Luận án Xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh Quân đội nhân dân Lào trong giai đoạn hiện nay

Nội dung text: Luận án Xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh Quân đội nhân dân Lào trong giai đoạn hiện nay

1. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng! Tác giả Bunlon Saluôisắc
2. 3 MỤC LỤC Trang TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT MỞ ĐẦU 5 TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 11 Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ THỦ TRƯỞNG CHÍNH TRỊ Ở CÁC TRUNG ĐOÀN BỘ BINH QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN LÀO 38 1.1. Trung đoàn bộ binh và đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh Qu©n đội nhân dân Lào 38 1.2. Những vấn đề cơ bản về xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh Quân đội nhân dân Lào 63 Chương 2 THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG KINH NGHIỆM XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ THỦ TRƯỞNG CHÍNH TRỊ Ở CÁC TRUNG ĐOÀN BỘ BINH QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN LÀO 77 2.1. Thực trạng xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh trong Quân đội nhân dân Lào 77 2.2. Nguyên nhân và những kinh nghiệm xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh Quân đội nhân dân Lào 96 Chương 3 MỤC TIÊU, YÊU CẦU VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CƠ BẢN TĂNG CƯỜNG XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ THỦ TRƯỞNG CHÍNH TRỊ Ở CÁC TRUNG ĐOÀN BỘ BINH QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN LÀO GIAI ĐOẠN HIỆN NAY 112 3.1. Sự phát triển của tình hình nhiệm vụ và mục tiêu, yêu cầu tăng cường xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh Quân đội nhân dân Lào giai đoạn hiện nay 112 3.2. Những giải pháp cơ bản tăng cường xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh Quân đội nhân dân Lào giai đoạn hiện nay 125 KẾT LUẬN 175 DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 177 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 178 PHỤ LỤC 198
3. 4 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CHỮ VIẾT ĐẦY ĐỦ CHỮ VIẾT TẮT Ban chấp hành BCH Ban Chấp hành Trung ương BCHTW Chính trị quốc gia CTQG Chủ nghĩa xã hội CNXH Công tác đảng, công tác chính trị CTĐ, CTCT Đảng uỷ Bộ Quốc phòng ĐUBQP Hà Nội H Nhà xuất bản Nxb Quân đội nhân dân QĐND Trang tr Trong sạch vững mạnh TSVM Vững mạnh toàn diện VMTD Xã hội chủ nghĩa XHCN
4. 5 MỞ ĐẦU 1. Giới thiệu khái quát về luận án Luận án nghiên cứu: “Xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh Quân đội nhân dân Lào trong giai đoạn hiện nay”, là hướng nghiên cứu được ấp ủ, tâm huyết từ lâu của nghiên cứu sinh trong nhiều năm học tập, công tác tại nhà trường và đơn vị. Đề tài được thực hiện dựa trên hệ thống lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, quan điểm của Chủ tịch Cay Xỏn Phôm Vi Hản và đường lối, quan điểm của Đảng nhân dân cách mạng Lào về chiến lược cán bộ thời kỳ mới, trong đó có đường lối, chủ trương xây dựng đội ngũ cán bộ trong lực lượng vũ trang nhân dân nói chung, đội ngũ cán bộ quân đội và đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào nói riêng, góp phần xây dựng QĐND Lào cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Quá trình thực hiện đề tài luận án, tác giả có tiếp thu, kế thừa chọn lọc kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học có liên quan. Đề tài luận án hướng vào làm sáng tỏ những vấn đề cơ bản về xây dựng đội ngũ thủ thưởng chính trị - với tư cách là người đứng đầu về chính trị ở trung đoàn và thực tiễn xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh trong QĐND Lào thời gian qua. Trên cơ sở đó, đánh giá đúng thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân và rút ra một số kinh nghiệm xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào hiện nay. Từ sự phát triển của tình hình, nhiệm vụ, đề tài xác định mục tiêu, yêu cầu và đề xuất những giải pháp cơ bản xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào giai đoạn hiện nay. 2. Lý do chọn đề tài luận án Cán bộ và công tác cán bộ là vấn đề có tầm quan trọng đặc biệt, có ý nghĩa sống còn đối với toàn bộ sự nghiệp cách mạng của Đảng nhân dân cách mạng Lào. Tiến hành tốt công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ sẽ quyết định đến sự thành bại của đường lối nhiệm vụ chính trị, đường lối nhiệm vụ
5. 6 công tác tổ chức của Đảng trong từng giai đoạn cách mạng. Chủ tịch Cay Xỏn Phôm Vi Hản - học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng khẳng định: “Nếu không có cán bộ tốt, mọi công việc đều không thắng lợi”. Trong quân đội, đội ngũ cán bộ có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng, trực tiếp góp phần xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan, đơn vị và toàn quân. QĐND Lào do Chủ tịch Cay Xỏn Phôm Vi Hản sáng lập và rèn luyện, ngay từ khi ra đời cho đến nay, Đảng nhân dân cách mạng Lào luôn luôn quan tâm, chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội, trước hết là đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các đơn vị quân đội và đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh. Đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh là một bộ phận đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt của Đảng ở các trung đoàn trong QĐND Lào, là người chủ trì về chính trị, giữ vai trò rất quan trọng trong việc tổ chức tiến hành công tác tư tưởng, công tác tổ chức và chính sách ở các đơn vị trong QĐND Lào; trực tiếp đưa đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Pháp luật của Nhà nước thấm nhuần tới toàn thể cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị, xây dựng nhân tố chính trị tinh thần, biến ý chí, quyết tâm của các tổ chức, lực lượng, của mọi cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị thành hiện thực, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ Đảng, Nhà nước, nhiệm vụ của quân đội và cấp trên giao phó Với ý nghĩa đó, có thể thấy đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào là những người giữ vững định hướng chính trị của Đảng ở các trung đoàn quyết định trực tiếp nhất tới chất lượng, hiệu quả hoạt động ở các trung đoàn bộ binh trong QĐND Lào, trước hết là hoạt động CTĐ,CTCT; chịu trách nhiệm trước Đảng và cấp trên về chất lượng chính trị của đơn vị, xây dựng khối đoàn kết thống nhất chặt chẽ trong tập thể lãnh đạo, chỉ huy đơn vị, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.
6. 7 Hiện nay, các trung đoàn bộ binh QĐND Lào có nhiệm vụ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trước diễn biến nhanh chóng, phức tạp, mau lẹ và chứa đựng nhiều yếu tố khó lường của tình hình thế giới, khu vực và trong nước; khi cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc diễn ra quyết liệt; các thế lực phản động quốc tế, cấu kết chặt chẽ với lực lượng phản động trong nước đã và tiếp tục dùng mọi âm mưu thủ đoạn để xoá bỏ thành quả cách mạng, sự lãnh đạo của Đảng nhân dân cách mạng Lào, phi chính trị hoá quân đội và lực lượng vũ trang. Đó là những yêu cầu khách quan trong xây dựng QĐND Lào vững mạnh về mọi mặt, trước hết là vững mạnh về chính trị; trong đó xác định xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị là một khâu then chốt. Thời gian qua, quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng nhân dân cách mạng Lào, của Tổng cục Chính trị QĐND Lào công tác xây dựng đội ngũ cán bộ nói chung, đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh nói riêng đã có sự chuyển biến tích cực về mọi mặt. Nhờ vậy, phẩm chất, năng lực của đội ngũ thủ thưởng chính trị đã có sự chuyển biến, tiến bộ, từng bước đáp ứng ngày càng tốt hơn chức trách, nhiệm vụ được giao, xây dựng các trung đoàn VMTD, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, công tác xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào có mặt vẫn còn tồn tại những hạn chế, khuyết điểm, như: một bộ phận thủ trưởng chính trị chưa quán triệt sâu sắc đường lối, chính sách của Đảng, nghị quyết của ĐUBQP, giải quyết các mối quan hệ công tác trong đơn vị vẫn còn lúng túng không phù hợp với thực tiễn, đồng thời kiến thức, năng lực, kinh nghiệm, phương pháp tác phong công tác chưa ngang tầm vị trí, vai trò của người chủ trì về chính trị. Những hạn chế, khuyết điểm đó trực tiếp ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động CTĐ, CTCT, chất lượng chính trị và kết quả hoàn thành nhiệm vụ của các trung đoàn bộ binh QĐND Lào.
7. 8 Vì vậy, việc nghiên cứu luận giải, làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn cơ bản, từ đó xác định mục tiêu, yêu cầu và đề xuất những giải pháp khả thi trong xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh Quân đội nhân dân Lào giai đoạn hiện nay vừa là vấn đề có ý nghĩa cơ bản lâu dài vừa thể hiện sự cấp thiết hiện nay. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài *Mục đích: Trên cơ sở làm rõ những vấn đề cơ bản về lý luận và thực tiễn, đề xuất những giải pháp cơ bản xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở câc trung đoàn bộ binh QĐND Lào vững mạnh trong giai đoạn hiện nay. * Nhiệm vụ: - Luận giải làm rõ đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh và những vấn đề cơ bản về xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào. - Đánh giá đúng thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân và rút ra những kinh nghiệm xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào hiện nay. - Phân tích sự phát triển của tình hình nhiệm vụ, xác định mục tiêu, yêu cầu và đề xuất những giải pháp cơ bản tăng cường xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào giai đoạn hiện nay. 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu * Đối tượng: Xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào là đối tượng nghiên cứu của luận án. * Phạm vi nghiên cứu: - Luận án tập trung nghiên cứu xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào, gồm: thủ trưởng chính trị trung đoàn, thủ trưởng chính trị tiểu đoàn và thủ trưởng chính trị ở các đại đội thuộc trung đoàn.
8. 9 - Đối tượng và phạm vi khảo sát: tiến hành khảo sát bằng phiếu trưng cầu ý kiến với đội ngũ thủ trưởng chính trị và 200 cán bộ ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào. Các số liệu, tư liệu nghiên cứu, khảo sát phục vụ cho luận án được giới hạn từ năm 2006 đến nay. 5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu * Cơ sở lý luận: Là hệ thống các quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm Cay Xỏn Phôm Vi Hản, các Văn kiện Nghị quyết của Đảng, Nhà nước, nghị quyết của BCHTW Đảng, nghị quyết và quy định của ĐUBQP QĐND Lào về xây dựng đội ngũ cán bộ cũng như đội ngũ thủ trưởng chính trị trong QĐND Lào. * Cơ sở thực tiễn: Công tác xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào; các báo cáo tổng kết của Tổng cục Chính trị Bộ Quốc phòng Quân đội nhân dân Lào, của các trung đoàn bộ binh về công tác cán bộ, đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh; các số liệu điều tra khảo sát thực tế ở các đơn vị. * Phương pháp nghiên cứu: Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tác giả sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu của khoa học chuyên ngành và liên ngành; trong đó chú trọng phương pháp lô gíc - lịch sử, phân tích và tổng hợp, phương pháp tổng kết thực tiễn, điều tra xã hội học và phương pháp chuyên gia để hoàn chỉnh đề tài. 6. Những đóng góp mới của luận án - Làm sáng tỏ thêm những vấn đề cơ bản về xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào - Khái quát kinh nghiệm xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào thời gian qua - Đề xuất những nội dung giải pháp cụ thể nhằm tăng cường xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào giai đoạn hiện nay.
9. 10 7. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của luận án - Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần cung cấp thêm luận cứ khoa học, giúp cho Đảng uỷ, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, đảng uỷ, thủ trưởng, cơ quan chức năng cấp trên xác định mục tiêu, phương hướng, lựa chọn giải pháp xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào giai đoạn hiện nay. - Luận án có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, giảng dạy về CTĐ, CTCT trong các nhà trường QĐND Lào. 8. Kết cấu của luận án Luận án gồm: Mở đầu, tổng quan, 3 chương (6 tiết), kết luận, danh mục các công trình tác giả đã công bố, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.
