Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường Trung học phổ thông huyện Thường Tín, Thành phố Hà Nội

Nội dung text: Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường Trung học phổ thông huyện Thường Tín, Thành phố Hà Nội

1. 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Một trong các thành tố quyết định cho sự thành công của giáo dục nói chung và nâng cao chất lượng giáo dục nói riêng là công tác kiểm tra đánh giá. Kiểm tra, đánh giá có vai trò quyết định đến chất lượng và hiệu quả giáo dục của mỗi nhà trường, mỗi cơ sở giáo dục. Nghị quyết số: 29 - NQ/TW của Ban chấp hành trung ương Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo với định hướng chuyển một nền giáo dục từ nặng về truyền thụ kiến thức sang phát triển phẩm chất, năng lực người học đã tác động đến yêu cầu đổi mới tất cả các thành tố của quá trình dạy học. Từ mục tiêu, nội dung chương trình, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học đến kiểm tra đánh giá. Kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực người học vì thế đang trở thành một vấn đề quan trọng, cấp thiết đặt ra đối với các cơ sở giáo dục trong đó có giáo dục trung học phổ thông. Mặt khác, trước những yêu cầu mới của sự nghiệp phát triển giáo dục trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đặc biệt là đáp ứng yêu cầu bắt kịp sự phát triển của cuộc cách mạng khoa học lần thứ tư mà chúng ta thường gọi tắt là cách mạng 4.0. Nền giáo dục nước nhà nói chung và công tác kiểm tra, đánh giá học sinh nói riêng cần phải có nhiều đổi mới để bắt nhịp với sự phát triển chung của xu thế phát triển. Hiện nay đội ngũ giáo viên còn nhiều hạn chế trong việc bắt kịp sự phát triển, đổi mới của giáo dục đặc biệt là sự phát triển của thế giới, của công nghệ thông tin và truyền thông. Các kĩ thuật đánh giá còn lạc hậu, máy móc, dập khuôn, chưa phát huy được năng lực học sinh. Bên cạnh đó việc đánh giá học sinh còn chưa toàn diện, chưa chú trọng phát triển năng lực học sinh. Việc ứng dụng khoa học, công nghệ vào kiểm tra, đánh giá còn nhiều hạn chế. Hà Nội là trung tâm văn hóa chính trị của cả nước, chính vì vậy giáo dục Thủ đô phải đi đầu trong cả nước về mọi mặt. Thường Tín là huyện ngoại thành, nằm ở phía Nam cửa ngõ Thủ đô với 5 trường THPT công lập, số lượng học sinh tương đối lớn. Để thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục đòi hỏi phải xây dựng một qui trình kiểm tra, đánh giá phù hợp với tình hình thực tiễn, trở thành hệ thống từ nhà trường đến các tổ bộ môn và tới từng thầy cô. Mặc dù, công tác kiểm tra, đánh giá ở các trường huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội đã có sự chuyển biến và đạt được nhiều kết quả tốt, nhưng nhìn chung công tác kiểm tra, đánh giá tại trường các trường THPT huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội hiện nay xét về hình thức, cách thức tổ chức và chất lượng chưa đáp ứng tốt yêu cầu ngày càng cao của giáo dục và nhiệm vụ đặt ra trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. Vì vậy, vấn đề đổi mới kiểm tra, đánh giá tại các trường THPT huyện Thường Tín nói riêng và của thành phố Hà Nội nói chung trong giai đoạn hiện nay là rất quan trọng đối với ngành giáo dục đào tạo của thành phố. Với gần 20 năm công tác và hơn 10 năm phụ
2. 2 trách công tác chấm thi trắc nghiệm, phụ trách các công việc về kiểm tra, đánh giá học sinh, tổng hợp kết quả các kì thi của nhà trường, tác giả thấy rằng những vấn đề liên quan đến công tác kiểm tra, đánh giá tại các trường THPT huyện Thường Tín hiện nay còn nhiều vấn đề cần cải tiến, đổi mới, nghiên cứu đề xuất cho phù hợp với việc đổi mới giáo dục cũng như đáp ứng nhu cầu giáo dục hiện nay. Chính vì lý do nêu trên nên tác giả chọn đề tài nghiên cứu “Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội” để nghiên cứu trong khuôn khổ luận văn tốt nghiệp. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh, ở các trường trung học phổ thông huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội đề xuất biện pháp quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông trong giai đoạn hiện nay. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh các trường trung học phổ thông. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh của hiệu trưởng các trường trung học phổ thông huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội. 4. Giả thuyết khoa học Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh tại các trường THPT huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội đã có nhiều kết quả tốt. Tuy nhiên để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục cũng như định hướng phát triển năng lực học sinh hiện nay thì vẫn còn có một số hạn chế cần phải đổi mới. Nghiên cứu, đề xuất và thực hiện đồng bộ các biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội, sẽ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường THPT 5.2. Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng của quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường THPT huyện Thường Tín, TP Hà Nội
3. 3 5.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường THPT huyện Thường Tín, TP Hà Nội. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 6.1.Nội dung nghiên cứu Nghiên cứu lý luận, thực trạng và biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh THPT. 6.2. Thời gian nghiên cứu Năm học 2016 - 2017 và năm học 2017 - 2018. 6.3. Địa bàn nghiên cứu Nghiên cứu ở hai trường THPT huyện Thường Tín là trường THPT Thường Tín và trường THPT Nguyễn Trãi - Thường Tín. 6.4. Chủ thể quản lý Hiệu trưởng trường trung học phổ thông. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận 7.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra 7.2.2. Phương pháp phỏng vấn 7.2.3. Phương pháp quan sát 7.2.4. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động kiểm tra đánh giá 7.2.5. Phương pháp chuyên gia 7.3. Phương pháp thống kê toán 8. Đóng góp của đề tài Đề tài đề xuất các biện pháp quản lý góp phần nâng cao chất lượng của hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Từ đó góp phần nâng cao chất lương giáo dục, đổi mới toàn diện giáo dục phổ thông ở các trường THPThuyện Thường Tín nói riêng và tại thành phố Hà Nội nói chung. 9. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được trình bày trong 3 chương: Chương 1 Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường trung học phổ thông Chương 2 Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội Chương 3 Biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội.
