Tóm tắt Luận văn Quản lý thiết bị dạy học ở trường Trung phổ thông Hoàng Văn Thụ, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới

Nội dung text: Tóm tắt Luận văn Quản lý thiết bị dạy học ở trường Trung phổ thông Hoàng Văn Thụ, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới

1. 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước, hòa chung vào xu thế toàn cầu hóa, Đảng ta đã khẳng định: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển”. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 Đại hội XI của Đảng Cộng sản Việt Nam đã nêu: “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là một yêu cầu khách quan và cấp bách của sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ở nước ta trong giai đoạn hiện nay. Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo bao gồm: đổi mới tư duy; đổi mới mục tiêu đào tạo; hệ thống tổ chức, loại hình giáo dục và đào tạo; nội dung, phương pháp dạy và học; cơ chế quản lý; xây dựng đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý; cơ sở vật chất, nguồn lực, điều kiện bảo đảm , trong toàn hệ thống (giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục đại học, đào tạo nghề)”. Nghị quyết số 29-NQ/TW Hội nghị Trung ương 8 Khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo xác định mục tiêu tổng quát của đổi mới là: Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, hết lòng phục vụ nhân dân và đất nước; có hiểu biết và kỹ năng cơ bản, khả năng sáng tạo để làm chủ bản thân, sống tốt và làm việc hiệu quả. Xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có cơ cấu và phương thức hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập; bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng; hệ thống giáo dục được chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa mang đậm bản sắc dân tộc Để tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng và hiệu quả giáo dục, cùng với việc đổi mới mục tiêu, chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, các cấp học cần đầu tư cải tiến công tác quản lý các nguồn lực, cải tiến các dịch vụ hỗ trợ, tăng cường thiết bị dạy học phục vụ đào tạo. Đổi mới công tác quản lý TBDH phục vụ đào tạo ở các trường phổ thông đang là
2. 2 đòi hỏi cấp thiết. TBDH vừa là nguồn tri thức, vừa là phương tiện chứa đựng, truyền tải thông tin nhằm tích cực hoá quá trình nhận thức, kích thích hứng thú học tập, phát triển trí tuệ, kỹ năng thực hành của học sinh góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. TBDH còn góp phần đảm bảo tính trực quan trong quá trình dạy học, mở rộng khả năng tiếp cận với các sự vật và hiện tượng, cho phép học sinh có điều kiện tự chiếm lĩnh kiến thức, hình thành kỹ năng, kỹ xảo. Nhận thức rõ tầm quan trọng của TBDH trong quá trình dạy học, những năm qua ngành giáo dục và đào tạo tỉnh Nam Định đã quan tâm đến việc đầu tư trang thiết bị TBDH cho các cơ sở giáo dục; bên cạnh đó, Sở Giáo dục và Đào tạo Nam Định cũng đã có nhiều văn bản hướng dẫn các trường học thực hiện tốt việc quản lý khai thác, sử dụng, bảo quản các trang thiết bị dạy học đã được cấp. Khảo sát thực trạng ở trường THPT Hoàng Văn Thụ trong thời gian qua, việc mua sắm, sử dụng và bảo quản TBDH vẫn còn nhiều vấn đề bất cập, hạn chế, nhiều giáo viên chưa thường xuyên sử dụng TBDH trong các tiết dạy. Tình trạng dạy “chay” vẫn còn khá phổ biến. TBDH còn thiếu, chất lượng chưa đảm bảo, thiếu đồng bộ, việc giữ gìn, bảo quản TBDH chưa được quan tâm đúng mức; việc khai thác và sử dụng chưa thống nhất, chưa đồng bộ; việc đổi mới phương pháp dạy học kết hợp với sử dụng các TBDH của giáo viên có chuyển biến tích cực nhưng chưa mạnh mẽ. Công tác quản lý thiết bị dạy học ở các trường phổ thông còn bộc lộ nhiều hạn chế, yếu kém. Đây là một trong những nguyên nhân cơ bản làm cho việc đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay chưa thật sự đạt hiệu quả, chất lượng dạy và học còn thấp. Từ những cơ sở lý luận và thực tiễn nêu trên, tác giả chọn đề tài “Quản lý thiết bị dạy học ở trường trung phổ thông Hoàng Văn Thụ, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ khoa học của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý các TBDH ở
3. 3 trường THPT Hoàng Văn Thụ, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định, đề xuất các biện pháp quản lý TBDH nhằm góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng dạy học ở trường THPT Hoàng Văn Thụ, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý TBDH ở các trường trung học phổ thông đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới. 3.1. Đối tượng nghiên cứu Quản lý TBDH ở trường THPT Hoàng Văn Thụ, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới 4. Giả thuyết khoa học Trong những năm qua, việc quản lý TBDH ở các trường Trung học phổ thông đã được quan tâm; tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập như: Việc mua TBDH còn chưa chủ động và đồng bộ; việc làm mới, bổ sung còn hình thức; chất lượng của các thiết bị chưa cao; việc tổ chức quản lý khai thác, sử dụng chưa đạt hiệu quả mong muốn. Vì vậy nếu đề xuất và triển khai các biện pháp quản lý TBDH ở trường THPT Hoàng Văn Thụ, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nói chung, dạy học nói riêng của trường. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý TBDH ở trường trung học phổ thông đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới. - Khảo sát thực trạng quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH ở trường THPT Hoàng Văn Thụ, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định. - Đề xuất một số biện pháp quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH ở trường THPT Hoàng Văn Thụ, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới và khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp đề xuất.
