Luận văn Đánh giá mức độ nhiễm vi sinh vật ở điểm giết mổ, sạp bán thịt và thịt lợn tại trung tâm huyện buôn Đôn – Đắk Lắk

Nội dung text: Luận văn Đánh giá mức độ nhiễm vi sinh vật ở điểm giết mổ, sạp bán thịt và thịt lợn tại trung tâm huyện buôn Đôn – Đắk Lắk

1. B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN NGUYN TH VÂN ANH ĐÁNH GIÁ MC Đ NHIM VI SINH VT ĐIM GIT M, SP BÁN THT VÀ THT LN TI TRUNG TÂM HUYN BUƠN ĐƠN – ĐK LK LUN VĂN THC SĨ THÚ Y BUƠN MA THUT, NĂM 2010
2. B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN NGUYN TH VÂN ANH ĐÁNH GIÁ MC Đ NHIM VI SINH VT ĐIM GIT M, QUY BÁN THT VÀ THT LN TI TRUNG TÂM HUYN BUƠN ĐƠN – ĐK LK Chuyên ngành: THÚ Y Mã s: 60.62.50 LUN VĂN THC SĨ THÚ Y Ngưi hưng dn khoa hc: TS. Nguyn Th Oanh BUƠN MA THUT, NĂM 2010
3. i LI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cu ca riêng tơi. Các s liu, kt qu nêu trong lun văn là trung thc và chưa đưc ai cơng b trong bt kỳ mt cơng trình nào khác. Ngưi cam đoan Nguyn Th Vân Anh
4. ii LI CM ƠN Tơi xin chân thành cm ơn Ban Giám hiu Trưng Đi hc Tây Nguyên, Ban ch nhim Khoa Chăn nuơi Thú y, Phịng Đào to Sau Đi hc đã to điu kin thun li cho tơi trong sut quá trình hc tp và nghiên cu. Tơi xin cm ơn Quý thy cơ đã tn tình hưng dn, giúp đ, truyn đt nhng kin thc, kinh nghim quý báu cho tơi trong sut quá trình hc tp cũng như nghiên cu đ tài. Xin bày t lịng bit ơn đn TS. Nguyn Th Oanh đã tn tình hưng dn, giúp đ đ tơi hồn thành lun văn này. Chân thành cm ơn các anh, ch trong Trm Thú y Huyn Buơn Đơn đã nhit tình giúp đ trong sut quá trình tơi tin hành điu tra và ly mu ti cơ s thc tp. Buơn Ma Thut, ngày 10 tháng 10 năm 2010 Nguyn Th Vân Anh
5. v DANH MC CÁC CH VIT TT STT CH VIT TT GII THÍCH 1 CSGM Cơ s git m 2 VKHK Vi khun hiu khí 3 TCVS Tiêu chun v sinh 4 CFU Colony Forming Unit 5 ĐVT Đơn v tính 6 MPN Most Probable Number 7 ATVSTP An tồn v sinh thc phm 8 VSV Vi sinh vt 9 TSVKHK Tng s vi khun hiu khí
6. vi DANH MC CÁC BNG Bng 2.1. Các ch tiêu vi sinh vt ca tht tươi 3 Bng 2.2. Tình hình ng đc thc phm ti Vit Nam t 19962001 18 Bng 2.3. Tình hình ng đc thc phm ti Đk Lk t 20042008 19 Bng 4.1. Tng đàn GS, GC ca huyn Buơn Đơn t 20062008 31 Bng 4.2. Tình hình v sinh và cơng sut git m ti các cơ s 33 Bng 4.3. Kt qu kho sát Coliforms trong nưc s dng ti các CSGM 37 Bng 4.4. Tng s VKHK trong khơng khí khu vc git m 39 Bng 4.5. Tình hình nhim tng s VKHK trên nn b git m 42 Bng 4.6. T l nhim Salmonella trên nn b m tht 43 Bng 4.7. Tng s VKHK trên tht ti CSGM 45 Bng 4.8. T l nhim Salmonella trên tht ti CSGM 47 Bng 4.9. Tng s VKHK trên nn b mt sp bán tht ln ti các ch 49 Bng 4.10. T l nhim Salmonella trên sp bán tht ti các ch 50 Bng 4.11. Tng s VKHK trên tht ln ti các ch 52 Bng 4.12. T l nhim Salmonella trên tht ti 2 ch 55
7. vii DANH MC CÁC BIU Đ Biu đ 4.1 . Mc đ đt TCVS v Coliforms tng s và Coliforms phân trong nưc s dng ti CSGM Eawer và Tân Hịa 39 Biu đ 4.2 . Tng s VKHK bình quân trong khơng khí 2 khu vc git m Eawer và Tân Hịa 40 Biu đ 4.3 . Tng s VKHK trung bình trên nn b m tht ti 2 CSGM Eawer và Tân Hịa 42 Biu đ 4.4 . Tng s VKHK trung bình trên tht ti 2 CSGM .45 Biu đ 4.5 . Tng s VKHK trung bình trên nn b mt sp bán tht ti 2 ch 49 Biu đ 4.6. Tng s VKHK trung bình trên tht ln ti Ch huyn và ch Tân Hịa .53
8. viii DANH MC CÁC HÌNH Hình 2.1. Hình thái vi khun Salmonella 9 Hình 2.2. Hình thái vi khun Staphylococcus 12 Hình 2.3. Hình thái vi khun E.coli 14 Hình 2.4. Hình thái vi khun Shigella 14 Hình 2.5. Hình thái vi khun Vibrio cholerae 15 Hình 4.1. Khu d tr nguyên liu 34 Hình 4.2. Khu làm lịng 34 Hình 4.3. Kim tra Coliforms tng s 36 Hình 4.4. Kim tra Coliforms phân 36 Hình 4.5. Nưc dùng ra thân tht trong git m 46 Hình 4.6. Trng lơng đng vt 48 Hình 4.7. Tht bày bán ti ch Tân Hịa 48 Hình 4.8. Tht bày bán ti ch huyn 48
9. 1 PHN I M ĐU Tính cp thit ca đ tài Hin nay, vn đ v sinh an tồn thc phm đang là mi quan tâm ln ca tt c các nưc trên th gii, đc bit là các nưc đang phát trin. S v ng đc thc phm ngày càng tăng làm nh hưng ln đn sc khe con ngưi; địi hi các cp, các ngành phi n lc hơn na trong kim tra, qun lý v sinh vic sn xut, ch bin thc phm nhm cung cp nhng sn phm đm bo cht lưng, hn ch ti đa các trưng hp ng đc cho ngưi tiêu dùng. Theo thng kê ca T chc Y t th gii, mi năm Vit Nam cĩ 8 triu ngưi b ng đc thc phm hoc ng đc do liên quan đn thc phm . Theo s liu thng kê ca Cc V sinh an tồn thc phm, năm 2007 đã cĩ 218 v ng đc vi 6.484 ngưi mc; 8 tháng đu năm 2008 đã cĩ 40 v ng đc vi 3.294 ngưi mc bnh và đã cĩ 7 ngưi t vong. Nguyên nhân ng đc đưc xác đnh hơn 38% là do vi sinh vt, trong đĩ phn ln là do vi khun Salmonella và Staphylococcus [3]. Trong thc t hin nay, vic git m và buơn bán tht ln nưc ta, cũng như đa bàn tnh Đk Lk nĩi chung và huyn Buơn Đơn nĩi riêng vn cịn nhiu bt cp v v sinh an tồn thc phm, đc bit là s vy nhim vi sinh vt trên thân tht, đĩ là nguyên nhân làm cho các v ng đc thc phm ngày càng gia tăng và hàng ngày vn đang đe da sc khe con ngưi. Theo báo cáo tng kt hàng năm ca Trung tâm Y t d phịng Tnh Đk Lk t năm 2004 – 2008 tồn tnh cĩ 37 v ng đc thc phm, vi s ngưi b ng đc là 819 và cĩ 3 ngưi cht [11]. Xut phát t thc t đĩ, đưc s đng ý ca Phịng Đào to Sau đi hc, Khoa Chăn nuơi Thú y Trưng Đi hc Tây Nguyên và s hưng dn ca TS.Nguyn Th Oanh, chúng tơi tin hành thc hin đ tài:
10. 2 “Đánh giá mc đ nhim vi sinh vt đim git m, quy bán tht và tht ln ti trung tâm huyn Buơn Đơn –Đk Lk. ” Mc tiêu: Đánh giá thc trng v sinh ti các đim git m và các quy bày bán tht ln. Kim tra mc đ vy nhim vi sinh vt ti cơ s git m, quy bán tht và tht ln ti các ch trung tâm huyn Buơn Đơn. Ý nghĩa khoa hc và thc tin Đ tài gĩp phn kho sát tình hình nhim vi sinh vt trên tht, t đĩ giúp ngưi tiêu dùng đánh giá mc đ an tồn ca sn phm đ cĩ ý thc t bo v mình và cng đng khi s dng thc phm trên th trưng. Đưa ra nhng bin pháp khuyn cáo nhm ci thin tình trng v sinh ti cơ s git m và nơi bày bán tht, t đĩ hn ch đưc hin tưng ng đc thc phm cho ngưi tiêu dùng do vi sinh vt trên tht gây ra.
