Luận văn Tìm hiểu ảnh hưởng của liều lượng và thời điểm bón phân Kali đến khả năng chịu hạn cho giống ngô CP-888 tại xã Ea Phê - Huyện Krông Pắc - Đăk Lăk

pdf

110 trang yendo 6070

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Luận văn Tìm hiểu ảnh hưởng của liều lượng và thời điểm bón phân Kali đến khả năng chịu hạn cho giống ngô CP-888 tại xã Ea Phê - Huyện Krông Pắc - Đăk Lăk", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

luan_van_tim_hieu_anh_huong_cua_lieu_luong_va_thoi_diem_bon.pdf

Nội dung text: Luận văn Tìm hiểu ảnh hưởng của liều lượng và thời điểm bón phân Kali đến khả năng chịu hạn cho giống ngô CP-888 tại xã Ea Phê - Huyện Krông Pắc - Đăk Lăk

B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN NGUYN NGC HU TÌM HIU NH HƯNG CA LIU LƯNG VÀ THI ĐIM BĨN PHÂN KALI ĐN KH NĂNG CHU HN CHO GING NGƠ CP 888 TI XÃ EA PHÊ HUYN KRƠNG PC ĐĂK LĂK LUN VĂN THC SĨ SINH HC BUƠN MA THUT, 2010
B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN NGUYN NGC HU TÌM HIU NH HƯNG CA LIU LƯNG VÀ THI ĐIM BĨN PHÂN KALI ĐN KH NĂNG CHU HN CHO GING NGƠ CP 888 TI XÃ EA PHÊ HUYN KRƠNG PC ĐĂK LĂK Chuyên ngành: SINH HC THC NGHIM Mã s: 60.42.30 LUN VĂN THC SĨ SINH HC Ngưi hưng dn khoa hc: TS. PHAN VĂN TÂN BUƠN MA THUT, 2010
I PH LC 1: MT S HÌNH NH MINH HA Hình 1: Hình nh rung ngơ 15 ngày sau gieo Hình 2: Hình nh rung ngơ 30 ngày sau gieo
II Hình 3: Hình nh rung ngơ 45 ngày sau gieo Hình 4: Hình nh rung ngơ tăng 40% kali giai đon tr c
III Hình 5: Hình nh rung ngơ tăng 40% kali giai đon chín sa Hình 6: Hình nh rung ngơ đi chng, khơng tăng kali giai đon chín sa
IV PH LC 2: KT QU PHÂN TÍCH ĐT TRƯC VÀ SAU KHI LÀM THÍ NGHIM Ký hiu Tng s (%) D tiêu (mg/100g) Cation (1đl/100g) TT pH KCl 2+ 2+ mu HC N P2O5 K2O P2O5 K2O Ca Mg 1 CT1 1 5,14 3,45 0,230 0,16 0,38 7,5 12,5 2,9 2,7 2 CT2 1 4,61 3,59 0,235 0,13 0,37 8,0 12,6 2,0 1,5 3 CT3 1 4,54 3,86 0,223 0,11 0,35 8,1 14,0 2,5 1,5 4 CT4 1 4,61 3,52 0,214 0,13 0,36 6,5 14,5 2,3 1,2 5 CT51 4,33 3,38 0,213 0,11 0,35 4,5 14,4 1,9 1,6 6 CT22 4,60 3,25 0,241 0,13 0,40 8,5 14,5 2,8 2,3 7 CT32 4,52 3,61 0,228 0,12 0,36 8,4 13,1 2,5 1,6 8 CT42 4,56 3,77 0,222 0,13 0,35 8,2 13,8 2,7 1,5 9 CT5 2 4,57 3,65 0,213 0,13 0,36 7,5 14,0 2,5 1,4 10 CT1 2 4,45 3,42 0,220 0,12 0,35 5,7 14,8 2,0 1,7 11 CT3 3 5,10 3,44 0,232 0,13 0,36 8,3 11,5 2,8 1,9 12 CT4 3 4,56 3,77 0,224 0,12 0,35 8,2 11,5 2,6 1,5 13 CT53 4,63 3,56 0,215 0,12 0,35 7,3 12,2 2,3 1,4 14 CT13 4,43 3,45 0,216 0,11 0,34 5,6 13,8 2,1 1,5 15 CT23 5,12 3,51 0,239 0,13 0,36 8,1 11,5 3,4 2,1 16 CT0 4,53 3,60 0,237 0,13 0,35 8,3 11,7 2,3 1,6 17 CT1.1 1 5,10 3,52 0,238 0,15 0,37 8,0 12,5 3,8 2,7 18 CT2.1 1 4,71 3,17 0,236 0,14 0,38 7,9 11,2 1,9 2,3 19 CT3.1 1 5,1 3 3,52 0,218 0,13 0,36 5,3 13,1 3,5 2,5 20 CT4.11 5,51 3,31 0,202 0,15 0,37 7,1 11,0 2,6 2,7 21 CT5.11 4,97 3,10 0,179 0,13 0,34 6,1 12,0 3,8 2,7 22 CT2.12 4,65 3,07 0,228 0,13 0,35 8,0 11,8 1,7 2,4 23 CT3.12 5,14 3,53 0,216 0,14 0,36 7,4 13,3 3,7 2,6 24 CT4.12 5,52 3,34 0,212 0,15 0,34 5,2 13,1 2,7 2,7 25 CT5.1 2 4,89 3,12 0,176 0,13 0,38 6,2 12,5 3,2 2,7 26 CT1.1 2 5,12 3,49 0,225 0,15 0,34 8,3 11,8 3,5 2,5 27 CT3.1 3 5,12 3,50 0,225 0,14 0,36 6,5 12,3 3,4 2,6 28 CT4.1 3 5,52 3,28 0,222 0,15 0,36 6,5 14,0 2,9 2,7 29 CT5.13 4,86 3,15 0,171 0,14 0,35 6,0 11,8 3,1 2,7 30 CT1.13 5,08 3,51 0,236 0,15 0,37 8,1 11,6 3,3 2,5 31 CT2.13 4,67 3,17 0,237 0,15 0,35 7,8 13,6 2,0 2,5
V PH LC 3: 1. Chiu cao cây 1.1. nh hưng ca các cơng thc bĩn phân kali khác nhau đn chiu cao cây BALANCED ANOVA FOR VARIATE CC FILE CC1 21/ 8/10 15: 3 :PAGE 1 VARIATE V003 CC LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN === 1 CT$ 4 634.460 158.615 0.68 0.626 2 * RESIDUAL 10 2348.75 234.875 * TOTAL (CORRECTED) 14 2983.21 213.087 TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE CC1 21/ 8/10 15: 3 :PAGE 2 MEANS FOR EFFECT CT$ CT$ NOS CC 1 3 176.800 2 3 178.633 3 3 184.733 4 3 175.800 5 3 164.700 SE(N= 3) 8.84826 5%LSD 10DF 27.8812 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE CC1 21/ 8/10 15: 3 :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ | (N= 15) SD/MEAN | | NO. BASED ON BASED ON % | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | CC 15 176.13 14.597 15.326 8.7 0.6260 1.2. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn phân kali khác nhau đn chiu cao cây BALANCED ANOVA FOR VARIATE CC FILE CC2 21/ 8/10 15: 5 :PAGE 1 VARIATE V003 CC LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN
VI === 1 CT$ 4 272.853 68.2134 0.88 0.509 2 * RESIDUAL 10 771.400 77.1400 * TOTAL (CORRECTED) 14 1044.25 74.5895 TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE CC2 21/ 8/10 15: 5 :PAGE 2 MEANS FOR EFFECT CT$ CT$ NOS CC 1 3 190.000 2 3 180.000 3 3 189.733 4 3 188.133 5 3 192.467 SE(N= 3) 5.07083 5%LSD 10DF 15.9784 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE CC2 21/ 8/10 15: 5 :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ | (N= 15) SD/MEAN | | NO. BASED ON BASED ON % | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | CC 15 188.07 8.6365 8.7829 4.7 0.5086 2. Chiu cao cây 2.1. nh hưng ca các cơng thc bĩn phân kali khác nhau đn đưng kính thân cây BALANCED ANOVA FOR VARIATE ÐK-1 FILE DK-1 21/ 8/10 15: 9 :PAGE 1 VARIATE V003 ÐK-1 LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN === 1 CT$ 4 .229733E-01 .574332E-02 1.49 0.276 2 * RESIDUAL 10 .384666E-01 .384666E-02 * TOTAL (CORRECTED) 14 .614399E-01 .438856E-02 TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE DK-1 21/ 8/10 15: 9 :PAGE 2 MEANS FOR EFFECT CT$ CT$ NOS ÐK-1
VII 1 3 2.46333 2 3 2.49000 3 3 2.51333 4 3 2.55667 5 3 2.56667 SE(N= 3) 0.358081E-01 5%LSD 10DF 0.112833 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE DK-1 21/ 8/10 15: 9 :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ | (N= 15) SD/MEAN | | NO. BASED ON BASED ON % | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | ÐK-1 15 2.5180 0.66246E-010.62021E-01 2.5 0.2759 2.2. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn phân kali khác nhau đn đưng kính thân cây BALANCED ANOVA FOR VARIATE ÐK -2 FILE DK2 21/ 8/10 15:12 :PAGE 1 VARIATE V003 ÐK -2 LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN === 1 CT$ 4 .246667E-02 .616668E-03 0.09 0.982 2 * RESIDUAL 10 .722667E-01 .722667E-02 * TOTAL (CORRECTED) 14 .747334E-01 .533810E-02 TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE DK2 21/ 8/10 15:12 :PAGE 2 MEANS FOR EFFECT CT$ CT$ NOS ÐK -2 1 3 2.56333 2 3 2.54000 3 3 2.57333 4 3 2.56333 5 3 2.57667 SE(N= 3) 0.490804E-01 5%LSD 10DF 0.154654 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE DK2 21/ 8/10 15:12 :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1
VIII VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ | (N= 15) SD/MEAN | | NO. BASED ON BASED ON % | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | ÐK -2 15 2.5633 0.73062E-010.85010E-01 3.3 0.9822 3. Hàm lưng kali d tiêu 3.1. nh hưng ca các cơng thc bĩn phân kali khác nhau đn hàm lưng kali d tiêu trong đt BALANCED ANOVA FOR VARIATE KALI-1 FILE KALI1 21/ 8/10 14:54 :PAGE 1 VARIATE V003 KALI-1 LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN === 1 CT$ 4 11.2093 2.80233 3.13 0.065 2 * RESIDUAL 10 8.96667 .896667 * TOTAL (CORRECTED) 14 20.1760 1.44114 TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE KALI1 21/ 8/10 14:54 :PAGE 2 MEANS FOR EFFECT CT$ CT$ NOS KALI-1 1 3 11.8333 2 3 12.4667 3 3 13.1000 4 3 13.5667 5 3 14.3333 SE(N= 3) 0.546707 5%LSD 10DF 2.72269 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE KALI1 21/ 8/10 14:54 :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ | (N= 15) SD/MEAN | | NO. BASED ON BASED ON % | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | KALI-1 15 13.060 1.2005 0.94692 7.3 0.0654 3.2. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn phân kali khác nhau đn hàm lưng kali trong đt BALANCED ANOVA FOR VARIATE KALI-2 FILE KALI2 21/ 8/10 14:59 :PAGE 1 VARIATE V003 KALI-2
IX LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN === 1 CT$ 4 1.96267 .490667 0.54 0.713 2 * RESIDUAL 10 9.12667 .912667 * TOTAL (CORRECTED) 14 11.0893 .792095 TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE KALI2 21/ 8/10 14:59 :PAGE 2 MEANS FOR EFFECT CT$ CT$ NOS KALI-2 1 3 11.9667 2 3 12.2000 3 3 12.9000 4 3 12.7000 5 3 12.1000 SE(N= 3) 0.551564 5%LSD 10DF 1.73800 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE KALI2 21/ 8/10 14:59 :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ | (N= 15) SD/MEAN | | NO. BASED ON BASED ON % | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | KALI-2 15 12.373 0.89000 0.95534 7.7 0.7135 4. Dip lc 4.1. nh hưng ca các cơng thc bĩn phân kali khác nhau đn hàm lưng dip lc BALANCED ANOVA FOR VARIATE DL-1 FILE DIEPLUC1 21/ 8/10 15:19 :PAGE 1 VARIATE V003 DL-1 LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN === 1 CT$ 4 .784307 .196077 10.13 0.002 2 * RESIDUAL 10 .193467 .193467E-01 * TOTAL (CORRECTED) 14 .977773 .698410E-01 TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE DIEPLUC1 21/ 8/10 15:19 :PAGE 2
X MEANS FOR EFFECT CT$ CT$ NOS DL-1 1 3 1.72667 2 3 1.97667 3 3 2.09667 4 3 2.29000 5 3 2.36667 SE(N= 3) 0.803050E-01 5%LSD 10DF 0.253044 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE DIEPLUC1 21/ 8/10 15:19 :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ | (N= 15) SD/MEAN | | NO. BASED ON BASED ON % | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | DL-1 15 2.0913 0.26427 0.13909 6.7 0.0017 4.2. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn phân kali khác nhau đn hàm lưng dip lc BALANCED ANOVA FOR VARIATE DL-2 FILE DIEPLUC2 21/ 8/10 15:21 :PAGE 1 VARIATE V003 DL-2 LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN === 1 CT$ 4 1.14956 .287390 6.91 0.006 2 * RESIDUAL 10 .415933 .415933E-01 * TOTAL (CORRECTED) 14 1.56549 .111821 TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE DIEPLUC2 21/ 8/10 15:21 :PAGE 2 MEANS FOR EFFECT CT$ CT$ NOS DL-2 1 3 1.78667 2 3 1.86333 3 3 1.99333 4 3 2.21667 5 3 2.55333 SE(N= 3) 0.117747 5%LSD 10DF 0.371026 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE DIEPLUC2 21/ 8/10 15:21
XI :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ | (N= 15) SD/MEAN | | NO. BASED ON BASED ON % | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | DL-2 15 2.0827 0.33440 0.20394 9.8 0.0064 5. Ch s din tích lá 5.1. nh hưng ca các cơng thc bĩn phân kali khác nhau đn ch s din tích lá BALANCED ANOVA FOR VARIATE LAI-1 FILE LAI1 21/ 8/10 15:38 :PAGE 1 VARIATE V003 LAI-1 LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN === 1 CT$ 4 4.21837 1.05459 25.15 0.000 2 * RESIDUAL 10 .419400 .419400E-01 * TOTAL (CORRECTED) 14 4.63777 .331269 TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE LAI1 21/ 8/10 15:38 :PAGE 2 MEANS FOR EFFECT CT$ CT$ NOS LAI-1 1 3 4.99667 2 3 5.10000 3 3 5.53333 4 3 6.30000 5 3 6.14667 SE(N= 3) 0.118237 5%LSD 10DF 0.372569 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE LAI1 21/ 8/10 15:38 :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ | (N= 15) SD/MEAN | | NO. BASED ON BASED ON % | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | LAI-1 15 5.6153 0.57556 0.20479 3.6 0.0001 5.2. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn phân kali khác nhau đn ch s din tích lá BALANCED ANOVA FOR VARIATE LAI-2 FILE LAI2 21/ 8/10 15:41
XII :PAGE 1 VARIATE V003 LAI-2 LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN === 1 CT$ 4 5.39463 1.34866 40.47 0.000 2 * RESIDUAL 10 .333266 .333266E-01 * TOTAL (CORRECTED) 14 5.72789 .409135 TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE LAI2 21/ 8/10 15:41 :PAGE 2 MEANS FOR EFFECT CT$ CT$ NOS LAI-2 1 3 4.95667 2 3 5.16000 3 3 5.65667 4 3 6.37333 5 3 6.40667 SE(N= 3) 0.105399 5%LSD 10DF 0.332115 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE LAI2 21/ 8/10 15:41 :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ | (N= 15) SD/MEAN | | NO. BASED ON BASED ON % | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | LAI-2 15 5.7107 0.63964 0.18256 3.2 0.0000 6. Sc hút nưc ca lá 6.1. nh hưng ca các cơng thc bĩn phân kali khác nhau đn sc hút nưc ca lá BALANCED ANOVA FOR VARIATE SHN1 FILE SHN1 21/ 8/10 15:25 :PAGE 1 VARIATE V003 SHN1 LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN === 1 CT$ 4 104.971 26.2427 11.69 0.001 2 * RESIDUAL 10 22.4577 2.24577 * TOTAL (CORRECTED) 14 127.428 9.10203 TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE SHN1 21/ 8/10 15:25