4. 4 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu chủ yếu về quản lý việc sử dụng TBDH ở trường THPT Hoàng Văn Thụ, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định và đề xuất các biện pháp quản lý TBDH trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay 6.2. Khách thể khảo sát Khảo sát mức độ sử dụng sử dụng và quản lý sử dụng các TBDH ở trường THPT Hoàng Văn Thụ, tỉnh Nam Định: Cán bộ quản lý Sở GD&ĐT Nam Định, cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh trường THPT Hoàng Văn Thụ. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.3. Nhóm các phương pháp bổ trợ 8.Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài luận văn - Phát hiện những hạn chế, bất cập việc mua sắm, bảo quản, sử dụng TBDH và quản lý thiết bị dạy học đối với chương trình phổ thông mới ở trường THPT Hoàng Văn Thụ, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định trong thời gian qua; - Đề xuất được một số biện pháp quản lý hoạt động sử dụng TBDH trong nhà trường THPT để khắc phục các hạn chế; phát huy vai trò của TBDH trường THPT đối với tổ chức các hoạt động trải nghiệm và thực hành cho học sinh. THPT đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông hiện nay. 9. Cấu trúc luận văn Luận văn ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục sẽ gồm 3 chương chủ yếu sau:
5. 5 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNGTRUNG HỌC PHỔ THÔNG ĐÁP ỨNG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. Quản lý 1.2.2. Quản lý giáo dục 1.2 Thiết bị dạy học 1.2.5. Quản lý thiết bị dạy học 1.3. Thiết bị dạy học ở trường trung học phổ thông 1.3.1. Thiết bị dạy học ở trường trung học phổ thông Thiết bị dạy học trường trung học phổ thông là một bộ phận của cơ sở vật chất trường học, bao gồm những đối tượng vật chất được thiết kế sư phạm mà giáo viên sử dụng để điều khiển hoạt động nhận thức của học sinh; đồng thời là nguồn thi thức, là phương tiện giúp học sinh lĩnh hội tri thức, hình thành kĩ năng đảm bảo cho việc thực hiện mục tiêu dạy học. 1.3.2. Thiết bị dạy học trong giai đoạn đổi mới chương trình sách giáo khoa trung học phổ thông hiện nay Đổi mới giáo dục ngày nay tiếp cận theo xu hướng tổ chức linh hoạt các hình thức tổ chức lớp học và hướng tới tổ chức các hoạt động trải nghiệm và thực hành, do đó mô hình phòng học bộ môn cũng là nghiên cứu phương pháp giảng dạy và học tập theo định hướng phát triển tư duy, năng lực của học sinh trong bối cảnh hiện nay. Khối phòng học tập trường THPT yêu cầu có các loại phòng đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục gồm: khối phòng học tập yêu cầu có các loại phòng học bộ môn như: phòng học bộ môn tin học, phòng học bộ môn công nghệ, phòng học bộ môn nghệ thuật, phòng học bộ môn Vật lý, phòng học bộ môn Hóa học, phòng học bộ môn Sinh học, phòng học đa chức năng. Nội dung sử dụng thiết bị dạy học trường trung học phổ thông
6. 6 trong bối cảnh đổi mới giáo dục - Sử dụng TBDH tự chế trong nhà trường - Sử dụng Phòng học bộ môn trong dạy học - Về trang bị cho PHBM: - Ứng dụng CNTT trong sử dụng TBDH - Nhân lực sử dụng TBDH trong nhà trường phổ thông - Năng lực quản lý sử dụng TBDH của CBGV 1.4. Quản lý thiết bị dạy học ở trường trung học phổ thông trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông 1.4.1. Những yêu cầu về quản lý TBDH - Nắm rõ các văn bản quy định về cơ sở vật chất, TBDH, biết được thực trạng cơ sở vật chất, TBDH nhà trường từ đó xây dựng kế hoạch bồi dưỡng cán bộ quản lý TBDH. - Tìm hiểu thực trạng cơ sở vật chất, TBDH nhà trường sử dụng từ đó có kế hoạch cụ thể để sửa chữa, bổ sung cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị. - Sắp xếp, bố trí thiết bị dạy học hợp lý, ngăn nắp. Sàng lọc những thiết bị hết hạn sử dụng hoặc đã hư hỏng sau mỗi lần sử dụng để có phương án mua sắm bổ sung. - Chuẩn bị đầy đủ thiết bị phục vụ tốt công tác giảng dạy. - Tổ chức thực hiện việc sử dụng thiết bị dạy học. - Kiểm tra đánh giá việc sử dụng thiết bị dạy học. 1.4.2. Nội dung quản lý thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu của đổi mới chương trình giáo dục phổ thông Nội dung của quản lý TBDH trong trường phổ thông bao gồm:
