Luận văn Đánh giá hiệu quả kinh tế, xã hội của việc trồng rừng keo lai (Acacia mangium x Acacia auriculiformis) làm nguyên liệu giấy tại một số địa phương tỉnh Bình Định

Nội dung text: Luận văn Đánh giá hiệu quả kinh tế, xã hội của việc trồng rừng keo lai (Acacia mangium x Acacia auriculiformis) làm nguyên liệu giấy tại một số địa phương tỉnh Bình Định

1. B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN PHAN VĂN HỊA ĐÁNH GIÁ HIU QU KINH T, XÃ HI CA VIC TRNG RNG KEO LAI ( Acacia mangium x Acacia auriculiformis ) LÀM NGUYÊN LIU GIY TI MT S ĐA PHƯƠNG TNH BÌNH ĐNH LUN VĂN THC S LÂM NGHIP Buơn Ma thut, tháng 8 / 2010
2. ii B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN PHAN VĂN HỊA ĐÁNH GIÁ HIU QU KINH T, XÃ HI CA VIC TRNG RNG KEO LAI ( Acacia mangium x Acacia auriculiformis ) LÀM NGUYÊN LIU GIY TI MT S ĐA PHƯƠNG TNH BÌNH ĐNH Chuyên ngành: Lâm hc Mã s: 60. 62. 60 LUN VĂN THC S LÂM NGHIP NGƯI HƯNG DN KHOA HC: TS. Võ Hùng Buơn Ma Thut, tháng 8 / 2010
3. iii Li cam đoan Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cu ca riêng tơi. Các s liu, kt qu nghiên cu nêu trong lun văn là trung thc và chưa đưc ai cơng b trong bt kỳ mt cơng trình nào khác. Tác gi Phan Văn Hịa
4. iv Li cm ơn Đ hồn thành chương trình đào to Thc sĩ chuyên ngành lâm hc, h chính quy, ti trưng Đi hc Tây Nguyên, tơi xin chân thành cm ơn: Quý thy cơ giáo trưng Đi hc Tây Nguyên, Khoa Nơng Lâm nghip, Phịng Đào to Sau đi hc, Ban giám hiu nhà trưng đã tn tình ging dy và to điu kin thun li cho tơi trong sut thi gian khố hc. Ban lãnh đo và tp th cán b giáo viên trưng Trưng Cao đng ngh Cơ đin –Xây dng và Nơng lâm Trung b Bình Đnh đã to điu kin thun li v vt cht ln tinh thn trong sut quá trình hc tp đ tơi đt đưc kt qu này. Ban lãnh đo 3 cơng ty: Cơng ty TNHH Phưc Vân Tuy Phưc, cơng ty Lâm Nghip Quy Nhơn Quy Nhơn, cơng ty Lâm Nghip Hà Thanh Vân Canh và gia đình các h dân 3 xã: Phưc Thành huyn Tuy Phưc, Canh Vinh huyn Vân Canh và Long M Thành ph Quy Nhơn tnh Bình Đnh đã to điu kin thun li cho tơi trong quá trình điu tra hin trưng, thu thp s liu phc v cho quá trình nghiên cu. Đc bit tơi xin trân trng cm ơn thy giáo TS. Võ Hùng ging viên chính, trưng Đi hc Tây Nguyên đã dành nhiu thi gian quý báu, tn tình hưng dn tơi trong sut thi gian thc tp và hồn thành lun văn này. Cm ơn gia đình và nhng ngưi thân, bn bè đã giúp đ v mi mt đ tơi hồn thành đưc khố hc này. Do thi gian cĩ hn và trình đ chuyên mơn cịn hn ch, bn thân mi bưc đu làm quen vi cơng tác nghiên cu khoa hc, nên đ tài khơng tránh khi nhng thiu sĩt. Kính mong quý thy, cơ giáo và bn bè đng nghip quan tâm gĩp ý đ lun văn đưc hồn thin hơn. Xin chân thành cm ơn! Đăk Lăk, tháng 08 năm 2010 Hc viên Phan Văn Hịa
5. v MC LC Trang Li cam đoan iii Li cm ơn iv Danh mc các ch vit tt vii Danh mc các bng viii Danh mc các hình ix M ĐU – GII THIU Đ TÀI 1 Chương 1: TNG QUAN VN Đ NGHIÊN CU 3 1.1 Trên th gii 3 1.2 Vit Nam 4 1.2.1 Vn đ ging keo lai 4 1.2.2 Sinh trưng ca cây keo lai 6 1.2.3 Năng sut và sn lưng 8 Chương 2: ĐI TƯNG VÀ ĐC ĐIM KHU VC NGHIÊN CU 12 2.1 Đi tưng, phm vi nghiên cu 12 2.2 Đc đim khu vc nghiên cu 13 2.2.1 Điu kin t nhiên khu vc nghiên cu 13 2.2.2 Đc đim kinh t xã hi ca khu vc nghiên cu 18 Chương 3: MC TIÊU NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 27 3.1 Mc tiêu nghiên cu 27 3.2 Ni dung nghiên cu 28 3.2.1 Nghiên cu h thng bin pháp kinh t, k thut gây trng rng keo lai giâm hom đã áp dng ti đa phương. 28 3.2.2 Đánh giá cht lưng sinh trưng rng trng keo lai. 28 3.2.3 Đánh giá hiu qu kinh t xã hi ca rng trng keo lai. 28 3.2.4 Đ xut mt s gii pháp tng hp đ nâng cao hiu qu trng rng keo lai ti khu vc nghiên cu. 29
6. vi 3.3 Phương pháp nghiên cu 29 3.3.1 Phương pháp lun nghiên cu 29 3.3.2 Phương pháp nghiên cu c th 30 Chương 4: KT QU NGHIÊN CU VÀ THO LUN 35 4.1 H thng bin pháp kinh t, k thut gây trng rng keo lai giâm hom áp dng ti đa phương 35 4.1.1 K thut trng keo lai 35 4.1.2 K thut chăm sĩc keo lai 39 4.1.3 Bo v rng và phịng chng cháy rng 40 4.1.4 Phân tích thc trng trng rng keo lai ti đa phương 41 4.1.5 Khai thác và tiêu th g rng trng 44 4.2 Đánh giá sinh trưng rng trng keo lai 3 đa phương 44 4.2.1 Đánh giá t l sng và phm cht rng trng keo lai 44 4.2.2 Sinh trưng chiu cao và đưng kính rng trng keo lai 50 4.2.3 Tính tr lưng rng trng qua th tích cây bình quân 59 4.3 Đánh giá hiu qu kinh t, xã hi ca rng trng keo lai 62 4.3.1 Hiu qu kinh t ca rng trng keo lai 62 4.3.2 Hiu qu thu nhp t vic trng rng keo lai trong phát trin kinh t nơng h. 68 4.3.3 Chui th trưng và tính n đnh kinh t h gia đình trng keo lai ly g Bình Đnh 74 4.3.4 Hiu qu xã hi ca rng trng keo lai 79 4.4 Đ xut gii pháp nâng cao cht lưng và hiu qu chương trình trng rng keo lai ti tnh Bình Đnh 82 KT LUN VÀ Đ NGH 87 Kt lun 87 Đ ngh 91 Tài liu tham kho 92 PH LC 95
7. vii Danh mc các ch vit tt T vit tt Nguyên nghĩa CIPP Bi cnh Đu vào Tin trình Đu ra (Context Input Process Product) PCCCR Phịng cháy cha cháy rng PRA Đánh giá nơng thơn cĩ s tham gia (Participatory Rural Appraisal) PTNT Phát trin nơng thơn QLBVR Qun lý bo v rng SWOT Đim mnh Đim yu Cơ hi Tr ngi (Strengths Weakness Opportunities Threats) TN&MT Tài nguyên và mơi trưng UBND y ban nhân dân
8. viii Danh mc các bng Trang Bng 2.1 Tình hình sn xut lâm nghip t 2003 – 2008 ca huyn Tuy Phưc 23 Bng 4.1 Phân tích SWOT v vic trng, chăm sĩc và khai thác rng trng các khu vc nghiên cu 43 Bng 4.2 Chiu cao rng trng keo lai theo các c tui 3 khu vc 52 Bng 4.3 Đưng kính rng trng keo lai theo các c tui 3 khu vc 56 Bng 4.4 D tốn tr sn lưng keo lai khai thác tui 7 ti các khu vc trng 60 Bng 4.5 Giá thành 1ha trng, chăm sĩc, bo v rng trng keo lai 64 Bng 4.6 Thu nhp t rng keo lai 7 tui ca các khu vc nghiên cu 66 Bng 4.7 Hiu qu kinh t ca rng trng keo lai ti các khu vc vi ch s hu khác nhau 67 Bng 4.8 Chi phí, li nhun và chênh lch trong kênh th trưng 77 Bng 4.9 S lao đng tham gia trng và chăm sĩc 1ha rng keo lai chu kỳ 7 năm . 80
9. ix Danh mc các hình Trang Hình 4.1: Phân tích thc trng trng rng keo lai ti 3 đa phương tnh Bình Đnh 42 Hình 4.2: T l sng ca rng trng keo lai ti 3 khu vc ch s hu là ngưi dân 466 Hình 4.3: T l sng ca rng trng keo lai ti 3 khu vc ch s hu là cơng ty 47 Hình 4.4: Phm cht rng trng keo lai c tui 6 ti 3 huyn nghiên cu 48 Hình 4.5: Phm cht rng trng keo lai c tui 7 ti 3 huyn nghiên cu 48 Hình 4.6: Đo chiu cao cây keo lai bng dng c Sunnto 50 Hình 4.7: Đo đưng kính thân cây bng thưc đo đưng kính 51 Hình 4.8: Khai thác rng keo lai tui 7 51 Hình 4.9: So sánh sinh trưng chiu cao keo lai 6 tui 53 Hình 4.10: So sánh sinh trưng chiu cao keo lai 7 tui 54 Hình 4.11: So sánh sinh trưng đưng kính keo lai 6 tui 57 Hình 4.12: So sánh sinh trưng đưng kính keo lai 7 tui 58 Hình 4.13: Rng keo lai 7 năm tui xã Canh Vinh – Vân Canh 61 Hình 4.14: Rng keo lai 7 năm tui xã Phưc M Quy Nhơn 61 Hình 4.15: Rng keo lai 7 năm tui xã Phưc Thành – Tuy Phưc 62 Hình 4.16: So sánh cơ cu đt canh tác ca h dân 3 huyn 69 Hình 4.17: So sánh ngun thu nhp ca h dân cĩ trng keo lai 3 huyn 6969 Hình 4.18: Phng vn h trng rng keo lai xã Canh Vinh – Vân Canh 710 Hình 4.19: Phng vn h trng rng keo lai xã Phưc Thành – Tuy Phưc 71 Hình 4.20: Phng vn h trng rng keo lai xã Phưc M Quy Nhơn 71 Hình 4.21: So sánh đt canh tác ca h cĩ và khơng cĩ trng keo lai 72 Hình 4.22: So sánh các ngun thu nhp ca h cĩ và khơng cĩ trng keo lai 73 Hình 4.23: Mt s hình nh ca các cơng ty thu mua g keo làm nguyên liu giy ti Quy Nhơn 788
10. 1 M ĐU – GII THIU Đ TÀI Thi gian gn đây, rng t nhiên đã b suy gim nhanh chĩng c v s lưng và cht lưng. Trưc tình hình đĩ, nhiu cơ quan lâm nghip, t chc cá nhân và ngưi dân nhiu đa phương đã đy mnh kinh doanh rng trng. Vic trng rng đã gĩp phn đáng k nâng cao t l che ph đt trng đi núi trc, đáp ng nhu cu v g đng thi to thêm nhiu vic làm cho ngưi dân sng gn rng nht là đng bào dân tc thiu s sng vùng sâu vùng xa. Hin ti vic trng rng các lồi cây mc nhanh cho năng sut cao đang là nhu cu thc tin cp thit, vi nhiu thành phn kinh t tham gia. Bình Đnh là tnh duyên hi min trung, phát trin lâm nghip đây khơng ch đ ph xanh đt trng đi núi trc, bo v mơi trưng sinh thái mà cịn tăng thu nhp, gii quyt vic làm cho ngưi dân ti ch, hn ch tình trng phá rng làm nương ry, nâng cao t l che ph b mt đt. Trong nhiu năm qua, cĩ nhiu đơn v sn xut lâm nghip và ngưi dân trên đa bàn tnh Bình Đnh đã chú trng cơng tác trng rng sn xut, rng nguyên liu phc v cho cơng nghip ch bin g và rng nguyên liu giy nhưng cht lưng ging chưa đưc ci thin, các bin pháp k thut lâm sinh chưa đưc áp dng đy đ. Vn đ la chn lồi cây trng chưa phù hp vi điu kin khí hu, đt đai nơi trng, đu tư thp dn đn năng sut các loi rng trng chưa cao, chưa đáp ng đưc nhu cu g cho cơng nghip ch bin nĩi chung và nguyên liu cho ngành cơng nghip bt giy nĩi riêng. Keo lai là lồi cây mc nhanh đã đưc nhiu cơng ty, ngưi dân đa phương la chn đưa vào gây trng thun lồi nhiu huyn ca tnh Bình Đnh. Theo nhn đnh ca cơ quan qun lý lâm nghip tnh, cây keo lai đã bưc đu đã mang li hiu qu kinh t nht đnh. Tuy nhiên cho đn nay, ti đa phương chưa cĩ nhng cơng trình nghiên cu đy đ đ đánh giá đưc tình hình sinh trưng cũng như cht lưng và hiu qu kinh t, xã hi mt
11. 2 cách khoa hc, t đĩ làm cơ s cho vic la chn lồi cây mc nhanh làm nguyên liu giy phù hp vi điu kin khí hu, đt đai ca tnh Bình Đnh . Đ gĩp phn ci thin và nâng cao năng sut, cht lưng rng trng nguyên liu, tn dng din tích đt trng đi núi trc mt cách hp lý, cĩ hiu qu, nhm ch đng cung cp ngun nguyên liu cho ngành cơng nghip bt giy ca tnh. Vi nhng lý do trên, đưc s nht trí ca phịng Đào to sau đi hc, trưng đi hc Tây Nguyên và ngưi hưng dn khoa hc, chúng tơi tin hành thc hin nghiên cu đ tài: “ Đánh giá hiu qu kinh t, xã hi ca vic trng keo lai (Acacia Mangium x Acacia Auriculiformis) làm nguyên liu giy ti mt s đa phương tnh Bình Đnh ”. Đ tài s gĩp phn xây dng cơ s khoa hc trong vic nghiên cu đánh gía hiu qu kinh t xã hi ca rng trng keo lai giâm hom, trên đa bàn các huyn thuc tnh Bình Đnh.
12. 3 Chương 1: TNG QUAN VN Đ NGHIÊN CU 1.1 Trên th gii Keo lai là tên gi vit tt ca ging lai t nhiên gia hai lồi keo tai tưng (Acacia mangium) và keo lá tràm (Acacia auriculiformis). Ging lai này đưc Messrs Hepbum và Shim phát hin năm 1972 trong nhng hàng cây trng ven đưng. Năm 1978 khi xem xét các mu tiêu bn ti phịng tiêu bn thc vt Queensland (Australia) Pedkey đã xác nhn đĩ là ging lai t nhiên gia keo tai tưng và keo lá tràm. Trong t nhiên keo lai cũng đưc phát hin Papu NewGuinea (Turn bull,1986; Grinfin, 1988) dn theo Lê Đình Kh (1997) [12] Nghiên cu năm 1987 ca Rufelds cho thy ti min Bc Sabah – Malaisia, keo lai xut hin rng keo tai tưng 3 4 cây/ha cịn Wong thì thy xut hin t l 1/500 cây. Năm 1991 Cyrin Pinso và Robert NaSi đã thy ti khu UluKukut cây lai t nhiên đi F1 sinh trưng khá hơn các xut x ca keo tai tưng Sabah. Các tác gi này cũng thy rng g ca keo lai là trung gian gia keo tai tưng và keo lá tràm, cĩ phm cht tt hơn keo tai tưng. Ti Thái Lan (Kij Kar,1992), keo lai đưc tìm thy vưn ươm keo tai tưng (ly ging t Malaisia) ti trm nghiên cu Jon – Pu ca Vin nghiên cu Lâm nghip Đài Loan (Kiang Tao et al,1989). Trong giai đon vưn ươm keo lai hình thành lá gi (Phylod) sm hơn keo tai tưng và mun hơn keo lá tràm, dn theo Lê Đình Kh (1997).[12] Keo lai đã đưc nghiên cu nhân ging thành cơng bng hom (Griffin, 1991). Tuy nhiên, trên th gii vn chưa cĩ nhng nghiên cu v tính cht vt lý và cơ hc cũng như tính cht bt giy ca keo lai và chưa cĩ nhng nghiên cu chn lc cây tri và kho nghim dịng vơ tính đ t đĩ to ra các dịng tt nht đ đưa vào sn xut (Lê Đình Kh,1999).
