Luận văn Đánh giá tác động xã hội của công tác quản lý rừng tại Công ty lâm nghiệp Nam Nung tỉnh Đăk Nông

Nội dung text: Luận văn Đánh giá tác động xã hội của công tác quản lý rừng tại Công ty lâm nghiệp Nam Nung tỉnh Đăk Nông

1. B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN ===
   === VŨ MINH KHÔI ĐÁNH GIÁ TÁC ĐNG XÃ HI CA CÔNG TÁC QUN LÝ RNG TI CÔNG TY LÂM NGHIP NAM NUNG TNH ĐĂK NÔNG LUN VĂN THC S KHOA HC LÂM NGHIP Buôn Ma Thut 2009
2. B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN VŨ MINH KHÔI ĐÁNH GIÁ TÁC ĐNG XÃ HI CA CÔNG TÁC QUN LÝ RNG TI CÔNG TY LÂM NGHIP NAM NUNG TNH ĐĂK NÔNG Chuyên ngành: Lâm hc Mã s: 60.62.60 LUN VĂN THC S KHOA HC LÂM NGHIP Ngưi hưng dn khoa hc: TS. Võ Đi Hi Buôn Ma Thut Năm 2009
3. i LI CAM ĐOAN Tôi xin cam ñoan: Lun văn “Đánh giá tác ñng xã hi ca công tác qun lý rng ca Công ty lâm nghip Nam Nung tnh Đak Nông” là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các s liu trong lun văn ñưc s dng trung thc. Kt qu nghiên cu ñưc trình bày trong lun văn này chưa ñưc công b ti bt c công trình nào khác Buôn Ma Thut, tháng 6 năm 2009 Tác gi
4. ii LI CM ƠN Lun văn này ñưc hoàn thành ti Khoa Nông lâm Trưng Đi hc Tây Nguyên theo chương trình ñào to Cao hc Lâm nghip khoá I, giai ñon 2006 2009. Trong quá trình hc tp và hoàn thành lun văn, tác gi ñã nhn ñưc s quan tâm, giúp ñ ca Khoa Sau ñi hc, khoa Nông lâm Trưng Đi hc Tây Nguyên, S Nông nghip & PTNT tnh Đăk Nông, nhân dp này tác gi xin chân thành cm ơn v s giúp ñ quí báu ñó. Trưc ht, tác gi xin bày t lòng cm ơn chân thành ti TS. Võ Đi Hi ngưi hưng dn khoa hc, ñã tn tình hưng dn, giúp ñ tác gi trong sut thi gian thc hin lun văn. Xin chân thành cm ơn Khoa Sau Đi hc Trưng Đi hc Tây Nguyên ñã to mi ñiu kin giúp ñ tác gi trong thi gian hc tp cũng như hoàn thành lun văn. Tác gi xin cm ơn UBND, S NN & PTNT tnh Đăk Nông ñã to mi ñiu kin thun li cho tác gi hc tp và trin khai ñ tài nghiên cu. Xin cm ơn Công ty Lâm nghip Nam Nung ñã cung cp nhng thông tin, tư liu cn thit cũng như to ñiu kin cho tác gi thu thp s liu ngoi nghip phc v cho lun văn. Cui cùng tác gi xin chân thành cm ơn các ñng nghip, bn bè gn xa và ngưi thân trong gia ñình ñã giúp ñ, ñng viên tác gi trong sut thi gian hc tp và hoàn thành lun văn. Buôn Ma Thut, tháng 6 năm 2009 Tác gi
5. iii Môc Lôc Trang §Æt vÊn ®Ò 1 Ch−¬ng I: Tæng quan vÊn ®Ò nghiªn cøu 3 1.1. Trªn thÕ giíi 3 1.1.1. §¸nh gi¸ t¸c ®éng x héi cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt l©m nghiÖp 3 1.1.2 Nghiªn cøu vÒ qu¶n lý rõng bÒn v÷ng 5 1.1.3. C¸c chÝnh s¸ch thu hót ng−êi d©n tham gia vo c«ng t¸c qu¶n lý rõng 6 1.1.4. C¸c gi¶i ph¸p t¨ng c−êng qu¶n lý rõng bÒn v÷ng 8 1.2. ë ViÖt Nam 9 1.2.1. §¸nh gi¸ t¸c ®éng x héi cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt l©m nghiÖp 9 1.2.2. Nghiªn cøu vÒ qu¶n lý rõng bÒn v÷ng 11 1.2.3. C¸c chÝnh s¸ch thu hót ng−êi d©n tham gia vo c«ng t¸c qu¶n lý rõng 13 1.2.4. C¸c gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c−êng qu¶n lý rõng bÒn v÷ng 15 1.3. NhËn xÐt v ®¸nh gi¸ chung 17 Ch−¬ng 2: Môc tiªu, ®èi t−îng, ph¹m vi, néi dung v ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 18 2.1. Môc tiªu ®Ò ti 18 2.2. §èi t−îng v ph¹m vi nghiªn cøu 18 2.3. Néi dung nghiªn cøu 19 2.4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 20 2.4.1. Quan ®iÓm nghiªn cøu v c¸ch tiÕp cËn 20 2.4.2. Ph−¬ng h−íng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò 21 2.4.3. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu cô thÓ 23 Ch−¬ng III: §iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x héi khu vùc nghiªn cøu 27 3.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn 27 3.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý 27 3.1.2. §Þa h×nh 27
6. iv 3.1.3. §Êt ®ai 28 3.1.4. KhÝ hËu 28 3.1.5. Thñy v¨n 28 3.1.6. Ti nguyªn rõng 29 3.2. §iÒu kiÖn kinh tÕ x héi 30 3.2.1. D©n sè, d©n téc v lao ®éng 30 3.2.2. C¬ së h¹ tÇng, y tÕ, gi¸o dôc 32 3.3. NhËn xÐt v ®¸nh gi¸ chung 33 Ch−¬ng 4: KÕt qu¶ nghiªn cøu v th¶o luËn 35 4.1. §¸nh gi¸ t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh v QLBVR cña c«ng ty l©m nghiÖp Nam Nung 35 4.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thnh v c¬ cÊu tæ chøc cña C«ng ty 35 4.1.2. Ti nguyªn rõng 40 4.1.3. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh 43 4.1.4. T×nh h×nh qu¶n lý b¶o vÖ rõng 54 4.2. §¸nh gi¸ t×nh h×nh giao ®Êt l©m nghiÖp, kho¸n QLBVR t¹i C«ng ty L©m nghiÖp Nam Nung 56 4.2.1. §¸nh gi¸ t×nh h×nh giao ®Êt l©m nghiÖp trªn ®Þa bn 56 4.2.2. §¸nh gi¸ t×nh h×nh giao kho¸n QLBVR t¹i C«ng ty 59 4.3. §¸nh gi¸ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a C«ng ty L©m nghiÖp Nam Nung v ®Þa ph−¬ng 62 4.3.1. Nh÷ng ho¹t ®éng hç trî cña C«ng ty L©m nghiÖp Nam Nung ®èi víi ®Þa ph−¬ng 62 4.3.2. Nh÷ng ho¹t ®éng cña ®Þa ph−¬ng hç trî C«ng ty 73 4.4. §¸nh gi¸ møc ®é phï hîp c¸c tiªu chuÈn x héi trong QLRBV ë C«ng ty L©m nghiÖp Nam Nung 76 4.4.1. Tiªu chuÈn quèc gia vÒ qu¶n lý rõng bÒn v÷ng v nh÷ng tiªu chÝ vÒ x héi 76 4.4.2. §¸nh gi¸ møc ®é phï hîp c¸c tiªu chÝ x héi ë C«ng ty L©m nghiÖp Nam Nung 83
7. v 4.5. §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p v c¸c c«ng viÖc −u tiªn nh»m thóc ®Èy QLRBV v bÒn v÷ng vÒ mÆt x héi ë C«ng ty L©m nghiÖp Nam Nung 89 4.5.1. Ph©n tÝch ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, c¬ héi v th¸ch thøc vÒ t¸c ®éng x héi ë C«ng ty L©m nghiÖp Nam Nung 89 4.5.2. §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy qu¶n lý rõng bÒn v÷ng vÒ mÆt x héi t¹i C«ng ty L©m nghiÖp Nam Nung 91 4.5.3. §Ò xuÊt c¸c c«ng viÖc −u tiªn 97 Ch−¬ng V: KÕt luËn, tån t¹i v kiÕn nghÞ 98 5.1. KÕt luËn 98 5.2. Tån t¹i 101 5.3. KiÕn nghÞ 102 Ti liÖu tham kh¶o 103 PhÇn phô lôc Phô lôc 1: Danh s¸ch mét sè ng−êi chñ yÕu ® tham gia pháng vÊn, trao ®æi Phô lôc 2 : Tæ chøc bé m¸y c«ng ty hiÖn nay Phô lôc 3: C¸c th«ng tin, sè liÖu cÇn thu thËp t¹i C«ng ty L©m nghiÖp Nam Nung Phô lôc 4: Th«ng tin, Sè liÖu cÇn thu thËp ë c¸c x Phô lôc 5: §Ò c−¬ng Pháng vÊn hé gia ®×nh
8. vi Danh môc c¸c b¶ng B¶ng Tªn b¶ng Trang 3.1 Dân s 2 xã trên ña bàn công ty lâm nghip Nam Nung qun lý 30 3.2 Các dân tc trên ña bàn công ty lâm nghip Nam Nung qun lý 31 3.3 Tình hình lao ñng 2 xã trên ña bàn Công ty lâm nghip Nam Nung 32 4.1 Tæng sè c¸n bé l©m tr−êng chia theo tr×nh ®é chuyªn m«n 38 4.2 C¬ cÊu tæ chøc v ®éi ngò c¸n bé c«ng ty l©m nghiÖp Nam 39 Nung 4.3 HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt v ti nguyªn rõng cña C«ng ty 40 4.4 Tr÷ l−îng rõng c«ng ty l©m nghiÖp Nam Nung theo nhãm cÊp kÝnh 42 4.5 KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty l©m nghiÖp 46 Nam Nung giai ®o¹n 2004 2006 4.6 KÕ ho¹ch thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt giai ®o¹n 2007 2010 49 4.7 KÕ ho¹ch trång cao su, trång rõng giai ®o¹n 2007 2010 50 4.8 KÕ ho¹ch nu«i d−ìng rõng giai ®o¹n 2007 2010 51 4.9 KÕ ho¹ch lm giu rõng giai ®o¹n 2007 2010 52 4.10 KÕ ho¹ch khoanh nu«i rõng giai ®o¹n 2007 2010 52 4.11 Dù kiÕn khai th¸c gç giai ®o¹n 2007 2010 53 4.12 Dù kiÕn khai th¸c l©m s¶n phô (Lå «) 53 4.13 Thèng kª c¸c cuéc häp c«ng t¸c QLBVR v PCCCR 55 4.14 Thèng kª diÖn tÝch ®Êt l©m nghiÖp ® giao trªn ®Þa bn x N©m Nung 57 4.15 Thèng kª diÖn tÝch ®Êt l©m nghiÖp ® giao trªn ®Þa bn x N©m N§ir 57 4.16 Thèng kª diÖn tÝch giao kho¸n QLBVR 59 4.17 TiÒn ñng hé x©y nh t×nh nghÜa 68 4.18 Hç trî x©y dùng §Ëp §¨k viªng 68 4.19 Hç trî x©y dùng ®−êng giao th«ng n«ng th«n v ®−êng ®iÖn cao thÕ 69 4.20 Tiªu chuÈn 2 tiªu chÝ chØ sè vÒ mÆt x héi 79 4.21 Tiªu chuÈn 3 tiªu chÝ chØ sè vÒ mÆt x héi 80 4.22 Tiªu chuÈn 4 tiªu chÝ chØ sè vÒ mÆt x héi 81 4.23 KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ møc ®é phï hîp c¸c chØ sè x héi ë C«ng ty 83 L©m nghiÖp Nam Nung theo tiªu chuÈn 2 FSC ViÖt Nam 4.24 KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ møc ®é phï hîp c¸c chØ sè x héi ë C«ng ty 84 L©m nghiÖp Nam Nung theo tiªu chuÈn 3 FSC ViÖt Nam
9. vii 4.25 KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ møc ®é phï hîp c¸c chØ sè x héi ë C«ng ty 86 L©m nghiÖp Nam Nung theo tiªu chuÈn 4 FSC ViÖt Nam 4.26 Ph©n tÝch ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, c¬ héi v th¸ch thøc vÒ t¸c 89 ®éng x héi ë C«ng ty L©m nghiÖp Nam Nung 4.27 C¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc c¸c chØ sè cßn tån t¹i trong tiªu chuÈn 91 2 cña FSC ViÖt Nam: "QuyÒn v tr¸ch nhiÖm sö dông ®Êt" 4.28 C¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc c¸c chØ sè cßn tån t¹i trong tiªu chuÈn 91 3 cña FSC ViÖt Nam: "QuyÒn cña ng−êi d©n së t¹i" 4.29 C¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc c¸c chØ sè cßn tån t¹i trong tiªu chuÈn 2 92 cña FSC ViÖt Nam: "Quan hÖ céng ®ång v quyÒn cña c«ng d©n"
10. viii DANH MôC C¸C Ký HIÖU Vµ Tõ VIÕT T¾T TT Ký hiÖu Gi¶i thÝch 1 BVR B¶o vÖ rõng 3 CCR Chøng chØ rõng 4 §KTN, KTXH §iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x héi 5 ESIA §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng v x héi 6 FAO Tæ chøc n«ng l−¬ng thùc thÕ giíi 7 FSC Héi ®ång qu¶n trÞ rõng 8 NWG Tæ c«ng t¸c quèc gia 10 KHKT Khoa häc kü thuËt 12 NN & PTNT N«ng nghiÖp v Ph¸t triÓn N«ng th«n 13 QLR Qu¶n lý rõng 14 QLBVR Qu¶n lý b¶o vÖ rõng 15 QLRBV Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng 16 PCCCR Phßng ch¸y ch÷a ch¸y rõng 18 UBND Uû ban nh©n d©n 19 GEF Quü m«i tr−êng ton cÇu 20 ITTO Tæ chøc gç nhiÖt ®íi quèc tÕ 21 XDCB X©y dùng c¬ b¶n 22 PRA §¸nh gi¸ n«ng th«n cã sù tham gia 23 RBTC Rõng b¶o tån cao 24 RRA §¸nh gi¸ nhanh n«ng th«n 25 SWOT §iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, c¬ héi, th¸ch thøc 26 VACR V−ên, ao, chuång, ruéng
11. ix danh môc c¸c h×nh ¶nh H×nh Tªn h×nh Trang 2.1 Ph−¬ng h−íng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò 22 2.2 Pháng vÊn c¸n bé x v c«ng nh©n C«ng ty 25 2.3 S¬ ®å c¸c b−íc thùc hiÖn nghiªn cøu 26 4.1 V¨n phßng C«ng ty L©m nghiÖp Nam Nung 36 4.2 Rõng trång cao su cña C«ng ty L©m nghiÖp Nam Nung 41 4.3 Rõng trång thö nghiÖm c©y l¸ réng C«ng ty L©m nghiÖp Nam 44 Nung 4.4 Rõng trång Xoan ta C«ng ty L©m nghiÖp Nam Nung 45 4.5 Ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng tham gia c¸c dù ¸n trång Cao su cña 64 C«ng ty
12. 1 ĐT VN Đ Trong giai ñon hin nay QLRBV (Qun lý rng bn vng) ñưc ñt ra như là mt yêu cu cp thit vi mi quc gia và cng ñng quc t. Đu thp k 90 ca th k XX, nh sáng kin ca nhng ngưi s dng và kinh doanh g v vic ch buôn bán và s dng g có ngun gc t các khu rng ñã ñưc qun lý bn vng, t ñó mt lot các t chc QLRBV ñã ra ñi và có phm vi hot ñng khác nhau trên th gii như Montreal, ITTO, Pan European, Africal Timber Organization Initiative, CIFOR và FSC, trong ñó chng ch FSC là có uy tín và có phm vi áp dng rng rãi nht. Hp tác lâm nghip trong khi ASEAN cũng ch yu xoay quanh ch ñ QLRBV vi 2 lý do: mt là xu hưng mt rng ca các nưc ñang phát trin do áp lc dân s, lương thc, khai thác trái phép, cháy rng, hai là b th trưng th gii t chi dn vic nhp khu nu ñ g không có chng ch QLRBV. Vit Nam, trong na th k t năm 1945 ñn 1990 din tích rng liên tc gim t 14,3 xung 9,2 triu ha, ñ che ph rng là 27,2% mà lý do chính là do qun lý và s dng rng không bn vng. T sau năm 1992 thông qua các chương trình ln như 327 và sau ñó là d án 661, gn 3 triu ha rng ñã ñưc phc hi, góp phn thúc ñy ngành lâm nghip phát trin và cân bng môi trưng sinh thái cho ñt nưc. Theo kt qu kim kê rng công b ngày 27/8/2007 ca B Nông nghip và PTNT thì ñn ht ngày 31/12/2006 din tích rng nưc ta ñã tăng lên là 12,874 triu ha vi ñ che ph là 38,0%. Đ gi ñưc din tích rng hin có và phát trin thêm vn rng thì QLRBV là mt yêu cu rt cn thit nưc ta. Trong Chin lưc Phát trin Lâm nghip quc gia giai ñon 2006 2020 ghi rõ: Đy mnh xây dng thương hiu và cp chng ch rng cho các mt hàng xut khu; Nâng cp năng lc qun lý cho ch rng, xây dng các tiêu chun và cp chng ch rng, mc tiêu ñn năm 2020 ít nht 30% din tích rng sn xut ñưc cp chng ch rng . Chương trình Qun lý và phát trin bn vng mt trong 5
13. 2 chương trình trng ñim quc gia v lâm nghip, có vai trò ñc bit quan trng trong vic ln ñu tiên xác ñnh cho ñt nưc mt lâm phn n ñnh 15,6 triu ha, vi 7,8 triu ha rng sn xut, có 30% ñưc cp chng ch QLRBV, cung cp 22,2 triu m 3 g/năm, kim ngch xut khu 7,8 t USD vào năm 2020. QLRBV ñòi hi phi ñáp ng bn vng trên c 3 khía cnh: kinh t, xã hi và môi trưng, trong ñó yu t xã hi Vit Nam hin nay ñang ñưc quan tâm nhiu vì nó gn lin vi ñi sng ca hàng chc triu ngưi dân min núi, gn vi xóa ñói gim nghèo và chính sách ñu tư ca Chính ph, ñc bit trong bi cnh Nhà nưc ñang có nhng thay ñi ln trong sp xp các lâm trưng quc doanh thành các công ty lâm nghip t hch toán kinh doanh ñc lp. Công ty Lâm nghip Nam Nung, tin thân là lâm trưng Nam Nung nhng năm trưc ñây hot ñng ch yu là khai thác rng t nhiên, sau ñó chuyn sang trng rng phòng h và qun lý bo v rng theo d án 661. Hin nay khi chuyn sang cơ ch t hch toán kinh doanh Công ty ñang ñng trưc nhng cơ hi và thách thc mi, ñc bit là trong vic thu hút ngưi dân ña phương vào qun lý rng. Đây là mt trong nhng yêu cu bt buc ñi vi công tác qun lý rng bn vng, vì vy ñánh giá tác ñng xã hi là mt trong nhng vn ñ quan trng hàng ñu cn phi thc hin ñ có nhng bưc ñi phù hp. Xut phát t yêu cu ñó, ñ tài “ Đánh giá tác ñng xã hi ca công tác qun lý rng ti Công ty Lâm Lâm nghip Nam Nung tnh Đăk Nông ” ñt ra là ht sc cn thit nhm giúp Công ty Lâm nghip Nam Nung nói riêng và các Công ty Lâm nghip/lâm trưng có ñiu kin tương t tip cn và dn ñáp ng ñưc các tiêu chí ca B Tiêu chun quc gia v QLRBV mà trưc ht là các tiêu chí xã hi trong ñiu kin và bi cnh mi.