7. 7 1.4.2.1. Quản lý việc đầu tư, mua sắm thiết bị dạy học 1.4.2.2. Quản lý việc khai thác, sử dụng TBDH 1.4.2.3. Quản lý công tác bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa TBDH 1.4.2.4. Quản lý công tác phát triển đội ngũ quản lý, sử dụng TBDH 1.4.2.5. Quản lý hoạt động tự làm TBDH 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý các thiết bị dạy học 1.5.1. Yếu tố khách quan 1.5.2. Yếu tố chủ quan Kết luận chương 1 Dựa vào kết quả tổng hợp, phân tích các tài liệu, các văn bản có liên quan đến quản lí TBDH ở trường THPT, những biện pháp quản lý cụ thể này nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh trung học phổ thông. Quản lý TBDH bao gồm các nội dung quản lý: quản lý việc trang bị, quản lý việc mua sắm, bảo quản và quản lý quá trình sử dụng TBDH. Người Hiệu trưởng trường THPT cần nắm vững cơ sở khoa học, pháp lý để chỉ đạo công tác quản lý TBDH, đồng thời thực hiện đầy đủ các chức năng quản lý TBDH trong nhà trường. Biện pháp quản lí TBDH của Hiệu trưởng trường THPT là những cách thức tiến hành của Hiệu trưởng như lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo, kiểm tra việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Từ những khái niệm trên và qua kết quả nghiên cứu về lí luận quản lí, quản lí giáo dục và quản lí TBDH ở trường THPT, giúp tác giả có thêm cơ sở và phương pháp luận đúng đắn để nghiên cứu thực trạng quản lý TBDH trong các trường THPT từ đó đề xuất các biện pháp quản lí TBDH trong các trường THPT góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.
8. 8 Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HOÀNG VĂN THỤ, HUYỆN VỤ BẢN, TỈNH NAM ĐỊNH 2.1. Khái quát về trường trung học phổ thông Hoàng Văn Thụ 2.1.1. Đội ngũ giáo viên, nhân viên trường THPT Hoàng Văn Thụ 2.1.2. Tình hình học sinh trường THPT Hoàng Văn Thụ năm học 2018-2019 2.1.3. Các tổ chức đoàn thể trong trường THPT Hoàng Văn Thụ 2.1.4. Kết quả các mặt giáo dục học sinh trường THPT Hoàng Văn Thụ 2.1.5. Cơ sở vật chất Cơ sở vật chất của trường gồm: Bảng 2.1 Tình hình CSVC trường THPT Hoàng Văn Thụ STT Cơ sở vật chất Số lượng Ghi chú Kiên cố 30 1 Phòng học Bán kiên cố 0 Thực hành Lý 01 Thực hành Hóa 01 Phòng bộ Thực hành Sinh 01 Bán kiên cố 2 môn Lab 01 Tiếng Anh P. Máy tính 02 Tổng 54 máy Đồ dùng 01 Dùng chung 3 Phòng thư viện 01 4 Phòng Y tế 01 5 Phòng chờ, phòng khách 02 6 Phòng họp hội đồng 01 7 Phòng truyền thống 01 8 Phòng chức năng 07 9 Nhà đa năng 01
9. 9 STT Cơ sở vật chất Số lượng Ghi chú 10 Phòng Công vụ CB, GV, NV 08 11 Nhà nước uống học sinh 01 12 Nhà để xe CBGV và HS 03 13 Nhà kho 03 14 Nhà vệ sinh dùng cho học sinh 10 2.2. Tổ chức tiến hành khảo sát thực trạng 2.2.1. Mục tiêu khảo sát 2.2.2. Nội dung khảo sát 2.2.3. Phương pháp khảo sát 2.2.4. Khách thể khảo sát, địa bàn và thời gian khảo sát, 2.2.5. Xử lý kết quả khảo sát 2.3. Thực trạng thiết bị dạy học của trường trung học phổ thông Hoàng Văn Thụ 2.3.1. Thực trạng về TBDH của trường THPT Hoàng Văn Thụ 2.3.1.1. Thực trạng Thiết bị ĐVT Tỷ lệ Máy tính Phòng máy/Lớp 3/30 Máy chiếu Số máy/ Lớp 10/30 Thiết bị dạy học ngoại ngữ cũng đáp ứng chủ yếu cho việc giảng dạy của giáo viên đó là các thiết bị cầm tay, âm thanh, máy chiếu 9/30 lớp được trang bị, ngoài ra còn 01 phòng học tiếng môn ngoại ngữ đáp ứng cho tất cả các học sinh trong 1 lớp cùng tham gia học tập. 2.3.1.2. Đánh giá chung 2.3.2. Thực trạng công tác đầu tư mua sắm