13. 4 Hin nay keo lai đưc trng rt nhiu quc gia trên th gii : Australia, Papua new Guinea va Indonexia , Malaixia, Philippin phù hp vi nhiu điu kin sinh thái, cây phát trin nhanh, trng d sng, trong mt chu kỳ cho mt sinh khi ln hơn các lồi keo khác và cht lưng g cũng đp. Sinh trưng và sn lưng: Qua các s liu kho nghim và trng rng thc t thì sinh trưng cây keo lai sinh trưng rt nhanh và cho sinh khi ln hơn rt nhiu so vi các lồi cây keo b m và các ging keo lai khác. 1.2 Vit Nam 1.2.1 Vn đ ging keo lai nưc ta, keo lai xut hin lác đác mt s nơi Nam B như Tân To, Trng Bom, Sơng Mây và BaVì (Hà Tây), Phú Th, Hồ Bình và Tuyên Quang (Lê Đình Kh,1999). Nhng cây lai này đã xut hin trong rng keo tai tưng vi nhng t l khác nhau. các tnh Min Nam là 3 4%, cịn Ba Vì là 4 5%. Riêng ging lai t nhiên ti BaVì đưc xác đnh là Acacia Mangium (xut x Daitree thuc bang Queensland) vi Acacia auriculiformis (xut x Darwin thuc Bang Northern Territoria) ca Australia. Keo lai đưc phát hin và kho nghim đt 1 t năm 1993 – 1995, đn năm 1996 Trung tâm nghiên cu ging cây rng đã phi hp vi các đơn v khác tip tc nghiên cu v keo lai. Các nghiên cu này là chn lc thêm các cây tri keo lai t nhiên, xây dng kho nghim các dịng vơ tính, tin hành đánh giá tim năng bt giy ca keo lai cũng như tin hành kho nghim các dịng keo lai đưc la chn các vùng sinh thái khác nhau (Lê Đình Kh, Phm Văn Tun, Nguyn Văn Tho và các cng s,1999; Lê Đình Kh,1999) [12]. Kt qu cho thy keo lai cĩ ưu th lai rõ rt v sinh trưng so vi keo tai tưng và keo lá tràm, cĩ nhiu đc đim hình thái trung gian gia keo tai tưng và keo lá tràm. Khi ct cây đ to chi thì keo lai cho rt nhiu chi (trung bình 289 hom/01gc). Các hom này cĩ t l ra r trung bình 47%,
14. 5 trong đĩ cĩ 11 dịng cho ra r t 57 – 85%. Sai khác gia các dịng v sinh trưng là khá rõ. Mt s dịng vơ tính sinh trưng rt nhanh nhưng các ch tiêu cht lưng khơng đt yêu cu, mt s dịng va sinh trưng nhanh va cĩ các ch tiêu cht lưng tt cĩ th nhân ging nhanh và s lưng nhiu đưa vào sn xut như các dịng BV5, BV10, BV16, BV29, BV32. Năm 1996 –1997 vic chn lc cây tri ti BaVì (Hà Tây) và khu vc Đơng Nam B như khu vc Bu Bàng, Sơng Mây và trưng Cao Đng Lâm nghip. BaVì điu kin lp đa khá khc nghit (đt đi trc, nghèo dinh dưng và mùa đơng lnh). Đơng Nam B là đt phù sa c sâu, ít b đá ong hố, tương đi bng phng, cĩ nng quanh năm. Vì vy, keo lai BaVì sinh trưng chm hơn Đơng Nam B song các cây lai đưc chn c hai nơi đu cĩ sinh trưng vưt tri rõ rt hơn so vi keo tai tưng, s liu dưi đây cho thy nhng cây keo lai đưc la chn cĩ đưng kính vưt keo tai tưng 30,1 – 149,1% (ti BaVì) và 25,3 – 107,7% (ti Đơng Nam B), chiu cao vưt keo tai tưng t 29,4 – 125,8% (ti Ba Vì) và 12,1 – 81,8% (ti Đơng Nam B). Đây cũng là nhng cây keo lai cĩ hình dáng thân cây và tán lá đp nht mi nơi, kho nghim dịng vơ tính cĩ th s chn đưc mt s dịng tt nht đ phát trin vào sn xut (Lê Đình Kh, Nguyn Văn Tho, Phm Văn Tun và các cng s 1999; Lê Đình Kh, 1999)[14]. Kho nghim mt s dịng vơ tính mi đưc chn năm 1996 (Cm Quỳ) đã đưc xây dng ngay ti nơi chn lc cây m. Ngun keo lai đưc la chn là t các rng keo tai tưng đưc ly ging t Đng Nai, thy ni lên mt s nét chính các cây tri keo lai mi đưc chn mc dù cĩ đ vưt ban đu khá ln, song qua kho nghim đu thy sinh trưng kém hơn các dịng keo lai cũ là BV5, BV10. Trong 14 dịng đưc đưa vào kho nghim cĩ 10 dịng vưt các lồi keo cĩ b m đưc trng làm đi chng. Trong đĩ cĩ 8 dịng cĩ đ vưt ln hơn 25% so vi các lồi cây b m (Lê Đình Kh và các
15. 6 cơng s, 19971999). H s bin đng v đưng kính và chiu cao ca keo lai cũng luơn nh hơn keo tai tưng và keo lá tràm, nghĩa là keo lai cĩ ưu đim cĩ đưng kính và chiu cao đng đu hơn keo tai tưng (Lê Đình Kh và các cng s, 1997). Mt s dịng keo lai đưc la chn cĩ hàm lưng xenlulơ cao hơn hai lồi b m và cao hơn Bch đàn Caman. Đ chu kéo, đ gp, và đ trng giy ca keo lai cũng cao hơn hai lồi b m, b đ và m. Nghiên cu ca Lê Đình Kh và các cng s năm 1997 cho thy khơng nên dùng ht ca keo lai trng rng mi. Cây lai đi F1 cĩ hình thái trung gian gia hai lồi b m và đng nht tương đi v hình thái. Song khi sinh sn bng ht đ cho th h lai th hai (F2) li b phân ly hình thái và b thối hố, vì vy khi trng rng bng cây con mc t ht ca cây lai F1 cây trng s b phân hố v sinh trưng và hình thái, đng thi ưu th lai cũng b gim xung. Chính vì vy, vic nhân ging bng hom hoc nhân ging bng nuơi cy mơ là phương pháp bo đm nht đ gi ưu th lai đi F1. 1.2.2 Sinh trưng ca cây keo lai Nghiên cu so sánh ti rng trng BaVì đã cho thy lúc 2,5 tui keo lai cĩ chiu cao 4,5m, đưng kính ngang ngc trung bình t 5,21cm, trong khi keo tai tưng cĩ chiu cao là 2,77m và đưng kính là 2,63m (Lê Đình Kh, Phm Văn Tun, Nguyn Đình Hi, 1993)[18]. Nghiên cu chn lc cây tri, nhân ging và bưc đu kho nghim dịng vơ tính keo lai Đơng Nam B do Phm Văn Tun, Lưu Bá Thnh, Phm Văn Chin tin hành năm (1995;1998;1999) cho thy hom chi ra r cao nht đưc giâm hom t tháng 5 – 7 và x lý bng IBA dng bt nng đ 0,7% và 1,0% trong đĩ các cá th keo lai khác nhau cĩ t l ra r khác nhau. Qua kho nghim cho thy các dịng Keo lai cĩ sinh trưng nhanh hơn keo lá tràm và keo tai tưng t đĩ chn đưc các dịng 3; 5; 6; 12 cĩ sinh trưng
16. 7 nhanh đ nhân ging đi trà cho trng rng sn xut Đơng Nam B và các đa phương cĩ điu kin lp đa tương t. Nghiên cu ca Nguyn Ngc Tân, Trn H Quang, Ngơ Th Minh Duyên, Đồn Th Mai (1995) v nuơi cy mơ cây keo lai thy rng cĩ th nhân ging nhanh cây keo lai bng phương pháp nuơi cy mơ trong mơi trưng MS (Murashige and Skoog) vi BAP (Benzym Amino Purinine) 2mg/l thì s chi nhân lên 20 – 21 ln và cĩ th cho các chi ra r bng bin pháp giâm hom thơng thưng trên nn cát sơng đưc phun sương trong nhà kính, nghiên cu này đã xác đnh đưc mơi trưng thích hp và t l các nguyên t đa lưng, vi lưng, t l các cht kích thích sinh trưng cũng như mơi trưng nuơi cy mơ keo lai. Sau này Lê Đình Kh và cng s Malaisia thí nghim giâm trc tip cây mơ trên nn cát sơng, sau 01 tháng giâm hom cây mơ cĩ t l ra r 90 – 100% và sau 02 tháng giâm hom cây ra r vn gi đưc 80 – 100% (Lê Đình Kh và cng s, 2001). Nghiên cu nhân ging keo lai bng hom ti BaVì cho thy kh năng cung cp hom thay đi theo tui cây và theo các tháng trong năm. S hom ct đưc t cây ging mt tui là 116 hom/cây, cây ging hai tui là 357 hom/cây, cây t 3 – 4 tui t 511 – 518 hom/cây. Như vy, cây hai tui đã cĩ kh năng cung cp hom gp 3 ln cây mt tui, cây ba tui thì kh năng cung cp hom bt đu n đnh, thi gian ct đưc nhiu hom nht là tháng 5 – tháng 10, thc t đây là thi kỳ ra r cao nht . Các loi hoocmon dùng đ giâm hom cho cây g là IAA, IBA. Thí nghim giâm hom cho cây ging ba tui ca keo lai bng IAA, IBA dng bt, đưc chun b theo cht nn ca trung tâm nghiên cu ging cây rng cĩ tên gi tt là (TTG) đã đưc tin hành ti vưn ươm Chèm (Hà Ni) ca trung tâm nghiên cu ging cây rng đưc tin hành tháng 8 năm 1998, mi cơng thc 30 hom, lp li 03 ln. Kt qu thí nghim cho thy cơng thc đi chng
17. 8 (khơng x lý hoocmon) cĩ t ra r 61,1%, các cơng thc x lý TTG2 (tc là IAA) cĩ t l ra r trung bình t 70 77,8%, các cơng thc x lý TTG1 (tc là IBA) cĩ t l ra r trung bình 72,2 – 88,9%, trong đĩ cơng thc x lý bng IBA 0,75% dng bt cĩ t l ra r trung bình cao nht (86,7 – 93,3%). Điu này chng t IAA, IBA cĩ tác dng kích thích ra r đi vi hom keo lai khá rõ rt và IBA là cht kích thích ra r mnh hơn IAA. 1.2.3 Năng sut và sn lưng Nghiên cu ging keo lai và vai trị các bin pháp thâm canh khác trong tăng năng sut rng trng ca Lê Đình Kh, H Quang Vinh (1998) cho thy ci thin ging và các bin pháp thâm canh đu cĩ vai trị quan trng trong tăng năng sut rng trng. Mun tăng năng sut rng trng cao, nht thit phi áp dng tng hp các bin pháp ci thin ging và các bin pháp thâm canh khác. Kt hp gia ging đưc ci thin vi các bin pháp k thut trng rng thâm canh mi to đưc năng sut cao trong sn xut lâm nghip. Các ging keo lai đưc la chn qua kho nghim cĩ năng sut cao hơn rt nhiu so vi các lồi b m. Ví d ti Cm Quỳ (BaVì – Hà Tây) khi đưc trng điu kin thâm canh (cĩ cày đt và bĩn phân thích hp) thì giai đon hai năm tui keo lai cĩ th tích 19,6dm 3/cây. Trong lúc các lồi keo b m trng cùng điu kin lp đa cơng thc qung canh cĩ th tích thân cây 4,7dm 3/cây. Trong khi các lồi b m trng cùng điu kin thâm canh như vy thì th tích thân cây ch đt 2,7 – 6,1dm 3/cây, cịn cơng thc qung canh ch đt 0,6 – 1,2dm 3/cây (Lê Đình Kh, 1997;1999). Nghiên cu kh năng ci to đt ca keo lai và hai lồi b m ca Lê Đình Kh, Đồn Th Bích, Nguyn Đình Hi (1999)[14] cho thy giai đon vưn ươm 03 tháng tui các dịng keo lai đã đưc la chn cĩ s lưng nt sn t 39,9 – 80,3 cái/cây, gp 2,5 – 13 ln các lồi b m. Khi lưng tươi ca các nt sn các dịng keo lai t 0,39 – 0,47g/cây, trong lúc ca các lồi b m là 0,075 – 0,15g/cây, cịn khi lưng khơ ca các nt sn các dịng
18. 9 keo lai là 0,08 – 0,130g/cây, gp 5 – 12 ln các lồi keo b m (0,011 – 0,017g/cây). Mt s dịng keo lai cĩ lưng vi khun c đnh nitơ cao hơn các lồi b m, mt s khác cĩ tính cht trung gian. Đc bit, dưi tán rng keo lai 5 tui kho nghim ti Đá Chơng thuc trm thc nghim ging BaVì (1999), s lưng vi sinh vt và s lưng vi khun c đnh Nitơ t do trong 01 gram đt cao hơn rõ rt so vi đt dưi tán rng keo tai tưng và keo lá tràm, 01 gam đt dưi tán rng keo lai cĩ th gp 5 – 17 ln các lồi keo b m và cao gp 97 ln mu đt ly nơi đt trng. Vì th đt dưi tán rng keo lai đưc ci thin hơn đt dưi tán rng keo hai lồi b m c v hố tính, lý tính và s lưng vi sinh vt. Nghiên cu kh năng chu hn ca mt s dịng keo lai đưc la chn ti BaVì ca Lê Đình Kh, Đồn Th Mai, Nguyn Thiên Hương, (1999) trong các dịng keo lai đưc la chn cĩ s khác nhau v cưng đ thốt hơi nưc, áp sut thm thu, đ m cây héo và th hin tính chu hn cao hơn b m. Trong đĩ dịng BV32 cĩ sc chu hn khá nht, tip theo là các dịng BV5, BV10 và BV16. Nghiên cu ca Đồn Ngc Dao (2003) cho thy kho nghim ti BaVì (Hà Tây) phương thc thâm canh Keo lai 78 tháng tui chiu cao vút ngn trung bình 15m, đưng kính trung bình D1.3 14,3cm, th tích thân cây keo lai đt 172,2dm3/cây gp 1,42 – 1,48 ln keo tai tưng và gp 5,6 – 10,5 ln th tích keo lá tràm. Kho nghim ti Bình Thanh (Hồ Bình) cơng thc thâm canh 7 tui chiu cao trung bình keo lai là 22,3m, đưng kính trung bình D 1.3 20,7cm, cơng thc qung canh keo lai cĩ chiu cao 22,9m, đưng kính D 1.3 là 19,3cm, th tích thân cây keo lai đt 383,1dm 3/cây cơng thc thâm canh, cịn th tích thân cây cơng thc qung canh là 344,2 dm 3/cây. Kho nghim ti Đi Li (Vĩnh Phúc) đt đi lateritic nghèo dinh dưng, mùa đơng lnh sau 6 năm tui cơng thc thâm canh Hvn trung bình
19. 10 3 đt 15,5m, D 1.3 trung bình 11,7cm, th tích thân cây đt 86,2dm /cây, trong khi đĩ th tích thân cây keo tai tưng là 16,2 – 31,3dm 3/cây. Kho nghim ti Đơng Hà (Qung Tr) cho thy 5,5 tui Hvn keo lai là 16,7m, D 1.3 trung bình 17,2cm, th tích thân cây là 202,2dm 3/cây. Kho nghim ti Long Thành (Đng Nai) giai đon 5 tui Hvn trung 3 bình đt 21,6m, D 1.3 13,6cm, th tích thân cây là 189,7dm /cây. Nghiên cu ca Nguyn Văn Th năm 2004 thì keo lai dịng BV10 trng thun lồi trên đt phát trin trên đá phin Thch sét và đt phát trin trên đá Sa thch Lâm trưng Hu Lũng và Lâm trưng Phúc Tân thuc Cơng ty Lâm nghip Đơng Bc. Kt qu cho thy ti hai khu vc sinh trưng chiu cao vút ngn ca dịng keo lai (BV10) cao hơn keo tai tưng t 3,1 – 4,4m, dịng keo lai (BV10) sinh trưng trên cùng mt loi đt hai khu vc thì chiu cao (Hvn) Hu Lũng cao hơn Phúc Tân; đưng kính D 1.3 ca dịng keo lai (BV10) Hu Lũng sinh trưng nhanh hơn keo tai tưng, ti Hu Lũng D 1.3 ca Keo lai (BV10) t 11,3 – 12,7cm, cịn keo tai tưng t 10,6 – 12,2cm, Phúc Tân sinh trưng đưng kính D 1.3 ca keo lai t 8,9 – 9,3cm, keo tai tưng t 7,6 – 7,7cm. H s bin đng chiu cao ca keo lai thp hơn so vi keo tai tưng. Hin nay, keo lai đưc trng ph bin trên c nưc cho thy sinh trưng vưt trơi so vi keo lá tràm và phù hp vi hu ht các loi đt, tuy nhiên Vit Nam hin nay các loi đt tt ch yu ch đ sn sut trng các loi cây khác cĩ hiu qu kinh t hơn so vi trng rng. Do vy, hu ht din tích trng rng ch đưc trng hu ht là đt xu, cĩ đ dc ln, đt trơ si đá nhưng trng rng bng ging keo lai thì cho hiu qu kinh t cao hơn so vi trng rng bng lồi keo lá tràm và keo tai tưng . Qua các năm gn đây mt s đơn v chuyn sang chuyên trng rng bng cây keo lai đã đem li hiu qu kinh t v nhiu mt như: v mt xã hi thì gii quyt đơc cơng ăn vic làm cho mt lc lưng lao đng di dào
20. 11 vùng sâu vùng xa. Tăng thu nhp cho nhng ngưi dân trng rng, gĩp phn xố đĩi gim nghèo, ci thin tình dân sinh kinh t. V mt sinh thái gĩp phn ph xanh đt trng đi núi trc và ci to đt. Hin nay nhiu đơn v trng rng bng keo lai bưc đu cho mt hiu qu kinh t khá cao và t đy làm mơ hình nhân rng ra cho ngưi đa phương tham gia vào trng rng. Tnh Bình Đnh hin ti qu đt trng, đi trc cịn khá nhiu, sn xut nơng nghip kém hiu qu, mt s đơn v sn xut lâm nghip đây đã trng keo lai nhưng din tích chưa nhiu, đu tư thp, năng sut chưa cao. Đc bit là chưa cĩ nhng nghiên cu đánh giá sinh trưng chiu cao, đưng kính, phm cht rng trng, tr lưng và sn lưng, cũng như đánh giá hiu qu kinh t xã hi ca keo lai và chưa cĩ nghiên cu các nhân t sinh thái nh hưng đn sinh trưng rng trng. Đ tài gĩp phn gii quyt nhng vn đ tn ti nêu trên.