4. 4 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1 Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1 Các nghiên cứu trên thế giới Kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực là một xu thế tất yếu của thế giới ngày nay, đặc biệt với sự phát triển của cuộc cách mạng 4.0 đòi hỏi giáo dục phải có nhiều cải tiến, đổi mới cho phù hợp với sự phát triển của xã hội, của nhân loại. Kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh là xu hướng tất yếu của quá trình phát triển giáo dục. 1.1.2 Các nghiên cứu ở trong nước. Ở nước ta đã có nhiều công trình nghiên cứu và nhiều bài viết của các tác giả tiêu biểu được đăng tải trên các tạp chí chuyên ngành, các kỷ yếu khoa học trong các cuộc hội thảo cấp quốc gia về kiểm tra, đánh giá và kiểm tra, đánh giá chất lượng học tập của học sinh. Có thể kể đến các tác giả: Trần Thị Tuyết Oanh, Dương Thiệu Tống, Nguyễn Hữu Hậu, Phạm Văn Hiền, 1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục 1.2.1.1 Quản lý QL là hoạt động có ý thức của con người nhằm phối hợp hành động của một nhóm người, hay một cộng đồng người để đạt được các mục tiêu đề ra một cách hiệu quả nhất 1.2.1.2 Quản lý giáo dục là quá trình tác động có tổ chức và mang tính hệ thống của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý nhằm đưa hoạt động của mỗi cơ sở giáo dục, cũng như toàn bộ hệ thống giáo dục đạt tới mục tiêu xác định. Đó là những tác động phù hợp quy luật khách quan, hướng tới việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. 1.2.2. Kiểm tra, đánh giá, quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá 1.2.2.1. Kiểm tra là công việc nhằm đo hay xác định mức độ về kiến thức, kỹ năng, thái độ mà người học đạt được sau một quá trình học tập. 1.2.2.2. Đánh giá là sự hình thành nhận định, phán đoán về kết quả công việc thông qua sự phân tích thông tin thu được trên cơ sở đối chiếu với các mục tiêu, tiêu chuẩn đề ra, nhằm đề xuất các quyết định thích hợp để cải thiện thực trạng, điều chỉnh nâng cao chất lượng hiệu quả công việc. 1.2.2.3. Kết quả học tập của học sinh là mức độ kiến thức, kỹ năng hay nhận thức của người học trong môn lĩnh vực (môn học) nào đó.
5. 5 1.2.2.4. Quản lý kiểm tra, đánh giá là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch đảm bảo tính pháp lý của nhà quản lý vào thày giáo và học sinh trong quá trình dạy học nhằm xác định tri thức của học sinh nắm được so với yêu cầu của chương trình, với yêu cầu của giáo dục đào tạo để hình thành và phát triển nhân cách, thực hiện mục tiêu giáo dục, kiểm tra, đánh giá vừa là tiền đề, vừa là điều kiện để thực hiện tốt quá trình dạy - học; vừa là tiền đề, vừa là điều kiện để thực hiện quá trình quản lý tiếp theo. 1.3. Một số vấn đề lý luận cơ bản về kiểm tra đánh giá 1.3.1. Vị trí của kiểm tra đánh giá 1.3.2. Chức năng của kiểm tra đánh giá: Chức năng định hướng; Chức năng đốc thúc, kích thích tạo động lực; Chức năng sàng lọc, lựa chọn; Chức năng cải tiến dự báo 1.3.3. Vai trò của kiểm tra, đánh giá dịnh hướng cho hoạt động dạy của thầy và hoạt động học của trò để đạt được mục tiêu đào tạo. 1.3.4. Nguyên tắc của kiểm tra, đánh giá Tính quy chuẩn; Tính khách quan; Tính toàn diện; Tính hệ thống; Tính xác nhận và phát triển 1.3.5. Các hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập Xét theo quá trình học tập có 4 loại đánh giá tương ứng với đầu vào, đầu ra của quá trình dạy học: Đánh giá chẩn đoán, đánh giá theo tiến trình, đánh giá tổng kết và ra quyết định. 1.3.6. Các phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập Phương pháp vấn đáp, phương pháp quan sát, phương pháp kiểm tra viết, phương pháp nghiên cứu trên sản phẩm của học sinh, phương pháp tự đánh giá, phương pháp chuyên gia. 1.4. Đặc điểm của kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực của học sinh trung học phổ thông 1.4.1. Năng lực là các kĩ năng và khả năng nhận thức vốn có ở cá nhân hay có thể học được để giải quyết các vấn đề đặt ra trong cuộc sống. 1.4.2. Đặc điểm kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực của học sinh trung học phổ thông Kiểm tra, đánh giá KQHT hoàn toàn giao cho giáo viên và học sinh chủ động, phương pháp đánh giá được sử dụng đa dạng, sáng tạo và linh hoạt. Đánh giá dựa theo năng lực tức là đánh giá khả năng tiềm ẩn của học sinh dựa trên kết quả đầu ra cuối một giai đoạn học tập, là quá trình tìm kiếm chứng minh về việc học sinh đã thực hiện thành công các sản phẩm đó. 1.4.3. Bản chất của kiểm tra, đánh giá theo tiếp cận năng lực: là cách đánh giá trong đó người dạy quan sát và đưa ra đánh giá về sự thể hiện một
6. 6 kỹ năng hay khả năng tạo nên sản phẩm, cấu trúc của một câu trả lời, hoặc trình bày một vấn đề của người học. Trọng tâm hướng vào khả năng của người học thực hiện các nhiệm vụ bằng cách sử dụng kiến thức vào kỹ năng của mình để làm bài kiểm tra hoàn chỉnh, một đề án hay một giải pháp. 1.4.4. Yêu cầu cơ bản của kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo tiếp cận năng lực 1.4.5. Phân loại kiểm tra, đánh giá theo tiếp cận năng lực Bảng 1.1: So sánh giữa KTĐG theo KTKN với KTĐG theo định hướng phát triển năng lực Tiêu chí Đánh giá kiến thức, Đánh giá năng lực so sánh kỹ năng - Đánh giá khả năng học sinh - Xác định việc đạt kiến thức, vận dụng các kiến thức, kỹ kỹ năng theo mục tiêu của 1. Mục năng đã học vào giải quyết chương trình giáo dục. đích chủ yếu vấn đề thực tiễn của cuộc - Đánh giá, xếp hạng giữa nhất sống. những người học với nhau. - Vì sự tiến bộ của người học so với chính họ. Gắn với ngữ cảnh học tập và Gắn với nội dung học tập 2. Ngữ cảnh thực tiễn cuộc sống của học (những kiến thức, kỹ năng, đánh giá sinh. thái độ) được học trong nhà trường. - Những kiến thức, kỹ năng, - Những kiến thức, kỹ năng, thái độ ở nhiều môn học, thái độ ở một môn học. nhiều hoạt động giáo dục và - Quy chuẩn theo việc người những trải nghiệm của bản học có đạt được hay không 3. Nội dung thân học sinh trong cuộc sống một nội dung đã được học. đánh giá xã hội (tập trung vào năng lực thực hiện). - Quy chuẩn theo các mức độ phát triển năng lực của người học. Nhiệm vụ, bài tập trong tình Câu hỏi, bài tập, nhiệm vụ 4. Công cụ huống, bối cảnh thực. trong tình huống hàn lâm đánh giá hoặc tình huống thực. Đánh giá mọi thời điểm của Thường diễn ra ở những thời 5. Thời điểm quá trình dạy học, chú trọng điểm nhất định trong quá đánh giá đến đánh giá trong khi học. trình dạy học, đặc biệt là trước và sau khi dạy.