10. 11 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ THỦ TRƯỞNG CHÍNH TRỊ Ở CÁC TRUNG ĐOÀN BỘ BINH QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN LÀO GIAI ĐOẠN HIỆN NAY Vấn đề nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án khá đa dạng, phong phú. Tài liệu tổng quan được chọn lọc từ các nước Liên Xô (trước đây), Trung Quốc, chủ yếu từ các công trình, đề tài ở Việt Nam và các công trình, đề tài đã nghiệm thu, công bố ở trong nước. Các công trình này có đối tượng, phạm vi nghiên cứu khác nhau, đề cập nhiều vấn đề về xây dựng đội ngũ cán bộ trong quân đội. Để phục vụ việc xác định hướng nghiên cứu của luận án, nội dung tổng quan tập trung khai thác những nội dung có liên quan đến xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào giai đoạn hiện nay. 1. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài 1.1. Các công trình nghiên cứu ở Liên Xô (trước đây) và Trung Quốc * Các công trình nghiên cứu ở Liên Xô (trước đây) Bộ Quốc phòng Liên Xô, Viện Lịch sử quân sự, “Lịch sử công tác đảng, công tác chính trị trong các lực lượng vũ trang Liên Xô 1918 - 1973”. Bản dịch tiếng Việt, Nxb QĐND, H, 1976 [2]. Cuốn sách do tập thể tác giả gồm những sĩ quan cao cấp, đồng thời là các nhà khoa học biên soạn, A.A.Êpisép (chủ biên). Với dung lượng 604 trang, cuốn sách kết cấu thành bảy chương; nghiên cứu CTĐ, CTCT trong Quân đội và Hạm đội Xô viết; trong đó xác định cơ sở và nguyên tắc CTĐ, CTCT. Đây là công trình tổng kết sâu sắc về quá trình hình thành và phát triển chế độ CTĐ, CTCT; chế độ chính uỷ, chính trị viên trong các lực lượng vũ trang Liên Xô qua các giai đoạn lịch sử, gắn quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Liên Xô XHCN (giai đoạn 1918 - 1973). Bàn về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, yêu cầu phẩm chất, năng lực của đội ngũ chính uỷ trong Quân đội và Hải quân Liên Xô, ở điểm 1, phần II, chương 2 các tác giả chỉ rõ: các chính uỷ đã trở thành những người đầu tiên
11. 12 tổ chức và lãnh đạo CTĐ, CTCT trong bộ đội và hạm tàu. Chức năng chủ yếu là kiểm tra về mặt chính trị hoạt động của các chuyên gia quân sự, tướng lĩnh và sĩ quan của quân đội cũ được thu hút vào hồng quân và hạm đội, ngăn chặn mọi âm mưu nhằm làm yếu sức mạnh của quân đội. Các chính uỷ là những người tổ chức CTĐ, CTCT. Cùng với các đảng viên trong quân đội, các chính uỷ đã đẩy mạnh công tác tư tưởng và công tác tổ chức trong chiến sĩ và nhân dân địa phương, tổ chức ở các đơn vị những chi bộ cộng sản, họ đã lãnh đạo toàn bộ công tác chính trị, xây dựng và hoạt động của các tổ chức đảng ở trung đoàn [2, tr. 64]. Trong tác phẩm còn trích dẫn một số văn kiện của Đảng cộng sản (b) Nga và của Đoàn Chủ tịch Xô Viết tối cao Liên Xô nói về vai trò, chức trách, nhiệm vụ của chính uỷ. Khẳng định chức năng của các chính uỷ là người lãnh đạo CTĐ, CTCT; Bản hướng dẫn của BCHTƯ Đảng Cộng sản (b) Nga về tổ chức các chi bộ đảng trong các đơn vị Hồng quân (tháng 1 năm 1919) chỉ rõ: “Dưới sự chỉ đạo của đảng uỷ cấp trên, các chi bộ trung đoàn có chính uỷ là người lãnh đạo toàn quyền về công tác đảng ở mặt trận” [2, tr. 64]. Nghị quyết Đại hội lần thứ VIII của Đảng Cộng sản (b) Nga (tháng 3 năm 1919), về vấn đề quân sự cũng khẳng định: “Các chính uỷ trong quân đội không chỉ là đại diện trực tiếp của chính quyền Xô Viết, mà trước hết là người mang tinh thần của Đảng, kỷ luật của Đảng, tính kiên nghị và lòng dũng cảm của Đảng vào trong cuộc đấu tranh để thực hiện những mục tiêu đã được đề ra” [2, tr.65]. Chức năng của chính uỷ được xác định lãnh đạo chính trị, trực tiếp tiến hành CTĐ, CTCT; người chỉ huy cũng như chính uỷ đều chịu trách nhiệm như nhau về huấn luyện, giáo dục và trạng thái tinh thần - chính trị của đơn vị. Chính uỷ và người chỉ huy trong công tác phải có sự phối hợp chung và chịu trách nhiệm ngang nhau trước Đảng và Chính phủ về tình hình đơn vị mà họ phụ trách [2, tr. 248]. Trong bản “Điều lệnh về các uỷ viên quân sự của hồng quân công nông” do Đoàn chủ tịch Xô Viết tối cao
12. 13 Liên Xô duyệt y, trong Chỉ thị của Bộ dân uỷ Quốc phòng Liên Xô và Tổng cục Chính trị của Hồng quân công nông “Về nhiệm vụ của các uỷ viên quân sự và cán bộ chính trị trong Hồng quân” đã chỉ rõ: Các uỷ viên quân sự là người đại diện cho Đảng và Chính phủ trong Hồng quân và Hạm đội. Cùng với người chỉ huy, uỷ viên quân sự phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về việc hoàn thành nhiệm vụ chiến đấu, về tinh thần kiên định của mọi quân nhân trong chiến đấu, về tinh thần sẵn sàng chiến đấu đến giọt máu cuối cùng với kẻ thù của Tổ quốc [2, tr. 336]. Các tác giả đã khái quát rõ nét quá trình hình thành và phát triển chế độ CTĐ, CTCT, chế độ chính uỷ, chính trị viên trong Quân đội và Hải quân Liên Xô (từ 1918 - 1973) và đưa ra kết luận: thực hiện chế độ chính uỷ, chính trị viên là vấn đề có tính nguyên tắc, là quan điểm cơ bản, xuyên suốt của V.I. Lênin trong xây dựng quân đội vô sản. V.I.Lênin đã từng khẳng định: “Chúng ta có một bộ máy quân sự to lớn. Không có các chính uỷ, chúng ta sẽ không có Hồng quân” [21, tr.179]. Chính uỷ, chính trị viên là người mang tinh thần Đảng, kỷ luật của Đảng, tính kiên nghị và lòng dũng cảm của Đảng trong quân đội; là người lãnh đạo chính trị, đảm nhiệm công tác chính trị trong quân đội; là người lãnh đạo chính trị, trực tiếp tiến hành CTĐ, CTCT, cùng với người chỉ huy chịu trách nhiệm về huấn luyện, giáo dục và trạng thái tinh thần - chính trị của đơn vị * Các công trình nghiên cứu ở Trung Quốc Chủ yếu đề cập ở dạng giáo trình, sử dụng trong các học viện quân sự, chính trị ở Trung Quốc, tác giả tiếp cận qua các bản dịch tiếng Việt. Tiêu biểu có một số giáo trình, như: - “Giáo trình CTĐ, CTCT trong Học viện, nhàn trường của Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc trong thời kì đổi mới” [12]. Nội dung gồm lời nói đầu và mười phần, đề cập tương đối toàn diện về lĩnh vực công tác chính trị trong Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc: khái luận về công tác chính trị tư
13. 14 tưởng; nội dung biện pháp xây dựng tư tưởng-văn hoá, xây dựng đảng bộ (đảng uỷ), xây dựng cơ quan chính trị, công tác chính trị trong ngành hậu cần, các quân binh chủng, các học viện và nghiên cứu khoa học quốc phòng, trong huấn luyện quân sự và chấp hành các nhiệm vụ và công tác chính trị trong dân quân và nghĩa vụ quân sự Đây là công trình mang tính lý luận và chỉ đạo thực tiễn. Cuốn sách tổng kết kinh nghiệm giáo dục, huấn luyện, phản ánh quy luật khách quan, khái quát những vấn đề mang tính quy luật được rút ra từ thực tiễn, có sự sáng tạo mới trên cơ sở phát huy truyền thống đáp ứng yêu cầu cải cách và xây dựng quân đội Trung Quốc theo hướng hiện đại hoá. Bàn về công tác xây dựng đội ngũ cán bộ Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc, các tác giả khẳng định: “con người là gốc của mọi sản nghiệp, đối với quân đội, cống tác cán bộ là cái gốc của công tác xây dựng quân đội, xây dựng hiện đại hoá quân đội, phải dựa vào cán bộ ”. Ở chương X, phần 3 trình bày về: vị trí, vai trò, nhiệm vụ cơ bản và công tác chủ yếu của chính uỷ và làm thế nào để chính uỷ hoàn thành tốt công tác. Về vị trí, vai trò, cả chính uỷ và người chỉ huy quân sự là thủ trưởng đơn vị, đồng phụ trách các mặt công tác của đơn vị. Chính uỷ có trách nhiệm to lớn về xây dựng tư tưởng và xây dựng Đảng của đơn vị. Về nhiệm vụ, chính uỷ có nhiệm vụ bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc đối với Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc về tư tưởng, chính trị và tổ chức; quán triệt thực hiện đường lối, phương châm, chính sách của Đảng Cộng sản Trung Quốc; bảo đảm cho bộ đội thực hiện hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ mà Đảng Cộng sản Trung Quốc giao phó trong bất kỳ điều kiện nào. Vì vậy, chính uỷ phải căn cứ theo công tác đảng của quân đội và nhiệm vụ cơ bản của công tác chính trị trong quân đội, căn cứ chỉ thị của Đảng và cấp trên, nghị quyết của đảng uỷ, kết hợp với tình hình thực tế của bộ đội, đơn vị mình để tiến hành tốt công tác chính trị trong phạm vi phụ trách. Để làm tốt công tác, chính uỷ phải nắm chắc đường lối, chính sách của Đảng và quán triệt, chấp hành chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên; xây dựng khối
14. 15 đoàn kết thống nhất, phải kiên trì nguyên tắc tính đảng; giải quyết đúng đắn mối quan hệ với người chỉ huy, phát huy đầy đủ vai trò của cơ quan chính trị; không ngừng thay đổi và hoàn thiện tác phong làm việc. - “Điều lệ công tác chính trị Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc” [10]. Nội dung gồm mười chương, kèm theo Thông tư của BCHTƯ Đảng Cộng sản Trung Quốc về việc ban hành “Điều lệ công tác chính trị Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc”. Điều lệ là văn kiện quan trọng, có tính pháp lý về xây dựng Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc về chính trị. Bao gồm: nguyên tắc chung; nội dung chủ yếu của công tác chính trị; Tổng bộ chính trị; tổ chức đảng; cơ quan kiểm tra kỷ luật của Đảng Cộng sản Trung Quốc trong quân đội; chính uỷ, chính trị viên tiểu đoàn và chính trị viên đại đội; cơ quan chính trị đơn vị cấp quân khu trở xuống; tổ chức đoàn thanh niên, hội nghị đại biểu quân nhân và hội đồng quân nhân trong quân đội Trong đó, tại chương VI xác định quan niệm về chính uỷ đã xác định rõ: chính uỷ và sỹ quan chỉ huy quân sự cùng cấp đều là thủ thưởng đơn vị sở tại, đều trực thuộc sự lãnh đạo của đảng uỷ cùng cấp, cùng phụ trách các công việc của đơn vị. Chính uỷ là người chủ trì công việc thường ngày của đảng uỷ. Chính uỷ chịu sự quản lý trực tiếp của thủ trưởng cấp trên. Về công tác chính trị, phục tùng chính uỷ và cơ quan chính trị cấp trên. Về công tác quân sự, phục tùng sỹ quan chỉ huy quân sự và cơ quan quân sự cấp trên. Mối quan hệ của chính uỷ với người chỉ huy: Chính uỷ với sỹ quan chỉ huy quân sự hợp tác mật thiết, giúp đỡ nhau trong công tác. Về nguyên tắc, khi có ý kiến không thống nhất, phải đưa ra thảo luận trước đảng uỷ để quyết định, hoặc xin ý kiến cấp trên giải quyết. Trong trường hợp khẩn cấp thuộc về công tác quân sự do sỹ quan chỉ huy quân sự quyết định; những vấn đề thuộc về công tác chính trị do chính uỷ quyết định, nhưng điều phải chịu trách nhiệm trước đảng uỷ và cấp trên, sau khi quyết định phải báo cáo và chịu kiểm tra của đảng ủy, cấp trên.
15. 16 * Các công trình nghiên cứu ở Việt Nam Thứ nhất, nhóm các công trình khoa học bàn về thực hiện chế độ chính uỷ, chính trị viên trong QĐND Việt Nam. Tiêu biểu có các công trình như: - Tô Xuân Sinh (chủ biên) với sách, “Chế độ chính uỷ, chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam” [38]. Tác giả đã đưa ra những tiêu chuẩn cơ bản: về phẩm chất, chính uỷ, chính trị viên là người phải tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng, có tinh thần cách mạng triệt để, kiên quyết chiến đấu đến cùng cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, trung thực, thật thà, có tinh thần đoàn kết cách mạng, thương yêu giai cấp đối với đồng chí, đồng đội; có thái độ tin cậy và thương yêu đối với quần chúng lao động, chín chắn, điểm đạm trong lãnh đạo, tích cực học tập, rèn luyện bản thân trở thành cán bộ, đảng viên ưu tú, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ mà Đảng giao phó, có ý thức tổ chức kỷ luật nghiêm minh, nâng cao tính nguyên tắc, tinh thần trách nhiệm, nêu gương cho mọi người Về năng lực: người chính ủy, chính trị viên phải có trình độ lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin, nắm vững đường lối, nhiệm vụ chính trị, đường lối, nhiệm vụ quân sự của Đảng, chủ trương, phương hướng, nhiệm vụ công tác chính trị, phải có kiến thức chuyên sâu về CTĐ, CTCT, phải có kiến thức về nghệ thuật quân sự, về khoa học kỹ thuật quân sự, văn hóa để tiến hành CTĐ, CTCT. Về phương pháp tác phong công tác: chính uỷ, chính trị viên phải quán triệt và làm theo tác phong công tác của Đảng. Đó là lý luận liên hệ với thực tiễn; tự phê bình và phê bình; liên hệ mật thiết với quần chúng; trong quá trình công tác phải điều tra, nghiên cứu, sâu sát, tỷ mỷ; phải thực hành dân chủ tập thể; làm việc có khoa học, chính xác Công trình khoa học này cũng nêu rõ: chính uỷ, chính trị viên là người chủ trì về chính trị trong đơn vị, trực tiếp tổ chức, chỉ đạo, tiến hành CTĐ, CTCT theo phạm vi chức trách, nhiệm vụ được giao, hoạt động dưới sự lãnh đạo trực tiếp của cấp uỷ (chi bộ) cấp mình, sự chỉ đạo, hướng dẫn của chính uỷ, chính trị
16. 17 viên và cơ quan chính trị cấp trên. Về công tác xây dựng Đảng và công tác chính trị thì chính uỷ, chính trị viên phục tùng sự chỉ đạo của chính uỷ, chính trị viên chấp hành mệnh lệnh quân sự của thủ trưởng quân sự và sự hướng dẫn về công tác quân sự của cơ quan quân sự cấp trên. Đồng thời khẳng định: Trong lịch sử Quân đội Việt Nam, đội ngũ chính uỷ, chính trị viên đã góp phần to lớn vào việc làm cho CTĐ, CTCT trở thành “linh hồn, mạch sống” của quân đội, Có thể khẳng định rằng, không có đội ngũ chính uỷ, chính trị viên thì CTĐ, CTCT trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ không thể tiến hành một cách có hiệu quả và do đó ảnh hưởng trực tiếp đến việc thiết lập và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội. - Phạm Văn Thắng (chủ biên),“Giáo trình công tác đảng, công tác chính trị” [43], đã đề cập: chính uỷ trung đoàn giữ vị trí chủ trì về chính trị, đảm nhiệm CTĐ, CTCT ở trung đoàn, hoạt động dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn của đảng uỷ, cơ quan chính trị, chính uỷ cấp trên và sự lãnh đạo của đảng uỷ trung đoàn. Đồng thời khẳng định chính uỷ trung đoàn có vai trò rất quan trọng, thể hiện: trực tiếp chỉ đạo, hướng dẫn tiến hành công tác xây dựng đảng bộ, tổ chức đảng trong trung đoàn TSVM, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của cấp uỷ, tổ chức đảng đối với đơn vị; trực tiếp tiến hành và chỉ đạo hoạt động CTĐ, CTCT, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng, hiệu lực CTĐ, CTCT ở trung đoàn; có vai trò quan trọng trong xây dựng đơn vị, xây dựng các tổ chức trong đơn vị vững mạnh, góp phần xây dựng trung đoàn vững mạnh về chính trị, nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của trung đoàn, góp phần tăng cường hiệu lực chỉ huy của trung đoàn trưởng. - Trương Thành Trung, với bài viết, “Một sự tiếp cận nhân cách chính uỷ, chính trị viên Quân đội nhân dân Việt Nam” [44]. Tác giả đưa ra mô hình nhân cách chính uỷ, chính trị viên phải là người có bản lĩnh chính trị vững vàng, có ý chí chiến đấu cao, có đạo đức trong sáng, có trí thức khoa học toàn diện, có năng lực lãnh đạo, chỉ huy quản lý tốt, có phong cách, tâm lý của người lãnh đạo.
