Tóm tắt Luận văn Quản lý thiết bị dạy học ở trường Trung học Cơ sở quận Hai Bà Trưng, Thành phố Hà Nội

Nội dung text: Tóm tắt Luận văn Quản lý thiết bị dạy học ở trường Trung học Cơ sở quận Hai Bà Trưng, Thành phố Hà Nội

1. 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nhân tố quyết định thành công của sự nghiệp này là những con người mới năng động, sáng tạo, có khả năng tiếp thu kiến thức mới, giải quyết được mọi tình huống xảy ra. Để thực hiện nhiệm vụ này, giáo dục nước ta đang tiến hành đổi mới một cách toàn diện từ mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy học. Nghị Quyết số 29-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đề ra giải pháp “ Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ Phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học”. Để đáp ứng yêu cầu đổi mới về nội dung chương trình, phương pháp dạy học cần thiết phải đưa vào các thiết bị dạy học mới, nhất là các thiết bị dạy học hiện đại. Người ta nhận thấy các thiết bị dạy học có khả năng to lớn trong việc giúp cho giáo viên tổ chức các hoạt động học tập nhằm phát huy tính tích cực của học sinh, góp phần nâng cao hiệu quả của việc dạy học. Trong thời gian qua TBDH ở các trường THCS đã mang lại một số hiệu quả nhất định như đã tạo ra một không khí học tập mới mẻ, tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học sinh tiến hành các hoạt động dạy và học một cách sinh động, hấp dẫn, tuy vậy từ trang bị, bảo quản, sử dụng TBDH trong quá trình dạy học ở trường THCS còn nhiều bất cập, nhất là phương pháp sử dụng. Hiện nay, nhiều trường THCS chỉ mới sử dụng TBDH như một phương tiện giúp cho giáo viên trình bày nội dung bài học trực quan hơn, minh hoạ kiến thức của bài chứ chưa coi như là một phương tiện giúp cho giáo viên tổ chức và điều khiển các hoạt động nhận thức của học sinh, giúp hình thành kiến thức mới cho học sinh. Thiết bị dạy học (TBDH) là phương tiện và một trong những điều kiện cần thiết để giáo viên thực hiện được các nội dung giáo dục, giáo dục và phát triển trí tuệ, khơi dậy tố chất thông minh của học sinh. Trong quá trình dạy học, TBDH vừa là công cụ giúp giáo viên chuyển tải thông tin, điều khiển hoạt động nhận thức của học sinh, vừa là nguồn tri thức đa dạng và phong phú. Đối với các trường THCS còn gặp nhiều khó khăn CSVC, kho bãi chứa, thì nỗi lo lớn nhất là làm thế nào để có thể bảo quản, sử dụng và khai thác có hiệu quả TBDH đã được cung cấp. Hiệu quả sử dụng TBDH phụ thuộc vào nhiều yếu tố như sự quan tâm của lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo, Phòng Giáo dục và Đào tạo đối với
2. 2 việc đổi mới (PPDH) đối với công tác quản lý TBDH. Trình độ của cán bộ phụ trách TBDH. Sự nhiệt tình và trách nhiệm của giáo viên các bộ môn, tổ chức sử dụng và khai thác hợp lý các TBDH, và quan trọng là quản lý TBDH của hiệu trưởng các trường học. Hiện nay ở các trường THCS còn thiếu TBDH để phục vụ tốt công tác dạy học. Hơn nữa, giáo viên các bộ môn còn gặp phải một số khó khăn trong quá trình sử dụng TBDH như chưa có tài liệu hướng dẫn để có những biện pháp sư phạm thích hợp làm tăng hiệu quả sử dụng TBDH đối với học sinh THCS. Để có một TBDH đến được các trường THCS, phải trải qua các giai đoạn chủ yếu sau: Từ chương trình và SGK xây dựng danh mục trang bị Xây dựng đề cương nghiên cứu, thể hiện mẫu Chạy thử Thử nghiệm Hiệu chỉnh và sản xuất thử Hiệu chỉnh Sản xuất đồng loạt Trang bị cho các trường THCS Sử dụng và bảo quản. Tất cả các khâu của quá trình sử dụng TBDH đòi hỏi phải quản lý một cách có hiệu quả. Chương trình SGK THCS mới được viết theo hướng tổ chức hoạt động nhận thức tích cực cho học sinh, theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy và phương pháp học. TBDH là một thành tố quan trọng quyết định sự thành công của việc đổi mới nội dung chương trình và SGK ở THCS. Hàng năm Nhà nước cung cấp khá nhiều kinh phí cho TBDH cho các trường THCS trong cả nước. Bên cạnh việc các trường THCS của Quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội đã có nhiều ưu điểm trong quá trình sử dụng TBDH, song còn những vấn đề nổi cộm như là việc trang bị, bảo quản và hiệu quả sử dụng TBDH còn rất hạn chế. Một trong những nguyên nhân ảnh hưởng trực tiếp là quản lý TBDH còn nhiều hạn chế, yếu kém nên TBDH chưa phát huy được vai trò của nó trong việc nâng cao chất lượng dạy học hiện nay. Để tìm được nguyên nhân cơ bản và đề xuất những biện pháp quản lý chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH, góp phần nâng cao chất lượng dạy học khi triển khai chương trình SGK mới tại các trường THCS là một nhiệm vụ cấp bách hiện nay. Với những lý do chính đã phân tích ở trên, tác giả đã chọn đề tài nghiên cứu. "Quản lý thiết bị dạy học ở trường Trung học Cơ sở quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội". 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu hệ thống hóa lý luận và phân tích thực tiễn để đề xuất một số biện pháp quản lý TBDH ở trường THCS của quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý TBDH ở các trường THCS.
3. 3 3.2 Phân tích thực trạng quản lý TBDH ở trường THCS quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội 3.3 Đề xuất một số biện pháp quản lý TBDH ở trường THCS quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội. 4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 4.1 Khách thể nghiên cứu Hoạt động quản lý của Hiệu trưởng về TBDH ở trường THCS quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội . 4.2 Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý TBDH ở trường THCS quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội. 5. Giả thuyết khoa học Hiện nay quản lý TBDH ở trường THCS quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội đã đạt được một số kết quả nhất định, do đó góp phần nâng cao chất lượng dạy và học trong các nhà trường, song còn có những hạn chế nên dẫn đến hiệu quả sử dụng TBDH chưa cao. Nếu có những biện pháp quản lý TBDH phù hợp thì nâng cao hiệu quả TBDH và chất lượng dạy học của trường THCS quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội. 6. Phạm vi nghiên cứu Đề tài chỉ nghiên cứu và khảo nghiệm một số biện pháp quản lý TBDH ở 16 trường THCS của quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội. Cụ thể nghiên cứu 88 CBQL bao gồm: HT; Phó HT; tổ trưởng CM; 240 giáo viên các bộ môn ở 16 trường THCS của Quận. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Những phương pháp nghiên cứu lý luận 7.2. Những phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.3. Phương pháp thống kê toán học 8. Cấu trúc của Luận văn Ngoài phần mở đầu, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, Luận văn gồm 3 chương.