14. 3 CHƯƠNG 1 TNG QUAN V VN Đ NGHIÊN CU 1.1 Trên th gii 1.1.1. Đánh giá tác ñng xã hi ca các hot ñng sn xut lâm nghip Đánh giá tác ñng xã hi và môi trưng (ESIA) ñang ngày càng ñưc tăng cưng và áp dng nhiu ngành vi mc tiêu ñm bo cho các vn ñ xã hi và môi trưng ñưc quan tâm tho ñáng trưc khi ñưa ra nhng la chn ñu tư quan trng. Đây là phương tin phù hp ñ h tr quá trình ra quyt ñnh [3]. Trưc nhng năm 1990, thut ng “ñánh giá d án” mi ch gii hn ñánh giá hiu qu, ch yu là v mt kinh t. T sau năm 1990 các hot ñng ñánh giá ñã bao gm c ñánh giá tác ñng tc là xem xét các hot ñng ca d án ñó có bn vng không sau khi d án kt thúc (John et al, 2000). Hin nay, vic ñánh giá tác ñng ñưc xem như bt buc ñi vi tt c các hot ñng ñánh giá, bao gm tt c các thay ñi v sinh thái, văn hoá xã hi, kinh t, k thut, th ch và chính sách ñem li bi các hot ñng ca mt chương trình, d án. Đánh giá và giám sát tác ñng nhm mc ñích xem xét nhng thay ñi ñưc mong ñi có thc s xy ra không? có hay không nhng tác ñng không ñưc mong ñi nhm ñiu chnh vic qun lý d án; cung cp thông tin cn thit cho quá trình ra quyt ñnh t cp d án ti cp ra chính sách [3]. rt nhiu quc gia ESIA ñưc thit lp như mt qui trình lp k hoch/phê duyt ch yu ch áp dng cho thit k kh thi các d án phát trin quy mô ln. ESIA không có mi liên kt c th vi bt kỳ mt cơ ch phê duyt hay cp phép nào, ñiu ñó có nghĩa rng nhng kt qu ca quy trình ESIA không th có hiu lc và khó kim soát [36]. Năm 1996 trong báo cáo ñánh giá ca Winconsin Woodland, Micheal Luedeke và Jeff Martin (1996) ñã khuyn ngh rng hot ñng ñánh giá tài chính
15. 4 ñơn thun ch nên s dng cho các công ty kinh doanh mà li nhun kinh t là yu t hàng ñu, còn ñi vi các d án ñu tư mang nhiu yu t xã hi thì nên cân nhc vic ñánh giá hiu qu xã hi và môi trưng. T chc nghiên cu cao cp v phát trin quc t Nht bn (2003) ñã ñ xut vic ñánh giá tác ñng không ch tp trung so sánh kt qu ñu ra vi ñu vào ca d án mà còn phi xem xét nhng nh hưng tiêu cc và tích cc, hin ti và tương lai, thm chí là nhng nh hưng gián tip phát sinh t nhng nh hưng trc tip. Vì vy, trong quá trình ñánh giá d án, vic thit k phương pháp và câu hi nên chia thành các nhóm vn ñ là chính sách, th ch qun lý, k thut, môi trưng, văn hoá xã hi và kinh t tài chính; nhng tác ñng ñưc phân loi thành 4 nhóm: tích cc/tiêu cc và mong ñi/không mong ñi. FAO [45], [46] nhn mnh vic ñánh giá hiu qu xã hi và môi trưng khi ñưa ra các báo cáo tham lun v lâm nghip xã hi, lâm nghip cng ñng. Cũng theo FAO [44], mt d án trong lâm nghip dù có ñt ñưc hiu qu tài chính cao nhưng chưa ñt ñưc hiu qu xã hi (to vic làm, tăng thu nhp, ) và hiu qu môi trưng thì không ñưc coi là mt d án bn vng. Theo Renard R. [49] vic ñánh giá hiu qu kinh t nên tin hành ñng thi vi các ñánh giá hiu qu xã hi, hiu qu môi trưng trong ñánh giá các chương trình, d án lâm nghip. Ngh ñnh thư Kyoto ra ñi và vic thành lp Quĩ môi trưng toàn cu (GEF) càng ñ cao vai trò ca vic ñánh giá hiu qu xã hi và môi trưng. Đng trên phương din các phương thc canh tác, Walfredo [50] ñã cho rng: Phương thc canh tác s có nhng tác ñng ti kinh t, sinh thái và xã hi t ñó s có nh hưng ti tăng trưng kinh t, cân bng sinh thái và phát trin xã hi. Tt c các mi quan h nh hưng này s tác ñng toàn din v kinh t, xã hi, bo v môi trưng sinh thái.
16. 5 1.1.2 Nghiên cu v qun lý rng bn vng Trong nhiu thp k qua, các nhà khoa hc trên th gii có s quan tâm ñc bit v vn ñ s dng ñt ñai, tài nguyên rng bn vng. Khái nim v QLRBV hình thành t ñu th k XVIII, ban ñu ch chú trng ñn khai thác, s dng g ñưc lâu dài, liên tc. Cùng vi s tin b ca khoa hc, k thut và phát trin kinh t xã hi, QLRBV ñã chuyn t qun lý kinh doanh g sang qun lý kinh doanh nhiu mt tài nguyên rng, qun lý h thng sinh thái rng và cui cùng là QLRBV trên cơ s các tiêu chun, tiêu chí ñưc xác lp cht ch, toàn din v các lĩnh vc kinh t, xã hi và môi trưng. QLRBV là ñóng góp ca công tác lâm nghip ñi vi s phát trin, s phát trin ñó phi mang li li ích kinh t, môi trưng và xã hi, có th cân bng gia nhu cu hin ti và tương lai [24]. Vào ñu th k 18, các Nhà lâm hc Đc như Hartig, GL [52], Heyer, F [53], ñã ñ xut nguyên tc s dng lâu bn ñi vi rng thun loài ñu tui. Vào thi ñim này các nhà khoa hc Pháp (Gournand, 1922) và Thy S (H. Biolley) cũng ñã ñ ra phương pháp kim tra, ñiu chnh sn lưng ñi vi rng ñng tui khai thác chn [51]. Hin nay ñã có nhiu t chc ñưa ra khái nim QLRBV như T chc G nhit ñi (ITTO), Hip ưc Helsinki [37], y ban Quc t v môi trưng và phát trin [24], Các ñnh nghĩa trên có cách din ñt khác nhau nhưng bao gm hai vn ñ chính là qun lý rng n ñnh bng các bin pháp phù hp nhm ñt các mc tiêu ñ ra và ñm bo s bn vng v kinh t, xã hi và môi trưng [23]. Trong giai ñon ñu ca th k XX, h thng qun lý rng ñã tp trung nhiu quc gia, ñc bit là nhng quc gia ñang phát trin. Vai trò s tham gia ca cng ñng trong qun lý rng không ñưc chú ý. Mc dù trong các quy ñnh pháp lut thì rng là tài sn ca toàn dân nhưng trên thc t ngưi dân không h ñưc hưng li t rng, vì vy h ch bit khai thác rng ñ ly lâm sn và ly ñt canh tác phc v cho
17. 6 nhu cu sng ca chính h mà không h quan tâm ñn xây dng và bo v vn rng. Bên cnh ñó, cùng vi s phát trin ca ngành công nghip, nhu cu lâm sn ngày càng tăng nên trong giai ñon này tình trng khai thác quá mc tr thành nguyên nhân làm suy thoái tài nguyên rng [34]. T gia th k 20 tr li ñây, khi tài nguyên rng nhiu quc gia ñã b gim sút nghiêm trng, môi trưng sinh thái và cuc sng ca ñng bào min núi b ñe do thì phương thc qun lý tp trung như trưc ñây không còn thích hp na. Ngưi ta ñã tìm mi cách cu vãn tình trng suy thoái rng thông qua vic ban b mt s chính sách nhm thu hút ngưi dân tham gia qun lý và s dng tài nguyên rng bn vng. Phương thc qun lý rng cng ñng xut hin ñu tiên n Đ và dn dn bin thái thành các hình thc qun lý khác nhau như lâm nghip trang tri, lâm nghip xã hi (Nêpan, Thái Lan, Philippines, ) [25]. Do din tích rng b suy thoái và canh tác nông nghip không bn vng, FAO (1967 1969) ñã quan tâm ñn phát trin nông lâm kt hp và trong các nghiên cu ca mình ñã ñi ñn thng nht: áp dng bin pháp nông lâm kt hp là phương thc tt nht ñ s dng ñt rng nhit ñi mt cách hp lý, tng hp và nhm gii quyt vn ñ lương thc, thc phm và s dng lao ñng dư tha ñng thi thit lp cân bng sinh thái [44]. 1.1.3. Các chính sách thu hút ngưi dân tham gia vào công tác qun lý rng Nghiên cu ca Ianuskơ K. (1996) cho thy ñ duy trì ñưc hiu qu, tính n ñnh và bn vng ca rng cn phi gii quyt vn ñ th trưng tiêu th sn phm cho các khu rng trng kinh t, trong ñó cn có k hoch xây dng và phát trin các nhà máy ch bin lâm sn vi các quy mô khác nhau trên cơ s áp dng các công c chính sách ñòn by ñ thu hút các thành phn kinh t tham gia vào phát trin rng, phương thc canh tác phi gn vi kin thc bn ña và ñưc ngưi dân áp dng. Theo Thom R Waggener (2000) ñ phát trin trng rng theo hưng sn xut
18. 7 hàng hoá vi hiu qu kinh t cao không ch ñòi hi phi có s ñu tư tp trung v kinh t và k thut mà còn phi làm sáng t hàng lot vn ñ có liên quan ñn chính sách và th trưng. Chính vì vy các nưc phát trin như M, Nht, Canada, nghiên cu v kinh t lâm nghip cp quc gia hin nay ñưc tp trung vào 2 vn ñ ln là th trưng và kh năng cnh tranh sn phm. Liu Jinlong (2004) [47] da trên vic phân tích và ñánh giá thc t ñã ñưa ra mt s công c ch ño khuyn khích tư nhân phát trin trng rng Trung Quc là: i) Rng và ñt rng cn ñưc tư nhân hoá. ii) Ký hp ñng hoc cho tư nhân thuê ñt lâm nghip ca Nhà nưc. iii) Gim thu ñánh vào các lâm sn. iv) Đu tư tài chính cho tư nhân trng rng. v) Phát trin hp tác trng rng gia các công ty vi ngưi dân. Nhng công c mà tác gi ñ xut tương ñi toàn din t quan ñim chung v qun lý lâm nghip, v ñt ñai, thu, ñu tư, cho ti mi quan h gia các công ty và ngưi dân. Đây có th nói là nhng ñòn by thúc ñy tư nhân tham gia trng rng Trung Quc và là nhng ñnh hưng cho mt s nưc khác. Các hình thc khuyn khích trng rng cũng ñưc nhiu tác gi trên th gii quan tâm nghiên cu như Narong Mahannop (2004) [48] Thái Lan, Ashadi and Nina Mindawati (2004) [43] Indonesia, các nưc Đông Nam Á, 3 vn ñ ñưc xem là quan trng, khuyn khích ngưi dân tham gia trng rng là: i) Quy ñnh rõ ràng v quyn s dng ñt. ii) Quy ñnh rõ ñi tưng hưng li rng trng. iii) Nâng cao hiu bit và nm bt k thut ca ngưi dân. Đây là nhng vn ñ mà các nưc trong khu vc, trong ñó có Vit Nam ñã và ñang gii quyt ñ thu hút ngun vn tư nhân ñu tư vào trng rng.
19. 8 1.1.4. Các gii pháp tăng cưng qun lý rng bn vng Theo thng kê ca FAO (2003), trong giai ñon 1990 1995 các nưc ñang phát trin ñã có hơn 65 triu ha rng b mt. Tính ñn năm 2000, din tích rng toàn th gii, k c rng t nhiên và rng trng ch còn 3.869,455 triu ha, t l che ph ch chim 29,6% lãnh th [11]. Cng ñng quc t ñã thành lp nhiu t chc, ñ xut và cam kt nhiu công ưc bo v và phát trin rng như: Chin lưc bo tn quc t (1980, 1991); T chc g nhit ñi quc t (ITTO năm 1983); Chương trình hành ñng ca t chc Nông lương thc (FAO, 1985); Hi ngh ca Liên hp quc v môi trưng và phát trin (UNCED, Rio de Janeiro, 1992); Công ưc v ña dng sinh hc (CBD, 1992); Công ưc v chng sa mc hóa (CCD, 1996); Hip ñnh quc t v g nhit ñi (ITTA, 1997) [11]. Hin nay, trên th gii nhiu nưc ñã có các b tiêu chun QLRBV cp quc gia (Canada, Thy Đin, Malaysia, Indonesia, ) và cp quc t như tin trình Helsinki, tin trình Montreal. Hi ñng qun tr rng (FSC) và T chc g nhit ñi quc t vi b tiêu chun qun lý rng ñưc vn dng nhiu nưc trên th gii [37]. Hi ngh ln th 18 tháng 9/1998 ti Hà Ni, Các nưc trong khu vc Đông Nam Á ñã tho thun v ñ ngh ca Malaysia xây dng b tiêu chí và ch s vùng ASEAN v QLRBV (vit tt là C&I ASEAN). Thc cht C&I ASEAN cũng ging như C&I ca ITTO, bao gm 7 tiêu chí và cũng chia làm 2 cp qun lý là cp quc gia và cp ñơn v qun [12]. Theo FSC Newsletter s 4 ngày 04/6/2007, ñã có 818 chng ch QLRBV ñưc cp cho 81 quc gia vi tng din tích 90.784.799 ha và 5.646 chng ch chui hành trình (CoC) cp cho các doanh nghip ch bin g ti 78 nưc [23], trong ñó nhng cánh rng ñu tiên Đông Dương ñưc nhn chng ch FSC vào ngày 29/02/2006 là 2 khu rng t nhiên Trung Lào [ Error! Reference source not found. ].
