Luận văn Thực trạng và giải pháp quản lý khu rừng phòng hộ vành đai biên giới tỉnh Đắk Nông

Nội dung text: Luận văn Thực trạng và giải pháp quản lý khu rừng phòng hộ vành đai biên giới tỉnh Đắk Nông

1. B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN BÙI ĐC LUÂN THC TRNG VÀ GII PHÁP QUN LÝ KHU RNG PHÒNG H VÀNH ĐAI BIÊN GII TNH ĐK NÔNG LUN VĂN THC SĨ KHOA HC LÂM NGHIP Bu ôn Ma Thut 2010
2. B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN BÙI ĐC LUÂN THC TRNG VÀ GII PHÁP QUN LÝ KHU RNG PHÒNG H VÀNH ĐAI BIÊN GII TNH ĐĂK NÔNG Chuyªn ngµnh: L©m häc M· sè: 60.62.60 LUN VĂN THC SĨ KHOA HC LÂM NGHIP Ngưi hưng dn khoa hc: TS. Nguyn Xuân Thanh Bu ôn Ma Thut 2010
3. LI CM ƠN Lun văn này ñưc hoàn thành ti Trưng ñi hc Tây Nguyên theo chương trình ñào to cao hc Lâm nghip khóa II, giai ñon 2007 2010. Trong quá trình hc tp và hoàn thành lun văn, tác gi ñã nhn ñưc s quan tâm giúp ñ ca Ban giám hiu, Phòng Đào to sau ñi hc, Khoa Nông lâm, các thy, cô giáo Trưng Đi hc Tây Nguyên, Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đk Nông, nhân dp này tác gi xin chân thành cm ơn v s giúp ñ quý báu ñó. Trưc ht, tác gi xin chân thành cm ơn ti TS. Nguyn Xuân Thanh Ngưi hưng dn khoa hc, ñã trc tip hưng dn, giúp ñ tác gi trong sut thi gian thc hin và hoàn thành lun văn. Xin cm ơn PGS.TS. Võ Đi Hi ñã cung cp nhiu thông tin quý báu cho lun văn. Tác gi xin chân thành cm ơn Trung tâm Quy hoch Kho sát Thit k Nông Lâm nghip tnh Đk Nông ñã to ñiu kin thun li cho tác gi hc tp và hoàn thành lun văn. Xin chân thành cm ơn Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đk Nông và các Đn Biên Phòng nơi tác gi nghiên cu ñã cung cp thông tin, tư liu cn thit cũng như to ñiu kin cho tác gi thu thp s liu ngoi nghip phc v cho lun văn. Cui cùng tác gi xin chân thành cm ơn các ñng nghip, bn bè và ngưi thân trong gia ñình ñã giúp ñ ñng viên tác gi trong sut thi gian hc tp và hoàn thành lun văn. Đk Nông, tháng 9 năm 2010 Tác gi Bùi Đc Luân
4. MC LC Trang ĐT VN Đ 1 Chương 1 TNG QUAN VN Đ NGHIÊN CU 3 1.1. Trên th gii 3 1.1.1. Các bin pháp qun lý rng 3 1.1.2. S dng ñt vùng phòng h 5 1.1.3. Gii pháp k thut phc hi rng phòng h 7 1.2. Vit Nam 9 1.2.1. Các bin pháp qun lý rng 9 1.2.2. S dng ñt vùng phòng h 13 1.2.3. Các gii pháp k thut phc hi rng phòng h 14 1.3. Nhn xét và ñánh giá chung 16 Chương 2 MC TIÊU, ĐI TƯNG, PHM VI, NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 18 2.1. Mc tiêu nghiên cu 18 2.2. Gii hn nghiên cu 18 2.3. Ni dung nghiên cu 18 2.4. Phương pháp nghiên cu 19 2.4.1. Cách tip cn, quan ñim và phương hưng gii quyt vn ñ 19 2.4.2. Phương pháp nghiên cu c th 22 2.4.2.1. Thu thp các thông tin, s liu và kt qu nghiên cu ñã có 22 2.4.2.2. Phương pháp ñánh giá nhanh nông thôn RRA và ñánh giá nông thôn có s tham gia PRA 22 2.4.2.3. Phương pháp chuyên gia 24 2.4.3. Phương pháp phân tích thông tin và x lý s liu 25 Chương 3 ĐIU KIN T NHIÊN, KINH T XÃ HI KHU VC NGHIÊN CU 26
5. 3.1. Điu kin t nhiên 26 3.1.1. V trí ña lý và ranh gii 26 3.1.2. Đa hình 26 3.1.3. Đt ñai 27 3.1.4. Khí hu, thu văn 28 3.1.5. Tài nguyên rng 29 3.2. Điu kin kinh t xã hi 31 3.2.1. Dân s và lao ñng 31 3.2.2. Thành phn dân tc 31 3.2.3.Tình hình kinh t và ñi sng 32 3.2.3.1. Sn xut Nông nghip 32 3.2.3.2. Lâm Nghip 33 3.2.4. Cơ s h tng 33 3.3. Đánh giá thun li, khó khăn ca ñiu kin t nhiên, kinh t xã hi ca khu vc nghiên cu ti công tác qun lý bo v rng 34 Chương 4 KT QU NGHIÊN CU VÀ THO LUN 36 4.1. Phân tích nh hưng ca các yu t t nhiên, kinh t xã hi ñn công tác qun lý rng ti khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông 36 4.1.1. nh hưng ca các yu t t nhiên 36 4.1.2. nh hưng ca các yu t kinh t 40 4.1.2.1. nh hưng ca h tng cơ s kinh t xã hi 40 4.1.2.2. nh hưng ca ñu tư và thu nhp 41 4.1.2.3. nh hưng ca th trưng 41 4.1.3. nh hưng ca các yu t xã hi 42 4.1.3.1. nh hưng ca dân s, dân tc, lao ñng và s phân b dân cư 42 4.1.3.2. nh hưng ca dân trí, nhn thc 43 4.1.3.3. nh hưng ca phong tc tp quán 43 4.1.3.4. nh hưng ca chính sách 44
6. 4.2. Đánh giá thc trng công tác qun lý rng khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông 45 4.2.1. Các mi ñe da ti khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông 45 4.2.1.1. Phá rng ñt nương làm ry, xâm ln ñt rng canh tá c 47 4.2.1.2. Chăn th gia súc không theo quy hoch 48 4.2.1.3. Săn bn ñng vt hoang dã 49 4.2.1.4. Khai thác g trái phép 49 4.2.1.5. Tình hình vi phm trong khai thác lâm sn ngoài g 50 4.2.1.6. Cháy rng 50 4.2.2. Thc trng v cơ cu t chc và tim lc ca Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông 51 4.2.2.1. Cơ cu t chc ca Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông 51 4.2.2.2. Tim lc ca Ban qun lý 54 4.2.3. Thc trng qun lý, bo v và phát trin rng Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông 55 4.2.3.1. Thc trng qun lý, bo v tài nguyên rng 55 4.2.3.2. Thc trng v phát trin tài nguyên rng 60 4.2.4. Tình hình khai thác, s dng rng 61 4.2.5. Thc trng v tình hình an ninh biên gii 62 4.3. Phân tích vai trò ca các bên có liên quan trong qun lý rng ti khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông 63 4.3.1. Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông 65 4.3.2. B ch huy b ñi biên phòng tnh Đăk Nông và các ñn biên phòng 65 4.3.3. Kim lâm Đăk Nông 66 4.3.4. Chi cc lâm nghip 66 4.3.5. Cng ñng thôn bn và chính quyn các xã 66
7. 4.4. Phân tích ñim mnh, ñim yu, cơ hi và thách thc ñi vi công tác qun lý rng ti khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông 67 4.5. Đ xut mt s gii pháp nhm tăng cưng công tác qun lý rng ti khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông 69 PHN: KT LUN, TN TI VÀ KIN NGH 72 1. Kt lun 72 2. Tn ti 74 3. Kin ngh 74 Tài liu tham kho PHN PH LC Ph lc 1: Danh sách nhng ngưi ñã tham gia phng vn, trao ñi Ph lc 2: Phiu ñiu tra phng vn cán b thuc ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông Ph lc 3: phiu phng vn h gia ñình sinh sng trong vùng rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đk Nông Ph lc 4: Phiu ñiu tra phng vn cán b, s quan ñn biên phòng
8. DANH MC CÁC BNG TT TÊN BNG Trang Bng 3.1 Tình hình dân s và lao ñng khu vc nghiên cu 31 Bng 3.2 Thành phn dân tc các xã thuc khu vc nghiên cu 32 Nhng thun li và khó khăn v ñiu kin t nhiên ca Bng 4.1 Khu RPH vành ñai biên gii tnh Đăk Nông có nh 36 hưng ti công tác qun lý rng . Bng 4.2 Các mi ñe do ti khu rng phòng h thuc Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông 46 Bng 4.3 Thng kê s v vi phm và din tích phá rng ñt nương làm ry 47 Bng 4.4 Din tích rng giao khoán QLBVR cho tng ñn biên phòng . 55 Bng 4.5 Tng hp kt qu vi phm trái phép tài nguyên rng ti Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii t 2008 57 2010 Bng 4.6 Tình hình trng mi rng Thông ba lá ca Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông giai 60 ñon 2008 7/2010 Bng 4.7 Phương thc qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông 62 Bng 4.8 Phân tích SWOT v qun lý rng ti khu vc nghiên cu 67 DANH MC CÁC HÌNH, SƠ Đ TT TÊN HÌNH, SƠ Đ Trang Sơ ñ 2.1 Sơ ñ phương hưng gii quyt vn ñ ca ñ tài 20 Hình 3.1 Rng lá rng thưng xanh 30 Hình 3.2 Rng bán thưng xanh 30 Hình 4.1 Dân cư sinh sng trong rng 43 Sơ ñ b máy t chc BQL rng phòng h vành ñai biên Sơ ñ 4.1 53 gii tnh Đk Nông biu th s tham gia ca các bên liên quan trong qun lý Sơ ñ 4.2 64 rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông
9. DANH MC CÁC KÝ HIU VÀ VIT TT TT Ký hiu Gii thích 1 NN&PTNT Nông nghip và phát trin nông thôn 2 PTR Phát trin rng 3 PCCCR Phòng cháy cha cháy rng 4 QLBV Qun lý bo v 5 QLBVR Qun lý bo v rng 6 SALT H thng k thut trên ñt dc 7 SWOT Đim mnh, ñim yu, cơ hi , thách thc 8 UBND y ban nhân dân
10. 1 ĐT VN Đ Rng nói chung và rng phòng h nói riêng gi vai trò rt quan trng ñi vi cuc sng ca con ngưi như cung cp lâm sn, bo v môi trưng sinh thái, bo tn ña dng sinh hc, du lch cnh quan, góp phn vào bo v ch quyn lãnh th cũng như an ninh biên gii quc gia, Trong nhng năm qua din tích rng phòng h c nưc ñang b suy gim nghiêm trng c v s lưng ln cht lưng rng, làm nh hưng ti chc năng phòng h môi trưng và tính ña dng sinh hc ca rng. Mt phn nguyên nhân dn ñn vic rng phòng h b tàn phá như vy là do công tác qun lý rng vn còn nhiu hn ch. Rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đk Nông ñưc quy hoch nm trên ña bàn 04 huyn chy dài t Bc xung Nam là Cư Jut, Đk Mil, Đk Song và Tuy Đc, vi tng chiu dài 150 km và din tích t nhiên 10.070,3 ha. Toàn b ranh gii và din tích vành ñai khu rng phòng h nm chy dc theo biên gii Vit Nam Căm Pu Chia, vì vy còn ñưc gi là khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông. Đây là khu vc có v trí chin lưc quan trng v an ninh quc phòng ca tnh Đăk Nông nói riêng và ca c vùng Tây nguyên nói chung. Toàn b khu vc là mt h thng ña hình và thm thc vt ña dng và phong phú, bao gm các dng ña hình núi thp và núi trung bình, ñ dc tăng dn t Bc xung Nam, vi các kiu rng ñc trưng ca Tây Nguyên: Kiu rng lá rng thưng xanh mưa m nhit ñi, á nhit ñi, ñây là kiu rng kín tp trung ch yu các huyn phía Nam; Kiu rng thưa, khô, rng lá phân b ch yu các huyn phía Bc. Chính vì vy, rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông có mt v trí rt quan trng không ch ñm bo an ninh biên gii quc gia mà còn có tác dng trong vic phát huy tác dng phòng h môi trưng, bo tn ña dng sinh hc ca các h sinh thái rng. Trong nhng năm gn ñây tình hình an ninh biên gii din bin phc tp, mc dù Đng và Nhà nưc ñã có nhiu ch trương, bin pháp tích cc nhm ngăn chn tình trng phá rng, ñt nương làm ry, săn bt thú rng, xâm phm
11. 2 ñn hành lang biên gii, nhưng tình hình trên vn tip din vi chiu hưng gia tăng và phc tp. Cht lưng cũng như din tích rng vì th mà b suy gim, mt rng không nhng làm nh hưng ti chc năng phòng h môi trưng sinh thái mà còn làm gim tính ña dng sinh hc và an ninh biên gii. Khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đk Nông trưc ñây do các Công ty lâm nghip Đk Will, Đk Mil, Đk Song và Công ty lâm nghip Nam Tây Nguyên qun lý. Đn tháng 6 năm 2007 UBND tnh Đk Nông ban hành Quyt ñnh s 839/QĐUBND v vic thành lp Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii vi nhim v chính là qun lý bo v (QLBV) và phát trin rng (PTR). Tuy nhiên, thc t cho thy sau khi thành lp Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tình trng khai thác g, săn bt thú rng và vn chuyn lâm sn trái phép vn thưng xuyên din ra do công tác qun lý rng vn còn nhiu bt cp. T thc t ñó ñ góp phn nâng cao hiu qu công tác qun lý khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đk Nông, ñm bo c v mt phòng h cũng như ñáp ng ñưc nhim v v quc phòng, ñ tài: “Thc trng và gii pháp qun lý khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đk Nông ” ñt ra là ht sc cn thit, có ý nghĩa khoa hc và thc tin .