4. 4 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề Trong thực tế, giáo dục luôn là một lĩnh vực khoa học mà ở bất cứ thời đại nào, quốc gia nào còn dành được nhiều sự quan tâm, nghiên cứu của các nhà khoa học. Tuy nhiên, nghiên cứu các vấn đề trong giáo dục không phải là điều dễ dàng, bởi lẽ những vấn đề đó luôn luôn có sự gắn kết, ràng buộc với những lĩnh vực khác trong xã hội như kinh tế , chính trị, văn hoá xã hội chính vì vậy nghiên cứu các biện pháp quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH nhằm nâng cao kết quả học tập và đổi mới phương pháp là một vấn đề khó khăn và phức tạp. 1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. Quản lý Quản lý là một quá trình tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đề ra. 1.2.2. Quản lý giáo dục Quản lý giáo dục chính là quá trình tác động có định hướng của nhà quản lý giáo dục trong việc vận dụng nguyên lý, phương pháp chung nhất của kế hoạch nhằm đạt được những mục tiêu đề ra. Những tác động đó thực chất là những tác động khoa học đến nhà trường làm cho nhà trường tổ chức một cách khoa học có kế hoạch quá trình dạy học theo mục tiêu đào tạo. 1.2.3. Quản lý nhà trường 1.2.3.1. Nhà trường Nhà trường là cơ quan giáo dục chuyên biệt, có đội ngũ các nhà giáo được đào tạo, nội dung chương trình được chọn lọc, phương pháp giáo dục phù hợp với mọi lứa tuổi, các phương tiện kỹ thuật phục vụ cho giáo dục, mục đích giáo dục của nhà trường phù hợp với xu thế phát triển của xã hội và thời đại. Nhà trường là một tổ chức chuyên biệt trong xã hội, thực hiện chức năng tái tạo nguồn nhân lực phục vụ cho duy trì và phát triển của xã hội. 1.2.3.2. Quản lý nhà trường Quản lý nhà trường thực chất là tác động có định hướng, có kế hoạch của chủ thể quản lý lên tất cả các nguồn lực nhằm đẩy mạnh hoạt động của nhà trường theo nguyên lý giáo dục và tiến tới mục tiêu giáo dục mà trọng tâm của nó là đưa hoạt động dạy và học lên một trạng thái mới về chất.
5. 5 1.3. Thiết bị dạy học trong nhà trường 1.3.1. Thiết bị dạy học Thiết bị dạy học Là thuật ngữ chỉ một vật thể hoặc một tập hợp đối tượng vật chất mà người giáo viên sử dụng với tư cách là phương tiện điều khiển hoạt động nhận thức của học sinh, còn đối với học sinh thì đó là các nguồn tri thức, là các phương tiện giúp học sinh lĩnh hội các khái niệm, định luật, thuyết khoa học hình thành ở họ các kỹ năng, kỹ xảo, đảm bảo phục vụ mục đích dạy học. TBDH là một bộ phận trong hệ thống CSVC sư phạm, TBDH là tất cả những phương tiện cần thiết được giáo viên và học sinh sử dụng trong hoạt động dạy và học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo trong hoạt động, khám phá và lĩnh hội tri thức của học sinh, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đạt được mục tiêu giáo dục đã đề ra. 1.3.2 Chức năng của thiết bị dạy học trong nhà trường - Chất lượng dạy học cao hơn. - Nâng cao tính trực quan - cơ sở của tư duy trừu tượng, mở rộng khả năng tiếp cận với các đối tượng và hiện tượng. - Tăng tính hấp dẫn, kích thích ham muốn học tập, phát triển hứng thú nhận thức của học sinh. - Tăng cường độ lao động học tập của học sinh do đó cho phép nâng cao nhịp độ nghiên cứu tài liệu giáo khoa. - Có điều kiện tự lực chiếm lĩnh tri thức, hình thành kỹ năng kỹ xảo - Hợp lý hoá quá trình dạy học, tiết kiệm thời gian để mô tả. - Gắn bài học với đời sống thực tế , học gắn với hành, nhà trường gắn với xã hội. - Hình thành nhân cách, thế giới quan, nhân sinh quan, rèn luyện tác phong làm việc có khoa học. 1.4. Quản lý thiết bị dạy học ở trường Trung học Cơ sở 1.4.1. Quản lý thiết bị dạy học Quản lý TBDH là tác động có mục đích của người quản lý nhằm xây dựng, phát triển và sử dụng có hiệu quả hệ thống TBDH phục vụ đắc lực cho công tác giáo dục và dạy học. 1.4.2. Mục tiêu quản lý thiết bị dạy học Mục tiêu quản lý TBDH là xây dựng, sử dụng, bảo quản và huy động tối đa TBDH của nhà trường phục vụ cho công tác giảng dạy, học tập nhằm đạt được mục tiêu và dạy học, giáo dục đã đề ra. 1.4.3. Yêu cầu quản lý thiết bị dạy học - Nắm vững cơ sở thực tiễn và lý luận về quản lý.
6. 6 - Nắm vững các chức năng và nội dung quản lý biết phân lập và phối hợp các nội dung quản lý, các mặt quản lý. - Hiểu rõ đòi hỏi của chương trình giáo dục và những điều kiện CSVC để thực hiện chương trình. - Có ý tưởng đổi mới và thực hiện ý tưởng bằng một kế hoạch khả thi. - Biết huy động mọi tiềm năng có thể của tập thể sư phạm và cộng đồng cho công việc. - Có biện pháp tập trung mọi tiềm năng vật chất vào một hướng thống nhất là đảm bảo CSVC và TBDH để nâng cao chất lượng giáo dục. 1.4.4. Nguyên tắc quản lý thiết bị dạy học - Trang bị đầy đủ và đồng bộ TBDH (đồng bộ giữa trường sở, phương thức tổ chức dạy học; chương trình, sách giáo khoa và TBDH; trang thiết bị và điều kiện sử dụng; trang thiết bị bảo quản; giữa các thiết bị với nhau ) - Bố trí hợp lý TBDH trong phòng thiết bị, trong phòng học. - Tạo ra môi trường sư phạm thuận lợi cho các hoạt động giáo dục. - Bố trí sử dụng và bảo quản tối ưu các phương tiện vật chất, kỹ thuật cho việc nâng cao chất lượng giảng dạy. 1.4.5. Nội dung quản lý thiết bị dạy học ở trường Trung học Cơ sở - Lập kế hoạch sử dụng, quản lý sử dụng thiết bị dạy học - Tổ chức thực hiện việc sử dụng, quản lý sử dụng TBDH - Chỉ đạo sử dụng, quản lý sử dụng TBDH - Kiểm tra việc sử dụng, quản lý sử dụng TBDH 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý sử dụng thiết bị dạy học ở trường THCS 1.5.1. Nhóm yếu tố chủ quan 1) Nhận thức của GV và CBQL về vai trò của TBDH 2) Kỹ năng sử dụng TBDH của GV 3) Năng lực tài chính của nhà trường 4) Năng lực của nhà trường trong việc huy động sự đóng góp TBDH của cha mẹ học sinh và xã hội 1.5.2. Nhóm yếu tố khách quan 1) Tiến bộ khoa học và công nghệ 2) Đổi mới chương trình giáo dục phổ thông 3) Chính sách của Đảng và nhà nước đối với giáo viên 4) Chính sách của ngành giáo dục và đào tạo về nâng cáo chất lượng giáo dục. 5) Ngân sách đầu tư của nhà nước cho giáo dục và đào tạo.