11. 3 PHN II TNG QUAN VN Đ NGHIÊN CU 2.1. Mt s quy đnh đi vi tht tươi, cơ s git m và cơ s kinh doanh sn phm đng vt 2.1.1. Quy đnh vi tht tươi Tiêu chun Vit Nam 7046 : 2002 quy đnh đi vi tht tươi + Yêu cu v mt cm quan: B mt khơ, sch, khơng dính lơng và tp cht l. Mt ct mn. Cĩ đ đàn hi, n ngĩn tay vào khơng đ li du n trên b mt tht khi b tay ra. Ty bám cht vào thành ng ty (nu cĩ). Cĩ màu sc và mùi v đc trưng ca sn phm. Nưc luc thơm, trong, váng m to [15]. + Yêu cu v vi sinh vt: Bng 2.1. Các ch tiêu vi sinh vt ca tht tươi Gii hn ti Tên ch tiêu đa Tng s vi khun hiu khí (khun lc/1g) 10 6 E.coli (vi khun/1g) 10 2 Salmonella (vi khun/25g) 0 Staphylococcus aureus (vi khun/1g) 10 2 Clostridium perfringens (vi khun/1g) 10 Bacillus cereus (vi khun/1g) 10 2 Clostridium botulinum (vi khun/1g) 0 ( TCVN 7046: 2002)
12. 4 2.1.2. Quy đnh v cơ s git m Theo văn bn s 99/1995 ca B Nơng nghip và Phát trin Nơng thơn ban hành ngày 20/02/1995 quy đnh ca mt cơ s git m phi đm bo các yêu cu sau: * V đa đim Phi xa nhà dân, ph xá, trưng hc, bnh vin t 500 1000 m, tin đưng giao thơng và cui hưng giĩ chính. Xa các ngun gây nhim bn như: bãi rác, nhà v sinh cơng cng, các xí nghip thi bi, khí, hố cht đc hi. Xây dng nơi cao ráo, cách mch nưc ngm 4 5 m. Thun tin v ngun đin, nưc, nguyên liu và ngun lao đng [8],[13],[26] . * Yêu cu xây dng Phi chu nhit chia khu vc sch và bn. Nn nhà nơi sn xut, khu chăn nuơi, phi dùng nguyên vt liu khơng thm nưc, cĩ đ dc nht đnh đ thốt nưc, nh nht là 2%. Tưng phi lát gch men hay láng xi măng nhn, cách mt nn 2m đ d làm v sinh. Ca s chim t 1/6 đn 1/4 mt nn đ đm bo đ ánh sáng. Phi cĩ h thng qut thơng giĩ đ gim bt mùi và nhit đ. H thng cng rãnh thốt nưc phi làm ngm, dc, thốt nưc nhanh, trên ming cng cĩ lưi thép chn. Các dng c m khám, mĩc treo tht, phi làm bng kim loi khơng r. Bàn m nên lĩt gch men hay làm bng tơn. Phi cĩ tưng bao xung quanh ln hơn 2 m [13],[26] . 2.1.3. Quy đnh cơ s kinh doanh sn phm đng vt Theo điu 13, chương III, quyt đnh s 67/1999/QĐBNN/TY, ngày 20 tháng 4 năm 1999 ca B trưng B Nơng nghip và Phát trin Nơng thơn ban hành quy đnh v điu kin và kim tra v sinh thú y đi vi cơ s ch
13. 5 bin, kinh doanh sn phm đng vt, ca hàng, ngưi bán tht, các sn phm đng vt khác phi bo đm các quy đnh sau: Ch đưc phép bán trên th trưng các loi tht, sn phm đng vt khác đã đưc đĩng du “Kim sốt git m” hoc dán tem v sinh thú y hp l, trong thi gian bán, các sn phm đng vt đĩ khơng đưc bin cht; Mt bàn bày bán tht bc bng hp kim khơng g hoc vt liu khơng gây nh hưng đn cht lưng tht; Hàng ngày phi c ra sch bàn, tht và các dng c bng g khác. Cân, máy xay tht, dao, các th đ đng (đĩa, khay ), các dng c khác (đá mài dao, cưa, búa ) phi luơn sch s, ch dùng đ bán, ch bin tht và hàng ngày phi ra sch bng nưc nĩng, ri kh trùng. Cm bán rong tht và các sn phm đng vt khác. Ch đưc s dng các vt liu bao gĩi sch, mi, đm bo khơng gây ơ nhim hoc làm bin cht sn phm đng vt. Ngưi bán tht và các sn phm đng vt khác phi đ tiêu chun theo quy đnh ca B Y t. Khi bán hàng phi mc qun áo bo h sch s. 2.2. Quá trình nhim khun ca tht 2.2.1. S nhim khun ti cơ s git m Tht thưng b vy nhim vi sinh vt t bên ngồi vào trong quá trình m và x tht. Nguyên nhân là do khơng khí trong cơ s git m (CSGM) b ơ nhim, nưc khơng sch, các thit b, dng c git m và phương tin vn chuyn khơng đm bo v sinh, đc bit là t nn sàn [3],[9], [25]. Đng thi, thân tht cũng nhim bn bi cơ th đng vt và con ngưi trong quá trình git m như qun áo mang bi, ra tay khơng sch, tĩc, n trang, ht hơi, ho, vt thương, 2.2.1.1. Nhim khun do cơ th đng vt Cơ th đng vt cha nhiu lồi vi sinh vt bao gm h vi sinh vt t nhiên ca cơ th đng vt, lơng, da, vi sinh vt đưng rut, và vi sinh vt
14. 6 cĩ ngun gc t đt, chu nhit, nưc, thc ăn. B mt tht s b vy nhim vi khun do tip xúc trc tip vi nhau hoc vi cht cha trong khi m ly lịng. Hu ht quy trình git m Anh, heo đưc co lơng hoc thui. Điu này s tt hơn là cho qua h trng, vì nưc trong h trng cĩ th hin din các lồi vi khun khác nhau cĩ ngun gc t da, lơng, ng tiêu hĩa. Nhit đ ca nưc trong h trng khong 60 0C đ đ git bt mt s lồi vi khun khơng chu nhit. Tuy nhiên da ca heo đã qua h trng vn cịn mt s lưng nht đnh vi khun gây bnh đưng rut và gây hư hng thc ăn. Như vy vi khun cịn sng sĩt trên cơ th vn cĩ th gây vy nhim cho máy co lơng và máy co lơng tr thành vt gây nhim qua da quy tht [26]. Nhng sơ sut làm thng d dày, rut trong khi ly lịng cũng như các cht cha t trc tràng, thc qun là nguyên nhân gây vy nhim tht. Ngưi ta ưc lưng hn hp vi sinh vt d dày và rut là 10 10 CFU/ 1g cht cha. Khi chc tit, vi sinh vt cĩ th vào tĩnh mch c hay tĩnh mch ch trưc và di chuyn theo mch máu đn các cơ, phi, ty xương. S vy nhim vi sinh vt theo con đưng này đĩng vai trị rt quan trng. 2.2.1.2. Nhim khun do khơng khí Trong các yu t mơi trưng thì yu t khơng khí là quan trng. Khơng ch s bin đi v thành phn hĩa hc ca khơng khí, các khí đc, mà các vi sinh vt, các cht thi trong quá trình git m cũng nh hưng đn sc khe ngưi lao đng và mc đ bo đm v sinh trong khi git m. Chênh lch áp sut khơng khí là nguyên nhân làm cho khơng khí di chuyn t vùng sch đn vùng dơ mà khơng cĩ trưng hp ngưc li. S tn ti ca vi khun trong khơng khí ph thuc nhit đ, m đ ca khơng khí. Bi và nhng git nưc nh trong khơng khí thưng mang nhiu loi vi sinh vt, đáng chú ý nht là Salmonella, E.coli và Clostridium perfringens [4],[21].