10. 10 Bảng 2.2 Kết quả điều tra CBQL, GV về công tác đầu tư mua sắm thiết bị dạy học Số ý kiến đánh giá, % Rất Phù Bình Không TT Nội dung điều tra phù hợp thường phù hợp hợp 1 Xác định chủ trương và mục 9 23 16 3 tiêu đầu tư mua sắm thiết bị (18%) (46%) (34%) (2%) dạy học? 2 Kế hoạch hóa công tác đầu 9 19 21 1 tư mua sắm thiết bị dạy học? (18%) (38%) (42%) (2%) 3 Tổ chức đầu tư mua sắm 9 19 21 0 thiết bị dạy học? (18%) (40%) (42%) (0%) 4 Phân phối, bố trí, sử dụng 10 20 18 2 thiết bị dạy học? (20%) (40%) (36%) (4%) 5 Nội quy quy định QL sử 4 22 15 9 dụng thiết bị dạy học? (8%) (44%) (30%) (18%) 6 Huy động nguồn lực đầu tư 0 0 34 16 mua sắm thiết bị dạy học? (68%) (32%) 2.3.3. Thực trạng việc khai thác, sử dụng TBDH 2.3.3.1. Thực trạng việc sử dụng, khai thác TBDH của giáo viên: Bảng 2.3 Mức độ hiệu quả sử dụng TBDH trong các tiết dạy Tần suất sử dụng(%) Tiêu chí đánh giá Trung Tốt Khá Yếu bình 1. Chuyên đề, thao giảng 100 - - - 2. Dự giờ 95 5 - - 3. Thực hành, thí nghiệm 77,4 20,9 1,7 - 4. Tiết dạy bình thường 35,5 39,1 22,4 3,0 2.3.3.2. Thực trạng việc sử dụng, khai thác TBDH của học sinh:
11. 11 Bảng 2.4 Tổng hợp kết quả điều tra đánh giá của HS về tỉ lệ và chất lượng số giờ sử dụng thiết bị dạy học Tỉ lệ số biết sử dụng ( %) Việc sử dụng ( %) Không Ít Thường Rất Đúng Đúng Đúng Đảm Môn học sử sử sử thường mục quy phương bảo an dụng dụng dụng xuyên đích trình pháp toàn Toán 8.6 45.2 46.2 76.9 69.2 69.2 92.3 Vật lý 23.1 69.2 7.7 76.9 81.5 60.8 84.6 Hóa học 7.7 61.5 30.8 84.6 69.5 71.5 76.9 Sinh học 30.8 69.2 89.8 71.5 89.2 79.2 Ngữ văn 7.7 38.4 30.8 23.1 61.5 84.6 76.9 92.3 Lịch sử 15.4 30.8 53.8 76.9 61.5 84.6 92.3 Địa lý 5.2 24.6 61.5 7.7 84.6 69.2 69.2 92.3 Tiếng Anh 9.4 21.4 69.2 84.6 76.9 84.6 92.3 Công nghệ 13,5 23.1 63.4 76.9 71.5 66.1 82.3 GDCD 24.5 60.1 15.4 69.2 38.4 84.6 76.9 Thể dục 7.7 92.3 84.6 76.9 76.9 92.3 GDQP 7.7 53.9 38.4 84.6 84.6 69.2 76.9 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Toán Vật lý Hóa học Sinh học Ngữ văn Lịch sử Địa lý Tiếng Công GDCD Thể dục GDQP Anh nghệ Không sử dụng Ít sử dụng Thường xuyên sử dụng Rất thường xuyên xử dụng Đúng mục đích Đúng quy trình Đúng phương pháp Đảm bảo an toàn Biểu đồ 2.1 Tổng hợp kết quả điều tra đánh giá của HS về tỉ lệ và chất lượng số giờ sử dụng thiết bị dạy học
12. 12 2.3.4. Thực trạng công tác bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa TBDH Nhân viên phụ trách thiết bị do chuyên môn nghiệp vụ không vững nên chưa thực hiện đúng việc bảo trì, sửa chữa kịp thời TBDH bị hư hỏng, vệ sinh các thiết bị trong các phòng học chưa tốt. 2.3.5. Thực trạng đội ngũ quản lý thiết bị dạy học Phần lớn cán bộ quản lý TBDH chưa qua trường lớp đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ quản lý TBDH 2.3.6. Thực trạng công tác tự làm thiết bị dạy học 2.4. Thực trạng quản lý thiết bị dạy học tại trường trung học phổ thông Hoàng Văn Thụ 2.4.1. Thực trạng nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về tầm quan trọng của TBDH 2.4.2. Thực trạng quản lý việc đầu tư, mua sắm TBDH 2.4.3. Thực trạng quản lý việc khai thác, sử dụng TBDH 2.4.3.1. Lập kế hoạch khai thác sử dụng thiết bị dạy học Bảng 2.5. Tỷ lệ ý kiến đánh giá về tầm quan trọng của công tác lập kế hoạch sử dụng TBDH Mức độ quan trọng Rất Không Tiêu chí đánh giá Quan Bình quan quan trọng thường trọng trọng 1. Khảo sát hiện trạng TBDH 33,8 51,6 14,6 - 2. Xác định thuận lợi, khó khăn 20,4 45,7 26,1 7,8 3. Xác định nhu cầu về TBDH 28,3 43,9 22,0 5,8 4. Xây dựng mục tiêu sử dụng TBDH 16,6 38,7 34,2 10,5 5. Xác định nguồn trang bị TBDH 31,0 49,9 17,4 1,7 6. Xác định nguồn tài chính để mưa 40,8 45,1 14,1 - sắm TBDH 7. Lộ trình khai thác, sử dụng TBDH 13,2 36,7 40,5 9,6