21. 12 Chương 2: ĐI TƯNG VÀ ĐC ĐIM KHU VC NGHIÊN CU 2.1 Đi tưng, phm vi nghiên cu Trong phm vi gii hn v thi gian, ngun lc và vt lc cũng như theo yêu cu ca lun văn thc s, đ tài nghiên cu ch mong đi đĩng gĩp bưc đu trong nghiên cu phương pháp đánh gía tng hp v hiu qu kinh t, xã hi ca các phương án kinh doanh rng trng keo lai khác nhau ti đa phương. Vì vy, đ tài đưc gii hn trong phm vi và đi tưng như sau : * Đi tưng nghiên cu Đi tưng nghiên cu là dịng keo lai BV10, trng thun loi bng cây con giâm hom trên các đ a phương ca tnh Bình Đnh. Đi tưng rng nghiên cu là các lâm phn rng trng c tui bưc vào năm khai thác (6 – 7 tui). Như vy, vi 3 đa đim nghiên cu thì ít nht cĩ 6 đi tưng đưc la chn nghiên cu đ so sánh, đi chng kt qu. * Phm vi nghiên cu Trong khuơn kh ca mt lun văn thc s và do gii hn v thi gian, đ tài tp trung nghiên cu ti mt s khu vc đưc xác đnh trên 3 địa phư ơng trng nhiu rng keo lai ca tnh Bình Đnh là huyn Tuy Phưc, Vân Canh và Thành phố Quy Nhơn. Ti mi địa phư ơng s nghiên cu trên mt đi tưng là rng ca cơng ty (cơng ty TNHH Phưc Vân Tuy Phưc, cơng ty Lâm Nghip Quy Nhơn Quy Nhơn, cơng ty Lâm Nghip Hà Thanh Vân Canh), mt đi tưng là rng ca h dân. Các đi tưng này trng rng theo h thng bin pháp kinh t k thut ph bin nht (v đnh sut đu tư, đnh mc k thut, thang mt đ trng ). Ba huyn đưc chn nghiên cu là nơi cĩ ngưi dân và các cơng ty trng cây keo lai nhiu hơn các huyn khác trong tnh Bình Đnh.
22. 13 2.2 Đc đim khu vc nghiên cu 2.2.1 Điu kin t nhiên khu vc nghiên cu 2.2.1.1 V trí đa lý Bình Đnh thuc vùng duyên hi Nam Trung B, din tích t nhiên 603.596,2 ha; phía bc giáp tnh Qung Ngãi, phía nam giáp tnh Phú Yên, phía đơng giáp bin Đơng và phía tây giáp tnh Gia Lai, cách Th đơ Hà Ni 1.065 km, cách thành ph H Chí Minh 686 km, cách ca khu quc t B Y (tnh Kon Tum) qua Lào 300 km. Là 1 trong 5 tnh ca Vùng kinh t trng đim min trung (cùng vi Tha ThiênHu, Đà Nng, Qung Nam và Qung Ngãi); nm trung tâm ca trc BcNam (trên c 3 tuyn quc l 1A, đưng st và đưng hàng khơng, là ca ngõ ra bin gn nht, thun li nht ca Tây Nguyên, nam Lào, đơng bc Campuchia và Thái Lan, qua quc l 19 và cng bin quc t Quy Nhơn). 2.2.1.2 Đc đim khí hu Bình Đnh nm trong vùng nhit đi giĩ mùa, vi hai mùa rõ rt. Mùa khơ t tháng 01 đn tháng 8, mùa mưa t tháng 9 đn tháng 12. Lưng mưa phân phi khơng đu trong năm, tp trung ch yu vào tháng 10 và tháng 11. Lưng mưa bình quân năm t 1.6001.800 mm (vùng đng bng ven bin), t 2.4002.800 mm (vùng núi phía Tây). Nơi cĩ lưng mưa bình quân cao nht là vùng thưng ngun sơng Kơn trên 3.000 mm/năm và thp nht là khu vc thành ph Quy Nhơn 1.500 mm/năm. Nhit đ trung bình t 2727,6 0C, nhit đ trung bình tháng cao nht 34,9 0C, nhit đ trung bình tháng thp nht 20,6 0C. Biên đ nhit ngày trung bình thay đi theo mùa, biên đ cao nht vào mùa hè là 12 0C. S gi nng: Hàng năm trung bình cĩ ti 250 ngày nng, tng s gi nng khong 2400 gi, s gi nng cao khong 263 – 264 gi vào tháng 4, tháng 5, s gi nng thp nht khong 102 gi vào tháng 12.
23. 14 Đ m: Đ m khơng khí bình quân hàng năm đt 79 – 82%; vào các tháng 10, 11 và 12 đ m trên 96%; đ m thp nht trung bình khong 51 53% vào tháng 6 và 7. Lưng bc hơi: Lưng bc hơi trung bình 1.000 – 1.150 mm. Thi kỳ bc hơi cao nht vào các tháng: 6,7. Giĩ: Hưng giĩ thay đi theo mùa, tc đ giĩ trung bình c năm là 2 – 2,3 m/s. Hưng giĩ thnh hành vào mùa đơng là hưng Tây Bc và Bc, hưng thnh hành vào mùa hè là hưng Đơng Nam, giĩ Tây Nam t tháng 4 đn tháng 8 trong năm thưng xuyên xut hiên các đt giĩ Tây Khơ kéo dài t 30 đn 60 ngày gây tác đng xu đn sn xut nơng nghip và đi sng nhân dân. 2.2.1.3 Thy văn, ngun nưc Bình Đnh cĩ 4 dịng sơng chính; chiu dài ngn, dịng chy hp, cĩ đ chênh cao ln gia vùng thưng lưu vi vùng h lưu, lưu lưng dịng chy phân b khơng đu trong năm, c th: Sơng Li Giang: hp lưu ca 02 dịng sơng An Lão và sơng Kim Sơn, din tích lưu vc 1.460 km 2, lưu lưng dịng chy bình quân năm 23,6 m 3/s (trm An Hồ). Sơng La Tinh: sơng nh nht trong s 4 con sơng trong tnh; din tích lưu vc 719 km 2, lưu lưng dịng chy bình quân năm 11,1 m 3/s. Sơng Kơn: sơng ln nht trong tnh; din tích lưu vc 3.010 km 2, lưu lưng dịng chy bình quân năm 64,4 m 3/s (trm Cây Mung). Sơng Hà Thanh: din tích lưu vc 539 km 2, lưu lưng dịng chy bình quân năm 10,4 m 3/s (trm Nm Tăng). Ngun nưc ngm: Qua các tài liu kho sát cho thy ngun nưc ngm trong vùng nơng t 3 – 5m, cĩ tr lưng ln nhưng phn ln đã b nhim phèn dn đn vic đưa vào s dng sinh hot và sn xut khơng đáng
24. 15 k. Hin nay ngồi các cơng trình cp nưc sinh hot hin cĩ, vào mùa khơ nhân dân trong các vùng vn phi ly nưc t Thành Ph Quy Nhơn đ sinh hot. 2.2.1.4 Đa cht, đt đai Theo tài liu ca S Tài nguyên và mơi trưng Tnh Bình Đnh (năm 2008) ti khu vc nghiên cu cĩ 7 nhĩm đt: Nhĩm bãi cát, cn cát và đt cát bin : Nhĩm đt này cĩ phu din dng thơ sơ kiu AC. Tng A cĩ màu hơi xám. Thành phn cơ gii ch yu là cát, trung bình trên 90%. Hn ch s dng ln nht đi vi loi đt này là đ phì nhiêu t nhiên thp và thiu nưc tưi. Vì vy ít cĩ ý nghĩa đi vi sn xut nơng nghip. Cĩ th trng rng đ chn cát bay và cát ln. Nhĩm đt mn : Đt mn hình thành t nhng sn phm phù sa sơng, bin đưc lng đng trong mơi trưng bin và quá trình nhim mn đt. Loi đt này cĩ đ phì cao, thích hp vi sn xut nơng nghip nht là lúa và nuơi trng thy sn. Điu kin chuyn đi cơ cu cây trng vt nuơi thun li. Hin ti đây là đa bàn chuyn đi sn xut năng đng nht trong vùng. Nhĩm đt mn cĩ 2 loi: + Đt mn nhiu + Đt mn ít và trung bình Nhĩm đt phèn : Loi đt này đưc hình thành do sn phm bi t phù sa vi vt liu sinh phèn phát trin mnh mơi trưng đm mn, khĩ thốt nưc. Tuy đt cĩ đ phì nhiêu t nhiên cao nhưng hn ch s dng đi vi sn xut nơng nghip vì cĩ nhiu đc t, gây ra hn ch cho cây trng. Trng trt, chăn nuơi thy sn đu cĩ th b trí trên các loi đt phèn nhưng yu t thy li là quan trng nht. Nhĩm đt phù sa: Đt phù sa đưc hình thành do s bi đp ca các con sơng. Nhĩm đt này phân hĩa theo mu cht, điu kin hình thành và h
25. 16 thng s dng. Đây là nhĩm đt quý đi vi sn xut nơng nghip vì vy phi ưu tiên cho trng trt. Nhĩm đt phù sa cĩ 3 loi đt sau: + Đt phù sa đưc bi chua + Đt phù sa khơng đưc bi chua + Đt phù sa glây Nhĩm đt xám bc màu: Đt hình thành đa hình cao ca vùng đng bng, đa hình thp, bng ca vùng chuyn tip gia đng bng và đi núi. Nhĩm đt này cĩ đ phì nhiêu khơng cao, nhiu đá ln, đt chua. Mc đ thích hp vi các loi cây hàng năm và cây lâu năm khơng cao. Điu kin đu tư thâm canh ít thun li như đt dc. Đây là loi đt cĩ nhiu hn ch cho s dng vào đi tưng nơng nghip. Nhĩm đt xám bc màu cĩ 2 loi đt sau: + Đt xám trên đá Macma axit và đá cát + Đt xám bc màu trên đá Macma axit và đá cát Nhĩm đt đ vàng: Đt cĩ thành phn cơ gii cát pha đn tht nh. T l sét tăng theo chiu sâu phu din (t 1,5 đn 3,0 ln). Đt cĩ đ dc ln, đa s tng mng nên kh năng s dng vào mc đích nơng nghip hn ch. nhng vùng đt đã s dng vào mc đích nơng nghip cĩ đ dc cp IV nên chuyn sang khoanh nuơi tái sinh hoc trng rng. Nhĩm đt thung lũng: Đt thung lũng do sn phm dc t cĩ thành phn cơ gii nh và cĩ lưng st, nhơm di đng cao. Loi đt này thích hp vi lúa nưc, cn cĩ bin pháp tiêu úng kp thi và b trí. 2.2.1.5 Tài nguyên rng a. Tình hình din bin tài nguyên rng Theo kt qu theo dõi din bin rng và đt lâm nghip năm 2008 ca Chi cc Kim lâm tnh, đưc UBND tnh Bình Đnh phê duyt ti Quyt đnh
26. 17 s 166/QĐUBND, ngày 09/03/2009 v vic phê duyt kt qu theo dõi din bin rng và đt lâm nghip tnh Bình Đnh năm 2008: Din tích đt lâm nghip: 320.140 ha; trong đĩ: din tích đt cĩ rng 260.046,42 ha và din tích đt chưa cĩ rng quy hoch cho lâm nghip 60.093,58 ha; Din tích rng ca Tnh Bình Đnh nĩi chung và các đa phương trong Tnh nĩi riêng trong nhng năm gn đây đã tăng lên nh d án trng rng WB3 ca chính ph nhm phát trin ngun tài nguyên rng cho các tnh min Trung. b. Din tích rng phân theo ch qun lý Din tích rng phân theo ch qun lý trên đa bàn tnh Bình Đnh như sau: Doanh nghip nhà nưc 54.479,3 ha, (chim 20,8%); Ban Qun lý rng 78.344,0 ha (chim 29,9 %); T chc kinh t khác 11.314,0 ha (chim 4,3%); H gia đình 20.996,7 ha (chim 8%); Lc lưng vũ trang 952,4 ha (chim 0,4%); Din tích rng chưa giao (do UBND cp xã qun lý) 95.770,3 ha (chim 36,6%), trong đĩ: 78.310,2 ha rng t nhiên và 17.460,1 ha rng trng do nhân dân t b vn trng. 2.2.1.6 Đánh giá v tài nguyên thiên nhiên Do lun văn cĩ phm vi nghiên cu đi tưng là 2 huyn và thành ph ca Tnh Bình Đnh đĩ là: Vân Canh, Tuy Phưc, Quy Nhơn nên đ tài ch tp trung đánh giá v tài nguyên thiên nhiên ca các đi tưng nêu trên.