7. 7 - Năng lực người học phụ - Năng lực người học phụ thuộc vào độ khó của nhiệm thuộc vào số lượng câu hỏi, vụ hoặc bài tập đã hoàn nhiệm vụ hay bài tập đã hoàn 6. Kết quả thành. thành. đánh giá - Thực hiện được nhiệm vụ - Càng đạt được nhiều đơn vị càng khó, càng phức tạp hơn kiến thức, kỹ năng thì càng sẽ được coi là có năng lực được coi là có năng lực cao cao hơn. hơn. 1.5. Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh THPT theo định hướng phát triển năng lực. 1.5.1. Ý nghĩa, tầm quan trọng của quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá KQHT của học sinh THPT theo định hướng phát triển năng lực. Quản lý KTĐG KQHT của HS theo định hướng phát triển năng lực là quá trình tác động có mục đich, có kế hoạch đảm bảo tính pháp lý của nhà quản lý vào GV và HS trong quá trình dạy học nhằm xác định những tri thức, năng lực học sinh cần đạt được so với yêu cầu của giáo dục và đào tạo để hình thành những năng lực cần thiết cho HS đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn, của mục tiêu giáo dục. 1.5.2. Nội dung quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá KQHT của học sinh THPT theo định hướng phát triển năng lực 1.5.2.1. Lập kế hoạch kiểm tra đánh giá. 1.5.2.2. Tổ chức thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh 1.5.2.3. Chỉ đạo thực hiện hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh. 1.5.2.5. Quản lý các điều kiện phục vụ kiểm tra, đánh giá KQHT của học sinh 1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh các trường THPT theo định hướng phát triển năng lực 1.6.1. Nhận thức của giáo viên và học sinh về KTĐG KQHT của HS theo định hướng phát triển năng lực 1.6.2. Năng lực, tinh thần trách nhiệm, tính tích cực chủ động của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh trong đổi mới hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh 1.6.4. Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, kinh phí phục vụ cho việc tổ chức kiểm tra đánh giá.
8. 8 Tiểu kết chương 1 Chương 1 của luận văn đã trình bày một số luận điểm lý luận về hoạt động kiểm tra, đánh giá nói chung, về quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá KQHT của học sinh THPT theo định hướng phát triển năng lực nói riêng. Nội dung quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường THPT. Xác định được cấc chức năng cơ bản trong quản lý (lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo và kiểm tra) kết hợp với quản lý các điều kiện phục vụ kiêm tra đánh giá. Chương 1 cũng đã trình bày, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá KQHT của học sinh các trường THPT theo định hướng phát triển năng lực. Lý luận về kiểm tra, đánh giá và quản lý kiểm tra, đánh giá KQHT của chương 1 được sử dụng làm cơ sở để: - Phân tích thực trạng kiểm tra, đánh giá và quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá KQHT của học sinh các trường THPT huyệnThường Tín, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực trong chương 2. - Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá KQHT của học sinh các trường THPT huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực trong chương 3. Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN THƯỜNG TÍN THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC 2.1. Khái quát về giáo dục trung học phổ thông huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội 2.1.1. Giới thiệu về hệ thống trường THPT huyện Thường Tín Bảng 2.1: Thống kê số lớp, số học sinh THPT huyện Thường Tín Năm học 2015 - 2016 2016 - 2017 2017 - 2018 Số Số Số Số Số Số lớp Trường THPT học sinh lớp học sinh lớp học sinh Lý Tử Tấn 30 951 30 991 30 1057 Nguyễn Trãi 30 1181 30 1154 30 1159 Vân Tảo 30 1116 30 1136 30 1174 Thường Tín 39 1597 39 1594 39 1598 Tô Hiệu 36 1430 36 1420 36 1438 Tổng 165 6275 165 6295 165 6426
9. 9 2.1.2. Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên: 2.1.3. Tình hình dạy học và chất lượng học tập của học sinh. Dưới đây là số liệu và chất lượng giáo dục của hai trường được lựa chọn khảo sát. Bảng 2.3 Thống kê đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên trường THPT Thường Tín và trường THPT Nguyễn Trãi - Thường Tín Trường THPT Thường Tín Trường THPT Nguyễn Trãi Trình độ CBQL GV NV CBQL GV NV Đại học 3 78 4 4 57 4 Thạc sĩ 2 9 0 4 13 0 2.1.4. Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học Các điều kiện phục vụ cho nhu cầu dạy và học vẫn chưa đồng bộ để đáp ứng yêu cầu đổi mới của sự nghiệp giáo dục hiện nay. Đặc biệt các thiết bị phục vụ kiểm tra, đánh giá còn hạn chế, có trường chưa triển khai được chấm trắc nghiệm bằng máy tính điện tử. 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trunh học phổ thông huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội 2.2.1. Mục tiêu khảo sát Phát hiện và đánh giá thực trạng hoạt động KTĐG và quản lý hoạt động KTĐG theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Phân tích nguyên nhân của thực trạng làm cơ sở đề xuất biện pháp quản lý hoạt động kiểm KTĐG KQHT của học sinh nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của các trường THPT huyện Thường Tín. 2.2.2. Nội dung khảo sát. Khảo sát thực trạng hoạt động và quản lý hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh tại hai trường THPT huyện Thường Tín là trường THPT Thường Tín và trường THPT Nguyễn Trãi - Thường Tín 2.2.3. Đối tượng khảo sát. Tiến hành khảo sát với 128 giáo viên và 07 cán bộ quản lý đang công tác tại hai trường THPT huyện Thường Tín. Đó là trường THPT Thường Tín và trường THPT Nguyễn Trãi - Thường Tín 2.2.4. Phương pháp khảo sát. 2.3. Thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội 2.3.1. Thực trạng nhận thức mục đích của kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh
10. 10 2.3.2. Thực trạng nhận thức về yêu cầu kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh 2.2.3. Thực trạng sử dụng hình thức, phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh 2.2.4 Thực trạng về phương tiện, cơ sở vật chất và các điều kiện phục vụ kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh. 2.4. Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội 2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội 2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội. 2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội 2.4.5. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất và các điều kiện phục vụ kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội 2.6. Đánh giá chung về thực trạng 2.6.1. Những điểm mạnh: - CBQL, GV ở hai trường THPT huyện Thường Tín bước đầu đã có hiểu biết, coi trọng vai trò của hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Các trường THPT huyện Thường Tín gần trung tâm thủ đô nên cũng có nhiều lợi thế trong việc cập nhật thông tin, đổi mới sáng tạo, giao lưu học tập, Điều đó góp phần vào việc nâng cao nhận thức, tiếp cận phương pháp kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh được thuận lợi hơn.