20. 9 1.2 Vit Nam 1.2.1. Đánh giá tác ñng xã hi ca các hot ñng sn xut lâm nghip QLRBV ch ñt ñưc khi ñáp ng ñưc 3 yu t: kinh t, môi trưng và xã hi. Trong mt chng mc nào ñó, yu t xã hi là yu t quyt ñnh, tác ñng trc tip lên các yu t khác, ñc bit nưc ta khi cơ ch, chính sách v QLRBV vn còn ñang trong quá trình hoàn thin. Trên thc t rt nhiu lâm trưng hot ñng yu kém ñi vi các vn ñ xã hi, không gii quyt trit ñ nhng bt ñng gia li ích ñơn v vi li ích cng ñng. Ngưi dân sng ti khu vc rng phi chu nh hưng bi nhng tác ñng tiêu cc trong khi các hot ñng qun lý rng không th mang li li ích và ñm bo nhng nhu cu ti thiu ca h. Do vy, vic ñánh giá tác ñng xã hi nhm gii quyt các vn ñ ñt ra ca hot ñng qun lý rng là vn ñ cp thit trong giai ñon hin nay ñi vi mi lâm trưng [14]. Vit Nam, “ñánh giá tác ñng” ñưc quan tâm chú ý nhiu hơn t khi ñi mi, ñc bit trong các d án phát trin; ñánh giá d án không ch ñưc ñánh giá qua các ch tiêu tài chính mà còn bao gm c nhng tiêu chí v hiu qu xã hi và môi trưng. Tuy nhiên, trong bi cnh chuyn ñi sang kinh t th trưng, ñánh giá hiu qu kinh t thưng ñưc chú trng hơn. Mc dù vy, môi trưng và xã hi cũng tác ñng không nh ñn quá trình sn xut kinh doanh nht là trong kinh doanh lâm nghip, vì vy trong giai ñon hin nay ñ QLRBV cn tin hành ñánh giá c tác ñng v kinh t, môi trưng và xã hi. Li Th Nhu (2004) khi nghiên cu “ Đánh giá tác ñng ca d án trng rng nguyên liu ván dăm giai ñon 1999 2003 ca Công ty Lâm nghip Thái Nguyên ”[26] ñã ñánh giá v các mt kinh t, xã hi và môi trưng, quá trình ñánh giá có s dng các ch tiêu d báo, có s so sánh các lĩnh vc trưc và sau d án.
21. 10 Tuy nhiên, tác gi mi ch dng li nhng tác ñng tích cc mà chưa ñi sâu phân tích nhng tác ñng tiêu cc ca d án. Phm Xuân Thnh [35], Đàm Đình Hùng [17] ñã ñ cp ñn mt s tác ñng ca d án v mt kinh t, xã hi và môi trưng, ñúc kt các kinh nghim, rút ra nhng mt làm ñưc và nhng mt còn tn ti làm cơ s ñnh hưng phát trin giai ñon hu d án và cho các d án có vn ñu tư nưc ngoài ti Vit Nam. Tuy nhiên, các báo cáo mi ch mô t các hot ñng ca d án, còn ñánh giá tác ñng ca d án còn mang nhiu ñnh tính. Nguyn Minh Hng, Vũ Nam (2006) [14] ñã ñánh giá tác ñng xã hi ti lâm trưng Trưng Sơn, huyn Qung Ninh, tnh Qung Bình, kt qu ñã xác ñnh ñưc các nhóm liên quan ñn hot ñng qun lý rng, các hot ñng s dng rng ch yu ca ngưi dân bn ña và nhu cu ca các nhóm liên quan trong phm vi lâm trưng. Tuy nhiên, nghiên cu không ch ra nhng ch s, ch tiêu và tiêu chun c th v mt xã hi nào ñã phù hp và chưa phù hp vi b tiêu chun QLRBV ca Hi ñng qun tr rng quc t FSC làm cơ s ñ ñ xut mt s gii pháp nhm QLRBV và tin ti cp chng ch rng cho ñơn v. Nguyn Văn Sn, Lê Khc Côi (2007) [33] ñã thc hin vic ñánh giá tác ñng kinh t xã hi ti Công ty lâm sn xut khu (Forexco) tnh Qung Nam và ch ra s phù hp và chưa phù hp ca tng tiêu chí, ch s và tiêu chun trong b tiêu chun QLRBV ca Hi ñng qun tr rng quc t FSC t ñó ñ xut h thng các gii pháp nhm hoàn chnh các tiêu chí tin ti QLRBV và cp chng ch rng. Tuy nhiên, nhng ñánh giá tác ñng ch da theo các ch s ca b tiêu chun, nhng gii pháp ñ xut ch ñt trong tình hung c th hin ti mà chưa có nhng d báo, phân tích xu hưng thay ñi các yu t xã hi nhm ñ xut các gii pháp và nhng công vic ưu tiên trong tin trình QLRBV.
22. 11 Chương trình lâm nghip Vit Nam Cng hoà liên bang Đc (2007) ñã tin hành h tr ñánh giá tác ñng xã hi ti lâm trưng Ninh Sơn Ninh Thun, Lâm trưng M’Drk Đăklăk, lâm trưng Đăk Tô Kon Tum và Lâm trưng Văn Chn Yên Bái [8], [10], [9]. Bưc ñu ñã ch ra ñưc nhng tn ti cơ bn, s phù hp ca các ch s, ch tiêu và tiêu chun trong qun lý rng ca các lâm trưng t ñó ñ xut nhng gii pháp nhm QLRBV theo tiêu chun FSC Vit Nam. 1.2.2. Nghiên cu v qun lý rng bn vng Công tác qun lý s dng tài nguyên rng Vit Nam t trưc ti nay ñưc chia thành 3 thi kỳ theo quá trình phát trin ca lch s cũng như quá trình phát trin kinh t xã hi ca ñt nưc như sau [22]: Thi kỳ trưc năm 1945 : Tài nguyên rng Vit Nam còn phong phú, nhu cu lâm sn nói chung ca con ngưi còn thp, rng b khai thác li dng t do. Mc ñ tác ñng ca con ngưi vào rng còn ít, tài nguyên rng còn khá phong phú, vn ñ QLRBV chưa ñưc ñt ra [23]. Thi kỳ t năm 1946 1990 : vi s ra ñi ca ngành Lâm nghip các hot ñng ca ngành ñã tri qua nhiu giai ñon khác nhau. Ngay sau hoà bình lp li, toàn b din tích rng và ñt rng min Bc ñưc quy hoch vào các lâm trưng quc doanh. Nhim v ch yu là khai thác lâm sn ñ phc v cho nhu cu phát trin ca các ngành kinh t. Nhim v xây dng và phát trin vn rng tuy có ñt ra nhưng chưa ñưc các ñơn v sn xut kinh doanh lâm nghip quan tâm ñúng mc. Thi kỳ t năm 1991 ñn nay : ngành lâm nghip nưc ta chuyn ñi cơ ch qun lý lâm nghip Nhà nưc sang Lâm nghip xã hi, gn vi ñnh hưng phát trin ca nn kinh t th trưng theo ñnh hưng xã hi ch nghĩa; H thng và tính cht qun lý ngành cũng ñã có s thay ñi cho phù hp vi yêu cu qun lý tài nguyên rng tng hp, ña ngành, ña mc tiêu; Hàng lot các ch trương, chính sách
23. 12 mi ñưc ban hành, to ñiu kin thúc ñy s phát trin ca ngành Lâm nghip và qun lý tài nguyên rng bn vng. Sau mt thi gian chun b, tháng 12/1998 hi tho Quc gia v QLRBV do B NN & PTNT, WWF Đông Dương, Đi s quán Vương quc Hà Lan ti Hà Ni và Hi ñng qun tr rng quc t (FSC) ñng tài tr ñã ñưc t chc ti thành ph H Chí Minh. Có nhiu báo cáo, tham lun v khái nim QLRBV, ñánh giá hin trng v rng và qun lý sn xut lâm nghip ti Vit Nam, Kt qu hi tho ñã thng nht thành lp T công tác quc gia v QLRBV và CCR (NWG) và ñ xut chương trình hot ñng trong 5 năm ñu tiên [1]. Nhm nâng cao hiu qu và cht lưng hot ñng QLRBV và cp chng ch rng nưc ta, tháng 6/2006 Vin Qun lý rng bn vng và chng ch rng (trc thuc Hi KHKT lâm nghip Vit Nam) ñưc thành lp. Vũ Nhâm (2001 2004) [25] ñã thc hin ñ tài nghiên cu và xây dng “Hưng dn t chc ñánh giá rng theo tiêu chun qun lý rng bn vng quc gia ” nhm h tr cho 10 lâm trưng thuc B NN & PTNT ký cam kt thc hin phương án QLRBV. Hưng ti mc tiêu thc hin QLRBV, Vin qun lý rng bn vng và chng ch rng cùng vi các chuyên gia hàng ñu trong và ngoài nưc ñã nhóm hp nhm xây dng B tiêu chun QLRBV cho Vit Nam, ñn nay ñã hoàn thành phiên bn 9C. Nhng tiêu chun, tiêu chí này da trên cơ s ñiu chnh, b sung các tiêu chun, tiêu chí ca FSC quc t [42]. Do nhng tiêu chun và tiêu chí áp dng chung trong toàn quc, ñng thi phi phù hp vi tiêu chun tiêu chí quc t nên vic áp dng không th phù hp vi mi trưng hp và mi ñiu kin ca tng ña phương. Vì vy, khi áp dng các tiêu chun, tiêu chí cn có s mm do trong mt phm vi nht ñnh nào ñó, va ñưc các t chc chng ch rng quc t FSC và FSC quc gia chp nhn.
24. 13 1.2.3. Các chính sách thu hút ngưi dân tham gia vào công tác qun lý rng T sau khi ñi mi chin lưc phát trin lâm nghip Nhà nưc ñã ban hành hàng lot chính sách v ñt ñai, ñu tư, tín dng, ñã có tác ñng mnh ti phát trin sn xut lâm nghip Vit Nam. Ngh ñnh 01/CP; 02/CP; 163/1999/NĐCP ngày 16/11/1999 v giao ñt, cho thuê ñt lâm nghip cho t chc, h gia ñình và các cá nhân s dng n ñnh lâu dài vào mc ñích lâm nghip [5]. Lut Bo v và Phát trin rng sa ñi (2004). Lut khuyn khích ñu tư trong nưc, ngh ñnh 43/1999/NĐ CP, ngh ñnh 50/1999/NĐCP, Lut Đt ñai sa ñi năm 2003 b sung Lut Đt ñai năm (1998, 2001). Ngh ñnh s 139/2004NĐCP ngày 25 tháng 6 năm 2004 ca Chính ph v x pht vi phm hành chính trong lĩnh vc qun lý rng, bo v rng và qun lý lâm sn [7]. Ngh ñnh 48/2002/NĐCP [3] ca Chính ph sa ñi, b sung danh mc thc vt, ñng vt hoang dã quý him ban hành kèm theo Ngh ñnh s 18/HĐBT ngày 17/1/1992 ca Hi ñng B trưng (nay là Chính ph) quy ñnh danh mc thc vt, ñng vt rng quý him và ch ñ qun lý, bo v. Quyt ñnh s 08/2001/QĐTTg ngày 11 tháng 01 năm 2001 v vic ban hành quy ch qun lý rng ñc dng, rng phòng h và rng sn xut là rng t nhiên [6]. Song song vi vic ban hành các văn bn pháp quy trên, ngành lâm nghip nưc ta cũng tham gia nhiu hot ñng hưng ti QLRBV như: Hưng ng phong trào Quc t “Rng vì con ngưi”, tháng 6/1997 B NN&PTNT ñã ký cam kt bo tn ít nht 10% din tích rng gm các h sinh thái rng hin có và cùng cng ñng ñng Quc t, Vit Nam s tham gia th trưng lâm
25. 14 sn bng các sn phm ñưc dán nhãn là khai thác hp pháp trong các khu rng ñã ñưc cp chng ch trong khi AFTA và WTO [3]. Ngay sau khi Vit Nam gia nhp khi ASEAN (1995), nhu cu hp tác v QLRBV trong khi ñã tr thành mt trong các ni dung chính trong các cuc hp thưng niên. Qua nhiu cuc tho lun nhm xây dng h thng tiêu chun QLRBV cho ASEAN và ñy mnh vic thc hin QLRBV trong mi nưc thành viên. Vit Nam ni lên là nưc có nhu cu cp thit phi qun lý rng bn vng khi ngun tài nguyên rng trong nưc ñã tr nên cn kit. Nhà nưc ñã tin hành quy hoch lâm phn trong phm vi c nưc và tng ña phương, phân chia rng theo mc ñích s dng. Đã tin hành giao ñt, giao rng cho các t chc, h gia ñình, cá nhân s dng n ñnh, lâu dài vào mc ñích lâm nghip. Tng bưc thc hin mi mnh ñt, khu rng ñu có ch c th và hưng ti xã hi hoá ngh rng. Chính sách giao khoán rng và ñt lâm nghip ñã thu hút mi ngun nhân lc, vt lc cùng kinh doanh có hiu qu. Nghiên cu v kinh t và chính sách phát trin trng rng kinh t Vit Nam trong thi gian gn ñây cũng ñã ñưc quan tâm nhiu hơn. Các công trình quan trng có th k ñn là: Đ Doãn Triu (1997) [40] ñã nghiên cu xây dng mt s lun c khoa hc và thc tin góp phn hoàn thin các chính sách khuyn khích ñu tư nưc ngoài vào trng rng nguyên liu công nghip. Võ Nguyên Huân (1997) [18] ñã nghiên cu các loi hình ch rng sn xut và khuyn ngh các gii pháp ch yu nhm phát huy ni lc ca ch rng trong qun lý và s dng bn vng Thanh Hóa. Vũ Long (2000) [21] “Đánh giá hiu qu s dng ñt sau khi giao và khoán ñt lâm nghip các tnh min núi phía Bc”;
26. 15 Đ Đình Sâm, Lê Quang Trung (2003) [32]. “Đánh giá hiu qu trng rng công nghip Vit Nam” Phm Xuân Phương (2003) [27] ñã rà soát các chính sách liên quan ñn rng như chính sách v ñt ñai, ñu tư tín dng tuy nhiên cũng ch rõ các ch trương, chính sách là rt kp thi, rt có ý nghĩa, nhưng trong quá trình trin khai thc hin còn gp nhiu bt cp. Tác gi cũng ñnh hưng hoàn thin các chính sách ñ có quy hoch tng th cho vùng trng rng nguyên liu, ch rng có th vay vn trng rng ñm bo có li nhun. Nguyn Xuân Quát và cng s (2003) [28] cho bit thc trng trng rng nguyên liu phc v công nghip ch bin g và lâm sn trong thi gian qua ñã thu ñưc mt s kt qu ñáng k nhưng cũng còn nhiu vn ñ cn gii quyt như: din tích rng trng sn xut hàng năm ch ñt 50% k hoch, các cơ s ch bin còn xa vùng nguyên liu, chính sách còn chưa ñng b. Lê Quang Trung, Cao Lâm Anh, Trn Vit Trung (2000), qua quá trình nghiên cu và phân tích các chính sách khuyn khích trng rng Thông nha ñã ñưa ra 10 khuyn ngh rt sát thc ñnh hưng phát trin loi rng này [41]. Nhìn chung, các nghiên cu ñã tp trung vào các vn ñ bc xúc nht ca kinh t chính sách phát trin lâm nghip hin nay và bưc ñu ñã gii quyt ñưc nhng vn ñ thc t ñt ra. Tuy nhiên, do quy mô và phm vi nghiên cu nh, các khía cnh ñưc quan tâm hp, vn ñ th trưng ít ñưc chú ý nên giá tr vn dng ca các gii pháp và ñ xut còn nhiu hn ch. 1.2.4. Các gii pháp nhm tăng cưng qun lý rng bn vng Mc dù còn khá mi m song QLRBV và chng ch rng cũng rt ñưc quan tâm. Có th k ñn mt s công trình nghiên cu sau: Phm Đc Lân và Lê Huy Cưng (1998): Qun lý s dng tài nguyên rng trên lưu vc sông Sê San [20].
