nhiu công trình có giá tr như: các cơ s vt cht k thut ca Hp tác xã hoc công trình phúc li công cng ca xã, nhà ca dân ñưc xây bng gch, ngói t 30 ñn 40% tr lên. Nhng ñim dân cư có các công trình di tích lch s văn hoá, công trình ñc bit hoc có phong cnh ñp, khí hu tt cn quy hoch ci to thành nơi ngh, dưng bnh hoc tham quan du lch. + Có v trí thun li gn tuyn giao lưu ñu mi k thut.[2] 10
19. 2.1.4. Nhng nguyên tc cơ bn phát trin h thng ñim dân cư 2.1.4.1. Nguyên tc phát trin không gian ñô th Tuân th quy hoch vùng lãnh th v ña lý và phát trin kinh t: Mi ñô th phát trin ñu phi gn bó vi s phát trin ca toàn vùng vì quy hoch vùng ñã cân ñi s phát trin cho mi ñim dân cư trong vùng lãnh th. Trit ñ khai thác các li th ca ñiu kin t nhiên: Nhng ñc trưng ca cnh quan thiên nhiên là cơ s ñ hình thành cu trúc không gian ñô th. Các gii pháp quy hoch, ñc bit là trong cơ cu chc năng cn phi tn dng trit ñ các ñiu kin t nhiên, nhm ci thin nâng cao hiu qu ca cnh quan môi trưng ñô th và hình thành cho ñô th mt ñc thù riêng hoà hp vi thiên nhiên ña phương ñó. Phù hp vi tp quán sinh hot truyn thng sinh hot ca ña phương và dân tc: Mi ña phương, mi dân tc có mt phong tc tp quán khác nhau. Đó là vn tri thc bn ña quý giá cn ñưc khai thác và k tha ñ to cho mi ñô th mt hình nh riêng ca dân tc và ña phương mình. Quy hoch xây dng và phát trin ñô th còn phi ht sc lưu ý ñn vn ñ cơ cu t chc ca các khu , khu trung tâm ñô th và các khu ñc trưng khác như khu vc danh lam thng cnh, khu vc lch s, khu vc tâm linh tôn giáo K tha và phát huy th mnh ca hin trng: Cn phi kt hp và phát huy mi tim năng gia cái cũ và cái mi trong ñô th, gia truyn thng và hin ñi, ñc bit chú ý ñn công trình kin trúc có giá tr, các khu ph c truyn thng. Phát huy vai trò ca khoa hc k thut tiên tin: Thit k quy hoch tng th xây dng ñô th phi ñm bo phát huy tt các mt v k thut ñô th, trang thit b khoa hc k thut hin ñi, ñc bit là giao thông ñô th. Cn bo ñm thc hin các quy ch và ch tiêu v kinh t k thut xây dng. Phi tuân th các ch trương ñưng li chính sách ca Đng, Nhà nưc và ña phương v xây dng phát trin ñô th, hin ñi hoá các trang thit b k thut, phương tin giao thông vn ti, thông tin liên lc. Tính cơ ñng và hin thc ca ñ án quy hoch: Bt kỳ mt ñ án nào khi thit k cũng phi ñ cp ñn kh năng thc thi ca nó trong tng giai ñon. Mun 11
20. thc hin ñưc ý ñ phát trin tt thì tính cơ ñng và linh hot ca ñ án phi rt cao, có nghĩa là trưc nhng hin tưng ñt bin v ñu tư xây dng, hoc nhng ch trương mi ca chính quyn v xây dng ñô th thì hưng phát trin cơ bn và lâu dài ca ñô th vn ñưc bo ñm.[2] 2.1.4.2. Nguyên tc phát trin h thng ñim dân cư nông thôn Da trên cơ s phương hưng, nhim v phát trin sn xut (trng trt, chăn nuôi, các ngành ngh tiu th công nghip và dch v), ñng thi phi phc v thit thc cho các k hoch phát trin kinh t, văn hoá, xã hi ca ña phương. Phù hp vi quy hoch b trí lao ñng, dân cư trên ña bàn huyn và phi xem xét ñn quan h vi các ñim dân cư lân cn, phi phi hp cht ch vi các quy hoch chuyên ngành khác có liên quan như quy hoch thu li, quy hoch giao thông, quy hoch ñng rung. Phi xut phát t tình hình hin trng, kh năng v ñt ñai, nhân lc, vn ñu tư, theo phương châm “Nhà nưc và nhân dân cùng làm”, ñng thi phi phù hp vi ñiu kin t nhiên (ña hình, khí hu, thu văn ), phù hp vi các truyn thng, tp quán, tin b v sn xut và sinh hot chung ca tng vùng, tng dân tc. Đm bo yêu cu v quc phòng, chng bão lt và bo v môi trưng. Cn xét ñn trin vng phát trin trong tương lai, phi ñáp ng các yêu cu sn xut và ñi sng trong giai ñon trưc mt, ñng thi phi có phương hưng quy hoch dài hn t 15 ñn 20 năm. Kt hp cht ch gia ci to và xây dng mi, trit ñ tn dng nhng cơ s cũ có th s dng ñưc vào mc ñích sn xut và phc v ñi sng. 2.1.5. Mc tiêu quy hoch xây dng phát trin h thng ñim dân cư 2.1.5.1. Mc tiêu quy hoch chung xây dng ñô th Bo ñm s phát trin n ñnh, hài hoà và cân ñi gia các thành phn kinh t trong và ngoài ñô th: ñô th có nhiu li th trong phát trin sn xut nh lc lưng lao ñng di dào, trình ñ nghip v cao, ñiu kin k thut và cơ s h tng phát trin. Chính nhng ñiu này ñã thúc ñy s hot ñng rt ña dng ca nhiu ngành ngh và các thành phn kinh t luôn ñòi hi có ñưc nhng v trí xây dng có nhiu li th nht trong sn xut kinh doanh. T ñó dn ñn nhiu mâu 12
21. thun trong sn xut, thm chí cn tr ln nhau gia các cơ s sn xut, gia sn xut và sinh hot làm nh hưng ln ñn môi trưng ñô th. Quy hoch xây dng ñô th là công c tích cc và có hiu qu nht gii quyt mi bt hoà gia các cơ s sn xut và các hot ñng ca các thành phn kinh t khác nhau trong ñô th cũng như các mi quan h ca nó vi bên ngoài ñô th. Bo ñm s cân ñi và thng nht gia các chc năng hot ñng trong và ngoài ñô th: Đô th ngày càng phát trin và m rng không gian ra các vùng ngoi ô, ln chim ñt nông nghip và các vùng cnh quan thiên nhiên khác. Quy hoch chung xây dng ñô th ñiu hoà s phát trin ca các b phn chc năng trong ñô th và các vùng nh hưng bên ngoài ñô th, nhm bo v môi trưng t nhiên, cnh quan ñô th, bo tn các di tích và an toàn cho ñô th có tính ñn hu qu ca thiên tai và các s c k thut khác có th xy ra. Bo ñm ñiu kin sng, lao ñng và phát trin toàn din ca ngưi dân ñô th: Quy hoch xây dng ñô th nghiên cu các hình thc t chc cuc sng và cơ cu chc năng hot ñng ca các b phn trong ñô th, nhm to ñiu kin cho con ngưi có nhiu thun li nht trong cuc sng mi ngày càng cao ñô th. 2.1.5.2. Mc tiêu quy hoch xây dng và phát trin các ñim dân cư nông thôn Đi mi cơ cu kinh t nông nghip Các huyn nm trong vùng quy hoch sn xut lương thc ca c nưc tuy ñã vưt qua ca i 10 tn lương thc/ha vn phi phn ñu tăng sn lưng lương thc (c lúa và màu) và bình quân lương thc ñu ngưi, nâng cao cht lưng lương thc, ñáp ng nhu cu tiêu dùng, chăn nuôi, d tr và xut khu ca c nưc. Các huyn thuc vùng trung du, min núi dt khoát t b tư tưng t túc lương thc vi bt c giá nào, kiên quyt thuyt phc nhân dân không phá rng làm nương ry, mnh dn chuyn hưng cơ cu sn xut theo hưng bo v rng hin có, bo v, ci to và chăm sóc rng tái sinh, ñy mnh trng rng, ph xanh ñi trc, m mang các hình thc trang tri, vưn rng kt hp làm lâm nông nghip. Nn kinh t nông nghip trên ña bàn huyn cn phi ñi cơ cu cây trng ñ có nhiu sn phm phong phú, ña dng, có cht lưng và hiu qu cao, tăng giá tr sn phm trên ñơn v din tích, ñáp ng nhu cu tiêu dùng ngày càng cao trong 13
22. nưc và xut khu. Đng thi cơ cu kinh t nông nghip chuyn dch theo hưng gim hp lý t l giá tr sn phm lương thc, tăng t l giá tr sn phm cây công nghip, rau qu, chăn nuôi, thu sn và lâm nghip. Song giá tr tuyt ñi v sn lưng lương thc vn phi cao. Công nghip hoá, hin ñi hoá nông nghip và kinh t nông thôn + Đưa cách mng khoa hc k thut tác ñng vào nông lâm, ngư nghip theo hưng thu li hoá, cơ gii hoá, ñin khí hoá, hoá hc hoá và công ngh sinh hc, thc hin thâm canh tăng v, va tăng năng sut cây trng vt nuôi, va to ñiu kin dch chuyn cơ cu sn xut ñem li hiu qu cao, ci thin ñiu kin lao ñng cho nông dân. + Phát trin rng khp công nghip bo qun, ch bin nông lâm thu sn, kt hp nhiu hình thc, trình ñ công ngh, hin ñi hoá công ngh, nâng cao cht lưng và giá tr sn phm ñ tăng sc cnh tranh. Gim dn và tin ti chm dt vic xut khu dưi dng nguyên liu. + Phát trin kt cu h tng, công nghip, th công nghip và dch v nông thôn. Khôi phc và phát trin các làng ngh truyn thng. Chuyn dch cơ cu kinh t nông thôn, ñi mi phân công lao ñng. Đô th hoá nông thôn, xây dng nông thôn mi. Đy mnh sn xut vt liu xây dng và công nghip xây dng. Tng bưc xây dng kt cu h tng nông thôn. Hình thành các th trn, th t, t ñim công thương nghip, ch nông thôn ñ giao lưu hàng hoá nông thôn theo hưng ñô th hoá. Sn xut nông nghip phi gn vi th trưng, quan tâm ti công tác d báo th trưng, thông tin kinh t ñ tăng kh năng tip th, ñiu chnh sn xut ca các h và t chc kinh t phù hp vi nhu cu th trưng. Làm thay ñi cơ cu lao ñng, tăng t trng lao ñng trong các ngành ngh phi nông nghip, thit thc tăng thu nhp, tăng sc mua ca nông thôn, ñi ñôi vi vic m rng lưu thông hàng hoá gia các vùng trong nưc và m rng xut khu ñ ñy mnh tiêu th nông sn và sn phm công nghip nông thôn. Như vy nông nghip và nông thôn trên ña bàn tng huyn s tng bưc thoát khi nghèo nàn, lc hu tr thành nn nông nghip, kinh t nông thôn ña dng, 14