11. 11 -CBQL, GV có kinh nghiệm trong việc lập kế hoạch, tổ chức thực hiện hoạt động KTĐG KQHT của học sinh. - Cơ sở vật chất và các điều kiện phục vụ công tác KTĐG tương đối đầy đủ. 2.6.2. Những điểm hạn chế: - Mặc dù nhận thức bước đầu của CBQL, GV về ý nghĩa, mục đích của KTĐG KQHT của học sinh theo định hướng phát triển năng lực đã được hình thành, nhưng chưa thực sự sâu sắc và chưa biến thành hành động thực tiễn trong vận dụng vào các khâu của quá trình KTĐG. Việc tổ chức các hoạt động nâng cao nhận thức cho CBQL, GV, HS cũng chưa được thực hiện thường xuyên và triển khai sâu rộng để trở thành một tư duy đổi mới đủ sức phá vỡ các rào cản và sức ì về KTĐG KQHT theo quan niệm truyền thống đã từng tồn tại rất lâu từ trước tới nay. - Việc thực hiện một số chức năng trong quản lý KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực HS của học sinh chưa hiệu quả, cụ thể: Việc chỉ đạo xây dựng và phân tích nội dung, xác định tiêu chuẩn, tiêu chí KTĐG; thiết lập ma trận đề kiểm tra, lựa chọn hình thức kiểm tra; điều chỉnh sau các kỳ kiểm tra còn chưa được coi trọng. Nội dung KTĐG KQHT còn nặng về kiến thức kỹ năng, phục vụ mục đích thi cử. Quản lý công tác chấm, trả bài bài kiểm tra chưa đáp ứng được mục đích của hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập. Đặt biệt là việc xử lý kết quả KTĐG KQHT của HS để góp phần định hướng phát triển năng lực cho HS. Việc đưa các tình huống gắn với thực tiễn, các tình huống nâng cao ý nghĩa thực tiễn của môn học hoặc cho học sinh thấy được ý nghĩa của các nội dung thi, kiểm tra còn nhiều hạn chế. - Việc tổ chức và chỉ đạo sử dụng các hình thức, phương pháp KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh đã bước đầu được quan tâm thực hiện. Tuy nhiên vẫn chưa hoàn thiện, chưa đa dạng và chưa thực sự tạo điều kiện cho HS phát triển năng lực. Giáo viên vẫn sử dụng các hình thức, phương pháp KTĐG truyền thống, hạn chế nhiều đến việc phát huy năng lực của học sinh, nhất là năng lực vận dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề của đời sống thực tiễn. Công tác bồi dưỡng nâng cao năng lực vận hành hoạt động KTĐG KQHT cho HS theo định hướng phát triển năng lực cũng chỉ mới bắt đầu được thực hiện trong một số hoạt động bồi dưỡng chung về đổi mới giáo dục, chưa được tổ chức chuyên sâu nên năng lực của giáo viên còn nhiều hạn chế.
12. 12 - Việc đảm bảo các phương tiện, công cụ KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh tuy đã được trang bị nhưng chưa đầy đủ và chưa được sử dụng hiệu quả. 2.6.3. Nguyên nhân của những hạn chế: - Nhiều GV còn chưa nhận thức được cần phải thực hiện tốt KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Chỉ dừng ở hiểu, biết hoạt động đó như thế nào mà không thực hiện là chưa đủ. - Năng lực của một số CBQL và GV về công tác KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh còn nhiều hạn chế. - Chế độ, chính sách đối với hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh còn bất cập, chưa phù hợp. - Hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh chưa được sự quan tâm nhiều của HS cũng như cha mẹ học sinh. Một trong những tác nhân quan trọng thúc đẩy quá trình đổi mới, tính tích cực trong KTĐG. - Phương tiện, công cụ và nguồn kinh phí dành cho hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh còn hạn chế. Tiểu kết chương 2 Từ kết quả nghiên cứu thực trạng cho thấy việc quản lý kiểm tra, đánh giá KQHT của học sinh ở các trường THPT huyện Thường Tín, TP Hà Nội đã được quan tâm thực hiện. Về cơ bản có thể thấy rằng đa số cán bộ quản lí, giáo viên và học sinh đã nhận thức đúng, đánh giá cao vai trò của kiểm tra, đánh giá KQHT theo định hướng phát triển năng lực của học sinh. Tuy nhiên trên thực tế việc KTĐG vẫn còn thiên về kiểm tra kiến thức kỹ năng mà chưa thực sự chú ý đến định hướng phát triển năng lực cho HS. Hiệu trưởng các nhà trường đã có những biện pháp quản lý kiểm tra, đánh giá KQHT của học sinh theo định hướng phát triển năng lực và đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên việc quản lý kiểm tra, đánh giá KQHT của học sinh theo định hướng phát triển năng lực còn nhiều bất cập, lúng túng, chưa đáp ứng được yêu cầu. Chương 2 của luận văn đã khảo sát, đánh giá thực trạng, tìm những nguyên nhân làm cơ sở, tiền đề đề xuất những biện pháp quản lý kiểm tra, đánh giá KQHT của học sinh sao cho tốt hơn, đạt hiệu quả cao hơn, khắc phục được những tồn tại đã nêu. Những biện pháp đó được trình bày ở chương 3.