17. 18 Ngoài ra tác giả còn yêu cầu người lãnh đạo phải quán triệt sâu sắc và tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện tốt chế độ chính uỷ, chính trị viên trong quân đội. - Tô Xuân Sinh, với bài viết: “Về vị trí, vai trò của chính uỷ, chính trị viên trong các đơn vị quân đội theo tinh thần Nghị quyết 51 của Bộ chính trị ” [36], đã xác định: chính uỷ, chính trị viên có trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo, tiến hành và chịu trách nhiệm cá nhân về giáo dục, xây dựng, quán triệt sâu sắc bản chất giai cấp công nhân của Đảng trong quân đội, để quân đội thực sự mang bản chất của giai cấp công nhân, tuyệt đối trung thành với mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của giai cấp công nhân, của Đảng cộng sản, là lực lượng vũ trang sắc bén, lực lượng chính trị tin cậy của Đảng, Nhà nước, nhân dân trong mọi tình huống; tuyên truyền, quán triệt có chất lượng, hiệu quả chủ nghĩa Mác-lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong quân đội và để hệ thống quan điểm đó trở thành nền tảng tư tưởng, giữ vai trò thống trị trong đời sống chính trị, văn hoá - tinh thần của cán bộ, chiến sỹ trong quân đội nói chung, ở mỗi đơn vị nói riêng; bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội thường xuyên được củng cố và tăng cường, luôn luôn chăm lo xây dựng hệ thống tổ chức đảng trong quân đội về chính trị, tư tưởng và tổ chức, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu nhằm phát huy vai trò hạt nhân lãnh đạo chính trị ở mỗi đơn vị; lãnh đạo, tổ chức cho các đơn vị trong toàn quân quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm chỉnh đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, kỷ luật của quân đội, các nghị quyết, chỉ thị của cấp uỷ, mệnh lệnh của thủ trưởng cấp trên, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước giao cho quân đội; nâng cao chất lượng chính trị của quân đội nói chung, của các đơn vị nói riêng, tập trung ở sự trong sạch về chính trị, có sức mạnh chính trị - tinh thần cao, trình độ sẵn sàng chiến đấu, sức mạnh chiến đấu cao, đủ sức hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao trong mọi tình huống.
18. 19 - Trần Phú Mừng, với bài viết “Rèn luyện phong cách lãnh đạo của chính uỷ, chính trị viên dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh” [30]. Tác giả xác định: Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm xây dựng đội ngũ chính uỷ, chính trị viên với tư cách là những cán bộ của Đảng, người đại diện Đảng trong quân đội. Người đã thường xuyên chăm lo rèn luyện phương pháp, tác phong công tác của cán bộ quân đội nói chung, chính uỷ, chính trị viên nói riêng. Theo người, chính uỷ, chính trị viên phải tu dưỡng, rèn luyện phong cách làm việc của người cán bộ quân đội; đồng thời, phải chú trọng rèn luyện phong cách lãnh đạo của người cán bộ Đảng. Người yêu cầu, để rèn luyện phong cách lãnh đạo, chính uỷ, chính trị viên phải rèn luyện tinh thần làm việc chí công vô tư, luôn đặt lợi ích của tổ chức đảng lên trên hết, phải lấy nghị quyết, nguyên tắc của Đảng làm cơ sở giải quyết các nhiệm vụ, các công việc, và ứng xử các mối quan hệ (đặc biệt là mối quan hệ với người chỉ huy); hết sức tránh thái độ làm việc tuỳ tiện, vô nguyên tắc, cảm tính, thiên vị. Trong hoạt động lãnh đạo, chính uỷ, chính trị viên phải giữ lập trường kiên định, nhất quán, cảnh giác, luôn có thái độ phê phán, đấu tranh quyết liệt đối với các quan điểm sai trái, với mọi biểu hiện xuyên tạc, chống lại quan điểm, nghị quyết, lợi ích của Đảng. Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở cán bộ, đặc biệt là chính uỷ, chính trị viên phải luôn tu dưỡng, rèn luyện tác phong sâu sát quần chúng, phải luôn sâu sát, quan tâm đến cán bộ, chiến sĩ; phải rèn luyện phong cách lãnh đạo có kế hoạch, dân chủ, tôn trọng tập thể, tạo được không khí cởi mở dân chủ trong tổ chức đảng, tổ chức chỉ huy và toàn đơn vị; cán bộ cấp trên luôn tôn trọng, lắng nghe ý kiến cấp dưới. - Triệu Hùng Sơn, với bài viết “Phát huy vai trò chủ trì về chính trị, hạt nhân lãnh đạo, trung tâm đoàn kết của chính uỷ, chính trị viên trong cấp uỷ, tổ chức đảng ở đơn vị cơ sở” [39]. Tác giả xác định: chủ trì về chính trị có nghĩa là chính uỷ, chính trị viên có nhiệm vụ giữ vững định hướng về chính trị của đơn vị trong tất cả các nhiệm vụ, các mặt hoạt động, các tổ chức, bảo đảm cho
19. 20 đơn vị thực hiện đúng đường lối chính trị, đường lối quân sự của Đảng. Chính uỷ, chính trị viên là người có trách nhiệm giáo dục, rèn luyện nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống cách mạng cho mọi cán bộ, đảng viên; xây dựng các tổ chức lãnh đạo, chỉ huy và tổ chức quần chúng vững mạnh, đủ sức hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. Trực tiếp hướng dẫn, chỉ đạo và kiểm tra các tổ chức, các lực lượng thực hiện nhiệm vụ xây dựng đơn vị về chính trị, tiến hành CTĐ, CTCT theo quy định cho từng cấp. Ngoài ra tác giả còn chỉ rõ: Trong thực hiện nhiệm vụ, chức trách của mình, người chính uỷ, chính trị viên có nhiều mối quan hệ khác nhau, trong đó mối quan hệ với người chỉ huy cùng cấp là mối quan hệ có vị trí đặc biệt quan trọng. Mối quan hệ giữa chính uỷ, chính trị viên với người chỉ huy cùng cấp là quan hệ phối hợp công tác. Người chính uỷ, chính trị viên phải thường xuyên và chủ động quan hệ chặt chẽ với người chỉ huy cùng cấp trên tình đồng chí, đoàn kết, thống nhất, tôn trọng, tin cậy và giúp đỡ nhau thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ của mỗi người. Thứ hai, nhóm các công trình khoa học bàn về nâng cao chất lượng và những giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị trong QĐND Việt Nam; có các công trình như: - “Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam trong thời kỳ mới” của Tổng cục Chính trị [42]. Cuốn sách đã bàn khá sâu sắc về nhiều nội dung lý luận như: nêu lên mô hình nhân cách người cán bộ chính trị; những vấn đề có tính quy luật trong đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chính trị; thực trạng chất lượng, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chính trị trong thời gian qua; những giải pháp đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chính trị trong thời kỳ mới - “Nâng cao chất lượng đội ngũ phó trung đoàn về chính trị của Quân đội nhân dân Việt Nam” của Vũ Quang ĐạoVũ [9]. Tác giả đã nghiên cứu vị trí, vai trò của đội ngũ cán bộ phó trung đoàn trưởng về chính trị trong
20. 21 đội ngũ cán bộ trung đoàn và đội ngũ cán bộ quân đội. Trên cơ sở phân tích thực trạng đội ngũ phó trung đoàn trưởng về chính trị trong QĐND Việt Nam hiện nay, vạch rõ những mâu thuẫn bất cập trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ, và những nguyên nhân của tình hình, khẳng định việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ phó trung đoàn trưởng về chính trị hiện nay là vấn đề cơ bản và cấp bách, đề xuất những giải pháp khả thi nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ phó trung đoàn trưởng về chính trị của quân đội trong tình hình hiện nay. - “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị trong quân đội theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn cách mạng hiện nay” của Nguyễn Văn Hiệp [13]. Trên cơ sở nghiên cứu tư tưởng của chủ tịch Hồ Chí minh về công tác cán bộ và đội ngũ cán bộ chính trị trong quân đội, tác giả đã phân tích đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ chính trị trong quân đội hiện nay, từ đó tìm ra những giải pháp thiết thực góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng quân đội cách mạng, chính qui, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. - “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị Ban chỉ huy quân sự huyện trong giai đoạn hiện nay (từ thực tiễn ở Quân khu 3)” của Nguyễn Tiến Long [24]. Tác giả đã nghiên cứu chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị Ban chỉ huy quân sự huyện (bao gồm phó chỉ huy trưởng về chính trị, chủ nhiệm chính trị, trợ lý chính trị) và hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị Ban chỉ huy quân sự huyện từ khảo sát thực tiễn địa bàn Quân khu 3. Tác giả đã làm rõ cơ sở khoa học về chất lượng và những vấn đề có tính nguyên tắc trong nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị Ban chỉ huy quân sự huyện; đánh giá thực trạng và khái quát một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị Ban chỉ huy quân sự huyện ở Quân khu 3; cụ thể hoá, làm rõ những yêu cầu về chất lượng và đề xuất những giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ chính trị Ban chỉ huy quân sự huyện trong giai đoạn hiện nay.
21. 22 - “Nâng cao đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ chủ trì ở đơn vị cơ sở binh chủng hợp thành Quân đội nhân dân Việt Nam” của Phạm Văn Vinh [50]. Tác giả đã làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và quan điểm về đạo đức cách mạng và nâng cao đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ chủ trì ở đơn vị cơ sở binh chủng hợp thành QĐND Việt Nam. Tác giả đánh giá đúng thực trạng đạo đức cách mạng và hoạt động nâng cao đạo đức cách mạng ở đơn vị cơ sở binh chủng hợp thành hiện nay, chỉ ra nguyên nhân và rút ra một số kinh nghiệm. Đề xuất những giải pháp chủ yếu nâng cao đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ chủ trì ở đơn vị cơ sở binh chủ hợp thành QĐND Việt nam hiện nay. - “Nâng cao năng lực giáo dục chính trị của đội ngũ cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở binh chủng hợp thành thuộc các Binh đoàn chủ lực Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay ” của Nguyễn Văn Hữu [17]. Tác giả đã chỉ ra những vấn đề lý luận cơ bản về nâng cao năng lực giáo dục chính trị của đội ngũ cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở binh chủng hợp thành thuộc các binh đoàn chủ lực. Trên cơ sở khảo sát thực tế, tác giả đánh giá đúng thực trạng, rút ra nguyên nhân và một số kinh nghiệm nâng cao năng lực giáo dục chính trị của đội ngũ cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở binh chủng hợp thành thuộc các binh đoàn chủ lực trong những năm gần đây. Chỉ ra phương hướng, yêu cầu và đề ra những giải pháp cơ bản nhằm nâng cao năng lực giáo dục chính trị ở đơn vị cơ sở binh chủng hợp thành thuộc các binh đoàn chủ lực hiên nay. - “Nâng cao chất lượng công tác xây dựng đảng của đội ngũ bí thư chi bộ trong quân đội” của Hoàng Việt Hùng [16]. Tác giả đã luận giải rõ vị trí, vai trò của đội ngũ bí thư trong mọi mặt hoạt động của đơn vị cơ sở. Năng lực tiến hành công tác xây dựng Đảng của bí thư chi bộ luôn tác động trực tiếp đến chất lượng, hiệu quả xây dựng chi bộ trong sạch vững mạnh và nhằm bảo đảm cho cấp uỷ, chi bộ vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, có năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu cao, thực sự là hạt nhân chính trị ở cơ sở, lãnh đạo đơn vị thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. Ngoài ra tác giả còn nêu lên
22. 23 những ưu điểm và hạn chế trong thực hiện công tác xây dựng Đảng của đội ngũ bí thư chi bộ trong quân đội và đưa ra một số giải pháp bồi dưỡng năng lực công tác xây dựng Đảng cho đội ngũ bí thư chi bộ trong quân đội. Thứ ba, nhóm các công trình khoa học bàn về xây dựng đội ngũ cán bộ trong QĐND Việt Nam. Trong số các công trình khoa học này có những công trình tiêu biểu như: - “Xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội của Quân đội nhân dân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh” của Nguyễn Quang Phát [32]. Tác giả đã phân tích, khái quát, làm sáng tỏ cơ sở hình thành và nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ chính trị viên. Dưới ánh sáng của tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm của Đảng, phân tích làm sáng tỏ những bài học kinh nghiệm từ thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội qua các thời kỳ cách mạng, đồng thời làm rõ thực trạng và những vấn đề đặt ra với công tác xây dựng đội ngũ này trong giai đoạn hiện nay. Góp phần làm rõ phương hướng và những giải pháp cơ bản xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội theo tư tưởng Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới. - “Xây dựng kỹ năng công tác đảng, công tác chính trị của đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội ở các đơn vị binh chủng hợp thành làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay” của Nguyễn Phương Đông [11]. Tác giả đã làm sáng tỏ một số vấn đề về kỹ năng công tác đảng, công tác chính trị, xây dựng kỹ năng công tác đảng, công tác chính trị của đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội ở các đơn vị binh chủng hợp thành làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu. Tác giả còn đánh giá thực trạng và làm rõ nguyên nhân trong xây dựng kỹ năng CTĐ, CTCT của đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội ở các đơn vị binh chủng hợp thành làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu hiện nay. Ngoài ra tác giả đã xác định phương hướng , yêu cầu và một số giải pháp cơ bản xây dựng kỹ năng
23. 24 CTĐ, CTCT của đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội ở các đơn vị binh chủng hợp thành làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu trong QĐND Việt Nam hiện nay. - “Bồi dưỡng năng lực thực hành công tác đảng, công tác chính trị của học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội của Học viện Chính trị quân sự trong giai đoạn hiện nay ” của Nguyễn Chính Lý [25]. Tác giả đã làm rõ những vấn đề lý luận về năng lực thực hành CTĐ, CTCT và bồi dưỡng năng lực thực hành CTĐ, CTCT của học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội ở Học viện chính trị quân sự. Tác giả đánh giá đúng thực trạng và khái quát một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực thực hành CTĐ, CTCT của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Chính trị quân sự hiện nay. Xác định phương hướng, yêu cầu và đề xuất những giải pháp cơ bản bồi dưỡng năng lực thực hành CTĐ, CTCT của học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội ở Học viện Chính trị quân sự trong giai đoạn hiện nay. - “Phát huy dân chủ để xây dựng đội ngũ cán bộ của dân, do dân, vì dân” của Nguyễn Doãn Khánh [18]. Tác giả đã quan tâm đẩy mạnh việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở gắn với việc xây dựng đội ngũ cán bộ, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, then chốt của công tác xây dựng Đảng, là giải pháp hàng đầu trong thực hiện chiến lược trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, là việc làm thiết thực, cụ thể hoá phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân giám sát”. Tác giả còn làm rõ thực hiện dân chủ trong đánh giá cán bộ, trong quy hoạch cán bộ, trong tuyển chọn, sắp xếp, bố trí, luân chuyển cán bộ, trong xây dựng tiêu chuẩn và thực hiện chuẩn hoá đội ngũ cán bộ. Từ thực tiễn bài viết còn kiến nghị một số vấn đề về phát huy dân chủ trong xây dựng đội ngũ cán bộ của dân, do dân và vì dân để thực hiện đạt được kết quả cao. - “Quán triệt quan điểm của Đảng trong xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội hiện nay” của Bùi Quang Cường [6]. Tác giả xác định: Cán bộ quân đội là nhân tố quyết định sức mạnh của quân đội, là lực lượng nòng cốt xây dựng
24. 25 nền quốc phòng toàn dân, bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ XHCN, giữ vững sự ổn định chính trị đất nước. Xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội vững mạnh là một nội dung trọng tâm của công tác xây dựng Đảng bộ quân đội và xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, đảm bảo cho quân đội thực sự là công cụ bạo lực sắc bén, lực lượng chính trị tuyệt đối trung thành tin cậy của Đảng, Nhà nước, sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao trong mọi tình huống. Quan điểm thể hiện mối quan hệ biện chứng thống nhất giữa đường lối chính trị, quân sự của Đảng với cán bộ và công tác cán bộ. Phải căn cứ vào đường lối chính trị, quân sự của Đảng, nhiệm vụ của quân đội, của đơn vị để tiến hành các nội dung công tác cán bộ; bảo đảm cho công tác cán bộ đúng quan điểm, nguyên tắc của Đảng và phục vụ cho hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ chính trị của đơn vị. Xây dựng đội ngũ cán bộ phải nắm vững tiêu chuẩn cán bộ, coi trọng cả đức và tài, cán bộ quân đội phải có bản lĩnh chính trị luôn kiên định, vững vàng, thực sự tin cậy về chính trị, trung thành tuyệt đối với Đảng, với chế độ XHCN, với Tổ quốc và nhân dân; có đạo đức cách mạng trong sáng, vì dân, vì nước, không quan liêu, tham nhũng, lãng phí và kiên quyết chống tham nhũng, lãng phí. Chú trọng đào tạo cán bộ từ những người ưu tú trong giai cấp công nhân, giai cấp nông dân, đội ngũ trí thức đã trải qua rèn luyện thử thách, cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ là người dân tộc thiểu số, chuyên gia trên các lĩnh vực, có chính sách thu hút trọng dụng nhân tài, tạo điều kiện để mọi người có thể mang hết nhiệt tình, trí tuệ, tài năng phục vụ Tổ quốc. - “Đổi mới đào tạo, bồi dưỡng cán bộ” của Đỗ Minh Cương [5]. Tác giả đã khẳng định rằng, Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn xác định giáo dục - đào tạo là quốc sách hàng đầu. Mặc dù đạt được nhiều kết quả, nhưng nhìn chung thời gian qua chất lượng và hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ vẫn chưa đạt yêu cầu. Do vậy tác giả đã nêu lên những hạn chế, nguyên nhân và những giải pháp cần thiết để đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đạt được kết quả cao.