7. 7 Kết luận Chương 1 Thiết bị dạy học là thành tố cơ bản của quá trình dạy học, có vai trò quan trọng trong việc thể hiện nội dung, phương pháp và đổi mới phương pháp dạy học. TBDH vừa là công cụ lao động sư phạm của giáo viên vừa là phương tiện giúp học sinh tiếp thu tri thức một cách tích cực, chủ động nhằm đáp ứng mục tiêu dạy học và giáo dục. Chính vì vậy, việc nắm vững những lý luận về TBDH và quản lý TBDH là một yêu cầu không thể thiếu giúp CBQL nhà trường, viên chức quản lý thiết bị và các đối tượng trực tiếp sử dụng TBDH hiểu được vai trò quan trọng của TBDH, những yêu cầu về TBDH trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay, từ đó đưa ra những biện pháp quản lý TBDH thật sự hiệu quả, hỗ trợ cho hoạt động dạy và học, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Trong quản lý TBDH phải hiểu là bao gồm mua sắm, sử dụng và bảo quản TBDH, 3 hoạt động này có mối quan hệ trực tiếp với nhau và hỗ trợ cho nhau để góp phần đạt được mục tiêu sử dụng TBDH. Quản lý TBDH ở trường THCS có nhiều cách tiếp cận, nhưng trong luận văn này chọn tiếp cận theo chức năng quản lý để tìm hiều thực trạng cũng như đề xuất biện pháp hoàn thiện hơn việc quản lý sử dụng TBDH ở các trường THCS hiện nay.
8. 8 Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẬN HAI BÀ TRƯNG THÀNH PHỐ HÀ NỘI 2.1. Khái quát về t nh h nh kinh tế văn hoá giáo dục của Quận hai Bà Trưng thành phố Hà Nội 2.1.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội Quận HBT được thành lập theo Nghị quyết số 123/NĐ-TP của thành phố Hà Nội ngày 09/6/1961. Quận có diện tích tự nhiên 10.09 km2, dân số tính đến tháng 8/2010 khoảng trên 29 vạn người. 2.1.2. Khái quát về Giáo dục – Đào tạo của Quận Hai Bà Trưng Năm học 2017 – 2018, toàn Quận có 78 trường học, Số lượng GV ngành GD quận từ nhà trẻ đến THCS có 2300 GV, đội ngũ GV ổn định, số GV giỏi chiếm tỷ lệ cao. 2.1.3. Những thuận lợi trong GD của quận Hai Bà Trưng Ngành GD&ĐT quận Hai Bà Trưng luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Sở GD&ĐT Hà Nội, của Quận uỷ, UBND quận. Đội ngũ CBQL, chỉ đạo chuyên môn và GV toàn ngành nhiệt tình, có trách nhiệm trong công tác. Phòng GD&ĐT quận luôn chủ động lập kế hoạch và triển khai các hoạt động trọng tâm của năm học tới các nhà trường. Nhiều trường học được quận quan tâm xây mới, tu bổ về CSVC, trang thiết bị tạo điều kiện thuận lợi cho HĐ dạy và học, HĐGDNGLL. Phần lớn CMHS trong quận luôn quan tâm đến việc học tập của các em HS. Công tác xã hội hoá có nhiều chuyển biến tích cực tạo nên sự phối hợp đồng bộ với các lực lượng xã hội trong việc GDHS. 2.1.4 Những khó khăn trong GD của quận Hai Bà Trưng Một số CBQL có năng lực, công tác lâu năm được nghỉ chế độ, thay thế là CBQL trẻ nên kinh nghiệm quản lý chưa nhiều. CSVC ở một số nhà trường mầm non còn có nhiều điểm lẻ, nhiều trường học nằm trên những ngõ nhỏ nên hạn chế đến các HĐGD, còn một số trường diện tích quá hẹp, không đáp ứng HĐ vui chơi, HĐGDNGLL của HS. Mức thu nhập của một bộ phận dân cư trên địa bàn quận còn thấp, trình độ dân trí không đồng đều.
9. 9 2.1.5. Khái quát tình hình các trường Trung học Cơ sở Toàn quận Hai Bà Trưng có 16/16 đồng chí hiệu trưởng đều đạt trình độ đào tạo trên chuẩn. Các cán bộ quản lý đều nắm chắc nghiệp vụ quản lý, điều hành mọi hoạt động của nhà trường theo quy chế chuyên môn và điều lệ trường THCS. Hoàn thành nhiệm vụ được giao theo chức trách. Các phó hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn đều là những người tâm huyết, có trình độ đào tao vượt chuẩn so với yêu cầu. 2.2 Giới thiệu hoạt động khảo sát - Mục đích điều tra: Tìm hiểu thực trạng trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH ở các trường THCS - Đối tượng điều tra: 16 trường THCS - Thời điểm điều tra: Năm học 2016 - 2017 - Phương pháp điều tra và sử lý kết quả: Điều tra qua các Bộ phiếu khảo sát và qua các cuộc phỏng vấn sâu. Các phiếu điều tra đã được xử lý bằng phương pháp thống kê toán học. 2.3. Thực trạng thiết bị dạy học ở trường Trung học Cơ sở của quận Hai Bà Trưng thành phố Hà Nội 2.3.1. Thực trạng về trang bị thiết bị dạy học Việc trang bị TBDH của các trường THCS chủ yếu dựa vào nguồn ngân sách Nhà nước cấp phát, số lượng còn thiếu, có TBDH hiện đại nhưng số lượng chưa nhiều, không đủ. Vì thế nhiều giáo viên và học sinh chưa biết sử dụng THDH. TBDH tự làm không đáng kể, giá trị sử dụng chưa cao, do đã chưa đáp ứng được nhu cầu phục vụ dạy học trong giai đoạn hiện nay. 2.3.2. Thực trạng về bảo quản thiết bị dạy học Việc bảo quản TBDH ở các trường THCS Quận Hai Bà Trưng chưa được chú trọng đúng mức, tình trạng hư hỏng, thất thoát, lãng phí dẫn đến hiệu quả sử dụng thấp. Đây chính là vấn đề đòi hỏi đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên, nhân viên nhà trường cần quan tâm chú ý. 2.3.3. Thực trạng sử dụng thiết bị dạy học ở các trường THCS Hiện nay các trường THCS chủ yếu sử dụng các TBDH được cấp phát. Loại hình TBDH được sử dụng nhiều nhất và có hiệu quả nhất là tranh ảnh giáo khoa cho các môn Văn, Lịch sử, Địa lý, Giáo dục công dân, Sinh học; Các bộ môn: Toán, Lý, Hoá, Tin học, Hát nhạc thì được đầu tư nhiều loại TBDH hiện đại, đắt tiền và đã bước đầu được sử dụng và giáo viên đã bắt đầu làm quen. TBDH cho các môn Mỹ thuật, Công nghệ, Thể dục chưa có nhiều và ít được sử dụng.