23. phong phú, giàu có, văn minh, tin b. Phát trin kinh t phi gn cht vi phát trin văn hoá xã hi trên ña bàn huyn. 2.2. Xu th và kinh nghim phát trin khu dân cư mt s nưc trên th gii 2.2.1. Cng Hòa Liên Bang Đc Do yêu cu lao ñng nông nghip gim, nhu cu lao ñng công nghip phát trin ñn vic di chuyn mt s lưng khá ln dân t các vùng nông thôn vào thành ph là nét ñc trưng ca thi kỳ sau chin tranh Đc. Đ tránh s tp trung quá mc vào các cm công nghip và các thành ph, gây khó khăn mi mt cho ñi sng dân cư ñô th, ngưi ta lp ra mt mng lưi các “ñim ñân cư tp trung”. Đó là h thng làng xóm hay các khu nhà mi ñưc sp xp theo di hay hình nan qut ngoi vi các thành ph. Đ các ñim dân cư ñó có sc hút mnh m: Nhà ñưc xây dng vi tiêu chun cao hơn và ñp hơn thành ph. Cây xanh ñưc trng nhiu hơn và nhiu chng loi hơn. Đưc ni vi thành ph bng các tuyn ñưng ngn nht và cht lưng cao. Đây là gii pháp ñc ñáo ca các nhà quy hoch Đc ñã khng ch ñưc s phát trin quá mc ca các thành ph ln, phát trin h thng các loi ñô th va và nh trên khp lãnh th, ñiu hòa s phát trin gia 2 khu vc thành th và nông thôn. 2.2.2. Cng hoà n Đ n Đ là mt quc gia ñt rng ngưi ñông, ñng th hai châu Á (sau Trung Quc). Theo các chuyên gia kinh t, ñc ñim ca ñt nưc n Đ ñưc khái quát là: Nn kinh t chm phát trin, tài nguyên phân b không ñng ñu, mt cân ñi gia các vùng, khác bit ln gia thành th và nông thôn, bình quân thu nhp ñu ngưi rt thp, tc ñ tăng dân s quá nhanh, nhiu ngưi tht nghip, di dân t nông thôn ra thành th khá ln. Các chuyên gia phát trin nông thôn n Đ cho rng mun ñt ñưc mc tiêu xây dng nông thôn mi cn có 3 h thng trung tâm nông thôn ñưc phân cp và hoch ñnh như sau: 15
24. H thng trung tâm th nht gi là làng trung tâm, có chc năng ñm bo các dch v cơ bn cho dân cư trong làng cũng như các khu vc xung quanh. H thng trung tâm th hai ñưc gi là trung tâm dch v, có nhim v cung cp các dch v mc trung bình. H thng trung tâm th ba là trung tâm phát trin, ñáp ng các nhu cu dch v mc ñ cao. Các trung tâm trên không ch ñơn thun là nơi có h tng k thut thích ng mà còn là các ñim nút ñ t chc toàn b hot ñng phát trin cho tng vùng, tng ña phương. Các k hoch 5 năm ca Nhà nưc n Đ luôn chú ý ti vic xoá b ñói nghèo, ci thin ñiu kin vt cht và ñi sng cho ngưi nghèo, phát trin các trung tâm th trưng và dch v cho các vùng nông thôn sâu trong ni ña, ñng thi chú ý nâng cp giáo dc, ñu tư cho các nhu cu v tinh thn. S c gng ca Chính ph n Đ trên bình din quc gia ñã phn nào làm cho b mt nông thôn thay ñi. Tuy nhiên kt qu phát trin nông thôn không ñuc như mong mun, s phân hoá giàu nghèo nông thôn li tăng lên, mc tiêu gim chênh lch gia khu vc nông thôn thành th không ñt ñưc. 2.2.3. Trung Quc Tương t như n Đ, Trung Quc là nưc nông nghip ñt rng, ngưi ñông, dân s trên 1,3 t ngưi, dân s nông thôn chim 64%. Đơn v cơ s ca nông thôn Trung quc là làng hành chính. Lch s hình thành nông thôn Trung Quc là nhng làng truyn thng. Trong nhiu trưng hp làng hành chính trùng vi làng truyn thng, nhưng mt làng truyn thng chia thành 2 hay nhiu làng hành chính. Toàn quc có khong trên 800.000 làng hành chính, mi làng có khong 1000 dân. Trong chin lưc hin ñi hoá ñt nưc vic phát trin các cng ñng nông thôn có ý nghĩa rt quan trng. Qua các bưc thăng trm lch s phát trin nông thôn Trung Quc ñã tìm ra ñưc hưng ñi thích hp, ñó là con ñưng công nghip hoá nông thôn. H thng các xí nghip thương trn khuyn khích hình thành và phát trin thông qua các chính sách ca Chính ph. Các xí nghip này do nhng ngưi nông dân lp ra và trc tip qun 16
25. lý, nó ñã góp phn khép kín quá trình sn xut các vùng nông thôn t vic thu mua nông sn, thc phm, các nguyên liu ña phương tin ti sn xut, ch bin và tiêu th. Các xí nghip này thu hút lc lưng lao ñng chưa có vic làm. Nhng ngưi nông dân ri b ngh nông nhưng không ri b quê hương làng mc. Khu hiu ly nông bt ly hương ñã tr thành mô hình hp dn ca ngưi nông dân nông thôn Trung Quc. Ưu ñim ca mô hình phát trin công nghip nông thôn là s tip nhn công nghip mà tránh ñưc s tp trung quá ñông các thành ph và khu công nghip ln, ngưi dân nông thôn có cơ hi làm giàu, nông thôn phát trin mnh, mc sng nông thôn thành th xích li gn nhau. 2.2.4. Vương quc Thái Lan Thái Lan là mt nưc nông nghip ln trong vùng Đông Nam Á, là nưc có khi lưng nông sn xut khu khá ln. C nưc có khong 53.000 làng xóm, tri qua nhiu k hoch phát trin 5 năm, trong ñó chú trng ñn s phát trin các vùng nông thôn. Chính ph ñã xây dng 32 d án phát trin các khu vc nông thôn vi s tham gia ca nhiu B, ngành, nh ñó mà ñi sng ca nông dân ñã ñưc ci thin ñáng k. Chính sách kinh t ca Thái Lan là ưu tiên phát trin giao thông, ñc bit là giao thông ñưng b, cung cp nưc tưi tiêu trong nông nghip và nưc sinh hot nông thôn. Vic ñu tư xây dng giao thông, thu li nông thôn phn ln tp trung vào các vùng có tim năng ln trong sn xut. Tuy nhiên vn còn mt s làng thiu nưc cho sn xut nông nghip, thiu nưc sinh hot và chưa có ñưng ô tô ti trung tâm. Mc dù ñã phát trin h thng giao thông nông thôn trên toàn quc nhưng s phân hoá giàu nghèo trong nông thôn ngày càng ln. Đó là nhng bc xúc mà Thái Lan vn phi ñương ñu ñ vưt qua.[24] 2.3. Khái quát tình hình phát trin mng lưi dân cư Vit Nam S phân b các ñim dân cư nông thôn trên các vùng lãnh th nưc ta không ñng ñu. Quá trình hình thành và phát trin ñim dân cư ph thuc vào ñiu kin t nhiên (ñt ñai, khí hu, ña hình ) và ñiu kin kinh t xã hi, phong tc tp quán ca mi vùng, trong ñó các yu t v ñiu kin t nhiên gi vai trò rt quan trng. Đc 17
26. trưng v mng lưi dân cư trên các vùng th hin như sau: Vùng ñng bng Là mt nưc nông nghip vi lch s phát trin ca nn văn minh lúa nưc, dân cư nông thôn nưc ta tp trung phn ln khu vc ñng bng, ñó là ñng bng Bc B, ñng bng Nam B và Duyên hi Min Trung. + Đng bng Bc B: là nơi tp trung dân cư vi mt ñ cao nht trong c nưc. Các ñim dân cư nông thôn ñây ñu là các làng xóm ñưc hình thành lâu ñi trong quá trình phát trin ca lch s ñt nưc, ngưi dân ñp ñê, tr thu ñ sn xut lúa nưc. V mt t chc xã hi: trong sut quá trình phát trin lch s xã hi các ñơn v cơ s căn bn vn duy trì theo các làng xóm truyn thng nên ña s các ñim dân cư nông thôn ñu rt n ñnh. S phân b các ñim dân cư nông thôn tương ñi tp trung và ñưc liên h vi nhau bng mng lưi ñưng b liên huyn, liên xã ñưc hình thành t lâu và thưng xuyên ñưc tu b nâng cp. Mt ñ các ñim dân cư cao, quy mô mi ñim dân cư cũng tương ñi ln. + Đng bng Nam B: là va lúa quan trng ca ñt nưc, ñây là vùng ñt ñai phì nhiêu do phù sa ca h thng sông Cu Long bi ñp nhưng không có h thng ñê ñiu ngăn lũ nên hàng năm thưng xuyên b ngp lt. V s phân b dân cư: mt ñ các ñim dân cư không cao, quy mô không ln, tính n ñnh ca các ñim dân cư này cũng thp hơn vùng ñng bng Bc B. Các h dân cư nông thôn sng ít tp trung nên cũng gây tr ngi cho vic hình thành các mng lưi công trình dch v, phúc li công cng cho khu vc nông thôn. V giao thông ñi li ñưng b gp nhiu khó khăn nht là vào mùa mưa lũ, phát trin mnh giao thông ñưng thu trên các kênh rch. + Vùng duyên hi min Trung: Là nhng di ñng bng nh ven bin, ñt ñai kém màu m, năng sut cây trng thp, ngoài vic sn xut nông nghip cư dân có thêm ngh ñánh cá và làm mui. Mt ñ các ñim dân cư thưa, quy mô nh. Điu kin t nhiên khó khăn: ñt ñai nghèo kit dinh dưng, khí hu khc 18
27. nghit, thiên tai nhiu, ña hình phc tp là nhng yu t hn ch ln ñn sn xut và ñi sng dân cư nông thôn. Cơ s h tng kém phát trin, giao thông ñi li khó khăn. Vùng Trung Du và Min núi Do ñc ñim v ñiu kin t nhiên không thun li cho phát trin sn xut nông nghip, ña hình phc tp, chia ct mnh, ñ dc ln. Vic canh tác ch yu trên nương ry, năng sut thp, din tích trên núi cao phn ln là rng t nhiên, rng trng và ñt trng, mt s nơi có nhiu din tích núi ñá không có rng cây. Các ñim dân cư vùng núi là các làng bn quy mô nh, phân tán, thm chí còn có nhng h cư trú ñc lp cách xa qun cư ca cng ñng. Đa s các làng bn không qun t như vùng ñng bng, mà thưng nm xen k vi núi rng và nương ry. Dân cư min núi ñi ña s là các dân tc thiu s, trình ñ dân trí thp, cá bit còn có nhng dân cư sng du canh du cư, hái lưm, ñã làm nh hưng xu ñn môi trưng, suy thoái tài nguyên. Do ñiu kin ña hình phc tp, giao thông ñi li khó khăn, các cơ s h tng còn thiu thn, mt khác do dân cư sng phân tán nên vic b trí các công trình phúc li công cng cũng khó phát huy tác dng.[2] 2.4. Đc ñim và xu hưng bin ñi cơ cu dân s, lao ñng ca ñim DCNN Dưi tác ñng ca tin b khoa hc k thut, nn nông nghip ca nưc ta ñang chuyn bin mnh m, theo xu hưng phá th ñc canh và phát trin ngày càng ña dng, phong phú. Mt khác, vic cơ gii hóa cũng tng bưc ñưc tăng cưng nên ñã xut hin tng lp dân cư bán nông nghip và phi nông nghip nông thôn. Thêm vào ñó, cũng như nhiu nưc trên th gii, chúng ta ñang n lc phn ñu theo xu hưng ñô th hóa ñt nưc mt cách có kim soát ñ tng bưc gim dn s khác bit gia ñô th và nông thôn. Vì vy s tng bưc xut hin nông thôn mt s loi hình công nghip như công nghip ch bin nông sn, ch bin thc ăn gia súc, mt s xí nghip ch bin gia công các hàng tiêu dùng vi quy mô nh Các nhân t này s là cơ s cho vic hình thành tng lp công nhân ngay ti 19