13. 13 Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN THƯỜNG TÍN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, khoa học Phải xác định và làm rõ các mục tiêu, tiêu chí kiểm tra, đánh giá nắm vững công cụ và quy trình đánh giá. Chuẩn kiểm tra, đánh giá phải phù hợp với mục tiêu và chương trình dạy học trong từng giai đoạn cụ thể, với mọi đối tượng học sinh, với điều kiện dạy học cụ thể của các trường. Kỹ thuật đánh giá phải được lựa chọn dựa trên mục đích đánh giá. KTĐG phải phản ánh đúng giá trị của người học về việc học, tiến trình đánh giá đi từ việc thu thập tư liệu, thông tin đến việc đưa ra những kết luận về việc học của học sinh phải tường minh. Mục tiêu và phương pháp kiểm tra, đánh giá phải tương thích với mục tiêu và phương pháp giảng dạy. 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa Việc quản lý KTĐG KQHT của HS THPT theo định hướng phát triển năng lực cần phải kế thừa được những kinh nghiệm, thành công đã đạt được phải tiến hành thực hiện từng bước, những biện pháp chỉ đạo từ những công việc đơn giản đến những công việc khó mà bản thân các nhà trường có thể tự mình thực hiện được và phải có sự phối hợp nhiều bộ phận. 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn Hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực của học sinh hiện nay tuy có đổi mới song qua tìm hiểu thực trạng ở chương 2 việc kiểm tra, đánh giá vẫn còn tồn tại nhiều bất cập trong thực hiện các chức năng tổ chức chỉ đạo cũng như sự nhận thức của giáo viên và HS về kiểm tra, đánh giá chưa đầy đủ, cơ sở vật chất chưa được trang bị tốt và sử dụng hiệu quả. 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi Tính khả thi ở đây yêu cầu các biện pháp đề xuất phải sử dụng được trong thực tế. Muốn vậy các biện pháp phải được kiểm chứng trong thực tế qua thăm dò ý kiến của các chuyên gia. Các biện pháp đưa ra phải tuân thủ các nguyên tắc, quy trình KTĐG góp phần làm cho công tác dạy và học của các nhà trường ngày càng đạt kết quả cao như mong muốn.
14. 14 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh các trường trung học phổ thông huyện Thường Tín 3.2.1. Tổ chức giáo dục nâng cao nhận thức cho giáo viên và học sinh về kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh 3.2.1.1. Mục tiêu của biện pháp - Nâng cao nhận thức của giáo viên và học sinh, đảm bảo luồng thông tin đa chiều thông suốt giữa CBQL, GV, HS và cả phụ huynh học sinh. Đặc biệt là các ý kiến đóng góp, thông tin phản hồi từ phía học sinh, giáo viên và phụ huynh học sinh về KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh. 3.2.1.2. Nội dung của biện pháp a. Nâng cao nhận thức về hoạt động KTÐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực HS cho CBQL, GV trong nhà trường. Đảm bảo sự hiểu biết của các thành viên trong nhà trường về các yêu cầu, cơ sở khoa học, sự cần thiết, tính thực tiễn và lợi ích của hoạt động KTÐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực HS. Cung cấp tài liệu, tổ chức các hoạt động trao đổi, sinh hoạt chuyên môn trong tổ chuyên môn cụ thể cho thấy được sự hấp dẫn, tính ưu việt của hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực HS. giúp giáo viên tiếp cận các kiến thức, nội dung cụ thể của hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực HS. Tuyền truyền, phổ biến các văn bản chỉ đạo của ngành, của cấp quản lý trên nhà trường và các tài liệu về sự phát triển của các nền giáo dục tiên tiến trên thế giới, cũng như một số trường, cơ sở giáo dục thành công điển hình. b. Nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp và tinh thần trách nhiệm của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên Đảm bảo các CBQL, GV thực hiện nghiêm túc, khách quan hoạt động KTĐG, tránh qua loa, sơ sài, tránh thiên vị, tiêu cực trong KTĐG KQHT của học sinh. Đề cao các tấm gương điển hình về đạo đức, phẩm chất tốt, khen thưởng kịp thời những tập thể, cá nhân thực hiện nghiêm túc, gương mẫu. Có cơ chế khen thưởng, kỷ luật cụ thể phù hợp đảm bảo hiệu quả nhưng không gây căng thẳng trong thực hiện KTĐG KQHT của học sinh. 3.2.1.3.Cách thức tổ chức thực hiện biện pháp - Cập nhật thông tin, tổ chức để các thành viên trong trường tham gia đầy đủ các buổi tập huấn, hội thảo của cấp trên. Mời chuyên gia giáo dục trao
15. 15 đổi trực tiếp với CBQL, GV trong trường để thấy rõ hơn đòi hỏi cấp bách của đổi mới Giáo dục và đào tạo nói chung và KTĐG KQHT nói riêng. 3.2.1.4. Điều kiện thực hiện biện pháp Thường xuyên cập nhật văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, của Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội về KTĐG. Phân công trách nhiệm cụ thể cho các thành viên trong nhà trường, đề cao đạo đức, tâm huyết của nhà giáo. 3.2.2. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý, giáo viên thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh 3.2.2.1. Mục tiêu của biện pháp Biện pháp này nhằm nâng cao năng lực KTĐG, giúp cho CBQL và GV tự tin, chấp nhận, hào hứng với hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Từ đó giúp cho hoạt động này đạt hiệu quả cao, nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và KTĐG KQHT nói riêng. 3.2.2.2. Nội dung của biện pháp Đề cập đầy đủ các nội dung cần thiết, từ lập kế hoạch, xây dựng nội dung, phương pháp, hình thức, chuẩn bị cơ sở vật chất, phương tiện, thiết bị, phục vụ cho KTĐG đến thực hiện, tổ chức rút kinh nghiệm đều phải được các thành viên trong nhà trường nắm vững và thực hiện đúng, thực hiện tốt. Đảm bảo thông tin đa chiều thông suốt, liên tục giữa CBQL, GV và HS về các hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh. 3.2.2.3. Cách thức tổ chức thực hiện biện pháp Nắm vững các văn bản chỉ đạo, kế hoạch KTĐG của nhà trường, các tổ, nhóm chuyên môn xây dựng kế hoạch cụ thể cho tổ, nhóm. Các cá nhân trong tổ nhóm từ đó lập kế hoạch cho riêng mình. Mỗi cá nhân, cùng các tổ nhóm xây dựng nội dung, hình thức, phương pháp, quy trình KTĐG trình lãnh đạo phê duyệt để thực hiện. 3.2.2.4. Điều kiện thực hiện biện pháp CBQL, GV phải có nhận thức đúng, có quyết tâm đổi mới, nâng cao trình độ của bản thân trong hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Đồng thời phải hiểu biết đầy đủ nội dung các văn bản chỉ đạo, có kế hoạch KTĐG hoàn chỉnh để định hướng cho các thành viên trong nhà trường.