XIII :PAGE 2 MEANS FOR EFFECT CT$ CT$ NOS SHN1 1 3 18.5800 2 3 20.8200 3 3 22.6600 4 3 25.1500 5 3 25.6267 SE(N= 3) 0.865210 5%LSD 10DF 2.72631 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE SHN1 21/ 8/10 15:25 :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ | (N= 15) SD/MEAN | | NO. BASED ON BASED ON % | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | SHN1 15 22.567 3.0170 1.4986 6.6 0.0010 6.2. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn phân kali khác nhau đn sc hút nưc ca lá BALANCED ANOVA FOR VARIATE SHN2 FILE SHN2 21/ 8/10 15:27 :PAGE 1 VARIATE V003 SHN2 LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN === 1 CT$ 4 138.225 34.5562 22.65 0.000 2 * RESIDUAL 10 15.2577 1.52577 * TOTAL (CORRECTED) 14 153.482 10.9630 TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE SHN2 21/ 8/10 15:27 :PAGE 2 MEANS FOR EFFECT CT$ CT$ NOS SHN2 1 3 18.9000 2 3 22.8200 3 3 25.0633 4 3 25.7900 5 3 27.7900 SE(N= 3) 0.713154 5%LSD 10DF 2.24717 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE SHN2 21/ 8/10 15:27
XIV :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ | (N= 15) SD/MEAN | | NO. BASED ON BASED ON % | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | SHN2 15 24.073 3.3110 1.2352 5.1 0.0001 7. Sc hút nưc ca r 7.1. nh hưng ca các cơng thc bĩn phân kali khác nhau đn sc hút nưc ca r BALANCED ANOVA FOR VARIATE SHNR1 FILE SHN RE1 21/ 8/10 15:29 :PAGE 1 VARIATE V003 SHNR1 LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN === 1 CT$ 4 34.3777 8.59443 7.92 0.004 2 * RESIDUAL 10 10.8515 1.08515 * TOTAL (CORRECTED) 14 45.2292 3.23066 TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE SHN RE1 21/ 8/10 15:29 :PAGE 2 MEANS FOR EFFECT CT$ CT$ NOS SHNR1 1 3 15.9400 2 3 16.9800 3 3 18.5800 4 3 19.3867 5 3 20.0200 SE(N= 3) 0.601428 5%LSD 10DF 1.89512 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE SHN RE1 21/ 8/10 15:29 :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ | (N= 15) SD/MEAN | | NO. BASED ON BASED ON % | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | SHNR1 15 18.181 1.7974 1.0417 5.7 0.0040 7.2. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn phân kali khác nhau đn sc hút nưc ca r BALANCED ANOVA FOR VARIATE SHNR2 FILE SHNR2 21/ 8/10 15:31
XV :PAGE 1 VARIATE V003 SHNR2 LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN === 1 CT$ 4 37.0160 9.25401 6.54 0.008 2 * RESIDUAL 10 14.1537 1.41537 * TOTAL (CORRECTED) 14 51.1697 3.65498 TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE SHNR2 21/ 8/10 15:31 :PAGE 2 MEANS FOR EFFECT CT$ CT$ NOS SHNR2 1 3 16.7400 2 3 17.7800 3 3 18.9800 4 3 19.9167 5 3 21.2200 SE(N= 3) 0.686869 5%LSD 10DF 2.16435 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE SHNR2 21/ 8/10 15:31 :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ | (N= 15) SD/MEAN | | NO. BASED ON BASED ON % | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | SHNR2 15 18.927 1.9118 1.1897 6.3 0.0077 8. Năng sut 8.1. nh hưng ca các cơng thc bĩn phân kali khác nhau đn năng sut thc thu ca ging ngơ CP 888 BALANCED ANOVA FOR VARIATE NS-1 FILE NS-1 21/ 8/10 15:33 :PAGE 1 VARIATE V003 NS-1 LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN === 1 CT$ 4 .298389E+08 .745973E+07 74.68 0.000 2 * RESIDUAL 10 998921. 99892.1 * TOTAL (CORRECTED) 14 .308378E+08 .220270E+07 TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE NS-1 21/ 8/10 15:33 :PAGE 2
XVI MEANS FOR EFFECT CT$ CT$ NOS NS-1 1 3 4814.45 2 3 4758.86 3 3 5761.91 4 3 7379.76 5 3 8289.48 SE(N= 3) 182.476 5%LSD 10DF 574.987 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE NS-1 21/ 8/10 15:33 :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ | (N= 15) SD/MEAN | | NO. BASED ON BASED ON % | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | NS-1 15 6200.9 1484.2 316.06 5.1 0.0000 8.2. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn phân kali khác nhau đn năng sut thc thu ca ging ngơ CP 888 BALANCED ANOVA FOR VARIATE NS-2 FILE NS-2 21/ 8/10 15:35 :PAGE 1 VARIATE V003 NS-2 LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN === 1 CT$ 4 .231660E+08 .579150E+07 19.57 0.000 2 * RESIDUAL 10 .295934E+07 295934. * TOTAL (CORRECTED) 14 .261254E+08 .186610E+07 TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE NS-2 21/ 8/10 15:35 :PAGE 2 MEANS FOR EFFECT CT$ CT$ NOS NS-2 1 3 4529.91 2 3 4811.48 3 3 5548.24 4 3 6402.12 5 3 7972.49 SE(N= 3) 314.078 5%LSD 10DF 989.670
XVII ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE NS-2 21/ 8/10 15:35 :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ | (N= 15) SD/MEAN | | NO. BASED ON BASED ON % | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | NS-2 15 5852.8 1366.1 544.00 9.3 0.0001
XVIII PH LC 4: BNG TÍNH CHI TIT HIU QU KINH T 1. nh hưng ca các cơng thc bĩn phân kali khác nhau đn hiu qu kinh t ca ging ngơ CP 888 Tính cho 1 ha 1) Chi phí máy: CT1 CT2 CT3 CT4 CT5 Phay đt: 500,000đ 500.000 500.000 500.000 500.000 500.000 Sc ht + thu hoch: 100,000đ/tn ngơ khơ 481.428 475.886 576.191 737.976 828.948 Vn chuyn: 30000 đ/tn 144.420 142.770 172.860 221.400 248.700 2)Chi phí cơng lao đng. Gieo ta: 10 cơng X 70,000đ = 700,000đng 700.000 700.000 700.000 700.000 700.000 Làm c, vun gc:60 cơng X 70,000 đng = 4,200,000 đng. 4.200.000 4.200.000 4.200.000 4.200.000 4.200.000 Bĩn phân: 03 đt : 30 cơng X 70,000đ = 2,100,000 đng 2.100.000 2.100.000 2.100.000 2.100.000 2.100.000 3) Giá các loi vt tư và phân bĩn: Phân chung:10tn X 400,000 đ = 4,000,000đ 4.000.000 4.000.000 4.000.000 4.000.000 4.000.000 Urê ; 300 kg X 6,500đ = 1,950,000đ 1.950.000 1.950.000 1.950.000 1.950.000 1.950.000 KCl: 150 kg X 10,000đ = 1,500,000đ 1.500.000 1.650.000 1.800.000 1.945.000 2.100.000 Lân: 350 kgX 2500đ/kg = 850,000đ 850.000 850.000 850.000 850.000 850.000 4)Ht ging: 14 kg X 32,000đ = 448,000 đ 448.000 448.000 448.000 448.000 448.000 5)Tưi nưc phát sinh:400m3 nưc/ 1ha: 1,200,000đ 1.200.000 1.200.000 1.200.000 1.200.000 1.200.000 TNG CHI (A) 18.073.848 18.216.656 18.497.051 18.852.376 19.125.648 TNG THU (B) 24.071.400 23.794.300 28.809.550 36.898.800 41.447.400 LÃI(C) 5.997.552 5.577.644 10.312.499 18.046.424 22.321.752 T S LI NHUN (C/A) 0,331835921 0,306183747 0,55752125 0,957249314 1,167110887
XIX 2.nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn phân kali khác nhau đn hiu qu kinh t ca ging ngơ CP 888 Tính cho 1 ha. 1)Chi phí máy: CT1 CT2.1 CT3.1 CT4.1 CT5.1 Phay đt: 500,000đ 500.000 500.000 500.000 500.000 500.000 Sc ht + thu hoch: 100,000đ/tn ngơ khơ 452.991 481.148 554.824 640.212 797.249 Vn chuyn: 30000 đ/tn 135.900 144.330 166.440 192.060 239.160 2)Chi phí cơng lao đng. Gieo ta: 10 cơng X 70,000đ = 700,000đng 700.000 700.000 700.000 700.000 700.000 Làm c, vun gc:60 cơng X 70,000 đng = 4,200,000 đng. 4.200.000 4.200.000 4.200.000 4.200.000 4.200.000 Bĩn phân: 03 đt : 30 cơng X 70,000đ = 2,100,000 đng 2.100.000 2.100.000 2.100.000 2.100.000 2.100.000 3) Giá các loi vt tư và phân bĩn: Phân chung:10tn X 400,000 đ = 4,000,000đ 4.000.000 4.000.000 4.000.000 4.000.000 4.000.000 Urê ; 300 kg X 6,500đ = 1,950,000đ 1.950.000 1.950.000 1.950.000 1.950.000 1.950.000 KCl: 150 kg X 10,000đ = 1,500,000đ 1.500.000 1.650.000 1.800.000 1.945.000 2.100.000 Lân: 350 kgX2500đ/kg = 875,000đ 875.000 875.000 875.000 875.000 875.000 4)Ht ging: 14 kg X 32,000đ = 448,000 đ 448.000 448.000 448.000 448.000 448.000 5)Tưi nưc phát sinh:400m3 nưc/ 1ha: 1,200,000đ 1.200.000 1.200.000 1.200.000 1.200.000 1.200.000 TNG CHI (A) 18.061.891 18.248.478 18.494.264 18.750.272 19.109.409 TNG THU (B) 22.649.550 24.057.400 27.741.200 32.010.600 39.862.450 LÃI(C) 4.587.659 5.808.922 9.246.936 13.260.328 20.753.041 T S LI NHUN (C/A) 0,253996605 0,318323643 0,499989402 0,707207234 1,086011661
XX Buơn Ma Thut, ngày 15 tháng 11 năm 2010 Hc viên CÁN B HƯNG DN KHOA HC TS. PHAN VĂN TÂN Nguyn Ngc Hu CH TCH HI ĐNG
i LI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cu ca riêng tơi. Các s liu, kt qu nêu trong lun văn là trung thc và chưa đưc ai cơng b trong bt kỳ mt cơng trình nào khác. Ngưi cam đoan Nguyn Ngc Hu
ii LI CM ƠN Trong quá trình hc tp, nghiên cu và hồn thành lun văn, hc viên xin bày t lịng bit ơn chân thành và kính trng đn: Quý thy cơ tham gia ging dy lp Cao hc Sinh hc thc nghim khĩa 2 Niên khĩa 2007 – 2010 trưng Đi hc Tây nguyên, đã tn tình hưng dn và giúp đ hc viên trong sut quá trình hc tp và hồn thành lun văn. Hc viên xin bày t lịng bit ơn sâu sc và kính trng đn thy giáo TS. Phan Văn Tân, ngưi thy đã tn tình hưng dn và to nhiu điu kin thun li cho hc viên trong sut quá trình thc hin và hồn thành bn lun văn này. Quý thy cơ Phịng Sau Đi hc trưng Đi hc Tây nguyên đã giúp đ và to điu kin thun li cho hc viên trong quá trình hc tp và hồn thành lun văn. Quý thy cơ giáo và cán b ti Phịng thí nghim Sinh hc thc vt đã nhit tình giúp đ hc viên trong quá trình thc hin lun văn. Hc viên xin chân thành cm ơn đn Ban Giám đc, cán b ca Trung tâm Nghiên cu đt Phân bĩn và mơi trưng Tây nguyên, đã to điu kin cho hc viên phân tích các ch tiêu v dip lc, mt s ch tiêu v nơng hĩa đt. Cui cùng là lịng bit ơn ca hc viên dành cho nhng ngưi thân trong gia đình, các anh, ch hc viên lp Cao hc Sinh hc thc nghim khĩa 2, niên khĩa 2007 – 2010 trưng Đi hc Tây nguyên đã cĩ nhiu ý kin đĩng gĩp, đng viên và to điu kin đ hc viên hồn thành chương trình hc tp và nghiên cu ca mình. Hc viên Nguyn Ngc Hu
iii MC LC Trang M ĐU 1 1. Đt vn đ 1 2. Mc tiêu ca đ tài 2 3. Gii hn ca đ tài 2 4. Ý nghĩa khoa hc 3 5. Ý nghĩa thc tin 3 Chương 1. TNG QUAN TÀI LIU 4 1.1. Gii thiu v cây ngơ 4 1.2. Vai trị sinh lý ca Kali đi vi cây trng 6 1.3. Nhng nghiên cu v nh hưng ca kali đi vi cây ngơ 8 1.4. Đc đim sinh lý khi cây b hn 13 1.5. Tình hình sn xut ngơ trên th gii và trong nưc 15 1.6. Các lo i sâu bnh chính hi cây ngơ 20 1.7. Bin đng ca khí hu v 2 ca Tây Nguyên 22 1.8. Điu kin t nhiên, xã hi huyn Krơng Pc 23 Chương 2: ĐI TƯNG, NI DUNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 25 2.1. Đi tưng, vt liu và đa đim nghiên cu 25 2.1.1. Đi tưng nghiên cu 25 2.1.2. Vt liu nghiên cu 25 2.1.3. Đa đim nghiên cu 25 2.1.4. Đt đai 26 2.1.5. Tình hình thi tit khí hu 26 2.1.6. Thi gian thí nghim 26 2.2. Ni dung nghiên cu 26 2.2.1. Phân tích các ch tiêu v hàm lưng dinh dưng ca đt trưc và sau thí nghim 26
iv 2.2.2. Theo dõi thi tit ca khu vc thí nghim 27 2.2.3. Theo dõi đ m ca đt theo tng giai đon sinh trưng ca cây ngơ 27 2.2.4. Nghiên cu nh hưng ca các liu lưng kali khác nhau đn kh năng chu hn cho cây ngơ và hiu qu kinh t. 27 2.2.5. Nghiên cu nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn kh năng chu hn cho cây ngơ và hiu qu kinh t. 27 2.3. Phương pháp nghiên cu 27 2.3.1. B trí thí nghim 27 2.3.2. Thi tit giai đon thí nghim 30 2.3.3. Phương pháp ly mu 31 2.3.4. Phân tích các ch tiêu v đt 32 2.3.5. Đo, đm các ch tiêu sinh trưng 33 2.3.6. Đánh giá kh năng chu hn ca cây qua sc hút nưc ca lá và r 33 2.3.7. Đánh giá ch s din tích lá và hàm lưng dip lc qua các cơng thc 34 2.3.8. Theo dõi đ m đt 35 2.3.9. Theo dõi kh năng chng chu sâu bnh 35 2.3.10. Các yu t cu thành năng sut 36 2.3.11. Phương pháp tính tốn và x lý s liu 37 Chương 3. KT QU VÀ THO LUN 38 3.1. nh hưng ca liu lưng kali đn sinh trưng ca cây ngơ 38 3.1 .1. nh h ưng ca các cơng thc phân bĩn kali khác nhau đ n thi gia n sinh trưng ca ging ngơ CP 888 38 3.1.2. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn thi gian sinh trưng ca ging ngơ CP 888 39 3.1.3. nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau đn tc đ tăng trưng chiu cao cây ca ging ngơ CP 888 40 3.1.4. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn tc đ tăng trưng chiu cao cây ca ging ngơ CP 888 41
v 3.1.5. nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau đn chiu cao cây và đưng kính thân ca ging ngơ CP 888 42 3.1.6. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn chiu cao cây và đưng kính thân ca ging ngơ CP 888 44 3.1.7. nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau đn ch s din tích lá và hàm lưng dip lc 45 3.1.8. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn ch s din tích lá và hàm lưng dip lc 48 3.2. nh hưng ca liu lưng kali đn kh năng chu hn ca cây ngơ 50 3.2.1. Đ m đt 50 3.2.2. nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau đn sc hút nưc ca lá và ca r 52 3.2.3. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn sc hút nưc ca lá và ca r 55 3.3. nh hưng ca liu lưng kali đn kh năng chng chu sâu bnh ngơ 57 3.3.1. nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau đn kh năng chng chu sâu bnh ca ging ngơ CP 888 ti xã Ea phê – Krơng Pc – Đăk Lăk 57 3.3.2. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn kh năng chng chu sâu bnh ca ging ngơ CP 888 ti xã Ea phê – Krơng Pc – Đăk Lăk 57 3.4. nh hưng ca liu lưng kali đn các yu t cu thành năng sut và năng sut thc thu ngơ 58 3.4.1. nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau đn các yu t cu thành năng sut và năng sut thc thu ngơ CP 888 59 3.4.2. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn các yu t cu thành năng sut và năng sut thc thu ngơ CP 888 59