10. 10 Như vậy, tình trạng dạy chay, học chay vẫn còn phổ biến, giáo viên vẫn quen với nếp cũ, lên lớp chủ yếu là thuyết trình, giảng giải, thầy đọc, trò chép, thầy giảng trò nghe. Giáo viên còn ngại sử dụng TBDH, họ cho rằng sử dụng TBDH sẽ mất thời gian, tốn công chuẩn bị, thời gian sử dụng TBDH dành để giảng giải và cho học sinh luyện tập thì tốt hơn. TBDH chỉ được sử dụng có hiệu quả trong các giờ hội giảng, hội thi trong các đợt thanh kiểm tra của cấp trên và nhà trường. 2.4. Những nguyên nhân về thực trạng sử dụng TBDH ở một số trường THCS - Trình độ sử dụng TBDH của giáo viên còn thấp - Sách hướng dẫn sử dụng các bộ thí nghiệm đáng lẽ phải được cung cấp đồng thời với các bộ TBDH nhưng thực tế kiểm tra cho thấy nhiều địa phương không có. - Ứng dụng CNTT và TT trong dạy học là một nhiệm vụ vừa hẹp, vừa sâu, vừa liên tục, vừa phát triển. - Đội ngũ quản lý giáo dục ở một vài địa phương còn chưa thật chú trọng chỉ đạo việc sử dụng có hiệu quả TBDH. - Tỷ lệ HS/lớp quá cao, bàn ghế chưa đúng quy cách, chật chội 2.5. Thực trạng quản lý thiết bị dạy học ở trường trung học cơ sở của quận Hai Bà Trưng thành phố Hà Nội 2.5.1 Nhận thức của các khách thể khảo sát về tầm quan trọng của quản lý thiết bị dạy học Bảng 2.7. Tỷ lệ ý kiến đánh giá của CBQL GV về tầm quan trọng của việc quản lý TBDH Mức độ Đối tượng ĐG TB Xếp thứ RQT QT BT QT SL 27 42 19 - CBQL % 30,3 47,7 22,0 - 3,083 2 SL 86 127 27 - Giáo viên 3,250 1 % 36,1 52,8 11,1 - Số lượng 113 169 46 - Tổng hợp 3,205 % 34,5 51,5 14,0 - Có thể thấy rằng, CBQL và giáo viên đều ý thức được tầm quan trọng của việc quản lý sử dụng TBDH ở nhà trường nói chung và ở các trường THCS nói riêng, thể hiện qua kết quả khảo sát trên 85% CBQL và giáo viên được hỏi đều khẳng định công tác quản lý sử dụng TBDH là quan trọng và rất quan trọng.
11. 11 2.5.2. Thực trạng năng lực cán bộ quản lý TBDH trong các trường THCS Bảng 2.8. Đánh giá của CBQL và GV về năng lực của phụ trách quản lý TBDH Mức độ Điểm Xếp Đối tượng ĐG Tốt Khá TB Yếu TB thứ tự SL 4 24 42 18 CBQL 2,164 2 % 4,6 27,3 48,0 20,1 SL 16 73 130 21 Giáo viên 2,358 1 % 6,9 30,5 54,1 8,5 SL 20 97 172 39 Tổng số 2,299 % 6,1 29,6 52,4 11,9 Kết quả khảo sát thể hiện ở bảng trên cho thấy năng lực quản lý sử dụng TBDH của bộ phận/ cá nhân thực hiện công tác này được CBQL và giáo viên đánh giá ở mức độ trung bình (với điểm đánh giá trung bình đạt = 2,299). Từ kết quả đó cho thấy, năng lực của người quản lý TBDH chưa cao. 2.5.3. Lập kế hoạch về TBDH ở các trường THCS 1. Khảo sát hiện trạng TBDH 2. Xác định thuận lợi, khó khăn 3. Xác định nhu cầu về TBDH 4. Xây dựng mục tiêu sử dụng TBDH 5. Xác định nguồn trang bị TBDH 6. Xác định nguồn tài chính để muasắm TBDH 7. Lộ trình khai thác, sử dụng TBDH 8. Kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng GV, nhân viên 2.5.4 . Tổ chức mua sắm, sử dụng và bảo quản thiết bị dạy học ở các trường trung học cơ sở Khảo sát thực trạng thực hiện công tác tổ chức mua sắm, sử dụng và bảo quản TBDH ở các trường THCS được thực hiện với 2 đối tượng là CBQL và GV cho thấy, việc tổ chức mua sắm, sử dụng và bảo quản TBDH được đánh giá thực hiện ở mức độ từ trung bình đến khá. Trong đó, việc Tổ chức đấu thầu mua sắm TBDH, Tổ chức bồi dưỡng cho GV sử dụng TBDH và Xác định nhiệm vụ, chức năng của từng bộ phận trong quản lý TBDH được thực hiện ở mức độ khá. Công tác Thiết lập cơ chế phối hợp sử dụng TBDH, Xác định nhu cầu về bồi dưỡng sử dụng TBDH, Thiết lập bộ máy phụ trách TBDH chỉ được đánh giá việc thực hiện ở mức trung bình.