27. 16 H Vit Sc (1998): Qun lý bo v rng khp Easup Đc Lc [30]. Đ Đình Sâm (1998): Du canh vi vn ñ QLRBV Vit Nam [31 Error! Reference source not found. ]. Li Hu Hoàn (2003): Nghiên cu ñ xut mt s gii pháp qun lý s dng tài nguyên rng bn vng ti xã Hương Lc, huyn Nam Đng, tnh Tha Thiên Hu [15]. Lê Văn Hùng (2004): Nghiên cu cơ s và thc tin làm căn c ñ xut các gii pháp quy hoch qun lý rng bn vng ti lâm trưng Ba Rn công ty lâm nghip Long Đi tnh Qung Bình [16]. Nh Văn Kỳ (2005): Nghiên cu mt s gii pháp qun lý s dng tài nguyên rng bn vng ti khu vc rng phòng h h Cm Sơn, huyn Lc Ngn, tnh Bc Giang. Nguyn Tin Thành (2007): Quy hoch kinh doanh rng theo tiêu chun QLRBV ti lâm trưng Yên Sơn, huyn Yên Sơn, tnh Tuyên Quang [34]. Bên cnh nhng n lc ca Chính ph và B NN&PTNT, có nhiu t chc và d án quc t h tr quá trình QLRBV Vit Nam. Tiêu biu là Chương trình Lâm nghip Vit Nam Đc (GTZ) vi các hot ñng: Lp bn ñ và phân vùng chc năng rng trong môi trưng quy hoch qun lý rng t nhiên ca các lâm trưng quc doanh (tháng 11 năm 2006) vi hot ñng; T chc hi tho xây dng k hoch và thc hin QLRBV (tháng 5 năm 2007) [38]; Hưng dn xây dng phương án qun lý rng ti các Lâm trưng ñim [13], Nhng nghiên cu trên có ý nghĩa quan trng trong vic góp phn hưng ti QLRBV ca các ña phương và th hin ñưc s cam kt ca Vit Nam vi cng ñng quc t trong vn ñ QLRBV. Tuy nhiên, ñây mi ch là nhng nghiên cu mang tính cht v cơ s lý lun, chưa phân tích ñưc các yu t nh hưng ñn qun lý s dng tài nguyên rng bn vng.
28. 17 1.3. Nhn xét và ñánh giá chung Đim qua các công trình nghiên cu trên th gii và trong nưc v các vn ñ có liên quan ti ñ tài có th rút ra mt s nhn xét sau ñây: Các công trình nghiên cu trên th gii v ñánh giá tác ñng xã hi và QLRBV tương ñi phong phú và toàn din v tt c các mt, ñã xây dng các tiêu chun, tiêu chí QLRBV và ñưa vào áp dng trong nhiu năm qua. Đánh giá tác ñng xã hi ñưc các nưc rt quan tâm và là mt trong nhng yêu cu bt buc trong QLRBV. Đây là nhng tài liu tham kho và bài hc kinh nghim rt có giá tr ñi vi nưc ta. Tuy nhiên, do ñiu kin t nhiên, kinh t xã hi mi nưc khác nhau nên ni dung, phương pháp và kt qu ñánh giá mi nơi khác nhau, các tiêu chun và tiêu chí trong QLRBV phi ñt ñưc yêu cu va ñm bo nguyên tc quc t va phù hp vi ñiu kin hoàn cnh mi quc gia, mi vùng sinh thái. Mc dù QLRBV còn khá mi m ñi vi nưc ta nhưng các nghiên cu gn ñây cũng ñưc quan tâm và thc hin nhiu hơn. Đánh giá tác ñng xã hi ca công tác qun lý rng cũng ñã ñưc tin hành nhưng chưa có h thng, ñc bit là chưa gn vic ñánh giá vi các tiêu chí QLRBV, quan ñim và cách tip cn trong ñánh giá cũng chưa ñưc toàn din. Vic nghiên cu ñánh giá tác ñng xã hi ca hot ñng sn xut kinh doanh lâm nghip nhm ñ xut các gii pháp QLRBV tin ti cp chng ch rng da trên cơ s các s liu thc t và d báo cũng như l trình các công vic ưu tiên cho tng giai ñon là vic làm cn thit và có ý nghĩa c v khoa hc ln thc tin góp phn ñy nhanh tin trình QLRBV và cp chng ch rng Vit Nam theo Chin lưc Phát trin Lâm nghip ñn năm 2020. Xut phát t yêu cu ñó ñ tài lun văn ñt ra là cn thit.
29. 18 CHƯƠNG 2: MC TIÊU, ĐI TƯNG, PHM VI, NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 2.1. Mc tiêu ñ tài * V lý lun: Đánh giá ñưc tác ñng xã hi ca công tác qun lý rng ti Công ty lâm nghip Nam Nung. Đánh giá ñưc mc ñ phù hp ca các tiêu chun xã hi trong B tiêu chun quc gia v QLRBV ñi vi công tác qun lý rng Công ty lâm nghip Nam Nung. * V thc tin: Đ xut ñưc mt s gii pháp và các công vic ưu tiên nhm thúc ñy tin trình QLRBV Công ty lâm nghip Nam Nung. 2.2. Đi tưng và phm vi nghiên cu Đi tưng nghiên cu chính ca ñ tài là các hot ñng sn xut kinh doanh ca Công ty lâm nghip Nam Nung, mi quan h qua li v mt xã hi gia Công ty lâm nghip Nam Nung vi ngưi dân ña phương trên ña bàn Công ty ñang qun lý. Phm vi nghiên cu ca ñ tài ñưc gii hn trong ñánh giá tác ñng v mt xã hi ca Công ty ñn ngưi dân ña phương và ngưc li; ñi chiu vi các ch s, tiêu chí và tiêu chun v mt xã hi (tiêu chun 2, 3 và 4) trong B tiêu chun QLRBV ca Vit Nam (phiên bn 9C) ñ ñ xut mt s gii pháp và các công vic ưu tiên nhm QLRBV và tin ti cp chng ch rng ti Công ty lâm nghip Nam Nung. Đ tài không ñánh giá tác ñng v kinh t và môi trưng ca các hot ñng sn xut kinh doanh ti Công ty.
30. 19 2.3. Ni dung nghiên cu Đ tài ñt ra các ni dung nghiên cu sau ñây: Đánh giá tình hình hot ñng sn xut kinh doanh và QLBVR ca Công ty lâm nghip Nam Nung: + Quá trình hình thành và cơ cu t chc ca Công ty. + Tài nguyên rng. + Hot ñng sn xut kinh doanh. + Tình hình qun lý bo v rng. Đánh giá tình hình giao ñt lâm nghip và khoán QLBVR ti Công ty: + Đánh giá tình hình giao ñt lâm nghip trên ña bàn. + Đánh giá tình hình giao khoán QLBVR ti Công ty. Đánh giá tác ñng qua li gia Công ty lâm nghip Nam Nung và ña phương: + Nhng hot ñng h tr ca Công ty ñi vi ña phương. + Nhng hot ñng ña phương h tr Công ty. Đánh giá mc ñ phù hp ca các tiêu chun xã hi trong công tác qun lý rng Công ty lâm nghip Nam Nung: + Tiêu chun quc gia v QLRBV và nhng tiêu chí v xã hi. + Đánh giá mc ñ phù hp các tiêu chí xã hi trong công tác qun lý rng Công ty lâm nghip Nam Nung. Đ xut mt s gii pháp và các công vic ưu tiên nhm thúc ñy tin trình QLRBV và bn vng v mt xã hi Công ty lâm nghip Nam Nung: + Phân tích ñim mnh, ñim yu, cơ hi và thách thc v tác ñng xã hi ca công tác qun lý rng Công ty lâm nghip Nam Nung. + Đ xut mt s gii pháp nhm thúc ñy qun lý rng bn vng v mt xã hi ti Công ty Lâm nghip Nam Nung
31. 20 2.4. Phương pháp nghiên cu 2.4.1. Quan ñim nghiên cu và cách tip cn 2.4.1.1. Quan ñim nghiên cu Đánh giá tác ñng xã hi ca công tác qun lý rng Công ty lâm nghip Nam Nung tnh Đăk Nông cn phi ñưc xem xét trên 2 góc ñ: i) Hot ñng qun lý, bo v và kinh doanh rng ca Công ty lâm nghip Nam Nung có tác ñng như th nào ñn các yu t xã hi ña phương. ii) Các yu t xã hi ca ña phương có tác ñng như th nào ñn hot ñng qun lý rng ca Công ty. Trong quá trình nghiên cu 2 vn ñ này phi ñưc ñt trong mi quan h bin chng vi nhau, tác ñng qua li vi nhau, không ñưc xem xét các vn ñ theo mt chiu hưng nht ñnh. Mi quan h này là cơ s quan trng ñ ñánh giá s thích ng ca các tiêu chun/ch s xã hi trong B tiêu chun quc gia cũng như ñ xut các khuyn ngh cho công tác QLRBV ti Công ty lâm nghip Nam Nung. Đánh giá nhng vn ñ liên quan ñn vic qun lý rng và tác ñng xã hi ca Công ty lâm nghip Nam Nung cn phi xem xét trên quan ñim lch s, nghĩa là không ch chú ý ñn các hot ñng hin ti mà phi xem xét c các hot ñng din ra trong quá kh và tương lai, ñt nó trong trng thái ñng theo tin trình lch s. Điu này ñc bit quan trng khi Công ty lâm nghip Nam Nung ñang trong quá trình chuyn sang cơ ch t hch toán kinh doanh. Đánh giá tác ñng xã hi cũng cn phi chú ý ñn c khía cnh v kinh t và k thut như tình hình phát trin kinh t ca ña phương dưi nh hưng ca hot ñng qun lý rng, cơ hi to thu nhp và vic làm, k thut canh tác nông lâm nghip, vì các yu t này có liên quan trc tip hoc gián tip ti các yu t xã hi.
32. 21 2.4.1.2. Cách tip cn Đánh giá tác ñng xã hi là mt vn ñ phc tp không ch liên quan trc tip ñn các ñơn v (Công ty Lâm nghip, xã, thôn, ) và ngưi dân ña phương mà còn liên quan ñn nhiu cơ quan, ban ngành khác trên ña bàn nên trong quá trình nghiên cu cn phi tip cn có s tham gia ca nhiu các ñơn v khác nhau như UBND các xã, các thôn có liên quan và ñc bit là ngưi dân, nhng h gia ñình sng gn rng, Do thi gian nghiên cu ngn nên cách tip cn ch yu s là k tha các s liu và thông tin ñã có như ñiu kin t nhiên, kinh t xã hi, tình hình hot ñng ca Công ty, giao khoán qun lý bo v rng, ñ tài ch tin hành ñiu tra b sung các thông tin còn thiu hoc ñ cp nht thông tin. Din tích sn xut lâm nghip ca Công ty phân b khá rng: trên ña bàn nhiu xã vi ñc ñim t nhiên, kinh t xã hi khác nhau, kèm theo ñó là ñi sng và ñc ñim canh tác các xã cũng rt khác nhau, vì vy khi xem xét, ñánh giá tác ñng xã hi cũng như ñ xut các khuyn ngh cn phi tip cn theo tng khu vc c th. Trong khu vc Công ty Lâm nghip Nam Nung có nhiu dân tc thiu s sinh sng, mi dân tc có tp quán canh tác, trình ñ dân trí, văn hóa khác nhau, vì vy, khi ñánh giá tác ñng xã hi cn phi chú ý ñn ñc ñim ca tng dân tc c th. 2.4.2. Phương hưng gii quyt vn ñ Nghiên cu xut phát t vic kho sát và ñánh giá các nhân t chi phi ñc thù ñn hot ñng sn xut kinh doanh, qun lý bo v rng ca Công ty như ñiu kin t nhiên, kinh t xã hi, ñc ñim và nh hưng ca dân cư sng xung quanh rng, ñ thy ñưc mi quan h qua li gia hot ñng qun lý rng ca Công ty và ña phương. T ñó nhìn nhn rõ v trí, vai trò ca ngưi dân ña phương trong
33. 22 hot ñng sn xut, kinh doanh và qun lý bo v rng ca Công ty, ñng thi cũng làm rõ vai trò và s nh hưng ca Công ty ñn s phát trin ca cng ñng dân cư xung quanh. Phương hưng gii quyt vn ñ ñưc khái quát hóa qua sơ ñ sau: Đ KTN, KTXH Cc ho t ñng ñ c c xó tr n a ca C ng ty bàn C ng ty Mi quan h bi n Đim Đim y u ch ng gi a ho t mnh ñng c a C ng ty và m i tr ưng xó hi Cc c ơ hi Cc ñ xu t C c th ch th c Hnh 2.1: Phương hưng gii quyt vn ñ Trên cơ s ñánh giá ñim mnh, ñim yu ca tng vn ñ c th ch yu thông qua bc tranh hin trng ñ xem xét thc cht ca vn ñ. T thc trng này, s ñi sâu ñánh giá nhng cơ hi và thách thc trong vic phát trin hot ñng sn xut kinh doanh và qun lý bn vng tài nguyên rng làm cơ s ñ xut nhng khuyn ngh có tính kh thi cho vùng nghiên cu, trong ñó chú trng ñánh giá mc ñ phù hp ca các tiêu chun xã hi trong b tiêu chun quc gia v QLRBV ñi vi công tác qun lý rng khu vc nghiên cu.