13. 13 2.4.3.2. Tổ chức sử dụng thiết bị dạy học Bảng 2. 6 Tỷ lệ ý kiến đánh giá về tầm quan trọng của công tác tổ chức sử dụng TBDH Mức độ quan trọng Rất Không STT Tiêu chí đánh giá Quan Bình quan quan trọng thường trọng trọng 1 Thiết lập bộ máy phụ trách TBDH 4,3 51,6 37,1 7,0 Xác định nhiệm vụ, chức năng của từng 2 26,5 54,9 15,3 3,3 bộ phận trong quản lý TBDH Xác định nhu cầu về bồi dưỡng sử dụng 3 24,4 45,7 18,1 11,8 TBDH Tổ chức bồi dưỡng cho GV sử dụng 4 30,3 52,4 12,2 5,1 TBDH Thiết lập cơ chế phối hợp sử dụng 5 26,0 49,8 23,5 0,7 TBDH 2.4.3.3. Chỉ đạo sử dụng thiết bị dạy học Bảng 2.7 Tỷ lệ ý kiến đánh giá về tầm quan trọng của công tác chỉ đạo sử dụng TBDH Mức độ quan trọng Rất Không TT Tiêu chí đánh giá Quan Bình quan quan trọng thường trọng trọng 1 Quán triệt cho GV, nhân viên về 24,7 41,6 27,8 5,9 tầm quan trọng của TBDH 2 Hướng dẫn sử dụng TBDH 26,8 43,6 24,2 5,4 3 Theo dõi hoạt động sử dụng 28,0 52,3 16,4 3,3 TBDH 4 Động viên, khuyến khích khai 9,2 64,7 23,8 2,3 thác và sử dụng TBDH 5 Uốn nắn, nhắc nhở những sai phạm trong khai thác và sử dụng 2,7 49,5 34,0 13,8 TBDH
14. 14 2.4.3.4. Kiểm tra, đánh giá sử dụng quản thiết bị dạy học Bảng 2. 8 Tỷ lệ ý kiến đánh giá về mức độ thực hiện công tác kiểm tra,đánh giá sử dụng TBDH Mức độ thực hiện TT Tiêu chí đánh giá Rất Trung Chưa Tốt tốt bình tốt 1 Xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá 4,8 52,7 34,8 7,7 hoạt động sử dụng TBDH 2 Kiểm tra thường kỳ các bộ phận thực - 36,2 49,5 14,3 hiện nhiệm vụ được giao 3 Kiểm tra đột xuất các bộ phận thực hiện 2,3 41,0 37,4 19,3 nhiệm vụ được giao 4 Đánh giá việc sử dụng trong quá trình 5,1 33,6 49,7 11,6 dạy học của GV 2.4.4. Thực trạng quản lý việc bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa TBDH Bảng 2.9 Công tác giữ gìn và bảo quản thiết bị Mức độ nhận thức/ Đối tượng CBQL, GV SL (Người) TL (%) Rất được chú trọng 26 52 Có quan tâm nhưng chưa thường xuyên 20 40 Chưa quan tâm đúng mức 4 8 Không quan tâm 0 0 Tổng 50 100
15. 15 2.4.5. Thực trạng công tác phát triển đội ngũ quản lý TBDH Bảng 2. 10 Sự phân công quản lý TBDH CBQL. GV Mức độ nhận thức/ Đối tượng SL (Người) TL (%) Rất hợp lý 2 4 Hợp lý 25 50 Chưa họp lý 18 36 Cần thay đổi lại 5 10 Tổng 50 100 2.4.6. Thực trạng quản lý công tác tự làm thiết bị dạy học Bảng 2. 11 Mức độ tham gia phong trào chế tạo TBDH CBQL, GV Người học Tổng Mức độ SL TL SL TL SL TL (Người) (%) (Người) (%) (Người) (%) Thường xuyên 11 22 0 0 11 5,5 Chưa thường xuyên 30 60 29 19,3 59 29,5 Hiếm khi 5 10 100 66,7 105 52,5 Chưa tham gia 4 8 21 14,0 25 12,5 Tổng 50 100 150 100 200 100 2.5. Đánh giá thực trạng quản lý thiết bị dạy học tại trường trung học phổ thông Hoàng Văn Thụ 2.4.1. Những điểm mạnh 2.4.2. Những điểm yếu 2.4.3. Nguyên nhân của các hạn chế
16. 16 Kết luận chương 2 Có thể nói việc bảo quản TBDH ở các trường THPT Hoàng Văn Thụ đã được chú trọng nhưng hiệu quả chưa cao. Việc bảo quản TBDH còn chưa thật tốt. Giáo viên ở một số môn học và học sinh sử dụng TBDH còn chưa nhiều, TBDH chưa được sử dụng hiệu quả. Việc quản lý thiết bị dạy học chưa chặt chẽ còn nặng về hình thức, chưa thực sự đổi mới, chưa có chiều sâu. Về xây dựng kế hoạch phần lớn chưa có kế hoạch dài hơi, chưa quan tâm đến đầu tư mua sắm TBDH, nặng về báo cáo cho nên tính khả thi của kế hoạch còn thiếu. Về tổ chức thực hiện kế hoạch còn thiếu tính thường xuyên. Việc quản lý, sử dụng TBDH trên lớp mới chỉ quan tâm đến số lượng mà chưa chú trọng đến chất lượng sử dụng, bảo quản.