12. 12 2.5.5. Chỉ đạo mua sắm, sử dụng và bảo quản TBDH tại các trường trung học cơ sở Chỉ đạo là một chức năng cần thiết trong quản lý mua sắm, sử dụng và bảo quản TBDH. Tùy thuộc vào phân cấp chức năng và nhiệm vụ của từng cấp quản lý mà đưa ra những biện pháp chỉ đạo nhằm thực hiện có hiệu quả hoạt động mua sắm, sử dụng và bảo quản TBDH ở các trường THCS. 2.5.6. Kiểm tra mua sắm, sử dụng và bảo quản thiết bị dạy học ở các trường trung học cơ sở Không có công tác kiểm tra thì sẽ không thể gọi là quản lý, quản lý sử dụng TBDH cũng không ngoại lệ. Sau các bước lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo là công tác kiểm tra hiệu quả các hoạt động nhằm phát hiện các ưu điểm, khuyết điểm từ đó rút kinh nghiệm giúp hoạt động trở nên tốt hơn. 2.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thiết bị dạy học ở trường THCS quận Hai Bà Trưng thành phố Hà Nội Bảng 2.14. Ý kiến đánh giá về mức độ các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý sử dụng TBDH Mức độ ảnh hưởng Điểm Thứ Tiêu chí đánh giá Rất ảnh Ảnh Bình Không ảnh trung bậc hưởng hưởng thường hưởng bình 1. Tiến bộ khoa học và 37,7 46,9 13,5 1,9 3,204 1 công nghệ 2. Đổi mới chương trình 31,4 44,1 23,3 1,2 3,057 3 giáo dục 3. Chính sách của Đảng và nhà nước đối với 16,5 34,7 38,9 9,9 2,578 9 giáo viên 4. Chính sách của ngành giáo dục và đào tạo về 28,1 36,8 33,4 1,7 2,913 4 nâng cao chất lượng giáo dục 5. Ngân sách đầu tư của nhà nước cho giáo dục 22,0 41,5 26,9 9,6 2,759 8 và đào tạo 6. Nhận thức của GV và CBQL về vai trò của 14,7 56,2 25,4 3,7 2,819 5 TBDH
13. 13 7. Kỹ năng sử dụng 32,8 49,1 12,6 5,5 3,092 2 TBDH của GV 8. Năng lực tài chính của 21,4 43,7 26,9 8,0 2,785 6 nhà trường 9. Năng lực của nhà trường trong việc huy động sự đóng góp 18,8 47,5 24,6 9,1 2,760 7 TBDH của cha mẹ học sinh và xã hội Kết quả khảo sát thể hiện ở bảng trên cho thấy mức độ ảnh hưởng của các yếu tố khách quan và chủ quan tới quản lý mua sắm, sử dụng và bảo quản TBDH ở các trường THPT hiện nay. 2.7. Phân tích nguyên nhân của thực trạng quản lý thiết bị dạy học ở trường trung học cơ sở quận Hai Bà Trưng Công tác TBDH của các trường THCS quận Hai Bà Trưng còn một số bất cập, hạn chế như trên có thể nói một phần là do điều kiện khách quan nhưng phần lớn vẫn là do những nguyên nhân chủ quan từ phía nhà trường. Những nguyên nhân khách quan và chủ quan có thể được kể đến như sau: 2.7.1. Nguyên nhân khách quan Để đáp ứng yêu cầu của sự đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay. Nhà nước ta cần có nguồn ngân sách đầu tư cho giáo dục lớn hơn rất nhiều song do nguồn ngân sách hạn hẹp. Nên Nhà nước không đủ cùng một lúc cấp kinh phí để có thể trang bị đồng bộ TBDH cho tất cả các trường học trên cả nước. Kinh phí đầu tư trang bị TBDH cho các trường đã hạn hẹp song việc cấp phát lại thường chậm. Đánh giá thực trạng trong TBDH ở “Hội nghị thiết bị” của Bộ giáo dục và Đào tạo năm 2016 đã đánh giá chung khái quát bằng 3 chữ. "Chậm, thiếu, yếu" yếu nghĩa là chậm về thời gian cung ứng,thiếu về số lượng, yếu về chất lượng. Nhưng vấn đề thiếu còn có khả năng khắc phục được, chủ yếu là do chất lượng của một số TBDH không đảm bảo, thiết kế chưa hợp lý. + Phân môn xã hội 6, 7, 8, 9 nhiều tranh, những mô hình, mẫu vật quá ít. + Phân môn tự nhiên 6, 7, 8, 9 các TBDH hiện đại không đủ, quá thiếu. Với một hệ thống TBDH thiếu về chất lượng, yếu về chất lượng và thời gian cung ứng lại chậm như vậy gây tâm lý không tốt trong giáo dục làm họ ngại sử
14. 14 dụng vì lo nếu TBDH không đảm bảo sẽ mất thời gian mà lại không mang lại hiệu quả cho giờ học. Việc quản lý công tác TBDH của nhà trường còn có những hạn chế là do. Sự nhận thức từ lãnh đạo cấp Sở GD và ĐT, cấp phòng GD và ĐT chưa thật đầy đủ, chưa đánh giá cao việc sử dụng TBDH của giáo viên, chưa quyết tâm và chú trọng chỉ đạo các nhà trường sử dụng có hiệu quả TBDH. Các cấp trên đã có mở các hội thi tự làm đồ dùng TBDH nhưng các TBDH mang đến dự thi chỉ trưng bày và thuyết trình chưa gắn vào việc giảng dạy ở từng bài, từng phần cụ thể nên giáo viên chưa thấy rõ được tác dụng và hiệu quả của TBDH. Những lớp tập huấn về TBDH thời gian rất ngắn, lại chỉ ở mức hình thức lý thuyết, học viên chưa được tham quan thực tế công tác TBDH ở những trường làm tốt công tác này. 2.7.2. Nguyên nhân chủ quan Các trường THCS chưa có một kế hoạch chiến lược hiện hữu và trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH. Do CSVC của các nhà trường còn nghèo nàn nên trang bị TBDH còn mang tính chấp vá, những thiết bị hiện đại như: Băng, đĩa, máy chiếu, video, tivi không đủ để sử dụng. Một nguyên nhân quan trọng và chủ yếu đã là nhận thức chưa đúng của giáo viên và đội ngũ cán bộ quản lý. Tiểu kết chương 2 Quận Hai bà Trưng thành phố Hà Nội trong những năm qua đã chú trọng phát triển giáo dục ở các bậc học nhất là bậc THCS. Thể hiện qua việc đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học như: số lượng thiết bị dạy học tương đối đầy đủ, hiện đại, phù hợp với đổi mới nội dung chương trình và sách giáo khoa hiện nay. Các khâu quản lý thiết bị dạy học từ lập kế hoạch mua sắm, kế hoạch sử dụng thiết bị đến sử dụng và bảo quản sửa chữa được quản lý khá tốt. Song qua nghiên cứu thực trạng cho thấy các nội dung quản lý TBDH ở các trường THCS chưa đồng đều, đây là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến hiệu qủa sử dụng TBDH ở các trường THCS. Vì vậy thiết bị dạy học ở các trường THCS của quận Hai Bà Trưng đã phát huy được tác dụng góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Tuy nhiên trong các nội dung quản lý TBDH thì nội dung quản lý sử dụng TBDH là yếu hơn cả. Trong các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý TBDH thì yếu tố năng lực quản lý và năng lực của viên chức thiết bị cũng ảnh hưởng đến quản lý TBDH ở các trường THCS của quận.