34. 23 2.4.3. Phương pháp nghiên cu c th 2.4.3.1. Thu thp thông tin, s liu ñã có Tin hành thu thp các tài liu có liên quan sau ñây: • Báo cáo nghiên cu v ñánh giá tác ñng xã hi ñã ñưc tin hành mt s ña ñim ca D án GTZ như Ninh Sơn Ninh Thun, lâm trưng M’DRăk Đăk Lăk và lâm trưng Đăk Tô Kon Tum; lâm trưng Văn Chn Yên Bái. • Thu thp các quy ñnh, hưng dn và tài liu v qun lý rng bn vng và chng ch rng, ñc bit là B tiêu chun Quc gia phiên bn 9C v QLRBV do T công tác quc gia son tho (nay là Vin QLRBV và CCR). • Các bn ñ và s liu tài nguyên rng ca Công ty lâm nghip Nam Nung. Tin hành làm vic vi các cơ quan qun lý lâm nghip, các t chc có liên quan tnh Đăk Nông ñ thu thp các thông tin, s liu cn thit phc v nghiên cu. Các cơ quan làm vic bao gm: + S NN & PTNT, Chi cc Lâm nghip tnh Đăk Nông. + Công ty lâm nghip Nam Nung. + UBND các xã, thôn trong khu vc Công ty lâm nghip Nam Nung. Các tài liu, thông tin chính thu thp bao gm: • Điu kin t nhiên, kinh t xã hi khu vc nghiên cu, trong ñó chú trng ñn các s liu v kinh t xã hi như dân s, dân tc, lao ñng, thu nhp, tình hình sn xut nông lâm nghip, cơ s h tng, • Cơ cu t chc và hot ñng sn xut kinh doanh ca Công ty Nam Nung. • Mi quan h qua li gia Công ty lâm nghip Nam Nung vi ña phương trong QLBVR cũng như phát trin kinh t xã hi ca ña phương,
35. 24 Điu tra, phng vn trc tip các ñi tưng có liên quan: Quá trình ñiu tra, phng vn ñưc tin hành bng phương pháp phng vn bán cu trúc vi nhng câu hi m. Đi tưng phng vn trc tip ñưc chia thành 3 nhóm sau: + Công ty lâm nghip Nam Nung: Đi tưng phng vn là lãnh ño Công ty và cán b k thut, công nhân Công ty. Ni dung phng vn tp trung vào tình hình hot ñng sn xut kinh doanh, giao khoán bo v rng ca Công ty, nhng khó khăn, tn ti và thách thc ñi vi Công ty, ñnh hưng phát trin ca Công ty trong nhng năm ti; nhng hot ñng h tr ña phương ca Công ty, nhng nh hưng tích cc và tiêu cc t cng ñng dân cư xung quanh ñn hot ñng ca Công ty ñc bit là ñn công tác qun lý bo v rng, Tng s ngưi phng vn 10 ngưi. + UBND các xã trên ña bàn Công ty: Tin hành làm vic vi tt c các xã trên ña bàn, phng vn cán b lãnh ño xã và các cán b chuyên trách xã, thôn như cán b nông lâm nghip, cán b ña chính, ni dung phng vn là ñc ñim tình hình kinh t xã hi ca xã, hot ñng s dng ñt, cơ cu sn xut nông lâm nghip, ñc ñim dân cư, các phúc li và dch v xã hi trên ña bàn xã (y t, giáo dc, các chương trình d án h tr), các chương trình d án phát trin kinh t xã hi trên ña bàn xã; hot ñng giao khoán bo v rng, nhng h tr ñi vi công tác sn xut kinh doanh và qun lý bo v rng ca Công ty, nhng tác ñng tích cc và tiêu cc t nhng hot ñng ca Công ty ñn sn xut và ñi sng ca ngưi dân và ngưc li. Tng s ngưi phng vn 10 ngưi. + Các h gia ñình: Các h gia ñình ñưc la chn ngu nhiên mi xã theo nguyên tc có ñ các thành phn dân tc, ngh nghip, mc sng, Ni dung phng vn tp trung vào hot ñng kinh t, thu nhp, chi tiêu và mc sng ca các h gia ñình, nhng hot ñng liên quan ñn tài nguyên rng ti ña phương ñc bit là hot ñng sn xut lâm nghip, nhn khoán và bo v rng, nhng thu nhp t rng, Nhng nh hưng tích cc và tiêu cc ca Công ty ñn ñi sng và sn xut ca
36. 25 ngưi dân, nhng nh hưng ca ngưi dân ñn hot ñng sn xut ca Công ty. Tng s ngưi phng vn 20 ngưi, mi xã 10 ngưi. H×nh 2.2: Pháng vÊn c¸n bé x v c«ng nh©n C«ng ty 2.4.3.2. Phương pháp phân tích và x lý s liu S dng phương pháp PRA và phương pháp RRA ñ ñánh giá nhng tác ñng ca các hot ñng sn xut kinh doanh lâm nghip trên ña bàn các xã khu vc Công ty qun lý. S dng phương pháp phân tích SWOT (ñim mnh, ñim yu, cơ hi, thách thc) ñ phân tích và ñánh giá vn ñ. Đánh giá mc ñ ñáp ng các tiêu chun, tiêu chí v xã hi ca B tiêu chun Quc gia v QLRBV ñưc thc hin cho tng ch s c th và ñưc chia thành 3 mc ñ: Đã phù hp, phù hp mt phn và chưa phù hp. Các bưc thc hin nghiên cu ñưc khái quát hóa qua sơ ñ sau:
37. 26 Thu thËp c¸c th«ng tin, sè liÖu ® cã T×nh h×nh ho¹t ®éng Mèi quan hÖ qua l¹i §iÒu kiÖn kinh tÕ x s¶n xuÊt cña C«ng ty héi cña ®Þa ph−¬ng §¸nh gi¸ sù phï hîp víi bé tiªu chuÈn 9C C¸c ®Ò xuÊt, khuyÕt nghÞ H×nh 2.2: S¬ ®å c¸c b−íc thùc hiÖn nghiªn cøu
38. 27 CHƯƠNG III ĐIU KIN T NHIÊN, KINH T XÃ HI KHU VC NGHIÊN CU 3.1. Điu kin t nhiên 3.1.1. V trí ña lí Công ty lâm nghip Nam Nung nm trong ta ñ ña lý: T 12 015 ’ ñn 12 0 17 ’ vĩ ñ Bc. T 107 044 ’ ñn 107 055 ’ kinh ñ Đông. Công ty lâm nghip Nam Nung thuc ña gii hành chính ca 2 xã là Nâm Nung và xã Nâm NĐir huyn Krông Nô tnh Đăk Nông, cách th xã Gia Nghĩa 135 km v hưng Tây Nam, c th ña gii hành chính như sau: Phía Bc: Giáp Công ty lâm nghip Đc lp. Phía Nam: Giáp khu Bo tn thiên nhiên Nam Nung. Phía Đông: Giáp huyn Krông An Na, tnh Đăk Lăk. Phía Tây: Giáp Công ty lâm nghip Đăk Mol. 3.1.2. Đa hình Đa hình khu vc công ty b chia ct mnh bi h thng các sui ln nh, nhiu khu ñi bát úp xen k. Các sui nh có nưc v mùa mưa thưng gây khó khăn cho vic m mang giao thông ñi li phc v phát trin kinh t xã hi cũng như vic vn chuyn các loi lâm sn ra nơi tiêu th. Khu vc Công ty lâm nghip Nam Nung có bn dng ña hình chính là: Dng núi cao. Dng ñi bát úp chim 70% tng din tích. Dng ña hình ñi thp tương ñi bng phng. Dng ña hình thung lũng nm ven sông Krông Nô và h lưu sui Đăk PRí.
39. 28 3.1.3. Đt ñai Theo tài liu ñiu tra, nghiên cu ca Vin khoa hc k thut Nông Lâm nghip Tây Nguyên thì ñt ñai khu vc nghiên cu gm 2 loi chính: Đt nâu vàng trên ñá Bazan, có ñ dy tng ñt t 70 100 cm, thành phn cơ gii tht trung bình ñn tht nng. Dng ñt này chim t l khá ln. Đt Feralit ñ vàng trên ñá bazan có ñ dy tng ñt > 120 cm và có mch nưc ngm > 2m, ñây là loi ñt tt, thun li cho vic sn xut Nông Lâm nghip trên ña bàn Công ty. Đt tt, tng dày nhiu màu m là mt th mnh ln ca Công ty lâm nghip Nam Nung. Tuy nhiên, do ña hình b chia ct, ñ dc ln nên trong quá trình sn xut cn ñc bit chú trng ñn các gii pháp làm hn ch chng xói mòn và ra trôi. 3.1.4. Khí hu Công ty lâm nghip Nam Nung nm trong vùng khí hu Cao nguyên nhit ñi m, ñng thi chu nh hưng ca gió mùa Tây Nam khô nóng thi t Lào vào các tháng 23, do vy khí hu trong vùng ñưc chia thành hai mùa rõ rt: + Mùa khô t tháng 11 ñn tháng 3 năm sau. + Mùa mưa t tháng 4 ñn tháng 10. Nhit ñ trung bình năm 23 0C, lưng mưa bình quân 1.800 mm/năm; ñ m bình quân 82%. Hưng gió thnh hành vào mùa mưa là gió Tây Nam, vào thi ñim mùa khô là gió Đông Bc. Gió cũng là nhân t quan trng làm nh hưng trc tip ñn vic canh tác các loi cây Nông Công nghip trên ña bàn. 3.1.5. Thy văn Toàn b din tích rng và ñt rng ca Công ty nm trên lưu vc ca ba con sui chính ñó là sui Đăk Drô, Sui Đăk PRí và sui Đăk Druok, các con sui này ñu chy theo hưng Tây Bc Đông Nam, ñ ra sông Krông Nô. Mc dù lưu
40. 29 lưng nưc không ln nhưng vn ñ cho sinh hot, chăn nuôi và sn xut nông lâm nghip. Đc bit có sui Đăc Mhang ñã ñưc ñp to thành mt h cha nưc rng trên 25 ha, có lưu lưng nưc cha 300.000 m 3 ñáp ng ñ cho phát trin sn xut nông lâm nghip ti ña phương. 3.1.6. Tài nguyên rng Din tích t nhiên ca công ty là 9.954,12 ha, gm 12 tiu khu. Trong ñó din tích có rng: 7.800,51 ha gm: Rng t nhiên: 6.075,0 ha. Rng trng: 1.725,51 ha. + Cao su: 1.022,05 ha. + Rng nguyên liu: 629,36 ha. + Rng thc nghim: 10,0 ha. + Rng Mung Tch: 64,1 ha. Đt không có rng: 2.153,61 ha. Trng thái rng ca Công ty gm có: IIIa3, IIIa2, IIIa1, RIIIa1, IIa, IIb, Ia, Ib, Ic, tre le, l ô. Thc bì ch yu là c tranh, c lào, trinh n và mt s loi thc bì khác, các loi thc bì này tp trung ch yu là rng hn giao, rng non, rng phc hi và mt s din tích rng tái sinh sau khai thác. Ngoài ra, trên ña bàn ca công ty còn có 2 xã vi din tích ñt lâm nghip rt ln. C th xã Nâm Nung có tng din tích t nhiên 5.312,5 ha và xã Nâm NĐir là 10.419,2 ha. Hin nay, din tích ñt ñai này thuc qun lý ca các xã nhưng ñây là ngun ñt ñai khá ln ñ công ty có th ñu tư phát trin sn xut lâm nghip.
41. 30 3.2. Điu kin kinh t xã hi 3.2.1. Dân s, dân tc và lao ñng 3.2.1.1. Dân s Tình hình dân s 2 xã trên ña bàn công ty qun lý ñưc tng hp bng sau: Bng 3.1. Dân s 2 xã trên ña bàn công ty lâm nghip Nam Nung qun lý Mt ñ T l tăng dân TT Xã H Khu Khu/h (ngưi/km 2) s (%/năm) Nâm 101,2 1,6 1 984 4.204 4,3 Nung Nâm 85,3 1,4 2 1.374 6.713 4,9 NĐir Tng 2.358 10.917 4,6 93,3 1,5 Qua bng trên ta thy: Tng dân s 2 xã trên ña bàn công ty lâm nghip Nam Nung là 10.917 ngưi, trung bình 5.458 ngưi/xã vi tng s 2.358 h, trung bình 4,6 ngưi/h. Mt ñ dân s 2 xã khá thp, trung bình 93,3 ngưi/km 2, bin ñng khá ln, ch yu là dân sng tp trung thành thôn và mt s cm dân cư mi phát sinh dc theo các tuyn ñưng ln, nơi thun li v giao thông và ngun nưc. Ngoài dân cư sinh sng lâu ñi ti ña phương còn có mt phn ln là dân di cư t nơi khác ñn. S dân di cư xã Nâm Nung là 680 h vi 2.695 khu và xã Nâm NĐir là 1.227 h vi 6.057 khu, tính trung bình dân di cư chim khong 80% tng dân s ca vùng. Vì vy, trong công tác qun lý tài nguyên rng ti ña phương cn chú ñn thành phn này. 3.2.1.2. Dân tc Đa bàn công ty qun lý là nơi sinh sng ca khá nhiu dân tc khác nhau. S liu tng hp v các dân tc sinh sng trên ña bàn ñưc tng hp bng sau:
42. 31 Bng 3.2. Các dân tc trên ña bàn công ty lâm nghip Nam Nung qun lý Xã Nâm Nung Xã Nâm NĐir TT Dân tc H Khu % H Khu % 1 Mnông 304 1.509 35,8 147 656 9,7 2 Kinh 513 1.952 46,4 523 2.051 30,5 3 Tày 24 93 2,2 3 12 0,17 4 Thái 63 264 6,2 17 72 1,07 5 Dao 65 334 7,9 670 3.845 57,27 6 Mưng 06 19 0,45 08 42 0,62 7 Nùng 03 12 0,28 1 4 0,05 8 Sán Dìu 1 4 0,05 Tng 984 4.204 100,0 1.374 6.713 100,0 Qua bng trên ta thy ti ña phương có 9 dân tc anh em cùng chung sng, trong ñó ñông nht là dân tc Dao vi 4.179 nhân khu (chim 38,3%); tip ñn là dân tc Kinh vi 4.003 nhân khu (chim 36,7%); xp th 3 là dân tc thiu s ti ch Mơ nông vi 2.165 nhân khu (chim 19,92%), các dân tc khác s ngưi không ñáng k như dân tc Thái: 336 nhân khu (chim 3,09%), dân tc Tày: 105 nhân khu (chim 0,97%), S ña dng v thành phn dân tc ñã to ra s ña dng v văn hóa và phương thc sn xut, tuy nhiên ñây cũng là ñc ñim rt cn chú ý trong công tác qun lý tài nguyên rng ti ña phương. 3.2.1.3. Lao ñng S liu v tình hình lao ñng ti ña phương ñưc trình bày bng sau:
43. 32 Bng 3.3. Tình hình lao ñng 2 xã trên ña bàn Công ty lâm nghip Nam Nung S khu TT Xã S h Tng s Nam N Lao ñng (%) 1 Xã Nâm Nung 984 4.204 2.046 2.158 46,5% 2 Xã Nâm N Đir 1.374 6.713 3.196 3.517 48,8% Tng 2.358 10.917 5.242 5.675 47,65% Qua bng trên ta thy tng s lao ñng ca 2 xã trên ña bàn công ty là 5.207 ngưi, chim 47,7% tng s nhân khu trên ña bàn. Ngun lao ñng di dào là thun li rt ln ñ phát trin kinh t, xã hi ca ña phương cũng như vic phát trin sn xut kinh doanh lâm nghip ca công ty. 3.2.2. Cơ s h tng, y t, giáo dc 3.2.2.1. Mng lưi giao thông Trên ña bàn Công ty qun lý có mt s tuyn giao thông chính ñi qua là: Tuyn ñưng tnh l 4 chy t th trn Krông Nô ñi các xã Đc Xuyên, Qung Phú, Đăk Nang. Đưng giao thông liên xã dài 30,4 km ñi qua các xã Nâm Nung, Krông Nô và Tân Thành. Đưng giao thông nông thôn dài 13 km t trung tâm xã Nâm Nung và Nâm NĐir vào D án cao su ti tiu khu 1289 và các ña phương trong xã. 3.2.2.2. Y t * Xã Nâm Nung: Đưc nhà nưc h tr kinh phí xây dng Trm y t nhà cp IV ñã ñưa vào hot ñng 3 năm nay, cán b y t hin có 4 ngưi, gm 1 Bác s và 3 y s. Năm 2007 trm y t ñã cp phát thuc cho hơn 4.100 lưt ngưi. *Xã Nâm N Đir : Đưc Nhà nưc h tr ngun kinh phí xây dng trm y t nhà cp IV và ñưa vào hot ñng ñưc hơn mt năm vi 4 cán b gm 01 Bác s và
44. 33 03 y s; năm 2007 ñã khám cha bnh, cp phát thuc cho hơn 4.000 lưt ngưi, cp phát 950 chic màn cho nhân dân, tm hóa cht 3100 chic màn. 3.2.2.3. Giáo dc: Trong my năm gn ñây h thng giáo dc trên ña bàn các xã ñã tng bưc ñưc ci thin. Nhà ca, trưng lp ñã ñưc nâng cp, dng c phc v cho ging dy và hc tp ñưc trang b khá chu ñáo, do ñó thu hút ñưc nhiu hc sinh tham gia hc tp, ñc bit là hc sinh ca con em ñng bào dân tc. Năm hc 2007 2008 xã Nâm Nung có 1 trưng tiu hc và 1 trưng mm non vi tng s 38 giáo viên, 30 lp hc và 820 hc sinh tiu hc và mm non. Xã Nâm NĐir có 4 trưng hc vi 146 giáo viên; 2.020 hc sinh, t l hc sinh trong ñ tui ñn trưng ñt 95%. 3.3. Nhn xét và ñánh giá chung Thun li Nm trên ña bàn thuc các xã ñc bit khó khăn nên Công ty nhn ñưc s quan tâm, ñu tư ñc bit ca Nhà nưc thông qua các chương trình h tr 132, 135 và 134 cũng như các chương trình h tr khác. Điu kin khí hu, ñt ñai khá thun li, phù hp vi rt nhiu loi cây trng Lâm Nông Công nghip, ñc bit là nhng loi cây mang li hiu qu kinh t rt cao như cây cà phê, cao su, ñiu, h tiêu, ca cao, Din tích ñt lâm nghip trong vùng rt ln và khá tt, phù hp cho công tác phát trin sn xut lâm nghip, ñc bit là còn nhiu din tích rng t nhiên. Ngun nhân lc trong vùng di dào, giá nhân công r là nhng thun li cơ bn cho vic huy ñng nhân lc tham gia phát trin sn xut ca Công ty. Khó khăn Dân s trong vùng ña s là nghèo, ñi sng còn gp nhiu khó khăn, t l sinh cao, t l tht nghip ln, dân trí thp, trình ñ canh tác còn lc hu, tp quán
45. 34 phá rng làm nương ry vn còn ph bin ñã gây nh hưng không nh ñn công tác qun lý bo v và phát trin rng ca Công ty. Đa hình b chia ct mnh gây khó khăn cho vic trin khai các hot ñng sn xut, ñc bit là sn xut lâm nghip. Dân cư phân b gii rác và không ñng ñu. Trình ñ dân trí thp nên vic nm bt các cơ ch chính sách, lut pháp; tip thu các tin b k thut vào sn xut còn nhiu hn ch; dân di cư trên ña bàn ln. Mùa khô thưng kéo dài ti 6 tháng nên thưng xy ra hn hán, nguy cơ cháy rng cao. Các sui ln ñu chy theo hưng Tây Bc Đông Nam, các sui nh ñưc xut phát t các ñnh núi cao chy xung gây khó khăn không nh cho vic ñi li và vn chuyn các loi lâm sn ra ñn nơi tiêu th. Din tích ñt trng chưa s dng còn khá ln, ch yu là ñt xâm canh, ñt mua bán, sang nhưng trái phép nên rt khó khăn trong quá trình thc hin các d án Nông lâm nghip trên ña bàn. H thng cơ s h tng, kinh t xã hi còn mc thp, mng lưi giao thông liên thôn chưa ñưc chú trng, các tuyn ñưng ô tô lâm nghip hin ñã xung cp chưa ñưc nâng câp và sa cha làm nh hưng ñn quá trình phát trin sn xut và lưu thông hàng hóa. Vi nhng thun li và khó khăn trên Công ty lâm nghip Nam Nung ñang ñng trưc nhng vn hi mi ñi vi phát trin lâm nghip. Vic ñi mi ca Công ty trong ñiu kin hi nhp va là cơ hi, va là thách thc trong quá trình phát trin ca Công ty và tin trình qun lý rng bn vng là xu th tt yu trong sn xut lâm nghip bn vng hin nay.