12. 3 Chương 1 TNG QUAN VN Đ NGHIÊN CU 1.1. Trên th gii 1.1.1. Các bin pháp qun lý rng S gia tăng dân s gây sc ép rt ln ñi vi tài nguyên rng, phương thc qun lý rng theo hưng tip cn ñơn mc ñích (ch chú ý ti khai thác bn vng tài nguyên g) ñã không còn phù hp na, xã hi loài ngưi bt ñu hưng ti mt phương thc qun lý rng mi mang tính bn vng hơn ñó là phương thc qun lý rng ña mc ñích. Qun lý rng theo hưng tip cn mi qun lý ña mc ñích là mt ñóng góp rt ñáng k cùng vi s phát trin ca ngành Lâm nghip, s phát trin ñó phi mang li li ích kinh t, môi trưng và xã hi, có th cân bng gia nhu cu hin ti và tương lai [25]. Giai ñon ñu th k XX, vai trò ca ngưi dân trong công tác qun lý rng chưa ñưc chú ý ti. Do vy, ngưi dân ch bit khai thác lâm sn và phá rng ly ñt canh tác nương ry mà không h quan tâm ti vic xây dng và phát trin vn rng dn ti tài nguyên rng trong giai ñon này b suy thoái nghiêm trng [41]. Vic qun lý rng theo phương thc tp trung ñã không mang li kt qu trong qun lý tài nguyên rng như mong mun ca các nhà qun lý, ngưi ta bt ñu nhn thy tm quan trng ca ngưi dân, cng ñng ña phương trong vic tham gia qun lý tài nguyên rng ñó là cơ s ca s ra ñi phương thc qun lý rng da vào cng ñng và khái nim ñng qun lý trong tài nguyên rng cũng ñưc ra ñi t ñó. Phương thc qun lý rng cng ñng xut hin ñu tiên n Đ và dn dn bin thái thành các hình thc qun lý khác nhau như lâm nghip trang tri, lâm nghip xã hi (Nêpan, Thái Lan, Philippines, ) [26]. Trong vic xây dng mi quan h ñng qun lý tài nguyên rng thì vai trò ca ngưi dân ñưc nhc ti nhiu hơn, vic ñng qun lý nhm gn cht quyn li vi nghĩa v ca ngưi dân khi tham gia qun lý rng, ñ ngưi dân thc s cm nhn ñưc vai trò làm ch ca mình ñi vi tài nguyên rng khi tham gia vào công tác qun lý rng. Nh vic thc hin theo phương thc qun lý rng da vào cng ñng,
13. 4 thc hin ñng qun lý trong vic chia s li ích mà ti n Đ ñã có hơn 63.000 nhóm t tham gia vào các chương trình trng mi 14 triu ha rng, mang li hiu qu tích cc trong vic phc hi và phát trin rng ca ñt nưc, góp phn gii quyt tranh chp, mâu thun v li ích gia nhà nưc và ngưi dân ña phương. Nam Phi ti vưn quc gia Richtersveld vic nghiên cu tìm ra phương thc hp tác qun lý vi cng ñng dân cư da trên hương ưc qun lý bo v rng, trong ñó ngưi dân cam kt bo v ña dng sinh hc trên ña phn ca mình còn chính quyn và ban qun lý h tr ngưi dân xây dng cơ s h tng và ci thin các ñiu kin kinh t xã hi khác ñã ñóng góp rt tích cc cho vic thc hin qun lý rng ti Vưn quc gia [38]. Chính sách ca nhà nưc v các gii pháp kinh t, xã hi có vai trò rt quan trng trong công tác qun lý rng. Mt trong nhng yu t quan trng quyt ñnh ti hiu qu ca công tác qun lý rng ñó là s rõ ràng trong quyn s dng/s hu rng và ñt rng. Nhiu kt qu nghiên cu cho thy nhng nơi mà quyn s hu/s dng v rng và ñt rng không ñưc xác ñnh rõ thì tài nguyên rng nhanh chóng b khai thác cn kit và chuyn sang các mc ñích s dng khác, không khuyn khích ñưc vic bo v ñt, tài nguyên thiên nhiên b khai thác quá mc vì li ích kinh t trưc mt. Vì vy, s tham gia ca các cng ñng trong qun lý và s dng ñt ñưc xem là mt trong nhng chìa khoá ñ nâng cao hiu qu s dng ñt. Mt s nghiên cu cho thy các mi quan h truyn thng trong xã hi có vai trò quan trng trong vic gii quyt nhng vn ñ v s hu/s dng tài nguyên (Laslo Pancel, 1993) [47]. Thông qua các nghiên cu và thc tin sn xut, chính ph các nưc ñã ñưa ra các chương trình quan trng như “Lâm nghip cng ñng”, các chính sách qun lý tài nguyên thiên nhiên và ñu chú trng ñn s tham gia ca ngưi dân, s phân cp và chuyn giao trách nhim qun lý tài nguyên sang các cng ñng ña phương và các nhóm s dng. Nhiu kt qu nghiên cu cho thy, mâu thun gia vic mun bo v rng và ñt rng ca nhà nưc và li ích ca cng
14. 5 ñng ña phương có th gây nên nhng xung ñt v s dng tài nguyên vùng rng và ñt rng phòng h ñu ngun cho các h thy ñin. Kt qu ca s canh tác nông nghip không hp lý dn ñn xói mòn và ra trôi ñt xung lòng h làm suy gim tui th ca h thu ñin. T thc t trên, mt s quc gia ñã ñưa ra các bin pháp chng xói mòn như: Bin pháp s dng ñt tng hp ñ kim soát xói mòn xung lòng h, ñng thi nâng cao năng sut cây trng và vt nuôi cho ngưi dân, bin pháp ñp b, trng cây theo ñưng ñng mc, trng băng cây phân xanh hay c lâu năm (Indonesia), canh tác trên ñt dc vi 4 mô hình SALT (Philippines). Như vy, có th thy rng ngưi dân ñóng mt vai trò ht sc quan trng trong s dng ñt bn vng và là nhân t quyt ñnh ti vic qun lý bo v, phc hi rng phòng h. Trung Quc, Chính ph khuyn khích s tham gia ca ngưi dân thông qua h thng hp ñng qun lý ñt (dn theo Vương Văn Quỳnh và cng s, 2000) [37]. Ngoài ra, thông qua các chính sách ñt ñai cũng ñã gii quyt ñưc vn ñ như thúc ñy kinh t, bình ñng và công bng xã hi, bo v môi trưng và s dng ñt bn vng (Ulrich,1996 ) (dn theo Nguyn Văn Hùng, 2002) [24]. Như vy, s h tr ca nhà nưc và các t chc, các chính sách v ñt ñai, da trên nhng mc tiêu cng c vai trò ca ngưi dân ña phương, trong ñó vic xác ñnh rõ quyn s hu/s dng ñt ñai ñưc coi như là cơ bn cho vic s dng ñt hiu qu, bn vng và bo v tài nguyên. 1.1.2. S dng ñt vùng phòng h Sc ép dân s lên tài nguyên ñt ñai ngày càng ln, vic dân s gia tăng ñòi hi con ngưi phi s dng trit ñ và có hiu qu mi din tích ñt vn có, do vy vic s dng ñt khu vc phòng h ñu ngun là không th tránh khi. Nhng thành tu v phân loi ñt và xây dng bn ñ ñt ñã ñưc s dng làm cơ s quan trng cho vic tăng năng sut và s dng ñt ñai mt cách có hiu qu. Tuy nhiên, vic s dng ñt vùng phòng h ñu ngun làm sao va mang li hiu qu kinh t ñáp ng nhu cu sng ca ngưi dân s ti mà li không làm gim vai trò phòng h ñu ngun ca rng là mt nhu cu thc t ñòi hi các nhà
15. 6 khoa hc phi quan tâm nghiên cu. Mô hình s dng ñt ñu tiên là du canh, ñt ñưc phát quang ñ canh tác trong mt thi gian ngn (Conklin, 1957). Du canh còn ñang ñưc xem xét như mt góc nhìn ñ qun lý tài nguyên rng, trong ñó có ñt ñai ñưc luân canh nhm khai thác năng lưng và vn dinh dưng ca h thc vt ñt ca hin trưng canh tác (Mc Grath, 1987) (Dn theo Nguyn Văn Hùng, 2002) [24]. Tuy nhiên, cùng vi s gia tăng nhanh chóng v dân s thì chu kỳ b hóa ñt ñai trong phương thc du canh ngày càng ngn dn, con ngưi bóc lt tim năng ca ñt mà không cung cp tr li nhm duy trì tim năng sn xut ñó, mt khác phương thc du canh dn theo hin tưng phá rng làm nương ry hu qu là din tích rng b suy gim nhanh chóng, gim ñ che ph và tăng din tích ñt trng ñi núi trc làm suy gim nghiêm trng vai trò phòng h môi trưng ca rng. Phát trin lên mt bưc na trong phương thc s dng ñt là s ra ñi ca phương thc Taungya. Phương thc Taungya ñưc ra ñi sau phương thc du canh vùng nhit ñi (Blanford, 1958). Đây là phương thc ñưc U. Pankle ñ xut năm 1806, theo ñó ñã trng xen cây nông nghip ngn ngày vào rng Tch ( Tectona grandis ) chưa khép tán. Sau này, h thng Taungya ci tin dn và ñưc coi như là mt h thng s dng ñt có hiu qu c v kinh t ln môi trưng sinh thái trên th gii (Nair, 1987). Mt phương thc s dng ñt khác ñưc King (1977) ñưa ra thay th phương thc Taungya Myanmar trên ñiu kin ñt dc ñi núi ñó là phương thc canh tác nông lâm kt hp. Đây là phương thc s dng ñt hp lý theo mt h canh tác: Trng cây nông nghip xen vi cây lâm nghip và cây làm thc ăn gia súc trên cùng mt khonh ñt (Landgreen và T.B.Raintree, 1983; King, 1979; Hurley, 1983; Nair, 1989; Chun K.Lai, 1991) (Dn theo Nguyn Văn Hùng, 2002) [24]. Tuy nhiên, mi nơi, mi châu lc vic áp dng phương thc này có khác nhau, ví d: Châu Á, trng xen cây nông nghip dưi tán rng mi trng trong my năm ñu; New Zealand và Australia, dưi dng rng và ñng c; Châu Phi và Châu M la tinh, dưi dng trng xen rng phòng h, cây ly ci và cây nông nghip,
16. 7 H thng k thut canh tác trên ñt dc (SALT) nhm s dng ñt dc bn vng ca Trung tâm ñi sng nông thôn Bapstit Mindanao Philippines năm 1970 xây dng gm 4 mô hình tng hp v k thut canh tác nông nghip bn vng trên ñt dc ñó là mô hình SALT 1, SALT 2, SALT 3, SALT 4, ñây là nhng mô hình tng hp da trên cơ s các bin pháp bo v ñt vi sn xut lương thc k thut canh tác nông nghip, lâm nghip và chăn nuôi trên ñt dc [36]. Ngoài ra, mi quc gia còn nghiên cu và ñ xut các mô hình thích ng riêng như: n Đ, phương thc s dng ñt ch yu là mô hình trng xen gia các loài cây công nghip, lương thc, g, tre na theo h thng nông lâm kt hp ñưc b trí rt khoa hc và cht ch có xem xét ñn ñiu kin kinh t xã hi c th nơi gây trng. Inñônêxia, công ty Lâm nghip nhà nưc chn ñt và hưng dn ngưi dân trng cây nông lâm nghip, sau hai năm nông dân s dng sn phm nông nghip và bàn giao li rng cho Công ty, mô hình làng Lâm nghip “Ladang” rt ñưc chú ý. 1.1.3. Gii pháp k thut phc hi rng phòng h T nhng năm 1930 gii pháp phc hi rng phòng h bng bin pháp tái sinh rng ñã ñưc nhiu tác gi quan tâm nghiên cu, trong ñó vn ñ ñưc quan tâm ñc bit là th h cây tái sinh có t thành ging hay khác bit vi t thành tng cây cao (Mibbread, 1930; Richards, 1933, 1939, 1965; Aubrerille, 1938; Beard, 1946; Lebrun và Gibert,1954 ; Jones, 1955,1956; Schultz, 1960; Baur, 1964; Rollet, 1969) [1], [49], [48]. Tip ñó mt s vn ñ v tái sinh t nhiên rng nhit ñi ñã ñưc nghiên cu như hiu qu ca các phương thc x lý lâm sinh ñn tái sinh các loài cây mc ñích trong các kiu rng (Kennedy, 1935; Lancaster, 1953; Taylor, 1954; Jones, 1960; Foggie, 1960; Rosevear, 1974) [1]; phương thc cht dn tái sinh dưi tán (Schultz, 1960); phương thc cht dn nhit ñi (Brooks, 1941; Ayoliffe, 1952 ); phương thc cht dn nâng cao vòm lá Andamann (Griffith, 1947; Barnerji, 1959); phương thc cht rng ñu tui Malaysia (Bernard, 19501954); Wyatt Smith,1961, 1963), phương thc ñng hoá tng trên
17. 8 (Nichalson, 1958; Maudova, 1951, 1954) [1]. Đây là nhng nghiên cu có h thng nhm ñiu tit t thành cây tái sinh to nên nhng lâm phn rng có cu trúc hn loài, nhiu tng, khác tui và bn vng. Ngoài ra, rt nhiu công trình nghiên cu phân tích nh hưng ca các nhân t ñn tái sinh rng như: Ánh sáng, ñ m ca ñt, kt cu qun th, cây bi, dây leo và thm tươi ñã nh hưng trc tip ñn quá trình tái sinh rng. Tuy nhiên, chưa có nghiên cu nào ñưa ra ñưc các gii pháp k thut phc hi rng phòng h ñu ngun kt hp vi yu t con ngưi, ñ có ñưc h sinh thái nhân văn bn vng. Bin pháp k thut trong xây dng rng phòng h cũng rt ñưc quan tâm nghiên cu. Liên Xô cũ và Trung Quc thưng dùng công thc ñ xác ñnh A* K + P * K din tích rng chng xói mòn ñt dc là: F = 1 2 vi F là din tích h rng bo v dc (ha), A là din tích bc thang mà din tích rng bo v dc phi phòng chng xói mòn (ha), P là din tích ñng c mà din tích rng bo v dc phi phòng chng (ha); K 1 là ñ dày tng nưc mt ln nht ca dòng nưc mt sn sinh ra trên mi ha rung bc thang (mm/phút); K 2 là ñ dy tng nưc mt ln nht ca dòng nưc mt sn sinh ra trên mi ha ñng c (mm/phút) và h là sc hút nưc ca ñt rng (mm/phút) [dn theo 42]. Đi vi rng phòng h ñu ngun, mt s nưc trên th gii ñã áp dng phương pháp khoanh nuôi xúc tin tái sinh, trng b sung, bo v ngăn nga các tác ñng xu ti rng. Ti Malaysia ñã xây dng rng nhiu tng vi vic s dng 2 loài cây trng khác nhau; Nht Bn cũng ñã to rng nhiu tng bng cách khai thác rng theo băng rng 4 5 m và sau ñó trng mi vào các băng rng ñã cht. Bin pháp k thut xây dng rng phòng h ven bin cũng ñưc quan tâm nghiên cu. Các công trình nghiên cu ca V.A Lômitcôsku (1809), Dokuchaep (1982), X. A Timiriazep (1983, 1909, 1911) ñu cho rng trên các hoang mc mun ci thin tiu khí hu và ci to ñt phi trng rng phòng h thành h thng ñai theo mng lưi ô vuông, có kt cu kín, có hn giao nhiu tng.