27. 18 * Nhng li th Tnh Bình Đnh cĩ nn nhit đ cao đu trong năm, tng tích ơn và lưng mưa ln thun li cho huyn đa dng hĩa cây trng, thâm canh tăng v, tăng năng sut cây trng. Tuy Phưc: Trên đa bàn huyn cĩ các tuyn đưng quc l (1A, 19), tnh l ( 640, 638, 636A, 636B), đưng st ( Bc Nam, th trn Diêu Trì – thành ph Quy Nhơn). Huyn cĩ v trí nm gn khu cơng nghip Phú Tài và khu kinh t tng hp Nhơn Hi, giáp ranh thành ph Quy Nhơn, đây là nhng yu t thun li cho phát trin kinh t ca Huyn trong nhng năm ti. Thành ph Quy Nhơn đây là trung tâm phát trin kinh t ca tnh Bình Đnh vi v trí đc bit và là đu mi giao thơng gia các huyn trong tnh và gia tnh Bình Đnh vi các tnh khác. Vân Canh: Cĩ v trí đa lý tương đi thun li, gn thành ph Quy Nhơn, cĩ tnh l 638 ni lin vi huyn Tuy Phưc và huyn Đng Xuân – Phú Yên, to điu kin cho vic giao thơng hàng hĩa, phát trin kinh t. Din tích rng ca huyn thuc loi rng nhit đi, thc vt rng cĩ nhiu loi g quý như du rái, gii, chị ch, xoan đào Lâm sn ngồi g như song mây, tre, đĩt Ngồi ra cịn cĩ nhiu ging hoa phong lan đp sng cng sinh khp nơi. Vân Canh vn cịn 30% din tích đt trng, đi núi trc chưa đưc s dng, rt thích hp cho vic trin khai các chương trình, d án phát trin Lâm nghip như chương trình trng rng nguyên liu giy, cây ly g 2.2.2 Đc đim kinh t xã hi ca khu vc nghiên cu 2.2.2.1 Dân cư và tình hình phân b dân cư Dân s hin nay ca tnh Bình Đnh gn 1.600.000 ngưi; trong đĩ đ tui lao đng chim trên 50%, vi 33 dân tc, trong đĩ ch yu là ngưi Kinh chim 98%. Dân tc ít ngưi: Ba Na chim 1,14%, H ’Rê chim 0,5% và các
28. 19 dân tc khác chim 0,36%. Mt đ dân s bình quân ca tnh là 260 ngưi/km 2. Thành ph Quy nhơn cĩ tng s nhân khu là 234.560 ngưi, s h là 44.234. Trong đĩ dân s 3 phưng, xã ngoi thành và 4 xã đo chim 27,8% dân s. Dân s hin nay huyn Vân Canh gn 50.000 ngưi; trong đĩ đ tui lao đng chim trên 50%, vi 6 dân tc, trong đĩ ch yu là ngưi Kinh chim 62%. Dân tc ít ngưi: Ba Na chim 14%, H ’Rê chim 5%, Chăm chim 11% và các dân tc khác chim 8%. Mt đ dân s bình quân ca tnh là 260 ngưi/km 2. Huyn Tuy Phưc cĩ tng s dân là 188.211 ngưi, t l tăng dân s t nhiên khong 1,04%/năm. Dân cư phân b khơng đu gia các đơn v hành chính xã, th trn, bình quân mt đ dân s tồn huyn 867 ngưi/km 2. Nhìn chung, dân s ca huyn tp trung ch yu các xã, th trn dc theo quc l 1A, QL 19, TL 640, TL 636 2.2.2.2 Ngun lao đng Trên đa bàn tnh Bình Đnh theo s liu thng kê, đ tui trong lao đng đn năm 2006 là 916.100 ngưi chim 55,3% dân s; trong đĩ lao đng trong ngành nơnglâmthu chim 66,8%. Thành ph Quy nhơn cĩ tng s lao đng là 104.140 ngưi. Trong đĩ s lao đng 3 phưng, xã ngoi thành và 4 xã đo chim 0,32% dân s lao đng. Ngun lao đng di dào, lc lưng lao đng tht nghip cịn nhiu. Kh năng thu hút lao đng vào làm ngh rng di dào. Lao đng trong đ tui năm 2008 ca huyn Tuy Phưc cĩ 96.655 lao đng (chim 51,35% tng dân s); trong đĩ: + Lao đng Nơng – Lâm – Ngư nghip chim 79,95%
29. 20 + Lao đng Cơng nghip – Xây dng chim 9,7% + Lao đng Dch v Thương mi chim 10,35%. Cơng tác gii quyt vic làm cho ngưi lao đng trong thi gian qua đã m đưc trên 200 lp tp hun cho trên 5.000 lưt h nơng dân và hơn 2.000 lưt h ngư dân tham gia. Đào to ngh ngn hn và to vic làm cho trên 550 lao đng xut khu. Theo s liu thng kê ca huyn Vân Canh đ tui trong lao đng đn năm 2008 là 27.100 ngưi chim 55,3% dân s; trong đĩ lao đng trong ngành nơnglâm chim 78,8%. Ngun lao đng di dào, lc lưng lao đng tht nghip cịn nhiu, kh năng thu hút lao đng vào làm ngh rng di dào. 2.2.2.3 Chính sách xã hi và cơng tác xĩa đĩi gim nghèo Thc hin các mc tiêu ca Chính ph v vic đu tư xây dng cơ s h tng các xã khĩ khăn, đ rút ngn khong cách gia các vùng. Nhiu cơng trình h tng kinh t và phúc li xã hi đã đưc đu tư xây dng đ phc v nhân dân trong vùng cịn nhiu khĩ khăn (hồn thành 100% k hoch v đt sn xut và đt theo quyt đnh 132, 134 ca Chính ph). Tnh Bình Đnh nhiu năm qua thc hin cơng tác giao rng, cho thuê rng đn t chc, cng đng dân cư thơn và h gia đình đã gĩp phn gii quyt vic làm cho ngưi lao đng nơng thơn, gĩp phn tăng thu nhp, xĩa đĩi gim nghèo, mt s h gia đình đã vươn lên làm giàu t ngh rng. Qua các năm thc hin các chương trình ca nhà nưc, tình hình kinh t xã hi ca các xã đã cĩ chuyn bin, nht là đi sng ca đng bào dân tc thiu s ti ch đã cĩ s ci thin đáng k, t l h nghèo gim, an ninh chính tr và trt t nơng thơn đưc gi vng, đồn kt gia các dân tc ngày càng đưc cng c.
30. 21 2.2.2.4 Thc trng phát trin kinh t Cơ cu kinh t ca Bình Đnh hin ti là nơng lâm nghip, cơng nghip, tiu th cơng nghip, xây dng và dch v thương mi. Cơ cu kinh t ca huyn chuyn dch theo hưng tích cc, nhưng sn xut nơng lâm nghip vn chim t l ln và ch yu trong cơ cu kinh t ca huyn nhng năm gn đây. Sn xut nơng lâm nghip vn là ngành sn xut chính chim trên 75% giá tr sn xut. Cơng nghip và ngành ngh nơng thơn đã cĩ s chuyn bin rõ rt, nht là t khi cĩ lưi đin quc gia. Nhìn chung s gia tăng giá tr sn xut ca các ngành kinh t ca tnh Bình Đnh đã đt mc tương đi cao nhưng chưa n đnh và bn vng. a. Thành ph Quy Nhơn * Tình hình chung: Khu vc ni thành thành ph Quy Nhơn ngun sng chính ca nhân dân là làm vic nhà nưc, mua bán, cơng nghip nh, tiu th cơng nghip, th các ngh và lao đng chân tay làm thuê. Vùng ngoi thành ngh làm rung, ry là chính và các ngh ph khác. Vùng 4 xã đo ngun sng chính là ngh bin, đánh bt cá ph thuc vào thiên nhiên, lúc đĩi, lúc no, khĩ khăn v cht đt. Y t, giáo dc 4 xã đo cĩ nhưng chưa đ, chưa cĩ cơ ngơi khang trang. Mng lưi đin dùng cho thp sáng và sn xut tương đi đy đ đn các vùng nơng thơn hi đo. * Tình hình rng và đt rng hin nay: Cơng ty Lâm nghip Quy Nhơn đưc nhà nưc giao, cho thuê đt rng và rng 12.676,2 ha. T năm 2001 đn nay, UBND tnh Bình Đnh đã thu hi
31. 22 đ s dng vào các mc đích Quc phịng, phát trin kinh t xã hi là 3.615,4 ha. Din tích rng và đt rng tri rng các đa phương ca Thành ph Quy Nhơn cĩ 9 xã phưng vi din tích: 7321 ha. Rng trng gn khu dân cư và trên đa hình th nhưng ch yu là đi núi trc, đ dc ln, tng đt mng, đá nhiu, cát di đng mnh nên sinh trưng và phát trin chm. Nn cht phá rng, ln chim đt rng và cháy rng cịn xy ra. b. Huyn Tuy Phưc * V sn xut nơng nghip Trong nhng năm qua, các ngành, các cp đã tp trung ch đo đy mnh sn xut nơng nghip theo hưng sn xut hàng hĩa. Thc hin Ngh quyt đi hi Đng b huyn ln th XIX và đc bit là thc hin hiu qu đi mi cơ cu ging, mùa v, tăng cưng đu tư thâm canh, ng dng tin b k thut, đưa các ging cây, con cĩ năng sut cao, cht lưng tt, phù hp vi th trưng vào sn xut làm cho giá tr hàng hĩa nơng nghip tăng nhanh. Tc đ tăng trưng giá tr sn xut ngành nơng lâm nghip đt trên 8% năm. Bình quân lương thc đt trên 550kg/ngưi/năm, tng din tích trng rau các loi khơng ngng tăng lên đt trên 1.900ha. * Sn xut lâm nghip Din tích rng tính đn năm 2008 ca tồn huyn cĩ 1.408 ha tồn b là rng trng sn xut. Phong trào trng rng tip tc phát trin tt, hin ti đã và đang thc hin trng rng theo d án WB3. Din tích rng trng ca d án phát trin tt, đ che ph ưc đt 6%.
32. 23 Bng 2.1 Tình hình sn xut lâm nghip giai đon 2003 – 2008 ca huyn Tuy Phưc STT Hng mc Đơn v tính Năm 2003 2005 2008 I Din tích rng Rng t nhiên ha 1983 3011,8 Rng trng ha 1923 2906,4 1408 II Sn phm G trịn khai thác m3 12465 16306 17054 Ci ster 56550 62500 75329 Tre lung 1000 cây 333 320 336 Song mây tn 15 13 20 Đĩt st tn 11 11 14 Ngun: Phịng Nơng nghip và PTNT huyn Tuy Phưc năm 2009 * Sn xut cơng nghip – tiu th cơng nghip và xây dng Giá tr sn xut cơng nghip – tiu th cơng nghip và xây dng đt 258.488 triu đng, đt tc đ tăng trưng trên 15%. Huyn đã xây dng và hồn thành kt cu h tng và đưa vào s dng cm cơng nghip Phưc An vi quy mơ 26ha, đng thi đang tip tc trin khai quy hoch cm cơng nghip Phong Tn (Phưc Lc). Trên đa bàn Huyn cĩ 3 làng ngh truyn thng đang đưc khơi phc (Làng ngh chiu cĩi An li, Lc Đin và làng ngh bánh tráng Kim Tây). * Sn xut dch v thương mi và du lch Trên đa bàn huyn cĩ 26 ch (cĩ 01 ch loi 1, 03 ch loi 2 và 22 ch loi 3) 13 xã, th trn. Mng lưi kinh doanh xăng du t chc rng khp t huyn đn xã vi nhiu thành phn kinh t tham gia vi 13 cây xăng du phân b dc các tuyn đưng quc l, tnh l. V du lch: Trên đa bàn huyn cĩ các di tích lch s đưc xp hng (tháp Bánh ít, m Lê Cơng Min, tháp Bình Lâm), đm Th ni và các làng ngh truyn thng. Trong xu th chuyn dch cơ cu kinh t thì trong thi gian
33. 24 ti huyn s phi dành ra mt qu đt nht đnh đ xây dng các cơng trình đáp ng yêu cu phát trin ngành dch v, thương mi và du lch. c. Huyn Vân Canh: * V sn xut nơng nghip Sn lưng lương thc (cây cĩ ht) trong năm 2008 ưc đt 6.441,4 tn tăng 7,16% so vi năm 2007. Tng din tích gieo trng cây hàng năm đt 5.275,6ha tăng 1,03% so vi năm 2007. Tng đàn bị ca huyn 12.528 con, đàn dê là 1.537 con, tng đàn gia cm trên 27.500 con. Trong nhng năm ti tng đàn gia súc gia cm trong huyn s tăng lên theo đ án lai to đàn bị giai đon 2010 – 2015. * Sn xut lâm nghip Tng din tích đt cĩ rng trên đa bàn huyn là 47.429,5 ha. Din tích rng trng khong 12.353,7 ha, trong đĩ din rng trng t d án WB3 là 790,2 ha, ch yu là trng cây nguyên liu giy như keo, bch đàn. Đã giao khốn qun lý bo v và khoanh nuơi xúc tin tái sinh t nhiên là 12.161,9 ha. Đã lp k hoch và trin khai thc hin cơng tác tuyên truyn, ph bin giáo dc pháp lut v cơng tác bo v và phát trin rng, trin khai thc hin phương án phịng cháy cha cháy rng, xác đnh các vùng trng đim d xy ra cháy rng trên đa bàn huyn đ cĩ bin pháp bo v din tích 20.253,3 ha. * Sn xut cơng nghip – tiu th cơng nghip và xây dng Cơng nghip tiu th cơng nghip cĩ bưc phát trin theo hưng tích cc. Giá tr tiu th cơng nghip trong năm 2008 đt 8.037 triu đng. Bên cnh vic duy trì các cơ s tiu th cơng nghip hin cĩ trên đa bàn, hin nay đang tin hành đu tư 02 cm cơng nghip: Canh Vinh và th trn Vân Canh. Mt khác, xây dng và trin khai thc hin chương trình khuyn nơng gm: Trình din và đào to ngh dt th cm trên khung ci tin, đào to nhân rng ngh sn xut chi đĩt, đào to ngh th cơng m ngh t b chui khơ.
34. 25 Sn xut cơng nghip tuy cĩ bưc phát trin nhưng khơng đng b. Phn ln các d án đu tư khai thác tài nguyên thiên nhiên đu s dng lao đng t nơi khác đn, ngưi dân đa phương ít cĩ cơ hi tham gia vì khơng cĩ vn đu tư, thiu k năng ngh nghip. Vì vy, nn kinh t ca huyn khĩ phát trin theo hưng cơng nghip hĩa và hin đi hĩa. * Sn xut dch v thương mi và du lch Trên đa bàn huyn cĩ mt ch trung tâm ti th trn vi quy mơ trên 100 h kinh doanh, các xã đu cĩ ca hàng buơn bán l ca ngành thương mi tư nhân. Hin ti cĩ 574 cơ s kinh doanh thương mi và dch v. V dch v tài chính cĩ 2 ngân hàng và 2 đi lý bo him đang hot đng. Ngành bưu chính vin thơng phát trin nhanh chĩng, hin cĩ 1 Bưu đin trung tâm và 7 bưu đin văn hĩa xã, th trn, 1 trung tâm và 2 trm vin thơng vi 4 mng truyn dn ca VNPT và Viettel, đn nay đã ph sĩng 100% xã, th trn. 2.2.2.5 Đánh giá v đc đim kinh t xã hi * Thun li Các huyn nghiên cu cĩ tim năng đt đai phù hp vi vic phát trin cây lương thc, cây rau màu, nuơi trng thy sn, trng rng. Nhng năm gn đây đã chú trng đu tư phát trin cơng nghip và tiu th cơng nghip, dch v và bưc đu đã thu đưc nhng thành tu đáng k. Phát trin kinh t theo hưng hàng hĩa gĩp phn đáng k vào chuyn dch cơ cu kinh t chung. Cơ s h tng như h thng giao thơng, cơng trình thy li, cơ s giáo dc, y t đưc chú trng đu tư đáp ng nhu cu sn xut và sinh hot cho đi b phn nhân dân trên đa bàn. Đi sng văn hĩa xã hi cũng đưc nâng lên và cĩ nhiu tin b, cht lưng cao hơn trưc, thu nhp ngưi dân đưc ci thin rõ rt, quc phịng an ninh đưc gi vng.
35. 26 * Khĩ khăn Cơng tác quy hoch tng th kinh t xã hi, quy hoch s dng đt đai, các quy hoch ngành . chưa đưc quan tâm đúng mc. Chuyn dch cơ cu kinh t chưa tương xng vi tim năng và th mnh đang cĩ ca huyn. Vic tiêu th, ch bin sn phm chưa đưc chú trng, cht lưng sn phm cịn thp nên sc cnh tranh trên th trưng chưa cao. Các huyn đu cĩ tim năng phát trin du lch (các di tích lch s đã đưc xp hng, mt s ngành ngh truyn thng ), tuy nhiên hin ti chưa đưc đu tư khai thác và gn kt vào các tua tuyn du lch ca tnh. Cơ s vt cht k thut chưa đáp ng yêu cu. Mc thu nhp bình quân đu ngưi cịn thp. Cơ cu lao đng chưa cĩ bưc chuyn dch đáng k, tay ngh ca ngưi lao đng cịn thp, lao đng thiu vic làm thưng xuyên càng nhiu. Giao thơng ni huyn cht lưng thp, h thng đin chưa đm bo yêu cu k thut. H đp chưa đưc tu b thưng xuyên, h thng tưi tiêu thiu đng b cịn gây ngp úng trên din rng. Các cơng trình văn hĩa chưa đưc đu tư tương xng.