vi 3.5. Hàm lưng dinh dưng đt sau thí nghim 61 3.5.1. Hàm lưng dinh dưng đt sau thí nghim các cơng thc bĩn phân kali khác nhau 61 3.5.2. Hàm lưng dinh dưng đt sau thí nghim liu lưng và thi đim bĩn các cơng thc phân kali khác nhau 62 3.6. nh hưng ca liu lưng kali đn hiu qu kinh t ca cây ngơ 65 3.6.1. nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau đn hiu qu kinh t ca ging ngơ CP 888 65 3.6.2. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn hiu qu kinh t ca ging ngơ CP 888 66 Chương 4: KT LUN VÀ Đ NGH 68 4.1. Kt lun 68 4.2. Đ ngh 68 TÀI LIU THAM KHO 70 PH LC
vii DANH SÁCH BNG Bng Tên bng Trang 1.1. Lưng cht dinh dưng cây ngơ ly đi khi to ra 10 tn ht 11 1.2. Sn xut ngơ, lúa mì, lúa nưc th gii, 19612008 16 1.3. Sn xut ngơ Vit Nam giai đon 1961 2008 18 1.4. Tình hình sn xut ngơ huyn Krơng Pc giai đon 20072009 19 1.5. Din tích các loi cây trng 20 1.6. S liu thi tit ca các tháng trong v 2 qua các năm Đăk Lăk 22 2.1. Hàm lưng dinh dưng đt trưc khi thí nghim 26 2.2. S liu thi tit giai đon thí nghim 30 3.1. nh hưng ca các cơng thc phân bĩn kali khác nhau đn thi gian sinh trưng ca ging ngơ CP 888 38 3.2. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn thi gian sinh trưng ca ging ngơ CP 888 39 3.3 . nh h ưng ca các cơng thc ph ân bĩn kali khác nhau đ n tc đ tăng trưng chiu cao cây ca ging ngơ CP 888 40 3.4. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn tc đ tăng trưng chiu cao cây ca ging ngơ CP 888 41 3.5. nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau đn chiu cao cây và đưng kính thân 42 3.6. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn chiu cao cây và đưng kính thân 44 3.7. nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau đn ch s din tích lá (LAI) và dip lc ca ging ngơ CP 888 46 3.8. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn ch s din tích lá (LAI) và dip lc ca ging ngơ CP 888 48 3.9. Đ m đt khu vc thí nghim qua các giai đon chính ca quá trình sinh trưng sinh thc ca cây ngơ CP 888 51
viii 3.10. nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau đn sc hút nưc ca lá và ca r 53 3.11. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn sc hút nưc ca lá và ca r 55 3.12. nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau đn kh năng chng chu sâu bnh ca ging ngơ CP 888 57 3.13. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn kh năng chng chu sâu bnh ca ging ngơ CP 888 58 3.14. nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau đn các yu t cu thành năng sut và năng sut 60 3.15. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn các yu t cu thành năng sut và năng sut 60 3.16. nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau đn hàm lưng dinh dưng đt sau thí nghim 61 3.17. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn hàm lưng dinh dưng đt sau thí nghim 63 3.18. Hiu qu kinh t ca các cơng thc bĩn kali khác nhau cho ngơ lai CP 888 ti xã Ea phê – Krơng Pc 65 3.19. Hiu qu kinh t ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau cho ngơ lai CP 888 ti xã Ea phê – Krơng Pc 66
ix DANH SÁCH HÌNH Hình Tên hình Trang 3.1. Tc đ tăng trưng chiu cao cây qua các cơng thc bĩn kali khác nhau 40 3.2. Tc đ tăng trưng chiu cao cây qua liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau 42 3.3. Biu đ đưng kính thân dưi nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau 43 3.4. Đng thái tăng trưng chiu cao cây dưi nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau 43 3.5. Đng thái tăng trưng chiu cao cây dưi nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau 44 3.6. Biu đ đưng kính thân dưi nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau 45 3.7 . Đng thái tăng tr ưng ch s di n tích lá ca ging ngơ CP 888 qua các cơng thc bĩn kali khác nhau 47 3.8. Đng thái tăng trưng dip lc tng s ca ging ngơ CP 888 qua các cơng thc bĩn kali khác nhau. 47 3.9. Đng thái tăng trưng ch s din tích lá ca ging ngơ CP 888 qua liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau 49 3.10. Đng thái tăng trưng dip lc tng s ca ging ngơ CP 888 qua liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau 50 3.11. Đng thái sc hút nưc lá ca ging ngơ CP 888 qua các cơng thc bĩn kali khác nhau 54 3.12. Biu đ sc hút nưc r ca ging ngơ CP 888 qua các cơng thc bĩn kali khác nhau 54 3.13. Đng thái sc hút nưc lá ca ging ngơ CP 888 qua liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau 56
x 3.14 Biu đ sc hút nưc r ca ging ngơ CP 888 qua liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau 56 3.15. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn s hp thu kali d tiêu và lân d tiêu trong đt 63 3.16. Minh ho v nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn s phát trin ca b r ngơ 64
xi DANH MC CÁC CH VIT TT VÀ KÝ HIU RCBD: Randomized complete block design CT0: Hàm lưng dinh dưng đt trưc khi thí nghim CT1, CT2, CT3, : Cơng thc 1, cơng thc 2, cơng thc 3, LN1, LN2, LN3: Ln nhc 1, ln nhc 2, ln nhc 3 CIMMYT: Trung tâm ci to ngơ và lúa mì quc t CSB: Ch s bnh TLB: T l bnh LAI: Ch s din tích lá LSD5%: S sai khác ý nghĩa nh nht mc 0,05 CV%: Sai s ca thí nghim RAVC: Là li nhun (RAVC – Return Above Variable Cost) GR: Tng thu nhp thun (GR – Gross Return) TC: Tng chi phí kh bin (TC – Total Variable Cost) NSG: Ngày sau gieo ĐK: Đưng kính NSLT: Năng sut lý thuyt NSTT: Năng sut thc thu ABA: Acid abcicic Cs: Cng s
1 M ĐU 1. Đt vn đ. Ngơ đưc con ngưi coi là mt trong ba cây lương thc quan trng trên th gii. Ngơ đưc s dng vi 3 mc đích chính là lương thc cho ngưi, thc ăn cho gia súc và nguyên liu cho nhiu sn phm cơng nghip. Ngày nay, đng trưc tình hình ngày càng cn kit các ngun nhiên liu hĩa thch trong khi nhu cu s dng năng lưng càng tăng thì vic sn xut ngơ dùng đ ch bin năng lưng sinh hc đã và đang thu hút s quan tâm ca nhiu quc gia trên th gii. Cây ngơ khơng ch bit đn bi giá tr kinh t và giá tr dinh dưng cao mà cịn là mt cây trng quan trng, cĩ kh năng khai thác tt trên các loi đt khĩ khăn, trên các vùng đi núi, vùng khơ hn. Ngành sn xut ngơ th gii tăng liên tc t đu th k XX đn nay. Theo s liu ca t chc Nơng – Lương quc t (FAO), năm 2008 din tích ngơ trên tồn th gii là 161,0 triu ha, năng sut 51,1 t/ha và sn lưng đt k lc 822,7 triu tn [12]. Vit Nam, ngơ là loi cây lương thc quan trng đng th hai sau lúa. Ngơ là thc ăn chính đi vi các loi gia cm, vt nuơi và là ngun thu nhp quan trng ca nhiu nơng dân. Trong nhng năm gn đây, din tích, năng sut và sn lưng ca cây ngơ trên c nưc nĩi chung và các tnh Tây nguyên nĩi riêng đã khơng ngng gia tăng bi vì cây ngơ cĩ li th là cây ngn ngày, k thut trng chăm sĩc đơn gin, đu tư ít, th trưng tiêu th mnh và cho hiu qu kinh t khá cao. Trong các loi ngơ, ngơ lai đưc trng ph bin nht, vi hơn mt triu ha chim 70% din tích trng ngơ ca c nưc, nhưng sn lưng bình quân ch đt khong 3,5 triu tn/năm, khơng đ cung ng cho nhu cu trong nưc nên Vit Nam vn cịn nhp thêm ngơ t nưc ngồi. T trng chăn nuơi ngày càng phát trin, nhu cu s dng ngơ làm thc ăn chăn nuơi ngày càng cao. Do đĩ, rt cn m rng din tích, nâng cao năng sut và hiu qu kinh t ca cây ngơ lai [41]. Vùng Tây Nguyên nĩi chung và Đăk Lăk nĩi riêng cĩ hai mùa mưa, khơ rõ rt. Tng lưng mưa khá cao, t 15001800 mm/năm tùy tiu vùng. Tuy vy,
2 mưa phân b khơng đu trong năm, ch yu phân b trong các tháng mùa hè, các tháng cịn li lưng mưa khơng đáng k, do vy thi v các loi cây ngn ngày nh nưc tri đưc b trí 2 v: v hè thu và v thu đơng trong khong t tháng 5 đn tháng 10. Nhng năm gn đây, thi tit bin đi theo chiu hưng tht thưng và bt thun cho vic gieo trng cây ngn ngày, mưa đn tr và khơng đu vào đu mùa mưa làm thi v gieo trng chm li, hn hán trong lúc gieo trng v 2 hoc mưa chm dt sm vào tháng 10 đã gây khơng ít khĩ khăn cho vic b trí cơ cu cây trng v 2. Cĩ th nĩi thiu nưc đi vi cây trng do nh hưng ca thi tit là yu t gii hn năng sut các loi cây trng Tây nguyên trong đĩ cĩ cây ngơ. Theo mt s nghiên cu cho thy, đt Tây Nguyên cĩ hàm lưng kali thp[3],[21], đc bit v 2 trong tháng 7, 8, 9 lưng mưa nhiu nên hin tưng ra trơi kali càng mnh. Phn ln din tích ngơ v 2 Tây Nguyên trng nh vào nưc tri. Lưng mưa bt thưng và hn hán cui v s làm cho ngơ gim năng sut và kém cht lưng. Tăng kh năng chu hn cho cây ngơ đ gi vng năng sut cĩ ý nghĩa ht sc quan trng đi vi ngành nơng nghip nưc ta, khi mơi trưng trái đt vn tip tc thay đi trưc hin tưng m lên tồn cu. Trong điu kin hn hán thưng xuyên xy ra như vy, tình trng dinh dưng kali thích hp s giúp cây tăng cưng kh năng chng hn, s dng nưc cĩ hiu qu và gi vng năng sut. Xut phát t ý tưng đĩ, chúng tơi tin hành thc hin đ tài: “Tìm hiu nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn phân kali đn kh năng chu hn cho ging ngơ CP 888 ti xã Ea phê Huyn Krơng pc – Đăk Lăk” . 2. Mc tiêu ca đ tài Tìm ra các liu lưng và thi đim bĩn phân kali cho cây ngơ, nhm tăng kh năng chu hn và tăng hiu qu kinh t. T đĩ kéo dài thi gian sn xut v 2 trong mùa mưa. 3. Gii hn ca đ tài
3 Do thi gian cĩ hn nên đ tài ch tp trung nghiên cu trên mt loi đt vi ging ngơ lai là CP888. Đ tài đưc thc hin trên v 2 (v thu đơng) năm 2009 ti xã Ea phê Huyn Krơng Pc – Đăk Lăk. 4. Ý nghĩa khoa hc Kt qu ca đ tài s cung cp nhng d liu khoa hc v nh hưng ca liu lưng và các thi đim bĩn phân kali nhm tăng kh năng chu hn và nâng cao năng sut ca cây ngơ nĩi riêng và mt s cây trng khác nĩi chung. Khng đnh vai trị ca kali đi vi cây ngơ trong vic nâng cao kh năng chu hn. M ra mt hưng kéo dài thi v trng ngơ hoc m rng din tích ngơ v hai. 5. Ý nghĩa thc tin Gii quyt đưc vn đ năng sut cho cây ngơ v 2, mang li hiu qu kinh t cho ngưi dân ti đa phương. Nâng cao năng sut ca cây ngơ, cho phép m rng cây ngơ v 2. Khng đnh vai trị ca phân kali đi vi kh năng chng chu hn và nâng cao năng sut.
4 Chương I TNG QUAN TÀI LIU 1.1. Gii thiu v cây ngơ 1.1.1. Đc đim thc vt hc Cây ngơ ( Zea mays. L) thuc h hịa tho Poaceae , cĩ ngun gc t Mêhicơ (Trung M). Cơ quan sinh dưng cây ngơ Cơ quan sinh dưng ca ngơ gm: r, thân, lá làm nhim v duy trì đi sng cây ngơ. Phơi và ht là khi thy ca cây mm. + Cây mm Trong điu kin bình thưng sau khi gieo 45 ngày ht ngơ ny mm phát trin thành cây mm. Thi kỳ ny mm ngơ chưa hút dinh dưng cha trong đt mà ch yu s dng cht dinh dưng cha trong ni nhũ ca ht. Sau khi cây mm hình thành r chính ri đn r ph, và thân mm phát trin vươn lên trên mt đt, lá bao tách ra, các lá đu tiên xut hin. T 45 lá cây mm chuyn sang thi kỳ t dưng hút cht dinh dưng và nưc trc tip t đt. + H r Ngơ cĩ b r chùm tiêu biu ca h hịa tho. H r làm chc năng hút nưc, hút cht dinh dưng và chng đ ngã. R chính phát trin t r mm đn thi kỳ 45 lá thì b thui. Mt cây ngơ khi đã phát trin hồn chnh s cĩ b r gm: r ph, r đt, r chân king, r con và lơng hút (khơng tính r chính đã b thui 45 lá). + Thân Thân ngơ cĩ ngun gc t chi mm nm trong phơi ca ht ngơ. Trc thân chi s là thân chính, t thân chính phát sinh ra thân ph (nhánh). Tùy thuc ch yu vào ging và mt phn do điu kin sng mà cây ngơ cĩ t 010 nhánh. Hu như các ging ngơ trng ly ht khơng cĩ nhánh hu ích, tr thân chính.
5 + Lá ngơ: gm cĩ lá mm, lá thân, lá ngn và lá b. Giai đon t lá 1 đn lá 3: trung bình 2 ngày ra 1 lá, t lá 4 đn lá 7 8: trung bình 4 ngày ra 1 lá, t lá 8 9 đn nhú c: trung bình 2 3 ngày ra 1 lá. + Ht ngơ: ht ngơ thuc loi qu dĩnh gm 4 b phn chính: v ht, lp alơrơn, phơi, ni nhũ. Phơi: bao gm lá mm, tr dưi lá mm, r mm và chi mm. phơi ngơ chim gn 1/3 th tích ht; bao quanh phơi cĩ lp t bào xp giúp cho vn chuyn nưc vào phơi và ngưc li thun li. Các cơ quan sinh sn ca cây ngơ Ngơ cĩ hoa khác tính cùng gc nghĩa là cơ quan sinh sn đc (bơng c) và cái (mm bp) khác bit nhau nhưng cùng trên mt cây. Ngơ là cây giao phn chéo nh giĩ và cơn trùng. Bơng c chín sm hơn hoa t cái (mm bp) nhiu ít tùy thuc vào ging. Hình dng bơng c và bp ca các ging cũng khơng ging nhau. + C (hoa t đc) C ngơ gm cĩ mt trc chính, trên trc chính cĩ nhiu nhánh. Tùy cách sp xp ca nhánh ngưi ta phân ra 3 loi: gn, trung bình, xịe. S nhánh ca c thưng t 120, nhiu nht là 80. Mi bơng c cĩ t 5001400 hoa vi khong t 1030 triu ht phn. Ging ngn ngày cĩ 500700 hoa, ging trung ngày cĩ 7001000 hoa, ging dài ngày > 1000 hoa. + Bp (hoa t cái) Bp (hoa t cái) phát sinh t nách các lá gia thân ngơ. Bp cĩ cung gm nhiu đt ngn; mi cung cĩ mt lá bi bao quanh bp. Trc bp đính hoa cái, hoa cái mc thành tng đơi bơng nh, mi bơng nh cĩ hai hoa nhưng hoa th hai b thối hĩa nên ch cịn mt ht. Bp phun râu chm hơn tung phn 35 ngày, cá bit trên 10 ngày tùy thuc vào ging, thi v và điu kin ngoi cnh. Ngưc li cĩ rt ít ging phun râu sm hơn tr c 12 ngày. Nhit đ cao, đ m ngơ phun râu nhanh và tp trung, nhit đ thp ngơ phun râu chm và kéo dài.