18. 9 Trung Quc và các nưc Trung Đông, min Đông và Tây Châu Phi thì Phi lao ñưc coi là loài cây ch ño trng trên các vùng cát thành các h thng ñai có chiu rng ít nht 100 200 m. Sau ñai rng Phi lao là các ñai rng hn giao hoc thun loài ca Bch ñàn, Keo, Thông nha, phía trong cùng sau các ñai rng dùng ñ canh tác nông nghip. 1.2. Vit Nam 1.2.1. Các bin pháp qun lý rng nưc ta vn ñ qun lý rng cũng có s phát trin cùng vi giai ñon phát trin ca ñt nưc. Trưc nhng năm 1945, din tích rng ca chúng ta còn ln, dân s còn ít, nhu cu ca con ngưi ñi vi các sn vt t rng còn ñưc ñáp ng ñy ñ do vy mà vn ñ qun lý rng chưa ñưc quan tâm chú trng. Thi kỳ t 1946 1990 cùng vi s ra ñi ca ngành lâm nghip thì vn ñ qun lý rng cũng có nhiu chuyn bin, sau khi hòa bình lp li toàn b din tích rng ñưc giao cho 2 nhóm ñơn v qun lý ch yu là lâm trưng quc doanh và hp tác xã, trong giai ñon này vic qun lý rng ch yu ch nhm khai thác g theo ch tiêu ñưc giao mà không có s quan tâm phát trin vn rng, do vy giai ñon này tài nguyên rng b suy gim nghiêm trng. Giai ñon 1991 ti nay, ngành lâm nghip ñã có nhiu chuyn bin tích cc, ngành lâm nghip nưc ta chuyn ñi cơ ch qun lý lâm nghip Nhà nưc sang Lâm nghip xã hi, nhà nưc khuyn khích mi thành phn kinh t tham gia phát trin rng, các bin pháp nhm qun lý rng ña mc ñích, qun lý rng bn vng, hp tác qun lý trong qun lý rng, mô hình lâm nghip xã hi, ngày càng ñưc thc hin ñy ñ phát huy ti ña các li ích tng hp mà rng mang li nhm ñt ñưc bn vng không ch v mt kinh t mà còn c các mt xã hi và môi trưng sinh thái. Vn ñ qun lý rng da vào cng ñng, ñng qun lý tài nguyên rng rt ñưc chú trng trong công tác qun lý rng hin nay. Đng qun lý tài nguyên rng nưc ta tuy chưa có nhng nghiên cu hoàn chnh, nhưng trong ñiu kin thc t cho thy phương pháp này là mt trong nhng xu hưng phù hp vi ñiu kin bo tn ña dng sinh hc trong các khu rng ñc dng. Mt s d án
19. 10 vi ni dung ñng qun lý ñã ñưc trin khai mt s vùng như. D án qun lý vùng chin lưc kt hp vi bo tn thiên nhiên (MOSAIC) do UASID/WWF tài tr trin khai phía Tây tnh Qung Nam, trong ñó có ni dung th nghim ñng qun lý khu bo tn thiên nhiên Sông Thanh tin hành năm 2001; d án v ñng qun lý khu bo tn thiên nhiên Phong Đin, tnh Tha Thiên Hu do t chc Catherine T. Macarthur Foundation tài tr. Mc tiêu ca d án nhm xây dng mô hình ñng qun lý khu bo tn gia cng ñng dân cư và các t chc, cơ quan liên quan (bao gm c t chc chính ph và phi chính ph) và d án ñưc thc hin trong thi gian gn ñây nht có liên quan ti ñng qun lý và qun lý rng ña mc ñích ñó là d án “Xây dng mô hình qun lý rng ña mc ñích ti tnh Lâm Đng” là nhng bưc tin mi trong qun lý rng nưc ta hin nay. Các nghiên cu gn ñây v “ñng qun lý rng” ti khu bo tn thiên nhiên Sông Thanh, tnh Qung Nam ca Nguyn Quc Dng (2004); Ti khu bo tn thiên nhiên Copia, tnh Sơn La ca Vũ Đc Thun (2004); ti vưn quc gia Chư Yang Sin, tnh Đăk Lăk ca Phm Văn H (2007) bưc ñu ñã ch ra ñưc kinh nghim ñng qun lý rng ti nơi nghiên cu và cũng là nhng gi ý cho nhng nghiên cu tip theo v ñng qun lý rng các ña phương khác. Gii pháp kinh t, xã hi ñóng mt vai trò ht sc quan trng trong công tác qun lý rng ca nưc ta hin nay. Đ có th trin khai thc hin mt cách hiu qu cơ ch ñng qun lý, mô hình qun lý rng da vào cng ñng, thì vic gii quyt mâu thun v li ích gia nhà nưc và ngưi dân ña phương có ý nghĩa quyt ñnh s thành công hay tht bi trong qun lý rng. Vic xác ñnh cơ ch chia s li ích, gn cht quyn và nghĩa v ca ngưi dân ñi vi rng rt ñưc nhà nưc ta quan tâm trong thi gian qua và ñã ñưc th ch hóa thông qua h thng văn bn chính sách, có th thng kê mt s vn ñ liên quan ti rng phòng h như: Giao rng và ñt rng phòng h
20. 11 Giao rng và ñt rng phòng h ti ch s hu, s dng c th ñưc xem là gii pháp phc hi, bo v rng phòng h rt có hiu qu và ñã ñưc th ch hóa trong các văn bn lut như: Lut Đt ñai năm 1993, 1998 và 2003 [31]; [32]; [33], Lut bo v phát trin rng 2004 [10], Ngh ñnh s 02/CP, Ngh ñnh 163/1999/NĐCP [20]; [21]. Đi tưng giao ñt rng là Ban qun lý rng phòng h, các t chc ca Nhà nưc, lc lưng vũ trang; mt s rng phòng h ñu ngun ít xung yu, ñt khu phòng h ñu ngun phân tán không ñ ñiu kin ñ thành lp Ban Qun lý rng thì giao cho các t chc khác, chi cc kim lâm, h gia ñình, cá nhân, theo hưng dn ca B NN & PTNT. Hn mc và thi hn giao ñt theo quy ñnh ca Nhà nưc (30 50 năm), rng phòng h ñu ngun, giao cho Ban qun lý rng phòng h; rng phòng h kt hp vi mc ñích khác giao cho t chc, h gia ñình, cá nhân, Cho thuê, giao khoán ñt và thu hi rng phòng h Điu 25 Lut Bo v và phát trin rng 2004 quy ñnh: Nhà nưc cho t chc kinh t thuê rng phòng h tr tin hàng năm ñ bo v phát trin rng kt hp sn xut lâm nghip, nông nghip, ngư nghip, kinh doanh cnh quan, ngh dưng, du lch sinh thái, môi trưng. Vic quy ñnh v vic giao khoán rng và ñt rng phòng h ñưc thc hin theo Quyt ñnh s 202/TTg ngày 02 tháng 05 năm 1994 ca Th tưng Chính ph ban hành bn quy ñnh v vic khoán bo v rng, khoanh nuôi xúc tin tái sinh và trng rng, theo ñó ñi tưng ñưc phép giao ñt, giao rng phòng h bao gm: Các ban qun lý rng phòng h, Ban qun lý d án 661 v rng phòng h và các h ñưc nhn khoán bao gm: h gia ñình; cá nhân; các cơ quan; ñơn v thuc lc lưng vũ trang; các trưng hc; các t chc xã hi, các t chc kinh t gi chung là h nhn khoán (Điu 2 Quyt ñnh s 202/TTg). Hn mc giao, thi hn giao, cho thuê ñt, cho thuê rng, thu hi ñt, thu hi rng thc hin theo Lut Đt ñai năm 2003, Lut Bo v và Phát trin rng năm 2004, Ngh ñnh s 23/2006/NĐCP ca Chính ph v hưng dn thi hành Lut Bo v và Phát trin rng và các văn bn quy phm pháp lut liên quan.
21. 12 Chính sách ñu tư và tín dng Chính ph và các tnh ñã có nhiu chính sách h tr ñu tư cho h gia ñình tham gia bo v và xây dng rng phòng h như: Cp tin trng rng, bo v rng, vay vn không lãi, khoanh nuôi xúc tin tái sinh kt hp trng b sung, h tr cho h gia ñình t b vn trng rng (t 50.000 ñng ñn 2,5 triu ñng/ha), sut ñu tư là 2,5; 4; 6; 10 triu ñng/ha (D án trng mi 5 triu ha rng) [19], Ngoài ra, ñu tư nưc ngoài cũng ñưc ưu ñãi (Lut ñu tư nưc ngoài sa ñi năm 2000) [34], ñu tư khoa hc công ngh và môi trưng trong nghiên cu và chuyn giao khoa hc k thut, (Quyt ñnh 225/1999/QĐTTg, ngày 10/12/1999) [18]. Tín dng ưu ñãi ñu tư, thương mi và khuyn khích tiêu th sn phm th hin các hình thc khác nhau như cho vay, h tr lãi sut và bo lãnh tín dng vi mc vay và lãi sut ưu ñãi khi có ñm bo tin vay ca các cp có thm quyn hoc phương án sn xut hiu qu. Đi tưng không phi np thu giá tr gia tăng và thu thu nhp là các hot ñng kinh doanh, buôn chuyn các loi hàng hoá là nông, lâm sn chưa qua ch bin, khuyn khích các hp ñng tiêu th sn phm gia các doanh nghip vi ngưi sn xut (Ngh quyt s 9/2000/NQCP ngày 15/06/2000, Thông tư s 91/2000/TT/BTC ngày 6/9/2000) [11]; [17]. Khai thác rng phòng h và hưng li Theo quy ñnh ti ñiu 24 Quy ch qun lý rng ñc dng, rng phòng h và rng sn xut là rng t nhiên (ban hành theo Quyt ñnh s 08/2001/QĐ TTg ngày 11/1/2001 ca Th tưng Chính ph) quy ñnh v quyn li ca các h nhn khoán và tham gia ñu tư xây dng rng phòng h như sau: + Trưng hp nhà nưc ñu tư vn và giao khoán cho các h gia ñình, t chc, cá nhân tham gia trng mi, khoanh nuôi phc hi rng, bo v rng nu ñm bo nhng nghĩa v theo hp ñng ñưc giao thì ñưc hưng quyn li sau: ñưc hưng sn phm ta thưa, các sn phm không gây hi ti tán rng (hoa, qu, nha, ), ñưc nhn tin công khoán bo v rng, tin h tr trng mi, khoanh nuôi xúc tin tái sinh rng, ñưc khai thác ci khô,
22. 13 + Trưng hp h t ñu tư trng mi rng, khoanh nuôi xúc tin tái sinh rng thì ñưc hưng 100% sn phm nông nghip và lâm nghip khi rng ñt tui khai thác. Vic thc hin khai thác g và lâm sn ñi vi rng phòng h ñưc thc hin theo Quyt ñnh s 02/1999/QĐBNNPTLN ngày 05/01/1999, Điu 47 Lut Bo v phát trin rng năm 2004 ) [12]; [10]. Quy ch qun lý ba loi rng (ban hành kèm theo Quyt ñnh s 08/2001/QĐTTg ngày 11/01/2001), quy ñnh tính nguyên tc v khai thác tn dng lâm sn trong rng phòng h là rng t nhiên, rng trng, rng ñưc phc hi bng khoanh nuôi tái sinh t nhiên t ñt không có rng vi th tc khai thác, thc hin khai thác, kim tra giám sát vic thc hin phi theo ñúng quy ñnh [16]. Ngoài ra, còn nhiu quy ñnh v quyn hưng li ca cá nhân và t chc ca bên thuê khoán, nhn khoán rng và ñt lâm nghip ñưc th hin nhiu văn bn khác (Thông tư liên tch s 28/1999/TTLT ngày 3/2/1999 ca B NN&PTNT, B K hoch và Đu tư, B Tài chính v hưng dn thc hin quyt ñnh 661/TTg ngày 27/9/1998 ca Th tưng Chính ph [13]); Quyt ñnh s 178/2001/QĐTTg ngày 12/11/2001 ca Th tưng Chính ph v quyn hưng li, nghĩa v ca h gia ñình, cá nhân ñưc giao, ñưc thuê, nhn khoán rng và ñt lâm nghip [14]; Quyt ñnh s 186/2006/QĐTTg ngày 14/8/2006 ca Th tưng Chính ph v vic ban hành quy ch qun lý rng, [15] 1.2.2. S dng ñt vùng phòng h Công tác quy hoch s dng ñt vùng phòng h ñu ngun rt ñưc quan tâm nghiên cu. Phm Văn Đin và các cng s ñã tp hp các công trình nghiên cu trong nưc và cho xut bn cun “S tay k thut qun lý rng phòng h ñu ngun” , trong ñó ñã ñ cp khá k v mc ñích, nguyên tc, nhim v và phương pháp quy hoch s dng ñt vùng phòng h ñu ngun, ñây ñưc xem là công trình nghiên cu mang tính tng hp và có ý nghĩa rt ln trong vn ñ quy hoch s dng ñt vùng phòng h ñu ngun nưc ta hin nay [23].