17. 17 Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HOÀNG VĂN THỤ, HUYỆN VỤ BẢN, TỈNH NAM ĐỊNH ĐÁP ỨNG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp 1.3.1. Nguyên tắc đảm bảo mục tiêu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông mới 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả 3.2. Biện pháp quản lý thiết bị dạy học ở trường trung học phổ thông Hoàng Văn Thụ, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới 3.2.1. Tăng cường nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên về tầm quan trọng của thiết bị dạy học 3.2.1.1. Mục đích biện pháp 3.2.1.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp 3.2.1.3. Điều kiện thực hiện biện pháp 3.2.2. Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng và phát triển đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý TBDH đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới 3.2.2.1. Mục đích biện pháp 3.2.2.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp 3.2.2.3. Điều kiện thực hiện 3.2.3. Quản lý hiệu quả việc đầu tư TBDH đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới 3.2.3.1. Mục đích biện pháp 3.2.3.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp 3.2.3.3. Điều kiện thực hiện
18. 18 3.2.4. Chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch khai thác và sử dụng TBDH phù hợp với mục tiêu, nội dung và đổi mới phương pháp dạy học trong nhà trường 3.2.4.1. Mục đích của biện pháp 3.2.4.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp 3.2.4.3. Điều kiện thực hiện 3.2.5. Xã hội hóa nguồn đầu tư thiết bị dạy học cho nhà trường 3.2.5.1. Mục đích của biện pháp 3.2.5.2. Nội dung và cách thức thực hiện 3.2.5.3. Điều kiện để thực hiện biện pháp 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp Các biện pháp về quản lý thiết bị dạy học được xây dựng và đưa ra là cấp thiết và chúng có mối quan hệ mật thiết với nhau, biện chứng với nhau là nguyên nhân kết quả của nhau, là khả năng và hiện thực của nhau. Chính vì vậy việc áp dụng vào thực tế tại Trường THPT Hoàng Văn Thụ bước đầu đã đem lại hiệu quả trong quá trình quản lý thiết bị thực hành tại nhà trường. 3.4. Khảo nghiệm về mức độ cấp thiết và mức độ khả thi của các biện pháp 3.1.1. Mục tiêu khảo nghiệm 3.3.2. Nội dung khảo nghiệm 3.3.3. Đối tượng khảo nghiệm 3.3.4. Kết quả khảo nghiệm Kết quả khảo sát được thống kê trong các bảng dưới đây:
19. 19 Bảng 3.1 Thống kê ý kiến đánh giá về tính cần thiết của các biện pháp Số ý kiến đánh giá (%) Rất Chưa Không TT Nội dung biện pháp Cần cần cần có ý thiết thiết thiết kiến Tổ chức nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo 38 6 3 3 1 viên, nhân viên về tầm quan (76%) (12%) (6%) (6%) trọng của thiết bị dạy học Phát triển đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý TBDH đáp ứng 37 8 4 1 2 yêu cầu chương trình giáo dục (74%) (16%) (8%) (2%) phổ thông mới Quản lý hiệu quả việc đầu tư 40 8 2 0 3 TBDH đáp ứng yêu cầu chương (80%) (16%) (4%) (0%) trình giáo dục phổ thông mới Xây dựng kế hoạch khai thác và sử dụng TBDH phù hợp với mục 38 6 6 0 4 tiêu, nội dung và đổi mới phương (76%) (12%) (12%) (0%) pháp dạy học trong nhà trường Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ về năng lực sử dụng TBDH 41 9 0 0 5 ở trường THPT Hoàng Văn Thụ (82%) (18%) (0%) (0%) đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay Xã hội hóa nguồn đầu tư TBDH 32 13 4 1 6 ở nhà trường (64%) (26%) (8%) (2%)
20. 20 Bảng 3. 2 Thống kê ý kiến đánh giá về tính khả thi của các biện pháp. Số ý kiến đánh giá (%) Rất Không Không TT Nội dung biện pháp Khả khả khả có ý thi thi thi kiến Tổ chức nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo 35 12 0 3 1 viên, nhân viên về tầm quan (70%) (24%) (0%) (6%) trọng của thiết bị dạy học Phát triển đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý TBDH đáp ứng 25 21 3 1 2 yêu cầu chương trình giáo dục (50%) (42%) (6%) (2%) phổ thông mới Quản lý hiệu quả việc đầu tư 37 11 2 0 3 TBDH đáp ứng yêu cầu chương (74%) (22%) (4%) (0%) trình giáo dục phổ thông mới Xây dựng kế hoạch khai thác và sử dụng TBDH phù hợp với 41 5 4 0 4 mục tiêu, nội dung và đổi mới (82%) (10%) (8%) (0%) phương pháp dạy học trong nhà trường Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ về năng lực sử dụng TBDH 38 10 2 0 5 ở trường THPT Hoàng Văn Thụ (76%) (20%) (4%) (0%) đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay Xã hội hóa nguồn đầu tư TBDH 37 12 0 1 6 ở nhà trường (74%) (24%) (0%) (2%) 3.3.5. Đánh giá