36. 27 Chương 3: MC TIÊU NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 3.1 Mc tiêu nghiên cu Phân tích đưc k thut trng, sinh trưng, đc đim, phm cht rng keo lai trng thun lồi bng cây hom trên các điu kin lp đa khác nhau ca các đa phương tnh Bình Đnh. Đánh giá đưc hiu qu kinh t, xã hi ca vic trng keo lai làm nguyên liu giy các lp đa khác nhau thuc 3 huyn ca tnh Bình Đnh. Gi đnh nghiên cu: Đ đt đưc các mc tiêu nĩi trên, đ tài cĩ nhng gi đnh làm tin đ cho nghiên cu: Đưc các cơng ty trng rng, ngưi dân cho phép s dng tồn b thơng tin s liu th cp, tip cn hin trưng rng trng đ điu tra nghiên cu. Cĩ kh năng tính tốn đưc hiu qu v các kinh t, xã hi ca các lâm phn rng trng keo lai thuc các đa phương, ch s hu khác nhau, trng theo các h thng bin pháp k thut khác nhau đ so sánh, phát hin đưc vn đ nghiên cu. Trong thi gian nghiên cu, gi đnh cĩ hin trưng rng trng đ điu tra, nghiên cu ti thi đim trưc và sau khi khác thác rng, đm bo thu thp đưc s liu v sinh trưng, sn lưng rng trng và thu nhp thc t t vic bán sn phm g rng trng keo lai.
37. 28 3.2 Ni dung nghiên cu 3.2.1 Nghiên cu h thng bin pháp kinh t, k thut gây trng rng keo lai giâm hom đã áp dng ti đa phương. Thu thp các tài liu v thit k và thi cơng trng rng keo lai giâm hom: cơ s chn loi cây trng, ngun cây ging, x lý thc bì, làm đt; phương thc, phương pháp trng, cu trúc mt đ; chăm sĩc bo v rng; đnh sut đu tư trng rng Tng hp các kt qu điu tra nghim thu, so sánh, đánh gía cht lưng rng trng cùng c tui trưc khai thác vi các h thng bin pháp kinh t, k thut trng rng khác nhau. Đánh giá ca ngưi dân và các bên liên quan v tin trình và kt qu rng trng keo lai giâm hom ti các đa phương nghiên cu. 3.2.2 Đánh gía cht lưng sinh trưng rng trng keo lai. Điu tra đánh giá và so sánh t l sng, mt đ cịn li, phm cht sinh trưng rng trng keo lai c tui sp khai thác ti 3 huyn trng rng thuc tnh Bình Đnh. Điu tra đánh giá và so sánh sinh trưng chiu cao, đưng kính rng trng keo lai cùng c tui sp khai thác ti các huyn khác nhau. Phát hin và xây dng mi quan h gia nhân t sn lưng lâm phn rng trng vi đưng kính, chiu cao, mt đ. 3.2.3 Đánh giá hiu qu kinh t xã hi ca rng trng keo lai. Phân tích hiu qu kinh t ca chi phí đu tư, ngun thu t bán sn phm g và li nhun thu đưc. Phân tích kinh t h gia đình cĩ trng cây keo lai, hiu qu thu nhp t vic trng rng keo lai trong phát trin kinh t nơng h.
38. 29 Điu tra thu thp thơng tin các cơng ty thu mua sn phm nguyên liu giy ti Bình Đnh v năng lc tiêu th sn phm g rng trng. Phân tích và đ xut ci tin chui th trưng tiêu th g keo lai đa phương. Phân tích hiu qu xã hi qua kh năng to vic làm cho ngưi dân ti ch, đĩng gĩp thu cho đa phương 3.2.4 Đ xut mt s gii pháp tng hp đ nâng cao hiu qu trng rng keo lai ti khu vc nghiên cu. Các gii pháp v k thut: ngun ging, la chn vùng trng, k thut gây trng, chăm sĩc, qun lý bo v rng và k thut khai thác Các gii pháp tng hp khác: Quy hoch, đnh sut đu tư, hp tác vi ngưi dân và đa phương, tiêu th sn phm, chin lưc và chính sách đu tư, qu đt đai 3.3 Phương pháp nghiên cu 3.3.1 Phương pháp lun nghiên cu Do thi gian nghiên cu ca đ tài ngn nên cách tip cn v phương pháp nghiên cu là k tha các thơng tin, tài liu, s liu đã cĩ hin đang đưc các cơng ty trng rng và ngưi dân lưu gi, kt hp vi điu tra nghiên cu hin trưng ti các lâm phn rng trng. Đánh giá cĩ s tham gia ca cán b cơng nhân ca cơng ty và ngưi dân tham gia trng rng. S dng các phương pháp điu tra rng ph bin. Các kt qu rút ra t vic tính tốn, x lý các s liu theo phương pháp thng kê tốn hc ng dng trong lâm nghip. Các gii pháp và đ xut đưa ra da trên kt qu nghiên cu hin trưng kt hp vi phương pháp phân tích chuyên gia.
39. 30 3.3.2 Phương pháp nghiên cu c th 3.3.2.1 Phương pháp thu thp thơng tin, tài liu liên quan h thng bin pháp kinh t, k thut gây trng rng keo lai ti 3 huyn nghiên cu S dng phương pháp thu thp s liu th cp: + Các h sơ thit k trng rng hàng năm ca cơng ty và ngưi dân + Các báo cáo kt qu nghim thu rng trng, đánh giá đnh kỳ, các biên bn hp đng trng rng, thanh tốn tin hàng quý, hàng năm gia các cơng ty vi cơng nhân trng rng. + Các s theo dõi din bin rng trng ca ngưi dân và các cơng ty trng rng. + Tài liu v đa lý đt đai th nhưng, khí hu thy văn, dân sinh kinh t, t chc ca đa phương S dng phương pháp phân tích SWOT (đim mnh, đim yu, cơ hi và cn tr) và phân tích CIPP: Xem xét mi quan h v s lưng và cht lưng ca các yu t bi cnh (Context), đu vào (Input), tin trình (Process) và sn phm đu ra (Product) ca rng trng keo lai. 3.3.2.2 Phương pháp đánh giá cht lưng sinh trưng rng trng keo lai. K tha các s liu kim kê, nghim thu đánh giá rng trng ca cơng ty trong các năm va qua ti đa bàn nghiên cu. Đt ơ tiêu chun và điu tra trong ơ: Ti mi huyn nghiên cu, vi cùng c tui sp khai thác (tui 6 – 7), trên hai ch s hu khác nhau (rng ca cơng ty và ngưi dân) đt 5 ơ tiêu chun đin hình; din tích ơ 500m 2; ơ hình trịn cĩ bán kính 12,6m. Vy tng s ơ tiêu chun điu tra là 60. Trên các ơ tiêu chun tin hành đo tt c các cây v các ch tiêu: + Chiu cao vút ngn ca cây (Hvn) đưc đo bng Sunnto, đo t mt đt lên đnh sinh trưng cao nht, cĩ sai s 0,1 mét.
40. 31 + Đưng kính ngang ngc (D 1.3 ) đưc đo bng thưc đo đưng kính v trí 1,3m thân cây tính t mt đt, vi sai s 0,1cm. Trong ơ tiêu chun đm tt c s cây trng, cây sng. Da vào chiu cao Hvn, đưng kính D 1.3 , đ thng thân cây, mà cht lưng cây rng đưc đánh giá bng phương pháp phân loi tng cây trong ơ tiêu chun theo 3 cp. + Cây tt (A): là nhng cây mt thân cĩ Hvn, D 1.3 cao hơn Hvn và D1.3 nhng cây trung bình, hình thân thng, tán đu, ít b chèn ép, ta cành t nhiên tt, khơng gãy ngn, khơng sâu bnh, đ thon cây đng đu. + Cây trung bình (B): là nhng cây cĩ Hvn, D 1.3 gn đt đưng kính chiu cao trung bình tr lên, tán hơi b lch, b chèn ép mt phn, tán vn nm trong tng tán chính ca rng, thân hơi cong, khơng gãy ngn và ít b sâu bnh. + Cây xu (C) là nhng cây b chèn ép, tán nm dưi tng tán chính ca rng, cĩ Hvn, D 1.3 dưi trung bình, hoc cây cong queo, sâu bnh, ta cành t nhiên kém, thân b cong hoc b tn thương. Các s liu thu thp đưc s đưc x lý, tính tốn các gía tr trung bình v t l cây sng, t l cây cĩ phm cht tt, trung bình và xu; xác đnh mt đ rng trưc khai thác, so sánh các đc trưng mu các đa bàn và ch s hu khác nhau. Phương pháp x lý s liu tính tốn s liu và so sánh các đc trưng mu bng các tiêu chun thích hp theo phương pháp ng dng thng kê tốn hc trong lâm nghip 3.3.2.3 Phương pháp tính tốn sn lưng rng trng keo lai. Kt hp trong thi gian hin trưng đang cĩ khai thác rng trng keo lai ti các đim nghiên cu đ đo trên cây ngã. Mi đi tưng đo 30 – 50 cây, các cây đưc đo rãi đu các cp kính. Áp dng phương pháp đo đưng kính
41. 32 cây ti 5 v trí, qua đĩ s tính tốn đưc th tích thc ca thân cây theo phương pháp phân cây thành 5 đon. Th tích ca mi cây bình quân lâm phn đưc tính theo cơng thc chia cây làm 5 phân đon bng nhau, mi đon cĩ chiu dài là L/5: −4 π.L .10 2 2 2 2 2 Vbq = {(D00 + D01 ) + (D01 + D02 ) + (D02 + D03 ) + (D03 + D04 ) + (D04 + 0) } 80 Vbq: là th tích bình quân ca các cây bình quân lâm phn mi khu vc nghiên cu. T các s liu điu tra cĩ đưc v th tích tht thân cây, chiu cao, đưng kính, mt đ rng trng s tính đưc sn lưng khai thác, là cơ s đ tính tốn đưc thu nhp và phân tích hiu qu kinh t. 3.3.2.4 Phương pháp đánh giá hiu qu kinh t, xã hi rng trng keo lai. Phương pháp đánh giá hiu qu kinh t ca rng trng Đánh giá hiu qu kinh t ca rng trng bng phương pháp phân tích thu nhp chi phí (CBA: Cost Benefit Analysis). Coi nhng chi phí đu tư và kt qu đu tư, thu nhp cĩ mi quan h vi mc tiêu đu tư và chu tác đng mnh m ca thi gian . + Giá tr hin ti ca li nhun NPV (Net Present Value) . n − NPV = ∑ Bt Ct 1 1( + r)^ t NPV : Là giá tr hin ti thc Bt : Là thu nhp năm th t Ct : Là chi phí năm th t. r : mc lãi sut ca vn đu tư . Rng trng ch thc s cĩ lãi khi NPV > 0 và NPV càng cao thì phương thc kinh doanh cĩ hiu qu càng cao.
42. 33 + T l thu hi ni b: IRR ( Internal Rate of Return ) Ch tiêu IRR th hin t l sinh li ca vn đu tư cho rng trng cĩ tính đn yu t thi gian thơng qua chit khu, v thc cht t l thu hi ni b là tính chit khu khi t l này làm cho giá tr hin ti thun tuý bng 0. T l thu hi ni b đưc tính thơng qua t l chit khu nào đĩ đ NPV bng 0. Tc là khi r = IRR thì : n − IRR = ∑ (Bt Ct) = 0 t=0 1( + r) Ch tiêu IRR càng cao th hin hiu qu kinh t càng cao. Ch tiêu này dùng đ đánh giá hiu qu kinh t và kh năng thu hi vn . + T l thu nhp so vi chi phí: BCR (Benesfits to Cost Ratio ) Là h s sinh lãi thc t, phn nh cht lưng đu tư và cho bit mc thu nhp trên mt đơn v chi phí sn xut n ∑ Bt /(1+ r)^t BPV Cơng thc như sau : BCR = = t=0 CPV n ∑Ct /(1+ r)^t t=0 BPV (Benefit Present Value): giá tr hin ti ca thu nhp CPV (Cost Benefit Value): Giá tr hin ti ca chi phí . Rng trng đưc coi là cĩ hiu qu kinh t cao nu ch tiêu BCR đt cao. Nu: BCR >1 hiu qu kinh doanh cao BCR <1 Kinh doanh khơng hiu qu Phân tích hiu qu và mc đĩng gĩp t thu nhp g rng trng keo lai trong kinh t nơng h bng phương pháp phng vn h theo bng hi. Mi đa phương phng vn 2 h trng rng đã cĩ thu nhp và 2 h khơng cĩ trng rng đ so sánh, như vy trên 3 huyn điu tra, phng vn 12 h.
43. 34 Phân tích năng lc tiêu th sn phm rng trng ca các cơng ty bng phương pháp phng vn bán cu trúc, liên quan đn năng lc tiêu th g đu vào, dây chuyn cơng ngh, đu ra và th trưng tiêu th tip theo Nghiên cu chui th trưng g rng trng bng phương pháp phân tích th trưng cĩ s tham gia, liên quan đn các khía cnh k thut, kinh t, t chc và th ch chính sách. Sơ đ hĩa chui th trưng Phương pháp đánh giá hiu qu xã hi: Xác đnh mc đĩng gĩp v kinh t t vic ngưi dân đã trng cây keo lai đã đưc khai thác, cĩ thu nhp. Tính tốn kh năng to ra mt s vic làm cho ngưi dân đa phương. 3.3.2.5 Phương pháp đ xut gii pháp đ nâng cao hiu qu cht lưng rng trng Căn c vào kt qu nghiên cu đ đ xut các nhĩm gii pháp v k thut, ci tin cơng tác điu tra rng trng, điu chnh sut đu tư, thuê và chn đt trng rng, thay đi đnh mc thuê khốn Phân tích chuyên gia: Các đ xut s đưc các chuyên gia như cán b hưng dn khoa hc, cán b lãnh đo và k thut ca các cơng ty, tho lun, đĩng gĩp ý kin.
44. 35 Chương 4: KT QU NGHIÊN CU VÀ THO LUN 4.1 H thng bin pháp kinh t, k thut gây trng rng keo lai giâm hom áp dng ti đa phương Da trên các yu t t nhiên đã kho sát trong quá trình thit k đĩ là đc đim ca đt đai, khí hu, tình trng thc bì che ph trên đt trng rng và các nhân t sinh thái khác. Vi mc đích gây trng rng đưc xác đnh rõ là trng rng kinh t, cung cp g nguyên liu giy. Do vy, các cơng ty và ngưi dân trên đa bàn tnh Bình Đnh đã chn lồi cây keo lai đ trng, đây là lồi cây cĩ tc đ sinh trưng nhanh, sm đáp ng đưc mc đích kinh t. So sánh điu kin t nhiên ca vùng trng vi yêu cu sinh thái ca cây keo lai là hồn tồn đáp ng đưc, c th vùng thích ng sinh đ trng keo lai nm trong vĩ đ t 8 – 22; đ cao dưi 800m; cĩ lưng mưa bình quân năm t 1200 – 2500mm/năm; nhit đ bình quân năm 23 – 28 0C; nhit đ tháng nĩng nht t 32 – 35 0C; tháng lnh nht 16 – 22 0C ( theo Cm Nang ngành lâm nghip, 2005 ). Sau đây là các khâu k thut chính ca h thng bin pháp k thut gieo ươm to cây con và trng rng keo lai ti Bình Đnh. 4.1.1 K thut trng keo lai * Tiêu chun cây ging Keo lai trưc khi đem trng phi đt tiêu chun xut vưn chiu cao cây t 25 35cm, đưng kính c r t 3 4mm, tui cây tính t khi cy hom vào túi bu t 3,5 tháng tui tr lên. Cây con phi kho mnh khơng sâu bnh, lá cĩ màu xanh đm khơng gãy ngn, túi bu khơng đưc v, thân cây bt đu hố g, b r phát trin đy đ và cĩ nt sn.