6 1.1.2. Đc đim nơng hc và yêu cu ngoi cnh Cây ngơ là loi cây trng cĩ ngun gc t vùng nhit đi, cây ngơ yêu cu ánh sáng mnh, trng trong điu kin đưc chiu sáng mnh ngơ s cho năng sut cao, phm cht ht tt. Nhit đ lý tưng đ ngơ sinh trưng và phát trin là 2530 0C. Ngơ là cây cn đt m, nhưng kh năng chu úng kém. Nhu cu v nưc ca cây ngơ thay đi theo tng thi kỳ sinh trưng, trong đĩ giai đon phun râu, hình thành ht (chín sa, chín sáp) cn nhiu nưc nht. Cây ngơ cĩ th trng trên nhiu loi đt khác nhau, tuy nhiên ngơ thích hp nht là trên đt cĩ thành phn cơ gii nh, đ màu m cao, d thốt nưc, tng canh tác dày, đ pH: 67. 1.1.3. Giá tr ca cây ngơ Ngơ là loi cây lương thc chính đưc trng rng rãi trên th gii. V din tích, nĩ đng hàng th III sau lúa mì và lúa nhưng v sn lưng, nĩ đng hàng th II sau lúa mì và chim khong ¼ tng sn lưng m cc ca th gii, trong đĩ khong 70% sn lưng ngơ đưc dùng cho chăn nuơi. Thân ngơ khơ đưc dùng làm bt giy. Thân lá tươi đưc dùng tươi đ nuơi đi gia súc.V trái là nguyên liu cho ngành tiu th cơng nghip đ làm thm lĩt nhà, ngành này hin đang đưc phát trin nưc ta. Râu ngơ đưc dùng trong dưc liu làm thuc li tiu và cm máu. Râu ngơ cịn kích thích s điu tit ca túi mt, nên cũng đưc dùng đ điu tr bnh sưng gan và sưng túi mt. Ht : là phn ch yu và cĩ giá tr kinh t nht. Ht ngơ đưc s dng làm lương thc và thc phm cho ngưi, thc ăn gia súc, nguyên liu cơng nghip. Xu hưng hin nay đang dùng ngơ đ sn xut etanol. 1.2. Vai trị sinh lý ca kali đi vi cây trng Kali trong cây rt linh đng dưi dng ion K +. Nĩ là nguyên t thit yu vi mi loi thc vt. Mc dù kali chưa đưc phát hin trong các hp cht hu cơ trong t bào, nhưng kali cĩ tác dng điu chnh cc kỳ quan trng mi quá trình trao đi cht và các hot đng sinh lý ca cây.
7 Kali cĩ tác dng điu chnh các đc tính lý hĩa hc ca keo nguyên sinh cht qua đĩ mà nh hưng đn các quá trình din ra trong đĩ, như K+ làm gim đ nht ca cht nguyên sinh, làm tăng mc đ thy hĩa ca keo sinh cht nên nh hưng đn tc đ và chiu hưng ca các quá trình din ra trong cht nguyên sinh. Kali là nhân t điu chnh s đĩng m ca khí khng nên nĩ đưc phân b nhiu trong t bào khí khng. Do điu chnh s đĩng m khí khng nên kali cĩ tác dng điu chnh s trao đi nưc trong cây. Ví d như khi lá cây mt nưc nhiu, hàm lưng K + trong t bào khí khng tăng lên và khí khng đĩng li đ hn ch s mt nưc Kali cĩ ý nghĩa quan trng trong s hình thành sc trương ca t bào. Trong mơ phân sinh, kali đm bo sc trương đ các t bào phân chia thun li. Sc trương ca lá non gim xung dưi 600 Kpa khi thiu K + thì s sinh trưng ca cây non b c ch hồn tồn. Kali điu chnh sc trương ca hai phía ca t chc “đu gi” các lá cm đêm, các lá h trinh n (Mimosaceae) làm cho lá khép li hoc m ra. Ngồi ra kali cịn điu chnh sc trương ca t bào khí khng làm cho khí khng đĩng m Kali điu chnh dịng vn chuyn trong libe, nên ion này đưc phân b rt nhiu trong t bào mch rây to nên mt gradient đin th giúp cho s vn chuyn. K + cịn hot hĩa enzyme ATPaza giúp cho s vn chuyn d dàng. Chính vì lý do đĩ mà bĩn phân kali s tăng dịng vn chuyn các cht hu cơ v tích lũy cơ quan kinh t, làm tăng năng sut cây trng. Kali hot hĩa hàng lot các enzyme trong t bào cht như RuDP Carboxylaza, Ribulozo1.5 diphosphatcarboxylaza, nitratreductaza, ATPaza Do đĩ trong t bào cht nng đ K + đt ti 100 – 200 mM. Kali hot hĩa s tng hp protein, xelluloza, tinh bt Bĩn kali cho cây trng cĩ tác dng nhiu mt: Tăng tính chng chu ca cây trong điu kin bt thun: chu rét, chu hn, chu nĩng, chu sâu bnh
8 Tăng năng sut kinh t đc bit vi cây giàu gluxit như mía, khoai lang, khoai tây, ngũ cc Vì nĩ hot hĩa s trao đi và vn chuyn gluxit. Thiu kali, cây cĩ biu hin v hình thái rt rõ như lá hơi ngn, bn lá hp, xut hin nhng chm đ, lá b khơ (cháy) ri rũ xung. Thiu kali cây d b đ vì hình thành lignin kém, vách t bào mng đi. Vi ngơ, thiu kali cây thp, mép lá nht dn, bin thành màu nâu sau chuyn sang màu huyt d, đt ngn, lá cĩ gn sĩng năng sut gim.[26] Qua phân tích hàm lưng kali trong ngơ cĩ t l: ht 0,37% K 2O, thân lá 1,64% K 2O. Kali cĩ vai trị rt quan trng trong quá trình quang hp, to hydrat carbon, vn chuyn các sn phm quang hp v ht. Kali cn thit cho hot đng ca keo nguyên sinh cht, h tr cho vic hút nưc, nâng cao kh năng thm thu và trng thái trương ca t bào, hn ch s thốt hơi nưc, nâng cao kh năng chu hn và nhit đ thp. Kali giúp cho cây nâng cao kh năng chng chu sâu bnh, kali thúc đy vic hút và đng hĩa các cht dinh dưng khác như là đm và lân, làm tăng hiu qu phân bĩn.[33] 1.3. Nhng nghiên cu v nh hưng ca kali đi vi cây ngơ Theo Perrenoud, S. (1990) [64], s gim kh năng chng chu vi điu kin bt li cây cũng biu hin ca vic gim kali, kh năng chng sâu bnh cĩ th đưc ci thin nh kali thơng qua nhng cơ ch sau: + Làm thay đi chuyn hĩa ca cây làm cho mm bnh khơng phát trin. + Tăng cưng tích lu các cht hĩa hc cĩ th ngăn cn bnh tt cây. + Thúc đy quá trình làm lành tn thương cây. + Ci thin và gia tăng s nguyên vn trong cu trúc mơ ca cây. + Kích thích cây tăng trưng mnh đ chng s nhim bnh. Theo Cakmak, I. và cs (1994 a,b); Huber, S. C. (1984) ; Marschner, H. và cs (1996); Bednarz, C. W., Oosterhuis, D. M. (1999); Zhao, D.L., và cs (2001a) [46], [47], [48], [56], [61], [70], khi so sánh cây đưc cung cp đ kali s duy trì cưng đ quang hp mnh dn đn hàm lưng đưng trong lá tăng cao, đng thi hàm lưng kali trong r gim mnh.
9 Theo Cerda, A và cs (1995) [50], trong giai đon sinh trưng ban đu ca cây ngơ, cây cn mt lưng rt ít kali, đn giai đon trưng thành hoc b tn thương do hn hán, sương lnh thì cây cn mt lưng kali nhiu hơn đ chng chu li vi các điu kin bt li. Theo Marschner (1995) [60], trong nhng loi cht khống, kali cĩ vai trị đc bit trong vic duy trì tính n đnh ca sinh trưng và năng sut dưi nhng điu kin ngoi cnh bt li. Kali nh hưng ln đn s hot hĩa enzyme, tng hp protein, quang hp, gim s hp thu quá mc Na, Fe cây. Theo Sen Grupta và cs (1989) [66], s địi hi kali nhiu hơn đi vi nhng thc vt b stress nưc cĩ th liên quan đn vai trị ca kali chng li nhng tn thương do quang oxy hĩa gây ra. Theo El – Hadi và cs (1997) [52], hàm lưng kali ca cây nh hưng tích cc đn vic hp thu và vn chuyn nưc t đt. Cây đưc cung cp mt lưng kali thích hp cĩ th tn dng lưng nưc trong đt cao hơn là cây thiu kali. Theo Lindhauer, M.G. (1985) [59], trong điu kin stress v nưc, thc vt đưc cung cp đy đ kali s gia tăng kh năng chu hn, phát trin ca b lá, ci thin kh năng gi nưc trong mơ, bo v cu trúc nguyên vn và chc năng ca protein to điu kin ti ưu cho cây phát trin, nht là t giai đon sm đn khi tăng trưng. Theo Suelter, C. H.(1985) [68], kali đưc hp thu vi mt lưng ln cây, tp trung trong khơng bào và đĩng mt vai trị thit yu trong mt s chc năng chuyn hĩa. Hơn 60 loi enzyme đưc kali hot hĩa. Mt vài trong các enzyme trên xúc tác cho s tng hp protein và phân gii đưng. Theo Smid, A. E., và Pleaslee, D. E. (1976) [67], đã tìm thy s liên quan mt thit gia hàm lưng kali trên lá cây ngơ và t l đng hĩa ca CO 2. Kali thúc đy vn chuyn sn phm quá trình quang hp t lá đn ht. Theo Haeder, H. E., và Beringer, H. (1981) [55], đã chng minh rng t l ht chc đưc gia tăng nh cung cp đ kali trên cây lúa mì.
10 Theo Walker, W.M., và Parks, W.L. (1969) [69], nu cung cp đy đ kali s ci thin cu trúc cơ th và gia tăng kh năng chng chu đi vi nhng bnh thân cây và lá cây ngơ như bnh cháy lá, ri lá, thi thân. Theo Munson, R. D. (1968) [63], gim kali thưng đưa đn vic làm gim s qu hu hiu trên cây và kích thưc ht bé. Ti Úc, theo Kalen, D. L., Flannery, R. L., và Sadler, E. J. (1988) [58], tng lưng kali yêu cu trong v ngơ cao sn rt ln. Mt v ngơ trưng thành cĩ th cn đn 300 kg K/ha, hu ht kali hin din ca các b phn sinh dưng ca cây. Lưng kali đưc tích lũy trong mi v ngơ ph thuc vào mc đích sau cùng v đĩ. Kali cha trong ht khong 0,3%, và đ cho năng sut đt 10 tn/ha cho mt v thì lưng kali cha trong ht là 30 kg K. Lưng kali b mt cĩ th cao hơn nhng sn phm khơng thu hoch chính (ví d như thân, lá dùng cho chăn nuơi), lưng kali cịn li trong nhng vt dư tha và r cĩ th tr li cho đt nu đưc chơn vùi đúng cách. Theo Johnson, J. W., Murrell, T. S., và Reetz, H. F. (1997) [57], s hin din ca kali cũng nh hưng đn hiu qu ca vic s dng các nguyên t dinh dưng khác. Qua mt nghiên cu bn năm M cho thy rng lưng nitơ hp thu đy đ nh vào hàm lưng kali cao ca đt. Điu đĩ dn đn s hp thu nitơ tăng lên và s gim đi lưng nitơ dư tha trong đt sau thu hoch. Theo Mengel, K., Kirkby, E.A. (2001) [62], gim kali là vn đ dinh dưng quan trng nh hưng trc tip đn năng sut và cht lưng mùa v. Nu gim kali, cây s rt nhy cm vi cưng đ ánh sáng mnh, nhanh chĩng dn đn vàng úa lá và hoi t. Khi cây cung cp kali thp, gp hn hán, cây rt d b tn thương dưi bt li ca mơi trưng . Theo Eakes D J, Wright R D và Seiler J R (1991) [51], dinh dưng kali thích hp s tăng cưng kh năng chng hn, s dng nưc cĩ hiu qu và giúp cây tăng trưng dưi điu kin hn hán; cung cp kali thích hp cĩ th d dàng duy trì áp sut trương lá khi lưng nưc thp và như vy ci thin kh năng sng ca cây trong điu kin hn hán.
