Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng trải nghiệm ở các trường Trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh

Nội dung text: Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng trải nghiệm ở các trường Trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC TRẦN THỊ THANH HẢI QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN THEO HƢỚNG TRẢI NGHIỆM Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ BẮC NINH, TỈNH BẮC NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI – 2019
2. Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thành Vinh Phản biện 1: Phản biện 2: Luận văn sẽ đƣợc bảo vệ tại hội đồng chấm luận văn thạc sĩ họp tại Học viện Quản lý giáo dục Vào hồi giờ phút ngày tháng năm 2019 Có thể tìm hiểu luận văn tại: Thƣ viện Học viện Quản lý giáo dục
3. MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Nghị quyết Trung ương 2 khóa VII đã khẳng định “phải đổi mới phương pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại của quá trình dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh ” Nghị Quyết số 29-NQ/TW về Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, nghĩa là cần tổ chức các HĐDH theo hướng tăng cường sự trải nghiệm, nhằm phát huy tính sáng tạo cho học sinh, tạo ra các môi trường khác nhau để học sinh được trải nghiệm nhiều nhất, đồng thời là sự khởi nguồn sáng tạo, biến những ý tưởng sáng tạo của học sinh thành hiện thực để các em thể hiện hết khả năng sáng tạo của mình. Nói tới hoạt động trải nghiệm (HĐTN) là nói tới việc học sinh phải kinh qua thực tế, tham gia vào hoặc tiếp xúc đến sự vật hoặc sự kiện nào đó và tạo ra những giá trị mới về vật chất hoặc tinh thần, tìm ra cái mới, cách giải quyết mới mà không bị gò bó, phụ thuộc vào cái đã có. HĐTN là các HĐGD thực tiễn được tiến hành song song với hoạt động dạy học trong nhà trường phổ thông. HĐTN là một bộ phận của quá trình giáo dục, được tổ chức ngoài giờ học các môn văn hóa ở trên lớp và có mối quan hệ bổ sung, hỗ trợ cho hoạt động dạy học. Thông qua các hoạt động thực hành, những việc làm cụ thể và các hành động của học sinh, HĐTN là các HĐGD có mục đích, có tổ chức được thực hiện trong hoặc ngoài nhà trường nhằm phát triển, nâng cao các tố chất và tiềm năng của bản thân học sinh, nuôi dưỡng ý thức sống tự lập, đồng thời quan tâm, chia sẻ tới những người xung quanh. Thông qua việc tham gia vào các HĐTN, 1
4. học sinh được phát huy vai trò chủ thể, tính tích cực, chủ động, tự giác và sáng tạo của bản thân. Các em được chủ động tham gia vào tất cả các khâu của quá trình hoạt động: từ thiết kế hoạt động đến chuẩn bị, thực hiện và đánh giá kết quả hoạt động phù hợp với đặc điểm lứa tuổi và khả năng của bản thân. Các em được trải nghiệm, được bày tỏ quan điểm, ý tưởng, được đánh giá và lựa chọn ý tưởng hoạt động, được thể hiện, tự khẳng định bản thân, được tự đánh giá và đánh giá kết quả hoạt động của bản thân, của nhóm mình và của bạn bè, Từ đó, hình thành và phát triển cho các em những giá trị sống và các năng lực cần thiết. HĐTN có nội dung rất đa dạng và mang tính tích hợp, tổng hợp kiến thức, kĩ năng của nhiều môn học, nhiều lĩnh vực học tập và giáo dục như: giáo dục đạo đức, giáo dục trí tuệ, giáo dục kĩ năng sống, giáo dục giá trị sống, giáo dục nghệ thuật, thẩm mĩ, giáo dục thể chất, giáo dục lao động, giáo dục an toàn giao thông, giáo dục môi trường, giáo dục phòng chống ma túy, giáo dục phòng chống HIV/AIDS và tệ nạn xã hội. Để thực hiện các nghị quyết trên, ngành GD&ĐT thành phố Bắc Ninh đã chỉ đạo các trường tập trung nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục, đẩy mạnh thực hiện các phong trào thi đua, tạo sự chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng giáo dục. Trong những năm qua, tuy đã có rất nhiều cố gắng đáng ghi nhận, nhưng chất lượng dạy và học ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn thành phố còn một số hạn chế, bất cập, chưa tương xứng với tiềm năng và sự phát triển của thành phố. Thông qua các kỳ thi vào các trường trung học phổ thông trên địa bàn thành phố và kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh trong những năm gần đây, kết quả một số môn còn thấp so với các trường trung học cơ sở ngoài thành phố. Đặc biệt là môn giáo dục công dân chưa được giáo viên và học sinh quan tâm. Một nguyên 2