15. 7 2.2.1.3. Nhim khun t nưc Nưc trong t nhiên cha nhiu chng loi vi sinh vt. Ngun gc ca vi sinh vt cĩ th cĩ sn trong t nhiên, ngồi ra cĩ th tip nhn t đt, nưc thi, các sn phm loi thi trong hot đng sn xut ca con ngưi làm cht lưng nưc thay đi. Nưc b ơ nhim cĩ th gp các vi khun cĩ ngun gc t chu nhit, nưc tiu, cn bã thc ăn như E.coli, Streptococcus, Clostridium, Proteus, Salmonella, Shigella, [21]. Nưc là yu t cc kỳ quan trng trong hot đng git m đng vt. Tt c các giai đon ca quy trình git m đu s dng nưc. Nưc s dng phi là nưc ung đưc. Nưc cĩ th là nguyên nhân gây vy nhim cho tht trong cơ s git m, vì vy nưc phi đưc kim tra v cht lưng. Nưc dùng trong các sn phm tht phi cĩ nhng đc tính cn thit đ khơng làm nh hưng đn cht lưng sn phm. Nưc phi khơng màu, trong sut, khơng cĩ mùi v khĩ chu, khơng cĩ vi khun gây bnh, virus, ký sinh trùng nguy him cho ngưi [4],[21]. Các chu nhit tích vi sinh vt nhm phát hin Coliforms tng s và các Coliforms chu nhit, chúng thưng là nhng vi khun kt hp vi s chu nhit hy ca các cht hu cơ t nhiên hoc các cht thi. Cht lưng nưc ung v vi sinh vt thưng đưc đánh giá qua s chu nhit tích Coliforms tng s và Coliforms chu nhit. V nguyên tc chung, ngưi ta khuyn cáo kim tra Coliforms tng s và Coliforms chu nhit 2 ln/năm [4],[21]. 2.2.1.4. Nhim khun do con ngưi Mi ngưi làm vic trong cơ s git m cĩ th gây nhim cho thân tht. S di chuyn ca ngưi lao đng trong cơ s git m cn đưc kim sốt nghiêm ngt, và nu cn ch đưc di chuyn t khu sch sang khu dơ. Tuy nhiên, trên thc t điu này khơng d dàng thc hin. Đ gim thiu ti đa nguy cơ gây vy nhim cho thân tht t ngưi lao đng thì cn
16. 8 phi chu nhit cơng lao đng theo dây chuyn, cĩ nơi ra tay chân đy đ tin nghi, cĩ phịng thay áo qun, phịng tm, phịng v sinh, [3], [26]. 2.2.2. S nhim khun do vn chuyn Sau khi git m tht s đưc vn chuyn đn nơi tiêu th và đây là mt khâu s gây nhim khun cho thân tht nu s dng các phương tin vn chuyn khơng đúng theo quy đnh là phi dùng các xe chuyên dùng cĩ bo qun lnh thích hp. Theo Herry, 1990, t l nhim vi khun Salmonella vào thc phm trong quá trình vn chuyn là 40% [3]. 2.2.3. S nhim khun nơi bày bán Hu ht tht đưc bày bán l khp mi nơi, thưng là nơi đơng ngưi qua li và đưc bày trên nhng bàn bng g, inox khơng đm bo v sinh, tay ngưi mua thưng xuyên s tht hoc dng c dao, tht dùng ct tht khơng đưc v sinh thưng xuyên, đây là các ngun gây nhim vi sinh vt rt quan trng cho thân tht. Đng thi s nhim khun cịn ph thuc vào các lồi cơn trùng, lồi gm nhm, bi t nn sàn, Các vi sinh vt nhim trên quy tht s phát trin và ngm sâu dn vào bên trong làm hư hng sn phm [26]. 2.3. Ng đc thc phm do vi sinh vt 2.3.1. Ng đc thc phm do Salmonella Dch t: Các serotype gây bnh ca Salmonella gm S.typhimurium, S.enteritidis, S.panama, S.infantis, S.derby, S.saintpaul, S.thompson, S.agona, S.abody, S.hadar. Hai serovale ca Salmonella đc bit quan trng đi vi ngưi và gia súc là S.enterica enteritidis phage type 4 (PT4) và S. typhimurium definitive type 104 (DT104). gia súc, bnh do S.enterica enteritidis xy ra ch yu trên gà nhưng thưng khơng th hin triu chng, S.typhimurium DT104 cĩ mt khp nơi và
17. 9 đưc chu nhit lp t nhng loi thc ăn khác nhau và trên đng vt nhà. Theo báo cáo ca H thng thơng tin phịng thí nghim y t cng đng (PHILIS), trong s 32.021 trưng hp nhim Salmonella vi 2.449 serotype thì t l nhim S.typhimurium, S.enterica chim 42% [3], [23]. Con ngưi và đng vt là hai ngun lây nhim Salmonella trc tip và gián tip cho thc phm. Salmonella tn ti trong cơ th đng vt do bnh hay dng mang trùng. Tht nhim là do đng vt b bnh hoc do nhim trong và sau khi pha lĩc tht [7], [26]. Nhng đng vt nhim Salmonella mà khơng th hin triu chng lâm sàng là mt nguy cơ cho sc khe con ngưi, vì ti cơ s git m cĩ th gây vy nhim quy tht t chu nhit ca nhng đng vt này [23]. Đc tính sinh hĩa Salmonella thuc nhĩm trc khun đưng rut, bt màu gram âm, hai đu trịn, khơng cĩ giáp mơ, khơng bào t, cĩ kh năng di đng (tr S. pulorum và S.gallinarum ), vi khun hiu khí hoc ym khí tùy tin. Salmonella lên men đưng glucose, manit. Hu ht Salmonella khơng cĩ kh năng lên men đưng lactose, saccaroza, khơng chu nhit gii ure và khơng sinh indol, sinh H 2S [16]. Hình 2.1. Hình thái vi khun Salmonella
18. 10 Kh năng chu nhit ca vi khun Salmonella kém, cht 60 0C trong vịng 1 gi, dưi ánh nng mt tri chiu thng 70 0C trong 15 phút, 100 0C trong 5 phút. Salmonella b tiêu dit bi nhng cht sát trùng thơng thưng như phenol 5%, NaOH 5%, nưc vơi 10%. Cơ ch sinh bnh Điu kin cn thit đ ng đc do Salmonella bc phát là thc phm phi cha hay nhim vi khun, s lưng vi khun phi đ cao trong khi vy nhim hay phát trin mnh m, nghĩa là thc phm đĩ phi là mơi trưng tt cho vi khun phát trin, nhit đ thích hp và thi gian đ dài đ sinh sơi ny n và vi khun phi đưc đưa vào đưng tiêu hĩa. Ng đc Salmonella cĩ liên h mt thit vi thi tit, thưng phát sinh vào mùa hè. Nhit đ thi tit 20 0C là thích hp cho vi khun phát trin. Vi khun vào rut và phát trin ti đĩ, theo h thng bch huyt và tun hồn gây nên tình trng nhim trùng huyt. Do đĩ trong thi kỳ đu, ly máu ngưi bnh nuơi cy s phát hin vi khun. Vi khun gây viêm rut, phá hng t bào niêm mc rut, tit ra đc t. Đc t này thm qua thành rut vào máu và gây nên hin tưng ng đc thc phm. Ngồi ra, vi khun trong h tun hồn cũng tit ra ni đc t. Ni đc t tác đng ch yu lên h thn kinh vn đng ca huyt qun, làm gim đ bn ca thành mao qun và gim chc năng điu tit thân nhit ca cơ th. Như vy ng đc do Salmonella truyn lây qua thc phm thì thc phm phi nhim s lưng ln vi khun và tùy thuc vào sc chng đ ca cơ th. Đim cn lưu ý là nhng thc phm nhim Salmonella thì tính cht ca thc phm khơng b thay đi rõ rt [16], [23]. Triu chng: Triu chng ph thuc vào s lưng, t l vi khun nhim vào thc phm. Thi gian bnh 1224 gi cĩ th ngn hoc dài hơn. Triu chng thưng gp là nhc đu, chán ăn, mt tái nht, tốt m hơi, nơn ma, đau
19. 11 bng và tiêu chy. St 24 ngày sau khi phát bnh. Thưng ít gây t vong tr khi cơ th suy yu [11]. 2.3.2. Ng đc thc phm do Staphylococcus aureus Dch t: Staphylococcus aureus cĩ mt khp mi nơi, thưng thy trên da, niêm mc mũi, hu hng, ngưi và gia súc. Thưng cĩ trên da, mũi ca ngưi khe, nhng ngưi này mang vi khun nhưng khơng nhn bit và gây nh hưng đn mơi trưng khơng khí. Con ngưi và gia súc là yu t trưc tiên giúp s truyn lây S.aureus . Mt cá nhân mang vi khun (mc bnh đưng hơ hp trên, viêm da cĩ m, ) và làm vic trong dây chuyn thc phm là nguyên nhân chính gây vy nhim vào tht và thc phm ch bin. Staphylococcus aureus cũng tn ti trong khơng khí, bi, nưc thi, thc ăn và dng c cha đng. Tht và thc phm cha đc t khi vi khun hin din và tăng trưng trong thc phm trưc khi ngưi tiêu dùng ăn phi. Đc t khơng b phá hy bi nhit đ nu thơng thưng, nhit cĩ th tiêu dit vi khun nhưng đc t vn tn ti [16]. Đc tính sinh hc: Staphylococcus aureus thuc nhĩm cu khun, bt màu gram dương, khơng hình thành nha bào, khơng cĩ giáp mơ, khơng di đng, cĩ dng chùm, ym khí hoc hiu khí tùy nghi. Vi khun S.aureus lên men đưng saccaroz, glucose, mannit. Sinh đc t rut là nguyên nhân gây ng đc thc phm. Vi khun kém bn vi nhit, 70 0C b dit trong 1 gi, 80 0C b dit trong vịng 1030 phút, 100 0C b tiêu dit ch sau vài phút. Các cht sát trùng thơng thưng như axit phenic 35% vi khun cht sau 35 phút, formol 1% cht sau 1 gi [16].