11 Theo Fusheng Li (2006) [54], kali làm tăng kh năng chng hn và s dng nưc mt cách hiu qu hơn trong mùa v: gim tính ngoi thm ca lá và tăng sc trương trong điu kin hn hán, tăng kh năng gi nưc, tăng tim năng cha nưc trong lá, gia tăng hiu qu s dng nưc. Theo Nguyn Xuân Trưng (2008) [39], ngơ là cây huy đng dinh dưng mnh, chính vì vy nu trng đc canh ngơ liên tc nhiu năm đt trng s b gim đ phì rt đáng k. Cây ngơ hút nhiu kali nht, sau ti đm, lân và các cht trung vi lưng. Lưng dinh dưng cây hút, cây ly đi tùy thuc vào năng sut. Vi năng sut 9,5 tn ht/ha đã ly đi t đt 191kg N, 89kg P 2O5, 235 K 2O. Theo Nguyn Th Hùng (2005) [14], ngơ là cây trng to ra mt lưng năng sut cht khơ ln trong mt v trng, vì vy ngơ hút t đt mt lưng cht dinh dưng ln trong quá trình sng. Lưng kali mà cây hút tương đương vi lưng đm. Theo các nhà nghiên cu Vin nghiên cu lân và kali Atlanta (M) cho thy, khi thu hoch 10 tn ngơ ht cây ngơ đã ly đi t đt mt lưng cht dinh dưng rt ln th hin qua bng 1.1. Bng 1.1: Lưng cht dinh dưng cây ngơ ly đi khi to ra 10 tn ht Lân Kali Manhê Lưu huỳnh B phn Đm (N) Clo (Cl) (P 2O5) (K 2O) (Mg) (S) Ht ngơ 190 78 54 18 16 9,8 Thân, lá, r 79 33 215 38 18 9,0 Tng s 269 111 269 56 34 18,9 Ngun: Vin nghiên cu lân và kali (M) Theo Trn Đc Tồn và Đng Cương Lăng (2009) [34], vai trị ca kali đi vi cây trng th hin rt khác nhau tùy theo tng loi đt. Hiu lc phân kali cao nht thưng thy trên đt xám bc màu và trên đt cát ven bin. Đi vi mt s loi cây ly ht như ngơ, hiu lc kali khá cao, năng sut tăng t 23 – 36% và hiu lc ca kali trung bình đt t 15 – 20 kg ht/1 kg K 2O. Theo Lê Quý Kha (2006) [15], khi nghiên cu v mi quan h gia lưng mưa và mc đ thích ng ca cây ngơ đã nhn xét: khong 4 tun trong thi gian
12 ngơ tr c kt ht, nu vùng nào cĩ lưng mưa ít hơn 100 mm đưc coi là vùng khơng phù hp đi vi sn xut ngơ, vùng nào cĩ lưng mưa ln hơn 200 mm đưc coi là phù hp cho hu ht các ging ngơ, lưng mưa trong khong 100 – 200 mm đưc coi là vùng thiu nưc đi vi sn xut ngơ. Theo Nguyn Xuân Trưng (2008) [39], kali cĩ vai trị quan trng ti s sinh trưng, phát trin và năng sut ca ngơ. Kali tích lu nhiu thân, lá (khong 80%) và tích lu trong ht ít hơn. Cây ngơ hút kali mnh ngay t giai đon sinh trưng ban đu. T khi cây mc ti tr c ngơ đã hút khong 70% lưng kali cây cn. Thiu kali là nguyên nhân r ngang phát trin mnh, r ăn sâu kém phát trin, do đĩ cây d đ ngã. Thiu kali bp nh, nhiu ht lép đu bp, năng sut thp. Theo các tác gi Afendulop K.P., 1972 [1] và Nguyn Văn Bào, 1996 [2] kali cĩ trong đt đưc chia làm 4 loi: kali hồ tan, kali trao đi, kali khơng trao đi (kali hu hiu chm) và kali cu trúc tinh th, trong đĩ kali hồ tan và kali trao đi đưc gi là kali hu hiu, căn c vào hàm lưng kali trao đi trong đt (mg/100g) ngưi ta phân ra các loi đt sau: • 25 tha kali Trên đi tưng cây ngơ, đ to ra mt đơn v năng sut trong thi kỳ sinh trưng ca nĩ, lưng hút kali khơng n đnh và ph thuc vào mi tương tác gia các yu t dinh dưng cĩ trong đt (Nguyn Văn Bào, 1996) [2]. Theo kt qu nghiên cu ca Nguyn Trng Thi và Nguyn Văn B (1999) [30], trên đt bc màu bĩn kali đt hiu lc vi ngơ rt cao. Hiu qu s dng kali đt trung bình 15 20kg ngơ ht/kg K 2O. Cũng theo tác gi trên, trên đt bc màu nghèo kali, trên nn khơng bĩn phân chung, nu ch bĩn NP trng
13 ngơ hồn tồn khơng cho thu hoch. Liu lưng thích hp bĩn cho ngơ đơng trên nn đt phù sa sơng Hng khong 60 90 kg K 2O/ha và trên đt bc màu vào khong 90 – 100 kg K 2O/ha. Theo T Văn S ơn (1995) [25], trên đt phù sa sơng Hng bĩn phân kali đã làm tăng năng sut ngơ rõ rt và đc bit trên nn N cao. Phân lân cĩ hiu lc rõ rt đi vi ngơ trên đt phù sa sơng Hng trên nn đu tư: 180 N 120 K 2O cĩ th bĩn ti 150 P 2O5. 1.4. Đc đim sinh lý khi cây b hn 1.4.1. Tác hi ca hn Trưc ht, hn làm cho quang hp ngng, nu kéo dài làm quá trình sinh trưng ca cây b chm li thm chí cây cht, quá trình trao đi cht trong cây thiên v hưng phân gii, gim tích lu. Hn kéo dài thưng gây ra rng lá, rng hoa, rng qu, cht lưng nơng sn gim sút (t l xơ cao hơn, hàm lưng protein, triglycerit gim). Hn nh hưng rt ln đn năng sut. Nhng năm hn hán thưng kéo theo mt mùa, nhiu khi mt trng. Hn kéo dài đơi khi làm cht c cây cĩ tính chu hn khá như: phi lao, tre, bch đàn Hn hán cĩ th làm thay đi cơ cu cây trng ca vùng. Dù thi gian hn khơng kéo dài, mc đ khơng sâu sc, cũng nh hưng đn sinh trưng, phát trin ca cây. Theo Macximop (1953), thiu nưc làm nguyên sinh cht mau b hố già (lão hố), dù sau này phc hi li chúng vn khơng đt đưc trng thái như trưc.[27] Nhng cây chu hn là nhng cây cĩ cưng đ trao đi cht cao hơn nhng cây trì hỗn hn, cĩ tc đ sinh trưng và năng sut cao hơn, vì vy chúng rt cĩ ý nghĩa kinh t. Mc đ chu hn cũng rt khác nhau gia các lồi, thm chí trong cùng lồi. Đây là cơ s đ b trí cơ cu cây trng cho nhng vùng cĩ th hn đnh kỳ. 1.4.2. Nhng bin đi sinh lý, hĩa sinh khi cây thiu nưc Din tích lá gim là phn ng đu tiên đi vi s thiu nưc
14 Din tích lá gim đây là khi gp hn, din tích mi lá khơng đt đ kích thưc ti đa. Đây là phn ng tr li sm nht khi cây gp stress vì hn, nĩ là bưc chuyn tip gia sinh lí và hố sinh. Khi hàm lưng nưc trong mơ gim, t bào khơng thc hin trn vn pha giãn vì vy t bào bé hơn bình thưng dn đn các cơ quan đang ln, đc bit là lá gim kích thưc. Như vy, nu quan sát thy các b phn đang ln, đc bit là lá, bé hơn bình thưng thì chng t cây đang thiu nưc.[27] Thiu nưc kích thích s rng (lá, hoa, qu) Tng din tích lá ca mt cây khơng phi là hng s, sau khi tt c các lá đt đn đ trưng thành. Nu gp hn s xut hin hin tưng rng lá, do s phân phi li nưc trong cơ th. Khi đĩ nhng lá non cĩ áp sut thm thu cao hơn s hút nưc t nhng lá già làm lá già càng tr nên thiu nưc, vì vy d rng. Khi thiu nưc nhng lá già (sát gc) s rng trưc. S điu chnh din tích lá là rt quan trng đ đi phĩ vi s thiu nưc ca mơi trưng. S điu chnh này rõ ràng là theo mùa phù hp vi s khơ m ca tng mùa. Quá trình rng lá là do hàm lưng ethylen hoc acid abscicic (ABA) b tăng lên khi thiu nưc đn mt gii hn nào đĩ, chúng s kích thích hot đng tng rì gây rng.[27] Thiu nưc kích thích r ăn sâu hơn vào đt m Nu b thiu nưc nh h thng r s phát trin mnh hơn. Gia b phn trên mt đt (thân, lá) vi b phn dưi mt đt (r) luơn cĩ mi tương quan, mc dù tương quan này khơng phi lúc nào cũng đơn gin. S phát trin ca thân r cịn ph thuc vào ch đ dinh dưng khống. Nhưng khi b thiu nưc nh, b phn trên mt đt b hn ch mt phn sinh trưng trong khi b phn dưi mt đt, sinh trưng mnh hơn. R (đc bit là chĩp r) cĩ đc tính hưng thu ti ngun nưc, vì vy chúng cĩ xu hưng vươn sâu xung vùng đt phía dưi m hơn hoc hưng ti ngun nưc.[27] Khí khng đĩng li khi thiu nưc là phn ng vi acid abscicic
15 Nhng phn ng trên ca cây thưng xy ra khi thiu nưc chm và t t, nhưng khi s thiu nưc xy ra nhanh hơn hoc cây đã cĩ lá phát trin đy đ thì cơ th thc vt li cĩ mt cơ ch khác cho phép phn ng mau l hơn chng li s mt nưc đt ngt. Trong điu kin như vy khí khng lp tc đĩng li đ hn ch s mt hơi nưc.[27] Thiu nưc hn ch quá trình quang hp Tc đ quang hp ca lá ít khi cĩ mi quan h rõ rt vi s thiu nưc nh như s giãn n ca lá. Nguyên do là quang hp ít nhy cm vi áp sut trương, nht là trong pha sáng. Nhưng mt khác li cĩ du hiu chng t lưng Mg ++ tp trung trong lc lp cĩ th nh hưng ti quang hp khi thiu nưc. Điu chnh áp sut thm thu h tr trng thái cân bng nưc Áp sut thm thu trong t bào là nhân t quyt đnh đn sc hút nưc. Khi thiu nưc bn thân nng đ cht hồ tan tăng lên làm tăng áp sut thm thu. Đng thi làm phn ng thu phân và các cht khơng tan thành các cht hồ tan tăng lên, làm tăng nng đ dch bào. Ngưi ta ghi nhn vai trị ca acid amin prolin trong vic tăng kh năng nhn nưc ca t bào. Prolin liên kt vi các cht như đưng, rưu, sorbitol, các acid amin khác to thành phc hp tăng kh năng gi nưc. Cĩ th coi s điu chnh áp sut thm thu như là mt phn ng kiu quen khí hu giúp cây chng c đưc vi s mt nưc tm thi. S điu chnh áp sut thm thu khơng ch đưc tìm thy lá mà cịn thy r, đc bit là vùng mơ phân sinh r, nĩ cho phép r tăng cưng kh năng ly nưc.[27] 1.5. Tình hình sn xut ngơ trên th gii và trong nưc 1.5.1. Tình hình sn xut ngơ th gii Ngành sn xut ngơ th gii tăng liên tc t đu th k 20 đn nay. Theo s liu ca T chc Nơng Lương quc t (FAO), năm 2008 din tích 161,0 triu ha, năng sut 51,1 t/ha và sn lưng đt k lc 822,7 triu tn. Trong gn 50 năm qua, ngơ là cây trng cĩ tc đ tăng trưng cao nht c ba ch tiêu trong các cây lương thc ch yu, đc bit là năng sut. So vi năm 1961, năm 2008
16 năng sut ngơ trung bình ca th gii tăng thêm hơn 31,7 t/ha (t 19,4 lên 51,1 t/ha), lúa nưc tăng hơn 23,3 t/ha (t 18,7 lên 43,1 t/ha), cịn lúa mì thêm 20 t/ha (t 10,9 lên 30,9 t/ha) (FAOSTAT, 2009). T năm 2007, din tích ngơ mi vưt qua lúa nưc đ chim v trí th 2 sau lúa mỳ, nhưng t năm 1997, sn lưng ngơ đã chim v trí s mt trong 3 cây lương thc quan trng nht ca lồi ngưi. Bng 1.2. Sn xut ngơ, lúa mì, lúa nưc th gii , 19612008 Ngơ Lúa mì Lúa nưc Sn Sn Sn D. tích D. tích D. tích Năm NS lưng NS lưng NS lưng (triu (triu (triu (t/ha) (triu (t/ha) (triu (t/ha) (triu ha) ha) ha) tn) tn) tn) 1961 105,5 19,4 205,0 204,2 10,9 222,4 115,4 18,7 215,6 1998 138,8 44,4 615,8 220,1 30,0 593,5 151,7 38,2 579,2 2005 147,5 48,4 713,9 219,7 28,5 626,9 155,1 40,9 634,5 2006 148,6 47,5 706,3 211,8 28,6 605,1 155,8 41,1 641,8 2007 158,6 49,7 788,1 213,9 28,6 611,1 156,0 42,1 657,4 2008 161,0 51,1 822,7 223,7 30,9 689,9 159,0 43,1 685,0 Ngun: FAOSTAT, 2009 Kt qu trên cĩ đưc, trưc ht là nh ng dng rng rãi lý thuyt ưu th lai trong chn to ging, đng thi khơng ngng ci thin các bin pháp k thut canh tác. Đc bit, t 10 năm nay cùng vi nhng thành tu trong chn to ging lai nh kt hp phương pháp truyn thng và cơng ngh sinh hc thì vic ng dng cơng ngh cao trong canh tác đã gĩp phn đưa sn lưng ngơ th gii vưt lên trên lúa mì và lúa nưc. Nhng thành tu mà ngành ngơ th gii đt đưc trong nhng năm gn đây cĩ th nĩi là đã vưt ngồi mi d đốn lc quan nht. Năm 1995, sn lưng ngơ th gii là 517 triu tn, năm 1998 đã đt 615 triu tn, năm 2000 do điu kin khí hu khĩ khăn gim xung cịn 593 triu tn, vy mà vào năm 2008 đã đt ti 822 triu tn. Tc là ch sau cĩ 13 năm, sn lưng
17 ngơ th gii đã tăng thêm gn 60%. Riêng 8 năm gn đây đã tăng thêm hơn 230 triu tn. Và giá ngơ th gii vn mc cao. Trong khi đĩ, vào năm 2003, Vin Nghiên cu Chương trình lương thc th gii (IFPRI) d báo: nhu cu ngơ trên th gii vào năm 2020 ch lên đn 852 triu tn. Mt trong nhng thành tu quan trng trong chn to ging sinh vt nĩi chung và cây ngơ nĩi riêng trong thi gian gn đây là vic nghiên cu thành cơng và phát trin nhanh ging bin đi gen. Vi cây ngơ, ch sau 12 năm áp dng, năm 2008, din tích trng ngơ chuyn gen trên th gii đã đt 37,3 triu ha, riêng M đã lên đn 30 triu ha, chim 85% trong tng s 35,2 triu ha ngơ ca nưc này (GMOCOMPASS, 22009). Nh chuyn gen kháng thuc tr c và kháng sâu đc thân, vic sn xut ngơ đưc thun tin hơn, gim thuc bo v thc vt t đĩ gim s ơ nhim mơi trưng và tăng hiu qu kinh t . Nhng nghiên cu v chuyn gen chu hn, chu rét, chu chua, chu mn, chu đt nghèo đm và kháng mt s bnh do virut ngơ cũng đã cĩ nhng kt qu bưc đu. Khi nhng nghiên cu trên đưc ng dng vào thc tin s gĩp phn khai thác ti đa tim năng năng sut ngơ. Điu đĩ s cĩ mt ý nghĩa vơ cùng ln đi vi ngành sn xut ngơ th gii, đc bit các nưc đang phát trin, vic sn xut ngơ ph thuc ch yu vào thiên nhiên, trong đĩ cĩ Vit nam.[12] 1.5.2. Tình hình sn xut ngơ Vit nam Năm 1961, năng sut ngơ nưc ta bng 60% năng sut trung bình th gii (11,4/19,4 t/ha). Sut gn 20 năm sau đĩ, trong khi năng sut ngơ th gii tăng liên tc thì năng sut ca ta li gim, và vào năm 1979 ch cịn bng 29% so vi trung bình th gii (9,9/33,9 t/ha) do trng các ging ngơ đa phương vi k thut canh tác lc hu. T gia nhng năm 1980, nh hp tác vi Trung tâm ci to ngơ và lúa mỳ quc t (CIMMYT), nhiu ging ngơ ci tin đã đưc trng nưc ta, gĩp phn đưa năng sut lên gn 15 t/ha vào đu nhng năm 1990. Tuy nhiên, ngành sn xut ngơ nưc ta thc s cĩ nhng bưc tin nhy vt là t đu nhng năm 1990 đn nay, gn lin vi vic m rng ging lai và ci thin các bin pháp k thut canh tác. Năm 1991, din tích trng ging lai chưa đn 1%
18 trên hơn 400 nghìn ha trng ngơ, t năm 2007 ging lai đã chim khong 95% trong s hơn 1 triu ha. Năm 1994, sn lưng ngơ Vit Nam vưt ngưng 1 triu tn, năm 2000 vưt ngưng 2 triu tn và năm 2008 cĩ din tích, năng sut và sn lưng cao nht t trưc đn nay: din tích 1.125,9 nghìn ha, năng sut 40,2 t/ha, sn lưng vưt ngưng 4 triu tn 4,53 triu tn. Bng 1.3: Sn xut ngơ Vit Nam giai đon 1961 – 2008 Năm 1961 1979 1994 2000 2005 2007 2008 Ch tiêu Din tích (1000 ha) 229,20 374,0 534,6 730,2 1052,6 1096,1 1125,9 Sn lưng (1000 tn) 260,10 371,0 1143,9 2005,9 3787,1 4303,2 4531,2 Năng sut (t/ha) 11,4 9,9 21,4 27,5 36,0 39,3 40,2 Ngun: Tng cc Thng kê, 2008 T năm 1980 đn nay, năng sut ngơ nưc ta tăng nhanh liên tc vi tc đ cao hơn trung bình ca th gii. Năm 1979, chưa bng 30% so vi trung bình th gii; năm 1990 bng 42% (15,5/37 t/ha); năm 2000 bng 65,5% (27,5/42 t/ha); năm 2005 bng 75% (36/48 t/ha); năm 2008 đt 79% (40,2/51,1 t/ha). Năng sut ngơ Vit nam vưt qua Thái Lan (nưc cĩ chương trình ngơ lai rt sm khu vc), vưt xa Philipin (26 t/ha), n Đ (23 t/ha) Hin nay b ging ngơ do ta chn to chim khong 60% th phn ngơ c nưc; vi giá ging ch bng khong 60% so vi ging nưc ngồi thì mi năm đã tit kim khong trên 10 triu USD (chim khong 12/18 nghìn tn ging mi năm). Nu cơ ch cnh tranh lành mnh thì ging do ta chn to cĩ th chim t l ln hơn hin nay. Do đưc chn to trong nưc nên cĩ th đáp ng mi nhu cu ca thc tin đt nưc, và khơng ch cnh tranh đưc vi ging nưc ngồi v giá c mà cịn c v năng sut, cht lưng, kh năng thích ng vi cơ cu cây trng, mùa v, luân canh [12] 1.5.3. Sn xut ngơ Huyn Krơng Pc – Đăk Lăk
19 Cây ngơ là cây xp hng th 2 đng sau cây cơng nghip lâu năm trong h thng cây hàng năm ca huyn, din tích tương đi cao và gim nh theo các năm. Cùng vi s phát trin ngơ trên c nưc, ngơ lai huyn Krơng Pc trong nhng năm gn đây đã khơng ngng phát trin. Din tích tuy cĩ gim nhưng năng sut tăng dn theo các năm t 2007 đn năm 2009. Cùng vi ch trương chuyn đi cơ cu cây trng ca Chính ph và cĩ ng dng rng rãi cơng ngh ging ngơ lai và nhng thành tu khoa hc khác v di truyn to ging, k thut nơng hc nên năng sut ngơ ngày càng tăng. Bng 1.4. Tình hình sn xut ngơ huyn Krơng Pc giai đon 2007 2009 Năm Din tích (ha) Năng sut (t/ha) Sn lưng (tn) 2007 15.168,1 47,95 72,731 2008 14.814,9 50,10 74,223 2009 13.068,1 53,20 69, 522 Ngun: Niên giám Thng kê năm 2009 huyn Krơng Pc [23] Đc đim chung ca huyn Krơng Pc là đa hình tương đi bng phng, nhĩm đt đây tp trung ch yu là đt đ bazan ( Rhodic Ferrasols ). Khí hu huyn Krơng Pc cĩ hai mùa rõ rt (mùa mưa và mùa khơ), vì vy ngơ đưc trng 2 v: hè thu và thu đơng; nhưng gieo trng tp trung ch yu v hè thu (gieo cui tháng 4 và tháng 5 hng năm). Do thi gian sinh trưng ca cây ngơ dài nên trng v thu đơng khi ngơ tr c d gp hn cui v cho năng sut kém, nên din tích trng ngơ v thu đơng ít, ch yu gieo đt v hè thu trng đu đ các loi và v thu đơng gieo ngơ. Ging nơng dân thưng trng là: CP 888, C919, K54, VN10; nhưng din tích trng ch yu vn là ging CP 888 tip đn ging LVN10. Mt đ nơng dân gieo trng thưng là: 80 x 30cm, bĩn phân ít hoc khơng bĩn phân.