5. nhân dẫn đến hạn chế trên là hoạt động quản lý của BGH ở một số trường THCS chưa phù hợp, chưa có biện pháp mạnh mẽ làm thay đổi chất lượng dạy và học, đặc biệt là vấn đề nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông nói chung, trung học cơ sở nói riêng, phương pháp . Khối THCS Thành phố Bắc Ninh tính đến tháng 09 năm 2019 có 20 trường với 13 396 HS, 329 lớp và có 701 CBGV trong đó có 47 giáo viên dạy môn GDCD. Hoạt động trọng tâm trong các nhà trường là dạy và học, do đó để làm tốt công việc của mình thì Ban giám hiệu phải có các biện pháp đồng bộ, thay đổi tư duy quản lý đối với hoạt động dạy học. Cụ thể là người hiệu trưởng phải nắm được quá trình hoạt động dạy học là tổ hợp của các yếu tố như: mục tiêu dạy học, nội dung dạy học, phương pháp dạy học, giáo viên, học sinh, cơ sở vật chất, hình thức tổ chức dạy học, kiểm tra đánh giá, môi trường dạy học, tài chính của cơ quan và dạy học theo hình thức như thế nào để học sinh được phát huy vai trò chủ thể, tính tích cực, chủ động, tự giác và sáng tạo của bản thân. Tuy lực lượng giáo viên có trình độ chuyên môn nghiệp vụ tốt, yêu nghề; nhưng hầu hết các giáo viên đều hạn chế trong tổ chức hoạt động dạy học theo hướng HĐTN, để có thể huy động được sức mạnh tổng hợp của giáo viên, nói khác đi người hiệu trưởng các trường THCS phải có các biện pháp quản lý hoạt động dạy học đối với trường học của mình, để nâng cao được chất lượng giáo dục trong nhà trường và đáp ứng được yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục của ngành. Bản thân tôi, với vai trò và trách nhiệm của mình, việc nghiên cứu quản lý hoạt động dạy học theo hướng HĐTN, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh là cần thiết và cấp bách. Với những lí do nêu trên, tôi chọn đề tài “Quản lý hoạt động dạy học môn 3
6. giáo dục công dân theo hƣớng trải nghiệm ở các trƣờng Trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh ” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát thực trạng quản lý HĐDH môn GDCD ở trường các THCS , đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn GDCD theo hướng hoạt động trải nghiệm nhằm nâng cao hiệu quả dạy và học môn GDCD cho học sinh của trường THCS TP Bắc Ninh, tỉnh BắcNinh; 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng trải nghiệm ở các trường Trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. 4. Câu hỏi nghiên cứu 4.1. Hiện trạng hoạt động quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN tại trường THCS như thế nào? đang đặt ra những vấn đề gì cho các nhà quản lý? cần có những nội dung, biện pháp nào để quản lý các vấn đề đó? 4.2. Quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng trải nghiệm ở các trường Trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh trong thời gian qua diễn ra như thế nào? 4.3. Những biện pháp nào có thể giải quyết những bất cập, hạn chế lâu nay? các biện pháp được đề xuất đã phù hợp chưa, liệu có tính cấp thiết và có tính khả thi không? 4
7. 5. Giả thuyết nghiên cứu Quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng hoạt động trải nghiệm ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. sẽ giúp cho việc dạy – học môn GDCD đạt được mục tiêu, chất lượng theo yêu cầu. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu 7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 7.1. Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng trải nghiệm ở các trường Trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh . 7.2. Khách thể khảo sát: Khảo sát thực trạng hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng trải nghiệm qua 47 GV dạy môn giáo dục công dân,42 CGQL, 4 chuyên viên , 21 tổ trưởng chuyên môn và 12.269 HS ở các trường THCS trong thành phố Bắc Ninh. . 