45. 36 * K thut to cây con Đt vưn ươm: Cĩ thành phn cơ gii tht nh, pH = 5 – 6; vưn phi cĩ giàn che, ch đng điu chnh ánh sáng hp lý, các cht ph gia như: đt mùn sàng nh, phân lân, phi đưc x lý trưc khi đĩng bu. Đĩng bu, xp lung: Bu làm bng cht do polyetylen, cĩ đưng kính 7cm, chiu cao 14cm. Hn hp rut bu gm các cht ph gia như đt mùn sàng nh, phân lân trn đu. Bu đưc đĩng và xp lung trưc khi cy cây hom ra r t 10 – 15 ngày và tưi m. K thut cy: Cy vào lúc sáng sm và chiu mát, khơng cy cây vào bui trưa nng gt. Trưc khi cy, bu đưc tưi đ m t trên xung dưi đáy bu. Dùng que tre vĩt nhn mt đu đ cy và to mt l gia rut bu sâu t 3 4cm; cho r cây xung và ép cht gc. Sau khi cy phi tưi nưc bng vịi phun sương cho lá cây đ đ m. Chăm sĩc cây sau khi cy: Trong 15 ngày đu sau khi cy, thưng xuyên tưi nưc gi m cho cây, khơng đ lá cây khơ, khong 5 phút tưi mt ln, mt ln khong 30 giây bng vịi phun sương, Sau 15 ngày đn lúc cây phát trin b r n đnh thì bt đu tháo dn giàn che và tưi nưc gim dn. Sau khi cây đưc khong 30 ngày thì tin hành đo cây phân loi nhng cây xu, cây tt riêng và loi b nhng bu cây cht, đ cĩ ch đ chăm sĩc riêng cho tng loi cây. Trưc khi xut vưn, cây ging đưc chăm sĩc đo bu 2 ln, làm c tháo váng, hãm cây tưi ít nưc đ tăng sc đ kháng cho cây. Bĩn phân: Bĩn phân vào bui chiu mát, bĩn xong tưi nưc ra cây. Cĩ th dùng NPK 15 : 15 hoc 16 : 16 : 8 bĩn vi nng đ : 1 – 1,5% (100 – 150 gram/10 lít nưc) tưi thúc cho cây theo liu lưng 2 lít/1m2; tưi lúc cây đưc 1 – 1,5 tháng tui.
46. 37 Phịng bnh và tr bnh: Phịng bnh là chính, tr bnh là kp thi và trit đ. Dùng Benlat 0,06% hoc dung dch Boordo 0,5% phun theo liu lưng 1 lít/4 – 5 m 2. Trung bình 10 – 15 ngày phun 1 ln. Tùy theo sâu bnh hi cĩ th dùng Fenitron pha trong 10 lít nưc phun theo liu lưng 1lít/ 10 m 2 hoc các loi thuc khác phù hp vi tng loi sâu bnh hi. * Mt đ trng: Mt đ trng ban đu là 2500 cây/ha, c ly hàng cách hàng 2m, cây cách cây 2m. Hưng ca hàng cây đưc trng song song vi đưng đng mc đ hn ch xĩi mịn đt, đc bit là vùng đt dc cĩ đ dc trên dưi 15 0. Vi mt đ trng tương đi dày như vy nên rng trng nhanh khép tán, sm hình thành tiu hồn cnh rng, cĩ kh năng chng chu đưc vi các tác nhân bt li ca thi tit như nng nĩng, khơ hn và s xâm chim ca c di. * Phương thc trng rng: Trng tồn din, thun loi, khơng cĩ kt hp vi cây tái sinh t nhiên. Trên các lơ rng trng đu cĩ tin hành x lý làm băng bo v, cn la. * Phương pháp trng rng: Cây con cĩ bu, đáp ng tiêu chun cây con đem trng đã nêu trên; cây con sinh trưng kho mnh, lá cĩ màu xanh đm, khơng cĩ du hiu sâu bnh, khơng gãy ngn và khơng b bu đt. * Thi v trng : Thi v trng là t gia tháng 9 đn cui tháng 11, chn ngày râm mát đ trng cây, trng cây vào bui sáng hay chiu mát, tuyt đi khơng trng nhng ngày nng gt, mưa to và giĩ ln.
47. 38 * X lý thc bì: Thi gian x lý thc bì vào khong tháng 67.Trưc khi trng phát tồn b thc bì, gom đt sch thc bì trên lơ, gc phát phi thp hơn 15cm. * Bin pháp k thut làm đt : Sau khi x lý thc bì xong, khi thi tit đã bt đu cĩ mưa, nn đt cĩ m và mm thì tin hành đào h. Đào h đưc tin hành trưc khi trng t 15 30 ngày, v trí đào h đưc xác đnh qua vic cm tiêu và giăng dây đ bo đm đúng khong cách, c ly hàng, c ly cây theo đúng như thit k. Hưng ca hàng h đào theo đưng đng mc. Kích thưc h đào là 30 x 30 x 30cm, trưng hp gp đá l đu hoc gc cây thì điu chnh cây trong hàng. Đt đào h tng mt đưc đ phía trên dc, đt đáy h đ dưi dc, to s thun li cho vic s dng lp đt mt tt đ lp h trong quá trình trng cây. * Lp h và bĩn lĩt : Dùng cuc xi nh đt, nht b c, lá cây, đá ln, ri lp mt na lp đt mt cịn li đưc trn đu vi phân và lp xung, phân bĩn lĩt là NPK vi lưng 50gam/h. Phịng chng mi thì s dng thuc Lentrex đ x lý đt h. Sau đĩ lp đt thêm lên cho đy h cĩ hình mu rùa vi đưng kính t 30 40cm. Dãy c sch quanh h cĩ đưng kính 1m, lp h hồn tồn ti thiu trưc khi trng là 5 ngày. * Vn chuyn cây con : Cây con đưc tp kt đn hin trưng, chun b bãi đ xp cây, cây đưc xp ngay ngn, xp sát nhau, làm giàn che nng tm thi cho cây, rào du chung quanh đ phịng gia súc phá hi cây trong thi gian chưa tin hành trng. Nu gp thi đim nng nĩng thì phi tin hành tưi nưc cho cây con.
48. 39 * K thut trng cây : Dùng cuc mĩc đt tâm h lên vi đ sâu khong 7 đn 9cm. Dùng dao rch túi bu theo chiu thng đng ri lt nh túi bu. Đt cây con thng đng gia tâm h, chiu sâu đt bu bo đm c r cách b mt đt bình thưng 2 3cm, lp đt ti đâu dùng tay nén cht ti đĩ, vun đt hình mu rùa đ gn c r đ tránh cây b úng nưc. Chú ý khơng đ cây b v bu lúc trng. * Trng dm : Rng sau khi trng, do tác hi ca thiên nhiên, k thut trng khơng đúng hoc b sĩt h khơng trng, vì vy phi tin hành trng dm. Trng dm đưc tin hành sau khi trng rng đưc 15 20 ngày, nu t l cây sng đt trên 95% và s cây cht phân b đu thì khơng phi trng dm. Nu cây cht tp trung thành tng đám thì vn phi trng dm. Trng dm phi tin hành trng vào sau thi v trng rng chính, trng chn cùng mt loi cây, cùng mt kích thưc và cùng mt tui vi rng đã trng, theo mt đ, c ly hàng, c ly cây như cũ. Sau khi trng xong tin hành cm que mt gc cĩ hai np đ cho cây đng thng và gim bt hin tưng cơn trùng cn cây non. 4.1.2 K thut chăm sĩc keo lai * Chăm sĩc năm th nht: đưc tin hành 02 ln/năm; chăm sĩc ln mt đưc tin hành sau khi trng chính và trng dm xong t 15 – 20 ngày, gm các ni dung như xi c, vun bn kt hp dãy c theo băng hàng cây rng 1m và phát tồn din thc bì cịn li gia hai hàng cây. Chăm sĩc ln hai tin hành vào tháng 12 và tháng 1 năm sau gm các cơng vic xi c, vun bn kt hp dãy c theo băng hàng cây rng 0,8m; phát thc bì cịn li gia hai hàng
49. 40 cây; gom x lý vt liu cháy trên lơ và làm đưng băng cn la phịng chng cháy rng. * Chăm sĩc năm th hai: tin hành 02 ln/năm; ln mt tin hành vào tháng 7 đn tháng 9 gm các ni dung như phát tồn din thc bì trên lơ, xi c, vun bn kt hp dãy c theo băng hàng cây rng 0,81,0m. Ln 2 đưc tin hành t tháng 10 đn ht tháng 12 gm các cơng vic như phát tồn din thc bì trên lơ, xi c vun bn kt hp dãy c theo băng hàng rng 0,81,0m, gom x lý vt liu cháy trên lơ và làm đưng băng cn la phịng chng cháy rng. * Chăm sĩc năm th ba: tin hành vào tháng 7 – 12, gm phát tồn din thc bì trên lơ, xi c vun bn kt hp dãy c theo băng hàng rng 0,81,0m, gom x lý vt liu cháy trên lơ và làm đưng băng cn la phịng chng cháy rng. 4.1.3 Bo v rng và phịng chng cháy rng Phịng chng cháy rng: Rng trng t năm th 4 tr đi tin hành bo v xuyên sut c năm, mùa khơ làm đưng băng cn la và gom x lý vt liu cháy trong lơ rng. Đưng băng bao quanh các lơ rng trng rng t 9 12m, đưng băng gia các lơ rng rng t 6 9m. Đn mùa khơ xây dng các cơng trình phịng chng cháy rng như: chịi canh, bng quy ưc bo v rng, bng cm la hình tam giác, bng cp d báo cháy rng đĩng ti các khu vc giáp ry dân và nhng nơi cĩ nhiu ngưi qua li, các li mịn vào rng. Tuyên truyn, vn đng nhân dân tham gia bo v và cha cháy khi cĩ cháy rng xy ra. Thc hin ký cam kt bo v rng vi các h dân sng gn khu vc rng trng. Phịng tr sâu bnh hi: Sâu bnh hi cây rng cĩ nh hưng đn sinh trưng phát trin ca rng trng. Rng trng keo lai các xã thuc huyn
50. 41 Tuy phưc cĩ nhng loi sâu bnh đã xy ra như sâu hi thân lá, mi hi r, các loi bnh như b hĩng, đm nâu. Các loi sâu bnh này thưng mc đ nh. Cách phịng tr tt nht là thưng xuyên theo dõi, phát hin sm, điu tr kp thi bng mt s loi thuc thích hp, kt hp vi bin pháp phịng tr dch hi tng hp (IPM) như chú trng khâu chăm sĩc, v sinh rng đ nâng cao sc đ kháng ca rng trng. Các khu vc nghiên cu cĩ các các bin pháp k thut trng, chăm sĩc, qun lý bo v ging nhau. Vi điu kin trng rng làm nguyên liu giy, trng trên din tích rng, các bin pháp k thut trên bo đm cho cây trng sinh trưng và phát trin. Các bin pháp k thut trng rng, thi v trng, phân bĩn, cht lưng cây ging, quy trình chăm sĩc rng các năm nh hưng rt ln đn cht lưng rng trng. Rng keo lai trng đúng quy trình k thut, đúng thi v, áp dng các bin pháp x lý mi tt, bĩn phân đy đ thì t l cây sng rt cao. Chăm sĩc kp thi, đúng quy trình k thut, kt hp bo v phịng chng cháy rng tt s to điu kin thun li cho rng sinh trưng và phát trin. Tĩm li các bin pháp k thut, quy trình chăm sĩc, qun lý bo v như trên bo đm cho rng keo lai sinh trưng và phát trin tt, đáp ng đưc mc đích rng làm nguyên liu giy. 4.1.4 Phân tích thc trng trng rng keo lai ti đa phương Phương pháp đưc s dng đ phân tích CIPP, phát hin nhng mi quan h v s lưng và cht lưng gia các yu t đu vào (Input), bi cnh (Context), tin trình (Process) và đu ra (Product), kt qu trình bày hình 4.1.
51. 42 Hình 4.1: Phân tích thc trng trng rng keo lai ti 3 đa phương tnh Bình Đnh
52. 43 Phân tích SWOT (Strengths Weakness Opportunities Threats), tc là phân tích đim mnh đim yu cơ hi và thách thc ca vic trng, chăm sĩc và khai thác rng trng các khu vc nghiên cu, kt qu trình bày bng 4.1 Bng 4.1 Phân tích SWOT v vic trng, chăm sĩc và khai thác rng trng các khu vc nghiên cu S (Strengths) Đim mnh W (weakness) Đim yu gn khu vc rng trng cĩ nhiu trâu bị Điu kin thi tit, đt đai thích hp cho th rơng làm hư hng cây mi trng nên vic trng keo lai. phi trng dm nhiu. Đa s rng trng keo lai trong các khu vc Đa hình phc tp cĩ đ dc cao, cĩ nhiu nghiên cu sinh trưng, phát trin tt cho khe sui, nht là huyn Vân Canh, Tuy sinh khi ln, cht lưng g tt, đt yêu Phưc gây khĩ khăn cho vic đi li đ thi cu bán cho nhà máy sn xut nguyên liu cơng trng, chăm sĩc, bo v và khai thác giy. rng trng keo lai. Các khu vc rng trng nhiu nên cũng to Đưng vn xut, vn chuyn cĩ đ dc thành vùng nguyên liu ln, t đĩ cĩ nhiu ln, nhiu đá do đĩ làm nh hưng đn chi nhà máy ch bin dăm g làm nguyên liu phí trng, chăm sĩc, bo v và khai thác giy nên vic tiêu th sn phm d dàng rng trng keo lai cũng tăng cao. hơn. Cơng tác khai thác ch yu s dng cơng Lc lưng lao đng th cơng nhiu, nên lao đng th cơng, nên chi phí khai thác thun li cho vic t chc trng, chăm sĩc, tương đi cao. bo v và khai thác rng trng keo lai. Lc lưng lao đng cĩ nhiu ngưi dân tc To ra nhiu vic làm cho ngưi dân ít ngưi thưng quen tp quán lao đng theo bn đa như: khi làm thì làm theo cơng vic, khơng theo gi gic quy đnh nên vic qun lý cũng gp khĩ khăn. Trình đ dân trí ca ngưi min núi cịn thp, s hiu bit v xã hi cịn hn ch. O (Opportunities) Cơ hi T (Threats) Thách thc các khu vc nghiên cu cịn nhiu đt Đa hình phc tp nhiu đi núi cao, khe trng đi núi trc nên cĩ kh năng m rng sâu, đưng vn xut, vn chuyn t đa din tích trng rng. đim trng, bo v và khai thác đn đưng Đưc nhà nưc quan tâm to điu kin vn chuyn bng ơ tơ phi vác b. thun li trong vic cp đt đ cơng ty và Cơng ngh khai thác cịn lc hu, cịn s ngưi dân trng rng. dng nhiu lao đng th cơng nên tn Cĩ các chính sách h tr vay vn, cây nhiu thi gian, chưa tn thu ht sn phm ging, phân bĩn, k thut. và chim nhiu chi phí. Cĩ lc lưng lao đng ti ch di dào. Ch yu bán sn phm thơ, nên giá tr hàng hố chưa cao Cháy rng vn cịn xy ra.