23. 14 Nguyn Xuân Quát (1996) ñã nghiên cu “S dng ñt tng hp và bn vng”, kt qu ñã phân tích và ñưa ra ñưc các mô hình s dng ñt tng hp và bn vng, khoanh nuôi và phc hi rng Vit Nam, bưc ñu ñ xut tp ñoàn cây trng thích ng cho các mô hình này [36]. Ngoài ra, nhiu tác gi khác cũng có nhng nghiên cu và phân loi ñt rng trên cơ s nhng ñc ñim cơ bn ca ñt rng Vit Nam, ví d: công trình “Đt rng Vit Nam” ca Nguyn Ngc Bình (1986) [3]. Tác gi Nguyn Huy Phn (1992) ñã nghiên cu ñánh giá loi ñt ch yu trong Nông Lâm nghip, xây dng bn ñ thích nghi s dng ñt cho mt s loi ñt chính phc v mc tiêu phát trin kinh t và môi trưng cho toàn vùng nghiên cu [30]. Nghiên cu s dng mt s cây h ñu trong canh tác ry ñ ci to ñt, rút ngn thi gian b hoá Tây Bc cũng ñã ñưc nhiu tác gi nghiên cu như Trn Đc Viên (1991); Hoàng Xuân Tý (1995); Ngô Đình Qu và cng s (2001) [46]; [43]; [35]. Bên cnh ñó, vn ñ s dng ñt vùng h thu ñin nưc ta cũng ñưc nhiu nhà khoa hc quan tâm, trong ñó phi k ñn các công trình tiêu biu như: Nghiên cu ñnh hưng các gii pháp thúc ñy phát trin kinh t xã hi vùng h ca Trn Thanh Bình (1991); Nguyn Đình Tư (1992) [2], [44]; Nghiên cu k thut và công ngh canh tác trên ñt dc ca Nguyn Xuân Quát (1994); ca Thái Phiên và Nguyn T Siêm (1996, 1999); ca Trn Đc Viên (1995 1997), [46], [29], [40]. Tuy nhiên, vùng lòng h ñt nông nghip ch yu là nương ry còn rung nưc chim mt t l rt nh trong tng s ñt nông nghip. Do ñó, s dng ñt trong vùng h ñt hiu qu chưa cao, áp lc lên tài nguyên rng phòng h còn rt ln. 1.2.3. Các gii pháp k thut phc hi rng phòng h Vn ñ qun lý, xây dng phc hi rng phòng h bao gm c rng phòng h ñu ngun rt ñưc quan tâm nghiên cu và ñã ñưc th ch hóa thông qua Quy ch qun lý, s dng rng phòng h ban hành kèm theo quyt ñnh s 1171, ngày 30 tháng 12 năm 1986 ca B trưng B Lâm nghip nay là B NN&PTNT ; tip ñó, nhng quy ñnh chi tit, c th v yêu cu k thut xây
24. 15 dng rng phòng h ñu ngun ti Quy phm k thut xây dng rng phòng h ñu ngun (QPN1391) ban hành kèm theo Quyt ñnh s 134QĐ/KT ngày 4/4/1991 ca B trưng B Lâm nghip nay là B NN&PTNT; Quy phm phc hi rng bng khoanh nuôi xúc tin tái sinh kt hp trng b sung (QPN 2198) ban hành kèm theo Quyt ñnh s 175/1998/QĐ/ BNN/KHCN ngày 04/11/1998 ca B trưng B Nông nghip & PTNT; Quyt ñnh s 661/QĐTTg ngày 29/7/1998 ca Th tưng Chính ph v mc tiêu nhim v, chính sách và t chc thc hin d án trng mi 5 triu ha rng ; Quyt ñnh s 186/2006/QĐTTg ngày 14/8/2006 ca Th tưng Chính ph v vic ban hành Quy ch qun lý rng , và rt nhiu các văn bn pháp lý khác. Thông qua các Quy phm ngành ñã ñưc ban hành có th thy rng 2 gii pháp k thut ch yu ñ phc hi và phát trin rng phòng h, ñó là trng rng và khoanh nuôi xúc tin tái sinh có trng b sung ñang rt ñưc quan tâm nưc ta. Điu này ñưc th hin trong 2 quy phm ngành QPN 1492 và QPN 2198 [4]; [5]; [6]; [7]; [8]; [9]. Đây ñưc xem là 2 gii pháp rt phù hp vi ñiu kin thc t ca nưc ta hin nay, khi nn kinh t còn khó khăn, mc ñu tư cho phc hi rng còn hn ch. Các nghiên cu v khoanh nuôi phc hi rng cũng rt ñưc quan tâm. Có th k ñn mt s công trình nghiên cu tiêu biu như Bưc ñu nghiên cu rng min Bc Vit Nam (Trn Ngũ Phương, 1964, 1990) [27]; [28], nghiên cu kh năng phc hi li rng phòng h ñu ngun Mù Căng Chi Yên Bái trên ñt nương ry (Lâm Phúc C, 1994) [22], nghiên cu xây dng mô hình canh tác ry rút ngn thi gian b hoá theo hưng s dng ñt bn vng Tây Bc (Ngô Đình Qu và Cs, 2001) [35]; nghiên cu ñc ñim quá trình tái sinh t nhiên Bc Kn và Thái Nguyên (Phm Ngc Thưng, 2002), trong ñó tác gi ñã ñ xut gii pháp k thut lâm sinh phc hi rng da trên 4 tiêu chí: Hin trng thm thc vt phc hi, ñiu kin t nhiên, ñiu kin kinh t và ñiu kin xã hi cn áp dng nhm phc hi rng sau nương ry Bc Thái [45]. Ngoài ra, còn có rt nhiu tác gi nghiên cu v kh năng phc hi ca rng như nghiên cu v kiu rng nhit ñi mưa mùa lá rng thưng xanh (Trn Ngũ
25. 16 Phương, 1999), rng sau khai thác hoc làm nương ry lp ñi lp li nhiu ln thì s hình thành ñt trng, ñi núi trc, nu t nó s phát trin tr li, chuyn t thc vt hoang dã trng cây bi dng thc bì cao hơn phc hi gn ging rng khí hu ban ñu [28]. Gii pháp phc hi rng phòng h bng bin pháp trng rng cũng rt ñưc quan tâm nghiên cu trong ñó, vic la chn loài cây trng là mt khâu rt ñưc chú ý vì nó góp phn quyt ñnh ñn kh năng phòng h ca rng. Hoàng Liên Sơn và các cng tác viên (2005) [39] ñã tng kt và ñưa ra danh sách 50 loài cây chia làm 4 nhóm chính ñưc s dng cho trng rng phòng h trong D án 661 trên phm vi toàn quc. Võ Đi Hi, Nguyn Xuân Quát và Đào Công Khanh (1997) ñã nghiên cu xác ñnh chng loi cây bn ña phc v cho trng rng phòng h mt s vùng trng ñim, kt qu các tác gi ñã ñưa ra mô hình trng rng phòng h d tuyn cho 7 vùng sinh thái lâm nghip trên c nưc. Căn c vào các loài cây trng rng phòng h ñu ngun có th chia các mô hình trng rng phòng h ñu ngun thành 4 nhóm chính là cây bn ña trng hn giao vi nhau và cây bn ña hn giao vi cây phù tr; các loài Thông trng thun loài và Thông trng hn giao vi các loài cây khác; các loài Keo trng thun loài và Keo trng hn giao vi các loài cây khác; các loài Tre, Lung trng thun loài. Trong nhng năm gn ñây, các mô hình này ña dng và ñưc phát trin rng hơn nhiu tnh [39]. 1.3. Nhn xét và ñánh giá chung Tng hp các công trình nghiên cu v rng phòng h trên th gii cho thy, vn ñ nghiên cu chc năng phòng h môi trưng nuôi dưng ngun nưc, chng xói mòn, bin pháp s dng ñt, bin pháp phc hi rng phòng h, gii pháp kinh t xã hi trong khôi phc bo v rng phòng h ñã ñưc các tác gi quan tâm nghiên cu t rt lâu ñi, các nghiên cu ngày càng ñưc thc hin theo c chiu rng và chiu sâu, ñi t nhng nghiên cu ñnh tính chuyn dn sang nhng nghiên cu ñnh lưng vi ñ chính xác cao, góp phn to cơ s khoa hc cũng như thc tin trong xây dng và qun lý rng phòng h.
26. 17 Vit Nam, các nghiên cu có liên quan ti rng phòng h mi ch ñưc thc hin mnh m t nhng năm 1970 tr li ñây, tuy nhiên bưc ñu cũng ñã ñt ñưc nhng thành tu nht ñnh trong vic nghiên cu chc năng phòng h ca rng, cùng vi nó là s ra ñi ca nhng quy trình, quy phm có tính pháp lý cao trong xây dng và qun lý rng phòng h. Nhà nưc cũng có nhiu chính sách kinh t xã hi nhm khuyn khích các thành phn kinh t và ñc bit là ngưi dân tham gia phát trin rng phòng h. Tuy nhiên, thc tin nưc ta trong nhng năm qua cho thy, nhng gii pháp kinh t xã hi ñã ñưc thc hin là chưa ñ sc lôi cun ñi vi ngưi dân, sut ñu tư cho các hot ñng phát trin rng phòng h còn thp, cơ ch hưng li ích còn chưa rõ ràng, dn ti vic phát trin rng phòng h ca nưc ta trong thi gian qua chưa thc s hiu qu. Đi vi rng phòng h vành ñai biên gii cho ti nay chưa có mt công trình nghiên cu nào, ñc bit tnh Đăk Nông. Thc tin sn xut và qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông ñã và ñang ñt ra rt nhiu vn ñ cn phi gii quyt c trên góc ñ k thut, chính sách, kinh t và xã hi, an ninh quc phòng. Chính vì vy, vic tìm hiu thc trng và ñ xut gii pháp nhm góp phn qun lý hiu qu khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông ñưc ñt ra là thc s cn thit.
27. 18 Chương 2 MC TIÊU, GII HN, NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 2.1. Mc tiêu nghiên cu * V lý lun Làm rõ ñưc thc trng qun lý tài nguyên rng khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông. Xác ñnh ñưc các yu t thun li và khó khăn ñi vi công tác qun lý tài nguyên rng khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông. * V thc tin Đ xut ñưc mt s gii pháp nhm tăng cưng công tác qun lý rng khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông. 2.2. Gii hn nghiên cu V ña ñim : Gii hn trong khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông thuc ña phn 6 xã, 4 huyn là: xã Đăk win (Huyn Cư Jút); xã Đăk Lao (Huyn Đăk Mil); xã Thun Hnh và xã Thun Hà (Huyn Đăk Song); xã Đăk Buk So, xã Qung Trc (Huyn Tuy Đc). V ni dung : Ch tp trung nghiên cu nhng vn ñ có liên quan ñn qun lý tài nguyên rng, nhng gii pháp góp phn qun lý tài nguyên rng ti khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông. 2.3. Ni dung nghiên cu Phân tích nh hưng ca các yu t t nhiên và kinh t xã hi ñn công tác qun lý rng ti khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông. Đánh giá thc trng công tác qun lý rng khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông. Phân tích vai trò ca các bên có liên quan trong qun lý rng ti khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông. Phân tích ñim mnh, ñim yu, cơ hi và thách thc ñi vi công tác qun lý rng tai khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông.
28. 19 Đ xut mt s gii pháp nhm tăng cưng công tác qun lý rng ti khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông. 2.4. Phương pháp nghiên cu 2.4.1. Cách tip cn, quan ñim và phương hưng gii quyt vn ñ * Cách tip cn : Nghiên cu này xut phát t vic kho sát, ñánh giá các nhân t chi phi ñc thù ñn công tác qun lý rng ti khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông như v trí ña lý, ñiu kin t nhiên, kinh t xã hi ca khu rng phòng h vành ñai biên gii; thc trng qun lý tài nguyên rng khu vc nghiên cu, t ñó nhìn nhn rõ mi quan h ca công tác qun lý rng vi các vn ñ kinh t, xã hi ca ña phương ñ thy rõ ñưc nhng ñim mnh, ñim yu, cơ hi và thách thc và vai trò ca các bên có liên quan ñi vi công tác qun lý rng ñây. Trên cơ s ñó, ñ tài s ñ xut các gii pháp nhm tăng cưng công tác qun lý rng ti khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông. Phương hưng gii quyt vn ñ ñưc khái quát hóa qua sơ ñ sau:
29. 20 Thu thp thông tin, tài Kho sát tng th khu liu ñã có vc nghiên cu Đánh giá công tác qun lý rng Phân tích nh Đánh giá thc Phân tích vai hưng ca yu trng qun lý trò ca các bên t t nhiên, rng có liên quan kinh t xã hi ti qun lý rng Phân tích SWOT Đ xut gii pháp Sơ ñ 2.1: Sơ ñ phương hưng gii quyt vn ñ ca ñ tài Trên cơ s ñó, vn ñ nghiên cu ñưc xem xét trên các quan ñim sau: Quan ñim h thng: Rng va là mt b phn ca h thng t nhiên, va là mt b phn ca h thng kinh t xã hi và bn thân nó cũng là mt h thng hoàn chnh.
30. 21 + Rng là mt b phn ca h thng t nhiên: S tn ti và phát trin ca rng ph thuc vào nhng quy lut ca t nhiên, chu nh hưng ca nhiu yu t khác trong h thng t nhiên như ña hình, th nhưng, khí hu, sinh vt, vv Do rng có quan h cht ch vi các yu t t nhiên mà có th qun lý rng bng tác ñng vào các yu t t nhiên. Trên quan ñim h thng có th xem nhng gii pháp qun lý rng như là nhng gii pháp ñiu khin h thng t nhiên ñ n ñnh thành phn và các mi quan h trong h sinh thái rng. Vì vy, vic nghiên cu s nh hưng ca các yu t t nhiên ñn công tác qun lý rng là cn thit. + Rng cũng là mt b phn ca h thng kinh t vì s tn ti và phát trin ca nó gn lin vi các hot ñng kinh t ca con ngưi như trng rng, khai thác lâm sn, làm nương ry, ñt than, săn bt chim thú, phát trin du lch, vv Các hot ñng này li ph thuc vào mc sng kinh t, cơ cu ngành ngh, nhu cu th trưng, kh năng ñu tư, li nhun, vv Ngoài ra, rng cũng tác ñng mnh m ti các yu t kinh t thông qua vic cung cp nguyên liu, năng lưng và thông tin cho nhiu hot ñng kinh t ca con ngưi. Vì có quan h cht ch vi các yu t trong h thng kinh t nên có th qun lý rng bng vic tác ñng vào nhng yu t kinh t. + Rng cũng là mt thc th xã hi. S tn ti và phát trin ca rng ph thuc nhiu vào hot ñng ca con ngưi. Nhng hot ñng ñó theo hưng bo v và phát trin rng hay tàn phá rng luôn b chi phi bi nhiu yu t xã hi như nhn thc v giá tr ca rng, ý thc vi pháp lut nhà nưc, trách nhim vi cng ñng, kin thc v qun lý rng, văn hoá, phong tc tp quán liên quan ñn qun lý rng, vv Do rng có liên quan cht ch vi các yu t xã hi nên có th qun lý rng bng cách tác ñng vào nhng yu t xã hi. Vì vy, vic phân tích nhng nh hưng ca yu t xã hi ñn rng và hiu qu qun lý rng là rt cn thit và quan trng. Qun lý rng phi là nhng hot ñng tng hp và ña ngành: Qun lý rng là hot ñng mang tính k thut, nhưng cũng là hot ñng mang tính kinh