46. 35 CHƯƠNG 4 KT QU NGHIÊN CU VÀ THO LUN 4.1. Đánh giá tình hình hot ñng sn xut kinh doanh và QLBVR ca Công ty lâm nghip Nam Nung 4.1.1. Quá trình hình thành và cơ cu t chc ca Công ty 4.1.1.1. Quá trình hình thành và phát trin Tháng 10/1987 Lâm trưng Nam Nung ñưc thành lp trên cơ s t mt phân trưng ca Lâm trưng Đc Lp thuc Liên hip các xí nghip Lâm Nông Công nghip I Đk Lk. Tháng 02/2002, Lâm trưng Nam Nung ñưc UBND tnh Đk Lk phê duyt "Phương án ñi mi sn xut kinh doanh theo Quyt ñnh s 187/1999/QĐ TTg ca Th tưng Chính ph" . Tháng 06/2007 Lâm trưng Nam Nung ñưc UBND tnh Đk Nông phê duyt "Phương án chuyn ñi Lâm trưng Nam Nung thành Công ty Lâm nghip Nam Nung". T khi thành lp ñn năm 1994, hot ñng sn xut kinh doanh ca Lâm trưng ch yu tp trung vào qun lý bo v rng và khai thác ch bin lâm sn. Bt ñu t năm 1995 ñn nay Lâm trưng ñã phát huy sc mnh tp th, vn ñng qun chúng nhân dân, tn dng trit ñ tài nguyên rng và ñt rng nhm m rng ngành ngh, phát trin sn xut, xây dng cơ s h tng, ñ phc v tt cho nhim v sn xut kinh doanh và nhân dân trên ña bàn, thu hút lao ñng ti ch, to công ăn vic làm n ñnh và có thu nhp cao cho ngưi lao ñng, góp phn xóa ñói gim nghèo; làm thay ñi b mt nông thôn vùng sâu, vùng xa, vùng căn c ña cách mng. Hin nay, Công ty lâm nghip Nam Nung ñã chuyn sang cơ ch hch toán kinh doanh.
47. 36 Ngày 24/10/2007 Th tưng Chính ph ñã có Quyt ñnh s 1434/QĐTTg v vic phê duyt phương án sp xp, ñi mi doanh nghip 100% vn nhà nưc thuc UBND tnh Đăk Nông giai ñon 20072010. Theo Quyt ñnh này, Công ty lâm nghip Nam Nung s là ñơn v thí ñim c phn hóa. Như vy, trong giai ñon ti ñây hot ñng ca Công ty lâm nghip Nam Nung s bưc vào mt giai ñon mi vi nhiu cơ hi mi và thách thc mi. H×nh 4.1: V¨n phßng C«ng ty L©m nghiÖp Nam Nung 4.1.1.2. Cơ cu t chc ca Công ty * Cơ cu t chc ca công ty hin nay gm Ban giám ñc (1 giám ñc và 2 phó giám ñc) và các phòng, ban, b phn trc thuc ban giám ñc gm có: Phòng K hoch Kinh doanh. Phòng K toán Tài chính. Phòng Qun lý d án.
48. 37 Phòng Qun lý bo v rng. Phòng Phát trin rng. Phòng T chc Hành chính. Ban Trng rng nguyên liu s I. Ban Trng rng nguyên liu s II. Ban Xây dng cơ bn cao su D án 290 ha năm 2006. Xưng Ch bin g. Xưng Ch bin ñũa l ô xut khu. Trm Dch v thương mi s I. Trm Dch v thương mi s II. Đi Bo v s I. Đi Bo v s II. Tri Chăn nuôi bò dê. Chi tit v sơ ñ t chc ca Công ty xem ph lc 02. * S phát trin ñi ngũ cán b: Đ ngũ cán b ca công ty liên tc tăng t khi thành lp ñn nay, c th: T năm 1994 tr v trưc: 12 ngưi; T 1995 2003: 35 ngưi; T 2005 ñn nay: 82 ngưi. * Trình ñ hc vn ñi ngũ cán b ca công ty: S liu thng kê s cán b ca công ty chia theo trình ñ hc vn ñưc trình bày bng sau:
49. 38 Bng 4.1: Tng s cán b lâm trưng chia theo trình ñ chuyên môn Trình ñ chuyên môn S ngưi Đi hc 20 C nhân kinh t, qun tr kinh doanh 8 K sư lâm sinh 5 K sư nông nghip 2 K sư bo v thc vt 1 K sư công nghip rng 2 C nhân lut 2 Trung cp 19 Trung cp k toán 9 Trung cp cu ñưng 1 Trung cp lâm sinh 9 Lao ñng ph thông 43 Qua bng trên ta thy trong tng s 82 CBCNV ca Công ty có 20 ngưi có trình ñ ñi hc (chim 24%), 19 ngưi có trình ñ trung cp (chim 23%) và 43 lao ñng ph thông lâu năm (chim 53%). Đi ngũ cán b công ty ñưc ñào to vi nhiu ngành khác nhau như lâm nghip, nông nghip, qun tr kinh doanh, lut, k toán, cu ñưng, s lao ñng ph thông cũng là nhng cán b ñã công tác trong ngành lâu năm, có nhiu kinh nghim trong sn xut và ñang làm các nhim v khác như: Đi trưng, ñi phó các ñi sn xut v trng rng, chăm sóc cao su; qun lý bo v rng, bo v vưn cao su, rng trng, Đi ngũ cán b ñưc ñào to cơ bn, ña dng, có nhiu kinh nghim sn xut là mt th mnh ca công ty. Theo phương án sp xp ñi mi Công ty thì ñn năm 2009, b máy t chc ca Công ty ñã ñưc hoàn thin và n ñnh vi biên ch như sau:
50. 39 Bng 4.2. Cơ cu t chc và ñi ngũ cán b công ty lâm nghip Nam Nung Các phòng ban, ñơn v chc năng S lưng ngưi Ban giám ñc 3 Các phòng, ban giúp vic 59 Phòng T chc Hành chính 08 Phòng Tài v 07 Phòng Kinh doanh 8 Phòng Qun lý bo v rng 14 Phòng K thut 06 02 Đi Bo v 16 Các ñơn v trc thuc hch toán báo s 452 Trung tâm thương mi và dch v 14 Trung tâm Phát trin cao su, cà phê 271 Xí nghip Trng rng s I 13 Xí nghip Trng rng, cao su s II 18 Nhà máy Ch bin m cao su 50 Nhà máy Tinh ch g 50 Xưng ch bin lâm sn ngoài g 30 Đi thi công cơ gii 06 Tng 514 Như vy, ñn năm 2009 nhu cu v lao ñng ca Công ty là: 514 ngưi, trong ñó lao ñng gián tip là 125 ngưi và lao ñng trc tip là 389 ngưi. Ngoài ra, hàng năm Công ty có nhu cu s dng lao ñng mùa v t 1.000 1.200 lao ñng là ngưi dân trên ña bàn tham gia vào các hot ñng sn xut ca Công ty như: Chăm sóc toàn b vưn cây Cao su; rng trng nguyên liu, vưn Cà phê, chăn nuôi, khai thác m cao su,
51. 40 4.1.2. Tài nguyên rng S liu thng kê hin trng s dng ñt ñai, tài nguyên rng ca Công ty lâm nghip Nam Nung ñưc trình bày bng 4.3. Bng 4.3. Hin trng s dng ñt và tài nguyên rng ca Công ty Đơn v tính: ha TT Trng thái Hin trng 2007 Sau chuyn ñi 2009 I Đt có rng 7.800,51 8.979,75 1 Rng t nhiên 6.075 6.054,24 1.1 Rng g 1.162 1.162 1.1.1 Rng giàu 278 278 1.1.2 Rng trung bình 223 223 1.1.3 Rng nghèo 341 341 1.1.4 Rng phc hi II b 181 181 1.1.5 Rng non II a 139 139 1.2 Rng tre na 2.223 2.202,24 1.3 Rng hn giao 2.690 2.690 2 Rng trng 1.725,51 2.925,51 2.1 Rng Cao su 1.022,05 1.672,05 2.2 Rng trng nguyên liu 629,36 1.179,36 2.3 Rng trng Mung, Tch 62,7 62,7 Rng trng xen Mung 1,4 1,4 2.4 Tch 2.5 Rng trng thc nghim 10,0 10,0 II Đt không có rng 2.109,61 930,37 1.1 Đt trng cây bi 1092,94 102,94 1.2 Đt trng c 942,79 753,55 1.3 Đt trng 17 17 1.4 Đưng giao thông 56,88 56,88 Tng 9.910,12 9.910,12
52. 41 Qua bng trên ta thy tng din tích rng và ñt rng ca công ty năm 2007 là 9.910,12 ha, trong ñó din tích có rng 7.800,51 ha (chim 78,7%) và din tích ñt không có rng 2.109,61 ha (chim 21,3%). Din tích rng t nhiên ca Công ty còn khá ln ti 6.075 ha (chim 77,9% tng din tích ñt có rng), trong ñó rng giàu còn 278 ha, rng trung bình còn 223 ha, rng g 1.162 ha, rng tre na 2.223 ha và rng hn giao 2.690 ha. Đây là ngun tài nguyên ht sc có giá tr ca Công ty, ñc bit khi ngun g rng t nhiên ngày càng khan him và có giá như hin nay. S thay ñi ln nht gia năm 2007 và 2009 là v din tích rng trng ca công ty. Năm 2007 rng trng công ty có din tích 1.725,51 và ñn năm 2009 d kin s là 2.925,51 ha vi loài cây chính là rng trng cao su và rng trng nguyên liu, ñây ñưc coi là ñi tưng sn xut chính ca lâm trưng. Hình 4.2: Rng trng cao su ca Công ty Lâm nghip Nam Nung
53. 42 Din tích ñt không có rng ca Công ty còn khá ln (2.109,61 ha) trong ñó ch yu là ñt trng cây bi và c. Mt phn ln din tích này s ñưc s dng ñ trng Cao su và rng nguyên liu. S liu tính toán v tr lưng các loi rng ca công ty ñưc trình bày bng 4.4. Bng 4.4. Tr lưng rng công ty lâm nghip Nam Nung theo nhóm cp kính Cp kính (cm) Trng thái Tng (m 3) 815 1630 3145 >45 Rng giàu (IIIa 3) 66.803,4 2.279,6 18.987,4 8.562,4 36.974 Rng trung bình 30.774,0 2.051,6 8.853,1 4.103,2 15.766,1 (IIIa 2) Rng nghèo (IIIa 1) 34.441,0 2.762,1 11.048,4 7.911,2 12.719,3 Rng hn giao 156.020,8 13.249,6 47.590,4 22.713,6 72.467,2 Rng trng 5.335,0 5.335,0 Tng cng 293.374,2 20.342,9 91.814,3 43.290,4 137.926,6 Qua bng 4.4 ta thy tng tr lưng g ca công ty hin khá ln vi 293.374,2 m 3, trong ñó ch yu là rng hn giao 156.020,8 m 3, rng giàu 66.803,4 m3, rng nghèo 34.441,0 m 3, rng trung bình 30.774,0 m 3 và thp nht là rng trng vi 5.335,0 m 3. Đi vi rng t nhiên, tr lưng ch yu tp trung cp kính trên 45 cm (36,9 55,3% tng tr lưng), tip ñó là cp kính 16 30 cm (28,4 32,1%), cp kính 31 45 cm (12,8 23,0%) và cp kính 8 15 cm là rt thp (3,4 8,5%). Tr lưng rng ch yu tp trung cp kính ln chng t ngun tài nguyên rng ñây còn rt giàu có và phong phú. Tuy nhiên, do tr lưng các cp kính chênh lch nhau khá ln, ñc bit là cp kính 8 15 cm rt thp nên công ty cn có phương án ñiu ch rng hp lý nhm ñm bo ngun tài nguyên lâu dài và n ñnh cho công ty.
54. 43 4.1.3. Hot ñng sn xut kinh doanh Trong thi gian gn ñây kt qu sn xut kinh doanh ca Công ty qua các năm luôn ñưc phát trin n ñnh, doanh thu, li nhun năm sau cao hơn năm trưc. Giai ñon t năm 1997 ñn nay, Công ty ñã ch ñng tìm các ngun vn ñ ñu tư xây dng cơ s h tng vi mc tiêu va phc v cho sn xut, va phc v cho ngưi dân trên ña bàn như: Đu tư 25 km ñưng cp phi, 3 km ñưng nha, xây dng 1 trm bin áp 110 KVA & ñưng dây h th, khai hoang cánh ñng lúa nưc hai v, xây dng ñp thy li Đk Viêng kt hp vi h thng kênh mương ñ phc v tưi tiêu cho các cánh ñng lúa và ñt sn xut theo Chương trình 132, 134 ca Th Tưng Chính ph cho bà con ñng bào dân tc thiu s ti ch vi s vn ñu tư trên 14 t ñng, nhm n ñnh ñi sng ca ngưi dân và phát trin kinh t xã hi ña phương. Hin nay Công ty ñang thc hin mt s d án nông lâm nghip, dch v thương mi, ñnh canh ñnh cư như sau: + D án trng và chăm sóc cây cao su bng ngun vn vay t qu y thác ña phương và vn ñi ng ca Công ty vi quy mô 1.100 ha ñn nay ñã trng ñưc 737 ha, trong ñó có 354 ha ñã ñưa vào kinh doanh khai thác m. + D án trng rng nguyên liu theo hưng thâm canh bng ngun vn vay ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam và vn ñi ng ca Công ty vi quy mô 500 ha (thc hin t 2004) ñn nay ñã trng ñưc 641 ha, d kin ñn năm 2012 s thu hi vn. + D án trng và chăm sóc cây cao su năm 2006 bng ngun vn vay ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam và vn ñi ng ca công ty vi quy mô 290 ha (thc hin t 2006).