16. 16 3.2.3. Lập kế hoạch xây dựng nội dung kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh 3.2.3.1. Mục tiêu của biện pháp Hình thành cho CBQL, GV và HS một tư duy mới, trang bị những kiến thức cập nhật của đời sống xã hội, nhu cầu kiến thức, kỹ năng cho con người trong tương lai. Tạo sự kết hợp hoàn hảo giữa nội dung kiến thức thức các môn học, nội dung giáo dục với kiến thức thực tiễn của đời sống xã hội. Giúp học sinh chủ động, tích cực trong lĩnh hội kiến thức, phát triển các kĩ năng của bản thân. 3.2.3.2. Nội dung của biện pháp Xây dựng kế hoạch KTĐG KQHT của HS THPT theo định hướng phát triển năng lực của toàn trường để định hướng cho các Tổ, Nhóm chuyên môn xây dựng nội dung kiểm tra cho từng bộ môn, nhóm bộ môn đảm bảo mục tiêu đã đề ra. Kế hoạch KTĐG KQHT của học sinh theo định hướng phát triển năng lực sẽ giúp cho cán bộ quản lý, GV và HS dễ dàng hình dung được các công việc mình phải làm và chuẩn bị. 3.2.3.3. Cách thức tổ chức thực hiện biện pháp: Xây dựng kế hoạch KTĐG KQHT của HS từ kế hoạch tổng thể đến kế hoạch chi tiết: kế hoạch chuẩn bị câu hỏi kiểm tra, ngân hàng đề, kế hoạch kiểm tra, chấm điểm, kế hoạch xử lý kết quả kiểm tra, kế hoạch kiểm tra giám sát Từ đó các Tổ, Nhóm chuyên môn tiến hành xây dựng kế hoạch cho Tổ, Nhóm của mình, giúp các giáo viên xây dựng kế hoạch cá nhân phục vụ công tác KTĐG KQHT của học sinh. 3.2.3.4. Điều kiện thực hiện biện pháp Triển khai nhiệm vụ năm học, chỉ đạo các tổ, nhóm chuyên môn, các giáo viên xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá cho cả năm học. Xây dựng kế hoạch cần đảm bảo sự phù hợp, khả thi, tránh gây áp lực, tâm lý nặng nề cho giáo viên và học sinh. 3.2.4. Chỉ đạo giáo viên đổi mới hình thức, phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh 3.2.4.1. Mục tiêu của biện pháp Tạo điều kiện cho giáo viên và học sinh có định hướng tốt, có sự điều chỉnh phù hợp nhằm phát huy năng lực của mỗi người. Chỉ đạo giáo viên đổi mới các hình thức, phương pháp KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh nhằm hiện thực hóa các mục tiêu KTĐG đã đề ra, đồng thời tạo sự tươi mới, hứng thú cho cả GV và HS, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động dạy học.
17. 17 3.2.4.2. Nội dung của biện pháp Chỉ đạo các tổ, nhóm chuyên môn và giáo viên đổi mới hình thức, phương pháp đánh giá cho phù hợp với đặc thù và tính thực tiễn của môn học đảm bảo đánh giá đúng năng lực và sự tiến bộ của học sinh so với chính bản thân học sinh đó. Làm cho GV hiểu rõ đổi mới không phải là xóa bỏ hoàn toàn cái cũ đã và đang làm có hiệu quả mà cần kế thừa, phát huy ưu điểm, loại bỏ khiếm khuyết và những gì không phù hợp. 3.2.4.3. Cách thức tổ chức thực hiện biện pháp Chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng và tự bồi dưỡng nhằm đẩy mạnh đổi mới hình thức, phương pháp KTĐG KQHT, gắn liền với đổi mới dạy học. Tổ chức có hiệu quả hoạt động bồi dưỡng nâng cao trình độ của CBQL và GV. Chỉ đạo các tổ, nhóm chuyên môn đổi mới nâng cao chất lượng các buổi sinh hoạt chuyên môn. 3.2.4.4. Điều kiện thực hiện biện pháp CBQL, GV cần có đầy đủ kiến thức về khoa học quản lý, về KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Đặc biệt các thành viên trong Hội đồng giáo dục nhà trường cần nắm vững các hình thức, phương pháp KTĐG KQHT; thường xuyên cập nhật, đổi mới hình thức, phương pháp KTĐG phong phú, hấp dẫn học sinh. 3.2.5. Đảm bảo các phương tiện, công cụ kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh 3.2.5.1. Mục tiêu của biện pháp Mục tiêu của biện pháp không chỉ để đảm bảo đầy đủ phương tiện, công cụ KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh mà còn đảm bảo yếu tố nhân sự, phải có những người biết sử dụng thành thạo các công cụ, phương tiện đó. 3.2.5.2. Nội dung của biện pháp Đảm bảo đầy đủ cơ sở vật chất, hệ thống máy tính, mạng LAN, mạng internet để triển khai sử dụng đồng bộ để truy cập, tìm kiếm thông tin phục vụ KTĐG trên mạng, trên các phần mềm chuyên dụng. 3.2.5.3. Cách thức tổ chức thực hiện biện pháp Xây dựng kế hoạch, nội dung, hình thức, phương pháp, quy trình KTĐG đầy đủ để trên cơ sở đó có tính toán về các phương tiện, công cụ cần thiết phục vụ cho công tác KTĐG. Dự toán ngân sách, tìm các nguồn tài chính, nguồn cung cấp các phương tiện, thiết bị phục vụ KTĐG KQHT, Trang bị phần mềm; đào tạo, tập huấn, hướng dẫn các CBQL, GV và HS sử dụng các phương tiện, công cụ, thiết bị. Phân công người phụ trách, hợp đồng với các
18. 18 tổ chức có chuyên môn để đảm bảo các thiết bị, phương tiện được bảo quản, vận hành tốt. 3.2.5.4. Điều kiện thực hiện biện pháp CBQL, GV cần có kế hoạch cụ thể cho hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Đề xuất, rà soát các phương tiện, thiết bị phục vụ cho hoạt động KTĐG, đảm bảo nguồn tài chính phục vụ cho việc mua sắm, sửa chữa, bảo trì, bảo dưỡng, vẫn hành các phương tiện, thiết bị. Chỉ đạo kiểm tra, đánh giá các hoạt động sử dụng phương tiện KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh được tiến hành thường xuyên, hiệu quả. 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp Trên đây là 5 biện pháp được tác giả đề xuất nhằm đổi mới, nâng cao hiệu quả quản lý KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường THPT huyện Thường Tín, TP Hà Nội. Các biện pháp này dựa trên nội dung, quy trình của công tác quản lý, hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Các biện pháp có tính độc lập tương đối với nhau nhưng có mối quan hệ chặt chẽ, tác động qua lại lẫn nhau. Năm biện pháp nêu trên có quan hệ chặt chẽ với nhau và hỗ trợ nhau, nếu chỉ tập trung thực hiện một vài biện pháp sẽ không đảm bảo tính đồng bộ, không thể đạt được hiệu quả. Trong đó cần lưu ý yếu tố con người có tính chất quyết định nhất. Mỗi biện pháp là một phần trong cả quy trình KTĐG nên tùy theo hoàn cảnh cụ thể mà vận dụng cho hợp lý. Chú trọng biện pháp nào phụ thuộc vào thời điểm, phụ thuộc vào các điều kiện đã có, chẳng hạn cơ sở vật chất, thiết bị đã có nhưng chưa có người sử dụng hiệu quả thì chú trọng nâng cao năng lực của CBQL và GV. Cần quan tâm tới điều kiện thực hiện các biện pháp trước khi vận dụng các biện pháp đó. Tăng cường quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra, cập nhật kịp thời các thông tin để có thể đánh giá, điều chỉnh biện pháp một cách phù hợp, hiệu quả. Thực hiện đồng bộ 5 biện pháp nêu trên sẽ tạo được bước đột phá trong quản lý KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường THPT huyện Thường Tín, TP Hà Nội nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và giáo dục của nhà trường.