20. 12 Hình 2.2. Hình thái vi khun Staphylococcus Cơ ch sinh bnh: Điu kin cn thit đ ng đc bc phát là thc phm phi nhim đc t rut ca t cu vàng, thc phm phi là mơi trưng tt cho vi khun phát trin và sinh đc t, nhit đ thc phm thích hp cho s phát trin ca t cu vàng và cĩ thi gian sn sinh đ lưng đc t đ gây bnh và thc phm này đưc con ngưi tiêu dùng. Gii hn nhit đ cho s tăng trưng và sinh đc t khong 446 0C tùy loi thc phm. S.aureus tăng trưng rt nhanh 2045 0C nhưng s tăng trưng 45 0C nhanh gp 4 ln so vi 20 0C. Khong 50 % S.aureus sn sinh đc t rut, đĩ là protein cĩ chu nhit t lưng thp khong 2600030.000 daltons. 10 loi đc t rut là A, B, C1, C2, D, E, F, G, H và I; chúng khác nhau v đc tính, trong đĩ type A và D thưng gây ng đc thc phm, tuy nhiên phn ln ng đc là do type A. Danh t đc t rut là do đc t gây viêm d dày rut hay viêm đưng tiêu hĩa. Các đc t này thuc loi chu nhit, khi đã hình thành trong thc phm thì vic đun sơi khơng phá hy đưc chúng. Đc t rut tác đng lên trung tâm nhn cm ca dây thn kinh ph v và thn kinh giao cm, c ch s hp thu nưc trong lịng rut hay gia tăng s ly nưc t trong t bào rut đi ra hoc c hai, gây viêm rut và phù thũng,
21. 13 kích thích cơ trơn co rút và tăng tit dch rut gây nơn, viêm d dày, cĩ khi viêm dc ng tiêu hĩa [16]. Triu chng: Triu chng ng đc xut hin nhanh 16 gi và kéo dài t 2 12 gi. Triu chng ban đu là bn rn chân tay, đu qun bng, chy nưc dãi, bun nơn và ĩi ma cĩ máu và màng niêm. Đau đu, co cơ, tốt m hơi. Triu chng cp tính qua nhanh mc dù bing ăn và tiêu chy kéo dài 12 ngày sau. Ngưi già và tr em thì nhy cm hơn [11]. Kh năng gây bnh khác: Staphylococcus aureus là vi khun kt hp trong các trưng hp vt thương nhim trùng mưng m ngưi và gia súc. Vi khun đưc tìm thy ngưi và đã đưc ghi nhn là tác nhân gây nên mt s bnh sau: u xương, viêm xoang mũi, viêm amidan, mn nht đu đinh, viêm màng trong tim, viêm da, vi khun đưc tìm thy như tác nhân gây bnh th 2 trong bnh đu, bch hu, nhim trùng đưng hơ hp, st cao trong bnh lao và viêm phi. gia súc, vi khun đưc tìm thy thưng kt hp vi nhng bnh sau: viêm vú bị và cu, viêm da cĩ mn m chĩ, áp xe cho nhiu lồi gia súc và k c gia cm. S nhim bnh ngưi và gia súc là do nh hưng bi đc t mà vi khun sn sinh; như nhim trùng vt thương và mn nht do đc t gây viêm da và đc t dit bch cu [16], [17]. 2.3.3. Ng đc thc phm do E.coli Dch t: E.coli là trc khun gram âm, khơng sinh nha bào, cĩ mt khp nơi trong t nhiên cũng như trong đưng tiêu hĩa ca ngưi và đng vt. Mt s chng ca E.coli cĩ kh năng gây bnh qua thc phm như O26, O56, O86, O111, O125, O126, O127. Các serotyp này cĩ tên gi chung là E.coli gây bnh đưng rut [16],[17].
22. 14 Hình 2.3. Hình thái vi khun E.coli Triu chng: thi gian bnh t 220 gi tùy dịng vi khun và loi đc t. Bnh phát ra đt ngt, đau bng d di, rt ít nơn ma. Khơng st hoc st nh, bnh kéo dài 13 ngày là khe. Nu nng thì cĩ th st cao, mt mi, chân tay co qup, bnh kéo dài. 2.3.4. Ng đc thc phm do Shigella Dch t: đây là yu t quan trng trong các bnh lây lan theo ngun nưc, đc bit vùng nhit đi, nơi điu kin v sinh kém. 20 gi tùy dịng vi khun và loe. Nu nnhì cĩ th st cao, mt mi, chân tay co qup, bnh kéo dài [11]. 2.3.4. Ng đc thc phm do Shigella Dch t: đây là yu t quan trng trong các bnh lây lan theo ngun nưc, đc bit vùng nhit đi, nơi điu kin v sinh kém. Hình 2.4. Hình thái vi khun Shigella
23. 15 Cơ ch sinh bnh: ni đc t tác đng lên thành rut gây tiêu chy, ngoi đc t tác đng lên rut và h thng thn kinh gây triu chng thn kinh, nng cĩ th gây t vong. Shigella ch nhim qua đưng tiêu hĩa ch cn mt lưng nh 10100 t bào là cĩ th gây bnh. Sau khi xâm nhp, vi khun tn cơng niêm mc rut gây hoi t, loét, xut huyt. S tn thương này gây ra nhng cơn đau bng qun, đi tiêu nhiu ln và cĩ máu [3],[16],[17]. Triu chng: bnh thưng xy ra tr em và ngưi già. Bnh nng cĩ th dn đn hoi huyt. Bnh biu hin 3 triu chng là: suy thn cp, gim tiu cu, thiu máu, tan huyt do tn thương mch. T l t vong do ng đc Shigella cao hơn các vi khun khác. Triu chng cĩ th t nng đn nh như: đau tht lưng, st, n lnh, tiêu chy cĩ máu ln màng niêm dch, đau đu, ĩi ma, cĩ cm giác mun đi tin nhưng khơng cĩ chu nhit [11]. 2.3.5. Ng đc thc phm do Vibrio cholerae Vibrio cholerae là dng trc khun gram âm, hơi cong như hình du phy, khơng sinh nha bào, cĩ kh năng phát trin tt trên mơi trưng kim tính và chuyn đng rt linh hot nh lơng roi. Hình 2.5. Hình thái vi khun Vibrio cholerae Vi khun sn sinh đc t rut gây tiêu chy. Bnh lây lan qua đưng tiêu hĩa nu nhim vi s lưng khong 10 10 vi khun, nhưng nhng ngưi cĩ dch v thiu tính axit thì ch cn 10 2 là cĩ th gây bnh. Vibrio cholerae cĩ
24. 16 kh năng kt dính vào màng nhy ca thưng bì rut và nhân lên nhanh chĩng [16], [17]. Triu chng: Ng đc xy ra khong 248 gi, thưng thy các triu chng là đau bng, tiêu chy tồn nưc và cĩ máu, st cao, ĩi ma, đau đu, mt nhiu cht đin gii dn đn try tim mch và cĩ th t vong. T l t vong cĩ th lên đn 2550% [3]. 2.4. Tình hình ng đc thc phm do vi sinh vt 2.4.1. Mt s thơng tin v ng đc thc phm nưc ngồi Trong nhng năm gn đây, vn đ v v sinh an tồn thc phm đang là mi quan tâm ca nhiu nưc trên th gii. Khi thc phm khơng đt tiêu chun v sinh s gây ng đc thc phm cho ngưi tiêu dùng, gây nh hưng đn sc khe và tính mng ngưi s dng. Năm 1997, Nht do ăn phi tht vy nhim vi khun E.coli chng O157:H7 t rut gia súc và sn phm cĩ cha đc t làm hàng nghìn ngưi b ng đc, trong đĩ cĩ 13 ngưi cht [3], [11]. Châu Âu, vào tháng 1 năm 2001 dch bị điên bùng lên làm cht hàng trăm ngưi do ăn phi thc phm cĩ cha mm bnh này. Chu nhit tích s liu t chương trình nghiên cu ca WHO v kim sốt ng đc và cm nhim do thc phm châu Âu, bao gm 21 nưc trong thi gian t 19921993, đã ch ra các tác nhân bnh do thc phm đưc xác đnh: Salmonella chim t l 84,5%; Staphylococcus aureus 3,5%; Clostridium perfringens 3%; Bacillus cereus 1%, trên tng s các bnh [3]. Đan Mch năm 1995 cĩ 2.911 trưng hp nhim Salmonella , trong đĩ cĩ 19% gây bnh Thương hàn do ăn thc ăn là trng và các sn phm ca trng b nhim vi khun này. Năm 1999, Hàn Quc nghiên cu cho thy 25% mu tht gà tươi sng b nhim Salmonella . Netherland 23% tht ln nhim Salmonella spp. Năm 2001 nghiên cu ca Swanen Burg và cng s cho thy 26% tht ln b nhim Salmonella [3].
25. 17 M hàng năm cĩ khong 4000 trưng hp b bnh do thc phm b nhim Salmonella spp. Mi đây, ti thành ph Grove, bang Pensylvania, nưc M, Tanya Roberts đã tìm ra 5 tác nhân gây ng đc thc phm ch yu bao gm: Campylobacter , E.coli , Listeria monocytogenes , Salmonella và Toxoplasma gondii [3]. T tháng 7 năm 2009 ti nay, s ca nhim khun Salmonella đưc phát hin M đã tăng lên 184 ngưi, thuc 38 bang khác nhau. Cơ quan y t ca M vn chưa xác đnh nguyên nhân chính xác khin s ca nhim khun Salmonella tăng nhanh như vy. Tuy nhiên, mi đây các chuyên gia y t ca bang Oregon cho rng ngun lây lan vi khun Salmonella t các sn phm xúc xích. Cơ quan điu tra ca M đã thu hi 560 tn xúc xích. Cũng trong năm 2009, chính quyn liên bang M cũng đã thu hi 1000 tn ht d mui b nhim Salmonella [3]. Ng đc thc phm do Salmonella gây ra tình trng nhim khun trên khong 20 triu ngưi trên tồn th gii mi năm và gây ra khong 200.000 ca t vong. Nĩ cũng nhim vào các đng vt trong nơng tri và tn cơng c vào các loi rau sng [11]. 2.4.2. Mt s thơng tin v ng đc thc phm Vit Nam nưc ta, vn đ v sinh thc phm mi đưc quan tâm ch trong mt vài năm gn đây, nhưng vi trang thit b dùng cho kim tra cũ k và thơ sơ, trình đ ngh nghip chưa cao, vic giám sát vn đ này vn cịn chưa nghiêm ngt nhiu tnh thành, cho nên vn đ ng đc thc phm gia tăng trong nhng năm gn đây đang là mi lo cho sc khe cng đng. Tình hình ng đc thc phm trong nhng năm gn đây (19962001) đưc th hin qua bng 2.2.