28. ña bàn nông thôn. Không nhng th, cùng vi s tăng dn mc sng ca ngưi dân nông thôn, tác ñng ca nn kinh t th trưng cũng s tng bưc xóa b phương thc sn xut t cp t túc, ñy nhanh t l lao ñng phi nông nghip. Vì vy trong giai ñon hin nay cơ cu dân s nông thôn ñang có nhng bin ñi quan trng. Ngưi lao ñng nông thôn không ch hu ht là nông dân sn xut nông nghip như trưc na mà s có công nhân nông nghip, công nhân công nghip, các thành phn thương nghip, dch v Đi vi các ñim dân cư lâm nghip, tình hình cũng tương t. Vic gia công ch bin lâm sn cũng tng bưc ñưc hình thành ñây. Các xí nghip như th cũng góp phn làm gim áp lc các ñô th và làm xut hin tng lp công nhân công nghip các ñim dân cư này. Bng nhng quan sát thc t và nhng phân tích tương t, chúng ta có th thy xu hưng hình thành tng lp công nhân công nghip ti các ñim dân cư ngư nghip, vi s hình thành ca các xí nghip ch bin hoc sơ ch thy sn, các xí nghip sa cha tàu thuyn vi quy mô thích hp.[2] 2.5. Đnh hưng phát trin h thng ñim dân cư Vit Nam ñn năm 2020 Đnh hưng phát trin nhà Theo Quyt ñnh s 76/2004/QĐTTg ngày 06052004 ca Th tưng Chính ph ñã phê duyt ñnh hưng phát trin nhà Vit Nam ñn năm 2020 như sau: Nhà ñô th: Khuyn khích phát trin nhà căn h chung cư cao tng phù hp vi ñiu kin c th ca tng ñô th ñ góp phn tăng nhanh qu nhà , tit kim ñt ñai, to din mo và cuc sng văn minh ñô th theo hưng công nghip hóa, hin ñi hóa. Nhà ñô th phi xây dng phù hp vi quy hoch, quy chun, tiêu chun và các quy ñnh v qun lý ñu tư và nhà do cơ quan Nhà nưc có thm quyn ban hành, hình thành các tiu khu nhà , khu dân cư tp trung va và nh, phân b hp lý, không tp trung dân cư quá ñông vào các thành ph ln. Phn ñu ñt ch tiêu bình quân 15m 2 sàn/ngưi vào năm 2010 và 20m 2/sàn vào năm 2020. 20
29. Nhà nông thôn: Phn ñu, tng bưc ci thin và nâng cao cht lưng ch ca các h dân cư nông thôn. Phát trin nhà nông thôn gn vi vic phát trin và nâng cp h tng k thut và h tng xã hi. Phát trin nhà nông thôn phi phù hp vi ñiu kin sn xut, ñc ñim t nhiên và tp quán sinh hot ca tng vùng, s dng có hiu qu qu ñt sn có và khuyn khích phát trin nhà có nhiu tng, ñ tit kim ñt, hn ch vic chuyn ñt nông nghip sang ñt . Khuyn khích huy ñng ni lc ca h gia ñình, cá nhân, khu vc nông thôn t ci thin ch kt hp vi s giúp ñ h tr ca cng ñng, dòng h, các thành phn kinh t. Phn ñu ñn năm 2020 hoàn thành chương trình h tr ci thin nhà vi các h ñng bào dân tc thiu s và các h chính sách. Phn ñu vic thanh toán nhà tm (tranh, tre, na, lá) ti các khu vc nông thôn vào năm 2020. Din tích bình quân ñt 14m 2/ngưi vào năm 2010, 18 m2/ngưi vào năm 2020. Nhà nông thôn có công trình sinh hot và sn xut dch v phù hp vi ñiu kin c th ca tng ña phương, ñt tiêu chun v sinh môi trưng, tt c ñim dân cư nông thôn ñu có h thng cp, thoát nưc ñm bo tiêu chun quy ñnh. Đnh hưng phát trin kin trúc cnh quan Ch trương ca Đng và Nhà nưc ta trong nhng năm trưc mt là tip tc ưu tiên ñu tư phát trin nông thôn. Đn năm 2010 ñ 100% s xã có trưng cp 1, 2 và trm y t. Phn ñu ñ 100% xã có ñưng ô tô ñn ñưc trung tâm xã, t chc li các khu dân cư nông thôn, hu ht các h ñu có ñin, nưc ñ dùng ñ ñi sng xã hi nông thôn tr nên an ninh, văn minh và n ñnh. Theo ñnh hưng phát trin kin trúc Vit Nam ñn năm 2020: Phát trin các làng, xã có liên quan trc tip ti cơ cu quy hoch chung ca các ñô th phi ñưc da trên quy hoch chi tit xây dng, có s tham gia ca dân cư và cng ñng, cn lưu ý gi li di sn kin trúc, thiên nhiên ca làng xã, b sung nhng chc năng còn thiu, kt hp hin ñi hoá kt cu h tng. Công trình to lp mi phi tuân th các quy ñnh v qun lý kin trúc và quy hoch ñô th. 21
30. Hình thành tng th kin trúc ti các th t, trung tâm cm xã, xã trên cơ s tuân th các quy ñnh ca quy hoch xây dng. Khuyn khích các công trình xây dng ít tng, mái dc, k tha kin trúc hình thc truyn thng, gn bó hài hoà khung cnh thiên nhiên, phù hp vi ñiu kin khí hu ca ña phương. Kin trúc làng mc ñưc thc hin theo quy hoch tng th ñn khuôn viên ngôi nhà ca tng gia ñình. Xây dng nông thôn ñng b v kin trúc ln h tng k thut ñm bo môi trưng sinh thái và phát trin bn vng. Phát trin không gian kin trúc nông thôn cn phù hp vi s phát trin kinh t nônglâmngư nghip, chăn nuôi, phát trin ngành ngh truyn thng, kinh t, du lch, văn hoá. Trong nhng năm ti, kin trúc nông thôn ñưc hình thành và phát trin theo 3 hưng sau: Hưng hoà nhp vào không gian ñô th: xu hưng này din ra cùng vi quá trình phát trin và m rng không gian ñô th ra các vùng ngoi ô, làm cho mt s ñim dân cư nông thôn b mt ñi, mt s khác sp xp li, s còn li ñưc bo tn trong cơ cu quy hoch ñô th. Hưng phát trin kin trúc vi vic hình thành các th trn, th t gi vai trò là trung tâm xã, cm xã, các th trn, th t gn vi vùng nông nghip trưc khi xây dng ñu phi lp quy hoch chung và quy hoch chi tit. Hưng ci to, chnh trang và phát trin kin trúc ti các làng xã: Vic phát trin kin trúc ti các làng, xã thuc các vùng nông nghip cn lưu ý bo tn ñưc các truyn thng văn hoá, phong tc, tp quán riêng bit ca tng ña phương.[7] 2.6. Quy hoch tng th h thng ñô th và khu dân cư nông thôn tnh + H thng ñô th trung tâm cp huyn: Các th trn huyn l: Đk Glong (Đk Glong), Đk Mil (Đk Mil), Krông Nô (Krông Nô), Đk Buk So (Tuy Đc), Kin Đc (Đă R’lp), EaT’ling (Cư Jút), là các trung tâm chính tr, kinh t, văn hoá, xã hi và khoa hc k thut ca các huyn trong Tnh. D kin quy mô dao ñng t 1,5 3 vn ngưi. + Các ñim dân cư nông thôn: Khu dân cư nông thôn (trung tâm cp khu vc trong huyn): Là các ñim th t, trung tâm cm xã, quy mô dân cư nh t 2000 4000 dân, tương lai lâu dài (giai ñon sau 2020) có th có tim năng tr thành các 22
31. th trn, bao gm các ñim phân theo ña bàn các huyn như sau: Các cơ s kinh t k thut ca th t, trung tâm cm xã ch yu là các cơ s cho hot ñng dch v thương mi cho 1 cm xã, dch v du lch, hot ñng sn xut tiu th công nghip hoc sn xut công nghip l, phân tán trên ña bàn huyn. Các cơ s kinh t k thut ca th t, trung tâm cm xã ch yu là các cơ s cho hot ñng dch v thương mi cho 1 cm xã, dch v du lch, hot ñng sn xut tiu th công nghip hoc sn xut công nghip l, phân tán trên ña bàn huyn. 2.7. Mt s công trình nghiên cu v quy hoch xây dng ñim DC Vit Nam Trên cơ s lý lun và thc tin phát trin khu dân cư và nhng quy ñnh ca Nhà nưc v qun lý, quy hoch xây dng phát trin h thng ñim dân cư, nhiu nhà khoa hc ñã có nhng nghiên cu ng dng trong lĩnh vc này. Ngay t nhng năm 70, vic quy hoch ñô th và nông thôn B Xây dng ñã có nhiu ñ án quy hoch ci to phát trin các ñim dân cư trên ña bàn vùng huyn trong xu hưng ci to tng bưc các ñim dân cư nông thôn, các chòm xóm nh ñưc gp li to thành các ñim dân cư tương ñi ln, tp trung, thun tin cho vic xây dng các công trình công cng phúc li [khong 600 dân (200 h)]. Mô hình “nhà và lô ñt gia ñình vùng ni ñng” ñã trin khai xã Đi Áng huyn Thanh Trì Hà Ni, mô hình gii quyt 2 vn ñ: Tit kim và tn dng ñt ñai có hiu qu, ci thin ñiu kin v sinh gia ñình và thôn xóm. Bên cnh ñó còn mt s d án v quy hoch dân cư nông thôn nưc ta ñó là: + Quy hoch huyn Đông Hưng Thái Bình: Trong phương án quy hoch này, t 1400 ñim dân cư trên toàn huyn ñưc t chc li còn khong 100 ñim, t chc thành 7 cm xã, ñó xây dng trm tri kho tàng, xây dng các công trình h tng kin trúc không gian ñưc xây dng hp lý phù hp to ñiu kin cho phát trin dân cư trên ña bàn. + Quy hoch sn xut và xây dng huyn Quỳnh Lưu Ngh An (1997): Theo ñ án này, toàn b 360 ñim dân cư s ñưc b trí gn li còn 54 ñim có quy mô t 1000 – 5000 ngưi, c 2 ñn 3 ñim dân cư ñ dân s ñ xây dng mt trung tâm các công trình văn hoá phc v công cng như: nhà tr, trưng hc, thư vin, nhà văn hoá nhm phc v tt nht cho ñi sng nhân dân. 23