21. 21 Kết luận chương 3 Trên cơ sở lý luận về quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH đã trình bày ở chương 1, qua khảo sát đánh giá thực trạng công tác quản lý trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH ở các trường THPT Hoàng Văn Thụ ở chương 2, từ các căn cứ đó đề xuất các biện pháp quản lý TBDH trên cơ sở đảm bảo tính đồng bộ, tính thực tiễn và tính khả thi của các biện pháp, cho phép tác giả luận văn đề xuất 6 biện pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý TBDH trong các trường THPT Hoàng Văn Thụ, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định. Các biện pháp điều có quan hệ chặt chẽ, có tính đồng bộ cao. Các biện pháp đều được tác giả điều tra CBQL,GV và so sánh cấp độ để thuyết phục tính khả thi. Tác giá điều tra số liệu cụ thể tính khả thi, tính cần thiết của 6 biện pháp. Nếu được triển khai áp dụng sẽ nâng cao hiệu quả quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH không chỉ đối với các trường THPT Hoàng Văn Thụ nói riêng mà còn cho tất cả các trường THPT của tỉnh Nam Định nói chung, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học trong các nhà trường, đáp ứng yêu cầu yêu cầu chương trình phổ thông mới. Một vấn đề mà nền giáo dục nước nhà đang triển khai.
22. 22 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận 1.1. Về lý luận TBDH vừa là một thành tố của quá trình dạy học, vừa là bộ phận của nội dung và phương pháp học tập, hỗ trợ tích cực cho quá trình dạy học, là điều kiện để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính chủ động, sáng tạo của người học. Cùng với các thành tố khác như mục đích, nhiệm vụ, nội dung, phương pháp dạy học, hoạt động dạy của giáo viên, hoạt động học của học sinh tạo thành một thể hoàn chỉnh và có quan hệ biện chứng thúc đẩy quá trình dạy học đạt đến mục đích dạy học đề ra. Vì vậy, khi tiến hành đổi mới căn bản và toàn diện chương trình giáo dục phổ thông, phải đặc biệt chú ý việc đổi mới trang bị đầy đủ và quản lý sử dụng thiết bị dạy học có hiệu quả. Trong quá trình dạy học cùng với việc sử dụng TBDH góp phần cho bài giảng thành công, giáo viên còn tham gia cải biến rất nhiều quá trình lĩnh hội kiến thức của học sinh. Đối với học sinh, TBDH không chỉ là một phương tiện dạy học đơn thuần mà là cả một nguồn tri thức mới mẻ, phong phú đòi hỏi khám phá. Ngoài việc nắm được kiến thức cơ bản của từng bài học riêng lẻ ở một bộ môn nhất định, việc sử dụng TBDH ở trên lớp góp phần hình thành ở học sinh các kỹ năng, kỹ xảo, tư duy khoa học và niềm say mê khoa học, mong muốn nghiên cứu nó. Như vậy, TBDH đã góp phần giúp cho giáo viên thành công trong mục tiêu dạy học mà mình đề ra. Về công tác quản lý, luận văn đã khái quát được những vấn đề cơ bản về lý luận quản lý, đặc biệt là nội dung quản lý sử dụng TBDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học, nâng cao vai trò của TBDH trong dạy học nhằm từng bước đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới. 1.2. Về thực tiễn: Việc quản lý TBDH của cán bộ quản lý và giáo viên có ưu điểm là đều nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của sử dụng TBDH trong quá trình dạy học. Hệ thống văn bản pháp quy hiện hành về công tác TBDH tương đối hoàn chỉnh. Nghiên cứu cũng chỉ ra những hạn chế trong công tác quản lý