53. 44 4.1.5 Khai thác và tiêu th g rng trng * Điu tra sn lưng rng trng : Hàng năm, rng đn tui khai thác cơng ty và ngưi dân cĩ k hoch khai thác. Các cơng ty t chc thit k khai thác, cơng tác điu tra ly mu 5% din tích lơ rng đn tui khai thác, vi các ơ tiêu chun điu tra sn lưng cĩ din tích là 500m 2, trong ơ tiêu chun đo đm tồn b D 1,3 , H vn , mt đ cây hin cĩ trong ơ tiêu chun, sau đĩ đưc tính tốn tr lưng bng cơng thc M=N.V, V đưc tính da theo phương trình liên h V=f(D,H). Sn lưng g nguyên liu giy đưc tính bng 80% tr lưng. Sau khi tính tốn tr lưng, sn lưng g nguyên liu giy, thì xây dng h sơ thit k khai thác. H sơ thit k khai thác ch tính các ch tiêu v tr lưng, sn lưng g nguyên liu giy và xây dng các chi phí khác (chi phí khai thác, chi phí i đưng ) * Cơng tác khai thác rng trng : cơng tác khai thác đưc t chc vào mùa khơ (t tháng 2 đn tháng 7) các sn phm g đưc bĩc v ti hin trưng, g nguyên liu ct khúc dài 2,2m, ci ct khúc 1m, sau đĩ đưc vn sut ra bãi 1 và vn chuyn v nhà máy ch bin. * Th trưng tiêu th sn phm rng trng : Trong nhng năm va qua vic tiêu th sn phm ca các cơng ty trng rng và ngưi dân thc hin tương đi thun li, đưc các cơng ty, nhà máy nguyên liu giy, ch bin dăm g trên đa bàn Tnh Bình Đnh thu mua ht. 4.2 Đánh giá sinh trưng rng trng keo lai 3 đa phương 4.2.1 Đánh giá t l sng và phm cht rng trng keo lai 4.2.1.1 T l sng ca rng trng keo lai ti 3 khu vc nghiên cu
54. 45 Đ cĩ d liu đánh giá t l sng và phm cht rng trng keo lai, đ tài đã tin hành điu tra hin trưng, lp 60 ơ tiêu chun (500m 2) đi din cho các c tui keo lai tui 6 và tui 7 vi 2 ch s hu khác nhau là cơng ty và ngưi dân ti 3 khu vc nghiên cu. Kt qu x lý, tính tốn t l cây sng ca rng trng keo lai theo các c tui 3 khu vc nghiên cu đưc th hin trong hình 4.2 và 4.3. T các kt qu trên cho thy, t l cây sng ca các khu rng keo lai ti các huyn là tương đi cao, tui 6 cĩ t l sng dao đng t 79,8% đn 85,1% và gim dn xung đn tui 7 cĩ t l sng là 78,2 – 84,6%. Điu này cho thy k thut gây trng và chăm sĩc rng cây keo lai 3 khu vc nhìn chung là tương đi bo đm v mt k thut. Các h dân và các cơng ty đã cĩ s quan tâm đn các khu rng trng nên khơng đ xy ra tình trng cháy rng, do đĩ kt qu mang li là rng trng cĩ t l cây sng bo đm, đáp ng đưc yêu cu mà cơng ty và ngưi dân mong mun. So sánh t l cây sng ca rng trng 3 khu vc nhn thy, mc dù cĩ cùng h thng bin pháp kinh t k thut trng và chăm sĩc rng, nhưng nhìn chung t l sng ca rng trng huyn Vân Canh cĩ tri hơn so vi các huyn khác.
55. 46 Hình 4.2: T l sng ca rng trng keo lai ti 3 khu vc ch s hu là ngưi dân
56. 47 Hình 4.3: T l sng ca rng trng keo lai ti 3 khu vc ch s hu là cơng ty Qua quá trình phng vn đánh giá vi ngưi dân, cán b k thut ca cơng ty và s theo dõi ti hin trưng nhn thy, nguyên nhân chính ca vn đ này là do điu kin lp đa ca đt trng rng huyn Vân Canh cĩ nhng thun li hơn như đ dày tng đt sâu, các đc đim lý hĩa tính đt dưi tán rng các năm tui cũng tt hơn. T l sng ca rng trng gim dn khi tui rng tăng lên. Tuy nhiên kt qu trên cho thy đn tui khai thác (tui 7), t l cây sng ca rng trng ti hu ht các đa phương đu đt trên 70%, tc là đt yêu cu v ch tiêu mt đ rng. Mt đ rng trng gim dn theo thi gian cũng là quy lut tt yu. Nguyên nhân là do khi rng càng ln tui thì tán rng và b r phát trin mnh, dn đn hin tưng cnh tranh v ánh sáng, nưc và cht dinh dưng trong đt gia các cá th cây rng, điu này làm cho mt s cây b chèn ép, dn đn cht; ngồi ra cịn cĩ nhng tác đng khách quan như giĩ bo làm gãy đ cây, trâu bị phá hoi 4.2.1.2 Phm cht rng trng keo lai các huyn Trong quá trình điu tra theo các ơ tiêu chun, đ tài đã thc hin vic phân loi đánh giá phm cht ca tt c các cây cĩ trong ơ, tiêu chí phân loi đã xác đnh rõ trong phn phương pháp, thc hin phân loi theo 3 cp phm cht tt, trung bình và xu th hin trong ph lc 1. Kt qu tính tốn, tng hp s liu phân loi phm cht rng trng keo lai 3 huyn theo các c tui đưc th hin các hình 4.4 và 4.5.
57. 48 Hình 4.4: Phm cht rng trng keo lai c tui 6 ti 3 huyn nghiên cu Hình 4.5: Phm cht rng trng keo lai c tui 7 ti 3 huyn nghiên cu
58. 49 V phm cht các khu rng trng keo lai 2 c tui 6 và 7 ti 3 huyn nhn thy mt cách khái quát thì t l cây cĩ cht lưng trung bình dao đng khong 49 – 59%, t l cây tt chim trong khong 22 35%, t l cây xu chim t l nh hơn t 16 20% vi mc đ dao đng gia các huyn là tương đi thp. Thc t quan sát ti hin trưng nhn thy, trong giai đon này s cnh tranh gia các cây rng din ra chưa mnh m nên mc đ phân hĩa v phm cht cây cao, phn ln cây cĩ cht lưng trung bình. Đn giai đon tui ln, do mt đ gim mnh nên s phân hĩa v phm cht cây khá rõ, lúc này s cây cĩ phm cht tt cĩ chiu hưng gia tăng, điu này th hin rõ rng 7 tui trng Tuy Phưc và Vân Canh cĩ t l cât tt đt đn 30% và t l cây phm cht xu ch dao đng trong khong 16 19%. Riêng đi vi Quy Nhơn cht lưng rng trng tui 7 t l cây phm cht tt gim, trong khi đĩ cây cĩ cht lưng trung bình li tăng lên rõ rt. Đánh giá chung ca cán b k thut và ngưi dân nhn thy, phm cht rng trng đt đưc như vy là đáp ng yêu cu k thut. Đn cui kỳ khai thác, cây cht lưng tt cĩ t l khá. Cĩ đưc kt qu này là nh khâu chăm sĩc tương đi tt, thc hin vic làm c, xi vun gc đúng k thut và bo đm v thi v. Cơng tác phịng chng sâu bnh, gia súc phá hi cũng rt bo đm. Do vy, đ nâng cao hơn na cht lưng rng trng cán b k thut và ngưi dân cn phát huy kinh nghim đã cĩ, chú trng khâu chăm sĩc, làm c xi đt đúng thi v, quan tâm phịng tr sâu bnh hi đ đy mnh hơn na tc đ tăng trưng và nâng cao cht lưng rng, bo đm đn cui năm th by là cĩ th khai thác, kt thúc chu kỳ kinh doanh ln th nht.
59. 50 4.2.2 Sinh trưng chiu cao và đưng kính rng trng keo lai 4.2.2.1 Sinh trưng chiu cao ca rng trng keo lai Chiu cao cây rng là mt nhân t phn ánh tt kh năng sinh trưng ca rng, đc bit đi vi rng trng, giai đon đu thưng sinh trưng chiu cao mnh hơn đưng kính. Nghiên cu sinh trưng chiu cao theo tui rng cịn phn nh đưc sc sn xut ca lp đa. S phân hĩa chiu cao cây rng là cơ s đ phân chia cp năng sut ca rng trng. T s liu điu tra trên 60 ơ tiêu chun các c tui ca rng trng keo lai ti 3 huyn nghiên cu, đ tài đã tính tốn giá tr trung bình v chiu cao bình quân ca các ơ và đưc tng hp trong bng 4.2. Hình 4.6: Đo chiu cao cây keo lai bng dng c Sunnto
60. 51 Hình 4.7: Đo đưng kính thân cây bng thưc đo đưng kính Hình 4.8: Khai thác rng keo lai tui 7
61. 52 Bng 4.2 Chiu cao rng trng keo lai theo các c tui 3 khu vc Đơn v tính: m Xã – Huyn Ch s Tui S hiu Phưc Thành Phưc M Canh Liên hu rng ơ tiêu chun (Tuy Phưc) (QuyNhơn) (Vân Canh) 1 12,7 12,9 12,9 2 12,9 12,8 13,0 3 12,9 12,8 12,8 Ngưi dân 6 4 12,8 12,8 12,7 5 12,4 12,7 13,0 TB 12,7 12,8 12,9 1 12,0 12,6 12,8 2 12,4 12,5 13,2 3 12,4 12,6 12,4 Cơng ty 6 4 12,3 12,2 12,9 5 12,5 12,7 12,4 TB 12,3 12,5 12,7 1 13,3 14,2 13,9 2 13,5 14,0 14,4 3 14,4 13,8 14,1 Ngưi dân 7 4 13,8 13,8 13,8 5 13,0 14,1 14,3 TB 13,6 14,0 14,1 1 12,9 13,6 14,0 2 12,8 12,9 13,9 Cơng ty 7 3 12,9 13,2 14,1 4 13,0 13,5 13,7 5 13,0 13,4 13,9 TB 12,9 13,3 13,9 Đ so sánh s khác nhau v sinh trưng chiu cao ca rng trng keo lai trong cùng c tui ti 3 khu vc nghiên cu, đ tài đã tin hành phân tích phương sai 2 nhân t, vi 5 ln lp li. Nhân t th nht là đa phương 3 huyn khác nhau và nhân t th hai là ch s hu, tc là xem xét vic đt 60 ơ tiêu chun các lơ rng khác nhau trong cùng mt c tui, hai ch s hu và trong ba huyn cĩ s khác nhau v chiu cao hay khơng. Kt qu tính tốn phân tích phương sai hai nhân t đưc trình bày trong ph lc s 2. đây ch trích ra
62. 53 nhng kt qa chính là các tham s thng kê, tc là so sánh các giá tr F tính và F bng ca phân tích phương sai đ làm cơ s cho vic phân tích nhn đnh. a) So sánh sinh trưng chiu cao keo lai 6 tui. Vic phân tích phương sai 2 nhân t vi 5 ln lp li, 3 đa phương vi 2 ch s hu đã cĩ 30 d liu đ đưa vào phân tích. Đ tài đã tính các giá tr trung bình đưc th hin hình 4.9 đ tin cho vic so sánh, phân tích. Hình 4.9: So sánh sinh trưng chiu cao keo lai 6 tui Kt qu phân tích phương sai so sánh sinh trưng chiu cao keo lai tui 6 ph lc 2 cho thy: Bin đng theo hàng ca nhân t ch s hu cĩ giá tr F B tính = 10,73 > F0,05 = 4,26 t đĩ kt lun chiu cao keo lai 6 tui ca ngưi dân tri hơn cĩ ý nghĩa so vi keo lai cùng c tui ca cơng ty, lý do chính là rng ca ngưi dân đưc qun lý, chăm sĩc tt hơn so vi rng ca cơng ty.
63. 54 Bin đng theo ct ca nhân t 3 đa phương cĩ FA tính = 4,56> F 0,05 = 3,40. Điu này cĩ nghĩa là chiu cao ca keo lai 6 tui ti 3 huyn là khác nhau cĩ ý nghĩa. C th, keo lai 6 tui trng huyn Vân Canh cĩ sinh trưng tri nht, đt 12,8m, tip đn là Quy Nhơn 12,7m và thp nht là Tuy Phưc 12,5m. Nguyên nhân chính đây như đã đ cp phn trên ch yu do lp đa, điu kin đt đai ca huyn Vân Canh cĩ tt hơn so vi 2 đa phương cịn li. Bin đng t hp A/B, tc là thay đi đng thi ca ch s hu rng và 3 đa phương cĩ giá tr F A/B tính = 1,06< F 0,05 = 3,40. Điu này cĩ nghĩa là s tương tác gia hai nhân t cĩ nh hưng khơng rõ rt đn sinh trưng chiu cao ca keo lai tui 6 ti khu vc nghiên cu. b) So sánh sinh trưng chiu cao keo lai 7 tui Hình 4.10: So sánh sinh trưng chiu cao keo lai 7 tui
64. 55 Kt qu phân tích phương sai so sánh sinh trưng chiu cao keo lai tui 7 ph lc 2 cho thy: Bin đng theo hàng ca nhân t ch s hu cĩ giá tr F B tính = 24,18 > F0,05 = 4,26 t đĩ kt lun chiu cao keo lai 7 tui ca ngưi dân trung bình là 13,9m tri hơn cĩ ý nghĩa so vi keo lai cùng c tui ca cơng ty là13,4m (hình 4.10), lý do chính là rng ca ngưi dân đưc qun lý, chăm sĩc tt hơn so vi rng ca cơng ty. Bin đng theo ct ca nhân t 3 đa phương cĩ F A tính = 16,79> F 0,05 = 3,40. Điu này cĩ nghĩa là chiu cao ca keo lai 7 tui ti 3 huyn là khác nhau cĩ ý nghĩa. C th, keo lai 7 tui trng huyn Vân Canh cĩ sinh trưng tri nht, đt 14,0m, tip đn là Quy Nhơn 13,7m và thp nht là Tuy Phưc 13,3m. Nguyên nhân chính đây như đã đ cp phn trên ch yu do lp đa, điu kin đt đai ca huyn Vân Canh cĩ tt hơn so vi 2 đa phương cịn li. Bin đng t hp A/B, tc là thay đi đng thi ca ch s hu rng và 3 đa phương cĩ giá tr F A/B tính = 2,45< F 0,05 = 3,40. Điu này cĩ nghĩa là s tương tác gia hai nhân t cĩ nh hưng khơng rõ rt đn sinh trưng chiu cao ca keo lai tui 7 ti khu vc nghiên cu. 4.2.2.2 Sinh trưng đưng kính D 1.3 Đi vi sinh trưng đưng kính, đ tài cũng tin hành tương t như nghiên cu v sinh trưng chiu cao, nghĩa là cũng so sánh s sai khác v đưng kính trung bình ca rng trng keo lai cùng tui gia 3 huyn và hai chũ s hu. mi c tui đưc lp li 5 ln. Kt qu tính các giá tr trung bình v đưng kính đưc th hin bng 4.3.
65. 56 Bng 4.3 Đưng kính rng trng keo lai theo các c tui 3 khu vc Đơn v: cm Xã – Huyn S hiu ơ Phư c Ch s hu Tui rng Phưc M Canh Liên tiêu chun Thành (QuyNhơn) (Vân Canh) (Tuy Phưc) 1 11,3 11,5 11,7 2 11,8 11,5 12,0 Ngưi dân 3 11,4 11,4 11,5 6 4 11,6 11,5 11,3 5 11,1 11,4 11,7 TB 11,4 11,5 11,7 1 10,8 11,5 11,3 2 11,2 12,8 11,9 3 11,1 11,4 11,1 Cơng ty 6 4 11,1 10,9 11,5 5 11,3 11,4 11,1 TB 11,1 11,6 11,4 1 12,2 14,7 12,7 2 14,4 12,9 13,1 3 13,0 12,3 12,7 Ngưi dân 7 4 12,5 12,6 12,6 5 11,6 12,8 13,1 TB 12,7 13,0 12,8 1 11,5 12,3 12,6 2 11,3 11,8 12,7 Cơng ty 7 3 11,5 11,9 12,7 4 11,6 12,3 12,3 5 11,6 12,2 12,6 TB 11,5 12,1 12,6 a) So sánh sinh trưng đưng kính keo lai tui 6 trng các đa phương Kt qu phân tích phương sai so sánh sinh trưng đưng kính keo lai tui 6 ph lc 3 cho thy:
66. 57 Hình 4.11: So sánh sinh trưng đưng kính keo lai 6 tui Bin đng theo hàng ca nhân t ch s hu cĩ giá tr F B tính = 1,37 < F0,05 = 4,26 t đĩ kt lun đưng kính keo lai 6 tui ca ngưi dân trung bình là 11,5cm (hình 4.11) chưa cĩ s khác bit cĩ ý nghĩa so vi keo lai cùng c tui ca cơng ty (11,4cm). Bin đng theo ct ca nhân t 3 đa phương cĩ F A tính = 1,67< F0,05 = 3,40. Điu này cĩ nghĩa là đưng ca keo lai 6 tui ti 3 huyn là khác nhau khơng cĩ ý nghĩa. Ch dao đng trong phm vi rt nh t 11,3 – 11,5cm. Bin đng t hp A/B, tc là thay đi đng thi ca ch s hu rng và 3 đa phương cĩ giá tr F A/B tính = 1,37< F 0,05 = 3,40. Điu này cĩ nghĩa là s tương tác gia hai nhân t cĩ nh hưng khơng rõ rt đn sinh trưng đưng kính ca keo lai tui 6 ti khu vc nghiên cu.