32. Da trên các tiêu chí phân loi ñim dân cư nông thôn ca Tng cc Đa chính (nay là B Tài nguyên và Môi trưng) năm 2000 nhiu nhà khoa hc ñã ñánh giá thc trng, phân loi và ñnh hưng phát trin h thng ñim dân cư như: Công trình nghiên cu ca Vũ Th Bình trên ña bàn huyn Chí Linh tnh Hi Dương, Nguyn Th Hng Hnh trên ña bàn huyn Thưng Tín Hà Tây cũ, Nguyn Danh Hùng trên ña bàn huyn T Sơn Bc Ninh, Cù Ngc Th trên ña bàn huyn Gia Lâm Hà Ni, Nguyn Th Hi Yn trên ña bàn huyn Mê Linh Vĩnh Phúc, Nguyn Đình Trung trên ña bàn huyn Chí Linh tnh Hi Dương + Đng Th Thúy Kiu Đánh giá thc trng và ñnh hưng phát trin h thng ñim dân cư huyn Buôn Đôn tnh Đk Lk. Đ tài này ñánh giá thc trng h thng ñim dân cư huyn Tuy Đc, ñng thi ñ xut ñnh hưng phát trin h thng ñim dân cư ñô th và nông thôn, ñnh hưng phát trin không gian th trn Tuy Đc ñn năm 2020. Có th nói ñây là mt trong nhng nghiên cu ñu tiên khu vc Tây Nguyên v nhng ñc trưng cơ bn ca s hình thành và phát trin h thng mng lưi ñim dân cư. Nhìn chung, nhng nghiên cu ng dng này ñã có ý nghĩa rt ln trong quy hoch mng lưi dân cư ca mi ña phương. Tuy nhiên tính kh thi ca các ñ án này còn chưa cao, quy hoch vn tm khái quát, phn ln chưa có quy hoch chi tit cho tng ñim dân cư. Do vy các ñim dân cư ñưc b trí vn manh mún, phân tán, chưa hp lý, chưa ñng b, công tác xây dng kin trúc cnh quan khu dân cư phát trin mt cách t phát có th theo quy hoch hoc không theo quy hoch gây khó khăn cho vic b trí các công trình công cng phc v cho các khu dân cư. 24
33. 3. ĐI TƯNG, PHM VI, NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 3.1. Đi tưng nghiên cu Các loi ñim dân cư, thc trng kin trúc, cnh quan nhà , các công trình công cng và tình hình s dng ñt trong khu dân cư nông thôn huyn Tuy Đc. 3.2. Phm vi nghiên cu Nghiên cu thc trng mng lưi ñim dân cư và ñnh hưng s dng ñt phát trin mng lưi ñim dân cư trên ña bàn huyn Tuy Đc, tnh Đk Nông. 3.3. Ni dung nghiên cu 3.3.1. Đc ñim ñiu kin t nhiên và thc trng phát trin kinh t, xã hi huyn Tuy Đc liên quan ñn ñ tài nghiên cu 3.3.1.1. Đánh giá ñc ñim ñiu kin t nhiên và tài nguyên thiên nhiên V trí ña lý, ña hình ña mo, khí hu thi tit, thy văn. Các ngun tài nguyên thiên nhiên: Tài nguyên ñt, nưc, rng, tài nguyên khoáng sn và tài nguyên nhân văn. Cnh quan môi trưng. Nhn xét chung v ñiu kin t nhiên, tài nguyên thiên nhiên cho phát trin h thng ñim dân cư. 3.3.1.2. Đánh giá thc trng kinh t, xã hi Thc trng phát trin kinh t: Tc ñ tăng trưng kinh t, cơ cu các ngành kinh t (khu vc kinh t nông nghip, khu vc kinh t công nghip, khu vc kinh t dch v). Thc trng xã hi: Dân s, dân tc, tôn giáo và lao ñng. Thc trng cơ s h tng: giao thông, năng lưng, thy li, nưc sinh hot, bưu chính vin thông, giáo dc, y t. Đánh giá chung v thc trng phát trin kinh t xã hi tác ñng ñn h thng ñim dân cư. 3.3.2. Đánh giá tình hình qun lý và hin trng s dng ñt khu dân cư huyn 25
34. Tuy Đc năm 2009 Tình hình qun lý ñt khu dân cư nông thôn giai ñon 2004 2009. Đánh giá hin trng s dng ñt khu dân cư nông thôn huyn Tuy Đc năm 2009. 3.3.3. Phân loi h thng ñim dân cư nông thôn huyn Tuy Đc Mc ñích phân loi. Kt qu phân loi. Đánh giá chung v hin trng mng lưi dân cư huyn Tuy Đc. 3.3.4. Thc trng kin trúc, cnh quan trong ñim dân cư Kin trúc, cnh quan nhà . + Khu vc nông thôn. + Khu vc trung tâm huyn. Kin trúc, cnh quan các công trình h tng trong khu dân cư: giao thông, ñin, nưc, x lý rác thi, công trình y t, giáo dc, văn hóa thông tin, th dc th thao. Đánh giá chung v hin trng kin trúc, cnh quan các công trình trong ñim dân cư. 3.3.5. Đnh hưng phát trin mng lưi dân cư huyn Tuy Đc ñn năm 2020 3.3.5.1. Căn c cho ñnh hưng phát trin mng lưi dân cư Đnh hưng phát trin kinh t xã hi ca huyn ñn năm 2015 và xa hơn. Quan ñim s dng ñt khu dân cư ca Nhà nưc và ña phương. Tim năng ñt ñai cho vic phát trin ñô th và các khu dân cư. 3.3.5.2. Đnh hưng phát trin mng lưi dân cư Đnh hưng phát trin ñim dân cư ñô th. Đnh hưng phát trin h thng ñim dân cư nông thôn. 3.3.6. Đnh hưng phát trin không gian trung tâm huyn Tuy Đc ñn năm 2020 Các tin ñ phát trin không gian trung tâm huyn Tuy Đc. Đánh giá khái quát ñiu kin t nhiên và hin trng khu ñt d kin quy hoch th trn. Đnh hưng quy hoch không gian th trn huyn Tuy Đc. 26
35. + Các ch tiêu kinh t k thut chính ca ñ án và cân bng ñt ñai theo các khu chc năng. + Chn ñt và hưng phát trin th trn huyn Tuy Đc. + Phương án phân khu chc năng trong th trn huyn Tuy Đc. + Phân khu chc năng trong th trn huyn Tuy Đc theo phương án chn. + Đnh hưng kin trúc, cnh quan khu vc trung tâm huyn. Các gii pháp thc hin quy hoch không gian th trân huyn Tuy Đc. 3.4. Phương pháp nghiên cu 3.4.1. Phương pháp ñiu tra, thu thp tài liu, s liu Thu thp các tài liu, s liu th cp ti các cơ quan qun lý: + Báo cáo v thc trng ñiu kin t nhiên, kinh t xã hi huyn Tuy Đc. + Báo cáo quy hoch tng th phát trin kinh t, xã hi huyn Tuy Đc giai ñon 20072010 và ñnh hưng trin kinh t, xã hi ñn năm 2015. + Điu chnh quy hoch s dng ñt ñn năm 2010 ca huyn. + Niên giám thng kê năm 2009 ca huyn Tuy Đc. + H thng các bng, biu kim kê ñt ñai năm 2010. + Bn ñ hin trng s dng ñt ca các xã và huyn Tuy Đc. + Tình hình xây dng cơ bn và kt cu h tng khu dân cư trên ña bàn. + Các văn bn pháp lut v tình hình qun lý và s dng ñt khu dân cư trên ña bàn. 3.4.2. Phương pháp chuyên gia Phng vn và tham kho ý kin các nhà quy hoch s dng ñt, xây dng, kin trúc trong quá trình ñánh giá hin trng cũng như ñnh hưng phát trin h thng ñim dân cư huyn và không gian th trn Tuy Đc. 3.4.3. Phương pháp phân tích, x lý s liu và tng hp Sau khi thu thp ñy ñ các tài liu, s liu v ñc ñim ñiu kin t nhiên, kinh t xã hi, tình hình qun lý và s dng ñt khu dân cư ca huyn Tuy Đc, tin hành thng kê, phân loi tài liu, s liu theo tng ni dung. S dng phn mm Excel ñ x lý và tng hp d liu phc v cho xây dng báo cáo tng hp. 3.4.4. Phương pháp xây dng bn ñ 27
36. S dng phn mm MicroStations ñ chnh lý bn ñ hin trng, bn ñ quy hoch h thng ñim dân cư huyn Tuy Đc và bn ñ ñnh hưng phát trin không gian th trn Tuy Đc. 3.4.5. Phương pháp phương án Khi ñnh hưng phát trin không gian khu vc trung tâm huyn Tuy Đc, tin hành xây dng hai phương án so sánh, sau ñó ñánh giá, phân tích, chn phương án hp lý và hiu qu nht. 3.4.6. Phương pháp d báo D báo dân s: Xác ñnh dân s theo t l tăng dân s t nhiên và cơ hc: t Nt = N 0 [1+ (P tb ± vtb )/100] Trong ñó: Nt: Dân s ñn cui kỳ quy hoch (ngưi). N0: Dân s năm hin trng (ngưi). t: Thi gian t năm hin trng ñn năm quy hoch (s năm). Ptb : T l tăng dân s t nhiên trung bình trong giai ñon quy hoch (%). vtb : T l bin ñng dân s cơ hc trung bình trong giai ñon quy hoch (%). D báo s h trong tương lai: N t H t= H 0 N 0 Trong ñó: Ht: S h năm quy hoch . H0: S h năm hin trng. Nt: Dân s năm quy hoch. N0: Dân s năm hin trng. Xác ñnh din tích ñt trong giai ñon quy hoch: PTqh = P Tht + P Tcm + P Ttg Trong ñó: PTqh : Din tích ñt năm ñnh hình quy hoch. PTht : Din tích ñt năm hin trng. PTcm : Din tích ñt cp mi cho các h trong quy hoch m rng ñim dân cư. 28
37. PTtg : Din tích ñt t giãn trên ñt vưn, ao ca nhng h gia ñình có kh năng t giãn. Xác ñnh quy mô ñt ñai ca ñim dân cư mi: P = P 1 + P 2 + P 3 + P 4 + P 5 Trong ñó: P: Quy mô ñt ñai trong ñim dân cư mi. P1: Khu ñt cho tng h gia ñình. P2: Khu ñt xây dng các công trình công cng (tính theo quy mô dân s). P3: Khu ñt xây dng các công trình sn xut. P4: H thng ñưng sá và h tng k thut khác (tính theo quy mô dân s). P5: H thng cây xanh trong ñim dân cư. 29
38. 4. KT QA NGHIÊN CU 4.1. Đánh giá ñc ñim ñiu kin t nhiên và thc trng phát trin kinh t xã hi huyn Tuy Đc liên quan ñn ñ tài nghiên cu 4.1.1. Đánh giá ñc ñim ñiu kin t nhiên, tài nguyên thiên nhiên và cnh quan môi trưng 4.1.1.1. V trí ña lý Huyn Tuy Đc là huyn biên gii phía Tây Nam ca tnh Đk Nông. Trung tâm huyn cách Th xã Gia Nghĩa 70 km v phía Tây Nam và cách Thành ph H Chí Minh khong 280 km. Đa gii hành chính ca huyn ñưc xác ñnh như sau: Phía Đông giáp vi huyn Đk Song. Phía Tây giáp vi tnh Bình Phưc. Phía Nam giáp huyn Đk R’lp. Phía Bc giáp Vương quc Campuchia. Tng din tích t nhiên là 112.182 ha, gm 06 ñơn v hành chính cp xã: Đk Ngo, Qung Tân, Đk R’Tih, Đk Buk So, Qung Tâm, Qung Trc. So vi các huyn th khác trong tnh Đk Nông, huyn Tuy Đc có nhng li th v v trí ña lý như sau: Huyn có khong 42 km ñưng biên gii, có ca khu Pu Prăng ni vi nưc láng ging Campuchia s là ñiu kin thun li ñ giao lưu phát trin kinh t xã hi, ñc bit là các hot ñng và dch v du lch nhưng ñng thi cũng tim n không ít khó khăn trong vic qun lý ñt ñai cũng như bo ñm an ninh quc phòng. 4.1.1.2. Đa hình, ña mo Huyn Tuy Đc nm phía Tây ca cao nguyên Đk Nông, toàn huyn có ña hình tương ñi gn sóng, b chia ct bi nhiu hp thy và có hưng thp dn t Bc xung Nam. Đ cao trung bình t 600 700m so vi mc nưc bin. Toàn huyn có th chia ra 03 khu vc chính: Đa hình núi cao sưn dc: Chim khong 60% tng din tích toàn huyn phân b ch yu hai xã Qung Tân và Qung Trc. 30