7.3. Thời gian và địa bàn khảo sát: Khảo sát thực trạng hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng TN và thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo hướng HĐTN ở trường THCS từ năm học 2017 – 2019. 8. Phƣơng pháp nghiên cứu Để thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ nghiên cứu đề ra, tôi sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau: 8.1. Phương pháp nghiên cứu lí luận 8.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn 8.3. Các phương pháp nghiên cứu bổ trợ 9. Cấu trúc luận văn Chƣơng 1: Cơ sở lí luận về quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở. 5
8. Chƣơng 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng hoạt động trải nghiệm ở các trường Trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Chƣơng 3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng trải nghiệm ở các trường Trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. 6
9. Chƣơng 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN THEO HƢỚNG TRẢI NGHIỆM Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .2. Những khái niệm cơ bản 1.2.1. Quản lý, quản lí giáo dục, quản lý nhà trường phổ thông 1.2.1.1. Khái niệm quản lý 1.2.1.2. Quản lý giáo dục 1.2.1.3. Quản lý nhà trường phổ thông .2.2. Hoạt động dạy học 1.2.2.1. Khái niệm dạy học 1.2.2.2. Hoạt động dạy học 1.2.2.3.Quản lý hoạt động dạy học 1.2.3. Hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN 1.2.3.1. Hoạt động trải nghiệm 1.2.3.2. Hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng hoạt động trải nghiệm 1.2.3.3. Quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng hoạt động trải nghiệm 1.3. Hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hƣớng hoạt động trải nghiệm ở trƣờng trung học sơ sở 1.3.1. Mục đích, vai trò của HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN ở trường trung học cơ sở 1.3.2. Định hướng tổ chức HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN ở trường THCS 7
10. 1.3.3. Yêu cầu về mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy học môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN ở trường trung học cơ sở trong giai đoạn hiện nay 1.3.3.1.Quản lý mục tiêu, nội dung chương trình 1.3.4. Nhiệm vụ của hiệu trưởng và phó hiệu trưởng trong quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng hoạt động trải nghiệm 1.3.5. Tổ chức HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN bằng các hình thức tổ chức hoạt động dạy học 1.3.5.1. Tổ chức HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN như một hình thức tổ chức dạy học (trên lớp) cho tất cả các khối, lớp. 1.3.5.2. Tổ chức HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN thông qua hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ học 1.4. Nội dung quản lí hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hƣớng hoạt động trải nghiệm ở trƣờng trung học cơ sở 1.4.1. Quản lý giai đoạn chuẩn bị dạy học của giáo viên theo hướng HĐTN 1.4.1.1. Phân tích nhu cầu 1.4.1.2. Xây dựng kế học dạy học; kế hoạch kiểm tra đánh giá. 1.4.2. Quản lý việc tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học của giáo viên theo hướng hoạt động trải nghiệm 1.4.2.1 Xây dựng kế hoạch bài học 1.4.2.2. Lên lớp 1.4.2.3. Rút kinh nghiệm sau mỗi bài học. 1.4.5. Yêu cầu cần đạt về năng lực đặc thù của môn GDCD .5.1 . Yếu tố chủ quan 1.5.2. Yếu tố khách quan 8