19. 19 3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp 3.4.1. Tổng hợp các biện pháp đề xuất Bảng 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh TT Biện pháp 1 Tổ chức giáo dục nâng cao nhận thức cho giáo viên và học sinh về kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh 2 Chỉ đạo giáo viên đổi mới hình thức, phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh 3 Lập kế hoạch xây dựng nội dung kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh 4 Chỉ đạo giáo viên đổi mới hình thức, phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh 5 Đảm bảo các phương tiện, công cụ kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh 3.4.2. Mục đích khảo nghiệm Kiểm chứng tính cần thiết và tính khả thi của việc áp dụng các biện pháp quản lý hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường THPT huyện Thường Tín, TP Hà Nội. Từ kết quả khảo nghiệm bước đầu có thể đánh giá tính khoa học và thực tiễn của các biện pháp đề xuất đối với việc thực hiện quản lý hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường THPT huyện Thường Tín, TP Hà Nội. 3.4.3. Đối tượng khảo nghiệm Bảng 3.3. Các đối tượng khảo nghiệm Đối tượng khảo nghiệm Số lượng Cán bộ quản lý 7 Giáo viên 128 Tổng 135 3.4.4. Thang đo và phương pháp khảo nghiệm Các tiêu chí và chỉ số đánh giá tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp được đề xuất như sau: Bảng 3.4. Các tiêu chí và chỉ số đánh giá tính cần thiết và tính khả thi Tiêu chí Chỉ số Thang điểm đánh giá Rất cấp thiết 3 điểm Tính cấp thiết Cấp thiết 2 điểm của biện pháp Không cấp thiết 1 điểm Rất khả thi 3 điểm Tính khả thi Khả thi 2 điểm của biện pháp Không khả thi 1 điểm
20. 20 Tiến hành lấy ý kiến thăm dò từ các CBQL và GV về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp, từ đó dùng phương pháp thống kê thực hiện lấy trung bình cộng điểm số để lập bảng số và đánh giá theo các mức độ. 2 6 Di Đề tài sử dụng công thức Spearman R = 1  n(n2 1) 3.4.5. Kết quả khảo nghiệm Bảng 3.5. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết của các biện pháp quản lý hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực Mức độ Rất Cấp Không Xếp TT Nội dung biện pháp Điểm cấp thiết thiết cấp thiết thứ TB SL % SL % SL % bậc Tổ chức giáo dục nâng cao nhận thức cho giáo viên và học sinh về kiểm tra, đánh 1 giá kết quả học tập theo định 95 70.4 28 20.7 12 8.9 2.61 1 hướng phát triển năng lực học sinh Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý, giáo viên thực hiện kiểm tra, 2 đánh giá kết quả học tập 89 65.9 29 21.5 17 12.6 2.53 3 theo định hướng phát triển năng lực học sinh Lập kế hoạch xây dựng nội dung kiểm tra, đánh giá kết 3 quả học tập theo định hướng 87 64.4 36 26.7 12 8.9 2.56 2 phát triển năng lực học sinh Chỉ đạo giáo viên đổi mới hình thức, phương pháp 4 kiểm tra, đánh giá kết quả 72 53.3 21 15.6 42 31.1 2.22 5 học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh Đảm bảo các phương tiện, công cụ kiểm tra, đánh giá 5 kết quả học tập theo định 82 60.7 28 20.7 25 18.5 2.42 4 hướng phát triển năng lực học sinh (Điểm trung bình chung: 2,47) Từ bảng 3.5 cho thấy các biện quản lý hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực được đánh giá là rất cấp thiết thể hiện ở điểm
21. 21 trung bình chung là 2,47, điểm trung bình của các biện pháp dao động từ 2,22 đến 2,61. Chứng tỏ các biện pháp đều được đánh giá là rất cấp thiết. Biện pháp: “Tổ chức giáo dục nâng cao nhận thức cho giáo viên và học sinh về kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh” được đánh giá ở mức cấp thiết cao nhất với điểm trung bình 2,61, xếp ở thứ bậc 1/5. Biện pháp: “Lập kế hoạch xây dựng nội dung kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh” có điểm trung bình 2,56 xếp ở thứ bậc 21/5. Biện pháp: “Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý, giáo viên thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh” có điểm trung bình 2,53 xếp ở thứ bậc 3/5. Biện pháp: “Đảm bảo các phương tiện, công cụ kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh” có điểm trung bình là 2,42 xếp ở thứ bậc 4/5. Biện pháp: “Chỉ đạo giáo viên đổi mới hình thức, phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh” có điểm trung bình 2,22 xếp ở thứ bậc /5. Như vậy kết quả khảo nghiệm cho thấy các biện pháp đều được đánh giá là cấp thiết. Bảng 3.6. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực Mức độ Xếp Rất Không Điểm TT Nội dung biện pháp Khả thi thứ khả thi khả thi TB bậc SL % SL % SL % 1 Tổ chức giáo dục nâng cao nhận thức cho giáo viên và học sinh về kiểm tra, đánh 122 90.4 10 7.4 3 2.2 2.88 1 giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh 2 Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý, giáo viên thực hiện kiểm tra, 119 88.1 15 11.1 1 0.7 2.87 2 đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh 3 Lập kế hoạch xây dựng nội dung kiểm tra, đánh giá kết 114 84.4 16 11.9 5 3.7 2.81 3 quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh
22. 22 4 Chỉ đạo giáo viên đổi mới hình thức, phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả 110 81.5 17 12.6 8 5.9 2.76 5 học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh 5 Đảm bảo các phương tiện, công cụ kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định 113 83.7 14 10.4 8 5.9 2.78 4 hướng phát triển năng lực học sinh (Điểm trung bình chung: 2,82) Từ bảng 3.6 các biện pháp quản lý hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực được đánh giá là rất khả thi. Điều đó được thể hiện qua điểm trung bình chung là 2,82 và điểm trung bình của các biện pháp dao động từ 2,76 đến 2,88, chứng tỏ các biện pháp được đánh giá là rất khả thi. Biện pháp: “Tổ chức giáo dục nâng cao nhận thức cho giáo viên và học sinh về kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh” được đánh giá ở mức cấp thiết cao nhất với điểm trung bình 2,88, xếp ở thứ bậc 1/5. Biện pháp: “Lập kế hoạch xây dựng nội dung kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh” có điểm trung bình 2,81 xếp ở thứ bậc 3/5. Biện pháp: “Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý, giáo viên thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh” có điểm trung bình 2,87 xếp ở thứ bậc 2/5. Biện pháp: “Đảm bảo các phương tiện, công cụ kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh” có điểm trung bình là 2,78 xếp ở thứ bậc 4/5. Biện pháp: “Chỉ đạo giáo viên đổi mới hình thức, phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh” có điểm trung bình 2,76 xếp ở thứ bậc 5/5. Như vậy, kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đều được đánh giá cao và rất khả thi.
23. 23 Bảng 3.7. Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp Hiệu Tính Tính số thứ cấp thiết khả thi bậc TT Biện pháp Thứ Thứ bậc bậc D D2 X X mi mi Tổ chức giáo dục nâng cao nhận thức cho giáo viên và học sinh về KTĐG KQHT 1 2.61 1 2.88 1 0 0 theo định hướng phát triển năng lực học sinh Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý, giáo viên thực hiện KTĐG 2 2.53 3 2.87 2 1 1 KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh Lập kế hoạch xây dựng nội dung KTĐG 3 KQHT theo định hướng phát triển năng 2.56 2 2.81 3 1 1 lực học sinh Chỉ đạo giáo viên đổi mới hình thức, 4 phương pháp KTĐG KQHT theo định 2.22 5 2.76 5 0 0 hướng phát triển năng lực học sinh Đảm bảo các phương tiện, công cụ KTĐG 5 KQHT theo định hướng phát triển năng 2.42 4 2.78 4 0 0 lực học sinh 2 6 Di Sử dụng công thức Spearman R = 1  = 0,9 n(n2 1) Kết quả tính ra R = 0,9 cho phép rút ra kết luận giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp có tương quan thuận rất chặt chẽ. Nghĩa là các biện pháp vừa có tính cấp thiết, vừa có tính khả thi cao. Từ đó cho thấy các biện pháp đề xuất là có căn cứ và phù hợp với thực tiễn. Nếu triển khai đầy đủ, đồng bộ các biện pháp sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường THPT huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội. Kết luận chương 3 1. Dựa trên cơ sở lí luận của vấn đề nghiên cứu (trình bày ở chương I), và thực trạng quản lý KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh tại các trường THPT huyện Thường Tín, TP Hà Nội (trình bày ở chương 2) luận văn đã đề xuất 5 biện pháp quản lý hoạt động KTĐG KQHT theo
24. 24 định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường THPT huyện Thường Tín, TP Hà Nội. Trong 5 biện pháp đề xuất, có biện pháp được kế thừa, bổ sung thêm các điểm mới để phù hợp với nhu cầu của CBQL và GV, thực tiễn của địa phương và phù hợp với công cuộc đổi mới căn bản toàn diện giáo dục. Trong 5 biện pháp trên thì biện pháp: “Tổ chức giáo dục nâng cao nhận thức cho giáo viên và học sinh về KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh” là biện pháp quan trọng, làm nền tảng để đề xuất các biện pháp tiếp theo đạt hiệu quả hơn. Các biện pháp đề xuất dựa trên nhu cầu thực tiễn của đổi mới KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận Chương 1 trình bày một số vấn đề lý luận về hoạt động KTĐG nói chung, về quản lý hoạt động KTĐG KQHT của học sinh THPT theo định hướng phát triển năng lực nói riêng. Nội dung của chương đã đề cập đến các khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài như: quản lý, KTĐG; lý luận về KTĐG KQHT của học sinh; về vị trí, chức năng, vai trò, nguyên tắc, các phương pháp, hình thức, quy trình, đặc điểm của hoạt động KTĐG KQHT học sinh trung học phổ thông cũng như KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Đặc biệt là lý luận về quản lý hoạt động KTĐG KQHT được xác định theo tiếp cận năng lực và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động KTĐG KQHT của học sinh. Trên cơ sở phân tích thực trạng quản lý hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh tại các trường THPT huyện Thường Tín, TP Hà Nội để đề xuất một số biện pháp đổi mới quản lý hoạt động KTĐG KQHT trên địa bàn huyện Thường Tín. Luận văn đề xuất 5 biện pháp quản lý hoạt động KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường THPT huyện Thường Tín, TP Hà Nội. Các biện pháp đều nhằm hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng KTĐG KQHT theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Các biện pháp này đã được khảo nghiệm qua ý kiến đóng góp của cán bộ quản lý và giáo viên có kinh nghiệm của các nhà trường. Kết quả khảo nghiệm đánh giá cao về mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp đã đề xuất. Các biện pháp trên cần được thực hiện toàn diện và đồng bộ để đạt được kết quả cao. 2. Khuyến nghị.