26. 18 Bng 2.2. Tình hình ng đc thc phm ti Vit Nam t 19962001 S v ng S ngưi vào S ngưi b T l t Năm đc vin t vong vong (%) 1996 50 1341 25 1,9 1997 585 6421 46 0,7 1998 634 6835 51 0,7 1999 327 7576 71 0,9 2000 213 4233 59 1,4 2001 82 1467 28 1,9 Tng 1891 27873 280 7,5 (Ngun: Y hc thc hành s 3/2003) Ti Thành ph H Chí Minh năm 2002 s v ng đc thc phm gia tăng đáng k. Tng cng cĩ 29 v vi 930 ngưi mc, t vong 2 ngưi, trong đĩ nguyên nhân do vi sinh vt chim 44,82 %. Riêng 9 tháng đu năm 2003 đã xy ra 18 v ng đc vi 1.041 ngưi mc, trong đĩ nguyên nhân do vi sinh vt chim 55,56 % (Trung tâm y t d phịng Thành ph H Chí Minh) Vit Nam, theo s liu thng kê ca Cc V sinh an tồn thc phm, năm 2007 đã cĩ 218 v ng đc vi 6.484 ngưi mc; 8 tháng đu năm 2008 đã cĩ 40 v ng đc vi 3.294 ngưi mc bnh và đã cĩ 7 ngưi t vong. Nguyên nhân ng đc đưc xác đnh chim t l trung bình hơn 38 % là do vi sinh vt, trong đĩ phn ln là do vi khun Salmonella và Staphylococcus [3]. Theo Tin sĩ Nguyn Cơng Khn, Cc trưng Cc An tồn V sinh thc phm, trong năm 2009 c nưc xy ra 152 v ng đc thc phm vi 5.212 ngưi mc và 35 ngưi t vong. Nguyên nhân gây ng đc thc phm do vi sinh vt chim 9,2% so vi tng s các v ng đc thc phm, ch yu do 4 vi khun Salmonella , Streptococcus , E. coli và Staphylococcus aureus .
27. 19 2.4.3. Tình hình ng đc thc phm ti tnh Đk Lk và Tây Nguyên Trong nhng năm gn đây Đk Lk cũng đã xy ra nhiu v ng đc thc phm gây nh hưng ti cht lưng cuc sng ca ngưi dân. Theo Trn Ngc Chí (năm 1998), Đk Lk xy ra 25 v ng đc thc phm vi 716 ngưi mc, 1 ngưi t vong. Trong đĩ 30% s v ng đc thc phm khơng rõ nguyên nhân. Trong 6 tháng đu năm 1999, cĩ 5 v ng đc thc phm vi 210 ngưi mc, khơng cĩ ngưi cht; trong năm 1999 và năm 2000, cĩ 878 ngưi mc, 01 ngưi cht, 06 v ng đc thc phm hàng lot (trên 30 ngưi mc) [10]. Theo báo cáo tng kt hàng năm ca Trung tâm Y t d phịng Tnh Đk Lk, tình hình v sinh an tồn thc phm ca tnh t năm 20042008 đưc th hin qua bng 2.3. [2] Bng 2.3. Tình hình ng đc thc phm ti Đk Lk t 20042008 Năm Năm Năm Năm Năm STT Ch tiêu theo dõi ĐVT 2004 2005 2006 2007 2008 1 S v ng đc thc phm ≥ 30 V 0 1 0 0 3 ngưi mc/v 2 S v ng đc < V 9 7 6 6 5 30 ngưi mc/v 3 S ngưi b ng đc thc phm Ngưi 34 93 87 73 272 trong các v 4 T l cht/ mc % 5.9 0 1.1 0 0 5 S ngưi ng đc Ngưi 60 42 38 120 0 thc phm l t (Ngun: Trung tâm y t d phịng tnh Đk Lk)
28. 20 Theo Đinh Th Bích Hng và Phan Th Trang, vin V sinh Dch t Tây Nguyên, qua xét nghim 249 mu thc phm ti thành ph Buơn Ma Thut, thành ph Pleiku và th xã Kon Tum, trong 6 tháng đu năm 2004 v ch tiêu vi sinh vt, t l khơng đt cho các mu thc phm chung là 37,8%. Nhĩm thc phm ch bin t tht khơng đt tiêu chun v sinh là 66,7%. Ch tiêu tng s vi khun hiu khí cĩ 35,7% mu khơng đt [10]. 4 tnh Tây Nguyên, đn tháng 11 năm 2004 đã cĩ 16 v ng đc vi 141 ngưi mc và cht 2 ngưi. Nguyên nhân ng đc ch yu là do VSV và cht đc t nhiên. 2.5. Tình hình nghiên cu trong và ngồi nưc 2.5.1 Tình hình nghiên cu ngồi nưc Vn đ v sinh an tồn thc phm là vn đ quan tâm và bc xúc ca tồn cu, chính vì vy mà cĩ nhiu nghiên cu ca các nhà khoa hc v vn đ này. Năm 1881, Ogston đã gây bnh thc nghim và chu nhit lp t cu trong m. Năm 1981, Ingram Simosen đã nghiên cu tìm thy vi khun E.coli và Salmonella là nguyên nhân gây ng đc thc phm. Năm 1991, C.M.Reit đã tìm ra bin pháp phát hin nhanh Salmonella trên tht và các sn phm t tht. Năm 1992, ti bang Tasxas, Tracy, Mattia và Marria Dubas tin hành nghiên cu 95% hc sinh b ng đc do ăn phi tht đơng lnh đã phát hin nguyên nhân chính gây ng đc là do đc t ca Staphylococcus aureus. Năm 2005, TS.Victo Nizet và cng s thuc đi hc California San Diego phát hin ra Carotennoid giúp bo v S.aureus trưc s tn cơng ca các phn t đc Neutrophil do t bào min dch sinh ra. Khi tách Carotennoid ra khi vi khun này thì chúng tr nên yu t và d b tiêu dit [3].
29. 21 2.5.2. Tình hình nghiên cu trong nưc Vit Nam, ng đc thc phm vn thưng xuyên xy ra và đĩ là mi lo ngi cho sc khe cng đng. Mt s tác gi đã cĩ cơng trình nghiên cu v vn đ này như: Kim tra sc khe ca cơng nhân lị sát sinh Hà Ni thy s cơng nhân mang Salmonella chim t l đáng k (6,3%). Kim tra các mu tht và ph tng ln thy 20,5% nhim Salmonella , trong đĩ rut ln t l nhim trùng rt cao 48,6%, tht cũng nhim trùng mc đ nghiêm trng 22% (Nguyn Th Trâm, 1966). Kho sát ca Cc Thú y tháng 2 năm 2006 cho thy tình hình kinh doanh tht và sa Hà Ni và thành ph H Chí Minh rt đáng lo ngi. T l mu tht gà, bị, ln khơng đt c bn ch tiêu v vi sinh vt ( E.coli , Coliforms , Salmonella , Clostridium ) Hà Ni là 81,3%, ti Thành ph H Chí Minh là 32%. Báo cáo ca Cc An tồn V sinh Thc phm, cho thy 40,9% trong tng s 1.416 mu tht và sn phm tht đưc kim tra nhim Salmonella , 9% s mu nhim Listeria . Theo Nguyn Quang Tuyên, Lê Xuân Thăng, 2009, nghiên cu v s ơ nhim mt s vi khun trên tht ln ti khu vc thành ph Yên Bái; kt qu là tng s vi khun hiu khí trung bình trong tht ln sau 12 gi sau git m 12 gi là 4,16x10 5 CFU/g. Sau 89 gi là 3,10x10 5 CFU/g. T l và mc đ nhim vi khun S.aureus, Salmonella, E.coli tht ln trong quá trình bày bán ch tăng dn theo thi gian như: sau khi git m 12 gi t l nhim S.aureus là 83,30 % vi mc đ nhim 6,20x10 4CFU/g, t l nhim Salmonella spp là 3,69 % và t l nhim E.coli là 95,53% vi mc đ 77,83 MPN/g. Sau khi git m 89 gi: t l nhim S.aureus là 99,10 % vi mc đ nhim 6,20x10 4CFU/g, t l nhim Salmonella spp là 7,40 % và t l nhim E.coli là 100% vi mc đ 154,23 MPN/g [28].
30. 22 Trn Th Hnh, Nguyn Tin Thành, , 2009, nghiên cu v t l nhim Salmonella spp ti cơ s git m ln cơng nghip và th cơng cho kt qu như sau: quy mơ git m cơng nghip thì t l nhim Salmonella trên thân tht ln là 70%, trên sàn là 28% và khơng phát hin Salmonella trong nưc. Git m th cơng thì t l nhim Salmonella trên thân tht là 75%, trên sàn là 75%, mu nưc là 50% [5]. Kim tra ca Chi cc Thú y Cn Thơ trong 7 tháng đu năm 2009 cho thy trong tng s 132 mu tht tươi các nhà hàng quán ăn, cơ s kinh doanh, git m đã cĩ ti 112 mu tht b nhim vi sinh vt (trên 89%). Theo báo Hà Ni Mi, ti hi ngh tồn quc v đm bo ATVSTP do B Y t t chc, đi din B Nơng nghip và Phát trin Nơng thơn cho bit, qua điu tra hu ht các tnh trong đĩ cĩ Hà Ni, nơi git m gia cm là nhng đim nh l ca tư nhân vi 64,5% các đim git m nm trong khu vc dân cư và 35,5% trong các ch. Cĩ đn 85% cơ s git m khơng đưc chu nhit chia khu vc và nơi cách ly x lí đng vt và sn phm đng vt b nhim bnh. V trang thit b phc v git m, 66% cơ s git m đng vt ngay trên sàn, b và ch cĩ 1% thc hành git m treo. Hu qu là s lưng VSV gây ng đc thc phm đưc phát hin các thân tht ln git m trên b cao gp 20 ln so vi git m treo; vic git m tùy tin trong nhng nơi đơng dân cư đang là mi nguy him cho sc khe con ngưi.