15. 15 Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẬN HAI BÀ TRƯNG THÀNH PHỐ HÀ NỘI 3.1. Những nguyên tắc đề xuất biện pháp 3.1.1. Đảm bảo tính đồng bộ Yêu cầu này xuất phát từ bản chất của quá trình quản lý của người Hiệu trưởng trong nhà trường trong đã tập trung vào việc lập kế hoạch chỉ đạo thực hiện việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH đúng mục đích, phù hợp với nội dung và cách thức thực hiện, điều kiện thực hiện đảm bảo tính đồng bộ của các biện pháp mới phát huy được thế mạnh của từng biện pháp trong việc sử dụng TBDH, nâng cao chất lượng dạy học và đổi mới phương pháp 3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn Các biện pháp phải thể hiện và cụ thể hoá đường lối, phương châm giáo dục của Đảng và Nhà nước, phù hợp với quy định giáo dục của ngành trong quá trình quản lý, muốn vậy phải xác định được định hướng chiến lược phát triển giáo dục hiện nay, các biện pháp cụ thể trong việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH để nâng cao chất lượng dạy học và đổi mới phương pháp là một trong những yếu tố cần được giải quyết. Đòi hỏi người Hiệu trưởng trường THCS phải tìm ra các biện pháp quản lý của mình tính thực tiễn của các biện pháp, phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện, các nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực), môi trường của nhà trường THCS trên cơ sở tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của Bộ Giáo dục - Đào tạo. 3.1.3. Đảm bảo tính khả thi Yêu cầu này đòi hỏi các biện pháp được đề xuất có khả năng áp dụng vào thực tiễn hoạt động quản lý của Hiệu trưởng trường THCS một cách thuận lợi, trở thành hiện thực đem lại hiệu quả cao trong việc thực hiện các chức năng quản lý của người Hiệu trưởng (lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra) để đạt được điều này khi xây dựng biện pháp phải đảm bảo tính khoa học, các bước tiến hành cụ thể, chính xác. Các biện pháp phải được kiểm tra, khảo nghiệm một cách có căn cứ khách quan và có khả năng thực hiện cao. Các biện pháp phải được thực hiện một cách rộng rãi và được điều chỉnh để ngày càng hoàn thiện.
16. 16 3.1.4 Đảm bảo mục tiêu dạy học và giáo dục TBDH là một trong những phương tiện dạy học góp phần thực hiện phương pháp dạy học. TBDH dù có hiện đại thế nào cũng nhằm góp phần chuyển tải nội dung chương trình dạy học và giáo dục trong nhà trường. 3.2. Một số biện pháp quản lý TBDH ở trường THCS 3.2.1 Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên về vai trò và tác dụng của TBDH trong việc đổi mới phương pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học - Chúng ta biết, TBDH phải được sử dụng, sử dụng có hiệu quả là mục tiêu cơ bản và là mục tiêu cuối cùng của toàn bộ công tác thiết bị trong trường THCS. - Sưu tầm và cung cấp cho cán bộ giáo viên các trường THCS đầy đủ các văn bản chỉ đạo, hệ thống các tài liệu tham khảo có liên quan. - Biên soạn tài liệu hướng dẫn, tổ chức hội thảo chuyên đề, tổ chức tập huấn cho cán bộ giáo viên để họ tiến hành tổ chức nghiên cứu, tự bồi dưỡng. - Đội ngũ giáo viên phải thấy rõ những định hướng chỉ đạo của Bộ, của Sở và của Phòng Giáo dục và Đào tạo về đổi mới phương pháp sử dụng TBDH. 3.2.2. Biện pháp 2. Chỉ đạo đầu tư TBDH và xây dựng kế hoạch bảo quản TBDH để sử dụng lâu dài Tăng cường CSVC, TBDH và xây dựng kế hoạch bảo quản và sử dụng lâu dài để nâng cao chất lượng dạy học, đổi mới phương pháp. Nhà trường không chỉ trông chờ vào các thiết bị được cấp phát mà cần có kế hoạch đầu tư mua sắm những trang thiết bị, những phương tiện kỹ thuật dạy học hiện đại, cần phải xây dựng một hệ thống TBDH tương xứng với tầm phát triển của nhà trường và với yêu cầu của công tác dạy học trong giai đoạn hiện nay. 3.2.3. Biện pháp 3: Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ về cách khai thác, sử dụng hiệu quả TBDH - Cần bồi dưỡng kiến thức tin học, hướng dẫn sử dụng các phần mềm dạy học để giáo viên có thể khai thác đưa vào giảng dạy nhằm thực hiện đổi mới PPDH. Lãnh đạo nhà trường, Tổ trưởng chuyên môn phải tạo môi trường thuận lợi để giáo viên có thể thực hiện việc ứng dụng hiệu quả CNTT và TT vào quá trình dạy học tích cực. - Giáo viên phải được tập huấn sử dụng và bảo quản TBDH khi nhận TBDH. Giáo viên phải được bồi dưỡng sử dụng TBDH thường xuyên. - Bồi dưỡng nghiệp vụ, chia sẻ kinh nghiệm tốt và sử dụng TBDH trong Tổ bộ môn.
17. 17 - Mở lớp bồi dưỡng cho giáo viên và cán bộ quản lý về kỹ thuật và nghiệp vụ sử dụng TBDH trong các tiết dạy. - Chỉ đạo nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ, khối chuyên môn ở các nhà trường. - Chỉ đạo tổ chức kiến tập, thực tập rút kinh nghiệm về việc lựa chọn và sử dụng TBDH. - Tổ chức, xây dựng các chuyên đề sử dụng hiệu quả TBDH ở nhiều bài, môn, lớp của chương trình ở cấp trường, quận để phát huy tính sáng tạo, chủ động của cơ sở. - Tổ chức hội thảo các cấp và việc sử dụng hiệu qủa TBDH trong các tiết dạy. 3.2.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo xây dựng kế hoạch chi tiết quản lý sử dụng hiệu quả TBDH Để đạt được một hệ thống TBDH hoàn chỉnh đáp ứng yêu cầu của công tác giảng dạy là một việc làm tốn kém và lâu dài, nhà trường cần phải tập trung trí tuệ, công sức của nhiều người để xây dựng kế hoạch dài hạn trong khoảng 5- 10 năm mới có thể hoàn chỉnh được. - Tổ chức các lớp bồi dưỡng chuyên môn về TBDH - Chỉ đạo nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ CM về TBDH - Tổ chức các hội thảo về TBDH - Tổ chức thực tập sư phạm các chuyên đề trọng điểm TBDH - Lựa chọn và tập huấn theo chuyên đề TBDH 3.2.5. Biện pháp 5: Chỉ đạo xây dựng phòng thí nghiệm và triển khai dạy học theo phòng học bộ môn Mục đích: - Tổ chức chỉ đạo xây dựng kế hoạch trung hạn và kế hoạch hàng năm về công tác thiết bị: Đầu tư có trọng điểm và đồng bộ theo nhiệm vụ dạy học hàng năm. Huy động các nguồn lực đa dạng, từ kinh phí trong ngân sách, ngoài ngân sách của nhà nước, từ các nguồn lực khác (hỗ trợ của các cơ quan và các tổ chức xã hội, viện trợ quốc tế ) - Hoàn chỉnh hệ thống hồ sơ, sổ sách quản lý TBDH, trước mắt và tối thiểu gồm có: Sổ phương tiện đồ dùng dạy học (do cán bộ phụ trách thiết bị quản lý), sổ theo dõi sử dụng TBDH (do ban lãnh đạo quản lý) - Tổ chức giữ gìn, bảo quản, sắp xếp phòng TBDH: cán bộ phụ trách TBDH phải tự tìm hiểu nghiên cứu các văn bản pháp quy để tổ chức thực hiện theo trách nhiệm cá nhân và tham mưu đề xuất với hiệu trưởng và công tác thiết bị.