25. 26 Các công trình khoa học trên với các góc độ khác nhau đã đề cập đến vấn đề đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ của Đảng trong QĐND Việt Nam. Các tác giả đã luận giải những vấn đề cả lý luận, thực tiễn theo phạm vi nghiên cứu; làm rõ về đặc điểm, những vấn đề có tính nguyên tắc CTĐ, CTCT; đặc điểm đội ngũ cán bộ chính trị, biên chế tổ chức đội ngũ cán bộ chính trị trong QĐND Việt Nam; vai trò của đội ngũ cán bộ chính trị trong thực hiện cơ chế một người chỉ huy trước đây và thực hiện chế độ chính uỷ, chính trị viên hiện nay; sự cần thiết phải xây dựng đội ngũ cán bộ này. Trong số các công trình khoa học này, đặc biệt có những công trình có một số nội dung gần với đề tài luận án, có thể tham khảo, vận dụng một cách trực tiếp xét về góc độ phương pháp luận như: “Chế độ chính uỷ, chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam ”, "Xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội của Quân đội nhân dân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh”. 1.2. Các công trình nghiên cứu ở Lào Thứ nhất, nhóm các công trình khoa học nghiên cứu về chiến tranh cách mạng, về công tác cán bộ của Đảng nhân dân cách mạng Lào. - “Tổng kết chiến tranh nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng nhân dân cách mạng Lào (1945 - 1975)” của Tổng cục Chính trị QĐND Lào [102]. Đây là một công trình khoa học nghiên cứu tổng kết thực tiễn và chứa đựng nhiều nội dung về lý luận cũng như thực tiễn lãnh đạo của Đảng trong tiến hành chiến tranh nhân dân, toàn dân, toàn diện ở Lào. Cuốn sách đã tổng kết những nội dung quan trọng, có hệ thống, chỉ rõ hoàn cảnh lịch sử, nguyên nhân, tính chất đặc biệt của chiến tranh; rút ra 8 kinh nghiệm tiến hành chiến tranh nhân dân ở Lào. Công trình không chỉ có giá trị đối với lịch sử, mà còn có giá trị quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước theo định hướng XHCN hiện nay; đồng thời còn là tài liệu quan trọng để giáo dục cán bộ, đảng viên và thế hệ trẻ, tầng lớp nhân dân về vai
26. 27 trò lãnh đạo của Đảng và truyền thống của đất nước, của quân đội, niềm tự hào lớn của quân đội, nhân dân. Công trình không chỉ đánh giá đúng đắn sự kiện, mà còn rút ra nhiều bài học kinh nghiệm có giá trị chỉ đạo công tác xây dựng đội ngũ cán bộ nói chung và xây đội ngũ cán bộ chính trị trong quân đội nói riêng, khẳng định vai trò và năng lực hoạt động CTĐ, CTCT của đội ngũ cán bộ chính trị quân đội trong tiến hành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ. - “Công tác chính trị, tư tưởng và văn hoá” của Bộ Thông tin và Văn hoá [56]. Cuốn sách đã đi sâu phân tích, luận giải làm sáng tỏ việc thực hiện công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên cũng như việc tổ chức thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước trong sự nghiệp đổi mới những năm qua, trong đó cuốn sách đã làm rõ sự cần thiết để đổi mới công tác cán bộ của Đảng cho phù hợp với tình hình thực tiễn ở trong nước và quốc tế; phù hợp với những mục tiêu, yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ có đạo đức cách mạng, trình độ và năng lực vững vàng đi đôi với xây dựng tổ chức đảng TSVM làm cho sự phát triển bền vững của đất nước. Cuốn sách đã đề ra một số vấn đề cơ bản để thực hiện công tác cán bộ của Đảng đạt được hiệu quả cao trong những năm tới. - “Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý kinh tế của Đảng và Nhà nước Lào trong giai đoạn hiện nay” của Sỉnh Kham Phôm Ma Xay [89].Tác giả đề cập đến một số vấn đề nội dung đào tạo, nội dung bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý kinh tế của Đảng, Nhà nước trong giai đoạn mới dưới góc độ xây dựng Đảng, ở đây tác giả đã nghiên cứu luận giải, làm rõ vị trí, vai trò, đặc điểm yêu cầu công tác xây dựng đội ngũ cán bộ và đề ra một số giải pháp góp phần đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ lãnh đạo, quản lý trong lĩnh vực quản lý kinh tế thời kỳ mới. - “Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh khu vực phía Bắc của nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào trong giai đoạn hiện nay” của Bun
27. 28 Lư Sổm Sắc Đi [101]. Trong công trình, tác giả đã đề cập đến một số vấn đề về quan niệm, vị trí, vai trò, đặc điểm của đội ngũ cán bộ chủ chốt ở các tỉnh khu vực phía Bắc Lào. Tác giả còn nêu rõ những yêu cầu mới với đội ngũ cán bộ chủ chốt và những biện pháp góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh khu vực phía Bắc của nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào giai đoạn hiện nay. - “Công tác đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt thuộc diện Trung ương quản lý ở Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào trong thời kì đổi mới” của Khăm Phăn Phôm Ma Thắt [79]. Trong công trình, tác giả đã đề cập đến một số vấn đề về quan niệm, vị trí, vai trò, đặc điểm của đội ngũ cán bộ và công tác đào tạo đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt thuộc diện Trung ương quản lý ở Lào. Tác giả còn nêu rõ những yêu cầu mới với đội ngũ cán bộ lãnh đạo và những biện pháp góp phần công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt thuộc diện Trung ương quản lý ở Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào hiện nay. - “Một số ý kiến về công tác cán bộ trong thời kỳ mới” của Kham Kong Thăm Ma Thê Va [81]. Bài viết cho rằng, công tác cán bộ là công tác cụ thể, thực tế, mềm dẻo và là một công việc khó, bởi vì là công việc thực hiện trực tiếp đối với con người có trình độ, sự hiểu biết và có thái độ khác nhau, nhưng cũng không có ý nghĩa rằng, thực hiện công tác cán bộ phải làm theo ý muốn của mọi cán bộ. Do đó, người viết đã yêu cầu người làm công tác tổ chức - cán bộ phải là những người có ý thức sâu sắc và khách quan, điều quan trọng phải am hiểu, yêu thương, giúp đỡ và khen thưởng cán bộ, nắm vững tình hình hoạt động và biết bố trí, sử dụng đúng đắn cán bộ theo khả năng, trình độ học vấn của họ. - “Tầm quan trọng của cán bộ lãnh đạo và cán bộ quản lý” của Phệt Phu Thon [113]. Bài viết cho rằng: sự lãnh đạo và quản lý là một hoạt động cần thiết trong đời sống xã hội, ở nơi nào có tổ chức thì ở nơi đó có sự lãnh
28. 29 đạo và quản lý. Đồng thời còn nêu lên đặc điểm, sự giống nhau và khác nhau giữa cán bộ lãnh đạo và cán bộ quản lý. Từ đó bài viết đã kết luận rằng, bồi dưỡng, đào tạo, lựa chọn và bố trí cán bộ lãnh đạo và cán bộ quản lý là khoa học về nghệ thuật và đòi hỏi đảng uỷ các cấp, đặc biệt là những người làm công tác tổ chức phải nắm vững và sử dụng một cách sáng tạo và linh hoạt. - “Sự cần thiết trong xây dựng cán bộ lãnh đạo - cán bộ quản lý trong điều kiện mới ” của Đa Ly Văn Sai No La Đy [96]. Tác giả cho rằng, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị, nhiệm vụ chuyên môn và sự trưởng thành của nền kinh tế - xã hội trong sự nghiệp cách mạng của nước ta hiện nay, việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo - quản lý của Đảng cả về chất lượng và số lượng là sự cần thiết và cấp bách, trong đó phải tập trung vào nâng cao trình độ cán bộ về bản lĩnh chính trị và đạo đức cách mạng là gốc.Từ đó đã nêu ra một số phương pháp về xây dựng cán bộ lãnh đạo và quản lý các cấp cho phù hợp bởi vì đó là một công tác có ý nghĩa quyết định đến thắng lợi hay thất bại trong tổ chức thực hiện đường lối, chính sách mà Đảng và Nhà nước đề ra trong từng giai đoạn. - “Phải đề ý đặc biệt đối với việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ kế thừa trong chức vụ lãnh đạo - quản lý ” của Thong Chăn Phêt Bun My [98]. Nội dung của bài đã nêu lên sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với công tác xây dựng cán bộ lãnh đạo - quản lý. Dựa trên cơ sở nắm vững và quán triệt quan điểm của Đảng, bài viết cho rằng, việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ nói chung, cán bộ lãnh đạo - quản lý nói riêng phải tiến hành thường xuyên, toàn bộ và có trọng tâm trọng điểm. Tác giả cũng đưa ra một số giải pháp bảo đảm cho công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo - quản lý đạt được hiệu quả cao trong thời kỳ mới. - “Giáo dục chính trị - tư tưởng để nâng cao vai trò của cán bộ phòng chống hiện tượng tiêu cực trong xã hội trong điều kiện mới ” của Kham Pheo Chit Đa Vông [83]. Tác giả đã nêu lên những hiện tượng tiêu cực trong xã hội đã từng xảy ra bằng nhiều hình thức khác nhau và có xu hướng ngày càng
29. 30 tăng trong nước ta hiện nay làm ảnh hưởng đến tình hình mất trật tự trong xã hội. Từ đó, bài viết đã nêu một số ý kiến cần chú ý mà trước hết phải thường xuyên giáo dục chính trị - tư tưởng cho cán bộ lãnh đạo - chỉ huy các cấp trở thành cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, có phong cách công tác tiến bộ và hoàn thành mọi nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước giao phó. - “Tăng cường xây dựng đội ngũ cán bộ ở ngành tư pháp để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị của Đảng trong thời kỳ mới” của Kham Phuông Thip Pha Vông [84]. Tác giả đã khẳng định vị trí, vai trò, tầm quan trọng của cán bộ và công tác cán bộ ở ngành tư pháp của nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào, ngoài ra còn nêu lên những mặt tích cực và mặt yếu kém trong những năm vừa qua, nêu ra một số phương hướng và biện pháp để xây dựng đội ngũ cán bộ ở ngành tư pháp có chất lượng và đạt được kết quả cao. - “Việc rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên là sự cần thiết khách quan” của Kham Chăn Vông Sen Bun [85]. Tác giả cho rằng, việc rèn luyện đạo đức cách mạng là một hành động của con người nói chung, của cán bộ, đảng viên nói riêng mang tính rất quan trọng trong thực hiện công tác bằng cách tiếp cận lý thuyết và thực tiễn với phong trào cách mạng. Do sự yêu cầu của nhiệm vụ chính trị trong công cuộc đổi mới, tác giả đã nêu lên những vấn đề quan trọng để cho cán bộ, đảng viên tích cực rèn luyện trở thành cán bộ, đảng viên có đức, có tài và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. - “Quy hoạch cán bộ là công việc quan trọng trong xây dựng cán bộ kế thừa” của Thong Xiên Su Na Khên [99]. Tác giả cho rằng, quy hoạch cán bộ là việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, là dự kiến để bố trí, xắp xếp cán bộ theo yêu cầu của công việc, nói cách khác, quy hoạch cán bộ chính là việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ kế thừa theo các chức vụ ở các cấp nhằm bồi dưỡng, đào tạo cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, có năng lực và có khả năng tổ chức thực hiện thành công đường lối của Đảng, chính sách của
30. 31 Nhà nước. Tác giả còn nêu lên những ưu điểm, khuyết điểm trong những năm qua và đặt ra những vấn đề cần thiết làm cho công tác quy hoạch cán bộ ở đảng uỷ các cấp trong những năm tới đạt được kết quả cao. Những công trình khoa học này ở các góc độ khác nhau đã đề cập trực tiếp đến vấn đề quy hoạch, đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chủ chốt của Đảng cả về lý luận và thực tiễn; đề cập, luận giải những vấn đề có tính nguyên tắc và giải pháp về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ của Đảng. Trong số các công trình khoa học trên, có nhiều nội dung liên quan đến đề tài luận án, tác giả tham khảo, vận dụng, kế thừa trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài. Thứ hai, nhóm các công trình khoa học nghiên cứu về công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ trong QĐND Lào. - “CTĐ, CTCT của Đảng trong Quân đội nhân dân Lào giai đoạn bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước giai đoạn hiện nay ” của đồng tác giả Vilaphăn Đuôngmany, Tuy Thămmathong, Mayxúc Vixayxổmbắt, Bunlon Saluôisắc, Phukhổng Manôla (chủ biên) [116]. Các tác giả đã luận giải về CTĐ, CTCT của Đảng trong quân đội, trong đó có công tác cán bộ của Đảng trong quân đội; đã phân tích làm rõ cơ sở lý luận về hoạt động CTĐ, CTCT của Đảng trong quân đội, khẳng định tầm quan trọng công tác cán bộ và chức năng, vai trò và nhiệm vụ to lớn của đội ngũ cán bộ trong quân đội, sức mạnh chiến đấu bảo đảm thắng lợi của cách mạng trong cuộc kháng chiến chống Pháp và và chống Mỹ, cũng như trong sự nghiệp đổi mới xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Chính việc xây dựng cán bộ có đức, có tài là một trong những yếu tố quyết định bảo đảm thắng lợi. Tiếp đó, các tác giả đã phân tích thực trạng công tác cán bộ trong quân đội khá toàn diện và xác định điểm mạnh, yếu trong hoạt động công tác của đội ngũ cán bộ trong các đơn vị cơ sở, trên cơ sở đó các tác giả đã đề ra những yêu cầu, phương hướng để nâng cao chất lượng công tác cán bộ của Đảng trong QĐND Lào hiện nay.