31. 23 PHN III ĐI TƯNG NI DUNG – PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 3.1. Đi tưng nghiên cu Đi tưng nghiên cu là vi khun hiu khí và Salmonella ti cơ s git m, nơi bày bán tht và các mu tht ln ti trung tâm huyn Buơn Đơn. Thi gian: t tháng 11 năm 2009 đn tháng 06 năm 2010. Đa đim: . Ly mu: ti các cơ s git m, các ch trung tâm huyn Buơn Đơn. . Phân tích mu: phịng thí nghim B mơn Thú y chuyên ngành – Khoa Chăn nuơi thú y – Trưng Đi hc Tây Nguyên. 3.2. Ni dung nghiên cu 3.2.1. Kho sát thc trng v sinh thú y ti cơ s git m. 3.2.2. Kim tra tng s vi khun hiu khí trong khơng khí khu vc git m. 3.2 .3. Kim tra Coliforms tng s và Coliforms chu nhit trong ngun nưc s dng ti cơ s git m 3.2.4. Tình hình nhim vi sinh vt trên sàn git m ti cơ s git m Tng s vi khun hiu khí T l nhim Salmonella 3.2.5. Tình hình nhim vi sinh vt trên thân tht ln ti cơ s git m. Tng s vi khun hiu khí T l nhim Salmonella 3.2.6. Tình hình nhim vsv trên b mt quy bán tht ln ti ch trung tâm Tng s vi khun hiu khí T l nhim Salmonella 3.2.7. Tình hình nhim vsv trên tht ln bày bán ti ch trung tâm huyn Tng s vi khun hiu khí T l nhim Salmonella
32. 24 3.3. Phương pháp nghiên cu 3.3.1. Điu tra trc tip Chúng tơi tin hành điu tra ct ngang v tình hình v sinh ti 02 cơ s git m, 02 ch ti khu vc trung tâm huyn Buơn Đơn là Tân Hịa và Eawer; ly mu nưc, khơng khí, nn sàn b git m, b mt quy bán tht và tht ln trc tip ti cơ s git m và ch đ kim tra vi sinh vt. 3.3.2. Kim tra vi sinh vt * Cách ly mu Khơng khí: S dng phương pháp lng bi ca Koch. Dùng các đĩa thch thưng đt ngay trên nn sàn b git m trong 5 phút, vi khun s theo bi vào trong đĩa thch. Sau đĩ cho vào túi nilong vơ trùng, bo qun lnh đem v Phịng thí nghim kim tra [3]. Nưc: Ly 100ml nưc t b cha nh đưc s dng trc tip vào quá trình git m, cho vào l vơ trùng và bo qun lnh đưa v phịng thí nghim kim tra [22]. Nn sàn và quy bán tht: Dùng khung c đnh đã kh trùng din tích 25 cm 2 (5x5 cm) đt trên mt sàn nơi cn ly mu, dùng bơng hoc gt vơ trùng tm nưc ct lau trên mt sàn (ly khong 100200 cm 2), sau đĩ cho vào túi ni long vơ trùng bo qun lnh đưa v phịng thí nghim [3],[14], [25]. Tht ln ti cơ s git m và ch: ly 100g tht cho vào túi nilong vơ trùng, bo qun lnh và đưa v phịng thí nghim chu nhit tích. Vi tht ti ch ly vào lúc 6h và 10h trong ngày [13], [14]. * Cách kim tra Tng s vi khun hiu khí: + Trong khơng khí: các đĩa thch t cơ s git m đem v phịng thí nghim đưc nuơi cy 37 0C trong 24h, sau đĩ đm s khun lc đã mc trên đĩa thch và tính tng s khun lc theo cơng thc [3]:
33. 25 4 TSVKHK/m 3khơng khí = A x 10 S x K Trong đĩ A: s khun lc trên đĩa thch S: din tích hp lng (cm 2) K: h s thi gian (K=1 vi thi gian ly mu 5 phút). + Nn sàn cơ s git m và b mt quy bán tht: mu đem v phịng thí nghim cho vào 100200ml nưc ct to thành huyn dch ban đu (1cm 2 tương đương 1ml), hút 1ml huyn dch ban đu vào ng nghim cha sn 9ml nưc ct, trn đu. Ta đưc mu pha lỗng vi đ pha lỗng là 10 1. Sau đĩ hút 1ml dung dch ng nghim 10 1 cho sang ng nghim 2 cha sn 9ml nưc ct, ta đưc đ pha lỗng 10 2. Tip tc pha lỗng đn các đ pha lỗng thích hp , và ly 0,1ml mu 2 nng đ pha lỗng liên tip cy vào các đĩa thch thưng (mi nng đ cy 2 đĩa). Cho vào t m nuơi cy 37 0C/24h, sau khi nuơi cy chn nng đ pha lỗng nhng đĩa thch cĩ t 30300 vi khun/đĩa, tin hành đm s vi khun và tính tng s vi khun hiu khí theo cơng thc [13], [14]: 1 1 TSVKHK/1cm 2=S khun lc đm đưcX X khối lượng mẫu thử bội số pha loãng mẫu thử + Trên tht ln: Cân 10g tht, dùng kéo vơ trùng ct nh, hút 90ml nưc ct vào, trn đu ta cĩ huyn dch cĩ đ pha lỗng là 10 1, tip tc pha lỗng thành các nng đ 10 2, 10 3, và ly 0,1ml mu 2 nng đ liên tip cy vào các đĩa thch thưng (mi nng đ cy 2 đĩa). Cho vào t m nuơi cy 37 0C/24h, sau khi nuơi cy chn nng đ pha lỗng nhng đĩa thch cĩ t 30300 vi khun/đĩa, tin hành đm s vi khun và tính tng s vi khun hiu khí theo cơng thc [13], [14], [22]: 1 1 TSVKHK/1g=S khun lc đm đưcX X khối lượng mẫu thử bội số pha loãng mẫu thử
34. 26 Xác đnh tng s Coliforms và Coliforms chu nhit trong nưc bng phương pháp nhiu ng (MPN – Most Probable Number) [22]. Phương pháp này dùng đ phát hin và đm s lưng vi khun Coliforms tng s và Coliforms chu nhit trong nưc bng cách nuơi cy trong mơi trưng lng mt h gm nhiu mu th và tính tốn s cĩ xác sut cao nht ca chúng cĩ trong mu th. Nguyên tc: Cy các phn mu th đã đưc pha lỗng hoc khơng đưc pha lỗng vào mt dãy các ng nghim cha mt mơi trưng nuơi cy dng lng cĩ Lactoza. Da trên cơ s lên men đưng Lactoza và sinh hơi 3537 0C trong mơi trưng BGBL (Briliant Green Lactose Bile Salt) trong khong thi gian 48 h đ phát hin Coliforms tng s. Đ xác đnh Coliforms chu nhit các mu đưc cy trong mơi trưng EC lng (Escherichia Coli ) cĩ kh năng lên men lactose, sinh hơi trong khong thi gian 24 h sau khi 44 0C. Tin hành : Tìm Coliforms tng s: Nuơi cy 1ml mu 37 0C trong canh thang BGBL sau 1824h kim tra, phn ng dương tính đi vi các ng cĩ biu hin đc và chuyn thành xanh nht do vi khun sinh trưng và sinh khí bên trong làm ng Durham ln ngưc ni lên mt ng. Tìm Coliforms chu nhit: T nhng ng canh thang BGBL dương tính, tip tc cy sang Canh thang EC nuơi cy 42 – 44 0C/24h. Nu ng nào dương tính thì s làm canh thang EC chuyn sang màu vàng và làm ni ng Durham ln ngưc lên mt ng. Phương pháp phân lp Salmonella [14], [17], [22] + Chun b mu Đi vi mu tht: cân 25g tht, dùng kéo vơ trùng ct nh, cho vào bình tam giác cĩ cha sn 225ml nưc tht pepton.