11. Kết luận chƣơng 1 Hoạt động dạy học theo hướng hoạt động trải nghiệm (HĐDH theo hướng HĐTN) là một bộ phận của quá trình giáo dục trong nhà trường, là việc tiếp nối các hoạt động trên lớp, có vai trò quan trọng trong việc đáp ứng mục tiêu giáo dục toàn diện. Tổ chức các HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN cho học sinh thực chất là đổi mới các HĐDH theo hướng HĐTN hiện nay ở các trường THCS trên cơ sở định hướng trọng tâm mục tiêu giúp học sinh được trải nghiệm thực tế cuộc sống, đặc biệt trong môi trường tập thể, qua đó hình thành và thể hiện năng lực phẩm chất, năng lực, nhận ra năng khiếu, sở thích, đam mê, bộc lộ và điều chỉnh cá tính, giá trị, nhận ra chính mình cũng như khuynh hướng phát triển bản thân; góp phần thực hiện tốt hoạt động dạy học và đạt được mục tiêu giáo dục. Quản lý HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN là tác động của cán bộ quản lý đến tập thể giáo viên, phụ huynh và các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường nhằm tổ chức thực hiện kế hoạch, nội dung HĐDH theo hướng HĐTN một cách có hiệu quả, hướng tới mục tiêu hình thành năng lực thực tiễn ở học sinh. Trong chương 1 đã xác định mục tiêu và các nội dung cơ bản của công tác quản lý HĐDH theo hướng HĐTN của người hiệu trưởng. - Quản lý giai đoạn chuẩn bị dạy học của giáo viên. - Quản lý việc tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học của giáo viên theo hướng hoạt động trải nghiệm. - Kiểm tra đánh giá hoạt động học tập của học sinh theo hướng trải nghiệm. - Quản lý giai đoạn đánh giá, điều chỉnh việc tổ chức thực hiện kế 9
12. hoạch dạy học của giáo viên theo hướng hoạt động trải nghiệm. Trên cơ sở đó, luận văn cũng đã xác định các yêu cầu quản lý về phương pháp và hình thức HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN, quản lý việc đánh giá kết quả HĐDH theo hướng HĐTN trong trường THCS. Trong đó cần đặc biệt chú ý đến vai trò và ý thức trách nhiệm, năng lực quản lý của người hiệu trưởng trong công tác quản lý HĐDH theo hướng HĐTN. Có thể coi những vấn đề lý thuyết đã phân tích, hệ thống hóa trên đây chính là cơ sở lý luận cho các công việc tiếp theo để nghiên cứu về thực trạng và đề xuất giải pháp, biện pháp quản lý HĐ DH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN ở trường THCS. 10
13. Chƣơng 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN THEO HƢỚNG TRẢI NGHIỆM Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ BẮC NINH, TỈNH BẮC NINH 2.1. Khái quát về sự phát triển kinh tế, xã hội và giáo dục THCS của thành phố Bắc Ninh 2.1.1. Tình hình kinh tế, xã hội và giáo dục THCS của thành phố Bắc Ninh 2.1.2. Khái quát về tình hình kinh tế, xã hội ở TP Bắc Ninh và giáo dục Thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh 2.1.2.1. Tình hình kinh tế, xã hội TP Bắc Ninh 2.1.2.2. Kết quả giáo dục của thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh 2.1.3. Định hướng phát triển giáo dục của trường các trung học cơ sở trong giai đoạn hiện nay 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng 2.2.1. Mục đích khảo sát 2.2.2. Đối tượng khảo sát 2.2.3. Nội dung khảo sát 2.2.4. Phƣơng pháp khảo sát thực trạng hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hƣớng hoạt động trải nghiệm ở trƣờng trung học cơ sở 2.3.1. Thực trạng tổ chức HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN của nhà trường 11
14. 2.3.1.1. Thực trạng tổ chức HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN . 2.3.1.2. Thực trạng tổ chức HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN thông qua hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục 2.5.2. Nguyên nhân của những hạn chế Kết luận chƣơng 2 Nghiên cứu thực trạng tổ chức, quản lý HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN của CBQL các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh chúng tôi có một số kết luận như sau: HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN tại các trường THCS nhìn chung đã được triển khai và bước đầu đạt được kết quả. Việc đổi mới phương pháp, hình thức, chất lượng tổ chức thực hiện các hoạt động, công tác quản lý cũng như chức năng của quản lý các HĐDH theo hướng HĐTN đã được thực hiện đầy đủ quy trình. Tuy nhiên, nhà trường còn gặp không ít những khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện các hoạt động, làm cho hiệu quả của HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN chưa cao. Công tác quản lý HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN trường THCS còn nhiều hạn chế. Do không có thời gian, tài chính để thực hiện HĐDH theo hướng HĐTN song với sự nỗ lực của thầy và trò, các hoạt động giáo dục, đặc biệt HĐDH theo hướng HĐTN vẫn được tổ chức thực hiện với nhiều chuyển biến tích cực. Trong đó, đáng ghi nhận là nhận thức đúng đắn, sự quan tâm tổ chức, chỉ đạo kịp thời của Hiệu trưởng và Ban giám hiệu. Trong 6 nguyên nhân, có một nguyên nhân thuộc về cơ chế, chính sách quản lý và biện pháp quản lý. Những hạn chế và nguyên nhân về mặt 12