31. 32 - “Tăng cường bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của đội ngũ cán bộ chính trị ở cơ quan Tổng cục Hậu cần Quân đội nhân dân Lào hiện nay” của Xỷ Tha Phêng Vi Lay Xúc [93].Tác giả đã luận giải làm rõ cơ sở khoa học vấn đề bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của đội ngũ cán bộ chính trị ở cơ quan Tổng cục Hậu cần QĐND Lào, đánh giá đúng thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân, rút ra bài học kinh nghiệm và đề xuất một số giải pháp bồi dưỡng năng lực CTĐ, CTCT của đội ngũ cán bộ chính trị ở cơ quan Tổng cục Hậu cần QĐND Lào hiện nay. - “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ văn phòng Bộ Quốc phòng Quân đội nhân dân Lào trong giai đoạn hiện nay” của Kham Din Xẻn Kham Vông Sả [78]. Tác giả đã làm sáng tỏ quan niệm, tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ văn phòng Bộ Quốc phòng QĐND Lào, tầm quan trọng và tính tất yếu của việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ văn phòng Bộ Quốc phòng QĐND Lào, phân tích thực trạng, đề xuất một số giải pháp chủ yếu góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ văn phòng Bộ Quốc phòng QĐND Lào hiện nay. - “Nâng cao giác ngộ chính trị của đội ngũ các bộ Quân đội nhân dân Lào trong tình hình hiện nay” của Vi Sảy Chăn Tha Mạt [119]. Tác giả đã làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận về nâng cao giác ngộ chính trị của đội ngũ cán bộ QĐND Lào. Đánh giá thực trạng, nguyên nhân, một số kinh nghiệm, đề xuất những giải pháp chủ yếu để nâng cao giác ngộ chính trị của đội ngũ cán bộ QĐND Lào trong tình hình hiện nay. - “Bồi dưỡng năng lực công tác của đội ngũ cán bộ ở Cục chính sách Quân đội nhân dân Lào trong giai đoạn hiện nay” của Bun Thăn chăn Tha Lim Ma [100]. Tác giả đã nêu rõ những vấn đề cơ bản về năng lực và bồi dưỡng năng lực công tác của đội ngũ cán bộ ở Cục chính sách, vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, biên chế, tổ chức hoạt động của Cục chính sách, chủ thể, đối tượng bồi dưỡng, tiêu chí đánh giá hoạt động bồi dưỡng. Đánh giá
32. 33 thực trạng, nguyên nhân, một số kinh nghiệm, xác định phương hướng, yêu cầu, đề xuất một số giải pháp chủ yếu bồi dưỡng năng lực công tác của đội ngũ cán bộ ở Cục chính sách QĐND Lào trong giai đoạn hiện nay. - “Nâng cao đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ hậu cần ở đơn vị cơ sở Quân đội nhân dân Lào giai đoạn hiện nay” của Phông Nụ Xít Năn Thạ Vông [111]. Tác giả đã nêu lên những vấn đề cơ bản về đạo đức, cách mạng và nâng cao đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ hậu cần ở đơn vị cơ sở QĐND Lào, đánh giá đúng thực trạng đạo đức cách mạng, chỉ ra nguyên nhân và bài học kinh nghiệm, đề xuất một số giải pháp cơ bản năng lực đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ hậu cần ở đơn vị cơ sở QĐND Lào hiện nay. - “Bồi dưỡng đội ngũ cấp uỷ viên ở tổ chức cơ sở đảng các sư đoàn chủ lực Quân đội nhân dân Lào hiện nay” Chăn Thon Phăn Thong Son [86]. Tác giả đã làm rõ những vấn đề cơ bản về bồi dưỡng đội ngũ cấp uỷ viên ở tổ chức cơ sở đảng các sư đoàn chủ lực QĐND Lào. Đánh giá đúng thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân và rút ra một số kinh nghiệm, đề xuất phương hướng, yêu cầu và những giải pháp cơ bản bồi dưỡng đội ngũ cấp uỷ viên ở tổ chức cơ sở đảng QĐND Lào đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng đảng bộ TSVM, xây dựng đơn vị VMTD hiện nay. - “Xây dựng Đảng uỷ các sư đoàn bộ binh Quân đội nhân dân Lào trong sạch vững mạnh giai đoạn hiện nay” của Phu Vi Kẹo Pang Kham [112]. Tác giả đã luận giải làm sáng tỏ thêm một số vấn đề cơ bản về xây dựng Đảng uỷ các sư đoàn bộ binh QĐND Lào TSVM giai đoạn hiện nay. Đánh giá đúng thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân mạnh, yếu và rút ra một số kinh nghiện xây dựng Đảng uỷ các sư đoàn bộ binh QĐND Lào TSVM giai đoạn hiện nay. - “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ - đảng viên ở Tổng cục Hậu cần nhằm hoàn thành nhiệm vụ chính trị hiện nay” của Sai Sa Mon Xay Phu Ban [90]. Bài viết đã khẳng định: Đảng uỷ Tổng cục Hậu cần bao giờ cũng coi trọng công tác cán bộ, vì cán bộ là nhân tố quyết định thắng bại
33. 34 đường lối của Đảng. Đánh giá đúng thực trạng và nêu một số giải pháp để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ - đảng viên ở Tổng cục Hậu cần nhằm hoàn thành nhiệm vụ chính trị hiện nay. - "Về tiêu chuẩn cán bộ cấp chiến lược trong Quân đội nhân dân Lào hiện nay ” của Seng Nuôn Xay Nha Lạt [92] và " Vai trò và tầm quan trọng về quản lý cán bộ trong Quân đội nhân dân Lào hiện nay ” của Am Ma La Khăm Bun Hương [121]. Các tác giả đã nêu một số tiêu chuẩn cán bộ cấp chiến lược trong QĐND Lào và khẳng định: đạo đức và năng lực của cán bộ lãnh đạo thể hiện ở trong trách nhiệm cao và sự chỉ đạo cán bộ, chiến sĩ thực hiện tốt và hoàn thành mọi nhiệm vụ đã được giao; chỉ rõ việc tăng cường quản lý và giáo dục, huấn luyện cán bộ có vai trò rất quan trọng, là một khâu quan trọng có tính quyết định trong việc củng cố và năng cao chất lượng của các tổ chức đảng, xây dựng đơn vị vững mạnh. Các tác giả còn nêu một số vấn đề còn bất cập về khâu quản lý cán bộ những năm vừa qua trong quân đội và đề xuất những giải pháp cơ bản về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đối với vai trò và tầm quan trọng về quản lý cán bộ trong QĐND Lào hiện nay. Các công trình khoa học trên ở các góc độ khác nhau đã đề cập trực tiếp đến vấn đề quy hoạch, đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chủ chốt của Đảng trong QĐND Lào. Các tác giả đã luận giải, làm rõ nhiều vấn đề cả lý luận và thực tiễn, chỉ ra những vấn đề có tính nguyên tắc và những giải pháp cơ bản về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ của Đảng trong QĐND Lào theo đối tượng, phạm vi nghiên cứu. Trong số các công trình khoa học này, có nhiều công trình liên quan, có nội dung gắn với đề tài luận án, tác giả tham khảo, vận dụng, kế thừa để thực hiện đề tài. Như vậy, các công trình, đề tài, bài báo khoa học nghiên cứu ở Lào liên quan đến đề tài luận án đã luận giải khá sâu sắc những vấn đề cơ bản về lý luận, thực tiễn công tác cán bộ của Đảng, Nhà nước nói chung, về các mặt công tác xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội, cán bộ chính trị nói riêng;
34. 35 đồng thời đề xuất hệ thống giải pháp đồng bộ, khả thi theo phạm vi nghiên cứu, nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội và đội ngũ thủ trưởng quân sự, chính trị. Tuy vậy, chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu về xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị các trung đoàn bộ binh QĐND Lào hiện nay. Do đó, kết quả nghiên cứu của các công trình đã đề cập là những tài liệu quan trọng để tác giả vận dụng, kế thừa, phát triển trong quá trình nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện luận án của mình. 2. Khái quát kết quả nghiên cứu của các công trình có liên quan đến luận án và những vấn đề luận án cần giải quyết * Khái quát kết quả nghiên cứu của các công trình có liên quan đến luận án - Các công trình, giáo trình ở Liên Xô, Trung Quốc đã đề cập những vấn đề có tính nguyên tắc trong xây dựng quân đội cách mạng, về sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản và tiến hành công tác chính trị đối với quân đội; thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong quân đội với tư cách là người đại diện của Đảng trong quân đội, nhằm bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, thống nhất của Đảng đối với quân đội cách mạng của giai cấp vô sản. - Các công trình nghiên cứu ở Lào, dựa vào đường lối, nghị quyết của Đảng nhân dân cách mạng Lào, quan điểm của Cay Xỏn Phôm Vi Hản, các công trình đã phân tích luận giải khá sâu sắc về vị trí, vai trò, chức trách, nhiệm vụ, yêu cầu về phẩm chất, năng lực, phong cách công tác và đề xuất yêu cầu, nội dung, biện pháp xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng, Nhà nước nói chung, của đội ngũ cán bộ quân đội và ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào nói riêng, nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng từng cơ quan, đơn vị, xây dựng QĐND Lào hiện nay. Từ những góc độ tiếp cận khác nhau, các công trình trên đã luận giải khá sâu sắc về xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội. Tuy nhiên, chưa có công trình nào đi sâu nghiên cứu, làm sâu sắc, có hệ thống về vấn đề xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào. Do vậy, vấn đề tác giả lựa chọn nghiên cứu là đề
35. 36 tài độc lập, góp phần làm sáng tỏ những vấn đề cấp thiết cả về lý luận, thực tiễn xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào giai đoạn hiện nay. Tác giả luận án trân trọng kế thừa những kết quả nghiên cứu của các công trình có liên quan, để làm rõ những vấn đề cơ bản về xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào giai đoạn hiện nay. - Những công trình nghiên cứu ở Việt Nam, dựa vào các quan điểm, nghị quyết của Đảng cộng sản Việt Nam, tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác xây dựng Đảng, về công tác cán bộ nói chung, về xây dựng quân đội và công tác xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội nói riêng, đáp ứng yêu cầu thời kỳ mới; các công trình đều khẳng định: xây dựng đội ngũ cán bộ nói chung, đội ngũ chính ủy, chính trị viên nói riêng là một bộ phận quan trọng của công tác tổ chức, cán bộ của Đảng trong quân đội; có nhiệm vụ xây dựng cho được đội ngũ cán bộ chính trị, trước hết là đội ngũ cán bộ chủ trì thực sự tiêu biểu cho quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước; thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ được giao; góp phần quan trọng vào việc xây dựng các tổ chức, con người, trước hết là tổ chức đảng, đội ngũ cán bộ, đảng viên trong đơn vị TSVM, xây dựng đơn vị, quân đội vững mạnh về chính trị, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. * Những vấn đề luận án cần giải quyết Kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học ở nước ngoài và trong nước đã khẳng định tính tất yếu của việc thực hiện chế độ CTĐ, CTCT; chế độ chính ủy, chính trị viên trong quân đội XHCN, cũng như sự phù hợp của chế độ hai thủ trưởng: quân sự và chính trị trong QĐND Lào; phản ánh bản chất, quy luật xây dựng quân đội kiểu mới của giai cấp vô sản, nhằm giữ vững, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, làm cho quân đội tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân. Từ kết quả nghiên cứu của các công trình nói trên, đặc biệt là các công trình nghiên cứu ở Lào, luận án cần tập trung tiếp tục giải quyết những vấn đề cơ bản sau:
36. 37 Một là, nghiên cứu luận giải làm rõ những vấn đề lý luận, thực tiễn xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào. Trên cơ sở làm rõ đặc điểm về biên chế, tổ chức, nhiệm vụ chính trị của các trung đoàn bộ binh, quan niệm đội ngũ thủ trưởng chính trị, về chức trách, nhiệm vụ, yêu cầu về phẩm chất, năng lực; luận giải, làm rõ quan niệm, nội dung quy trình xây dựng và những vấn đề có tính nguyên tắc xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào. Hai là, nghiên cứu xem xét từ thực tiễn hoạt động xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào; đánh giá toàn diện, đầy đủ thực trạng cả những kết quả, ưu điểm và những hạn chế, khuyết điểm và rút ra những kinh nghiệm xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào. Ba là, phân tích làm rõ sự phát triển của tình hình nhiệm vụ đặt ra, cả những thuận lợi và khó khăn tác động trực tiếp đến xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị; từ đó xác định mục tiêu, yêu cầu và đề xuất những giải pháp cơ bản, đồng bộ, khả thi nhằm tăng cường xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào giai đoạn hiện nay.