23. 23 TBDH như: nhiều giáo viên còn ngại sử dụng TBDH, các tiết học phải sử dụng TBDH thì giáo viên thường sử dụng qua loa, đại khái, mang tính hình thức và đối phó. Việc kiểm kê, đánh giá chất lượng TBDH chỉ mang tính hình thức, không đánh giá đúng thực chất được số lượng và chất lượng hiện có của thiết bị dạy học. CBQL còn hạn chế trong việc am hiểu về lý luận và thực tiễn trong quản lý sử dụng TBDH và chưa thực sự quan tâm đầy đủ và có chế độ thỏa đáng với đội ngũ viên chức phụ trách TBDH của nhà trường. Nhà trường còn bị động về mặt kinh phí để mua sắm trang thiết bị dạy học; hệ thống TBDH hiện có do được xây dựng từ nhiều nguồn khác nhau nên không đồng bộ, mất cân đối giữa các loại hình, giữa các môn học; điều kiện để bảo quản thiết bị chưa đầy đủ; việc bảo dưỡng, tái trang bị thiết bị cũng gặp nhiều khó khăn do trình độ của đội ngũ chuyên trách còn nhiều hạn chế; phương tiện bảo quản, duy tu thiếu nên không đủ khả năng để tái chế, phục hồi lại các loại thiết bị đã hư hỏng. Việc tự làm TBDH của nhà trường còn chạy theo phong trào nên chưa phát huy dược tiềm năng sáng tạo của đội ngũ cán bộ, giáo viên trong đơn vị. Đây cũng là một trong những nhược điểm cơ bản trong công tác quản lý TBDH ở trường THPT Hoàng Văn Thụ. Công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ chuyên trách và giáo viên về công tác thiết bị chưa được thực hiện thường xuyên. Công tác kiểm kê, kiểm tra, đánh giá chất lượng và việc sử dụng TBDH của các tổ nhóm chuyên môn còn bất cập, chưa thường xuyên. Việc tạo nguồn vốn để trang bị THDH của nhà trường chưa đạt yêu cầu, chủ yếu là sử dụng nguồn kinh phí cấp. Chế độ bồi dưỡng, khen thưởng cho những cán bộ, giáo viên đạt thành tích cao trong công tác quản lý TBDH chưa thỏa đáng. Công tác quản lý TBDH của nhà trường còn bị xem nhẹ. Từ thực trạng trên, tác giả đã đề xuất sáu biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý TBDH ở trường THPT Hoàng Văn Thụ đáp ứng chương chình giáo dục phổ thông mới. Tuy nhiên, để các biện pháp có tính khả thi thì không chỉ sự nỗ lực của nhà trường mà còn cần có sự quan tâm của các cấp, các ngành và xã hội.
24. 24 2. Khuyến nghị 2.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo Khi hợp đồng sản xuất, yêu cầu các nhà sản xuất phải đảm bảo chất lượng sản phẩm, tính đồng bộ, cũng như tính khoa học xã hội của sản phẩm. Mở thêm chuyên ngành quản lý và sử dụng TBDH trong các trường Đại học sư phạm. 2.2. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Nam Định Hàng năm nên mở các lớp bồi dưỡng kĩ năng thực hành, sử dụng, tự làm TBDH cho giáo viên và cán bộ chuyên trách công tác thiết bị trường học, gắn việc sử dụng TBDH với đổi mới phương pháp dạy học. Thường xuyên kiểm tra tình hình đầu tư, khai thác sử dụng, bảo quản, sửa chữa TBDH ở các nhà trường, từ đó có kế hoạch tăng cường thiết bị cho các đơn vị thực hiện tốt đồng thời thu hồi thiết bị dạy học của các đơn vị không sử dụng hoặc sử dụng không có hiệu quả để trang bị lại cho những nơi thực hiện tốt hơn hoặc chưa đủ thiết bị cần thiết. 2.3. Đối với trường trung học phổ thông Hoàng Văn Thụ Quan tâm đúng mức đến việc nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, về vị trí, vai trò,chức năng của TBDH trong quá trình giáo dục. Có kế hoạch bổ sung hàng năm để đảm bảo đủ thiết bị phục vụ cho công tác học tập, nghiên cứu của thầy, trò. Chú ý trang bị những thiết bị có chất lượng, đồng bộ, phù hợp với chương trình, sách giáo khoa để giáo viên có thể sử dụng được và sử dụng có hiệu quả. Xây dựng các biện pháp bắt buộc giáo viên phải sử dụng TBDH đi đôi với việc tạo ra các cơ chế động viên cán bộ giáo viên sử dụng và tự làm đồ dùng dạy học. Bồi dưỡng khen thưởng kịp thời, thích đáng cho những cán bộ, giáo viên làm tốt công tác thiết bị. Chú ý đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ kĩ thuật và phụ tá thí nghiệm có năng lực và tâm huyết với nghề nghiệp giúp giáo viên sử dụng có hiệu quả THDH trong nhà trường. Trong qui hoạch xây dựng cơ sở vật chất cần quan tâm đến các hạng mục phục vụ cho công tác thiết bị. Tích cực huy động các nguồn vốn để tái trang bị và hiện đại hóa TBDH trong nhà trường.