18. 18 3.2.6. Biện pháp 6: Xây dựng cơ chế khuyến khích tự làm đồ dùng và sưu tầm TBDH trong trường THCS - Tổ chức phong trào thi tự làm, cải tiến TBDH từ cấp thị, cấp tỉnh, cấp bộ. Chỉ đạo để trở thành một hoạt động thường xuyên và tự giác, được đánh giá, xếp loại, đưa vào thử nghiệm giảng dạy và tổ chức phổ biến trên phạm vi rộng. - Tổ chức các hội thảo chuyên đề về sử dụng TBDH cho các cán bộ quản lý, các tổ trưởng, khối trưởng chuyên môn. - Chỉ đạo tổ chức các cuộc thi tự làm TBDH, thi khéo tay, sáng tạo để khích lệ, động viên mọi người cùng tham gia, tạo cơ hội để mọi người thể hiện và phát huy tài năng, sáng tạo của bản thân. 3.2.7. Biện pháp 7: Chỉ đạo tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH - Kiểm tra, điều tra xem xét, đánh giá quá trình quản lý và sử dụng TBDH có hiệu quả, có phù hợp với mục tiêu, kế hoạch, chuẩn mực, quy chế đã đề ra hay không; chỉ ra những lệch lạc, từ đó có thể xác định lại phương hướng, mục tiêu, điều chỉnh, uốn nắn, giúp đỡ nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy học. - Kiểm tra để tạo lập mối liên hệ thông tin ngược trong quản lý TBDH. Việc sử dụng TBDH trong quá trình dạy học là phức tạp, đa dạng, phong phú song không được phép sai sót. Do đó Hiệu trưởng phải thường xuyên kiểm tra để phát hiện, phòng ngừa , đánh giá chính xác nhằm động viên, giúp đỡ , uốn nắn, điều chỉnh kịp thời cho phù hợp với mục tiêu, quy chế, kế hoạch. - Kiểm tra góp phần tăng cường hiệu lực quản lý nhà trường, nó tác động tới ý thức, hành vi và hoạt động của giáo viên, nâng cao tinh thần trách nhiệm, động viên thúc đẩy việc thực hiện nhiệm vụ.
19. 19 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp 1 2 7 BIỆN PHÁP 6 3 5 4 Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý Các biện pháp trên có quan hệ chặt chẽ với nhau, biện pháp này là tiền đề, là cơ sở cho biện pháp kia, chúng bổ sung cho nhau và thúc đẩy nhau cùng góp phần nâng hiệu quả sử dụng TBDH trong việc đổi mới phương pháp và chất lượng dạy học. Tuy nhiên các biện pháp này được sử dụng có hiệu quả nhất khi được khai thác triệt để thế mạnh riêng phù hợp với từng đối tượng quản lý và từng điều kiện riêng biệt của mỗi nhà trường.
20. 20 3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết tính khả thi của các biện pháp Bảng 3.1. Kết quả và mức độ cấp thiết và tính khả thi các biện pháp của Hiệu trưởng và việc trang bị sử dụng và bảo quản TBDH Tính cấp thiết Tính khả thi (%) (%) STT Các biện pháp quản lý Rất Không Rất Khôn Cần Khả cần cần khả g khả thiết thi thiết thiết thi thi Nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên về vai trò, tác dụng của 1 TBDH trong việc đổi mới phương 79,5 20,5 0 89,7 10,3 0 pháp và nâng cao chất lượng dạy học Chỉ đạo đầu tư, trang bị và xây 2 dựng kế hoạch bảo quản TBDH để 95,3 4,7 0 28,2 61,5 0 sử dụng lâu dài Chỉ đạo tổ chức bồi dưỡng nghiệp 3 vụ sử dụng TBDH, cách khai thác, 92,3 7,7 0 64,1 35,9 0 sử dụng hiệu quả TBDH Chỉ đạo xây dựng kế hoạch sử dụng 4 89,7 10,3 0 71,6 18,1 10,3 hiệu quả TBDH Chỉ đạo xây dựng CSVC, phòng thí 5 83,5 16,5 0 74,4 25,6 0 nghiệm và phòng học bộ môn Xây dựng cơ chế khuyến khích tự 6 làm đồ dùng dạy và khai thác 79,5 20,5 0 51,3 48,7 0 TBDH trong nhà trường Chỉ đạo tăng cường công tác kiểm 7 tra, đánh giá việc trang bị, bảo quản 80 20 0 75 25 0 và sử dụng hiệu quả TBDH Tổng 85,7 14,3 0 63,5 35 1,5 Kết quả khảo sát cho thấy: - Về tính cấp thiết của các biện pháp. Nội dung trả lời. “Không cần thiết” là không có phiếu nào Nội dung trả lời. “Cần thiết” và “Rất cần thiết” là 100% Như vậy tính cấp thiết của các biện pháp quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng Hiệu quả TBDH của Hiệu trưởng là cần thiết.
21. 21 - Về tính khả thi của các biện pháp Xét về tính khả thi của các biện pháp thì đa số ý kiến cho rằng các biện pháp đề xuất của đề tài có tính khả thi. Tuy nhiên còn một số ý kiến băn khoăn về xây dựng kế hoạch quản lý, sử dụng Hiệu quả TBDH. Nội dung này là vấn đề mà các trường THCS quận trong những năm qua đã có nhiều cố gắng trong việc thực hiện NQ 29 CT/TW nhưng kết quả chưa cao. Trong quá trình thực hiện các biện pháp này đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn của các nhà trường và sự phối hợp của các cấp lãnh đạo. Tóm lại, trên cơ sở kế thừa các nghiên cứu trước đó, đồng thời xuất phát từ thực tiễn quản lý của Hiệu trưởng trong việc trang bị, bảo quản và sử dụng Hiệu quả TBDH các trường THCS mà chúng tôi đưa ra sẽ có tác dụng thiết thực đổi mới phương pháp và nâng cao chất lượng dạy học. Tiểu kết chương 3 Thiết bị dạy học trong trường THCS và quản lý TBDH trong các trường THCS ở quận Hai Bà Trưng thành phố Hà Nội nói riêng và ở các trường THCS nói chung rất cần phải đổi mới quản lý. Trên cơ cở thực trạng quản lý TBDH ở các trường THCS, Đề tài luận văn đã xuất phát từ các nguyên tắc là kim chỉ nam để đề xuất 7 biện pháp quản lý TBDH trong các trường THCS của quận. Các biện pháp bao gồm: Nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên về vai trò, tác dụng của TBDH Chỉ đạo đầu tư trang bị và xây dựng kế hoạch bảo quản TBDH Chỉ đạo tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ sử dụng TBDH Chỉ đạo xây dựng kế hoạch sử dụng TBDH hiệu quả Xây dựng cơ chế khuyến khích tự làm đồ dùng dạy học Chỉ đạo tăng cường kiểm tra, đánh giá việc trang bị, bảo quản và sử dụng hiệu quả TBDH. Các biện pháp đề xuất đều được khẳng định về mối quan hệ và tính cần thiết và khả thi cao.