55. 44 + D n trng cao su và trng rng nguyn liu theo hưng thõm canh vi quy m d n 1.200 ha (thc hin t 2006), ñn nay ñó trng ñưc 350 ha cao su và 277 ha rng nguyn liu. D n hin chưa cú vn vay. + D án chăn nuôi bò tht dê lai: Hin nay công ty có gn 200 con bò và trên 100 con dê, d kin ñn 2009 s nâng tng s ñàn bò n ñnh vi 450 500 con. + Dch v thương mi: Ngoài các hot ñng sn xut, công ty còn tham gia các hot ñng kinh doanh xăng du, phân bón, thuc bo v thc vt, thu mua nông sn và sn xut cây trng nông lâm nghip. Hình 4.3: Rng trng th nghim cây lá rng Công ty Lâm nghip Nam Nung
56. 45 Hin trng vn sn xut kinh doanh và lao ñng ca Công ty năm 2006: + Tng s vn hot ñng sn xut kinh doanh: 30.235triu ñng Phân theo loi vn: Vn c ñnh: 9.002 triu ñng. Vn lưu ñng: 21.233 triu ñng. Phân theo ngun vn: Vn ngân sách: 9.954 triu ñng. Vn t có: 3.061 triu ñng. Vn vay: 17.220 triu ñng. (Không tính vn to rng trong phn này) Hình 4.4: Rng trng Xoan ta Công ty Lâm nghip Nam Nung
57. 46 S liu thng kê kt qu sn xut kinh doanh ca công ty trong giai ñon 2004 2006 ñưc tng hp bng 4.5. Bng 4.5. Kt qu hot ñng sn xut kinh doanh ca Công ty lâm nghip Nam Nung giai ñon 2004 2006 TT Hng mc ĐVT 2004 2005 2006 1 Qun lý BVR ha 9.582,02 9.596,62 7.418,39 2 Khai thác g tròn m3 1.443,447 479,718 502,639 Trng rng nguyên liu 3 ha 104,01 40,9 120,45 mi 4 Phát trin cao su ha 737 737 285,05 5 Kinh doanh cà phê ha 24,5 24,5 24,5 6 Chăn nuôi bò Con 110 126 171 7 Chăn nuôi dê Con 44 64 54 8 Doanh thu g tròn Tr. ñng 1.244,824 966,666 652,541 9 Doanh thu g rng trng Tr. ñng 19,923 62,980 10 Doanh thu ñũa Tr. ñng 302,921 306,547 644,466 11 Doanh thu m Tr. ñng 1.592,545 3.789,922 12 Doanh thu xăng du Tr. ñng 2.566,321 13 Doanh thu dch v Tr. ñng 2.680,000 17.420,000 14 Doanh thu khác Tr. ñng 22,730 58,903 15 Đu tư XDCB Tr. ñng 1.000,000 3.310,256 3.648,354 16 Li nhun sau thu Tr. ñng 104,516 265,215 450,117 17 Np Ngân sách Tr. ñng 383,683 450,606 1.481,025 Qua bng trên ta thy hot ñng sn xut kinh doanh ca Công ty lâm nghip Nam Nung khá ña dng và tng hp, t các hot ñng trng, khai thác rng ñn chăn nuôi, phát trin cà phê, cao su, dch v,
58. 47 Doanh thu ca Công ty liên tc tăng qua các năm, np ngân sách nhà nưc tăng t 383,683 triu ñng năm 2004 lên 1.481,025 triu ñng năm 2006 (tăng gn 4 ln). Doanh thu ca công ty ch yu là t các hot ñng dch v, kinh doanh xăng du, t m cao su, t sn xut ñũa và các ngun này liên tc tăng mnh qua các năm; doanh thu t khai thác g tròn cũng ñóng góp mt phn ñáng k trong tng doanh thu ca công ty, tuy nhiên con s này cũng gim dn t 1.244,824 triu ñng (2004) xung 652,541 triu ñng (2006). Bên cnh ñó vi s lưng ñàn bò, dê khá ln cũng s là ngun thu không nh ca Công ty. Doanh thu t g rng trng mi ch chim mt phn khá khiêm tn trong doanh thu ca Công ty, ch vài trc triu ñng nhưng cũng có xu hưng tăng qua các năm. Ngoài ra, công ty cũng ñã ñu tư khá ln vào các hot ñng trng rng nguyên liu, phát trin cao su, cà phê, bo v rng, ñc bit là ñu tư xây dng cơ bn. Qua ñây có th thy vi hot ñng tng hp, ña ngành Công ty lâm nghip Nam Nung ñã kinh doanh khá hiu qu trong thi gian qua, Công ty ñã s dng nhng ngun thu trưc mt t các hot ñng kinh doanh, dch v, khai thác rng ñ ñu tư lâu dài vào phát trin rng nguyên liu, nuôi dưng rng t nhiên, phát trin cây cao su, cà phê, chăn nuôi,. có th nói ñây là mô hình kinh doanh rt có hiu qu và bn vng. Tng hp kt qu sn xut kinh doanh c 3 năm (2004; 2005; 2006) ca công ty như sau: Doanh thu: 32.331,289 triu ñng. Np ngân sách: 2.315,341 triu ñng. Li nhun: 822,848 triu ñng. N phi thu: 14.937,768 triu ñng. N phi tr: 48.527,402 triu ñng. Lương bình quân tháng/ngưi: 1,5 triu ñng.
59. 48 Trng rng là mt trong nhng chin lưc kinh doanh có tm quan trng ñc bit ca Công ty, ñu tư trng rng vi nhng bin pháp kinh doanh, ñiu ch rng hp lý s to ra ngun thu nhp ln và bn vng ca công ty trong lương lai. Kt qu trng rng giai ñon 2004 2006 ca công ty như sau: Năm 2005: Rng nguyên liu: 404,9 ha. Năm 2006: + Cao su : 285,05 ha. + Rng nguyên liu: 120,45 ha. Năm 2007: + Cao su: 466 ha. + Rng nguyên liu: 140 ha. Thông qua các hot ñng sn xut kinh doanh ca Công ty, thu nhp ca các h dân tham gia liên tc tăng qua các năm, nh ñó ñi sng ca ngưi dân ngày càng n ñnh và khá lên, h ñã mua sm ñưc mt s dng c, phương tin phc v cho nhu cu sinh hot hàng ngày. T ñó hot ñng sn xut kinh doanh ca Công ty ñã thu hút và to công ăn vic làm cho hàng ngàn lao ñng ti ña phương, tng bưc n ñnh ñi sng ca nhân dân, làm thay ñi b mt nông thôn trên ña bàn và góp phn quan trng vào s phát trin kinh t, xã hi ti ña phương. Hot ñng trng rng, chăm sóc, bo v, nuôi dưng rng và phát trin cây công nghip, cây cao su là hot ñng trng tâm ca Công ty trong giai ñon ti. K hoch thc hin các hot ñng sn xut ca Công ty giai ñon 2007 2010 ñưc trình bày bng 4.6.
60. 49 Bng 4.6. K hoch thc hin các hot ñng sn xut giai ñon 2007 2010 Đơn v tính: ha Tng Năm thc hin TT Hot ñng s 2007 2008 2009 2010 1 Nuôi dưng rng 493 193 150 150 2 Khoanh nuôi 750 150 200 200 200 3 Làm giàu rng 200 50 50 50 50 4 Khai thác 160 40 40 40 40 5 Trng rng 995 445 200 150 200 6 Chăm sóc rng 5.444 1.086 1286 1.436 1.636 7 Trng cây công nghip 766 466 200 100 8 Qun lý bo v rng 7.418,39 7.863,39 8.063,39 8.213,39 9 Chăm sóc cao su 1.488 1.688 1.788 1788 Qua bng 4.6 ta thy trong giai ñon 2007 2010 Công ty tip tc ñu tư vào các hng mc trng rng, trng cây công nghip, chăm sóc, nuôi dưng rng và cao su. Din tích rng trng mi năm ca Công ty d kin là 150 445 ha/năm, tng s thc hin trong 4 năm s là 995 ha, din tích rng nuôi dưng cũng mc 150 193 ha/năm và din tích khai thác 40 ha/năm. Din tích cây công nghip tip tc ñưc phát trin thêm 766 ha, din tích rng trng cao su ñưc chăm sóc t 1.488 1.788 ha/năm. Như vy, thông qua k hoch trên công ty ñã tip tc khng ñnh phương án hot ñng sn xut kinh doanh theo hưng bn vng ca mình, din tích rng nguyên liu, rng cao su, cây công nghip liên tc ñưc phát trin qua các năm là cơ s cho thu nhp n ñnh, lâu dài và bn vng ca công ty. K hoch trng rng và trng cao su ñưc trình bày c th bng 4.7.
61. 50 Bng 4.7. K hoch trng cao su, trng rng giai ñon 2007 2010 Đơn v tính: Triu ñng Lp ña Bin pháp D kin vn S Din k thut ñu tư hiu Loi ñt Đ tích Loài Phương Năm tiu chính dày Thc bì trng Đơn cây thc D toán khu tng (ha) giá chính trng ñt 2007 1285; Feralit 0,8 Cây bi, 450 Cao su Thun 35,0 15.750,0 1286 ñ vàng/ 1,4 m le, l ô, loài ñ bazan c m 100 Keo, Trng 15,0 1.500,0 xà c theo băng 2008 1283; Feralit 0,8 Cây bi, 100 Cao su Thun 35,0 3.500,0 1285; ñ vàng/ 1,4 m le, l ô, loài 1286; ñ bazan c m 1289; 150 Keo, Trng 15,0 2.250,0 1290; xà c theo băng 1297. 2009 1285; Feralit 0,8 Cây bi, 100 Cao su Thun 35,0 3.500,0 1286; ñ vàng/ 1,4 m le, l ô, loài 1277; ñ bazan c m 100 Xoan, Trng 1290. xà c theo băng 15,0 1.500,0 2010 1285; Feralit 0,8 Cây bi, 100 Cao su Thun 35,0 3.500,0 1286; ñ vàng/ 1,4 m le, l ô, loài 1277; ñ bazan c m 100 Xoan, Trng 1290. xà c theo băng 15,0 1.500,0 Tng cng 1.200 33.000 Qua bng 4.7 ta thy trong giai ñon 2007 2010 Công ty d kin s trng 1.200 ha rng trng và rng cao su trên din tích ñt trng ch yu là cây bi, l ô. Vi sut ñu tư cho 1 ha rng trng là 15 triu ñng/ha, rng cao su là 35 triu ñng/ha thì tng s vn cn thit cho trng rng, trng cây cao su giai ñon 2007 2010 là 33 t ñng. Ngun vn này s ñưc ly t ngun vn vay và vn t có ca
62. 51 Công ty. Sut ñu tư trng rng ln là cơ s ñm bo rng trng hiu qu và có năng sut cao. K hoch nuôi dưng rng, làm giàu và khoanh nuôi rng ca Công ty giai ñon 2007 2010 ñưc tng hp các bng 4.8, 4.9 và 4.10. Bng 4.8. K hoch nuôi dưng rng giai ñon 2007 2010. Đơn v tính: triu ñng Sn lưng tn D kin vn ñu tư Din dng Bin pháp k Năm tích (ha) G Ci thut Đơn giá D toán (m 3) (ster) 2007 150 100 30 Phát dây leo, bi 0,45 67,500 rm, cht cây phi mc ñích 2008 150 100 30 Phát dây leo, bi 0,45 67,500 rm, cht cây phi mc ñích 2009 150 100 30 Phát dây leo, bi 0,45 67,500 rm, cht cây phi mc ñích 2010 150 100 30 Phát dây leo, bi 0,45 67,500 rm, cht cây phi mc ñích Tng 600 400 120 270,0
63. 52 Bng 4.9. K hoch làm giàu rng giai ñon 2007 2010 Đơn v: Triu ñng Din Sn lưng D kin vn tích tn dng ñu tư Năm (ha) G Ci Bin pháp k thut Đơn D (m 3) (ster) giá toán Phát lung dây leo, bi rm, băm 2007 30 500 250 cành nh, cht cây phm cht kém, 2,0 60,0 trng cây bn ña vào khong trng Phát lung dây leo, bi rm, băm 2008 40 600 300 cành nh, cht cây phm cht kém, 2,0 80,0 trng cây bn ña vào khong trng Phát lung dây leo, bi rm, băm 2009 50 700 350 cành nh, cht cây phm cht kém, 2,0 100,0 trng cây bn ña vào khong trng Phát lung dây leo, bi rm, băm cành nh, cht cây phm cht kém, 2010 41 500 250 2,0 82,0 trng cây bn ña vào khong trng Tng 161 2300 1.150 322,0 Bng 4.10. K hoch khoanh nuôi rng giai ñon 2007 2010 Đơn v tính: triu ñng D kin vn ñu tư TT Năm Din tích tác ñng Đơn giá (ñ) D toán 1 2007 1.673 55,0 92,015 2 2008 1.673 55,0 92,015 3 2009 1.673 55,0 92,015 4 2010 1.673 55,0 92,015 Tng 368,06 Qua các bng 4.7, 4.8, 4.9 và 4.10 ta thy trong giai ñon 2007 2010 din tích rng nuôi dưng ca công ty mi năm là 150 ha vi kinh phí nuôi dưng 67,5 triu ñng, hot ñng nuôi dưng tn thu 100 m 3 g và 30 ster ci mi năm, tng
64. 53 kinh phí nuôi dưng rng trong 4 năm ca công ty là 270 triu ñng. Tng din tích rng làm giàu trong 4 năm ca công ty là 161 ha vi kinh phí 322 triu ñng. Din tích khoanh nuôi rng ca công ty mi năm là 1.673 ha, kinh phí mi măm 92,015 triu ñng, tính c 4 năm kinh phí khoanh nuôi rng ca công ty là 368,06 triu ñng. Rng làm giàu, rng khoanh nuôi cũng ñem ñn ngun thu nhp cho công ty nhưng do phát trin chm nên cn phi có thi gian. Bên cnh hot ñng trng, chăm sóc bo v rng thì khai thác rng là hot ñng ñem li ngun thu trưc mt cho công ty. K hoch khai thác rng ca công ty giai ñon 2007 2010 ñưc tng hp bng 4.11 và 4.12. Bng 4.11. D kin khai thác g giai ñon 2007 2010 Sn lưng khai thác d kin Din tích Tr lưng TT Năm (ha) (m 3) G ln G tn Ci (m 3) dng (m 3) (Ster) 1 2007 85 135 1.790 298 358 2 2008 85 135 1.790 298 358 3 2009 85 135 1.790 298 358 4 2010 85 135 1.790 298 358 Tng 340 7.160 1.192 1.432 Bng 4.12. D kin khai thác lâm sn ph (L ô) Đơn v tính: 1.000 cây S hiu Din tích Sn lưng khai TT Năm Tr lưng TK/khonh (ha) thác d kin 1 2007 1293/ 6 60 361800 126.630 2 2008 1293/ 5 60 361800 126.630 3 2009 1297/ 10 60 361800 126.630 4 2010 1297/ 11 60 361800 126.630 Tng 240 1447200 506.520
65. 54 Qua bng trên ta thy trong giai ñon 2007 2010 din tích d kin khai thác g ca công ty là 85 ha/năm vi tr lưng trung bình 135 m 3/ha, tính trung bình 1 năm công ty thu ñưc 1.795 m 3 g ln, 298 m 3 g tn dng và 358 ster ci. Din tích l ô khai thác là 60 ha/năm vi tr lưng 361.800 cây/ha, tính trung bình 1 năm công ty khai thác 126.630 cây l ô. Đáng chú ý là k hoch khai thác ca Công ty khá ñu ñn theo tng năm, không khai thác t ñ vn ñm bo vn rng n ñnh, lâu dài. Đây cũng là hưng khai thác rng bn vng ca Công ty. Ngun g và l ô khai thác ñem li ngun thu ñáng k cho Công ty, ngun thu này ñưc s dng ñ tái sn xut (trng rng, trng cao su, chăm sóc bo v rng, ), tr lương cho cán b và mt s công vic khác. 4.1.4. Tình hình qun lý bo v rng Trong nhng năm qua do làm tt công tác tuyên truyn ti tn thôn, buôn ký cam kt vi các h dân ñc bit là nhng h dân ñang sinh sng gn rng, phi kt hp vi chính quyn ñi phương, các già làng, thôn trưng nên din tích rng b cht phá ngày mt gim, s liu thng kê s v vi phm lâm lut qua các năm như sau: Năm 2005: b phá 8,0 ha 17 v. Năm 2006: b phá 4,6 ha. 06 tháng ñu năm 2007 b phá 2,45 ha. Như vy, cùng vi s phát trin ca Công ty, ñi sng ngưi dân trên ña bàn ngày càng ñưc ci thin, t ñó ý thc bo v rng ca h cũng ngày càng tt lên, cùng vi s tuyên truyn vn ñng sâu rng ñn tng h gia ñình nên s v vi phm lâm lut ngày càng gim, công tác qun lý bo v rng ca Công ty ngày càng tt hơn và có nhiu thun li hơn. Đ t chc qun lý bo v rng, công ty thành lp 2 ñơn v trc thuc làm nhim v bo v rng:
66. 55 + Phòng Qun lý bo v rng: Thc hin nhim v qun lý, bo v toàn b din tích rng t nhiên, rng trng do Công ty qun lý; Phát hin, ngăn chn và x lý kp thi, ñúng pháp lut các v vi php v Pháp lut Qun lý bo v rng; Tuyên truyn, vn ñng ngưi dân tham gia công tác QLBVR và phòng chng cháy rng, cao su. + 02 Đi Bo v: Thưng xuyên tun tra, canh gác, bo v toàn b tài sn ca Công ty, nht là bo v vưn cây cao su, rng trng và công tác khai thác m cao su ca Công ty. Trong giai ñon 2007 2010 trung bình mi năm công ty trin khai qun lý bo v t 7.418,35 ha ñn 8.213,39 ha rng. * Hp tuyên truyn công tác QLBVR và PCCCR Hàng năm Công ty phi hp vi chính quyn ña phương t chc hp tuyên truyn, sơ kt và tng kt công tác QLBVR và PCCCR vào các tháng 11, 12, 1 và 2 hàng năm vi 4 ln/thôn, kinh phí trung bình hàng năm chi cho hot ñng này là 20 triu ñng. Bng 4.13: Thng kê các cuc hp v công tác QLBVR và PCCCR Tng chi phí Năm Thôn, buôn Thi ñim hp S ln hp (triu ñng ) Tân lp, Rcp, Jara, Doc 11, 12/2003 2004 du, Nam tin, ĐăkPRí, 04 ln/thôn 22,0 Thôn km 34, Thôn km38 1,2/2004 Tân lp, Rcp, Jara, Doc 11, 12/2004 2005 du, Nam ti n, ĐăkPRí, 04 ln/thôn 20,0 Thôn km 38 1,2/2005 Tân lp, Rcp, Jara, Doc 11, 12/2005 2006 du, Nam tin, ĐăkPRí, 04 ln/thôn 14,2 Nam Ninh 1,2/2006 Tân lp, Rcp, Jara, Doc 11, 12/2006 2007 du, Nam tin, ĐăkPRí, 04 ln/thôn 20,2 Thôn Nam Ninh 1,2/2007
67. 56 4.2. Đánh giá tình hình giao ñt lâm nghip, khoán QLBVR ti Công ty Lâm nghip Nam Nung 4.2.1. Đánh giá tình hình giao ñt lâm nghip trên ña bàn Thc hin các chính sách ñt ñai, chính sách ñu tư, khoa hc công ngh, do Chính ph ban hành, trong thi gian qua Phòng Tài nguyên Môi trưng huyn Krông Nô tnh Đăk Nông ñã tin hành giao ñt và cp giy chng nhn quyn s dng ñt nói chung và giao ñt lâm nghip cho các h gia ñình nói riêng trên ña bàn. Theo kt qu thng kê ca Phòng Tài nguyên Môi trưng huyn Krông Nô ñn ht ngày 31/12/2007 trên khu vc ña bàn do Công ty Lâm nghip Nam Nung qun lý, c th là 2 xã Nâm Nung và Nâm N Đir ñã cp ñưc 2.841 giy chng nhn quyn s dng ñt vi tng din tích ñt lâm nghip ñưc cp là 2.772,47 ha, chia ra: Xã Nâm Nung: 1.008,04 ha trên t ng s 5.312,5 ha, chim 18,9%. Xã Nâm N Đir: 1.764, 43 ha trên tng s 10.419,2 ha chim 16,9%. S din tích còn li theo ch trương ch ño ca UBND tnh Đăk Nông ñ ngh ña phương, các ngành liên quan tip tc rà soát ngoài thc ña ñi vi nhng din tích ñt ñai ñ ñiu kin, phù hp vi quy hoch phát trin kinh t xã hi ca ña phương và ñúng vi Lut ñt ñai thì yêu cu các ngành chc năng khn trương và sm hoàn chnh các th tc cn thit ñ cp giy chng nhn quyn s dng ñt cho ngưi dân trong năm 2008. Bn thân Công ty Lâm nghip Nam Nung hin còn ñn 2.431 ha rng và ñt rng chưa ñưc cp giy chng nhn quyn s dng ñt. Đây cũng là nhng khó khăn trưc mt trong công tác qun lý, quy hoch ñnh hưng phát trin kinh t xã hi ñ sm ñi vào sn xut kinh doanh n ñnh trong giai ñon ñu sp xp ñi mi và phát trin ca Công ty. Điu này ñc bit quan trng khi Công ty ñang chun b thc thi phương án c phn hóa .