20 Bng 1.5. Din tích các loi cây trng Đơn v tính: ha Ni dung 2006 2007 2008 2009 Tng s 49.586,81 51.188,46 51.444,81 50.099,87 I. Cây hàng năm 31.972,8 31.524,10 31.606,70 30.099,90 1. Cây lương thc 25.871,4 24.893,80 25.427,80 23.912,00 + Lúa 9.722,6 9.725,70 10.612,90 10.843,90 + Ngơ 16.148,8 15.168,10 14.814,90 13.068,10 + Cây lương thc cĩ ht khác 2. Các loi cây cĩ bt 604,9 674,30 743,50 648,60 3.Cây Cơng nghip hàng năm 1.477,6 1.936,20 1.805,10 1.749,60 4. Cây cơng nghip khác 4.018,9 4.019,80 3.630,30 3.789,70 II. Cây lâu năm 17.614,0 19.664,36 19.838,11 19.999,97 1. Cây Cơng nghi p lâu năm 17.305,5 19.073,95 19.247,70 19.413,82 2. Cây ăn qu 300,0 572,60 572,60 567,84 3. Cây lâu năm khác 9,31 9,31 9,31 4. Chè tươi 8,5 8,50 8,50 9,00 Thun li: đt tương đi bng phng thun li cho vic chăm sĩc và thu hoch, đa s din tích đt đu thích hp cho quá trình sinh trưng phát trin cây ngơ, thi v trng ngơ vào mùa mưa nên khơng phi tưi ít tn kém chi phí sn xut. Khĩ khăn: đa s din tích đt trng ngơ khơng cĩ kh năng tưi nên trong v gieo trng thưng gp nhng đt tiu hn làm nh hưng đn quá trình sinh trưng phát trin ca cây ngơ. Thi v gieo trng ngơ thun li nht là v hè thu; v thu đơng do hn đn sm nên ngơ thưng cho năng sut thp. Nơng dân ít quan tâm đn thâm canh cây ngơ nên năng sut ngơ chưa cao. 1.6. Các loi sâu bnh chính hi cây ngơ 1.6.1. Sâu đc thân hi cây ngơ
21 Sâu đc thân (Ostrinia nubilalis) là loi sâu hi rt ph bin trên ngơ. nưc ta, sâu đc thân thưng gây hi nng nhiu vùng và trong mi mùa v. Sâu phá hi ngơ thưng tp trung vào các tháng mùa mưa do đ m cao. Rung ngơ b sâu đc thân nng làm năng sut gim mnh. Sâu đc thân gây hi ngơ ch yu giai đon ngơ bt đu tr c cho đn khi thu hoch làm cho cây suy yu, cịi cc, ht lép khin năng sut gim. 1.6.2. Rp hi cây ngơ Rp hi ngơ ( Aphis maydis) là mt trong nhng loi sâu hi quan trng đi vi ngưi trng ngơ. Đơi khi lồi dch này rt trm trng đi vi cây ngơ nhiu vùng trng ngơ nưc ta, nht là thi tit cĩ đ m cao trong năm. Rp hút nha trên nhiu b phn ca cây như lá non, bơng c, lá bi, nõn ngơ, b lá làm cho cây ngơ mt ht dinh dưng, cây tr nên cịi cc, yu t, bp bé đi hoc khơng hình thành bp nu b hi t giai đon cây cịn nh, cht lưng ht xu kém. Rp thưng phá hoi cây ngơ t giai đon 810 lá cho ti khi ngơ chín sáp. 1.6.3. Bnh khơ vn hi ngơ (Rhizoctonia solani Kuhn) Bnh khơ vn là bnh nm quan trng nht trên các ging ngơ mi hin nay đang trng rng rãi khp các min trng ngơ nưc ta. Tùy theo mc đ b bnh, năng sut ngơ trung bình b gim t 20 – 40%. Cây ngơ b bnh cĩ vt bnh leo cao ti bp, bơng c thì tác hi rt ln cĩ th làm mt năng sut 70% và hơn th na. Bnh gây hi trong sut quá trình sinh trưng ca cây ngơ song biu hin rõ khi cây ngơ tr c đn làm ht. Nguyên nhân gây bnh: Do nm Rhizoctonia solani Kuhn gây ra. Bnh gây hi các v ngơ đơng, xuân và hè thu. v ngơ xuân bnh hi nng thưng phát sinh vào thi kỳ 67 lá, sau đĩ phát trin mnh tăng nhanh t l bnh vào thi kỳ ra bp đn thu hoch làm khơ cht cây con, hoc thi hng bp ngơ. Bnh hi nghiêm trng trên các ging ngơ mi như LVN10, CP888, Bioseed 9681,
22 1.7. Bin đng ca khí hu v 2 ca Tây Nguyên Bng 1.6: S liu thi tit ca các tháng trong v 2 qua các năm Đăk Lăk Tháng Tháng Tháng Yu t khí hu Năm Tháng 8 Tháng 9 10 11 12 2005 24,3 23,8 23,8 23,1 20,8 2006 23,9 24,4 23,7 23,8 22,0 Nhit đ ( 0C) 2007 24,0 24,3 23,6 21,5 21,8 2008 24,1 23,8 24,3 22,6 21,1 2009 25,9 23,4 24,5 23,0 22,2 2005 153,8 99,6 128,6 169,4 63,4 2006 142,9 187,1 211,5 255,0 218,6 S gi nng 2007 148,2 167,3 129,1 127,0 211,6 (gi) 2008 175,0 106,8 181,3 109,1 169,2 2009 142,2 187,1 211,5 251,2 255 2005 290,2 605,1 124,6 63,7 57,9 2006 406,4 365,2 157,0 4,6 13,3 Lưng mưa 2007 625,2 541,9 128,0 141,5 0,0 (mm) 2008 273,7 354,1 227,2 148,8 25,2 2009 310,1 298,6 218,2 183,9 3,2 2005 83 90 87 86 89 2006 89 88 86 81 81 Đ m khơng 2007 89 89 89 87 81 khí (%) 2008 90 91 88 88 85 2009 89 88 86 81 80 Ngun: Niên giám Thng kê năm 2009 Tnh Đăk Lăk [22] Qua bng 1.6 cho thy, nhit đ các tháng trong v 2 qua các năm bin đng khơng nhiu. Trong khi đĩ, s gi nng, lưng mưa và m đ khơng khí t năm 2005 đn 2009 bin đi nhiu, s gi nng và lưng mưa tương quan t l nghch vi nhau.
23 Lưng mưa gim mnh tháng 11, đáng chú ý là năm 2005 và 2006 trong tháng 11 lưng mưa rt ít. Tháng 12 lưng mưa khơng đáng k, trong khi s gi nng tăng lên, đ m khơng khí gim xung. Nhìn chung thi tit bin đi tht thưng, hn hán cui v xy ra sm. 1.8. Điu kin t nhiên, xã hi huyn Krơng Pc 1.8.1. Điu kin t nhiên V trí đa lý: Huyn Krơng Pc nm phía đơng ca tnh Đăk Lăk bao gm: phía bc giáp huyn Krơng Buk, phía nam giáp vi huyn Krơng Bơng, phía đơng và đơng bc giáp huyn Eakar, phía tây giáp thành ph Buơn Ma Thut, phía tây bc giáp vi huyn Cưm’Gar, phía tây nam giáp vi huyn Cư Kuin; tri dài t km 14 đn km 49, dc theo quc l 26 t Buơn Ma Thut đi Nha Trang, huyn cĩ 16 xã và mt th trn vi tng din tích t nhiên 62.264,4 ha chim 3,19 % din tích t nhiên tồn tnh Đăk Lăk. Tình hình khí hu thy văn + Khí hu: Huyn Krơng Pc cĩ khí hu thuc khí hu vùng núi Tây nguyên nm trong vùng nhit đi giĩ mùa, mt năm đưc chia làm hai mùa rõ rt, do s phân hĩa v đ cao và dng đa hình. + Mùa mưa thưng kéo dài t cui tháng 4 đn cui tháng 10, mùa khơ kéo dài t đu tháng 11 đn gia tháng 4 năm sau, tng lưng mưa trung bình 1600mm phân b khơng đu gia các tháng trong năm, lưng mưa thưng tp trung ch yu vào mùa mưa và cao nht vào các tháng 7, 8, 9. + Ch đ nhit: nn nhit đ tương đi cao so vi các khu vc khác: tng nhit t 8.500 0C – 9.000 0C; Nhit đ khơng khí bình quân hàng năm khong: 23 0C; nhit đ đt bình quân hàng năm khong 29,2 0C; nhit đ trung bình tháng thp nht: >20 0C; nhit đ trung bình tháng cao nht: 29,5 0C; biên đ nhit các tháng trong năm dao đng t 4 – 60C, biên đ nhit ngày đêm: 10 12 0C. + Ch đ m: m đ trung bình hàng năm khong: 83,4%. + Hưng giĩ thnh hành và tc đ giĩ:
24 Giĩ Đơng – Đơng bc hot đng t tháng 11 đn tháng 4 năm sau vi vn tc trung bình 23 m/s, cĩ khi lên đn 45m/s; giĩ Tây – Tây nam hot đng t tháng 5 đn tháng 10 vi vn tc trung bình 1,5 m/s. + Ch đ nng: tng s gi nng trung bình: 2.473 gi, tháng cĩ gi nng trung bình thp nht 157 gi (tháng 10), tháng cao nht 283 gi (tháng 3). + Lưng bc hơi trung bình hàng năm: 1.026,3 mm; lưng bc hơi trung bình vào các tháng mùa mưa là 73,51 mm; lưng bc hơi trung bình vào các tháng mùa khơ là 102,36 mm. Đt đai và tình hình s dng đt: tng din tích đt t nhiên ca tồn huyn là 62.581 ha, trong đĩ đt sn xut nơng nghip là 43.699 ha (đt trng cây lâu năm 45.120,08 ha; đt trng cây hàng năm là 20.796,11 ha; đt cĩ mt nưc dùng cho nơng nghip là 192,54 ha); đt lâm nghip 4.208 ha; đt chưa s dng 6.673 ha [23] Đc đim ca đt nơng nghip trong vùng nhìn chung đa phn là đt nâu đ trên đá m bazan cĩ tng canh tác dày, gi nưc tt, thành phn cơ gii t tht nh đn tht nng, phù hp cho nhiu loi cây trng cơng nghip và nơng nghip. 1.8.2. Điu kin kinh t xã hi Dân s và dân tc: theo kt qu điu tra dân s ngày 31122009 thì tồn huyn cĩ 45.660 h vi 197.711 nhân khu gm 18 dân tc anh em sinh sng. Lc lưng lao đng nơng nghip di dào.