37. 38 Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ THỦ TRƯỞNG CHÍNH TRỊ Ở CÁC TRUNG ĐOÀN BỘ BINH QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN LÀO 1.1. Trung đoàn bộ binh và đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh Quân đội nhân dân Lào 1.1.1. Trung đoàn bộ binh Quân đội nhân dân Lào Các trung đoàn bộ binh QĐND Lào là một bộ phận của bộ đội chủ lực, thành phần quan trọng của lực lượng vũ trang nhân dân, là công cụ bạo lực sắc bén, lực lượng chính trị trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào; được bố trí đóng quân ở các địa bàn chiến lược về quốc phòng - an ninh của đất nước. Trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc cũng như xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng nhân dân cách mạng Lào, sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, chặt chẽ của Đảng ủy Bộ Quốc phòng, các trung đoàn bộ binh không ngừng trưởng thành hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho. Về biên chế tổ chức của các trung đoàn bộ binh bao gồm: ban chỉ huy trung đoàn, các tiểu đoàn bộ binh, các đại đội trực thuộc và các cơ quan trung đoàn, gồm: ban tham mưu, ban chính trị, ban hậu cần - kỹ thuật và văn phòng trung đoàn. Về tổ chức đảng: đảng bộ các trung đoàn bộ binh là một bộ phận quan trọng thuộc hệ thống tổ chức đảng trong QĐND Lào do Đảng ủy Bộ Quốc phòng quyết định thành lập; hoạt động dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng ủy, thủ trưởng Bộ quốc phòng, đảng ủy, thủ trưởng sư đoàn, sự chỉ đạo, hướng dẫn của TCCT, cơ quan chính trị sư đoàn. Đảng bộ các trung đoàn bộ binh là tổ chức đảng cấp trên cơ sở. Đảng bộ cơ sở tiểu đoàn, chi bộ ở các đại đội, là tổ chức đảng trực thuộc đảng ủy trung đoàn. Quy chế lãnh đạo của Đảng trong quân đội quy định rõ: “Cấp tiểu đội có đảng viên, cấp
38. 39 trung đội có tổ đảng, cấp đại đội có chi bộ, cấp tiểu đoàn có đảng ủy cơ sở, cấp trung - sư đoàn và tương đương có đảng bộ” [103]. Về tổ chức chỉ huy: năm 1994, Đảng ủy Bộ Quốc phòng đã có quy chế thống nhất thực hiện chế độ hai thủ trưởng, thủ trưởng quân sự và thủ trưởng chính trị trong QĐND Lào. Hệ thống tổ chức chỉ huy được tổ chức từ các phân đội gồm: tiểu đoàn, đại đội, trung đội, tiểu đội và các đơn vị trực thuộc trung đoàn. Đội ngũ cán bộ tiểu đội là hạ sĩ quan, cán bộ trung đội là hạ sĩ quan và sĩ quan, cán bộ từ cấp đại đội trở lên 100% là sĩ quan. Đại đa số cán bộ ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào đều được đào tạo cơ bản qua các nhà trường trong và ngoài nước (Theo thống kê số cán bộ lãnh đạo, chỉ huy được đào tạo trong nước là 70% và đào tạo ngoài nước là 30%). Họ có trình độ học vấn khá cao, trình độ kỹ, chiến thuật và kinh nghiệm lãnh đạo, chỉ huy và công tác chuyên môn nghiệp vụ tương đối tốt, đáp ứng yêu cầu chức trách, nhiệm vụ được giao. Hiện nay, dù được ưu tiên về mọi mặt nhưng số lượng cán bộ, nhất là cấp trung đội và đại đội vẫn còn thiếu so biên chế; chất lượng tổ chức, cán bộ còn nhiều mặt chưa tương xứng yêu cầu nhiệm vụ. Các trung đoàn bộ binh có nhiệm vụ: không ngừng nâng cao chất lượng huấn luyện, rèn luyện bộ đội, xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật; nâng cao chất lượng tổng hợp, khả năng cơ động, trình độ sẵn sàng chiến đấu và sức chiến đấu. Thường xuyên duy trì trạng thái sẵn sàng chiến đấu cao, cơ động nhanh bảo đảm chiến đấu thắng lợi trong mọi tình huống khi có lệnh. Nêu cao cảnh giác cách mạng sẵn sàng ngăn chặn và làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chiến tranh xâm lược của địch, phòng, chống “diễn biến hòa bình”, gây rối, bạo loạn lật đổ, bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ, bảo vệ nhân dân và thành quả cách mạng. Đồng thời, cùng với đơn vị bạn, chính quyền địa phương làm tốt công tác dân vận, tích cực giúp đỡ địa phương củng cố, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, phòng chống thiên tai, dịch họa, phát triển kinh tế, xoá đói giảm nghèo; không ngừng
39. 40 nâng cao đời sống vật chất - tinh thần cho nhân dân; góp phần ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn khu vực đơn vị đóng quân. Nhiệm vụ chính trị của các trung đoàn bộ binh là rất nặng nề, đa dạng phức tạp, tính biến động cao và thường xuyên phát triển, đòi hỏi phải nắm những đặc điểm cơ bản sau: Trước hết, các trung đoàn bộ binh QĐND Lào là các trung đoàn bộ binh được biên chế đầy đủ các tiểu đoàn, đại đội, trung đội và tiểu đội với trang bị vũ khí, khí tài, phương tiện kỹ thuật; nơi diễn ra các hoạt động đặc trưng, phổ biến của quân đội, như: lãnh đạo, chỉ huy, quản lý, huấn luyện, sẵn sang chiến đấu, chiến đấu, giáo dục, rèn luyện bộ đội Cùng với tổ chức lực lượng đủ so với biên chế, các đơn vị này còn được trang bị vũ khí, khí tài, phương tiện kỹ thuật mới nhất, hiện đại của quân đội, bảo đảm là lực lượng chủ lực, thường trực, có khả năng cơ động và khả năng chiến đấu cao theo yêu cầu của sư đoàn và Bộ Quốc phòng. Tuy vậy, do điều kiện kinh tế - kỹ thuật của Lào còn khó khăn, ngân sách giành cho quốc phòng còn hạn hẹp, nên việc đầu tư, mua sắm vũ khí trang bị của quân đội phù hợp với khả năng thực tế của đất nước. Trước mắt, các đơn vị đang đẩy mạnh việc thực hiện khai thác và sử dụng hiệu quả các loại vũ khí trang bị hiện có; tích cực phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật để sửa chữa, nâng cấp tăng hạn sử dụng của vũ khí, phương tiện chiến đấu; đồng thời, phấn đấu làm chủ các loại vũ khí trang bị, kỹ thuật mới được trang bị. Để đáp ứng với sự phát triển của tình hình nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, với yêu cầu của mới của tác chiến đặt ra, các trung đoàn bộ binh trung đoàn bộ binh QĐND Lào sẽ từng bước được trang bị vũ khí, khí tài, phương tiện kỹ thuật ngày càng hiện đại hơn. Cùng với quá trình đó thì nghệ thuật quân sự, phương thức tác chiến đấu và huấn luyện của quân đội cũng có sự thay đổi và phát triển mới. Do đó, đòi hỏi công tác xây dựng đội ngũ cán bộ nói chung, đội ngũ thủ trưởng chính trị nói riêng phải có bước phát triển mới phù hợp để phát huy sức mạnh của cả con người và vũ khí, khí tài, phương tiện kỹ thuật trong từng trung đoàn.
40. 41 Hoạt động của các trung đoàn bộ binh là trực tiếp chuẩn bị cho chiến đấu chống lại mọi hành động xâm lược và bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ, bảo vệ nhân dân. Hoạt động đó diễn ra trong thời bình nhưng được đặt ra trong những tình huống, điều kiện của chiến tranh, nên rất khẩn trương, khó khăn, gian khổ và ác liệt. Thứ hai, nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu là nhiệm vụ chính trị trung tâm ở các trung đoàn bộ binh. Hoạt động này, diễn ra liên tục với cường độ cao, đòi hỏi cán bộ, chiến sĩ phải cố gắng, nỗ lực, có ý chí, trách nhiệm và quyết tâm cao mới hoàn thành được nhiệm vụ. Ở các trung đoàn bộ binh hiện nay, nhiệm vụ chính trị trung tâm là huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi. Huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu là quá trình chuẩn bị chiến đấu. Chuẩn bị chiến đấu tốt là nguồn gốc đảm bảo cho chiến đấu thắng lợi, kể cả trong những tình huống bất trắc có thể xảy ra. Đó là quá trình sử dụng tổng hợp các biện pháp nhằm bồi dưỡng, rèn luyện cho người chiến sĩ những phẩm chất chính trị, đạo đức, hệ thống tri thức, kỹ năng, kỹ xảo và bản lĩnh chiến đấu để hoàn thành nhiệm vụ chiến đấu và các nhiệm vụ khác. Đó là quá trình chuẩn bị con người và toàn bộ mọi mặt đơn vị cho chiến đấu. Sẵn sàng chiến đấu là trạng thái của lực lượng vũ trang và từng đơn vị, bảo đảm trong mọi tình huống và bất kỳ lúc nào cũng có thể bắt đầu hoạt động tác chiến, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ. Hiện nay, sẵn sàng chiến đấu của QĐND Lào có những đòi hỏi mới rất cao. Sẵn sàng chiến đấu không chỉ là sẵn sàng chống xâm lược từ bên ngoài, hay bạo loạn lật đổ từ bên trong, mà còn là sự kiên định vững vàng về chính trị, thường xuyên nâng cao cảnh giác, đấu tranh có hiệu quả làm thất bại mọi sự chống phá hết sức tinh vi, xảo quyệt của các thế lực thù địch trên những mặt trận phi vũ trang, bảo vệ vững chắc ổn định chính trị trên từng địa bàn, địa phương, bảo vệ chế độ, bảo vệ Đảng, bảo vệ nhân dân.