15. cơ chế, chính sách và biện pháp quản lý cần phải có sự nhìn nhận, đánh giá một cách chính xác, làm cơ sở để đổi mới các biện pháp quản lý HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN đạt được kết quả tốt hơn, khắc phục những hạn chế, yếu kém hiện nay. Trên cơ sở đó, hơn ai hết chính là người hiệu trưởng nhà trường cần phải suy nghĩ tìm ra các biện pháp quản lý và có sự quyết tâm cao để tổ chức triển khai nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả HĐDH theo hướng HĐTN nói chung và HĐDH theo hướng HĐTN nói riêng , góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường, thực hiện tốt mục tiêu giáo dục toàn diện nhân cách cho học sinh. 13
16. Chƣơng 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN THEO HƢỚNG TRẢI NGHIỆM TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ , THÀNH PHỐ BẮC NINH, TỈNH BẮC NINH 3.1. Nguyên tắc xây dựng các biện pháp 3.1.1. Đảm bảo tính mục đích, tính tổ chức và tính kế hoạch 3.1.2. Đảm bảo tính tự nguyện, tính tập thể tự quản và phát huy vai trò chủ động, tự giác của người học 3.1.3. Đảm bảo tính hiệu quả 3.1.4. Đảm bảo tính thực tiễn và tính khả thi của các biện pháp. 3.1.5. Đảm bảo tính toàn diện và tính hệ thống 3.2. Biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hƣớng hoạt động trải nghiệm ở các trƣờng trung học cơ sở. 3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và phụ huynh về HĐDH theo hướng HĐTN 3.2.1.1: Mục tiêu cần đạt 3.2.1.2: Nội dung thực hiện 3.2.1.3: Cách thức thực hiện 3.2.2. Quản lý việc xây dựng kế hoạch HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN 3.2.2.1. Mục tiêu cần đạt 3.2.2.2. Nội dung thực hiện 3.2.4. Quản lý việc phối hợp giữa GVBM với GVCN, Đoàn, Đội và các lực lượng giáo dục khác 3.2.4.1. Mục tiêu cần đạt 14
17. 3.2.4.3. Cách thức thực hiện 3.2.5. Phát huy vai trò chủ thể tích cực của học sinh trong HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN 3.2.5.1. Mục tiêu cần đạt 3.2.5.2. Nội dung thực hiện 3.2.6. Quản lý đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học của học sinh, kết hợp với thi đua, khen thưởng kịp thời 3.2.6.1: Mục tiêu cần đạt 3.2.6.2. Nội dung thực hiện 3.2.7. Quản lý và chỉ đạo việc huy động các nguồn lực và điều kiện để thực hiện chương trình HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN 3.4. Những thuận lợi và khó khăn khi thực hiện các biện pháp tại trường THCS , thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh 3.4.1. Thuận lợi 15
18. Kết luận chƣơng 3 Các biện pháp quản lý thực hiện chương trình HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN cũng phải dựa trên cơ sở pháp lý môn học, đó là bám sát 3 mục tiêu: Kiến thức - Kỹ năng – Thái độ. Đây là đích cần đạt cả giáo viên và học sinh. Để đảm bảo chất lượng và hiệu quả hoạt động, luận văn đã đề xuất quy trình tổ chức HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN như sau: Bước 1: BGH chỉ đạo các tổ nhóm chuyên môn và các bộ phận phối hợp xây dựng HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN, xác định rõ mục tiêu của hoạt động về kiến thức, kỹ năng, thái độ và năng lực, khảo sát địa điểm tổ chức, xây dựng kế hoạch chi tiết tổ chức hoạt động, BGH duyệt kế hoạch. Bước 2: BGH, tổ, nhóm chuyên môn, bộ phận hỗ trợ triển khai kế hoạch tới tất cả học sinh và cha mẹ học sinh. Giáo viên giao nhiệm vụ. học sinh chuẩn bị tham gia kế hoạch theo hướng dẫn trong phiếu học tập. Bước 3: Khi học sinh trải nghiệm. giáo viên quan sát ý thức, kĩ năng của học sinh. Đánh giá học sinh thông qua HĐDH theo hướng HĐTN và bài thu hoạch (kiến thức) Bước 4: BGH rút kinh nghiệm với tổ, nhóm chuyên môn và các bộ phận hỗ trợ. Điều chỉnh kịp thời trong các hoạt động tiếp theo. Sau khi nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tế chúng tôi đã xây dựng 7 biện pháp quản lý HĐDH theo hướng HĐTN cho học sinh trường THCS , thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh: - Tăng cường chỉ đạo việc xây dựng kế hoạch HĐDH môn giáo dục 16