39. Đa hình ñi núi ñình bng lưn sóng: Chim khong 30% tng din tích toàn huyn, phân b ch yu các xã: Đk Búk So, Đk R'Tih, Qung Tân, Qung Tâm, Đk Ngo. Đa hình núi thp sưn dc ch chim 10% din tích toàn huyn, phân b ri rác các xã. 4.1.1.3. Khí hu, thi tit Huyn Tuy Đc nm trên cao nguyên Đk Nông nên có ñy ñ ñc ñim ca khí hu nhit ñi gió mùa cao nguyên, bên cnh ñó có pha trn khí hu nóng và mưa nhiu ca khí hu min Đông Nam B vi nhng ñc trưng chính sau: Mt năm chia ra 02 mùa rõ rt: Mùa mưa t tháng 4 ñn tháng 10. Lưng mưa bình quân hàng năm là 2500mm, chim 90% lưng mưa c năm. Mùa khô bt ñu t tháng 11 ñn tháng 3 năm sau. Nhit ñ trung bình năm khong 23 0C 24 0C. Chênh lch nhit ñ gia các mùa trong năm không cao nhưng biên ñ nhit gia ngày và ñêm khá ln. Hu như không có bão, thnh thong có sương mù do chu nh hưng ca gió mùa Đông Bc. Mùa khô gió thnh hành là gió mùa Đông Bc cp 3 4, có th mnh lên cp 67. Mùa mưa gió thnh hành Đông Nam thi nh cp 2 3 và nhiu ngày lng gió. Nhìn chung ñiu kin khí hu ca huyn rt thích hp cho phát trin nông nghip, ñc bit là sinh trưng phát trin ca cây cà phê, ñiu, giúp cho năng sut cao, cht lưng tt. Tuy nhiên, ñ m không khí cao d phát trin sâu bnh và mùa khô phi b sung nưc tưi cho cây trng. 4.1.1.4. Thu văn Do nh hưng ca dng ña hình ñi núi sưn dc, chia ct mnh nên mng lưi sui cn và hp thy phân b ñu ngun rt phong phú, mng lưi này chi phi ln ñn tc ñ và lưu lưng dòng chy sau mi trn mưa. Do nh hưng ca ña hình nên các dòng chy có 02 hưng chính là hưng Tây Bc Đông Nam và hưng Đông Bc Tây Nam. H thng sui phân b tương ñi ñng ñu gm nhiu sui ln như sui Đk R'lp, sui Đk R'tih, Đk Tăng, Đk Quyên, Đk R'ma, Đk Glun, Đk Ké, có 31
40. lưng nưc di dào vào mùa mưa, có th ñp ñưc ñp lưu gi nưc ñ phc v sinh hot và sn xut vào mùa khô. 4.1.1.5. Các ngun tài nguyên * Đt ñai th nhưng Theo bn ñ t l 1:100.000 ca Vin Quy hoch và Thit k nông nghip và phúc tra thc t. Đt ñai trên ña bàn huyn Tuy Đc gm 02 loi chính: Đt nâu ñ trên ñá bazan (Fk): Chim phn ln din tích toàn huyn. Đt có thành phn cơ gii nh ñn trung bình, có kh năng thm và thoát nưc rt thun li cho phát trin các loi cây công nghip dài ngày. Đây là mt tim năng ln nhưng kh năng khai thác ñưa vào s dng có hiu qu thì ñt h s rt thp do ña hình chia ct phc tp, ñ dc ln, Đt dc t (D): Tp trung ch yu vùng thp trũng, ven sui. Loi ñt này ñưc khai thác ñ trng lúa nưc, ñào ao th cá, Tuy nhiên, do nh hưng t nhng sn phm bào mòn, ra trôi trên chân ñt bazan có ngun gc chua nên thưng b nhim phèn nng. * Tài nguyên nưc Ngun nưc mt: Vi lưng mưa bình quân hàng năm 2500mm nhưng phân b không ñng ñu, tp trung ch yu vào mùa mưa. Trên ña bàn huyn, vào mùa khô nhiu sui ln vn có nưc nên ñm bo ñưc nưc tưi cho cây trng và vic xây các h ñp ln nhưng mt ñ phân b thp, s nâng cao nn ña hình chung ca khu vc nên mt s vùng kh năng khai thác ngun nưc mt phc v sn xut còn hn ch. Ngun nưc ngm: Hin chưa có s liu thăm dò v mc nưc ngm, tr lưng cũng như kh năng cung cp ca ngun nưc này. Song qua kho sát thc t các ging ca các h dân trong huyn thì ngun nưc này ch yu phc v cho nhu cu sinh hot ca nhân dân ña phương. Mc nưc ngm trên ña bàn huyn khong 12 40m. * Tài nguyên rng H thm thc vt trên ña bàn là loi rng thưng xanh. Mt s tiu khu thuc lâm trưng Qung Tân, Qung Tín, hin trng ch yu là ñi hoang, rng t 32
41. nhiên ch còn ri rác dng da beo. Theo kt qu Kim kê ñt ñai năm 2010, ñã ñưc UBND tnh Đk Nông phê duyt din tích lâm nghip huyn Tuy Đc 55655,24 ha, chim 49,61% din tích t nhiên ch yu do Lâm trưng Qung Tân, Lâm trưng Qung Trc qun lý. Trong các năm qua, do sc ép ca s gia tăng dân s, ñc bit là tăng cơ hc nên nhu cu s dng ñt nông nghip và các nhu cu khác càng tăng do ñó ñã làm cho din tích rng t nhiên ngày càng thu hp, phn ln do nhân dân khai phá ñ ly ñt sn xut. 4.1.1.6. Cnh quan môi trưng Vi 55655,24 ha ñt lâm nghip ñây là nhân t tích cc góp phn bo v môi trưng sinh thái trong khu vc. V mt môi trưng, ñt ñai, thi tit khí hu, ña hình ñã to cho huyn mt môi trưng trong lành vi thm thc vt phát trin phong phú ña dng, có nhiu thác ñp là ñiu kin ñ phát trin du lch sinh thái. Tuy nhiên, do ñiu kin kinh t còn nhiu khó khăn, cơ sơ h tng kém phát trin, h thng giao thông là ñưng ñt ñang b xung cp, mt khác din tích ñt trng ñi núi trc trên ña bàn còn tương ñi ln (2469,71 ha) kt hp vi phương thc canh tác trên ñt dc ca ngưi dân chưa hp lý nên ñã làm cho ñt b sói mòn ra trôi làm nh hưng ñn cht lưng nưc ngm, làm mt kh năng canh tác ca ñt. 4.1.1.7. Nhn xét chung v ñiu kin t nhiên, tài nguyên thiên nhiên cho phát trin h thng ñim dân cư Thun li + Đt ñai rng ln nên vn ñ gii quyt ñt , ñt công trình công cng và mt s loi ñt khác trong khu dân cư huyn Tuy Đc khá thun li. + Tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên nhân văn phong phú thun li cho phát trin kinh t du lch s góp phn to nên ngun ni lc v kinh t cho phát trin ñi sng dân cư ña phương. Khó khăn + H thng thu văn phc tp khó khăn cho quá trình b trí mng lưi cơ s 33
42. h tng trong khu dân cư. + Mc dù ñt ñai ca huyn phn ln là ñt ñ nhưng do ña hình phc tp, ñ dc ln gây khó khăn cho sn xut nông nghip. Do ñó quá trình sn xut nông nghip cn có s ñu tư ln trong giai ñon thit k cơ bn, b trí cây trng hp lý nh hưng ñn ñi sng kinh t ca ngưi dân. + Là huyn min núi có ña hình khá phc tp, ch yu là ñi núi, ñ dc ln gây khó khăn cho vic b trí các ñim dân cư. 4.1.2. Thc trng phát trin kinh t, xã hi 4.1.2.1. Thc trng phát trin kinh t Trong ñiu kin huyn mi thành lp còn nhiu khó khăn thách thc, ñưc s quan tâm ca Tnh y HĐND UBND tnh và các s, ban ngành, ñoàn th ca tnh, cùng vi tinh thn ñoàn kt, năng ñng, sáng to ca Ban chp hành Đng b huyn Tuy Đc ñã lãnh ño quân và dân các dân tc trong huyn n lc phn ñu, ñt ñưc nhng kt qu ñáng k trong lĩnh vc kinh t. Tc ñ tăng trưng kinh t trung bình hàng năm là 13,61%; trong ñó: Nông lâm ngư nghip tăng 11,48%; Công nghip xây dng tăng 25,36%; Dch v tăng 26,44%. Cơ cu kinh t ca huyn: Nông lâm ngư nghip chim 87,39%, công nghip – xây dng t 6,50%, dch v t 6,11%. 6.50% 6.11% Công nghiêp Dich vu Nông nghiêp 87.39% Hình 4.1. Cơ cu kinh t huyn Tuy Đc năm 2009 34
43. V kinh t nông nghip gi vai trò ch yu ñi vi thu nhp xã hi, tuy nhiên trình ñ canh tác, thâm canh và ng dng khoa hc k thut vào sn xut còn hn ch (nht là ñng bào dân tc thiu s ti ch). Các ngành tiu th công nghip, thương nghip và dch v chưa phát trin, ch yu t cung t cp. So vi các huyn trong tnh, ñi sng nhân dân huyn Tuy Đc còn gp nhiu khó khăn, trình ñ dân trí thp. * Khu vc kinh t nông nghip Sn xut nông, lâm nghip gi vai trò ch ño thúc ñy tăng trưng kinh t và n ñnh xã hi. Quy mô, năng lc sn xut nông nghip tăng lên rõ rt, công tác khuyn nông khuyn lâm, ng dng khoa hc k thut vào sn xut, các mô hình sn xut khoai lang xut khu, chanh dây, trang tri có hiu qu kinh t cao. Tng giá tr sn xut ngành Nông lâm thy sn ca huyn trong giai ñon 2007 2009 ñt 1.233 t ñng. Tng din tích gieo trng bình quân tăng 7,26% trong ñó din tích cây lương thc c giai ñon ñt 3,27 nghìn ha, tăng bình quân hàng năm 13,6%, sn lưng cây có ht ñt 15,57 nghìn tn, tăng bình quân 14,82%. Tng din tích cây công nghip ch yu (cà phê, tiêu, ñiu, cao su) c giai ñon 61,2 nghìn ha, tăng bình quân hàng năm 6,24%; sn lưng ưc ñt 57,95 nghìn tn, tăng bình quân hàng năm 12,31%. Chăn nuôi gia súc, gia cm không ngng phát trin. Tng ñàn trâu, bò c giai ñon 2007 2009 là 13,01 nghìn con, tăng bình quân hàng năm trên 15%; ñàn ln 19,12 nghìn con, tăng bình quân 13,36%; tng ñàn gia cm 210,24 nghìn con, tăng bình quân hàng năm 13,11%; tht hơi các loi xut chung ñt 1,57 nghìn tn. Công tác phòng tr dch bnh ñưc chú trng, ch ñng dp tt dch bnh ti ch, không ñ xy ra dch bnh lây lan trên din rng. Lâm nghip: Thc hin quy hoch 3 loi rng: rng sn xut, rng phòng h và rng ñc dng; trin k hoch giao ñt, giao rng cho h, nhóm h, gia ñình và t chc ñ ñiu kin. H tr trng rng theo Quyt ñnh 147 và k hoch trng cây phân tán. Công tác QLVBR, PCCR và trin khai các bin pháp hiu qu chng cht, phá, ñt rng 35