41. 42 Nhiệm vụ huấn luyện bao gồm cả huấn luyện chính trị, quân sự, hậu cần - kỹ thuật. Trong huấn luyện quân sự, bao hàm cả huấn luyện kỹ, chiến thuật bộ binh và kỹ, chiến thuật binh chủng; cả kỹ thuật, chiến thuật chiến đấu của cá nhân, phân đội và trung đoàn; theo đó nội dung huấn luyện rất rộng, các khoa mục được thực hiện thông qua các hình thức chiến thuật, tiến hành với từng đối tượng và vũ khí, trang thiết bị tương ứng. Mặt khác, ở các trung đoàn bộ binh, mọi hoạt động của người quân nhân được duy trì chặt chẽ, thống nhất theo điều lệnh, điều lệ, chế độ quy định. Về chấp hành chế độ, mọi quân nhân phải thực hiện 7 chế độ, 18 việc quy định trong ngày của QĐND Lào; thường bắt đầu từ 5 giờ 30 phút cho đến 21 giờ hàng ngày, giờ nào việc ấy, với cường độ lao động cao, căng thẳng Theo đó, nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu diễn ra trong mọi hoàn cảnh, mọi điều kiện địa hình, thời tiết, cả ban ngày, lẫn ban đêm, tại đơn vị, hay hành quân dã ngoại theo kế hoạch. Quá trình thực hiện, yêu cầu mỗi quân nhân phải có ý chí quyết tâm rất cao mới hoàn thành nhiệm vụ, chức trách được giao một cách tốt nhất. Trong huấn luyện không chấp nhận sự sai sót, thiếu trách nhiệm; vì, nếu để xảy ra sai sót trong huấn luyện là đồng nghĩa với mất an toàn, nguy hại đến tính mạng của bộ đội, tài sản vũ khí phương tiện của đơn vị, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu của trung đoàn. Thứ ba, các trung đoàn bộ binh thường đóng quân trên địa bàn giữ vị trí chiến lược về quốc phòng - an ninh, vùng sâu, vùng xa; sẵn sàng cơ động, tác chiến khi có tình huống. Thực hiện chiến lược phòng thủ quốc gia và chiến lược xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân kết hợp với thế trận an ninh nhân dân để bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong mọi tình huống, các trung đoàn bộ binh làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu thường đóng quân và hoạt động ở các địa bàn chiến lược về quốc phòng - an ninh, trong thế trận phòng thủ bảo vệ Tổ quốc. Trong điều kiện thời bình, điểm đóng quân của các trung đoàn bộ binh
42. 43 tương đối ổn định, ít biến động, nhưng yêu cầu cơ động làm nhiệm vụ tác chiến, có thể phải cơ động tác chiến trên mọi địa bàn của Tổ quốc. Đây là, yêu cầu rất cao đặt ra đối với công tác lãnh đạo, chỉ huy của các trung đoàn bộ binh. Hiện nay, nhiệm vụ của quân đội nói chung, của các trung đoàn bộ binh nói riêng ngày càng càng nặng nề và phức tạp. Các đơn vị này không những phải nâng cao chất lượng và trình độ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng đơn vị vững mạnh về mọi mặt, thường xuyên đề cao cảnh giác, sẵn sàng và chủ động ứng phó với mọi tình huống bất trắc có thể xảy ra, kể ra chiến tranh xâm lược quy mô lớn của chủ nghĩa đế quốc câu kết chặt chẽ với các thế lực thù địch, nhằm bảo vệ độc lập, chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ Đảng, bảo vệ nhân dân, bảo vệ thành quả cách mạng; mà còn phải tham gia xây dựng đất nước, xây dựng cơ sở chính trị trên các địa bàn đóng quân, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, tuyên truyền vận động nhân dân xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, phòng chống “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của kẻ thù. Vì vậy, mối quan hệ giữa các trung đoàn với các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể và nhân dân địa phương càng phải được củng cố và tăng cường. Tính chất nhiệm vụ và môi trường hoạt động của tổ chức quân sự đòi hỏi đội ngũ cán bộ, chiến sĩ phải được chuẩn bị một cách chu đáo cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức, kỹ năng, kỹ xảo nghề nghiệp quân sự. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào cán bộ, chiến sĩ cũng đều có quyết tâm thi hành nhanh chóng và chính xác nhiệm vụ được giao, có kỷ luật nghiêm minh, tự giác. Muốn vậy, phải phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ, đội ngũ thủ trưởng, trước hết là vai trò của đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh ở các sư đoàn QĐND Lào hiện nay. * Vị trí, vai trò của các trung đoàn bộ binh QĐND Lào Các trung đoàn bộ binh có vị trí, vai trò quan trọng, là một loại hình đơn vị chủ lực cơ bản, nằm trong đội hình chiến đấu của sư đoàn, hoặc thực hiện độc lập tác chiến của QĐND Lào. Các trung đoàn bộ binh là bộ phận quan trọng của lực lượng thường trực, nòng cốt của quân đội, được bố trí trên những địa bàn chiến lược, quan trọng;
43. 44 trực tiếp đảm nhiệm chức năng chủ yếu của quân đội là huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu; trực tiếp thực hiện nhiệm vụ chiến đấu trên chiến trường, trực tiếp bảo vệ các hướng, các địa bàn xung yếu, mục tiêu quan trọng; đồng thời là lực lượng cơ động giải quyết các nhiệm vụ chiến đấu và sẵn sàng chiến đấu theo chỉ lệnh của cấp trên. Trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu, sức mạnh chiến đấu của quân đội được biểu hiện tập trung ở các trung đoàn bộ binh. Các trung đoàn bộ binh QĐND Lào có vai trò hết sức quan trọng, là nơi trực tiếp thực hiện đường lối chính trị, quân sự của Đảng,, nghị quyết của ĐUBQP, nhiệm vụ của quân đội và cấp trên giao. Đường lối chính trị, quân sự của Đảng là mục tiêu, phương hướng, định hướng chính trị quy định nhiệm vụ chính trị của quân đội, của các cơ quan, đơn vị trong toàn quân, trong đó có các trung đoàn bộ binh QĐND Lào. Ở các trung đoàn bộ binh có các tiểu đoàn và đại đội. Các tiểu đoàn, các đại đội có vững mạnh, mọi chủ trương lãnh đạo của Đảng, nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên mới được thực hiện tốt, năng lực lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng, sức chiến đấu của quân đội được nâng cao. Mọi chủ trương, chính sách, nhiệm vụ chính trị, quân sự của Đảng, ĐUBQP, nghị quyết của đảng uỷ sư đoàn đều được quán triệt và thực hiện ở các trung đoàn; từ thực tiễn phong phú, sinh động thực hiện nhiệm vụ chính trị của các trung đoàn, rút ra những bài học kinh nghiệm bổ ích để nâng cao chất lượng hiệu quả công tác lãnh đạo, quản lý, chỉ huy bộ đội. Sức mạnh chiến đấu của các trung đoàn bộ binh có ảnh hưởng trực tiếp đến sức mạnh tổng hợp của quân đội, đến việc xây dựng quân đội cách mạng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Các trung đoàn bộ binh còn là nơi bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ; cung cấp nguồn cán bộ cao cấp của quân đội, của Đảng và Nhà nước.
44. 45 Hiện nay, các trung đoàn bộ binh QĐND Lào là lực lượng then chốt trong việc duy trì trạng thái sẵn sàng chiến đấu, góp phần giữ vững ổn định chính trị của đất nước, là chỗ dựa tin cậy, lực lượng nòng cốt trong phòng, chống “diễn biến hoà bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, giải quyết những tình huống bất trắc có thể xảy ra. Đồng thời đó cũng là nơi trực tiếp tổ chức, giáo dục rèn luyện thanh niên thành những quân nhân cách mạng ưu tú; sau 2 năm hoàn thành nghĩa vụ quân sự những quân nhân đó có khả năng tham gia vào các lĩnh vực khác nhau của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Với ý nghĩa đó, các trung đoàn bộ binh QĐND Lào còn góp phần đào tạo, bồi dưỡng thế hệ trẻ trở thành những công dân có ích cho xã hội, đóng góp vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh – quốc phòng ở địa phương và phát triển thành những cán bộ của Đảng, Nhà nước ở địa phương. 1.1.2. Đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh Quân đội nhân dân Lào * Quan niệm thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh Đội ngũ thủ trưởng chính trị trong QĐND Lào được hình thành, phát triển gắn với sự hình thành, phát triển chế độ hai thủ trưởng trong lực lượng vũ trang cách mạng Lào. Đặc biệt là từ khi có Quy định số 94/BQP của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về thực hiện chế độ hai thủ trưởng trong quân đội, thì quan niệm về thủ trưởng chính trị được xác định rõ ràng và cụ thể. - Quan niệm về thủ trưởng chính trị “Chính trị”, theo Từ điển Tiếng Việt: “1, Những vấn đề về tổ chức và điều khiển bộ máy nhà nước, hoặc những hoạt động của một giai cấp, một chính đảng nhằm giành hoặc duy trì quyền điều khiển bộ máy nhà nước. 2, Những hiểu biết hoặc những hoạt động để nâng cao hiểu biết về mục đích, đường lối, nhiệm vụ đấu tranh của một giai cấp, một chính đảng nhằm giành hoặc duy trì quyền điều khiển bộ máy nhà nước” [45, tr.213-214].
45. 46 Như vậy, chính trị có thể hiểu là toàn bộ những hoạt động có liên quan đến mối quan hệ giữa các giai cấp, dân tộc, các tầng lớp xã hội mà cốt lõi là vấn đề giành chính quyền, duy trì và sử dụng quyền lực nhà nước, sự tham gia vào công việc nhà nước, xác định hình thức tổ chức, nhiệm vụ, nội dung hoạt động của Nhà nước. Bất cứ vấn đề chính trị nào cũng liên quan đến quyền lợi của giai cấp và nhà nước. Chính trị gồm ba bộ phận hợp thành: hệ tư tưởng chính trị; hệ thống tổ chức, thể chế chính trị và những hoạt động chính trị thực tiễn. Chính trị của QĐND Lào là chính trị của Đảng nhân dân cách mạng Lào; đó là chính trị của giai cấp công nhân, là hệ tư tưởng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Cay Xỏn Phôm Vi Hẳn, nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam của Đảng, đồng thời cũng là của quân đội; là đường lối cách mạng, là chiến lược và sách lược đấu tranh giai cấp và đấu tranh dân tộc trong từng thời kỳ, là những chính sách cách mạng để huy động mọi lực lượng xã hội làm cho đường lối chính trị, quân sự của Đảng, nhiệm vụ của quân đội và từng đơn vị giành thắng lợi. Chính trị của QĐND Lào luôn được biểu hiện ở hệ tư tưởng, ở lập trường, quan điểm, nội dung, cách thức giải quyết các mối quan hệ cơ bản như: quan hệ giữa quân đội với giai cấp, với Đảng; quân đội với nhân dân, với dân tộc, với kẻ thù Đồng thời được biểu hiện thông qua toàn bộ các mối quan hệ trong nội bộ quân đội như: quan hệ giữa sĩ quan và chiến sĩ; quan hệ giữa lãnh đạo, chỉ huy và phục tùng; quan hệ giữa các quân nhân với nhau. V.I. Lênin đã chỉ rõ: “Ở đâu mà công tác chính trị trong quân đội, công tác của các chính uỷ làm việc chu đáo nhất thì ở đấy không hề có tình trạng lỏng lẻo trong quân đội, quân đội giữ được trật tự tốt hơn và tinh thần của họ cũng cao hơn” [19, tr.66]. Nghĩa là, tiến hành công tác chính trị là một trong những nguyên tắc quan trọng nhất của việc xây dựng lực lượng vũ trang, là điều kiện nhất thiết phải có để bảo đảm khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi của quân đội.
46. 47 Thủ trưởng được quan niệm là “người đứng đầu một tổ chức, một đơn vị hay một lĩnh vực hoạt động, có trách nhiệm lãnh đạo, điều khiển và quản lý tổ chức, đơn vị, ngành theo chức trách” [3, tr.41]. Trong quân đội, thủ trưởng là người lãnh đạo, chỉ huy cao nhất trong một cơ quan, đơn vị, nhà trường của quân đội; cấp trên của cán bộ, chiến sĩ, công nhân, viên chức quốc phòng thuộc quyền; chịu trách nhiệm cá nhân trước Đảng và Nhà nước, trước người chỉ huy cấp trên, trước cấp uỷ đảng cấp mình về mọi mặt hoạt động của cơ quan, đơn vị, nhà trường. Từ 1994 các đơn vị từ cấp đại đội đến cấp sư đoàn và tương đương đã thực hiện chế độ hai thủ trưởng là thủ trưởng chính trị và thủ trưởng quân sự. Theo hướng tiếp cận trên, có thể quan niệm: Thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào là đảng viên Đảng nhân dân Cách mạng Lào, sĩ quan QĐND Lào được Đảng, Nhà nước, quân đội giáo dục, đào tạo, rèn luyện, có đủ các phẩm chất và năng lực tương xứng với cương vị, được cấp có thẩm quyền bổ nhiệm; cùng với thủ trưởng quân sự là người đứng đầu đơn vị, đảng bộ, chịu trách nhiệm trước cấp ủy, thủ trưởng chính trị cấp trên, cấp ủy cấp mình về mặt chính trị của đơn vị; là người chỉ đạo, tiến hành CTĐ, CTCT ở trung đoàn, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ, thủ trưởng chính trị, hướng dẫn cơ quan chính trị cấp trên và sự lãnh đạo của cấp ủy cùng cấp, xây dựng trung đoàn VMTD, đảng bộ trung đoàn TSVM, hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ chính trị của trung đoàn và các nhiệm vụ khác được giao. Thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh gồm: thủ trưởng chính trị trung đoàn, thủ trưởng chính trị tiểu đoàn và thủ trưởng chính trị đại đội thuộc tiểu đoàn và trung đoàn. Theo quy định, thủ trưởng chính trị cùng thủ trưởng quân sự là thủ trưởng của cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị; đối với các cấp bộ đảng, thường được đại hội Đảng cùng cấp bầu vào cấp uỷ và cấp uỷ bầu làm bí thư (Trường hợp đặc biệt do cấp uỷ cấp trên chỉ định). Do đó, thủ
47. 48 trưởng chính trị là người đứng đầu cấp ủy, chịu trách nhiệm trước cấp ủy, đảng bộ, chi bộ về công tác xây dựng đảng; bảo đảm sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện mọi mặt của cấp ủy; chăm lo xây dựng tổ chức đảng, các tổ chức trong trung đoàn vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên của trung đoàn vững mạnh. Như vậy, thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh là người giữ vững định hướng chính trị đối với các nhiệm vụ, các mặt công tác, các lĩnh vực hoạt động; chỉ đạo, tiến hành CTĐ, CTCT trong đơn vị; cùng thủ trưởng quân sự tổ chức thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của đơn vị và các nhiệm vụ khác được giao; bảo đảm mọi hoạt động luôn bám sát, hướng vào thực hiện thắng lợi mục tiêu, lý tưởng, quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, nhiệm vụ của quân đội; xây dựng đơn vị có môi trường văn hoá, chính trị tốt; giải quyết các mối quan hệ chính trị - xã hội của quân nhân trong đơn vị, các mối quan hệ với các tổ chức, lực lượng ngoài đơn vị và với nhân dân theo đúng chuẩn mực đạo đức cách mạng, kỷ luật của quân đội và truyền thống văn hoá và đạo lý của nhân dân các bộ tộc Lào. * Chức trách, nhiệm vụ của thủ trưởng chính trị Theo chế độ hai thủ trưởng lãnh đạo và chỉ huy trong quân đội, Bộ Quốc phòng QĐND Lào quy định: thủ trưởng chính trị các cấp trong QĐND Lào, có chức trách, nhiệm vụ sau: Về chức trách: thủ trưởng chính trị và thủ trưởng quân sự là hai người có trách nhiệm và quyền hạn cao nhất trong đơn vị. Thủ trưởng chính trị là người đảm nhiệm về chính trị, chịu trách nhiệm trước cấp ủy cấp trên và cấp ủy cấp mình tvề hoạt động CTĐ, CTCT trong đơn vị. - Trực tiếp chỉ đạo và tiến hành CTĐ, CTCT trong đơn vị. - Cùng với thủ trưởng quân sự đề xuất chủ trương, biện pháp lãnh đạo để cấp ủy quyết định, xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện các mặt công tác và cùng chịu trách nhiệm trước cấp trên, cấp ủy cấp mình về toàn bộ hoạt động của đơn vị, xây dựng đơn vị VMTD.