68. 57 Bng 4.14: Thng kê din tích ñt lâm nghip ñã giao trên ña bàn xã Nâm Nung TT Thôn, buôn Năm thc hin Din tích (ha) 1 R cp 2003 2007 205,7 2 Ja rá 2003 2007 213,44 3 Dc du 2003 2007 120,5 4 Tân lp 2005 2007 270,0 5 Nam Tin 2005 2007 198,42 Tng cng 1.008,04 Bng 4.15: Thng kê din tích ñt lâm nghip ñã giao trên ña bàn xã Nâm NĐir TT Thôn, buôn Năm thc hin Din tích (ha) 1 Qung hà 2003 2007 303,6 2 Đăk p Rí 2003 2007 296,4 3 Nam Thanh 20032007 295,7 4 Nam Tân 20032007 328,1 5 Nam Xuân 2003 2007 280,6 6 Nam Ninh 20052007 260,03 Tng cng 1.764,43 Vic bàn bc và ñi ñn thng nht bàn giao phn ln din tích ñt có rng, trong ñó có c rng trng, ñt lâm nghip, nông nghip, ñưng sá, các công trình thy li phc v tưi tiêu cho nông nghip và phc v dân sinh ñu bàn giao li cho ña phương b trí ñt sn xut cho dân và có k hoch s dng các công trình phù hp vi ñnh hưng phát trin kinh t xã hi ca ña phương. Công ty Lâm nghip Nam Nung ch gi li din tích rng và ñt rng là 9.954,12 ha ñ quy hoch cho hot ñng sn xut kinh doanh ca Công ty sau khi ñi mi. Hin ti, Công ty ñang phi hp vi ngành Tài nguyên Môi trưng, chính quyn ña phương tin hành ño
69. 58 ñc, xác ñnh ranh gii trên bn ñ và ngoài thc ña, cm mc làm cơ s ñ giao ñt và cp giy chng nhn quyn s dng ñt lâu dài cho Công ty. Như vy, ñây cũng là mt trong nhng bưc ñi cn thit ñ tin ti QLRBV và cp chng ch rng ca Công ty trong tương lai. * Nhng khó khăn, vưng mc trong quá trình thc hin giao ñt Phn ln s din tích ñt ñang canh tác ca dân ñu có ngun gc t vic phá rng, mua bán, sang nhưng trái phép, qua ñiu tra cho thy các h dân t mua bán, sang nhưng ñt ñai ch yu qua giy t vit tay gia ngưi mua và ngưi bán, không thông qua chính quyn ña phương xác nhn, có mt s din tích do phá rng t nhiên, rng trng trái phép mà có, nên ña s các h không dám ñn khai báo vi chính qun ña phương ñ ñăng ký cp giy quyn s dng ñt. Mt s h dân không chp hành tt thông báo, quy ñnh ca ña phương v kê khai ñt ñai trên ña bàn ñ cp giy quyn s dng ñt. Vai trò mt s ban, ngành ca ña phương chưa thc s quan tâm ñn công tác thng kê quy hoch, qun lý và ph bin v pháp lut ñt ñai. Trình ñ dân trí không ñng ñu, ý thc mt b phn dân cư chưa cao, còn có tính li hoc c tình không hiu chính sách pháp lut ca Nhà nưc. Các bin pháp x lý hành chính ca các cp chính quyn ña phương trong lĩnh vc ñt ñai còn thiu ñng b và chưa quyt lit. Đi vi cơ ch chính sách, th tc hành chính còn nhiu rưm rà, mt khác mt s cán b làm công tác quy hoch, ño ñc ñt ñai ca ña phương còn hn ch v năng lc, các dng c máy móc, phương tin phc v công tác này còn thiu, thô sơ không ñáp ng yêu cu. Ch ñ ñãi ng, kinh phí ñu tư cho mt s cán b ph trách công tác quy hoch và qun lý ñt ñai còn nhiu bt cp, chưa phù hp vi thc t.
70. 59 4.2.2. Đánh giá tình hình giao khoán QLBVR ti Công ty Theo tinh thn ch ño ca UBND và S NN & PTNT tnh Đăk Nông, các ñơn v ch rng phi tìm mi bin pháp gi ñưc các din tích rng t nhiên và rng trng hin còn ti ñơn v, t xây dng các phương án QLBVR như giao khoán rng ñn h gia ñình, ñc bit quan tâm và ưu tiên hàng ñu cho các h dân là ñng bào dân tc thiu s ti ch. T năm 1999 ñn nay Công ty không còn nhn ñưc s h tr kinh phí t D án 661 nên Công tác QLBVR ca Công ty trong my năm gn ñây ch yu ch thc hin theo hình thc giao khoán ngn hn thông qua các hp ñng giao khoán QLBVR trng và rng t nhiên theo tng năm. Kinh phí ñ thanh toán cho dân thc hin công tác QLBVR ñưc trích t các ngun vn t có, vn vay phc v sn xut kinh doanh ca Công ty hoc t mt s ngun vn vay khác như vn liên doanh liên kt. Theo thng kê ca Công ty t năm 2004 ñn 2008 din tích rng ñã giao khoán ñn các xã ngày mt tăng, thu hút mt lc lưng ñông ño các buôn làng 2 xã tham gia QLBVR, s liu c th qua các năm th hin bng 4.16. Bng 4.16: Thng kê din tích giao khoán QLBVR Năm Din Đơn Thành tin Tng thc Xã/Thôn, buôn tích giá (triu ñ) (triu ñ) hin (ha) (ñ) 2004 Nâm Nung/Rcp, Ja ra, Đăk p rí 500 30.000 15,0 15,0 Nâm Nung/Rcp, Ja ra 250 30.000 7,5 2005 16,5 Nâm NĐir/Đăk p rí 300 30.000 9,0 Nâm Nung/Rcp, Ja ra 250 30.000 7.500.000 2006 16,5 Nâm NĐir/Đăk p rí 300 30.000 9.000.000 Nâm Nung/Rscp, Ja ra, Joc du 350 35.000 12.250.000 22,75 2007 Nâm NĐir/Đăk p rí 300 35.000 10.500.000 Nâm Nung/Rcp, Ja ra, Joc du 350 35.000 12.250.000 22,75 2008 Nâm NĐir/Đăk p rí 300 35.000 10.500.000
71. 60 Tính trung bình hàng năm Công ty giao khoán QLBVR din tích 500 650 ha rng vi s kinh phí t 1522 triu ñng. Xã Nâm Nung là xã có ñưng ranh giáp rng dài và s h có ñt sn xut gn vi rng nhiu nht nên Công ty b trí s h nhn khoán, din tích qun lý bo v rng cũng nhiu hơn. Trách nhim và quyn hn ca Công ty, ca các ch h nhn khoán QLBVR ñã ñưc xác ñnh rt rõ ràng nên trong nhng năm qua công tác bo v rng ca Công ty ñã ñt ñưc rt qu tt. Đc ñim quá trình giao khoán QLBVR Công ty Lâm nghip Nam Nung như sau: + Hàng năm Công ty lp phương án qun lý bo v rng, ñt rng trình cp có thm quyn phê duyt cho toàn b din tích ñưc giao. + Lp phương án sn xut kinh doanh có hiu qu báo cáo cp có thm quyn cho tng loi trng thái rng và ñt rng. + Công ty ñã tin hành giao khoán bo v rng cho các h và nhóm h gia ñình theo s ch ño ca UBND, S NN & PTNT tnh Đăk Nông, vi cơ ch này rng ñã có ch, h nhn khoán ñưc hưng tin công theo quy ñnh ca UBND tnh và Công ty trên din tích ñã nhn khoán; các h hoc nhóm h gia ñình ñưc tn thu sn phm ph rng t nhiên ñúng theo pháp lut qui ñnh, ñi vi rng trng ñưc kt hp sn xut nông nghip khi rng chưa khép tán. Trong các hp ñng QLBVR, vai trò và trách nhim ca ch nhn khoán ñã ñưc xác lp. Đng thi b máy qun lý ca Công ty cũng tng bưc ñưc ñi mi tr nên gn nh và chuyn dn theo hưng qun lý, chuyn giao k thut và dch v nông lâm nghip. + Đi tưng rng ñưc t chc giao khoán ca Công ty gm c 3 loi rng là rng t nhiên, rng trng và rng khoanh nuôi. + Din tích rng t nhiên ñưc duy trì giao khoán ñu ñn và tăng dn qua các năm, nhiu nht xã là xã Nâm Nung ñây là ña phương có din tích rng có nguy cơ phá rng làm nương ry, hoa màu rt cao.
72. 61 + Tuy nhiên, kinh phí phc v cho giao khoán qun lý bo v rng ca Công ty còn khá thp so vi sc lao ñng ca ngưi dân b ra. Đ duy trì ñưc công vic giao khoán thì Công ty còn phi c gng nhiu hơn na. Đ hoàn thành tt công vic, Công ty ñã thc hin và áp dng các gii pháp sau ñây: Thưng xuyên tun tra, kim tra din tích rng và ñt rng ñưc giao theo quy ñnh. Phi hp vi ña phương, cơ quan chc năng truy quét các v vi phm lâm lut trên ña bàn ñưc giao. Trc 24/24 ñi vi khu vc có nguy cơ b phá, b cháy. Lp h thng bng, mc trên toàn lâm phn ñưc giao. Hi hp và ký cam kt già làng, trưng bn các thôn, buôn tuyên truyn trên các phương tin thông tin ñi chúng v ch trương chính sách ca Đng và pháp ca Nhà nưc v công tác QLBVR. Lp biên bn ñi vi các v vi phm lâm lut và báo cáo kp thi vi cơ quan chc năng. Khoán QLBVR theo nhóm h gn lin vi vai trò ca thôn/buôn là mt vic làm ñt hiu qu cao ti Công ty Lâm nghip Nam Nung, nó phát huy ñưc vai trò ca cng ñng trong vic tham gia QLBVR và s công bng trong vic, giao ñt, nhn tin khoán QLBVR. Tuy nhiên, bin pháp này có nhưc ñim là nu không t chc cht ch, ngun kinh phí không ñáp ng kp thi và s phát huy tính t giác ca ngưi tham gia nhn khoán rng thì d dn ñn tình trng li hoc các h nhn khoán ñơn phương chm dt hp ñng. Ti ña phương, các nhóm nhn khoán ñu ñt dưi s qun lý, ñiu hành ca trưng thôn, già làng nên công vic thc hin din ra khá thun li, rng ñưc bo v tt.
73. 62 Bên cnh ñó, công tác QLBVR ti Công ty Lâm nghip Nam Nung còn phi ñi mt vi nhng thách thc không nh ñó là nhu cu g làm nhà, ñt sn xut ca ngưi dân ña phương ngày càng ln. Kt qu ñiu tra cho thy hàng năm mi thôn/buôn có s h ñăng ký xin tách h t 1520 h, ñây chính là s h có nhu cu ñt, g làm nhà ca tng năm trên ña bàn. Đây là thc t tt yu, mc dù Công ty, chính quyn ña phương không cho phép khai thác g nhưng bng cách này hay cách khác ngưi dân vn khai thác g ñ phc v cho nhu cu làm nhà mi và sa nhà. Do ña bàn sn xut rng, lc lưng cán b mng nên vic QLBVR ch yu da vào kh năng hiu bit v pháp lut ngưi dân, khi ngưi dân có nhu cu v g thì Công ty s gp rt nhiu khó khăn, ñây là vn ñ cn ñưc Các cp chính quyn, Công ty quan tâm gii quyt trong tin trình thc hin QLRBV và cp chng ch rng. 4.3. Đánh giá tác ñng qua li gia Công ty Lâm nghip Nam Nung và ña phương 4.3.1. Nhng hot ñng h tr ca Công ty Lâm nghip Nam Nung ñi vi ña phương 4.3.1.1. Nhng tác ñng tích cc Vi lch s hình thành và phát trin lâu dài ñc bit t năm 1987 ñn nay Công ty Lâm nghip Nam Nung ñã ñưc cp có thm quyn cho phép m rng ngành ngh kinh doanh t ch thun túy kinh doanh ngh rng chuyn sang kinh doanh ña ngành ngh, trong ñó có các d án trng cao su, trng rng nguyên liu, bưc ñu ñã to thêm công ăn vic làm cho ngưi dân ña phương, cuc sng ca nhân dân trên ña bàn hai xã Nâm Nung, Nâm NĐir tng bưc ñưc ci thin, thu nhp cũng tm n ñnh. Thông qua vic thc hin các d án, Công ty Lâm nghip Nam Nung ñã có nhng nh hưng không nh ti ñi sng kinh t xã hi ti ña