44. trái phép, công tác kim tra, truy quét các vi phm lâm lut trên ña bàn huyn luôn ñưc chú trng: Trong giai ñon 2007 2009 tng din tích trng rng tp trung ưc ñt 460 ha, Khoanh nuôi tái sinh vào năm 2010 ñt 55655,24ha. Thy sn: Din tích nuôi trng thy sn năm 2009 là 203,88ha, sn lưng 0,05 nghìn tn. Nhìn chung sn lưng nuôi trng thy sn trên ña bàn huyn còn thp ch yu nuôi trng h gia ñình, chưa hình thành và phát trin thành tri nuôi trng thy sn. * Khu vc kinh t công nghip, tiu th công nghip Giá tr sn xut ngành công nghip (theo giá c ñnh) giai ñon 2007 2010 ưc ñt 87,77 t ñng, tăng bình quân hàng năm 24,97%. Quy mô ca ngành công nghip ch yu thành phn kinh t tp th, kinh t nhà nưc chim không ñáng k. Hin ñang trin khi thc hin xây dng cm công nghip xã Qung Tâm, Nhà máy sn xut ñá Granit xã Đk R’tih ñang khi công xây dng, nhà máy ch bin rau c qu xã Qung Tâm ñang trong giai ñon chun b ñu tư. Sn phm công nghip, tiu th công nghip ch yu là khai thác vt liu xây dng, ch bin sn phm thô trong nông, lâm, cơ khí sa cha, gia công may mc Tng cơ s sn xut công nghip trên 80 cơ s. * Khu vc kinh t dch v, thương mi Có bưc chuyn bin tích cc theo hưng ñáp ng tt hơn các nhu cu v sn xut, kinh doanh và phc v ñi sng dân cư. Tng mc bán l hàng hóa và doanh thu dch v giai ñon 20072010 ñt 543,4 t ñng, tăng bình quân hàng năm 23,65%; Khi lưng luân chuyn hàng hóa, khi lưng luân chuyn hàng khách ñu tăng; h thng ñi lý thu mua nông sn, phân phi sn phm, cơ s kinh doanh, ñu tăng. Bn xe huyn ñưc thành lp, Ch Qung trc ñã xây dng xong, trung tâm cm xã Đk Mrê xã Qung Tân và trung tâm cm xã Đk R’tih ñang ñưc trin khai xây dng. Tng s cơ s thương mi, nhà hàng, dch v ưc ñt 620 cơ s. Dch v bưu chính vin thông tng bưc ñưc cng c, cht lưng ñưc ci thin.[21] 4.1.2.2. Dân s, dân tc, tôn giáo và lao ñng 36
45. Đn tháng 6 năm 2010 theo s liu thng kê tng dân s ca huyn Tuy Đc khong 38.790 ngưi, bình quân 4 ngưi/h, mt ñ dân s khong 35 ngưi/km 2. Đng bào dân tc thiu s có khong 9.800 ngưi, ch yu là dân tc M’Nông, Ê ñê, Tày Bng 4.1. Mt s ch tiêu dân s giai ñon 2007 2009 Đơn v Năm Năm Năm Ch tiêu tính 2007 2008 2009 1. Dân s ngưi 25.238 29.212 33.760 Thành th ngưi 0 0 0 Nông thôn ngưi 25.238 29.212 33.760 2. Cơ cu dân s % 100 100 100 Cơ cu DS ĐT % 0 0 0 Cơ cu DS NT % 100 100 100 3. T l phát trin DS % 15,75 15,57 14,90 Tăng t nhiên % 3,30 3,25 3,00 Tăng cơ hc % 12,45 12,32 11,90 4. Lao ñng ngưi 12.755 12.989 13.245 Nông lâm nghip ngưi 11.288 11.443 11.574 Công nghi p ngư i 739 805 860 Dch v ngưi 728 741 811 Ngun: Phòng Thng kê huyn Tuy Đc 4.1.2.3. Thc trng phát trin cơ s h tng * Giao thông: Trên ña bàn huyn có 3 tuyn ñưng chính là: tuyn ñưng tnh l 681 chy qua ña bàn huyn kéo dài 30 km t th trn Kin Đc huyn Đk R’lp ñn ca khu Pu Prăng, tuyn ñưng tnh l 686 t Đk Búk So ñi huyn Đc Song dài hơn 20 km, tuyn ñưng QL14C dài khong 20 km. Nhìn chung, mng lưi ñưng giao thông ca huyn hp lý v phân b, phù hp vi ña hình, nhưng cht lưng chưa tt. Mt s tuyn ñưng huyn l, liên thôn b hư hng nhiu và là ñưng ñt, trong thi gian ti cn ñưc tu sa, nâng cp nhm ñáp ng nhu cu phát trin kinh t xã hi ca huyn trong thi gian ti. 37
46. * Đin: H thng lưi ñin trên ña bàn huyn không ngng ñưc phát trin, ci to và nâng cp. H thng ñin lưi quc gia ñã ph ñn 100% s xã, tuy nhiên mt s ñim dân cư vùng sâu, vùng xa vn chưa có ñin gây nh hưng ñn cht lưng ñi sng ca ngưi dân trong nhng ñim dân cư này. * Y t: Hin nay, trên ña bàn huyn các xã ñu ñã có các trm y tê. H thng mng lưi y t xã ñã và ñang ñưc quan tâm xây dng và dn hoàn thin nhm ñáp ng nhu cu khám cha bnh ban ñu cho nhân dân, tuy nhiên cơ s y t trung tâm huyn ñóng ti xã Đk Búk So còn tm b, cơ s vt cht hu như chưa có. * Tr s cơ quan ban ngành: Do mi tách huyn cho nên các tr s làm vic ca các ban ngành trong huyn còn ñang xây dng d dang, ch yu là mưn ñt hoc thuê ñ làm ña ñim làm vic. * H thng nưc sinh hot nông thôn: Vic cp nưc sch cho sinh hot ca nhân dân huyn Tuy Đc hu như chưa có, do ngun vn ñu tư không ñ ñáp ng nhu cu hin ti. Ch yu các h nhân dân trên ña bàn huyn s dng nưc ging khoan ñ sinh hot và tưi tiêu. Ngoài ra thì s dng ngun nưc mt t các h ao, sui trên ña bàn. S h dùng nưc sinh hot t ging ñào khong 40% và 50% s h s dng nưc sinh hot t ging khoan, phn còn li s dng t các ngun nưc khác. 4.1.2.4. Đánh giá sơ b v thc trng phát trin kinh txã hi tác ñng ñn h thng ñim dân cư Nhng mt tích cc + Tc ñ tăng trưng kinh t ca huyn trong nhng năm gn ñây khá cao nên ñi sng ca dân cư ngày càng ñưc ci thin. Do ñó vic ñu tư cho nhà ca ngưi dân cũng ngày càng ñưc chú trng hơn. + Là huyn mi tách nên huyên ñưc ñu tư tương ñi ln t cp trên nên cơ s h tng trên ña bàn huyn ñang ñưc thc hin vi tin ñ cao. Nhng tn ti + Mt s công trình công cng như ñin, ñưng, trưng hc, trm y t chưa ñưc ñu tư xây dng, nâng cp và ci to, chưa ñáp ng ñưc nhu cu ñi sng 38
47. ca ngưi dân cũng như nhu cu qun lý ca cp huyn. + Nn kinh t ca huyn ch yu ph thuc vào nông nghip cho nên vic hình thành các ñim dân cư t phát bám theo các khu vc sn xut ri rác trên ña bàn gây khó khăn cho vic ñu tư xây dng và ci to các ñim dân cư. + Huyn có nhiu thành phn dân tc, t l ngưi dân tc thiu s khá cao (chim khong 25% tng dân s) nên tp quán sinh hot, sn xut rt khác nhau gây khó khăn cho vic b trí ñt khu dân cư. 4.2. Đánh giá tình hình qun lý và hin trng s dng ñt khu dân cư huyn Tuy Đc năm 2009 4.2.1. Tình hình qun lý ñt ñai giai ñon 20072009 Trong thi gian qua dưi s lãnh ño ca Đng b huyn, s quan tâm ca HĐND và UBND các cp, các ngành trong công tác qun lý và s dng ñt ñai trên ña bàn huyn ñã có hiu qu rõ rt. Lut ñt ñai năm 2003 có hiu lc t ngày 1/7/2004 ñã phn nào ñiu chnh ñưc mt s vn ñ vưng mc trong công tác qun lý và s dng ñt ñai. * Ban hành các văn bn quy phm pháp lut v qun lý, s dng ñt và t chc thc hin các văn bn ñó Trong ñiu kin hin nay, vic qun lý ñt ñai bng pháp lut không có nghĩa s làm hn ch quyn ca các bên tham gia vào quan h ñt ñai, mà chính là to ra hành lang pháp lý vng chc cho các bên tham gia thc hin các quyn, nghĩa v ca mình mt cách tt hơn. Trong thi gian qua, huyn Tuy Đc ñã ban hành mt s văn bn pháp lut nhm tăng cưng công tác qun lý ñt khu dân cư trên ña bàn huyn như: Ch th s 68/2007/CTUB v vic rà soát din tích ñt ti khu vc trung tâm huyn; Ch th s 23/2008/CTUB v vic ñy nhanh tin ñ cp GCNQSD ñt và ñt nông nghip trong khu dân cư cho nhân dân; Quyt ñnh s 10/2008/QĐUB v vic x pht mt s h gia ñình, cá nhân xây dng nhà trái phép ti khu vc trung tâm huyn và mt s xã. 39
48. Ngoài ra, huyn Tuy Đc còn ban hành nhiu Công văn khác nhm ñôn ñc t chc thc hin nhim v qun lý ñt khu dân cư trên ña bàn huyn. Mc dù huyn Tuy Đc ñã có nhiu c gng nhưng nhìn chung công tác ban hành văn bn quy phm pháp lut v qun lý s dng ñt khu dân cư vn còn chm và nhiu bt cp. * Vic thc hin quy hoch, k hoch s dng ñt V quy hoch s dng ñt cp huyn: Trên cơ s quy hoch s dng ñt huyn Đk R’lp giai ñon 2006 – 2020 ñã ñưc cp có thm quyn phê duyt, trong ñó ñã ñnh hưng cho vic phát trin kinh t xã hi, an ninh quc phòng ca huyn Tuy Đc sau khi ñưc tách ra. Hin Tuy Đc vn chưa có quy hoch s dng ñt toàn huyn. Đ công tác qun lý ñt ñai ñưc cht ch, tuân theo Lut ñt ñai. Trong thi gian ti cn lp quy hoch s dng ñt huyn, trên cơ s ñó lp k hoch s dng ñt hàng năm. V quy hoch cp xã: Đn nay huyn ñã có quy hoch s dng ñt cho 2 xã Qung Tân và Qung Trc. Riêng xã Qung Tâm ñưc thành lp trên cơ s ñiu chnh ranh gii hành chính t xã Đk Búk So và xã Đk R’Tih, xã Đk Ngo ñưc thành lp trên cơ s ñiu chnh ranh gii hành chính t xã Qung Tín và xã Đk Ru nên phi ñiu chnh li quy hoch và lp quy hoch s dng ñt cho các xã trên ñ phù hp vi phát trin kinh t xã hi trên ña bàn. Các xã trên ñã ñưc ñiu chnh và lp quy hoch s dng ñt giai ñon 2007 – 2010. Hoàn thin quy hoch chi tit xây dng khu trung tâm huyn ti xã Đk Búk So, và 04 ñim dân cư (Đim dân cư s 1 thôn 3, xã Đk Búk So; Đim dân cư s 2 – thôn 4, xã Qung Tâm; Đim dân cư s 3 – thôn 5, xã Qung Tâm; Đim dân cư s 4 – ñon t Tnh l 681 ni trung tâm hành chính huyn). * Công tác ño ñc, giao ñt và cp giy chng nhn QSD ñt Trong thi gian qua, phòng Tài nguyên môi trưng huyn ñã phi kt hp cht ch vi trung tâm tư vn Tài nguyên và môi trưng tnh Đk Nông tin hành 40