35. 27 Đi vi mu gc: hút 100200ml nưc ct cho vào mu (100200 cm 2), sau đĩ hút 25 ml cho vào 225 ml nưc tht pepton, lc đu. Đi vi mu nưc: hút 25ml nưc cho vào 225 ml nưc tht pepton. + Tin hành nuơi cy Cho mu đã chun b xong vào t m 37 0C/24h, trên mơi trưng nưc tht pepton nu cĩ vi khun s làm đc mơi trưng. Hút 0,1ml canh trùng pepton đã nuơi cy 24h cho vào ng nghim cha mơi trưng RappaportVassiliadis, 43 oC trong 24h. Hút 0,1ml canh trùng RappaportVassiliadis ria cy lên mơi trưng Rapid’ Salmonella và mơi trưng SS. m 37 oC trong 24h. Trên mơi trưng Rapid’ Salmonella khun lc ca Salmonella cĩ màu đ tím, trên mơi trưng SS khun lc Salmonella trng trong khơng màu đơi khi cĩ chm đen gia do sinh H 2S. Chn khun lc đin hình cy vào mơi trưng KIA, m 37 oC. Sau 24h, nhng ng nghim nghi ng là Salmonella biu hin phn thch nghiêng màu đ (khơng phân gii lactose và saccarose); phn thch đng màu vàng, cĩ bt khí hoc vt nt (chu nhit gii glucose, sinh hơi), cĩ màu đen do sinh H 2S. Chn nhng ng nghi ng ly mt ít khun lc cy chuyn sang mơi trưng Ure, 37 oC. Sau 24h đc kt qu. Nhng ng nghim chuyn t màu vàng cam sang màu đ cánh sen là phn ng ure dương tính, ng nào gi nguyên màu là âm tính. Chn nhng ng nghim gi nguyên màu đ th Indol. Nh 2 git thuc th Kowacs vào. Phn ng dương tính th hin bng mt vịng đ cánh sen trên b mt mơi trưng Indol. Phn ng âm tính khi khơng xut hin vịng đ. Phn ng Ure và Indol đu âm tính kt lun Salmonella dương tính. 3.4. Phương pháp x lý s liu S liu đưc x lý trên phn mm Minitab 14 [18], [19].
36. 28 Sơ đ nuơi cy vi sinh vt Mu Tht vi gc 100200ml nưc ct 10g 25g huyn dch ban đu 90ml nưc ct 1ml 25ml pha lỗng 225ml peptone(37 oC/24h) 225ml peptone(37 oC/24h) Thch thưng 37 oC/24h RappaportVassiliadis(43 oC/24h) TSVKHK SS(37 oC/24h) Rappid’ Salmonella (37 oC/24h) chn khun lc đin hình chn khun lc đin hình KIA(37 oC/24h) Ure(37 oC/24h) Kowacs Indol
37. 29 PHN IV KT QU THO LUN 4.1. Tình hình chăn nuơi trên đa bàn huyn Huyn Buơn Đơn là mt trong nhng huyn cĩ nn kinh t phát trin khơng cao ca tnh Đk lk, do nơi đây tp trung dân cư đa phn là ngưi đng bào dân tc thiu s, điu kin t nhiên khơng thun li đc bit vào mùa khơ thưng thiu nưc nhưng vào mùa mưa ngp úng nhng vùng trũng, nên rt khĩ khăn trong vic sn xut nơng nghip đc bit là trng trt. Trong nhng năm gn đây, huyn đã cĩ ch trương phát trin kinh t theo hưng dch v và chăn nuơi, đc bit là chăn nuơi đi gia súc, t đĩ ngành chăn nuơi ca huyn Buơn Đơn cĩ nhiu bưc phát trin mnh. Chăn nuơi trâu bị tp trung mt s xã như Krơng Na, Eawer. Chăn nuơi gà, ln phát trin mnh các xã Eabar, Ea Nuơr, Tân Hịa. Các xã này, điu kin kinh t xã hi khá thun li đ phát trin chăn nuơi như cĩ nhiu ngun ph ph phm nơng nghip, ngưi dân cĩ trình đ hiu bit v k thut chăn nuơi. Quy mơ đàn ln nuơi các h gia đình khá ln. S đu ln liên tc tăng qua các năm. C th s lưng đàn gia súc, gia cm tồn huyn đưc th hin qua bng 4.1 Bng 4.1. Tng đàn gia súc, gia cm ca huyn Buơn Đơn t 20062009 ĐVT: Con Vt nuơi Trâu bị Ln Gia cm Năm 2006 8.735 15.245 17.578 2007 10.447 19.922 19.0818 2008 12.396 23.136 38.123 2009 12.147 33.571 19.501 ( Ngun: Trm Thú y huyn Buơn Đơn) Qua bng 4.1 cho thy s lưng đàn gia súc, gia cm trên đa bàn huyn Buơn Đơn liên tc tăng qua các năm t 20062009, đc bit là s lưng đàn
38. 30 ln tăng rt nhanh vào năm 2006 cĩ 15.245 con đn 2009 là 33.571 con, đàn trâu bị cĩ tăng nhưng khơng nhiu đc bit là t 2008 đn 2009 cĩ xu hưng gim s lưng. Điu này cĩ th là do đi vi Buơn Đơn là huyn cĩ khí hu khc nghit nên thm c t nhiên cũng kém phát trin làm cho nn chăn nuơi trâu bị cũng nh hưng, vì vi chăn nuơi trâu bị phi cĩ din tích đng c ln hoc phi cĩ đ din tích đt t nhiên đ trng c, nên đĩ cũng là đim hn ch ca chăn nuơi trâu bị và ngưi dân đã dn chuyn sang chăn nuơi ln vì chim din tích ít, cĩ th tn dng đưc sn phm ca nơng nghip hay thc ăn tha trong gia đình, t đĩ làm cho đàn ln ca huyn khơng ngng tăng cao trong nhng năm va qua. Qua bng 4.1 cũng cho thy s lưng đàn gia cm trên đa bàn huyn cũng tăng rt nhanh t năm 2006 vi s lưng đàn gia cm là 17.578, năm 2008 là 38.123 con nhưng đn năm 2009 thì s lưng đàn gia cm li gim sút mt cách nhanh chĩng cịn 19.501 con, nguyên nhân cĩ th là do tình hình dch bnh cúm gia cm, cũng như giá đu ra cho sn phm cịn nhiu bp bênh lúc cao lúc thp làm cho ngưi chăn nuơi khơng đu tư nhiu vào chăn nuơi gia cm. 4.2. Tình hình v sinh và quy mơ hot đng ti cơ s git m Eawer và Tân Hịa Qua điu tra thc t ca chúng tơi v tình hình v sinh và tình hình hot đng git m gia súc ti 2 cơ s Eawer và Tân Hịa đã thu đưc kt qu bng 4.2
39. 31 Bng 4.2. Tình hình v sinh và cơng sut git m ti các cơ s CSGM EAWER TÂN HỊA Ch tiêu Gn khu dân cư Gn khu dân cư Xa khu dân cư Cách đưng Cách đưng 130m Cách đưng 70m giao thơng chính Ngun nưc s Nưc ging khoan Nưc ging đào dng H thng cng Cĩ 2 cng rnh thốt nưc 1 cng rnh thốt nưc rnh X lý nưc thi Qua các b lng, gn, Qua các b lng, gn, ngun cui cùng cho vào hm cui cùng cho vào ao cá cha Nơi git m Trên sàn Trên sàn và dưi nn S cho trng 02 02 Cơng sut 10 – 20 7 – 15 (con/ngày đêm) Qua kho sát thc t v điu kin trang thit b, cách b trí các khu vc git m và quy trình git m ln ti 2 cơ s trên đa bàn huyn Buơn Đơn, tnh Đk Lk, chúng tơi cĩ nhn xét như sau: Đa đim đt cơ s git m ca Eawer trong khu vc th trn nên tương đi gn vi khu dân cư, Tân Hịa nm ven ca th trn nên xa khu dân cư hơn. Cách b trí trong 2 cơ s git m đu chia làm các khu vc như: khu tn tr gia súc sng, khu git m, khu làm lịng nhưng v khong cách gia các khu khơng đm bo yêu cu, các khu b trí lin sát nhau nên điu kin v sinh khơng đưc đm bo, d gây nhim chéo cho nhau. Thit k ca cơ s
40. 32 phù hp vi cơng sut git m thc t như Eawer git m 1020 gia súc/đêm, Tân Hịa 715 gia súc/đêm. Mi cơ s đu gm cĩ 2 cho trng lơng, 67 ơ chung nht gia súc nhưng s lưng gia súc chu nhit b trên mi ơ chung khơng đu nhau, vì các ch thương lái qun lý gia súc ca mình theo tng ơ chung riêng bit. Hình 4.1. Khu d tr nguyên liu Hình 4.2. Khu làm lịng Tồn b các cơ s đu git m theo phương thc th cơng, các khâu trong quá trình git m như gây chống, chc huyt, co lơng, ly lịng, ch tht, ch yu đưc tin hành trên b git m, nhưng đơi khi cĩ mt vài ch h thc hin quá trình git m ngay dưi nn đc bit là vào lúc cao đim (ti cơ sơ git m Tân Hịa), đây là mt trong nhng nguyên nhân gây nhim bn cho thân tht rt ln. tt c các cơ s chưa tuân th trit đ nguyên tc git m mt chiu t khâu dơ đn khâu sch và cơng nhân git m ch đưc đm nhn c đnh 1 khâu hoc ch đưc di chuyn t khu sch đn khu dơ, ln khơng đưc v sinh sch s trưc khi git m, các cơ s đu xut và nhp trong cùng mt cng. Mc dù mi cơ s đu xây dng 2 cho trng lơng nhưng hu như ch cĩ mt cho hot đng và nưc trong cho khơng đưc thay trong sut ca sn xut, thm chí vn gi nguyên nưc cịn li trong cho cui ca sn xut và châm thêm vào đ dùng cho ngày hơm sau. Vi cơng sut git 1020 gia súc/đêm ti Eawer hay 715 gia súc/đêm ti Tân Hịa và ln khơng đưc v