31. 22 t xã hi. Vì vy, nhng gii pháp qun lý rng s bao gm c nhng gii pháp khoa hc công ngh và nhng gii pháp kinh t xã hi. Nhng gii pháp này s liên quan ñn các ngành như Lâm nghip, Nông nghip, Thu li, Đa chính, Giao thông, Môi trưng, Qun lý rng phi là hot ñng phát trin: Qun lý rng va phi bo tn ñưc tài nguyên thiên nhiên va phi hưng vào ci thin cht lưng cuc sng con ngưi. Vì vy, nghiên cu qun lý rng phi ñưc thc hin theo cách tip cn ca nghiên cu phát trin. Qun lý rng cn phi có s tham gia: Nm trên mt ña bàn rng ln, rng có mi liên quan cht ch vi ñi sng xã hi, ñc bit là ñi vi nhng ngưi dân sng gn rng. Vì vy, công tác qun lý bo v rng không ch là trách nhim ca Ban qun lý mà còn là trách nhim chung ca toàn xã hi, trong ñó ñc bit chú ý ñn s tham gia ca nhng ngưi dân sng gn rng. 2.4.2. Phương pháp nghiên cu c th 2.4.2.1. Thu thp các thông tin, s liu và kt qu nghiên cu ñã có Nhng kt qu nghiên cu và kinh nghim v qun lý rng ca các nưc trên th gii. Nhng tài liu v th ch, chính sách trong nông, lâm nghip Vit Nam như Lut ñt ñai, Lut Bo v và Phát trin rng, Chính sách giao ñt lâm nghip, Chính sách khoán bo v rng; quyn hưng li, nghĩa v ca h gia ñình, cá nhân ñưc giao, ñưc thuê, nhn khoán rng và ñt lâm nghip; trách nhim qun lý Nhà nưc các cp v rng và ñt lâm nghip,vv Nhng tài liu liên quan ñn ñiu kin t nhiên, kinh t xã hi ca khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông. Nhng tài liu, kt qu nghiên cu, ñánh giá v tài nguyên ñng thc vt ti khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông. 2.4.2.2. Phương pháp ñánh giá nhanh nông thôn RRA và ñánh giá nông thôn có s tham gia PRA
32. 23 Phương pháp ñánh giá nhanh nông thôn RRA + La chn 48 h gia ñình và 12 cán b ña phương ñ phng vn theo phương pháp ñánh giá nhanh nông thôn RRA. Các h gia ñình và cán b ñưc la chn t 6 xã, 4 huyn (mi xã 10 h và 2 cán b). Tiêu chí ñ la chn là các h gia ñình phi ñi din cho các ña v xã hi, mc sng, ña bàn cư trú, nhn thc, thành phn dân tc, kh năng tip cn, lĩnh vc qun lý khác nhau. + Đa ñim khu vc thu thp thông tin có tính ñi din cao, phn ánh ñúng thc trng vn ñ nghiên cu. + Các ch ñ phng vn tp trung vào: Mc sng ca các h gia ñình, nhng hot ñng có nh hưng ñn tài nguyên rng, s ph thuc ca ngưi dân vào rng, vai trò ca ngưi dân ñi vi công tác qun lý rng và nhng kin ngh, ñ xut ca h, + Công c ñiu tra ch yu là bng các câu hi phng vn vi nhng câu hi ñnh hưng, bán ñnh hưng và không ñnh hưng. Phương pháp ñánh giá nông thôn có s tham gia PRA ñưc áp dng ñ kim tra kt qu, cng c nhng thông tin thu ñưc t phương pháp k tha cũng như phương pháp ñánh giá nhanh nông thôn; xác ñnh vai trò ca các bên có liên quan cũng như nhng cơ hi, thách thc trong qun lý rng; la chn các gii pháp ưu tiên cũng như ñ xut và kin ngh nhng bin pháp qun lý có hiu qu tài nguyên rng. + Đ tài thc hin nhng cuc trao ñi, tho lun vi 4 nhóm ngưi ñi din cho 4 dân tc ch yu trên ña bàn có liên quan ñn qun lý rng là M nông, Nùng, Tày và Kinh. Trong quá trình trao ñi, tho lun, ngưi thc hin ñ tài gi vai trò là ngưi thúc ñy và ñnh hưng cuc trao ñi mà không ñưa ra nhng ý kin mang tính quyt ñnh và không áp ñt tư tưng ca mình cho nhng thành viên tham gia tho lun. + La chn ñi tưng: Nhóm ñi tưng phng vn, tho lun thu thp thông tin ña dng, phong phú v ña v xã hi, mc sng, ña bàn cư trú, nhn
33. 24 thc, thành phn dân tc, kh năng tip cn, lĩnh vc qun lý khác nhau nhưng ñu có s hiu bit v các vn ñ có liên quan ñn qun lý rng. + Ni dung trao ñi, tho lun tp trung vào: • Lch s thôn bn: Lch s thôn bn ñưc s dng ñ tìm hiu quá trình hình thành, ñnh cư ca các thôn bn, quá trình chuyn ñi các phương thc t chc sn xut, din bin ca hot ñng s dng rng và ñt rng, s thay ñi v nhn thc, kin thc ca ngưi dân và nhng nguyên nhân thay ñi trong qun lý rng ca cư dân ña phương. • Biu ñ thi gian: Biu ñ thi gian ñưc s dng ñ thu thp thông tin liên quan ñn qun lý s dng tài nguyên rng. • Lch thi v: Lch thi v ñưc s dng ñ thu thp thông tin v b trí cơ cu cây trng, bin pháp k thut gây trng các loài cây hin có ña phương ñ xem xét ñánh giá các kin thc bn ña tương ng. + Ngoài ñi tưng là các h dân và cán b ña phương, ñ tài còn tin hành phng vn b ñi biên phòng các ñn nhng ngưi ñã trc tip tham gia nhn khoán qun lý bo v rng trên ña bàn. Mi ñn biên phòng la chn 1 lãnh ño và 3 b ñi biên phòng ñ phng vn. Chi tit mu phiu phng vn xem phn ph biu. + Công c ñưc la chn cho phương pháp này là bng câu hi phng vn. Các câu hi phng vn là nhng câu hi bán ñnh hưng và ñưc sp xp theo ch ñ phng vn (chi tit xem phn ph biu). 2.4.2.3. Phương pháp chuyên gia Phương pháp chuyên gia ñưc s dng ñ hiu chnh và hoàn thin kt qu thông tin thu thp sau khi x lý tài liu ngoi nghip. Vi phương pháp này, kt qu phân tích ñánh giá thông tin ca ñ tài ñưc gi ñn mt s chuyên gia có kinh nghim trong lĩnh vc qun lý rng, các nhà qun lý và t chc cng ñng ca ña phương ñóng góp ý kin. Nhng ý kin ca các chuyên gia, nhà
34. 25 qun lý s ñưc s dng ñ ñiu chnh và hoàn thin các thông tin ñã thu thp ña phương. 2.4.3. Phương pháp phân tích thông tin và x lý s liu Các s liu, thông tin thu thp ñưc trong thi gian ngoi nghip s ñưc thng kê, sp xp theo thư t ưu tiên, mc ñ quan trng ca tng vn ñ, tng ý kin và tng quan ñim. Sau ñó, thông tin ñưc tng hp, phân tích và ñánh giá theo phương pháp SWOT, khung logic và bng các phn mm thông dng Excel, ñi chiu vi kt qu ñiu tra nhanh. Nhng thông tin thu ñưc bng phân tích ñnh tính và ñnh lưng ñu có tm quan trng như nhau và ñưc s dng làm tư liu cơ bn ñ xây dng báo cáo tng kt ñ tài. Các thông tin, s liu ñưc tng hp, phân tích, ñánh giá theo các ni dung sau: Phân tích, ñánh giá các thông tin v ñiu kin t nhiên liên quan ñn qun lý rng. Phân tích, ñánh giá các thông tin v kinh t liên quan ñn qun lý rng. Phân tích các thông tin v thc trng qun lý rng trong vùng nghiên cu. Phân tích, ñánh giá các thông tin v xã hi liên quan ñn qun lý rng Phân tích, ñánh giá các thông tin v th ch chính sách, nhng tn ti, vưng mc v ch ñ chính sách trong qun lý rng.
35. 26 Chương 3 ĐIU KIN T NHIÊN, KINH T XÃ HI KHU VC NGHIÊN CU 3.1. Điu kin t nhiên 3.1.1. V trí ña lý và ranh gii Khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông có tng din tích t nhiên là 10.070,3 ha, nm trên 4 huyn: Cư Jút, Đăk Mil, Đăk Song và Tuy Đc, giáp ranh vi Campuchia và vưn quc gia Yok Đôn v phía Tây và phía Bc, bao gm: Huyn Cư Jút : Xã Đăk Win Huyn Đăk Mil : Xã Đăk Lao Huyn Đăk Song : Xã Thun Hnh, xã Thun Hà Huyn Tuy Đc : Xã Đăk Buk So, xã Qung Trc Nm trong ta ñ ña lý: T 12 015’ ñn 12 040’ vĩ ñ Bc. T 107 012’ ñn 107 025’ kinh ñ Đông. Như vy, vi din tích rng ln, phm vi ranh gii giáp vi nhiu huyn ñc bit là giáp danh vi biên gii Vit Campuchia nên công tác qun lý rng ca Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông gp nhiu khó khăn. 3.1.2. Đa hình Toàn khu vc là mt h thng ña hình ña dng, nhiu kiu ña hình khác nhau, trong ñó bao gm mt s dng ña hình ch yu sau: Dng ña hình ñi núi thp: Tp trung ch yu Huyn Cư Jút, mt phn din tích phía Bc giáp huyn Đăk Mil. Đa hình ñây thp, có nhng nơi tương ñi bng phng, ñ dc thp t 5 0 10 0, ñ cao t 100m 500m, ñc trưng cho các kiu rng thưa, khô rng lá. Nhìn chung, khu vc có cu trúc ña hình, ñt ñai ít b chia ct, cu trúc ña hình ñơn gin, ít b xói mòn, chim khong 30% din tích t nhiên.
36. 27 Dng ña hình ñi núi trung bình: Tp trung ch yu các huyn Đăk Song, Tuy Đc và mt phn phía Nam huyn Đăk Mil, ñ cao t 500900 m, ñ dc t 10 0 35 0. Dng ña hình này ñc trưng cho kiu rng kín lá rng thưng xanh nhit ñi, á nhit ñi, ñ che ph ln, thm thc vt phong phú vi các chng loi chi, h ña dng. Đc ñim ca khu vc có dng ña hình này là cu trúc ña hình, ñt ñai b chia ct nhiu bi các dòng chy sông sui, to nhiu thung lũng hp, ñ dc cao, kh năng xói mòn ln, thm thc vt ñây b tác ñng nhiu. Dng ña hình này chim 70% din tích t nhiên. 3.1.3. Đt ñai Đt ñai trong khu vc nghiên cu khá ña dng, bao gm nhiu loi ñt khác nhau ñưc hình thành do cu trúc ña cht, phân b theo ña hình và dòng chy các sông sui trong khu vc to nên. Qua tham kho s liu phân b ñt toàn tnh cho thy toàn khu vc gm các loi ñt như sau: Đt nâu tng mng (XKTm): Din tích: 401 ha chim 2,8% din tích t nhiên, phân b mt s vùng thuc huyn Cư Jut. Đt xám tng mng (XVTm): Din tích: 1.090 ha, chim 7,7% din tích t nhiên, phân b ch yu huyn Cư Jut. Đt xám có tng loang l ñ vàng (X.f.r.SK2): Din tích: 1.045 ha, chim 10,2 % din tích t nhiên, phân b ch yu thuc huyn Cư Jut và Đk Mil. Đt ñ chua lưng kim cao (PH.f.r.SK1): Din tích: 674 ha, chim 8,3 % din tích t nhiên, phân b ch yu thuc huyn Đk Mil. Đt ñ chua, nghèo kim (Fd.Cvt): Din tích: 1739 ha, chim 18 % din tích t nhiên, phân b phn ln thuc huyn Đk Mil, mt phn huyn Đk Song. Đt ñ chua rt nghèo kim (Fd.Cgr): Din tích 3180 ha, chim 26.8 % din tích t nhiên, phân b phn ln thuc huyn Đk Song, mt phn huyn Tuy Đc.
37. 28 Đt giàu mùn nâu ñ (Fd.ch.u): Din tích 2.623 ha, chim 26.2 % din tích t nhiên, tp trung mt s vùng ln lin gii thuc phía Nam huyn Đk Mil, Đk Song, Tuy Đc. Đt Gley chua có ñc tính phù sa (G.L.fvc); Đt Gley chua có ñc tính phù sa, giàu mùn (G.L.fvhu): Đây là 02 loi ñt chim din tích rt nh, phân b ri rác trong khu vc, là loi ñt có ñ phì nhiêu cao, thành phn tơi xp, nh, ñ mùn ln. Đt ñ, si sn nông, có tng loang l ñ vàng (Fd.fkl.fr): Chim din tích rt nh, phân b mt s vùng ca huyn Tuy Đc, ñt có ñ phì nhiêu thp, ñt cht, kh năng gi nưc kém, d b ra trôi. 3.1.4. Khí hu, thy văn * Khí hu Nm trong vùng khí hu cao nguyên Buôn Ma Thut, nhit ñi gió mùa cn xích ño, hàng năm có 2 mùa rõ rt: Mùa mưa bt ñu t tháng 4 ñn tháng 9. Mùa khô bt ñu t tháng 10 ñn tháng 3 năm sau. Nhit ñ không khí trung bình hàng năm là 25 0C, nhit ñ ti cao tháng nóng nht trung bình (tháng 4) là 29,5 0C, nhit ñ ti thp tháng lnh nht trung bình trong năm là 21 0C, biên ñ nhit gia tháng nóng nht và tháng lnh nht dao ñng t 8 8,5 0C. Lưng mưa, ñ m: lưng mưa bình quân năm t 1700 1800 mm, tp trung ln nht vào tháng 7 và tháng 9 hàng năm, trong ñó lưng mưa khu vc phía Nam tp trung ln hơn khu vc phía Bc, lưng mưa chim t 45 60% lưng mưa hàng năm, vào mùa khô lưng mưa ch chim 5 10% lưng mưa/năm. S ngày mưa bình quân ñt 130 ngày/năm, ñ m tương ñi trung bình trong khu vc là 7080%. * Thy văn Khu rng phòng h vành ñai biên gii Đk Nông nm trong 2 lưu vc sông ln là sông Đng Nai và SrêPôk. Toàn khu vc có h thng sông sui, ao
38. 29 h dày ñc, phong phú v ngun nưc và phân b rng rãi trong vùng nht là các huyn khu vc phía Nam. Do cu trúc ña hình, ñt ñai, thm thc vt che ph và ñiu kin thi tit, khí hu trong vùng nên hu ht các sông sui ñây quanh năm ñu có nưc chy, lưng nưc ngm phong phú, kh năng tích t nưc các dòng chy ln, hu ht các dòng chy ñu bt ngun t các dãy núi, sưn ñi, chy vào h thng các sông, sui trong vùng như: Đăk Dăm, Đk Đang, tt c hòa vào khu vc Srêpôk và Đng Nai chy qua Campuchia và Bình Phưc. Vi ñc ñim lưng mưa ln, nhit ñ cao to ñiu kin rt thun li cho các loài cây trng nhit ñi phát trin. Lưng mưa ln, h thng sông sui dày ñc ñm bo lưng nưc tưi tiêu và phc v cho sinh hot ca ngưi dân trong vùng. Tuy nhiên, tp trung ch yu vào mùa mưa to ñiu kin thun li cho lũ lt và xói mòn rt d xy ra. 3.1.5. Tài nguyên rng Tng din tích t nhiên khu vc nghiên cu: 10.070.3 ha, trong ñó: Đt có rng: 8.407,6 ha, bao gm: + Rng t nhiên: 7.939 ha. + Rng trng: 468,6 ha. Đt không có rng (Ia;Ib;Ic): 10,3 ha. Đt nông nghip: 1350,8 ha. Đt khác: 301,6 ha. Thm thc vt rng phong phú vi nhiu kiu rng kín lá rng thưng xanh nhit ñi, á nhit ñi; kiu rng thưa, khô, rng lá, có tác dng rt tt trong vic phát huy tác dng phòng h môi trưng, bo tn tính ña dng sinh hc, an ninh biên gii quc gia.