49. ño ñc trên ña bàn huyn nhm phc v công tác thành lp bn ñ ña chính và ñăng ký cp GCNQSD ñt cho các ñi tưng s dng trên ña bàn. Kt qu ñn nay ñã ño ñc ñưc 78667,52 ha chim 70,12% tng din tích t nhiên toàn huyn. Trong ñó: Din tích ñt Phi nông nghip ch mi ño ñưc 416,91 ha trên tng s 4474,34 ha ñt Phi nông nghip toàn huyn. Xác ñnh công tác ñăng ký cp giy chng nhn QSD ñt là nhim v trng tâm ca Phòng Tài nguyên và Môi trưng. Trong 03 năm qua, tip nhn sơ cp giy chng nhn QSD ñt cho h gia ñình s dng ñt ti các xã Qung Trc, Qung Tân, Qung Tâm, Đk R’Tih, Đk Ngo và Đk Búk So. Kt qu ñt ñưc như sau: + Tính ñn ngày 1/1/2007 toàn huyn ñã cp GCNQSD ñt ñưc 6165,9 ha cho 3425 h gia ñình, cá nhân s dng ñt trên ña bàn toàn huyn. + Năm 2007 cp GCNQSD ñt cho 3.149,81 ha. Đt 78,75 % k hoch giao. + Năm 2008 cp GCNQSD ñt cho 2.257,83 ha/2.000 ha KH. Đt 112.89 % k hoch giao. + Năm 2009 cp GCNQSD ñt cho 1.011,65 ha/1.500 ha KH. Đt 67,44% k hoch giao. Hin nay, hu ht din tích có th ñăng ký cp giy các xã ñu ñã trin khai xong. Mt s din tích còn li chưa ñưc ño ñc (dng da báo) chưa ñưc S Tài nguyên và Môi trưng ñưa vào k hoch ño ñc hàng năm phân b các xã Qung Tân, Đk Ngo, Đk Búk So. Phòng ñã ch ño ña chính các xã tng hp, hưng dn nhân dân lp phiu yêu cu ño ñc ñ Văn phòng ñăng ký trin khai thc hin. Như vy, trong thi gian qua din tích ñã ñưc phê duyt cp giy chng nhn ñt 93,41% so vi ch tiêu k hoch ñưc giao. * Qun lý vic giao ñt, cho thuê ñt, thu hi ñt, chuyn mc ñích s dng ñt trong khu dân cư Công tác giao ñt trên ña bàn huyn Tuy Đc trong nhng năm qua ñã thc hin nhanh và ñúng th tc. Vic giao ñt xây dng tr s cơ quan hành chính, trm xá, trưng hc, giao ñt , ñt sn xut nông lâm nghip ñm bo cht ch ñúng th 41
50. tc. Đng thi t chc ñu giá, giao ñt cho các h gia ñình ti khu vc trung tâm huyn, trung tâm xã Đk Búk So. Tóm li, t năm 2007 ñn nay UBND huyn ñã làm khá tt công tác giao ñt, thu hi ñt và chuyn mc ñích s dng ñt ñáp ng nhu cu s dng ñt ca h gia ñình, cá nhân và các t chc kinh t ti ña phương. Các h sơ th tc ñưc thc hin nhanh gn thông qua cơ ch mt ca. Tuy nhiên, hin nay vn còn nhiu trưng hp chuyn mc ñích s dng ñt trong khu dân cư không khai báo và xin phép cơ quan chc năng nên ña phương vn chưa phát hin và x lý. * Thng kê, kim kê ñt ñai Công tác kim kê ñt khu dân cư ca huyn ñưc thc hin ñúng ñnh kỳ 5 năm mt ln. Công tác thng kê ñt ñai cũng ñưc thc hin ñúng theo Lut ñnh, mi năm 01 ln. Kt qu cơ bn ñáp ng ñưc yêu cu công tác qun lý ñt ñai trên ña bàn. * Qun lý và phát trin th trưng quyn s dng ñt trong th trưng bt ñng sn Trong nhng năm qua, huyn ch dng li vic qun lý các hp ñng chuyn nhưng, tha k, tng cho quyn s dng ñt, th chp quyn s dng ñt và ñt nông nghip ti ngân hàng. Hu như chưa thc hin các công vic v qun lý và phát trin th trưng quyn s dng ñt trong th trưng bt ñng sn theo ñúng quy ñnh ca Điu 63, Lut Đt ñai năm 2003. * Qun lý, giám sát vic thc hin quyn và nghĩa v ca ngưi s dng ñt Thi gian qua, huyn ñã có nhiu c gng trong vic ñm bo quyn li và nghĩa v ca ngưi s dng ñt theo quy ñnh ca pháp lut. Tuy nhiên, công tác qun lý, giám sát vic thc hin quyn và nghĩa v ca ngưi s dng ñt nói chung và ñt khu dân cư nói riêng vn còn nhiu tn ti như: ngưi s dng ñt chưa thc hin ñy ñ mt s nghĩa v ca mình: s dng ñt không ñúng mc ñích, ranh gii; mt s trưng hp không ñăng ký s dng ñt và ñt nông nghip theo quy ñnh; chuyn ñi, chuyn nhưng, tha k, tng cho ñt , ñt nông nghip trái phép; 42
51. chưa thc hin tt nghĩa v tài chính. Ngoài ra, mt s quyn li chính ñáng ca ngưi s dng ñt chưa ñưc quan tâm như tình trng chm cp GCNQSD ñt, gii quyt khiu ni v ñt ñai trong khu dân cư cho ngưi dân chưa kp thi. * Thanh tra, kim tra vic chp hành các quy ñnh ca pháp lut v ñt ñai và x lý vi phm pháp lut v ñt ñai T năm 2007 ñn năm 2009, qua thanh tra, kim tra, UBND huyn phát hin và nhc nh 31 h xây dng nhà chưa lp th tc xin cp giy phép, t chc gii ta 16 h xây dng nhà trái phép ti khu vc trung tâm huyn và trên ña bàn mt s xã, ra quyt ñnh x pht vi phm hành chính ñi vi 23 h ln chim ñt trong khu dân cư, tng s tin pht thu ñưc là 95 triu ñng. * Gii quyt tranh chp, khiu ni, t cáo v ñt trong khu dân cư Thi gian qua, trên ña bàn huyn ñã xy ra rt nhiu trưng hp tranh chp, khiu ni v ñt và ñt nông nghip trong khu dân cư, mà ch yu là tranh chp ranh gii ñt và ñt nông nghip gia các h gia ñình vi nhau. Ngoài các trưng hp ñã hòa gii cp xã thì ñã có 18 ñơn yêu cu gii quyt trang chp ñt ñai gi lên phòng Tài nguyên và môi trưng huyn, ñã gii quyt ñưc 8 ñơn, các ñơn còn li ñang tip tc xác minh ñ gii quyt. * Qun lý các hot ñng dch v công v ñt ñai Thc hin Ch th s 20/2005/CT UBND ngày 06/12/2005 ca Ch tch UBND tnh Đk Nông “V/v chn chnh và tăng cưng các bin pháp cp bách ñ qun lý và s dng ñt trên ña bàn tnh”. UBND huyn Tuy Đc ch ño các phòng ban chc năng lp ñ án thành lp Văn phòng Đăng ký quyn s dng ñt huyn Tuy Đc vào năm 2007. T khi có văn phòng ñăng ký quyn s dng ñt ca huyn thì công tác ñăng ký ñt ñai, cp GCNQSD ñt và ñt nông nghip trong khu dân cư ca huyn ñưc thc hin nhanh, gn hơn trưc ñây. * Nhn xét chung: Công tác qun lý ñt ñai nói chung, khu dân cư nói riêng ca huyn Tuy Đc t năm 2007 ñn nay ñã cơ bn ñi vào n ñnh, n np và tng bưc ñưc hoàn thin v cơ ch, trình t th tc to ñiu kin cho công tác qun 43
52. lý ñt khu dân cư ti ña phương ngày càng tt hơn. Bưc ñu ñã có s phân b khá hp lý v quy mô din tích cùng như cơ cu các loi ñt to ñiu kin khai thác th mnh và tim năng ca tng vùng trên ña bàn huyn. Bưc ñu hình thành nhng vùng chuyên canh, nht là các cây công nghip lâu năm. Tuy nhiên, din tích t nhiên huyn Tuy Đc ln, ña hình b chia ct mnh. Do vy, công tác qun lý s dng vn còn gp nhiu khó khăn, hn ch: Công tác Quy hoch chưa ñng b, công tác lp k hoch s dng ñt ñai hiu qu chưa cao, công tác qun lý ñt ñai còn chưa cht ch, chưa kp thi và còn thiu chính xác mt s khâu như thng kê và ñiu chnh bin ñng hng năm. Hiu qu s dng ñt ñai tuy có tăng nhưng còn mc thp, din tích ñt chuyên dùng ñang chim t trng nh, chưa tương xng vi tim năng và yêu cu phát trin kinh t – xã hi ca huyn. Nhn thc ca ngưi dân trong công tác qun lý ñt ñai nhìn chung còn hn ch, vic chp hành pháp lut v ñt ñai chưa nghiêm. Mc dù ñã có nhiu c gng trong công tác gii quyt khiu ni ñt ñai nhưng trong năm qua vn còn tn ti mt s v tranh chp ñt ñai gii quyt còn chm. Do giá ñt th trưng bin ñng dn ñn tình trng tranh chp ñt ñai nhng nơi có giá tr cao xy ra liên tc, tình trng khiu kin vưt cp, ñc bit là nhng công trình ñã có d án phê duyt nhưng chưa gii phóng mt bng ñưc làm gim tin ñ xây dng cũng như v ñu tư trên ña bàn huyn. 4.2.2. Hin trng s dng ñt khu dân cư huyn Tuy Đc năm 2009 4.2.2.1. Hin trng s dng ñt chung toàn huyn Tng din tích t nhiên ca huyên Tuy Đc theo ña gii hành chính là 112182,00 ha. Trong ñó ñt nông nghip là 105237,95 ha chim 93,81% tng din tích t nhiên, ñt phi nông nghip là 4474,34 ha chim 3,99% tng din tích t nhiên, ñt chưa s dng là 2469,71 ha chim 2,20% tng din tích t nhiên. 44
53. Bng 4.2. Hin trng s dng ñt huyn Tuy Đc tính ñn 1/1/2010 Đơn v tính ha Tæng diÖn X §¾k X §¾k X §¾k X Qu¶ng X Qu¶ng X Qu¶ng Stt Môc ®Ých sö dông ®Êt M tÝch tù Bók So Ngo R'tih Trùc T©m T©n nhiªn 1 2 3 4=5+ +10 5 6 7 8 9 10 Tæng diÖn tÝch tù nhiªn 112182 ,00 8309 ,00 16623 ,90 11380 ,00 56266 ,42 6862 ,00 12740 ,68 1 §Êt n«ng nghiÖp NNP 105237 ,95 7506 ,49 16189 ,98 10557 ,25 52598 ,40 6604 ,93 11780 ,90 1.1 §Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp SXN 49378 ,83 71 01 ,63 10368 ,53 8024 ,95 9654 ,03 2861 ,98 11367 ,71 1.1.1 §Êt trång c©y hng n¨m CHN 11953 ,76 933 ,18 3455 ,22 1530 ,01 3975 ,11 770 ,42 1289 ,82 1.1.1.1 §Êt trång lóa LUA 507 ,46 25 ,03 238 ,5 46 ,95 196 ,98 1.1.1.2 §Êt cá dïng vo ch¨n nu«i COC 0 1.1.1.3 §Êt trång c©y HNK HNK 11446 ,3 908 ,15 3455 ,22 1291 ,51 3928 ,16 770 ,42 1092 ,84 1.1.2 §Êt trång c©y l©u n¨m CLN 37425 ,07 6168 ,45 6913 ,31 6494 ,94 5678 ,92 2091 ,56 10077.89 1.2 §Êt l©m nghiÖp LNP 55655 ,24 296 ,06 5815 ,55 2521 ,21 42936 ,97 3741 ,63 343 ,82 1.2.1 §Êt rõng s¶n xuÊt RSX 45691 ,67 191 ,85 5815 ,55 2521 ,21 33077 ,61 3741 ,63 343 ,82 1.2. 2 §Êt rõng phßng hé RPH 9963 ,57 104 ,21 9859 ,36 1.2.3 §Êt rõng ®Æc dông RDD 0 1.3 §Êt nu«i trång thuû s¶n NTS 203 ,88 108 ,8 5,9 11 ,09 7,4 1,32 69 ,37 1.4 §Êt lm muèi LMU 0 1.5 §Êt n«ng nghiÖp kh¸c NKH 0 2 §Êt phi n«ng nghiÖp PNN 4474 ,34 782 ,93 387 ,06 750.06 1424 ,3 218 ,69 911 ,3 2.1 §Êt ë OTC 295 ,07 77 ,86 55 ,94 35 ,22 25 ,52 24 ,2 76 ,33 2.1.1 §Êt ë t¹i n«ng th«n ONT 295 ,07 77 ,86 55 ,94 35 ,22 25 ,52 24 ,2 76 ,33 2.1.2 §Êt ë t¹i ®« thÞ ODT 0 2.2 §Êt chuyªn dïng CDG 2320 ,43 523 ,41 213 ,71 317 ,43 679 ,96 163 ,34 422 ,58 2.2.1 §Êt trô së c¬ quan, CTSN CTS 39 ,23 19 ,27 8,39 2,97 3,61 2,16 2,83 2.2.2 §Êt quèc phßng CQP 731 ,47 310 ,84 19 ,72 400 ,91 2.2.3 §Êt an ninh CAN 5,02 5,02 2.2.4 §Êt s¶n xuÊt, KD PNN CSK 32 ,59 8,93 0,6 19 ,44 0,08 3,54 2.2.5 §Êt cã môc ®Ých c«ng céng CCC 1512 ,12 179 ,35 185 295 ,02 275 ,36 161 ,18 416 ,21 2.3 §Êt t«n gi¸o, tÝn ng−ìng TTN 2,82 2,82 2.4 §Êt nghÜa trang, nghÜa ®Þa NTD 53 ,2 12 ,02 4 15 ,55 3,84 4,12 13 ,67 2.5 §Êt s«ng suèi v MNCD SMN 1802 ,82 169 ,64 113 ,41 381 ,86 714 ,98 27 ,03 395 ,9 2.6 §Êt phi n«ng nghiÖp kh¸c PNK 0 3 §Êt ch−a sö dông CSD 2469 ,71 19 ,58 46 ,86 72 ,69 2243 ,72 38 ,38 48 ,48 3.1 §Êt b»ng ch−a sö dông BCS 0 3.2 §Êt ®åi nói ch−a sö dông DCS 2469 ,71 19 ,58 46 ,86 72.69 22 43 ,72 38 ,38 48.48 Ngun Phòng Tài nguyên và môi trưng huyn Tuy Đc 4.2.2.2. Hin trng s dng ñt khu dân cư Theo s liu kim kê ñt ñai năm 2010, tng din tích ñt trong khu dân cư 45