25 Chương 2 ĐI TƯNG, NI DUNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 2.1. Đi tưng, vt liu và đa đim nghiên cu 2.1.1. Đi tưng nghiên cu Ging đưa vào thí nghim là ging ngơ CP888, do tp đồn CP Thái Lan liên doanh vi cơng ty Dekalb M sn xut. Đây là ging trng ph bin và trin vng ti đa phương. Đc đim ca ging: Thi gian sinh trưng: 115 ngày Chiu cao cây: 200 – 220 cm Chiu cao đĩng bp: 90 – 110 cm S lá: 19 21 lá Chiu dài bp: 14 – 16 cm Đưng kính bp: 4,2 – 4,5 cm S hàng ht: 10 – 14 hàng S ht/hàng: 35 – 45 ht Khi lương 1.000 ht: 280 – 310 g 2.1.2. Vt liu nghiên cu Phân hu cơ: phân chung khi lưng: 1 tn/1000 m 2 Phân bị theo phương pháp ngui: phân đem v nn cht ngay t đu. Sau đĩ trát bùn bên ngồi, tưi nưc thưng xuyên, che chn cn thn, thi gian : 04 tháng. Phân vơ cơ: + Phân đm: Urê CO(NH 2)2 : 46%N + Phân lân: Lân Văn Đin (FMP, Thermo phosphate): 15 – 17% ; 28 – 34% CaO ; 15 – 18% MgO ; 24 30% SiO 2 . + Phân Kali: Kali clorur (KCl): 60% K 2O. 2.1.3. Đa đim nghiên cu
26 Đ tài nghiên cu đưc thc hin ti xã Ea phê, huyn Krơng Pc, Đăk Lăk. 2.1.4. Đt đai Đt ti khu vc b trí thí nghim là loi đt đ bazan, thành phn cơ gii nh, đa hình tương đi bng phng. Mu đt trưc thí nghim đưc phân tích thành phn lý hĩa ti Trung tâm nghiên cu đt, phân bĩn và mơi trưng Tây nguyên (km7 Quc l 27 – Xã Hịa Thng – Thành ph Buơn Ma Thut – Đăk Lăk). Bng 2.1: Hàm lưng dinh dưng đt trưc khi thí nghim Tng s (%) D tiêu (mg/100g) Cation (lđl/100g) Ph Kcl 2+ 2+ HC N P2O5 K2O P2O5 K2O Ca Mg 4,6 3,25 0,241 0,13 0,40 8,5 14,5 2,8 2,3 Đt thí nghim cĩ đ pH thp, lân d tiêu và kali d tiêu mc trung bình, cation trao đi nghèo. Nhn xét chung: đt b trí thí nghim thuc nhĩm trung bình. 2.1.5. Tình hình thi tit khí hu Thu thp s liu ti trm thy văn Krơng Pc và Trung tâm d báo khí tưng thy văn Đăk Lăk. Din bin thi tit khí hu trong thi gian thí nghim tht thưng, thi kỳ gieo ht hn, t khi gieo đn trưc tr c mưa bão nhiu, hn sm, khi cây ngơ chưa tr c đn thu hoch khơng cĩ mưa nên phi tưi 2 đt b sung vào giai đon 10 ngày sau khi phun râu và giai đon chín sa, lưng nưc tưi ti thiu là 30m 3 nưc/1000 m 2/1 đt. 2.1.6. Thi gian thí nghim Thí nghim đưc gieo vào ngày 20 tháng 9 năm 2009 Thu hoch vào ngày 03 tháng 01 năm 2010 2.2. Ni dung nghiên cu 2.2.1. Phân tích các ch tiêu v hàm lưng dinh dưng ca đt trưc và sau thí nghim
27 Trưc thí nghim mt mu đi din. Sau thí nghim, mi mt cơng thc phân tích ba mu ca ba ln nhc li và sau đĩ ly kt qu trung bình ca tng cơng thc. 2.2.2. Theo dõi thi tit ca khu vc thí nghim Theo dõi thi tit trong thi gian thí nghim, tp trung ly các ch tiêu: s ngày mưa, lưng mưa, tc đ giĩ, nhit đ, đ m khơng khí, lưng bc hơi, s gi nng (ti trm khí tưng thy văn Krơng Pc) 2.2.3.Theo dõi đ m ca đt theo tng giai đon sinh trưng ca cây ngơ: lúc gieo, chun b tr c, chín sa, vào chc (cân, sy khơ, tính đ m %) 2.2.4. Nghiên cu nh hưng ca các liu lưng kali khác nhau đn kh năng chu hn cho cây ngơ và hiu qu kinh t thơng qua các ch tiêu sinh trưng, kh năng chu hn, sâu bnh, năng sut và tính hiu qu kinh t. 2.2.5. Nghiên cu nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn kh năng chu hn cho cây ngơ và hiu qu kinh t thơng qua các ch tiêu sinh trưng, kh năng chu hn, sâu bnh, năng sut và tính hiu qu kinh t. 2.3. Phương pháp nghiên cu 2.3.1. B trí thí nghim Thí nghim đưc b trí theo kiu khi đy đ ngu nhiên (RCBD) mt yu t, 3 ln nhc li vi 5 cơng thc bĩn kali, gm 2 thí nghim. 2.3.1.1. Thí nghim 1 : Nghiên cu nh hưng ca các liu lưng kali khác nhau đn kh năng chu hn cho cây ngơ và hiu qu kinh t. Gm 5 cơng thc phân bĩn trên cùng mt nn đm, lân nhưng khác nhau v hàm lưng kali. Cơng thc 1: (Áp dng theo quy trình ca Trung tâm khuyn nơng tnh Đăk Lăk) làm đi chng. Lưng phân bĩn cho 1 ha: + Phân chung: 10 tn + Đm: 140N (tương đương 350kg đm Urê)
28 + Lân: 60 P 2O5 (tương đương 350kg lân Vân Đin) + Kali: 90 K 2O (tương đương 150kg phân Kaliclorua) Cơng thc 2: tăng 10% Kali so vi đi chng, chia đu cho các giai đon bĩn. Cơng thc 3: tăng 20% Kali so vi đi chng, chia đu cho các giai đon bĩn. Cơng thc 4: tăng 30% Kali so vi đi chng, chia đu cho các giai đon bĩn. Cơng thc 5: tăng 40% Kali so vi đi chng, chia đu cho các giai đon bĩn. Sơ đ b trí thí nghim: LN 1 CT 1 CT 2 CT 3 CT 4 CT 5 LN 2 CT 2 CT 3 CT 4 CT 5 CT 1 LN 3 CT 3 CT 4 CT 5 CT 1 CT 2 Quy mơ thí nghim: Tng s ơ thí nghim : 15 Tng din tích ơ thí nghim: (2,8 X 5) : 14 m 2 Tng din tích lơ thí nghim : 210 m 2 Din tích bo v và phân cách : 290 m 2 Mt đ gieo s: Khong cách gieo trng: 70 cm x 25cm. Mt đ: 57.142 cây/ha. 2.3.1.2. Thí nghim 2: Nghiên cu nh hưng ca các liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn kh năng chu hn cho cây ngơ và hiu qu kinh t. Gm 5 cơng thc phân bĩn trên cùng mt nn đm, lân nhưng khác nhau v hàm lưng kali các thi kỳ bĩn. Cơng thc 1: (Áp dng theo quy trình thí nghim ca Trung tâm khuyn nơng tnh Đăk Lăk) làm đi chng Lưng phân bĩn cho 1 ha: + Phân chung: 10 tn
29 + Đm: 140N (tương đương 350kg đm Urê) + Lân: 60 P 2O5 (tương đương 350kg lân Vân Đin) + Kali: 90 K 2O (tương đương 150kg phân Kaliclorua) Cơng thc 2: tăng 10% Kali ch tp trung cho bĩn thúc ln 2 và ln 3. Cơng thc 3: tăng 20% Kali ch tp trung cho bĩn thúc ln 2 và ln 3. Cơng thc 4: tăng 30% Kali ch tp trung cho bĩn thúc ln 2 và ln 3. Cơng thc 5: tăng 40% Kali ch tp trung cho bĩn thúc ln 2 và ln 3. Quy mơ thí nghim: Tng s ơ thí nghim : 15 Tng din tích ơ thí nghim: (2,8 X 5) : 14 m 2 Tng din tích lơ thí nghim : 210 m 2 Din tích bo v và phân cách : 290 m 2 Mt đ gieo s: Khong cách gieo trng: 70 cm x 25cm. Mt đ: 57.142 cây/ha. Sơ đ b trí thí nghim: LN1 CT 1 CT2.1 CT3.1 CT4.1 CT5.1 LN2 CT2.1 CT3.1 CT4.1 CT5.1 CT 1 LN3 CT3.1 CT4.1 CT5.1 CT 1 CT2.1 Quy trình k thut áp dng Làm đt: + Thu dn tàn dư thc vt, phay đt tơi xp trưc khi gieo ht + Phân lơ thí nghim theo sơ đ Bĩn phân làm c: + Bĩn phân Bĩn lĩt : 10 tn phân chung + 100% phân lân.
30 Bĩn thúc : + Bĩn thúc 1 Khi cây ngơ cĩ 3 – 4 lá (sau gieo 15 – 17 ngày): bĩn 20% đm + 20% kali. Cày cách gc 10 cm, b phân và lp đt. + Bĩn thúc 2 Khi cây ngơ cĩ 7 – 9 lá (sau gieo 30 35 ngày): bĩn 40% đm + 40% kali. Cày cách gc 1015cm, b phân và lp đt. + Bĩn thúc 3 Khi cây ngơ xốy nõn (sau gieo 40 45 ngày): bĩn 40% đm + 40% kali. Cày cách gc 1520cm, b phân và lp đt. Đi vi thí nghim 2, hàm lưng kali tăng so vi đi chng đưc chia đu cho ln bĩn thúc đt 2 và 3. Kt hp làm c, xi xáo, lp phân, vun gc theo 3 ln bĩn thúc. Thi v gieo ht + Ngày gieo: 20/09/2009 (b trí lch v so vi thi v ca Trung tâm khuyn nơng tnh Đăk Lăk khuyn cáo 35 ngày) + Gieo 2 ht/hc, sau 10 – 12 ngày ta cha 1 cây/hc 2.3.2. Thi tit giai đon thí nghim Thi tit giai đon thí nghim đưc trình bày bng 2.2 Bng 2.2: S liu thi tit giai đon thí nghim Yu t khí hu Tháng 8 Tháng 9 Tháng 10 Tháng 11 Tháng 12 Nhit đ ( 0C) 25,96 23,39 24,5 23 22,2 Lưng mưa (mm) 310,1 298,6 218,2 183,9 3,2 Đ m khơng khí(%) 89,0 88,0 86,0 81,0 80,0 Lưng bc hơi (mm) 62,4 67,5 83,3 130,9 187,1 S ngày mưa (ngày) 22,0 25,0 12,0 9,0 4,0 Tc đ giĩ (m/s) 2,0 2,0 4,0 4,0 3,0 S gi nng (gi) 142,2 187,1 211,5 251,2 255 Ngun: Trung tâm Khí tưng thy văn Krơng Pc, 2009. Qua bng 2.2 cho thy, nhit đ các tháng thí nghim bin đng t 22,2 0C đn 24,5 0C, phù hp cho s sinh trưng và phát trin ca cây ngơ.
31 Lưng mưa: tháng 9 lưng mưa ln nht (298,6 mm) ch yu tp trung vào 7 ngày cui ca tháng, thi gian trưc đĩ lưng mưa khơng đáng k. Tháng 10 lưng mưa (218,2 mm) ch yu tp trung vào ngày th 9, 17 và 23 ca tháng. Tháng 11 lưng mưa (183,9 mm), ch yu tp trung vào ngày th 2 và 3 ca tháng và ngưng mưa t ngày th 8 đn cui tháng. Tháng 12 khơ hn, lưng mưa (3,2mm). Như vy lưng mưa khơng đu, tháng 11 và 12 khi cây ngơ vào chín sáp và chín sa khơng cĩ mưa. Đ m khơng khí trong thi gian thí nghim bin đng t 80% đn 88%, phù hp cho s sinh trưng và phát trin ca cây ngơ. Lưng bc hơi cao nht là tháng 12 (187,1mm), k đn là tháng 11 (130,9 mm), tháng 9 và tháng 10 bin đng t 67,5 đn 83,3 mm. Phn ánh tình trng hn hán din ra t gia tháng 11. Tc đ giĩ bin đng t 24 m/s, trong tháng 10 và đu tháng 11 cĩ giĩ bão nh hưng xu đn sinh trưng và phát trin, làm cho cây d đ ngã. S gi nng tăng dn t tháng 9 đn tháng 12 (t 187,1 gi đn 255 gi). S gi nng tháng 11, 12 khá cao, thun li cho quá trình quang hp. Thi tit t tháng 9 đn tháng 12 phù hp vi sinh trưng ca cây ngơ. Tr lưng mưa trong thi gian thí nghim thp, phân b khơng đu, xy ra nhiu đt tiu hn, hn đn sm vào đu tháng 11 ngay trong giai đon cây ngơ chưa tr c, đây là giai đon cây ngơ cn nhiu nưc đ phát trin và cu thành năng sut sau này. Ngồi ra cĩ 2 đt bão vào gia tháng 10 và đu tháng 11 làm nh hưng xu đn sinh trưng và phát trin ca cây ngơ. Như vy, thi gian b trí thí nghim phù hp vi ý đ: to ra điu kin khơ hn t nhiên đ đánh giá giá tr ca phân kali đn sinh trưng và năng sut ngơ. 2.3.3. Phương pháp ly mu Mu đt: + Trưc thí nghim: ly năm đim chéo gĩc tồn b khu vc thí nghim, sau đĩ trn đu ly mt mu đi din.
32 + Sau thí nghim: mi 1 ơ thí nghim ly 3 đim theo đưng chéo ca hình ch nht, sau đĩ trn đu ly mt mu đi din. + Trong thi gian thí nghim, mi mt ơ thí nghim ly 1 mu tâm đưng chéo hình ch nht. + Cách ly mu: đào phu din đt theo hình phu tng 030cm, sau đĩ gt mt lp mng t trên xung dưi, trn đu và ly 0,5 kg đt. Đi vi đo đ m đt tng 3050 cm cũng làm tương t như cách trên. Mu lá: ly lá bánh t, ly 3 lá trên 3 cây ba đim trên đưng chéo ca ơ thí nghim, phn gia ca lá, ct lá theo yêu cu, trn đu và ly mu đi din. Mu r: ly r tng 0 – 30cm, nhng phn tp trung nhiu lơng hút. Trong mt ơ ly 3 cây ti 3 đim theo đưng chéo hình ch nht, sau đĩ trn đu và ly 1 mu. 2.3.4. Phân tích các ch tiêu v đt Ti Trung tâm nghiên cu đt, phân bĩn và mơi trưng Tây nguyên pH KCl : dùng KCl 1N tác đng vào đt theo t l đt/dung dch là 1/2,5, sau đĩ đ lng và đo trên máy pH meter. Hu cơ tng s (%): xác đnh bng phương pháp Walkley Black. Đm tng s (%): xác đnh bng phương pháp Kjeldahl. Lân tng s (%): xác đnh bng phương pháp so màu sau khi cơng phá mu bng H 2SO 4 đm đc vi xúc tác là HClO 4 70%, lên màu dch lc bng molipdat amon, dùng hydrazin sunfat làm cht kh. Dùng Na 2S2O3 đ chuyn Fe 3+ thành Fe 2+ khi lên màu ri đo trên máy quang ph k. Lân d tiêu (mg/100g đt): xác đnh bng phương pháp Oniani. Kali tng s (%): xác đnh bng phương pháp quang k ngn la sau khi cơng phá mu bng H 2SO 4 đm đc vi xúc tác là HClO 4 70% lên th tích dch lc ri đo trên máy quang k ngn la. Kali d tiêu (mg/100g đt): xác đnh bng dch chit amon acetat (CH 3COONH 4) 1N cĩ pH = 7.
33 Ca 2+ , Mg 2+ : xác đnh bng Trilon B. Dùng KCl 1N đ đy Ca 2+ , Mg 2+ ra khi phc h hp thu ca đt, t l đt / dung dch là 1/5. Chun đ bng Trilon B 0,05N vi ch th murexit và chromogenden. 2.3.5. Đo, đm các ch tiêu sinh trưng Thi gian sinh trưng: theo dõi thi gian ny mm, thi gian tr c, thi gian gieo đn tung phn, thi gian thu hoch. Thi gian ny mm: thi gian t lúc gieo cho đn khi cĩ 50% s cây nhú lên mt đt. Thi gian tr c: thi gian t lúc gieo cho đn khi cĩ 50% s cây cĩ c dài 35 cm. Thi gian tung phn: thi gian t lúc gieo cho đn khi cĩ 50% s cây cĩ c tung phn. Thi gian đn thu hoch (thi gian sinh trưng): thi gian t lúc gieo cho đn khi cĩ 90% s cây cĩ bp ngơ cĩ lá bi chuyn sang màu vàng. Chiu cao cây (cm): đo bng thưc dây, đo t gc sát mt đt đn mút lá cao nht đ tính chiu cao tng thi kỳ. Đo chiu cao cây cui cùng t gc sát mt đt đn đim phân nhánh c đu tiên, đnh kỳ thi gian đo: 15 ngày/ln. Mi ơ chn 10 cây 5 đim chéo gĩc, ly hàng th 2 và 3 (khơng tính 2 hàng bên ngồi), sau đĩ ly trung bình, đánh du s cây theo dõi. Tc đ tăng trưng chiu cao cây đưc tính theo cơng thc: Tc đ H2 – H1 Tăng trưng chiu cao cây = (cm/cây/ngày) t Trong đĩ: H 1: Chiu cao cây đo ln 1 H2: Chiu cao cây đo ln 2 t : thi gian gia 2 ln đo Đưng kính thân (cm): Đo lĩng th 3 t dưi lên thi kỳ chun b thu hoch. 2.3.6. Đánh giá kh năng chu hn ca cây qua sc hút nưc ca lá và r
34 Xác đnh sc hút nưc ca lá thơng qua áp sut thm thu theo phương pháp Sacdacơp [10]. Thc hin ti b mơn Sinh hc thc vt, trưng Đi hc Tây Nguyên. Đnh kỳ theo dõi: 3ln. + Ln 1: sau bĩn phân đt 1: 15 ngày (30 ngày sau gieo). + Ln 2: sau bĩn phân đt 2: 15 ngày (45 ngày sau gieo). + Ln 3: sau bĩn phân đt 3: 15 ngày (60 ngày sau gieo). Phương pháp: đưa mt phn din tích lá nht đnh vào các dung dch cĩ nng đ cht tan khác nhau, cht tan đĩ cây khơng s dng (lá khơng hút cht tan đĩ). Tính sc hút nưc ca lá thơng qua phương trình: S = CTRi Trong đĩ: C: nng đ cht tan ca dung dch (M) S: sc hút nưc (atm) T: nhit đ tuyt đi = t 0C + 273 R: hng s = 0,082 i: h s phân li ca cht tan (saccarose: i = 1) Xác đnh sc hút nưc ca r thơng qua áp sut thm thu theo phương pháp Sacdacơp [10]. Thc hin ti b mơn Sinh hc thc vt, trưng Đi hc Tây Nguyên. Theo dõi 1 ln giai đon chu hn, 15 ngày sau khi bĩn phân đt 3 (45 ngày sau gieo) 2.3.7. Đánh giá ch s din tích lá và hàm lưng dip lc qua các cơng thc Din tích lá, ch s din tích lá theo dõi 15 ngày 1 ln, mi 1 cơng thc theo dõi tt c các lá trên cây ca 10 cây 5 đim chéo gĩc. * Din tích lá đưc tính theo cơng thc: S = D x R x 0,7 Trong đĩ: D: Chiu dài ca lá (cm) R: Chiu rng ca lá (cm)
35 0,7: Là h s điu chnh k *Ch s din tích lá: Din tích lá (m 2) LAI (Leaf area Index) = (m 2 lá / m 2 đt) Din tích đt (m 2) Đo hàm lưng dip lc bng phương pháp quang ph hp ph ti Trung tâm Nghiên cu đt, phân bĩn và mơi trưng Tây nguyên. S hiu máy: Labomed, inC. Hãng: Spectro 22RS Đnh kỳ theo dõi: 3ln. + Ln 1: Sau bĩn phân đt 1: 15 ngày (30 ngày sau gieo). + Ln 2: Sau bĩn phân đt 2: 15 ngày (45 ngày sau gieo). + Ln 3: Sau bĩn phân đt 3: 15 ngày (60 ngày sau gieo). + Đo quang ph hp ph ánh sáng trên các bưc sĩng 664 nm, 647 nm. + Tính hàm lưng sc t dung dch theo cơng thc [10]. dla = 11,78 D 664 – 2,29D 647 dlb = 20,05 D 647 4,77 D 664 Dip lc tng s = dla + dlb Đơn v tính: mg dip lc/1g lá tươi 2.3.8. Theo dõi đ m đt Xác đnh đ m ca đt theo thi gian: gieo, chun b tr c, chín sa và vào chc. Cân sy khơ tính đ m %. 2.3.9. Theo dõi kh năng chng chu sâu bnh Các ch tiêu Sâu Bnh: phương pháp điu tra phát hin sâu, bnh hi cây trng theo tiêu chun ca Cc Bo v thc vt [5], [6] Sâu đc thân, đc bp: + Cp 1: 15% s cây, s bp b sâu. + Cp 3: t 16 > 25% s cây, s bp b sâu. + Cp 4: t 26 > 35% s cây, s bp b sâu.