67. 58 b) So sánh sinh trưng đưng kính keo lai tui 7 trng các đa phương Hình 4.12: So sánh sinh trưng đưng kính keo lai 7 tui Kt qu phân tích phương sai so sánh sinh trưng đưng kính keo lai tui 7 ph lc 3 cho thy: Bin đng theo hàng ca nhân t ch s hu cĩ giá tr F B tính = 14,26 > F0,05 = 4,26 t đĩ kt lun đưng kính keo lai 7 tui ca ngưi dân trung bình là 12,9cm ( hình 4.12) đã cĩ s khác bit cĩ ý nghĩa so vi keo lai cùng c tui 7 ca cơng ty (12,1cm). Bin đng theo ct ca nhân t 3 đa phương cĩ F A tính = 2,58< F0,05 = 3,40. Điu này cĩ nghĩa là đưng ca keo lai 7 tui ti 3 huyn là khác nhau khơng cĩ ý nghĩa. Ch dao đng trong phm vi t 12,1 – 12,7cm. Bin đng t hp A/B, tc là thay đi đng thi ca ch s hu rng và 3 đa phương cĩ giá tr F A/B tính = 1,92< F 0,05 = 3,40. Điu này cĩ nghĩa là s
68. 59 tương tác gia hai nhân t cĩ nh hưng khơng rõ rt đn sinh trưng đưng kính ca keo lai tui 7 ti khu vc nghiên cu. 4.2.3 Tính tr lưng rng trng qua th tích cây bình quân Kt hp vi vic khai thác rng trng keo lai tui 7 đang din ra 3 đa phương, đ tài đã tin hành đo tính th tích thân cây ngã, theo phương pháp phân cây làm 5 đon, vi s lưng 30 cây cho mi đa phương, s liu c th đưc th hin ph lc 4, sau đĩ, đ tài tin hành xây dng các phương trình tương quan bng phn mm Statgraphics Plus biu hin mi quan h gia th tích thân cây khơng v V vi D 1.3 và H vn theo mt s dng phương trình sinh trưng sau đây: logV= a + blogD + c log H V= a+ bh+ cd 2h V= a+bd 2h V=a+b*D+c*H+d*D 2H T các phương trình tìm đưc chn ra phương trình cĩ R2 ln nht và P<0.05, đ s dng tính tốn tr lưng ca lâm phn. Kt qu tính c th trong ph lc s 5. đây ch trích ra nhng kt qa chính là các tham s thng kê đ làm cơ s cho vic phân tích chn la hàm tương quan. 2 Thành Ph Quy Nhơn: logV=3.365 + 1.366logD1,3 + 0.708log H vi R =0.94 2 Huyn Tuy Phưc: logV= 3.396 + 0.762logD1,3 + 1.284log H vi R =0.96 2 Huyn Vân Canh: logV= 3.854 + 1.548ogD1,3 + 0.943log H vi R =0.98 T phương trình th tích V=f(d, h) ta tính đưc th tích cây đng bình quân ca lâm phn, làm cơ s đ tính tốn đưc tr lưng g keo lai đưc khai thác ca mi khu vc.
69. 60 Các giá tr tr lưng khai thác đưc tính tốn như sau: + Th tích cây bình quân đưc tính da vào phương trình sinh trưng: V=f(D,H). +Tr lưng lâm phn/ha (M (m 3/ha)): * V + Mt đ (N/ha): Tính tốn ly theo s thc t + Mt đ khai thác tui 7 s bng: N=N bđ × t l sng Vi cách tin hành trên, s tính đưc tr, sn lưng g keo lai khai thác ti các khu vc như bng 4.4, vi mt đ ban đu (N bđ ) khi trng là 2500 cây/ha. Bng 4.4 D tốn tr sn lưng keo lai khai thác tui 7 ti các khu vc trng 3 A Khu Ch s D1,3 H (m) Vbq (m ) T l N khai Tr Sn (năm) vc hu (cm) sng thác/ha lưng lưng 3 (%) (m 3/ha) (m /ha) Ngưi 12,7 13,6 0,07954 78,2 1.955 155,5 124,4 Tuy dân Phưc Cơng ty 11,5 12,9 0,06890 79,7 1.993 137,3 109,9 Ngưi Quy 13,0 14,0 0,09292 80,7 2.018 187,5 150,0 7 dân Nhơn Cơng ty 12,1 13,3 0,08124 81,9 2.048 166,4 133,1 Ngưi 12,8 14,1 0,08790 83,5 2.088 183,5 146,8 Vân dân Canh Cơng ty 12,6 13,9 0,08463 84,6 2.115 179,0 143,2
70. 61 Hình 4.13: Rng keo lai 7 năm tui xã Canh Vinh – Vân Canh Hình 4.14: Rng keo lai 7 năm tui xã Phưc M Quy Nhơn
71. 62 Hình 4.15: Rng keo lai 7 năm tui xã Phưc Thành – Tuy Phưc 4.3 Đánh giá hiu qu kinh t, xã hi ca rng trng keo lai 4.3.1 Hiu qu kinh t ca rng trng keo lai 4.3.1.1 Phương thc đu tư trng, chăm sĩc, qun lý bo v rng keo lai Trong khuơn kh, gii hn ca đ tài các đnh mc d tốn đ tài tha k s liu theo h sơ thit k trng, chăm sĩc, qun lý rng ca cơng ty nguyên liu giy Bình Đnh. Do đĩ các đnh mc đưc xây dng da trên quyt đnh s 532/NKT, ngày 15 tháng 7 năm 1988 “V vic ban hành tm thi đnh mc kinh t k thut trng rng” ca B trưng B Lâm nghip. Ngồi ra đ tài cịn tham kho các đnh mc kinh t k thut trng rng, khoanh nuơi xúc tin tái sinh rng và bo v rng theo quyt đnh s 38/2005/QĐBNN, ngày 06 tháng 7 năm 2005, ca B trưng B Nơng nghip và PTNT. Do các đnh mc sut đu tư kinh t đưc xây dng cho c chu kỳ kinh doanh và đưc tính theo đnh mc s
72. 63 532/NKT. Mt khác d án trng rng cịn da vào quyt đnh s 1999/QĐSNN, ngày 31 tháng 08 năm 2007 ca Giám đc S Nơng nghip và Phát trin nơng thơn Bình Đnh v vic ban hành sut đu tư trng rng thuc D án phát trin ngành Lâm Nghip (WB3) tnh Bình Đnh và giá phân bĩn, thuc mi tính ti thi đim cui tháng 8 năm 2009. Các đnh mc xây dng d tốn đu tư trng, chăm sĩc, qun lý bo v rng keo lai cho 1ha trong mt chu kỳ kinh doanh đưc trình bày chi tit ti ph lc 6 và 7, đây ch tng hp các hng mc chính theo h sơ thit k trng rng (2009) ca cơng ty TNHH Phưc Vân Tuy Phưc, cơng ty Lâm Nghip Quy Nhơn Quy Nhơn, cơng ty Lâm Nghip Hà Thanh Vân Canh và ca ngưi dân. S liu t bng 4.5 cho thy chi phí đu tư cho 1ha năm đu trong khong 7.299.600 8.776.000đng. (bao gm chi phí vt liu cây ging, cơng trc tip, cơng phc v và chi phí qun lý). Chăm sĩc năm th hai trong khong 5.580.600 6.584.500 đng. Chăm sĩc năm th ba trong khong 5.351.400 6.289.300đng. Qun lý bo v rng t năm th 4 đn năm th 7 trong khong 1.064.0001.504.000đng tc là t 266.000 376.000đng/năm. Do vy, tng đu tư cho mt chu kỳ kinh doanh 7 năm trong khong 19.295.600 23.118.600đng. Vi chi phí này thì cĩ th bo đm đưc cho vic trng, chăm sĩc, qun lý bo v 1ha rng đúng theo quy trình k thut do ngưi dân và các cơng ty đ ra.
73. 64 Bng 4.5 Giá thành 1ha trng, chăm sĩc, bo v rng trng keo lai Đơn v: VNĐ Ch s hu rng trng Ngưi dân Ngưi dân Ngưi dân Cơng ty Hà Cơng ty Cơng ty Quy Hng mc huyn Vân huyn Tuy TP Quy Thanh Phưc Vân Nhơn Canh Phưc Nhơn Tng chi phí 19.295.600 19.973.400 20.849.000 20.907.500 22.729.500 23.118.600 I. Trng và chăm sĩc rng 18.231.600 18.881.400 19.529.000 19.747.500 21.469.500 21.614.600 1. Trng, chăm sĩc năm th nht 7.299.600 7.543.600 7.905.800 7.882.000 8.776.000 8.740.800 1.1. Chi phí nhân cơng (NC) 2.941.200 3.217.200 3.608.000 3.552.000 4.149.000 4.295.800 1.2. Chi phí vt liu 4.290.000 4.255.000 4.201.000 4.250.000 4.528.000 4.351.000 1.3. Chi phí khác 68.400 71.400 96.800 80.000 99.000 94.000 2. Chăm sĩc năm th hai 5.580.600 5.845.000 5.934.000 6.055.500 6.481.000 6.584.500 2.1. Chi phí nhân cơng 2.128.000 2.377.200 2.428.800 2.488.000 2.826.000 2.961.000 2.2. Chi phí vt liu 3.384.200 3.388.000 3.426.000 3.487.500 3.556.000 3.529.500 2.3. Chi phí khác 68.400 79.800 79.200 80.000 99.000 94.000 3. Chăm sĩc năm th ba 5.351.400 5.492.800 5.689.200 5.810.000 6.212.500 6.289.300 3.1. Chi phí nhân cơng 2.033.000 2.163.000 2.310.000 2.400.000 2.713.500 2.815.300 3.2. Chi phí vt liu 3.250.000 3.250.000 3.300.000 3.330.000 3.400.000 3.380.000 3.3. Chi phí khác 68.400 79.800 79.200 80.000 99.000 94.000 II. Bo v rng (4 năm) 1.064.000 1.092.000 1.320.000 1.160.000 1.260.000 1.504.000 1. Chi phí nhân cơng 1.064.000 1.092.000 1.320.000 1.160.000 1.260.000 1.504.000
74. 65 Qua bng 4.5 và ph lc 67 ta thy mc đu tư trng rng đa s các cơng ty đu cao hơn so vi ngưi dân vì ngưi dân cĩ mt s li đim sau: Ngưi dân gn rng nên gim đưc cơng và chi phí vn chuyn vt tư như: phân bĩn, cây ging . Mt khác c li đi làm gn nên cũng li đưc thi gian làm vic, nht là ngưi dân huyn min núi Vân Canh. Tin cơng thuê lao đng r hơn cơng ty vì mc sng ngưi dân thp và ngun nhân lc di dào, ngưi dân chăm sĩc, bo v rng thun tin hơn, thưng xuyên cĩ mt rng nhiu hơn cơng ty. Các chi phí khác như liên h bán sn phm, thit k khai thác, tin cơng gián tip, qun lý sn phm ít hơn cơng ty. Tn dng đưc thi gian rãnh ri, nơng nhàn vào làm ngh rng. 4.3.1.2 Thu nhp t 1ha rng Theo d án trng rng nguyên liu giy ca cơng ty TNHH Phưc Vân Tuy Phưc, cơng ty lâm nghip Quy Nhơn Quy Nhơn, cơng ty lâm nghip Hà Thanh Vân Canh và ca ngưi dân, rng trng t cui năm th 7 thì tin hành khai thác trng. Mc tiêu ban đu là trng rng làm nguyên liu giy, nên trong quá trình kinh doanh khơng đt ra vn đ ta thưa, cũng như phân loi sn phm g khai thác. Căn c h sơ thit k khai thác rng trng theo các năm ca các cơng ty và ca ngưi dân ba khu vc nghiên cu, sn lưng g làm nguyên liu đưc tính bng 80% tr lưng. Giá thu mua nguyên liu giy ca cơng ty TNHH Nguyên liu giy Quy Nhơn, ngày 8 tháng 6 năm 2009 giá thu mua g keo lai loi 1 là 450.000 đng/m3. Các cơng ty bán trc tip cho nhà máy ch bin dăm nên giá bán là 450.000 đng/m 3. Ngưi dân Vân Canh và Tuy Phưc đa s bán
75. 66 g thì phi qua trung gian là thương lái nên giá bán 435.600 đng/m 3. Phn ln h dân Quy Nhơn bán g qua trung gian là trm thu mua cp 1 nên giá bán trung bình 434.250 đng/m 3. Tng hp thu nhp t khai thác g rng trng ca cơng ty và ca ngưi dân đưc tng hp bng 4.6. Bng 4.6 Thu nhp t rng keo lai 07 tui ca các khu vc nghiên cu Đa Tr lưng M Sn lưng Vsl Giá bán Thành tin Đi tưng Phương ( m 3/ha) (m 3/ha) (đng /m 3) (đng) Ngưi dân 155,5 124,4 435.600 54.185.990 Tuy Phưc Cơng ty 137,3 109,9 450.000 49.437.755 Ngưi dân 187,5 150,0 434.250 65.141.273 Quy Nhơn Cơng ty 166,4 133,1 450.000 59.896.884 Ngưi dân 183,5 146,8 435.600 63.956.013 Vân Canh Cơng ty 179,0 143,2 450.000 64.438.070 4.3.1.3 Hiu qu kinh t ca 1ha rng Đ phân tích, đánh giá đưc hiu qu kinh t rng trng keo lai ca ngưi dân và các cơng ty các huyn Tuy Phưc, Vân Canh và Quy Nhơn tnh Bình Đnh, đ tài đ đã s dng phương pháp phân tích thu nhp – chi phí cĩ tính đn giá tr ca đng tin theo thi gian (CBA), đ trên cơ s tính tốn đưc nhng chi phí đu vào và thu nhp đu ra t vic khai thác và bán sn phm g, t đĩ xác đnh đưc li nhn rịng (NPV), t l thu hi ni b (IRR), t l thu nhp trên chi phí (CBR), thi gian thu hi vn (T) Các khon chi phí cho vic đu tư trng và chăm sĩc rng theo chu kỳ và c th tng khon mc cho các năm đưc trình bày phn trên. Kt qu tính tốn phân tích hiu qu kinh t chi tit đưc trình bày các ph lc 813. Kt qu chính đưc tng hp bng 4.7.
76. 67 Bng 4.7 Hiu qu kinh t ca rng trng keo lai ti các khu vc vi nhng ch s hu khác nhau T sut Thi gian Khu BCR Ch s hu NPV (VNĐ) lãi/vn IRR (%) hồn vn vc (ln) (%) (năm) Ngưi dân 13.860.173 1,82 81,8 21,9 6,55 Tuy Phưc Cơng ty Phưc Vân 8.808.983 1,46 45,6 16,8 6,68 Ngưi dân 19.378.209 2,10 109,7 25,4 6,47 Quy Nhơn Cơng ty Quy Nhơn 14.482.765 1,74 74,0 20,9 6,57 Ngưi dân 19.994.410 2,22 122,1 26,8 6,45 Vân Canh Cơng ty Hà Thanh 18.905.189 2,07 106,6 25,0 6,48 Qua bng 4.7 phân tích v quan h chi phí – thu nhp (CBA) ta cĩ th nhn thy hình thc kinh doanh rng trng keo lai là cĩ lãi, th hin qua ch tiêu giá tr hin ti rịng NPV (li nhun đưc quy v giá tr đng tin thi đim hin ti) đt đưc t 8,8 triu đn gn 20 triu đng trong vịng 7 năm, trung bình lãi 1,3 đn 2,9 triu đng/ha/năm vi lãi sut vay vn ngân hàng là 8,4%/năm. Thơng qua ch tiêu này ta bit đưc là vic kinh doanh đã đưc chp nhn vì đã cĩ lãi, nhưng ch tiêu này ch đánh giá v mt s lưng, chưa đánh giá đúng cht lưng ca các chi phí đ đt đưc giá tr hin ti rịng (li nhun thu đưc), cho nên ta chưa bit đưc cht lưng đu tư tt hay xu, vì vy ta cn phi kt hp vi các ch tiêu khác na đ đánh giá hiu qu kinh t mang li mt cách khách quan hơn như: T l thu nhp/chi phí (BCR), t l lãi/vn (ln) và t l thu hi vn (IRR) Các kt qu phân tích trên ch ra như sau: T l thu nhp / chi phí BCR: 1,46 2,22 (ln) > 1 T sut lãi/vn: 45,6– 122,1% T l thu hi ni b IRR: 16,8 – 26,8%