39. 30 Hình 3.1: Rng lá rng thưng xanh Hình 3.2: Rng bán thưng xanh
40. 31 3.2. Điu kin kinh t Xã hi 3.2.1. Dân s và lao ñng S liu thng kê cho thy, 6 xã thuc 4 huyn thuc khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông có dân s là 38.107 ngưi, thuc 9.283 h, trong ñó có khong 18.335 ngưi ñang ñ tui lao ñng. Qua thc t ñiu tra cho thy, phn ln dân cư trong khu vc sng tp trung theo các thôn, buôn dc các trc ñưng hương l, tnh l và ñưng quc l 14B nm ngoài khu vc rng vành ñai biên gii. Tuy nhiên, nhng năm gn ñây, do chưa ñưc quy hoch phân cp qun lý c th, bên cnh ñó do áp lc ln t vic di dân t do, nhu cu v lương thc, thc phm, ñi sng ngày càng cao, ñiu kin ñt ñai, khí hu thun li, khu vc rng vành ñai biên gii mt s nơi ñã b dân vào khai phá, ñt rng làm nương ry, xâm canh trái phép, tp trung ch yu ti các huyn: Đăk Mil, Đăk Song, và Tuy Đc. Bng 3.1: Tình hình dân s và lao ñng khu vc nghiên cu Đơn v tính: Ngưi. Tng s Tng s Tng s Tên huyn Tên xã Nam N h khu lao ñng Cư Jut Đk win 1.703 7.661 3.071 4.590 3.447 Đk Mil Đk Lao 1.457 6.191 2.949 3.242 3.983 Thun hnh 1.829 7.450 3.500 3.950 2.806 Đk Song Thun Hà 1.010 4.016 2.067 1.949 2.120 Đk Buk So 2.190 7.880 4.728 3.152 3.163 Tuy Đc Qung Trc 1.094 4.909 2.518 2.391 2.816 Cng 06 xã 9.283 38.107 18.833 19.274 18.335 (S liu do UBND 6 xã cung cp tháng 3 năm 2010) 3.2 .2. Thành phn dân tc
41. 32 Bng 3.2: Thành phn dân tc các xã thuc khu vc nghiên cu Ê M H DT Huyn Xã Khu Nùng Mưng Tày Kinh Đê nông Mông khác Đk Cư Jut 7.661 408 1.859 217 94 790 3.014 1.279 Win Đk Đk 6.191 61 33 1 5 260 5.666 165 mil Lao Thun 7.450 21 30 11 56 7.301 31 Đk Hnh Song Thun 4.016 01 63 1.048 113 2.651 140 Hà Qung 4.909 2.126 21 116 42 460 1.610 534 Trc Tuy Đk Đc Búk 7.880 01 830 167 29 28 353 6.449 23 So Toàn khu vc có trên 8 dân tc cùng sinh sng, sn xut trên ña bàn 6 xã thuc 4 huyn vùng biên gii, trong ñó có dân tc M’Nông là dân tc ti ch còn gi nhiu phong tc tp quán truyn thông lâu ñi ñc trưng ca vùng Tây Nguyên, có nh hưng nhiu ñn ñi sng tinh thn ca cng ñng trong vùng. Dân tc kinh là dân tc chim ña s trong vùng, phân b hu ht các xã là dân tc có trình ñ canh tác, sn xut và giao lưu hàng hóa phát trin cao nht trong khu vc. Các dân tc khác như: Tày, Mưng, H’Mông, t các tnh phía Bc chuyn vào theo con ñưng di dân t do, vic di dân t ñã gây nh hưng không nh ñn công tác an ninh, trt t trong vùng biên gii và công tác qun lý bo v rng cũng gp nhiu khó khăn, phc tp. 3.2.3.Tình hình kinh t và ñi sng 3.2.3.1. Sn xut Nông nghip :
42. 33 Cây hàng năm: Thc trng sn xut cây hàng năm trong vùng rt ña dng và phong phú, các loi cây trng ch yu là Sn, Bp, hoa màu các loi, phát trin hu ht các ña phương trong vùng. Tuy nhiên, do ñiu kin ñc thù v ña hình, thi tit, ñt ñai trong khu vc không thun li cùng vi h thng thy nông còn yu kém và tp quán canh tác còn lc hu nên vic sn xut, trng trt ca ngưi dân g aëp nhiu khó khăn. Cây lâu năm: ch yu là cây Cà phê, Tiêu, Điu, ñưc trng vi quy mô tương ñi ln, din tích tp trung các xã phía Nam khu vc do ñiu kin ñt ñai, th nhưng tt, khí hu thi tit thun li cho vic phát trin các loài cây trên. 3.2.3.2. Lâm Nghip: Hot ñng khai thác g, ci, tr tiêu ñ s dng trong gia ñình và mc ñích mua bán kinh doanh ñây còn din ra thưng xuyên và phc tp, ngoài công tác tăng cưng qun lý bo v rng, phát trin vn rng cn phi phi hp vi các thôn, buôn xây dng các hương ưc và cam kt tham gia bo v rng, không ñt nương ry, săn bt thú rng làm nh hưng ñn tài nguyên rng. 3.2.4. Cơ s h tng Giáo dc y t: cùng vi ch trương ca nhà nưc “Đin Đưng Trưng Trm” ñn tng xã, thôn buôn, công tác giáo dc y t các xã trong khu vc ñã ñưc các cp chú trng và phát trin hu ht các xã ñã có trưng cp I, II. Mc dù còn nhiu khó khăn v cơ s vt cht, ñiu kin hc tp, sách v, nhưng nhìn chung các xã ñã khc phc ñưc tình trng hc ca ba. Công tác khám cha bnh ñã ñưc chú trng, các xã ñu ñã có trm y t, tuy ñiu kin cơ s vt cht còn gp nhiu khó khăn, nhưng cũng góp phn gii quyt các nhu cu ca ngưi dân. Trong khu vc vành ñai biên gii hin nay có tuyn ñưng T15 và Quc l 14C chy dc theo biên gii Vit Nam Campuchia, ñây là 2 tuyn ñưng chính mang tính chin lưc quan trng phc v cho công tác ñi li, tun tra bo v an ninh biên gii quc gia, do ñó cn phi ñưc bo v, bo dưng, tu b
43. 34 hàng năm. Bên cnh ñó, nhm mc ñích ñm bo giao thông, liên lc thun li thông sut trên toàn tuyn ñưng biên gii trong tình hình mi, Nhà nưc ñã ñu tư m rng thêm mng lưi ñưng giao thông ni gia các ñn biên phòng, trong ñó có mt s ñn mi ñưc thành lp ni vi các trc ñưng chính. 3.3. Đánh giá thun li, khó khăn ca ñiu kin t nhiên, kinh t xã hi ca khu vc nghiên cu ti công tác qun lý bo v rng * Thun li Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông có mt tm quan trng ñc bit trong vic phát huy tác dng phòng h môi trưng và bo ñm an ninh biên gii quc gia nên ñưc tnh và nhà nưc rt quan tâm ñu tư phát trin. Thành phn dân tc tuy phc tp nhưng trong ñó dân tc kinh vn chim ña s, ñây là dân tc có trình ñ dân trí và trình ñ lao ñng sn xut cao nên rt thun li cho công tác tuyên truyn vn ñng tham gia bo v phát trin rng. H thng giao thông ñi li thun li to ñiu kin cho công tác tun tra bo v rng. * Khó khăn Trình ñ dân trí ca ngưi dân ñc bit là các cng ñng dân tc thiu s nhìn chung còn thp, t l h ñói nghèo còn cao, sn xut vn còn mang tính t cung t cp, ngun thu còn da nhiu vào sn xut nông nghip và sng ph thuc vào tài nguyên rng, do vy gây áp lc rt ln lên tài nguyên rng. Tình hình dân di cư t nơi khác ñn vn din ra, chính vì vy nên gây nhiu khó khăn cho công tác qun lý bo v rng và vic qun lý ñi li trong khu vc biên gii. H thng cơ s h tng tuy ñã ñưc các cp quan tâm nhưng hin nay mt s xã vùng sâu vn còn gp nhiu khó khăn nên cũng nh hưng ñn công tác qun lý bo v rng và vn ñ an ninh biên gii.
44. 35 Din tích t nhiên rng ln, ña hình phc tp, ranh gii giáp ranh vi nhiu huyn, xã và ñc bit nm trên phm vi ranh gii Vit Nam Campuchia nên rt khó qun lý bo v tài nguyên rng.
45. 36 Chương 4 KT QU NGHIÊN CU VÀ THO LUN Qua quá trình nghiên cu chung tôi thy ñưc nhim v chính ca công tác qun lý rng phòng h chính là qun lý v din tích và cht lưng( bao gm: cht lưng rng, ñ che ph rng, tính ña dng sinh hc, tình hình khai thác tài nguyên rng bt hp pháp ). nhưng ñây vn ñ qun lý khó khăn và phc tp nht là vn ñ qun lý v cht lưng chính vì vy nên ñ tài ñi sâu vào vn ñ qun lý cht lưng. Sau ñây là kt qu nghiên cu: 4.1. Phân tích nh hưng ca các yu t t nhiên, kinh t xã hi ñn công tác qun lý rng ti khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông 4.1.1. nh hưng ca các yu t t nhiên Qua kho sát, ñánh giá các yu t t nhiên khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông cho thy có nhng thun li và khó khăn nh hưng ti công tác qun lý rng. Kt qu phân tích ñưc trình bày ti bng 4.1. Bng 4.1. Nhng thun li và khó khăn v ñiu kin t nhiên ca Khu RPH vành ñai biên gii tnh Đăk Nông có nh hưng ti công tác qun lý rng Điu kin t TT Thun li Khó khăn nhiên 1 V trí ña lý, Ranh gii d xác ñnh. Đa bàn rng vi tng chiu dài phm vi ranh Gn các trc giao thông khong 150 km, din tích 10.070,3 gii ñưng b như Quc l ha. 14c, tuyn ñưng T15. Giáp ranh vi biên gii Campuchia, khó qun lý lưng ngưi vào rng. Khó kim soát vic vn chuyn, buôn bán lâm sn trái phép.
46. 37 2 Đa hình T núi thp ñn núi Khó qun lý ranh gii. trung bình, ñ dc ln, h Công tác tun tra kim soát gp thng sui chia ct mnh khó khăn, vic kim soát tình hình khu vc, d xác ñnh ranh xâm phm rng khó, ñc bit khi gii t nhiên. biên ch ban qun lý rng phòng h Hn ch mt s tác ñng rt hn ch. vào rng. 3 Đt ñai Qu ñt tim năng ln Đt nông nghip ít. nhiu loi ñt. Phn ln ñt ñai có tng mng, nghèo dinh dưng, sc sn xut thp. 4 Khí hu, thu Lưng mưa khá ln Lưng mưa phân b không ñu văn (1700 1800 mm). trong năm, tp trung ch yu vào H thng sông sui ln mùa mưa, lưng mưa mùa khô ch sông Đng Nai và sông chim 5 10% tng lưng mưa c Srêpok và h thng sui năm gây lũ lt vào mùa mưa và hn dày ñc, hu ht các sui hán vào mùa khô. quanh năm có nưc chy, H thng sông sui dày ñc, kh to ñiu kin cho tưi tiêu năng tích t nưc ln, lưng mưa và phc v sinh hot. tp trung ch yu vào mùa mưa d Nhit ñ bình quân năm gây ra lũ lt, xói mòn, st l ñt. cao, ñ m ln, không có mùa ñông lnh to ñiu kin thun li cho cây trng, vt nuôi phát trin. V trí ña lý, phm vi ranh gii:
47. 38 Khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông nm 2 bên quc l 14c và tuyn ñưng T15 là 2 tuyn ñưng chy dc biên gii Vit Nam – Campuchia, rt thun li cho công tác ñi li, tun tra bo v rng và an ninh biên gii quc gia nhưng ñng thi cũng gây khó khăn cho công tác qun lý bo v rng, ngăn chn xâm phm trái phép tài nguyên rng. Đa bàn khu rng phòng h rng ln vi din tích 10.070,3 ha, vi trên 150 km ñưng biên gii, nm trong phm vi ca 4 huyn Cư Jút, Đăk Mil, Đăk Song và Tuy Đc, ñc bit vic tip giáp vi ñưng biên gii Vit Nam Campuchia gây khó khăn rt ln trong vic ngăn chn xâm phm rng trái phép. Do ñc ñim v trí ña lý và phm vi ranh gii như vy, ña bàn rng ln, tng chiu dài ñưng ranh gii ln li giáp ranh vi biên gii Vit Nam Campuchia nên công tác qun lý bo v rng gp rt nhiu khó khăn trong vic ngăn chn nhng v xâm phm trái phép tài nguyên rng. Mt khác s nh hưng ca các yu t xã hi như s lưng, thành phn dân tc, hot ñng du canh du cư, hot ñng di dân trái phép gây khó khăn rt ln ñi vi vic bo v rng ca khu rng phòng h, chính vì vy ngày 04/06/2007 UBND tnh Đăk Nông ñã ra quyt ñnh 702/QĐUBND v vic phê duyt kt qu rà soát quy hoch 3 loi rng tnh Đăk Nông và quyt ñnh thành lp Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông. Đa hình: Đa hình khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông gm 2 dng ch yu là ña hình ñi núi thp chim khong 30% din tích t nhiên và ña hình ñi núi trung bình chim khong 70% tng din tích t nhiên. Trong ñó, vi kiu ña hình ñi núi thp thì kt cu khá ñơn gin, ñ dc thp 5 10 0 thun li cho công tác tun tra nhưng cũng là khu vc d xy ra các v xâm ln rng trái phép ñ khai thác g, săn bt thú rng và canh tác nương dy; kiu ña hình ñi núi trung bình ña hình b chia ct khá mnh bi h thng sui, to nhiu thung lũng hp, ñ dc cao 10 35 0 gây khó khăn cho công tác tun tra rng
48. 39 nhưng cũng góp phn hn ch ñưc nhng v vi phm rng trái phép do tính khó khăn phc tp ca khu vc. Đt ñai : Đt ñai trong khu vc khá ña dng bao gm nhiu chng loi, trong ñó din tích ñt giàu mùn nâu ñ chim din tích khá ln 2.623 ha chim 26,2%, ñc ñim ca loi ñt này là có kh năng gi nưc tt, tng ñt dày, ñ mùn cao phù hp vi vic phát trin cây công nghip dài ngày và hoa màu. Vi qu ñt này nu có các gii pháp hp lý v canh tác, s dng và khoa hc công ngh thì s mang li sn phm cho ña phương rt ln, góp phn nâng cao mc sng ca ngưi dân, to công ăn vic làm t ñó s gim ñáng k sc ép vào khu rng phòng h thuc Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông. Tuy nhiên, phn ln din tích ñt ñai còn li là nhng loi ñt tng mng, nghèo dinh dưng phân b nhng nơi có ñ dc ln, d xói mòn (ñt nâu tng mng, ñt xám tng mng, ñt ñ chua nghèo kim, ) ñây là nhng loi ñt rt nghèo v tim năng sn xut, kt hp vi khó khăn v ñiu kin ña hình, k thut canh tác lc hu dn ti năng sut thp, cuc sng ca phn ln ngưi dân vn ph thuc vào rng. Vì vy, ñ ñáp ng vic cung cp lưng lương thc thiu ht thì ngưi dân vn canh tác nương ry, vn thưng xuyên vào rng ñ khai thác, săn bt nhm ci thin thêm thu nhp. Điu này ñã gây khó khăn ln trong công tác qun lý bo v rng bn vng, bo tn ña dng sinh hc. Khí hu thu văn : V khí hu thu văn, khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông nm trong vùng khí hu cao nguyên Buôn Ma Thut, nhit ñi gió mùa cn xích ño nên hàng năm có 2 mùa rõ rt . Mùa mưa bt ñu t cui tháng 4 ñn tháng 9, lưng mưa bình quân năm t 1700 1800 mm, mưa tp trung nhiu nht vào tháng 7 9. Vi ñc ñim lưng mưa phân b tp trung theo mùa chim t 90 95% tng lưng mưa c năm kt hp vi h thng sông sui dày ñc, kh năng tích nưc ln rt d xy ra lũ lt, lũ quét, mt khác sông sui trong rng chy mnh, vic tun tra kim
49. 40 soát và trin khai các hot ñng qun lý bo v rng khác gp tr ngi rt ln. Mùa màng và gia súc, gia cm ca ngưi dân thưng b gây hi bi lũ lt, giao thông ñi li b ách tc làm nh hưng ln ñn ñi sng ngưi dân trong vùng. Mùa khô bt ñu t tháng 10 ñn tháng 3 năm sau, vi ñc ñim lương mưa phân b ít ch chim 5 10% tng lưng mưa c năm, do vy tình trng hn hán kéo dài gây khó khăn rt ln cho hot ñng sn xut, ñng thi công tác phòng cha cháy rng cũng gp rt nhiu khó khăn. 4.1.2. nh hưng ca các yu t kinh t 4.1.2.1. nh hưng ca h tng cơ s kinh t xã hi: Giáo dc y t: + Giáo dc: Công tác ñu tư cho giáo dc ñưc Đng, Nhà nưc và chính quyn ña phương quan tâm chú trng, trong ñó hu ht các xã ñu có trưng cp I, cp II, các thôn, bn ñã có trưng tiu hc, trưng mu giáo to ñiu kin cho các cháu trong ñ tui ñưc ñn trưng. Mc dù cơ s vt cht phc v cho vic dy và hc vn còn nhiu khó khăn nhưng v cơ bn ñáp ng ñưc nhu cu hc tp ca con em ñng bào dân tc trong khu vc. + Y t: Công tác khám cha bnh ñưc quan tâm chú trng, các xã ñu ñã xây dng ñưc trm y t vi ñiu kin vt cht tuy còn nhiu khó khăn nhưng cũng ñã góp phn gii quyt nhu cu khám cha bnh ca ngưi dân. Công tác chuyn giao k thut nông lâm nghip tin hành vn còn chm. Giao thông vn ti: Cùng vi chương trình 135 ca chính ph v vic xây dng cơ s h tng, h thng giao thông, thy li cho các xã vùng sâu, các xã ñc bit khó khăn ñã ñưc ñu tư phát trin ñáng k. Nhìn chung, hin nay các xã ñu ñã có ñưng liên thôn, liên buôn ñưc xây dng ñu khp, cht lưng ñt yêu cu ñm bo nhu cu ñi li ca ngưi dân. Trong khu vc vành ñai biên gii có tuyn ñưng quc l 14c và tuyn ñưng T15 có vai trò ñc bit quan trng trong vic phc v ñi li, tun tra bo v an ninh biên gii ñng thi cũng là tuyn ñưng thun tin cho ngưi dân trong vùng giao lưu kinh t vi nhau và vi các ña phương khác.