36 + Cp 5: t 36 > 50% s cây, s bp b sâu. Rp c: + Cp 1: 15% s lá b rp. + Cp 3: t 16 > 30% s lá b rp. + Cp 4: t 31 > 50% s lá b rp. + Cp 5: > 50% s lá b rp. Bnh khơ vn: + T l bnh (TLB%): tính % s cây b bnh trong ơ. + Ch s bnh (CSB%): CSB (%) = (4n 1 + 3n 2 + 2n 3 + n 4)/N x 4 n1: s cây cĩ b lá bp b bnh. n2: s cây cĩ b lá th nht dưi lá bp b bnh. n3: s cây cĩ b lá th hai dưi lá bp b bnh. n4: s cây cĩ b lá th ba dưi lá bp b bnh. N: tng s cây theo dõi. 2.3.10. Các yu t cu thành năng sut S bp hu hiu trên cây: đưc tính bng cách đm s bp trên 10 cây theo dõi t đu 5 đim chéo gĩc ca ơ thí nghim, ri sau đĩ tính s bp hu hiu trên cây. S hàng ht/bp: tính hàng ht khi cĩ 50% s ht so vi hàng dài nht. S ht trên hàng: đm theo hàng ht cĩ chiu dài trung bình trên bp. Chiu dài bp (cm): đưc đo t phn bp cĩ hàng ht dài trung bình, đo t cui bp đn đnh đu ca hàng ht. T l ht/bp (%): cân trng lưng 5 bp trưc khi tách ht, cân trng lưng ht ngay sau khi tách, sau đĩ tính t l ht/bp. Đưng kính bp (cm): đo phn gia ca bp. Khi lưng 1000 ht (g): s dng cân chuyên dng đo đ m 14%. Năng sut lý thuyt (NSLT) m đ 14% trên ơ tính theo cơng thc:
37 NSLT (t/ha) = S cây/ha x TLBHH x S h/h x S h/b x P 1000 / 10.000 Trong đĩ: TLBHH: là t l bp hu hiu. h/h: là s ht/hàng h/b: là s hàng ht/bp P1000 : là trng lưng 1000 ht (g) Năng sut thc thu (NSTT): Do s cây trên ơ thí nghim b ly đi din tích lá nhiu đ đo sc hút nưc và tính hàm lưng dip lc. Nên ch ly s cây khơng b ly mu lá đ đo đm các ch tiêu, sau đĩ tính năng sut lý thuyt, năng sut thc thu bng cách quy đi theo t l %. 2.3.11. Phương pháp tính tốn và x lý s liu Tính hiu qu kinh t ca các cơng thc. RAVC = GR – TC Trong đĩ: RAVC: Là li nhun (RAVC – Return Above Variable Cost) GR: Tng thu nhp thun (GR – Gross Return) TC: Tng chi phí kh bin (TC – Total Variable Cost) Và t sut li nhun tồn phn = (GR – TC)/TC Kt qu thí nghim đưc x lý theo phn mm : Excel và IRRSTAT
38 Chương 3 KT QU VÀ THO LUN 3.1. nh hưng ca liu lưng kali đn sinh trưng ca cây ngơ Thi gian sinh trưng ca mt ging ngơ thay đi theo tng vùng sinh thái khí hu, tng v mùa, k thut gieo trng, ch đ thâm canh khác nhau, Vic xác đnh chính xác thi gian sinh trưng là mt trong nhng vn đ ht sc quan trng trong sn xut nơng nghip. Trên cơ s đĩ ngưi ta xác đnh đưc các yêu cu k thut cn thit cho cây trng. Đng thi, giúp nơng dân ch đng b trí thi v hp lý đ tn dng tt các điu kin ngoi cnh ca tng vùng sn xut c th nhm mang li hiu qu kinh t cao nht. 3.1.1. nh hưng ca các cơng thc phân bĩn kali khác nhau đn thi gian sinh trưng ca ging ngơ CP 888 Bng 3.1 : nh hưng ca các cơng thc phân bĩn kali khác nhau đn thi gian sinh trưng ca ging ngơ CP 888 (ngày sau gieo) Thi gian gieo Thi gian gieo Thi gian gieo Thi gian gieo CT đn ny mm đn tr c đn tung phn đn thu hoch (ngày) (ngày) (ngày) (ngày) CT1 5 57 60 98 CT2 5 57 60 100 CT3 5 58 61 102 CT4 5 59 62 102 CT5 5 60 63 104 Giai đon t gieo đn mc (5 ngày), đây là giai đon cây con ly cht dinh dưng ch yu t ni nhũ ca ht và s phát trin ca cây ph thuc vào các yu t như cht lưng ht ging, k thut làm đt và điu kin ngoi cnh. Tác dng ca giai đon này, là to cho cây con cĩ sc sng cao, th hin s đng đu ca c rung.
39 Qua bng 3.1 cho thy, tăng hàm lưng kali t 10% đn 40%, thi gian t gieo đn tr c (57 – 60 ngày), tung phn ( 60 – 63 ngày) và thu hoch (98 – 104 ngày) ca các cơng thc tăng dn. Như vy, hàm lưng kali tăng giúp cho cây ngơ chng chu hn tt hơn và thi gian sinh trưng đưc kéo dài. 3.1.2. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn thi gian sinh trưng ca ging ngơ CP 888 Bng 3.2: nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn thi gian sinh trưng ca ging ngơ CP 888 (ngày sau gieo) Thi gian gieo Thi gian gieo Thi gian gieo Thi gian gieo CT đn ny mm đn tr c đn tung phn đn thu hoch (ngày) (ngày) (ngày) (ngày) CT1 5 57 60 98 CT2.1 5 57 60 99 CT3.1 5 59 61 104 CT4.1 5 61 63 105 CT5.1 5 61 63 105 Qua bng 3.2 cho thy, giai đon t gieo đn mc, tt c các cơng thc thí nghim đu cĩ thi gian mc là 5 ngày sau gieo. Khi tăng hàm lưng kali t 10% đn 40%, thi gian các giai đon sinh trưng, sinh thc cũng kéo dài ra. Tuy nhiên, nu tăng hàm lưng phân kali tp trung vào ln bĩn thúc 2 và 3 thì thi gian ca các giai đon trên dài hơn so vi tăng hàm lưng kali chia đu cho 3 giai đon bĩn. T giai đon tr c đn giai đon thu hoch, giai đon này nhy cm và cn nưc nht đi vi cây ngơ, đc bit t khi tr c đn chín sa [33]. Kt qu thí nghim trên cho thy, càng tăng hàm lưng kali giai đon cây ngơ bưc vào giai đon sinh thc thì kh năng chu hn càng cao và kéo dài đưc thi gian sinh trưng ca cây, khong cách gia thi gian tr c và tung phn càng rút ngn.
40 3.1.3. nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau đn tc đ tăng trưng chiu cao cây Bng 3.3: nh hưng ca các cơng thc phân bĩn kali khác nhau đn tc đ tăng trưng chiu cao cây ca ging ngơ CP 888 Tc đ tăng trưng chiu cao cây qua các giai đon(cm/ngày) CT 30 ngày sau gieo 45 ngày sau gieo 60 ngày sau gieo CT1 4,21 4,25 0,71 CT2 4,27 4,35 0,87 CT3 4,22 4,62 1,32 CT4 4,46 4,51 1,44 CT5 4,25 4,36 1,37 Chiu cao cây ngơ là ch tiêu phn ánh s sinh trưng và phát trin ca cây ngơ. giai đon 30 và 45 ngày sau gieo, tc đ tăng trưng chiu cao cây gia các cơng thc qua 2 giai đon tương đương nhau, cĩ s khác bit nhưng chênh lch khơng ln và đu cao hơn so vi đi chng, bin đng t 4,21 đn 4,62 cm/ngày. TC Đ TĂNG TRƯNG CHIU CAO CÂY 5 4.5 4 3.5 CT1 3 CT2 2.5 CT3 cm/ngày CT4 2 CT5 1.5 1 0.5 0 30 NSG 45 NSG 60 NSG S NGÀY SAU GIEO Hình 3.1: Tc đ tăng trưng chiu cao cây qua các cơng thc bĩn kali khác nhau
41 giai đon 60 ngày sau gieo, cĩ s khác bit ln v tc đ tăng trưng chiêù cao cây gia các cơng thc. Tăng hàm lưng kali, tc đ tăng trưng chiu cao cây tăng, đc bit CT4. Như vy, giai đon 30 và 45 ngày là giai đon cây ngơ chưa chu nh hưng bi hn hán nên các cơng thc bĩn kali khác nhau nh hưng khơng rõ rt đn tc đ tăng trưng chiu cao cây [17]. Giai đon 60 ngày sau gieo, giai đon cây ngơ bt đu chu nh hưng bi hn thì tăng hàm lưng kali đã làm tăng tc đ tăng trưng chiu cao cây [50]. 3.1.4. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn tc đ tăng trưng chiu cao cây Bng 3.4: nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn tc đ tăng trưng chiu cao cây ca ging ngơ CP 888 Tc đ tăng trưng chiu cao cây qua các giai đon(cm/ngày) CT 30 ngày sau gieo 45 ngày sau gieo 60 ngày sau gieo CT1 4,17 4,32 0,71 CT2.1 3,79 3,97 1,20 CT3.1 3,96 4,10 1,90 CT4.1 4,08 4,12 2,13 CT5.1 4,30 4,50 1,90 Khi tăng hàm lưng kali chia đu cho 2 giai đon bĩn thúc ln 2 và 3, giai đon 30 và 45 ngày sau gieo, kt qu thu đưc tương t như thí nghim tăng hàm hàm lưng kali chia đu cho 3 giai đon bĩn thúc. Nhưng giai đon 60 ngày sau gieo, tc đ tăng trưng chiu cao cây cĩ s tăng mnh hơn nhiu (bng 3.3, bng 3.4). Như vy, thi đim bĩn phân kali tp trung cho ln bĩn thúc 2 và 3 thì cây sinh trưng tt hơn.
42 TC Đ TĂNG TRƯNG CHIU CAO CÂY 5 4,5 4 3,5 CT1 3 CT2.1 2,5 CT3.1 cm/ngày CT4.1 2 CT5.1 1,5 1 0,5 0 30 NSG 45 NSG 60 NSG S NGÀY SAU GIEO Hình 3.2: Tc đ tăng trưng chiu cao cây qua liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau 3.1.5. nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau đn chiu cao cây và đưng kính thân Bng 3.5: nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau đn chiu cao cây và đưng kính thân Chiu cao cây (cm) Đưng Cơng thc 15 ngày 30 ngày sau 45 ngày sau 60 ngày sau kính thân sau gieo gieo gieo gieo (cm) CT1 30,4 93,5 156,3 176,8a 2,46a CT2 29,6 93,6 158,8 178,6a 2,49a CT3 30,4 93,7 163,1 184,7a 2,51a CT4 30,4 97,3 165,1 175,8a 2,56a CT5 29,8 86,1 151,6 164,7a 2,57a LSD 5% 27,9 0,113 CV% 8,7 2,5
43 Chiu cao cây ph thuc vào đc tính ca ging và điu kin ngoi cnh, nĩ phn ánh kh năng sinh trưng ca cây trng. Chiu cao cây qua các giai đon, đưng kính thân (ch theo dõi giai đon thu hoch) cĩ s khác bit khơng đáng k và khơng cĩ ý nghĩa v mt thng kê. Điu đĩ đã chng t, chiu cao cây và đưng kính thân ch yu ph thuc vào ging (bng 3.5). BIU Đ ĐƯNG KÍNH THÂN 2.58 2.56 2.54 2.52 CT1 2.5 CT2 CT3 cm 2.48 CT4 2.46 CT5 2.44 2.42 2.4 CƠNG THC Hình 3.3: Biu đ đưng kính thân dưi nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau ĐNG THÁI TĂNG TRƯNG CHIU CAO CÂY 200 180 160 140 CT1 120 CT2 100 CT3 cm 80 CT4 CT5 60 40 20 0 15 NSG 30 NSG 45 NSG 60 NSG S NGÀY SAU GIEO Hình 3.4: Đng thái tăng trưng chiu cao cây dưi nh hưng ca các cơng thc bĩn kali khác nhau
44 3.1.6. nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn chiu cao cây và đưng kính thân Bng 3.6: nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau đn chiu cao cây và đưng kính thân Chiu cao cây (cm) Đưng Cơng thc 15 ngày 30 ngày 45 ngày 60 ngày sau kính thân sau gieo sau gieo sau gieo gieo (cm) CT1 30,6 93,1 158,0 190,0a 2,56a CT2 .1 29,9 93,4 153,0 180,0a 2,54a CT3.1 29,0 99,5 161,0 189,7a 2,57a CT4.1 30,3 97,0 159,7 188,1a 2,56a CT5.1 30,7 99,1 166,7 192,5a 2,58a LSD 5% 15,98 0,155 CV% 4,7 3,3 Qua bng 3.6 cho thy, chiu cao cây qua các giai đon theo dõi và đưng kính thân khơng cĩ s khác bit gia các cơng thc, khơng cĩ ý nghĩa v mt thng kê. ĐNG THÁI TĂNG TRƯNG CHIU CAO CÂY 250 200 CT1 150 CT2.1 CT3.1 cm 100 CT4.1 CT5.1 50 0 15 NSG 30 NSG 45 NSG 60 NSG S NGÀY SAU GIEO Hình 3.5: Đng thái tăng trưng chiu cao cây dưi nh hưng ca liu lưng và thi đim bĩn kali khác nhau