22. 22 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận Trong quản lý nhà trường quản lý TBDH là nhiệm vụ quan trọng và cần thiết của Hiệu trưởng. Để đào tạo được đội ngũ giáo viên và học sinh sử dụng tốt TBDH trong việc đổi mới phương pháp và nâng cao chất lượng dạy học, là yêu cầu cần thiết của ngành giáo dục, đòi hỏi Hiệu trưởng nhà trường phải xác định rõ vai trò, vị trí, chức năng, nhiệm vụ của mình. Hướng nhiệm vụ trọng tâm vào việc quản lý TBDH. Đề tài đã hệ thống hóa các nội dung trong định hướng chiến lược phát triển giáo dục đào tạo trong thời kỳ CNH, HĐH đất nước và mối quan hệ biện chứng giữa các yếu tố. Quản lý giáo dục, quản lý nhà trường, quản lý hoạt động dạy học, quản lý cơ sở vật chất để nâng cao chất lượng dạy học. Biện pháp quản lý, trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH của Hiệu trưởng, vai trò của Hiệu trưởng, vai trò của công tác quản lý đối với giáo viên và học sinh,tính tất yếu trong công việc trong việc đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng dạy học của giáo viên và học sinh các trường THCS, thông qua các biện pháp quản lý của Hiệu trưởng. Kết quả nghiên cứu của đề tài này đóng góp một phần vào công tác ứng dụng các lý luận khoa học quản lý giáo dục vào quản lý TBDH trong trường THCS, giúp cho đội ngò cán bộ quản lý mà trước hết là người Hiệu trưởng có thêm cơ sở lý luận và biện pháp quản lý việc trang bị, sử dụng và bảo quản TBDH các trường THCS Quận Hai Bà Trưng nhằm đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng dạy học. Trong những năm gần đây, sự nghiệp giáo dục đào tạo nói chung và của cấp THCS nói riêng ở quận Hai Bà Trưng đã được nâng lên . Để đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục đào tạo của quận thì phải nâng cao chất lượng dạy học, đổi mới phương pháp ở các trường THCS trong việc sử dụng TBDH và hiệu quả công tác quản lý của Hiệu trưởng. Qua nghiên cứu thực trạng cho thấy, công tác quản lý của Hiệu trưởng mặc dù có nhiều cố gắng trong việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH cho phù hợp với điều kiện CSVC của các nhà trường nhưng thực tế các trường còn nhiều hạn chế, lúng túng trong khâu tổ chức, điều hành. Qua nghiên cứu của bản thân, so sánh đối chiếu lý luận và thực tiễn của vấn đề, qua tìm hiểu thực trạng các trường THCS quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội luận văn đã đề xuất 7 biện pháp quản lý của Hiệu trưởng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH trong các nhà trường THCS quận Hai Bà
23. 23 Trưng, thành phố Hà Nội và đã khẳng định qua kết quả khảo nghiệm là mang tính cấp thiết và khả thi. 2. Kiến nghị * Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo. - Hoàn thiện quy định về danh mục thiết bị dạy học tối thiểu theo từng cấp học đáp ứng yêu cầu đổi mới nội dung, chương trình sách giáo khoa mới và theo kịp sự phát triển của cuộc cách mạng công nghệ 4.0. - Hướng dẫn, quy định về huy động các nguồn lực xã hội hóa để tăng cường đầu tư cho TBDH. - Tiếp tục cải tiến công tác thi cử, đánh giá, cần đưa đội kiểm tra có kết quả sử dụng TBDH. Coi trọng khâu thực hành. - Cần tăng cường kinh phí đầu tư cho CSVC nói chung và TBDH nói riêng phù hợp với quy mô giáo dục và đào tạo. - Tổ chức thường xuyên, kịp thời các lớp đào tạo, bồi dưỡng , kỹ năng thực hành, sử dụng TBDH cho giáo viên và người phụ trách TBDH. Nâng cao các kỹ năng tin học cho CBQL và giáo viên để có thể ứng dụng hiệu quả CNTT và TT trong các hoạt động dạy học và quản lý ở các nhà trường. - Cần tiếp tục tổ chức nghiên cứu, ban hành tiêu chuẩn đối với chất lượng TBDH, biên soạn và phát hành rộng rãi các tài liệu hướng dẫn kỹ thuật sử dụng các loại hình TBDH. * Đối với các Công ty sản xuất TBDH. - Cần sản xuất các TBDH đạt tiêu chuẩn về tính chính xác, tính thẩm mỹ, tính sư phạm, giá thành hợp lý và độ bền cao. - Sản xuất TBDH đồng thời với việc in ấn các tài liệu hướng dẫn sử dụng, khai thác TBDH. * Đối với Sở GD và ĐT, Phòng GD và ĐT - Khi cấp phát TBDH cho các nhà trường không nên cấp đều mọi trường như nhau mà nên căn cứ vào điều kiện sử dụng, nghiệp vụ sử dụng của giáo viên các nhà trường để cấp phát cho phù hợp. - Tăng cường công tác chỉ đạo, xây dựng quy hoạch tổng thể về đội ngũ giáo viên bộ môn chuẩn và trên chuẩn. - Tổ chức cho cán bộ quản lý các trường học tham quan học hỏi kinh nghiệm, các điển hình tiên tiễn về giáo dục, tăng cường tổ chức bồi dưỡng chuyên đề nhất là các chuyên đề về đổi mới phương pháp dạy học sử dụng đồ dùng và TBDH. - Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, hoạt động giảng dạy sử dụng TBDH đối với các trường học.
24. 24 - Có cơ chế khuyến khích động viên, bồi dưỡng thoả đáng đối với giáo viên giỏi, xây dựng các trường điển hình tiên tiến. - Tăng cường tổ chức các chuyên đề hội thảo đi sâu trao đổi về kinh nghiệm sử dụng TBDH trong quá trình dạy học. * Đối với Hiệu trưởng trường THCS - Thường xuyên tham mưu, đề xuất với các cấp ủy Đảng, chính quyền, Sở GD-ĐT với hội phụ huynh học sinh trong việc xây dựng cơ sở vật chất, đầu tư trang thiết bị dạy học theo phương thức "Nhà nước và nhân dân cùng làm". Đẩy mạnh hoá giáo dục phối kết hợp chặt chẽ gia đình - nhà trường - xã hội trong công tác giáo dục học sinh. Quản lý nhà trường một cách toàn diện, đặc biệt quan tâm tới quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH. Vận dụng các biện pháp quản lý TBDH linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với điều kiện hiện có của nhà trường. Vận dụng các biện pháp quản lý của Hiệu trưởng trong việc trang bị bảo quản và sử dụng TBDH linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với điều kiện hiện có của nhà trường. (Chương trình SGK, tài liệu tham khảo). - Tạo điều kiện cho cán bộ, giáo viên được học tập, giao lưu, học hỏi, tham khảo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ. Tích cực ứng dụng các tri thức về khoa học quản lý giáo dục, kiểm nghiệm thực tế và lý luận trong quá trình quản lý nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học, đổi mới phương pháp dạy học.