50. 41 4.1.2.2. nh hưng ca ñu tư và thu nhp: Cơ s h tng trong vùng kém phát trin, ñu tư cho phát trin kinh t xã hi còn ít. Ngoài chương trình 135 và chương trình 661 ca Nhà nưc, trong các năm qua, khu vc thuc Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii không có mt chương trình h tr nào khác cho ngưi dân phát trin kinh t, xóa ñói gim nghèo, ci thin ñiu kin sng cho ngưi dân nên cuc sng ca ngưi dân vn ch yu ph thuc vào rng. Mc sng ngưi dân vn còn thp và chưa ñng ñu gia các thành phn dân tc, trong ñó dân tc kinh thưng phát trin nhng v trí có ñiu kin canh tác thun li, mt khác vi trình ñ dân trí và áp dng k thut sn xut hin ñi hơn, do ñó ña s ngưi kinh ñu có mc kinh t h t trung bình ñn khá, nhóm h nghèo ch yu tp trung vào các ñi tưng là ngưi dân tc thiu s ít ngưi. T l h nghèo bin ñng theo tng xã trong vùng thuc Ban qun lý và dao ñng t 10 30%. Tuy nhiên, thc t cho thy, khi ban qun lý ñưc thành lp thì hot ñng giao ñt, khoán rng li không ñưc giao cho ngưi dân mà giao toàn b cho các ñn biên phòng dn ti tình trng ngưi dân không ñưc hưng ngun li nào t vic bo v và phát trin rng . Do vy, ñ ñm bo cuc sng ngưi dân không còn con ñưng nào khác là phi xâm chim, ñt nương làm ry, khai thác g trái phép, xâm phm vào din tích rng thuc phm vi do Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông qun lý, gây khó khăn rt ln cho công tác bo v phát trin rng. 4.1.2.3. nh hưng ca th trưng: Hot ñng kinh t ca ngưi dân trong vùng còn theo kiu t cung t cp, sn xut hàng hoá chưa phát trin, lưu thông hàng hoá còn gp nhiu khó khăn và chi phí cao nh hưng ñn mc sng và sinh hot ca ngưi dân trong vùng. Thông thưng ti mt s xã có din tích ñt canh tác nông nghip ln thì các sn phm t sn xut nông nghip và cây công nghip dài ngày ñưc tư thương vào tn nơi thu mua. Do th trưng tiêu th không phát trin, sn phm sn xut ra ch có con ñưng tiêu th duy nht là bán trc tip cho tư thương nên tình trng
51. 42 ép giá thưng xuyên din ra dn ti mc dù sn phm sn xut ra nhiu nhưng thu nhp li không ln. Th trưng tiêu th sn phm khu vc ch yu din ra hot ñng trao ñi, buôn bán nh l các ch làng, chưa thit lp ñưc kênh th trưng gia ngưi nông dân vi các cơ s ch bin nông sn. Dch v thương nghip ch yu là hàng tiêu dùng thit yu nhưng mi tp trung th trn và vùng thp, còn vùng cao xa thì nhng mt hàng thit yu vn còn khan him chưa ñáp ng ñưc nhu cu ca ngưi dân. 4.1.3. nh hưng ca các yu t xã hi 4.1.3.1. nh hưng ca dân s, dân tc, lao ñng và s phân b dân cư: Toàn khu vc có trên 8 dân tc cùng sinh sng, sn xut thuc 6 xã vùng biên gii, trong ñó dân tc M’Nông là dân tc ti ch còn gi nhiu phong tc tp quán truyn thông lâu ñi ñc trưng ca vùng Tây Nguyên, có nh hưng nhiu ñn ñi sng tinh thn ca cng ñng trong vùng. Dân tc kinh là dân tc chim ña s trong vùng, phân b hu ht các xã, là dân tc có trình ñ canh tác, sn xut và giao lưu hàng hóa phát trin cao nht trong khu vc. Các dân tc khác như: Tày, Mưng, H’Mông, Nùng, t các tnh phía Bc chuyn vào theo con ñưng di dân t do, vic di dân t ñã gây nh hưng không nh ñn công tác an ninh, trt t trong vùng biên gii và công tác qun lý bo v rng cũng gp nhiu khó khăn, phc tp. Dân cư sinh sng trong khu vc rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông có khong 38.107 ngưi, thuc 9.283 h, trong ñó có khong 18.335 ngưi ñang ñ tui lao ñng. Qua thc t ñiu tra cho thy, phn ln dân cư trong khu vc sng tp trung theo các thôn, buôn dc các trc ñưng hương l, tnh l và ñưng quc l 14B nm ngoài khu vc rng vành ñai biên gii. Tuy nhiên, nhng năm gn ñây, do chưa ñưc quy hoch phân cp qun lý c th, bên cnh ñó do áp lc ln t vic di dân t do, nhu cu v lương thc, thc phm, ñi sng ngày càng cao, ñiu kin ñt ñai, khí hu thun li, khu vc rng vành ñai biên gii mt s nơi ñã b dân vào khai phá, ñt rng làm nương ry,
52. 43 xâm canh trái phép, mt s h dân còn làm nhà tm trong rng, tp trung ch yu ti các huyn: Đăk Mil, Đăk Song, và Tuy Đc. Hình 4.1: Dân cư sinh sng trong rng 4.1.3.2. nh hưng ca dân trí, nhn thc: Toàn b khu vc có 21 trưng vi 4 cp hc, bao gm: 6 trưng mm non, 7 trưng tiu hc, 7 trưng ph thông cơ s và 1 trưng ph thông trung hc. Tuy nhiên, nhng ngưi ln trong gia ñình thưng có trình ñ thp hoc không bit ch nhưng li có v trí quan trng trong gia ñình, nên nh hưng ln ñn nhn thc chung ca toàn h. Phn ln ngưi dân nhn thc v qun lý rng còn hn ch, ñi b phn ngưi dân ñu quan tâm ñn s dng rng mà ít hiu bit v giá tr to ln, nhiu mt ca rng và ña dng sinh hc. Bên cnh nhn thc v rng, ngưi dân cũng không nm và hiu ñy ñ các quy ñnh ca pháp lut v qun lý bo v rng, các chính sách v hưng li t rng. 4.1.3.3. nh hưng ca phong tc tp quán:
53. 44 Tp quán canh tác lc hu nên vic sn xut, trng trt ca ngưi dân còn nhiu khó khăn, vic ñu tư v ging, phân bón còn chưa ñưc chú trng, chưa áp dng ñưc khoa hc k thut vào trong sn xut do ñó năng sut cây trng vt nuôi còn thp, dn ti cuc sng ca ngưi dân còn ph thuc nhiu vào rng tình trng xâm ln, vi phm rng trái phép vn thưng xuyên din ra, gây khó khăn rt ln cho công tác qun lý tài nguyên rng. Hot ñng ñt nương làm ry vn thưng xuyên din ra vi mc ñ vi phm tương ñi nghiêm trng. Tính ti nay din tích ñt canh tác nương ry trong khu vc lên ti 1350,8 ha. Hình thc canh tác nương ry ch yu ca ngưi dân là xây dng chòi canh tm thi và sn xut theo thi v, không sinh sng c ñnh mà theo hình thc du canh, du cư dn ti rt khó kim soát tình hình vi phm ñt nương làm ry, xâm canh trái phép ca ngưi dân. Bên cnh ñó, vào thi kỳ nông nhàn ngưi dân thưng vào rng thu hái các lâm sn ngoài g như rau rng, dưc liu, và săn bn ñng vt hoang dã trái phép gây tn hi nghiêm trng ti tính ña dng sinh hc và tăng nguy cơ cháy rng, Tp tc di dân t do ca mt s ñng bào dân tc thiu s như Tày, Mưng,Hmông, gây nh hưng không nh ti công tác an ninh, trt t vùng biên gii và công tác qun lý bo v rng cũng gp nhiu khó khăn. Tp quán chăn th gia súc: Cng ñng ngưi dân trong vùng có tp quán chăn th các loài gia súc trong rng như trâu, bò, dê, ln, Các loài gia súc này thưng ñưc ngưi dân nuôi và th t do trong rng cho chúng kim ăn và sinh trưng phát trin t nhiên. Thưng ñnh kỳ 10 ngày hoc 2 tun ngưi dân ñi tìm và kim tra gia súc ca mình mt ln. Chúng ít ñưc chăm sóc, bo v và phòng cha bnh nên năng sut thp, nh hưng ñn thu nhp ca ngưi dân. Mt khác, các loài gia súc th rông này thưng phá hoi các loài cây trng trong khu vc và cây tái sinh trong rng, nh hưng xu ñn năng sut, cht lưng cây trng, gây ô nhim môi trưng và làm dch bnh phát trin. 4.1.3.4. nh hưng ca chính sách:
54. 45 Toàn b din tích rng và ñt rng ñưc Ban qun lý giao khoán cho các ñn b ñi biên phòng tham gia qun lý phát trin, ngưi dân không có mt vai trò gì trong vic bo v và phát trin rng ca khu vc dn ti tình trng ngưi dân thưng xuyên có các hot ñng vi phm trong qun lý bo v rng. Mt khác, rng sau khi ñưc giao cho b ñi biên phòng, mt s nơi do qun lý lng lo nên hin tưng lâm tc hot ñng tăng lên, dn ti tình trng vi phm trong cht phá rng có xu hưng gia tăng. UBND tnh Đăk Nông cũng ñã có quyt ñnh 07/2004/QĐUB, ngày 21/4/2004 v vic ban hành quy ch khu vc biên gii trên tuyn biên gii Vit Nam Campuchia thuc tnh Đăk Nông, trong ñó có quy ñnh rõ vic nghiêm cm các hành vi có nh hưng ti tài nguyên rng như: phá nương làm ry, khai thác g, ñt than, khai thác song mây và lâm sn khác, săn bt, ñt by các loài chim thú, Như vy, quyt ñnh này cũng góp phn tăng tính pháp lý trong qun lý tài nguyên rng thuc vùng rng phòng h vành ñai biên gii. Tuy nhiên, vic tách bit hoàn toàn vai trò ca ngưi dân trong qun lý rng, ngưi dân b cm ñoán toàn b các hot ñng mưu sinh mà ñưc coi là có nh hưng ti rng, ngay c hot ñng khai thác song mây và lâm sn ngoài g cũng không ñưc phép trong khi ñi sng ca ngưi dân ñang gp nhiu khó khăn, cuc sng ph thuc rt ln vào rng thì nhng quy ñnh này trên thc t ñã không phát huy ñưc tác dng như mong mun ca các nhà qun lý. 4.2. Đánh giá thc trng công tác qun lý rng khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông 4.2.1. Các mi ñe da ti khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông Kt qu ca s gia tăng dân s, s nghèo ñói, nhu cu lâm sn ca xã hi loài ngưi ngày càng tăng gây sc ép rt ln ñi vi tài nguyên rng nói chung và ñi vi khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông nói riêng. Kt qu ñiu tra, ñánh giá các mi ñe da ñi vi tài nguyên rng ca khu rng phòng h ñưc tng kt ti bng 4.2.