48. 49 Về nhiệm vụ: - Nghiên cứu, đề xuất để cấp ủy cùng cấp quyết định, chủ trương, biện pháp lãnh đạo mọi hoạt động các mặt công tác của đơn vị đúng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên, đề xuất với thủ trưởng chính trị cấp trên trực tiếp nội dung, biện pháp tiến hành CTĐ, CTCT. - Chỉ đạo, tiến hành CTĐ, CTCT trong các nhiệm vụ như: Học tập chính trị, huấn luyện quân sự, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu, bảo đảm hậu cần - kỹ thuật và các nhiệm vụ khác, hoàn thành tốt mục tiêu, yêu cầu đã đề ra. - Trực tiếp chỉ đạo và tiến hành xây dựng đảng bộ, chi bộ TSVM, xây dựng đơn vị VMTD, xây dựng tổ chức quần chúng trong đơn vị vững mạnh. - Chỉ đạo, thường xuyên tiến hành nắm chắc tình hình chính trị, tư tưởng trong đơn vị, tổ chức phổ biến, triển khai theo kế hoạch, nhằm làm cho cán bộ, chiến sĩ quán triệt sâu sắc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, kỷ luật của quân đội, nghị quyết, chỉ thị của cấp trên hoàn thành mọi nhiệm vụ của đơn vị. - Chỉ đạo, tiến hành công tác dân vận, tham gia thực hiện các cuộc vận động nhân dân, tổ chức cán bộ xuống cơ sở và phối hợp với chính quyền địa phương nơi đóng quân để nắm chắc tình hình trên địa bàn, đồng thời góp phần xây dựng cơ sở chính trị, phát triển kinh tế-xã hội và củng cố mối quan hệ đoàn kết như cá với nước giữa quân đội và nhân dân. - Chỉ đạo, tiến hành, thực hiện nghiêm công tác chính sách của Đảng và quân đội đối với cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị. Nghiên cứu và đề xuất với cấp trên hoàn thiện chế độ chính sách đối với cán bộ, chiến sĩ kịp thời và phù hợp với thực tiễn trong đơn vị. Đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm kỷ luật quân đội. - Chỉ đạo, tiến hành tổ chức thực hiện phong trào thi đua như: thể dục thể thao, văn hóa, văn nghệ quần chúng, tổ chức tọa đàm, giới thiệu gương
49. 50 người tốt, việc tốt trong và ngoài đơn vị; xây dựng bầu không khí vui tươi, lành mạnh trong đơn vị. - Thực hiện tốt chế độ giao ban, sơ, tổng kết và báo cáo cấp trên theo quy định. * Yêu cầu về phẩm chất, năng lực, phương pháp, tác phong công tác của thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh Căn cứ vào tiêu chuẩn người cán bộ lãnh đạo, quản lý trong thời kỳ mới mà Đảng đã xác định và Quy định số 94/ĐUBQP về chế độ hai thủ trưởng trong quân đội của ĐUBQP, yêu cầu về phẩm chất, năng lực và phương pháp, tác phong công tác của thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào như sau: - Về phẩm chất: Một là, thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn phải là người tiêu biểu về phẩm chất chính trị. Đây là phẩm chất cơ bản, chủ đạo trong nhân cách của thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh, phản ánh giá trị nhân cách về mặt chính trị. Phẩm chất chính trị có vai trò định hướng và điều chỉnh mọi hoạt động của thủ trương chính trị ở các trung đoàn bộ binh theo các chuẩn mực chính trị, đạo đức mà Đảng và quân đội đã xác định; phát huy các phẩm chất khác của thủ trưởng chính trị hướng vào hoàn thành các nhiệm vụ được giao. Phẩm chất chính trị của thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh biểu hiện ở trình độ giác ngộ chính trị cao, bản lĩnh chính trị vững vàng; kiên định mục tiêu, lý tưởng của Đảng; tuyệt đối trung thành với Đảng và sự nghiệp cách mạng; yêu nước gắn liền với yêu CNXH; tin tưởng vững chắc vào thắng lợi của CNXH và con đường cách mạng Lào do Đảng lãnh đạo; có ý chí quyết tâm chiến đấu cao; sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, hạnh phúc của nhân dân, vì CNXH; tích cực đấu tranh bảo vệ Đảng, bảo vệ CNXH trên các lĩnh vực tư tưởng, lý luận và
50. 51 hoạt động thực tiễn. Trong đó, bản lĩnh chính trị vững vàng, lòng trung thành tuyệt đối; lập trường kiên định là những yêu cầu cơ bản, cốt lõi, là cái bao trùm toàn bộ phẩm chất nhân cách của thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào. Hai là, thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh phải là người mẫu mực về đạo đức, lối sống, có tính tổ chức kỷ luật nghiêm minh, là trung tâm đoàn kết, có tín nhiệm cao trong đảng bộ và đơn vị. Phẩm chất đạo đức, lối sống mẫu mực của thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh là quyết tâm suốt đời phấn đấu hy sinh cho mục tiêu, lý tưởng của Đảng, hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân, luôn đặt lợi ích của Đảng, của nhân dân, của đơn vị lên trên lợi ích cá nhân. Có lối sống trong sạch, lành mạnh, giản dị, khiêm tốn, cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư; không tham nhũng, đấu trang không khoan nhượng với kẻ thù, tư tưởng cơ hội; đạo đức, lối sống tiêu cực, lạc hậu, bè phái xu nịnh; kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng và mọi biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân. Có niềm tin và tình yêu thương đối với nhân dân và cán bộ chiến sĩ trong đơn vị. Thể hiện ở thái độ tôn trọng, giúp đỡ, lắng nghe ý kiến, nguyện vọng của quần chúng. Thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh phải thực sự vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ trung thành của nhân dân. Có ý thức tổ chức kỷ luật nghiêm; thường xuyên quán triệt và giữ vững nguyên tắc lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, nguyên tắc chỉ đạo và tiến hành CTĐ, CTCT; chấp hành nghiêm kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước, điều lệnh, điều lệ quân đội. Đấu tranh không khoan nhượng với mọi biểu hiện vi phạm nguyên tắc, chế độ sinh hoạt Đảng, kỷ luật quân đội. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, thủ trưởng chính trị cũng phải là trung tâm đoàn kết trong đảng uỷ, trong đơn vị, với đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương nơi đơn vị đóng quân.
51. 52 Có tinh thần cảnh giác cách mạng, sẵn sàng chiến đấu cao, kiên quyết đấu tranh chống mọi âm mưu “diễn biến hoà bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch; đồng thời giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị luôn nâng cao cảnh giác cách mạng, bản lĩnh chính trị và khả năng sẵn sàng chiến đấu làm thất bại mọi âm mưu chống phá của các thế lực thù địch, sẵn sàng ứng phó với các tình huống phức tạp có thể xảy ra. - Về năng lực: thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh phải là người có kiến thức, năng lực toàn diện, đặc biệt là năng lực về chính trị. Đảng nhân dân cách mạng Lào khẳng định: “Đảng phải có đội ngũ cán bộ có năng lực, đạo đức và bản lĩnh chính trị vững vàng, có lòng trung thành với Tổ quốc, với nhân dân và sự nghiệp cách mạng của Đảng ” [107, tr. 53]. Về kiến thức: phải hiểu biết sâu sắc, nắm chắc những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm Cay Xỏn Phôm Vi Hản, nắm vững đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, nhiệm vụ quân đội; phải có kiến thức chuyên sâu về xây dựng Đảng, kiến thức chuyên ngành CTĐ, CTCT; nắm vững nguyên tắc tổ chức, chế độ lãnh đạo và sinh hoạt đảng; có kiến thức về khoa học nghệ thuật quân sự, kỹ thuật, chiến thuật, chuyên môn kỹ thuật ngang tầm với người chỉ huy; nắm vững điều lệnh và các chế độ qui định trong quản lý, chỉ huy bộ đội Cùng với kiến thức, thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh phải có năng lực toàn diện, trước hết phải có năng lực tư duy lý luận chính trị. Đó là khả năng nắm vững những vấn đề cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, quan điểm Cay xỏn Phôm Vi Hản, đường lối của Đảng, những kiến thức khoa học xã hội nhân văn; khả năng nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, vận dụng lý luận vào thực tiễn; chủ động, sáng tạo trong giải quyết những tình huống, những vấn đề thực tiễn cuộc sống đặt ra. Đồng thời, năng lực của thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ bing QĐND Lào còn được thể hiện ở năng lực hoạt động thực tiễn, năng lực chỉ đạo và tiến hành CTĐ, CTCT. Đó là khả năng quan sát
52. 53 phân tích, tổng hợp, đánh giá tình hình; khả năng giải quyết các tình huống chính trị, các vấn đề nảy sinh trong thực tiễn; khả năng dự báo xu hướng vận động, phát triển của thực tiễn trong lĩnh vực, phạm vi hoạt động của đơn vị. Năng lực qui tụ, phát huy trí tuệ và sức mạnh tổng hợp của đảng uỷ, thường vụ và các tổ chức quần chúng. Năng lực xây dựng cấp uỷ, tổ chức đảng TSVM, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của đảng bộ, duy trì nề nếp, chế độ và chấp hành nghiêm các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng; xây dựng các tổ chức trong đơn vị vững mạnh, xây dựng đơn vị VMTD. - Về phương pháp tác phong công tác Đại hội đại biểu toàn quân lần thứ III của Đảng bộ QĐND Lào chỉ rõ: “Cán bộ lãnh đạo phải củng cố tác phong công tác lãnh đạo và luôn gương mẫu trong thực hiện công tác và sinh hoạt đời sống hàng ngày để làm cho quần chúng noi theo và xứng đáng là hạt nhân lãnh đạo thực sự ở các đơn vị trong quân đội ” [69, tr.67]. Thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh phải là người có phương pháp và tác phong công tác khoa học, mang tính đảng sâu sắc, tính nguyên tắc cao, dân chủ, sâu sát thực tế, nói đi đôi với làm. Đó là phương pháp: kết hợp giữa tính đảng, tính nguyên tắc cao với tính năng động, sáng tạo, vận dụng các nguyên tắc một cách linh hoạt, sang tạo; kết hợp giữa tính khoa học và tính kế hoạch, điều đó yêu cầu thủ trưởng chính trị phải xác định được mục tiêu, yêu cầu, nội dung, biện pháp, cách thức, trình tự, thời gian tiến hành; biết tổ chức chặt chẽ các hoạt động, biết phân công, phối hợp các tổ chức, các lực lượng, dự kiến các tình huống. Trong khi đề cao phương pháp, tác phong công tác làm việc dân chủ, tập thể; thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh phải có ý thức tập thể, biết dựa vào tập thể, phát huy vai trò lãnh đạo của tập thể; biết lắng nghe ý kiến quần chúng, học hỏi quần chúng, tạo ra bầu không khí làm việc dân chủ, huy động mọi sáng kiến của quần chúng vào thực hiện nhiệm vụ đơn vị, thủ trưởng chính trị phải có tính quyết đoán, dám làm, dám chịu trách nhiệm cá nhân trước cấp trên, trước cấp uỷ và đơn vị.
53. 54 V.I.Lênin đã chỉ rõ: “Bất luận là uỷ viên trong các ban phụ trách, phó chủ nhiệm hay là chính uỷ, chúng ta đều phải có chế độ cá nhân phụ trách: nếu chế độ tập thể lãnh đạo là cần thiết cho việc thảo luận các vấn đề cơ bản thì cũng cần có chế độ trách nhiệm cá nhân và cá nhân người điều khiển để tránh hiện tượng lề mề và hiện tượng trốn tránh trách nhiệm” [20, tr.435]. Thủ trưởng chính trị có tác phong sâu sát thực tế, gần gũi quần chúng, triển khai công việc phải cụ thể, tỉ mỉ; lấy giáo dục, thuyết phục, nêu gương làm chính, đòi hỏi trong trong hoạt động thực tiễn, thủ trưởng chính trị phải nắm vững và vận dụng tốt các hình thức, biện pháp của công tác tư tưởng, công tác tổ chức; những kiến thức, những kinh nghiệm tích luỹ được và bằng hành động gương mẫu của mình để giáo dục, thuyết phục cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị; thực hiện “lời nói đi đôi với làm”. Đồng thời phải sâu sát, gần gũi cấp dưới, gần gũi cán bộ, chiến sĩ để hiểu được tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của họ; quan tâm giải quyết những nguyện vọng chính đáng của cán bộ, chiến sĩ. Kiên quyết chống lại các biểu hiện chủ quan nóng vội, định kiến cá nhân trong quan hệ và giải quyết công việc. Đây là phương pháp, tác phong công tác đặc trưng của thủ trưởng chính trị. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng căn dặn: “Đối với bộ đội, chính trị viên phải thân thiết như một người chị, công bằng như một người anh, hiểu biết như một người bạn. Đối với nhân dân, chính trị viên phải làm cho dân tin, dân phục, dân yêu bộ đội ”[27, tr.392]. Để có phương pháp, tác phong công tác khoa học, đòi hỏi trong mọi hoạt động, thủ trưởng chính trị phải nắm vững và vận dụng tốt các hình thức, biện pháp của công tác tư tưởng, công tác tổ chức; những kiến thức, những kinh nghiệm tích luỹ được và bằng hành động gương mẫu của mình để giáo dục, thuyết phục bộ đội; thực hiện “lời nói đi đôi với việc làm”. Đồng thời phải sâu sát, gần gũi cấp dưới, gần gũi cán bộ, chiến sĩ để hiểu được tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của họ; quan tâm giải quyết những nguyện vọng chính đáng của cán bộ, chiến sĩ. Kiên
54. 55 quyết chống lại các biểu hiện chủ quan nóng vội, định kiến cá nhân, áp đặt, quân phiệt trong quan hệ và giải quyết công việc. Những yêu cầu về phẩm chất, năng lực và phương pháp, tác phong công tác của thủ trưởng chính trị có quan hệ chặt chẽ với nhau. Những phẩm chất nhân cách ấy là sự kế thừa những nét tiêu biểu về phẩm chất nhân cách của thủ trưởng chính trị trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược và trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, được phát triển ở một trình độ mới cao hơn, phù hợp với sự phát triển của tình hình nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay. Vì vậy, trong bồi dưỡng năng lực đảm nhiệm về chính trị của đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh phải nắm chắc yêu cầu về phẩm chất, năng lực và phương pháp tác phong công tác của thủ trưởng chính trị giai đoạn mới. * Quan niệm đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh Đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào là những cán bộ của Đảng và Nhà nước trong quân đội, được cấp có thẩm quyền bổ nhiệm chức vụ thủ trưởng chính trị trung đoàn và ở các tiểu đoàn, đại đội thuộc trung đoàn bộ binh; được bầu (hoặc chỉ định) giữ chức bí thư cấp uỷ; là những người đảm nhiệm về chính trị, giữ vững định hướng chính trị của đơn vị, chỉ đạo và trực tiếp tiến hành các hoạt động CTĐ, CTCT ở đơn vị, cùng với thủ trưởng quân sự chịu trách nhiệm toàn bộ hoạt động của đơn vị theo cương vị, chức trách; xây dựng các tổ chức, trước hết là tổ chức đảng, đọi ngũ cán bộ, đảng viên trong đơn vị vững mạnh, bảo đảm cho mọi hoạt động của đơn vị theo đúng đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, điều lệnh, điều lệ, chế độ quy định của quân đội; hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ của trung đoàn trong mọi tình huống. Đề cập đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh, bao gồm cả về số lượng, cơ cấu và chất lượng. Về số lượng thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh được bổ nhiệm tương ứng với tổ chức biên chế các đơn vị đại đội, tiểu đoàn, trung đoàn thuộc 5