19. công dân theo hướng HĐTN - Tuyên truyền, nâng cao nhận thức của giáo viên, nhân viên, HS và phụ huynh về đổi mới HĐDH theo hướng HĐTN. - Quản lý thực hiện nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức phù hợp với mục tiêu và yêu cầu đặc thù của HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN. - Chỉ đạo, phối hợp giữa giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm, cán bộ Đoàn phối hợp với các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường tham gia tổ chức HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN cho học sinh. - Phát huy vai trò chủ thể tích cực của HS trong HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN. - Quản lý công tác kiểm tra, đánh giá kết quả kết hợp với thi đua, khen thưởng kịp thời. - Đảm bảo nguồn lực và điều kiện thực hiện chương trình HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN Để thực hiện “Quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục công dân ở các trường Trung học cơ sở trong thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh theo hướng hoạt động trải nghiệm” đạt hiệu quả cao thì các biện pháp trên phải được tiến hành đồng bộ, không được coi nhẹ biện pháp nào, từ đó mới có thể đạt được hiệu quả mong muốn. Tuy vậy, điều kiện để thực hiện từng biện pháp quản lý HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN ở các trường THCS trong TP là khác nhau. Mặt khác, các biện pháp quản lý HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN đều phải đảm bảo thực hiện đầy đủ các mục tiêu yêu cầu và nội dung, chương trình trên cơ sở nhiệm vụ năm học mà Bộ, ngành GD&ĐT đã triển khai 17
20. Các biện pháp quản lý HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN dành cho đội ngũ CBQL trường THCS đã được tiến hành khảo sát và được đa số ý kiến chuyên gia ghi nhận, khẳng định tính cần thiết, tính khả thi của chúng. Đây là các biện pháp đề xuất có cơ sở khoa học để các CBQL quan tâm, xem xét khả năng áp dụng vào thực tiễn quản lý chỉ đạo và tổ chức thực hiện chương trình HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN ở các trường THCS hiện nay. 18
21. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận Để nâng cao chất lượng việc “Quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục công dân theo hƣớng hoạt động trải nghiệm ở các trƣờng trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh” trước hết cần khẳng định công tác quản lý HĐDH của Hiệu trưởng, phòng giáo dục TP Bắc Ninh (lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra) thể hiện tập trung ở các biện pháp quản lý của Hiệu trưởng giữ vai trò quyết định. Đề tài đã tập trung nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn, nhằm đề ra các biện pháp có tính khả thi trong công tác quản lý động dạy học môn giáo dục công dân theo hướng hoạt động trải nghiệm ở các trường trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Nghiên cứu cơ sở lý luận đầy đủ và có hệ thống đã giúp tác giả có cơ sở khoa học để phân tích thực trạng HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng hoạt động trải nghiệm ở các trường trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. (chương 2), đồng thời xác lập các biện pháp quản lý công tác này (chương 3) Luận văn nghiên cứu có hệ thống cơ sở lý luận về quản lý HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN ở trường THCS có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần hình thành và phát triển nhân cách, phẩm chất, năng lực của học sinh, thực hiện có hiệu quả đổi mới nội dung, chương trình sách giáo khoa theo hướng tích hợp của giáo dục THCS hiện nay. Luận văn đã khảo sát thực trạng hoạt động HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN mới được triển khai thí điểm trong năm học (2018-2019) tại trường THCS TP Bắc Ninh, Tỉnh Bắc Ninh tuy có được một số kết quả ban đầu, song còn nhiều bất cập. Từ đó luận văn cũng khảo 19