55. 46 Bng 4.2. Các mi ñe do ti khu rng phòng h thuc Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông Các mi ñe do trc tip Nguyên nhân ca các mi ñe do Thiu ñt nông nghip ñ canh tác. Di dân t do. 1. Phá rng, ñt nương làm ry, xâm Không giao ñt, giao rng cho dân ln ñt rng ñ canh tác qun lý. Du canh du cư. Thiu quy hoch din tích ñng c chăn nuôi. 2. Chăn th gia súc không theo quy Tp quán lâu ñi ca ngưi dân. ñnh Thiu vn ñu tư ñ phát trin chăn nuôi theo quy mô tp trung. Nhu cu th trưng ln. 3. Săn bt ñng vt hoang dã S dng ti ch. Phong tc tp quán. Nhu cu th trưng, li ích kinh t. S dng ti ch phc v xây dng 4. Khai thác g nhà ca, ñ mc; g ci làm cht ñt. Qun lý lng lo. Nhu cu s dng ti ch. 5. Khai thác lâm sn ngoài g Tăng thu nhp cho h gia ñình. Canh tác du canh. Đt nương làm ry. Đt la trái phép trong rng khi ñi
56. 47 6. Cháy rng săn bn, khai thác g và LSNG, trái phép. Cháy lan do ñt cháy lp c khô ñi trc ca Campuchia gn vi rng phòng h Đăk Nông. Kt qu ti bng 4.2 cho thy, hin nay khu rng phòng h thuc Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông ñang phi ñi mt vi 6 mi ñe da trc tip ti tài nguyên rng và công tác qun lý rng ti Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông vì vy có nhng khó khăn và ñc thù riêng. Sau ñây ñ tài s ñi vào phân tích chi tit tng mi ñe da ñó. 4.2.1.1. Phá rng ñt nương làm ry, xâm ln ñt rng canh tác: S gia tăng dân s, sc ép v lương thc ngày càng gia tăng, bên cnh ñó din tích ñt canh tác nông nghip ít, k thut canh tác nông nghip lc hu, thiu ñu tư v ging và phân bón, dn ti năng sut lao ñng không cao càng gây sc ép ñi vi tài nguyên rng. Tình trng di dân t do ca các dân tc ngưi Mưng, H’Mông, t các tnh phía Bc chuyn vào theo con ñưng di dân t do càng làm tăng sc ép lên tài nguyên rng và công tác qun lý bo v rng. Các tc ngưi này phn ln k thut canh tác còn theo kiu truyn thng, kt hp vi các tc ngưi dân tc thiu s s ti thc hin phương thc canh tác du canh du cư, phá rng làm nương ry ñã làm tn hi nghiêm trng ti tài nguyên rng. Kt qu ñiu tra v s v vi phm ñt nương làm ry, xâm ln trái phép ñt rng ñưc th hin ti bng 4.3. Bng 4.3: Thng kê s v vi phm và din tích phá rng ñt nương làm ry Năm S v vi phm Din tích xâm ln (ha) 2008 1 1,3 2009 3 2,2
57. 48 2010 3 Chưa xác ñnh Kt qu ti bng 4.3 cho thy, s v vi phm và din tích xâm ln, ñt nương làm ry din bin trong 3 năm t 2008 ñn 2010 mc dù còn rt ít nhưng ñang din bin theo chiu hưng gia tăng c v s v vi phm ln din tích rng b xâm ln, ñiu này cho thy tính chưa hiu qu trong công tác qun lý rng ca Ban qun lý trong nhng năm qua. Vic giao khoán bo v, trng mi rng phòng h ti khu rng phòng h toàn b cho lc lưng b ñi biên phòng qun lý bo v mà không chú ý ti vai trò ca ngưi dân s ti hin nay càng gây thêm bc xúc và tăng mc ñ ph thuc vào rng ca ngưi dân . Ngưi dân không ñưc khng ñnh vai trò làm ch rng, không ñưc thc hin cơ ch chia s li ích t tài nguyên rng vn rt cn thit ñi vi cuc sng ca cng ñng, trong khi ñó ngưi dân ña phương không có ngành ngh ph, cuc sng ca h ph thuc ch yu vào canh tác nông nghip, dn ti nhu cu ñt canh tác ca ngưi dân ngày càng tăng, hin tưng tha nhân lc vào nhng lúc "nông nhàn" là khá ph bin. Đây là nhng vn ñ cn ñưc cân nhc và xem xét gii quyt nu mun qun lý rng bn vng. 4.2.1.2. Chăn th gia súc không theo quy hoch Tình hình chăn th gia súc trong các khu rng mt cách không theo quy hoch nào c vn là mt ñc ñim rt chung ñi vi các cng ñng dân tc thiu s sng gn rng trên mi min t quc ca nưc ta nói chung và khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông nói riêng. Tuy nhiên, chính tp tc chăn th này ñã gây nh hưng không nh ti công tác bo v và phát trin rng trong nhng năm qua. Ti khu vc nghiên cu thuc Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii Đăk Nông ñng bào dân tc ñây thưng có tp quán th rông các loài gia súc ln như trâu, bò, cho chúng t do ñi li ăn ung trong rng, c khong 10 15 ngày h mi vào kim tra gia súc ca h mt ln. Vi hình thc chăn th như vy không ch mang li hiu qu kinh t thp, bp bênh
58. 49 trong chăn nuôi mà còn gây nh hưng không nh trong vn ñ tái sinh, phc hi rng, gây ô nhim môi trưng và tác ñng ti môi trưng ñt. Tuy nhiên, cho ti nay ngưi dân vn gi thói quen chăn th như vy mt phn li không nh là do chính quyn ña phương ñã không chú trng công tác tuyên truyn nhm nâng cao nhn thc cho ngưi dân, thiu quy hoch vùng ñng c chăn nuôi, to ñiu kin v vn và khoa hc k thut cho ngưi dân chuyn dn t hình thc chăn th truyn thng sang chăn nuôi theo quy mô tp trung. 4.2.1.3. Săn bn ñng vt hoang dã: Săn bn ñng vt hoang dã vn là mt tp tc lâu ñi ca cng ñng các dân tc sng gn rng và ph thuc vào ngh rng. Tuy nhiên, cùng vi nhu cu tiêu th ngày càng ln, giá tr thu ñưc t vic săn bn các loài ñng vt hoang dã ngày càng tăng thì cng ñng ngưi dân sng gn rng cũng chuyn t hình thc săn bn phc v nhu cu thit yu cuc sng ca gia ñình sang xem vic săn bn như mt ngh ñ mưu sinh. Bên cnh nhng loi by ñơn gin vn hay ñưc s dng thì hin nay vic ñi săn còn s dng thnh hành các loi súng t ch, súng th thao, súng hơi, trong săn bn, không ch dng li vic săn bn trong phm vi rng phòng h ca khu vc mà nhiu th săn còn vưt biên gii sang săn bn Campuchia và gây ra nhiu bt n v an ninh biên gii. Đi tưng th săn bn cũng tr nên phong phú, ña dng hơn t ch ch là cng ñng dân tc s ti thì nay là các tay th săn chuyên nghip ñn c t nơi khác, th săn bao gm c ngưi dân tc thiu s ln ngưi kinh. Các t ñim buôn bán thú rng mà phn ln là do các ñi tưng thuc dân tc kinh làm ch dc tuyn ñưng biên gii, sau ñó sn phm ñưc cung cp ñi các nơi tiêu th càng làm tăng nn săn bn trái phép trong khu vc và gây khó khăn cho công tác qun lý bo v rng. 4.2.1.4. Khai thác g trái phép: Cùng vi s phát trin ca nn kinh t th trưng, nhu cu v g dùng ñ ñóng ñ gia dng, phc v trong xây dng ngày càng ln dn theo s v vi phm trái phép trong khai thác g ngày càng gia tăng vi mc ñ nghiêm trng và th
59. 50 thut ngày càng tinh vi hơn. Hin nay, hu ht các xã thuc khu vc Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông tn ti rt nhiu các xưng ch bin lâm sn có quy mô nh và va như xã Đk Lao (huyn Đk Mil); xã Qung Trc (huyn Tuy Đc), S hot ñng thưng xuyên ca các xưng ch bin này là nguyên nhân rt ln trong vic gia tăng s v vi phm trong khai thác rng. Theo kt qu thng kê ca b ñi biên phòng và Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông thì tình hình vi phm trái phép trong khai thác rng ñưc th hin như sau: Năm 2008 xy ra 8 v vi phm v khai thác vn chuyn lâm sn. Năm 2009 xy ra 2 v. Năm 2010 mc dù chưa có con s thng kê chính thc nhưng tình hình thc t din ra rt phc tp. Tuy nhiên, ñây mi ch là nhng con s nh thng kê và bt gi ñưc, trên thc t s v vi phm trong khai thác vn chuyn lâm sn còn ln hơn rt nhiu so vi nhng con s công b này. S tip tay ca mt s cán b thoái hóa bin cht (k c b ñi biên phòng) cho lâm tc bng cách lơ là công tác kim tra, kim soát, làm cho vi phm trong phá rng ngày càng tăng và mc ñ nghiêm trng ngày càng ln và khó kim soát hơn. 4.2.1.5. Tình hình vi phm trong khai thác lâm sn ngoài g: Nhìn chung, mc ñ vi phm trong khai thác lâm sn ngoài g thuc Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông là không ñáng k, tuy nhiên cũng nh hưng ti tính ña dng sinh hc và gây khó khăn cho công tác bo v rng. Hin nay, ngun lâm sn ngoài g thuc khu rng phòng h ñã cn kit nên ngưi dân cũng ch ly mt s loi lâm sn như tre na, mây np, cây thuc vi s lưng hn ch phc v cho sinh hot gia ñình là ch yu, ít s dng ñ buôn bán. 4.2.1.6. Cháy rng:
60. 51 Cháy rng là nguyên nhân quan trng gây thit hi rt ln ñi vi tài nguyên rng c trên quy mô s lưng, cht lưng rng ln tính ña dng sinh hc. Nhìn chung tình hình din bin cháy rng ti ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii hin nay nói chung còn chưa phc tp. T năm 2007 ti nay trên ña bàn toàn ban qun lý mi ch xy ra 2 v cháy rng vào năm 2009 nhưng ñã ñưc ngăn chn kp thi, mi ch gây thit hi khong 1,2 ha rng thông 1 tui. Tuy mc ñ tác hi do cháy rng gây ra trên ña bàn Ban qun lý hin nay là chưa ln, nhưng tim n nhiu nguy cơ gây cháy rng như tình hình ñt nương làm ry trái phép, tình hình s dng la rng do khai thác lâm sn, săn bn trong rng, nguy cơ cháy lan t din tích ñi trc ca Campuchia, do vy, nu không có bin pháp phòng chng kp thi thì rt d gây hu qu nghiêm trng. 4.2.2. Thc trng v cơ cu t chc và tim lc ca Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông Khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đk Nông trưc ñây do các Lâm trưng nay là các Công ty Lâm nghip: Đk Will; Đk Mil; Đk Song và Công ty Lâm nghip Nam Tây nguyên qun lý. Đn ngày 29 tháng 6 năm 2007 UBND tnh Đk Nông ban hành Quyt ñnh s 839/QĐUBND v vic thành lp Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đk Nông vi nhim v chính là qun lý bo v và phát trin khu rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đk Nông. 4.2.2.1. Cơ cu t chc ca Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông Căn c vào din tích quy hoch rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đk Nông và các quy ñnh hin hành ca Nhà nưc, b máy hot ñng ca Ban qun lý d án biên ch theo quy ñnh là 09 ngưi, bao gm: Lãnh ño Ban qun lý: 01 Giám ñc, 01 Phó Giám ñc.
61. 52 + Giám ñc: là lãnh ño cao nht ca Ban qun lý, có trình ñ chuyên môn nghip v và t chc qun lý, chu trách nhim trưc UBND tnh v công tác t chc lãnh ño ñiu hành mi hot ñng ca Ban qun lý. + Phó giám ñc: giúp Giám ñc ph trách công tác k thut, ñiu hành, ch ño công tác qun lý bo v rng , kim tra công tác phòng cháy cha cháy rng, xây dng k hoch trng rng, chăm sóc rng trng hàng năm, trc tip ch ño hot ñng ca các trm QLBVR và chu trách nhim trưc Giám ñc v mi công vic ñưc giao. + Phòng T chc hành chính: giúp Giám ñc ch ño qun lý các vn ñ v t chc nhân s, hành chính qun tr, trong ñó trưng phòng làm công tác t chc chung và mt s nhân viên khác ca phòng ph trách các công vic khác nhau như: phc v lái xe, văn thư, tp v, nu thiu b sung lc lưng kiêm nhim. + Phòng Tài v: giúp Giám ñc qun lý các vn ñ v k hoch, tài chính ca ñơn v, trong ñó trưng phòng ph trách chung và lp k hoch hot ñng ca ñơn v, các nhân viên khác ph trách các công tác k toán thu chi, th qu, Kt qu ñiu tra chi tit v sơ ñ b máy t chc ca Ban qun lý, v chc năng, nhim v theo chc v ñưc th hin ti sơ ñ 4.1.
62. 53 4.1. SƠ Đ T CHC B MÁY BQL RNG PHÒNG H VÀNH ĐAI BIÊN GII TNH ĐK NÔNG . BQL rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đk Nông Giám Đc Phó Giám Đc Phòng TC HC Phòng Tài v KH Các trm qun lý bo v rng và các ñn biên phòng Kt qu ti bng 4.1. cho thy, lc lưng ñi ngũ cán b thuc Ban qun lý bao gm 9 ngưi trong biên ch chính thc, thy ñưc lc lưng còn rt mng ñ ñáp ng ñưc sơ ñ v b máy t chc V trình ñ ca cán b công nhân viên ca Ban qun lý hin nay có 4 ngưi có trình ñ k sư lâm sinh, 1 c nhân kinh t, 3 ngưi có trình ñ trung cp lâm nghip và 1 ngưi ph trách lái xe.
63. 54 Ngoài ra, tùy tình hình thc t hàng năm Giám ñc Ban qun lý có th ký hp ñng, b sung thêm lc lưng QLBVR ñ ñm bo công tác qun lý rng ñưc trin khai và thc hin tt trên các din tích rng do mình qun lý. V cơ cu t chc hin nay do ít ngưi nên mt ngưi phi kiêm nhim nhiu công vic khác nhau. Trm QLBVR cho ñn nay Ban qun lý cũng mi ch xin ñưc kinh phí xây dng 01 trm, chính vì vy nên lc lưng qun lý bo v rng ca Ban qun lý cũng mi ch thc hin ñưc vic kim tra giám sát công tác QLBVR ca các ñn Biên phòng ( 01 ngưi ph trách 2 ñn) là chính. Các ñn biên phòng nhn QLBVR gn như chưa có ñi QLBVR chuyên trách mà mi ch dng li mc ñ tun tra bo v ñưng biên gii kt hp vi QLBVR. Qua phng vn tt c các ñn nhn khoán bo v rng gn như chưa có ñn nào xây dng ñưc t ñi v QLBVR. Ý thc ca cán b và chin s ca các Đn v công tác QLBVR chưa cao. 4.2.2.2. Tim lc ca Ban qun lý: Din tích ñt không có rng còn rt ln, ch yu là ñt nông nghip vi din tích lên ti 1.361,1 ha (chim 13,6% tng din tích), do vy tim lc ñt ñai ñ phc v cho công tác sn xut nông lâm kt hp, khoanh nuôi phc hi rng (ñi vi trng thái Ic ñ cây tái sinh) là rt ln. Khu vc rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông có v trí ñc bit quan trng không ch ñơn thun là phát huy vai trò phòng h môi trưng mà còn góp phn quan trng trong vic ñm bo an ninh biên gii, gi vng lãnh phn quc gia do vy ñưc Đng, Nhà nưc và chính quyn ña phương rt quan tâm ñu tư v vn, khoa hc k thut cũng như nhng ưu ñãi v chính sách phc v cho công tác phát trin rng. Tuy nhiên, hin ti cơ s vt cht ca Ban qun lý còn rt thp t h thng nhà ca, các phương tin ñi li ñ kim tra, kim soát cho ti vic xây dng các trm QLBVR ti các ñim mu cht. Đi ngũ cán b thuc Ban qun lý là ñi ngũ cán b tr, năng ñng sáng to và nhit tình trong công vic là tin ñ quan trng ñ phát trin công tác bo v rng.
64. 55 4.2.3. Thc trng qun lý, bo v và phát trin rng Ban qun lý rng phòng h vành ñai biên gii tnh Đăk Nông 4.2.3.1. Thc trng qun lý, bo v tài nguyên rng Tình hình giao khoán bo v rng: Nhm thc hin công tác qun lý bo v rng, Ban qun lý ñã tin hành thit k giao khoán năm ñu (2008), xây dng phương án giao khoán trình các cp có thm quyn phê duyt, sau ñó ký hp ñng giao khoán QLBVR theo D án trng mi 5 triu ha rng cho B ch huy b ñi biên phòng tnh Đk Nông, kt hp cùng B ch huy tin hành bàn giao rng v ranh gii trên thc ña cho tng ñn biên phòng gn lin vi ranh gii tun tra ca tng ñn. C th din tích tng ñn ñưc th hin ti bng 4.5. Bng 4.4. Din tích rng giao khoán QLBVR cho tng ñn biên phòng Đn biên phòng Giao năm 2008 Giao năm 2009 Giao năm 2010 (ha) (ha) (ha) 751 1.206,6 1.206,6 1.206,6 753 908,9 908,9 908,9 755 629,7 629,7 642,8 757 1.124,8 1.124,8 1.150,2 763 142 142 142 765 402,1 402,1 400,2 767 434,4 433,1 433,1 769 415,6 415,6 612,6 771 1.613,3 1.613,3 1.416,3 775 923,3 923,3 923,3 Tng 7.800,7 7799.4 7.836,0 (Ngun: BQL rng phòng h vành ñai biên gii, )