54. nông thôn ca huyn Tuy Đc là 6412,17 ha, trong ñó ñt nông nghip 4856.00 ha chim 75,73 %, ñt phi nông nghip 1556,17 ha chim 24,27 %. Bng 4.3. Din tích ñt khu dân cư nông thôn huyn Tuy Đc năm 2009 Loi ñt Tng din tích (ha) T l (%) Tng DT ñt khu dân cư 6412,17 100,00 1. Đt nông nghip 4856,00 75,73 Đt sn xut nông nghip 4814,88 75,09 Đt nuôi trng thu sn 41,12 0,64 2. Đt phi nông nghip 1556,17 24,27 Đt 294,45 4,59 Đt chuyên dùng 761,37 11,87 Đt tôn giáo tín ngưng 2,82 0,04 Đt sông sui và mt nưc CD 495,21 7,72 (Ngun: Phòng Tài nguyên và Môi trưng huyn Tuy Đc năm 2010) Qua bng trên ta thy quy mô mng lưi ñim dân cư trên ña bàn huyn còn quá nh bé ch chim 5,72 % tng din tích t nhiên, trong ñó din tích ñt ch chim có 4,59 % tng din tích ñt khu dân cư. Trên ña bàn chưa có th trn ñng nghĩa vi vic là chưa có ñim dân cư ñô th nào trên ña bàn. Tuy nhiên, khu vc trung tâm xã Đk Búk So ñã và ñang phát trin rt mnh v cơ s h tng cũng như cơ cu cư dân có th coi là mm mng hình thành th trn ca huyn Tuy Đc. Cơ cu s dng ñt khu dân cư nông thôn trên ña bàn huyn cho thy tim năng phát trin ni ti ca mng lưi ñim dân cư trên ña bàn huyn rt ln bi qu ñt nông nghip trong khu dân cư chim ti 75,73 % tng din tích ñt khu dân cư. Bên cnh ñó din tích ñt sông sui và mt nưc chuyên dùng có din tích rt ln là 495,21 ha là tim năng cho phát trin cnh quan môi trưng ti các ñim dân cư trên ña bàn huyn. Din tích ñt khu dân cư nông thôn ca các xã trên ña bàn huyn chênh lch nhau khá ln. Xã Đk R’tih có din tích ln nht trong 6 xã ca huyn, sau ñó ñn Qung Trc, Qung Tân, Đk Búk So, Đk Ngo và Qung Tâm. 46
55. 2,500.00 1906.16 2,000.00 1506.68 1,500.00 1198.78 1,000.00 758.53 620.94 Din Din tích (ha) 421.08 500.00 Đk Búk Đk Ngo Đk R'Tih Qung Qung Qung So Trc Tâm Tân Hình 4.2. Hin trng s dng ñt KDC các xã trên ña bàn năm 2009 Tuy nhiên, ñt khu dân cư nông thôn ca huyn hu ht tp trung ti trung tâm huyn, trung tâm xã, thôn, buôn và phân b dc theo tnh l 686 và 681, các trc ñưng liên huyn, liên xã, liên thôn, liên buôn. 4.3. Phân loi h thng ñim dân cư 4.3.1. Mc ñích phân loi Mc dù có 6 xã song huyn Tuy Đc có khá nhiu ñim dân cư. Vn ñ cn quan tâm là hin nay bên cnh nhng ñim dân cư chính, huyn vn còn rt nhiu ñim dân cư nh, phân b ri rác gây khó khăn cho công tác qun lý cũng như vic ñu tư cơ s h tng ca ña phương. Vì vy, vic phân loi h thng ñim dân cư trên ña bàn huyn nhm xác ñnh quy mô dân s, ñt ñai cũng như v trí, vai trò ca tng ñim dân cư, t ñó có ñnh hưng phát trin h thng các ñim dân cư trên ña bàn huyn cho phù hp ñáp ng yêu cu phát trin kinh t xã hi ca ña phương trong tương lai. 4.3.2. Kt qu phân loi Theo tiêu chun Vit Nam (TCVN) 4418 năm 1987 v hưng dn lp ñ án quy hoch xây dng huyn ñã quy ñnh các tiêu chí ñ phân loi ñim dân cư trên ña bàn huyn như sau: 47
56. Bng 4.4. Tiêu chí phân loi ñim dân cư Loi Quy mô DT ñt STT Tính cht ñim DC (h) canh tác 1 1 > 200 h 100 ha tr lên Là các ñim DC chính 2 2 50 200 h 50 ha tr l ên Là các ñi m DC ph thuc 3 3 < 50 h Dưi 50 ha Là nhng xóm, tri nh (Ngun: TCVN 4418 năm 1987) Trên cơ s tiêu chí phân loi ñim dân cư như trên, chúng tôi ñã tin hành phân loi h thng ñim dân cư trên ña bàn huyn Tuy Đc ñưc kt qu như sau: S ñim dân cư loi 3 ca xã Qung Tân và Đk Búk So là ln nht, ln lưt là 13 và 14, tương ng vi nó thì ñây cũng là 2 ña phương có s phát trin mnh nht trên ña bàn. 16 14 12 10 Loai 1 8 Loai 2 6 Loai 3 4 2 0 Đk Búk Đk Ngo Đk Qung Qung Qung So R'Tih Trc Tâm Tân Hình 4.3. Kt qu phân loi h thng ñim DC huyn Tuy Đc năm 2009 a. Đim dân cư loi 1 Theo kt qu phân loi năm 2010, huyn Tuy Đc có 11 ñim dân cư loi 1. Hu ht ñây là nhng ñim dân cư nm ti trung tâm các xã và trung tâm huyn. Bình quân din tích ñt khu dân cư, dân s, s h và mt ñ dân s ca ñim dân cư loi 1 ca các xã c th như sau: 48
57. Bng 4.5. Quy mô, v trí các ñim dân cư loi 1 S Stt Xã Din tích S h V trí ñim 1 Đk Búk So Thôn 1,2,3,4 3 351,71 1247 2 Đk Ngo Trung tâm xã 1 124,19 975 Bon Koh, Bu Dach, Thôn 3+ Bon 3 Đk R’Tih 2 381,23 370 R’Muôn, M’Lanh A, Riêng Ngaih 4 Qung Trc Thôn 2,3,4, Bon Bu Kpc, BuNung 1 301,34 563 5 Qung Tâm Trung tâm xã 1 84,22 666 6 Qung Tân Trung tâm xã, Thôn 4, 1, 3 3 239,76 1053 Tng 11 1482,44 4874 b. Đim dân cư loi 2 Toàn huyn có tng s 19 ñim dân cư loi 2. Bình quân din tích ñt khu dân cư, dân s, s h và mt ñ dân s ca ñim dân cư loi 2 ca các xã c th như sau: Bng 4.6. Quy mô, v trí các ñim dân cư loi 2 Stt Xã S ñim Din tích S h V trí 1 Đk Búk So Thôn 3, 5 4 227,56 839 2 Đk Ngo Bon 1, 2 4 186,28 858 3 Đk R’Tih Thôn 3, 4 3 371,85 532 4 Qung Trc Bon 6 2 252,00 211 5 Qung Tâm Thôn 3, 4 2 126,32 266 6 Qung Tân Thôn 3, 4, 5, 6 4 359,63 927 Tng 19 1523,65 3633 Phn ln các ñim dân cư loi 2 phân b xa khu trung tâm xã hơn ñim dân cư loi 1, trong sinh hot và sn xut ph thuc vào các ñim dân cư loi 1. Các ñim dân cư loi 2 tn ti tương ñi lâu, mi ñim dân cư loi 2 có quy mô dân s tương ñi ln, t 226 ñn 614 ngưi, s h t 53 ñn 122 h, mt ñ dân s ca ñim dân cư trung bình t 13 ngưi/ha ñn 21 ngưi/ha, quy mô ñt khu dân cư t 13,21 ha ñn 33,52 ha, cơ s h tng chưa ñưc ñu tư ñúng mc nên ñi sng ca 49
58. ngưi dân còn nhiu khó khăn. Tuy nhiên, ñây là nhng ñim dân cư có kh năng tip tc phát trin bi các ñim dân cư này ñt ñai còn nhiu. c. Đim dân cư loi 3 Đim dân cư loi 3 có 47 ñim. Hu ht các xã ñu có các ñim dân cư loi 3. Bình quân din tích ñt khu dân cư, dân s, s h và mt ñ dân s ca ñim dân cư loi 3 ca các xã c th như sau: Bng 4.7. Quy mô, v trí các ñim dân cư loi 3 Stt Xã S ñim Din tích S h V trí 1 Đk Búk So Thôn 1, 2, 3, 5 13 179,26 270 2 Đk Ngo Trưng ñoàn 720 3 310,47 36 3 Đk R’Tih Bon Riêng Ngaih, thôn 2, 5 7 1153,08 67 4 Bon BuLum, BuSáp, Thôn Qung Trc 8 953,34 351 3, Trung ñoàn 726 5 Qung Tâm 2 210,54 133 Trung tâm xã ñi Đk R’Tih 6 Qung Tân 14 599,39 272 Thôn 1, 2, 4, 5, 6, 7 Tng 47 3406,08 1129 Đây là nhng xóm hoc nhóm h, quy mô dân s t 55 ngưi ñn 154 ngưi, ng vi 8 h ñn 27 h, mt ñ dân s ca ñim dân cư trung bình t 4 ngưi/ha ñn 11 ngưi/ha, din tích ñt khu dân cư trung bình ca mi ñim dân cư loi 3 là t 8,13 ha ñn 32,54 ha, cơ s h tng trong khu dân cư ít ñưc ñu tư và không có trin vng phát trin trong tương lai. 4.3.3. Đánh giá chung v hin trng mng lưi dân cư huyn Tuy Đc Ưu ñim + Các ñim dân cư loi 1 và 2 phân b tương ñi gn nhau nên góp phn h tr nhau ñ cùng phát trin. + Các ñim dân cư loi 1 và 2 ch yu ti trung tâm xã, thôn, buôn và dc theo ñưng tnh l 681 và 686 nên vic ñu tư công trình công cng cho nhng ñim dân cư này khá thun li. + Quy mô dân s ca các ñim dân cư không quá ln, trong khi ñó din tích 50
59. ñt nông nghip trong các ñim dân cư khá ln, nên quy hoch dn ghép mt s ñim dân cư nh l và gii quyt vn ñ gia tăng dân s trong tương lai khá thun li. Tn ti + S lưng ñim dân cư loi 3 khá nhiu, tuy nhiên hu ht ñây là nhng ñim dân cư có quy mô dân s nh l, phân b khá xa trung tâm xã, thôn, buôn nên khó khăn cho công tác qun lý xã hi. + Các ñim dân cư tp trung toàn b phía Đông và Đông Bc ca huyn nên dn ñn mt cân ñi trong ñu tư cơ s h tng và khong cách t nơi ti nơi sn xut nông nghip ca ngưi dân khá xa nh hưng ti quá trình sn xut ca ngưi dân. 4.4. Thc trng kin trúc, cnh quan trong các ñim dân cư 4.4.1. Kin trúc cnh quan nhà 4.4.1.1. Khu vc nông thôn Các ñim dân cư nông thôn trên ña bàn huyn Tuy Đc hu như ñưc xây dng t phát không theo mt ñnh hưng nào ca chính quyn ña phương cũng như các cơ quan chc năng. Nguyên nhân do chưa có quy hoch h thng ñim dân cư nông thôn, quy hoch chi tit các ñim dân cư cũng chưa có (hin nay huyn ñang xây dng mt s d án v quy hoch ñt cho mt s ñim dân cư trên ña bàn xã Đk Búk So và Qung Tâm). Mt khác, kh năng tài chính ca ngưi dân còn khá cách bit nên dn ñn tình trng mi ngưi t thit k mt kiu nhà phù hp vi kh năng tài chính và s thích ca mình. Vì vy, nhà trong khu dân cư nông thôn huyn Tuy Đc còn rt ln xn v kin trúc, cách b trí, loi nhà, din tích ñt , mt ñ phân b Bng 4.8. Cơ cu các loi nhà khu vc nông thôn h. Tuy Đc năm 2010 STT Loi nhà T l (%) 1 Nhà cp 4 53 2 Nhà sàn 20 3 Nhà tm 25 4 Nhà mái thái, mái bng 2 Khong 53 % nhà các xã trên ña bàn huyn là nhà cp 4, dng hình ng, 51