22. sát phân tích và chỉ ra những “vấn đề” khó khăn, cần giải quyết trong thực tiễn quản lý HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN trường trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Qua thu thập ý kiến và phân tích số liệu khảo sát, luận văn cũng đã đưa ra một số đánh giá định lượng và nhận định cụ thể làm cơ sở thực tiễn cho xác định các biện pháp quản lý HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN trường trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Từ nghiên cứu cơ sở lý luận, khảo sát thực trạng và đề xuất 07 biện pháp quản lý HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN trường trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Các biện pháp này có tính cấp thiết và khả thi cao, đó chính là thực hiện có hiệu quả đổi mới giáo dục THCS, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động dạy học theo hướng HĐTN của nhà trường. Các biện pháp đề xuất có đủ cơ sở khoa học để các CBQL quan tâm, xem xét khả năng áp dụng vào thực tiễn quản lý chỉ đạo và tổ chức thực hiện chương trình HĐDH theo hướng HĐTN ở các trường THCS trong thành phố Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông trong giai đoạn hiện nay. 2. Khuyến nghị 2.1. Với phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Bắc Ninh Hàng năm trong chỉ đạo phương hướng, nhiệm vụ năm học, Phòng GD&ĐT đã duy trì đề cập đến vấn đề HĐDH môn GDCD theo hướng HĐTN trong các trường học THCS, tuy nhiên chưa chú ý đầy đủ đến việc hướng dẫn các trường triển khai các HĐDH theo hướng HĐTN cho học sinh. Đồng thời, ngoài các định hướng chung của Bộ GD&ĐT thì phong GD&ĐT cũng cần có những định hướng, kế hoạch cụ thể hơn cho hoạt 20
23. động này, gắn với thực tiễn giáo dục địa phương để các trường làm tốt hơn công tác xây dựng kế hoạch ngay từ đầu năm học. Trong quá trình kiểm tra, đánh giá toàn diện trường THCS, ngoài trọng tâm quản lý công tác dạy và học của các trường cần chú ý đến vai trò quản lý đối với HĐDH theo hướng HĐTN và cần đưa công tác này vào nội dung đánh giá và thi đua của từng trường. cần có những quy định khen thưởng những cá nhân và tập thể có thành tích tốt trong HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN, đặc biệt cần có cơ chế khuyến khích những sáng kiến, ý tưởng về hoạt động dạy học trải nghiệm và phát huy tính sáng tạo cho học sinh. Trong công tác với Tỉnh đoàn Bắc Ninh, cần duy trì chương trình lồng ghép các HĐDH theo hướng HĐTN trong kế hoạch hàng năm của Đoàn TNCS 2.2. Với đội ngũ cán bộ Quản lý, giáo viên Có sự quyết tâm chung sức của các giáo viên, đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm trên cơ sở nhận thức đúng đắn và đầy đủ về HĐDH môn giáo dục công dân theo hướng HĐTN là quan trọng đối với trường THCS . Tham gia các đợt tập huấn tại chỗ để nâng cao năng lực tổ chức HĐDH môn GDCD theo hướng HĐTN cho giáo viên. Chủ động, tích cực, học hỏi, bồi dưỡng các kỹ năng; Phối hợp chặt chẽ giữa các giáo viên trong tổ chuyên môn, với đoàn thanh niên, thư viện, hội phụ huynh, trong quá trình xây dựng, thực hiện các HĐDH theo hướng HĐTN. Quan tâm tạo động lực cho học sinh tham gia và đóng góp ý tưởng trong tổ chức các HĐDH theo hướng HĐTN . 21
24. 2.3. Đối với phụ huynh học sinh Cần phối hợp với BGH, GVCN và tham gia hỗ trợ nhà trường tổ chức các HĐDH môn GDCD theo hướng HĐTN, đồng thời cần quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho con em mình tham gia đầy đủ các HĐDH theo hướng HĐTN của nhà trường. Cần dành thời gian hợp lý, cơ hội cho các em rèn luyện kỹ năng sống và trải nghiệm thực tế ở gia đình và cộng đồng xung quanh./. 22