41. 33 sinh trưc khi git m thì cĩ th thy nưc trng lơng rt bn và gây nhim bn cho thân tht rt ln. Vì tht ti các cơ s git m ch phc v trên đa bàn huyn Buơn Đơn, nên mi ch thương lái thưng git m mi đêm vi s lưng nh khong 12 con nên hu ht ch cĩ 12 ngưi tin hành git m và làm lịng nên d làm vy nhim gia khu vc sch và bn. V ngun nưc s dng phc v cho vic git m và làm v sinh ti 2 cơ s cĩ s khác nhau, Eawer dùng nưc ging khoan và Tân Hịa dùng nưc ging đào, các cơ s đu bơm nưc lên các b cha ln trên cao, sau đĩ nh h thng ng dn đưa ra các vịi chy vào mt b cha nh ti nơi git m và dùng gàu múc nưc đ s dng. Chúng tơi quan sát thy hu ht các b cha nưc ca các cơ s git m đu khơng cĩ np đy và khơng đưc làm v sinh thưng xuyên, đng thi khi nưc đưa xung mt b nh ti nơi git m cĩ ch h thì dùng gàu múc đ làm v sinh cho thân tht trong quá trình git m nhưng cĩ nhng ch h li đưa c thân tht, lịng vào trong b đ ra cũng như thưng xuyên ra tay và dng c vào đây làm cho ngun nưc rt bn. H thng cng rãnh thốt nưc ti các cơ s đu cĩ nhưng vn chưa đm bo, như ti Tân Hịa ch cĩ mt h thng thốt nưc nhưng đ sâu khơng cĩ, trong quá trình git m thì cht thi rn làm cho nưc khơng chy đưc và thưng xuyên đng trên nn sàn. Sau khi tồn b cơ s git m xong thì ngưi qun lý cơ s git m thc hin phun, xt làm v sinh cơ s bng nưc thơng thưng. Nưc thi trong quá trình git m và làm v sinh ti cơ s theo h thng cng rãnh chy vào b cha đu tiên đ thc hin vt rác thi, sau đĩ cho chy các ngăn tip theo và cui cùng x vào ao nuơi cá ti Eawer, trong khi đĩ Tân Hịa cho chy vào b cha. Nhìn chung điu kin v sinh ti các cơ s git m chúng tơi kho sát vn cịn nhiu vn đ bt cp, khơng chu nhit bit gia khu dơ và sch, ngưi git m khơng tuân th v sinh trong git m, nưc dùng trng lơng và ra thân tht khơng đm bo v sinh, .nên đĩ là nhng nguyên nhân làm cho
42. 34 tht gia súc khi đưa ra th trưng b vy nhim vi sinh vt và đĩ là mt trong nhng nguyên nhân gây nên hin tưng ng đc thc phm cho ngưi tiêu dùng hin nay. 4.3. Kho sát Coliforms trong nưc s dng ti các cơ s git m Qua kho sát ngun nưc s dng ti các cơ s git m ti Buơn Đơn, chúng tơi nhn thy cĩ 2 ngun nưc cung cp chính cho quá trình git m cũng như làm v sinh ti các cơ s là nưc ging đào và nưc ging khoan. Nưc đu đưc đưa lên các b cha trên cao, sau đĩ đưc đưa xung b nh ti khu vc git m. Chúng tơi đã tin hành ly mu đ kim tra v tng s Coliforms và Coliforms chu nhit trong các ngun nưc và thu đưc kt qu đưc trình bày qua bng 4.3. Hình 4.3. Kim tra Coliforms tng s Hình 4.4. Kim tra Coliforms chu nhit
43. 35 Bng 4.3. Kt qu kho sát Coliforms trong nưc s dng ti CSGM Coliforms tng s Coliforms chu nhit Ch tiêu Mc đ đt tiêu S mu Mc đ đt tiêu S mu chun nghiên chun nghiên CSGM S mu T l cu S mu T l cu (n) (%) (n) (%) Eawer 20 2 10,00 20 14 70,00 Tân Hịa 17 1 5,88 17 9 52,94 Tng 37 3 8,11 37 23 62,16 TCVS 0 MPN/100ml 0 MPN/100ml TCVS: Theo 1329/2002/BYT/QĐ Qua kt qu bng 4.3, căn c theo Tiêu chun nưc cp cho ăn ung, ch bin thc phm Tiêu chun 1329/2002/BYT/QĐ, ngày 1842002 ca B Y t tng s mu đt yêu cu v Coliforms tng s ti 2 cơ s là 3/37 mu vi t l 8,11%, trong đĩ Eawer cĩ 2/20 mu (10%), Tân Hịa là 1/17 mu (5,88%). V ch tiêu Coliforms chu nhit, cĩ 23/37 mu đt yêu cu ti c 2 cơ s (62,16%); vi cơ s Eawer cĩ 14/20 mu, Tân Hịa 9/17 mu đt tiêu chun, tương ng vi các t l là 70% và 52,94%. Kt qu kho sát bng 4.3 cho thy khơng cĩ s khác bit gia 2 cơ s v tng s Coliforms và Coliforms chu nhit trong nưc s dng cho vic git m gia súc. Qua bng cũng cho chúng ta thy rng t l mu đt tiêu chun v Coliforms tng s và Coliforms chu nhit ca c 2 cơ s đu thp, nguyên nhân là do c 2 cơ s
44. 36 đu khơng dùng vịi nưc bơm trc tip t ging đ phc v git m mà nưc đưc cha vào trong các b khơng cĩ np đy và khơng đưc làm v sinh thưng xuyên, đng thi khi nưc đưc đưa xung b nh ti khu vc git m thì ngưi cơng nhân git m thưng ra tay, dng c và c thân tht vào b, làm cho ngun nưc dùng b nhim bn trm trng. Theo kho sát ca Nguyn Minh Tun (2002) ti mt s cơ s git m khu vc Thành ph H Chí Minh thơng báo rng s lưng Coliforms tng s trong nưc h cha cao hơn nưc dùng trc tip [27]. Kt qu kho sát ca Nguyn Ngc Tuân và Lê Thanh Hin (2003) ti mt s cơ s git m ca vùng đng bng sơng Cu Long cho thy 100% mu nưc ly t h cha vào cui ca sn xut đu nhim E.coli vưt mc tiêu chun cho phép [25]. Theo kho sát ca Trương Th Kim Châu (2003) thì đi vi ngun nưc trc tip cĩ 16/17 mu, chim t l 94,12 % đt yêu cu Coliforms tng s; nưc ly t h cha cĩ 3/15 mu, chim t l 20% đt yêu cu. Coliforms chu nhit trong ngun trc tip đt 16/17 mu chim t l 94,12 %, nưc trong h cha khơng cĩ mu nào đt yêu cu [3]. Qua kt qu kho sát ca chúng tơi và kt qu nghiên cu ca mt s tác gi khác cĩ th đưa ra kt lun là đi vi ngun nưc dùng trc tip bng vịi phun đ phc v git m gia súc thì đm bo yêu cu v sinh hơn rt nhiu ln so vi ngun nưc dùng gián tip qua b cha. Vì hu như các b cha cơ s git m khơng đưc làm v sinh thưng xuyên, đng thi ý thc v v sinh cho ngun nưc trong quá trình git m ca ngưi tham gia git m chưa cao nên làm cho ngun nưc trong b cha khơng đm bo đưc yêu cu.
45. 37 T l đt TCVS 70 60 50 40 30 Eawer Tân Hịa 20 10 0 coliforms tng s coliforms chu nhit ch tiêu Biu đ 4.1. Mc đ đt TCVS v Coliforms tng s và Coliforms chu nhit trong nưc s dng ti CSGM Eawer và Tân Hịa 4.4. Kho sát tng s vi khun hiu khí trong khơng khí khu vc git m Chúng tơi tin hành ly 37 mu khơng khí ti 2 cơ s git m, mi đêm ly 23 mu và tin hành kim tra v mc đ nhim tng s vi khun hiu khí trong khơng khí khu vc git m, kt qu đưc trình bày qua bng 4.4 Bng 4.4. Tng s vi khun hiu khí trong khơng khí khu vc git m Mc đ đt tiêu S mu X±SE chun TCVS Stt CSGM nghiên (CFU/m 3) S T l (CFU/m 3) cu (n) mu (%) 1 Eawer 20 3,93 ±007 6 30,00 2 Tân Hịa 17 3,89 ±0,05 5 29,41 3,60 Tng 37 3,91 ±0,04 11 29,73 TCVS : Theo quy đnh ca Cc thú y, 2001
46. 38 Mc đ nhim TB 4 3.9 3.8 3.7 3.6 3.5 3.4 Eawer Tân Hịa TCVS C s Biu đ 4.2. Tng s VKHK bình quân trong khơng khí 2 khu vc git m Eawer và Tân Hịa Qua kt qu kho sát ca chúng tơi trình bày bng 4.4 và biu đ 4.2 cho thy tng s VKHK trung bình trong khơng khí 2 khu vc git m là 3,91 ±0,04, cĩ 11/37 mu đt tiêu chun (29,73%). C th ti Eawer cĩ 6/20 mu đt yêu cu chim t l 30%, vi tng s VKHK trung bình 3,93 ±0,07, Tân Hịa cĩ 5/17 mu đt chim t l 29,41%, vi tng s VKHK trung bình 3,89 ±0,05. Gia 2 cơ s git m khơng cĩ s khác nhau v tng s vi khun hiu khí trung bình trong khơng khí khu vc git m. Nguyên nhân làm cho tng s vi khun hiu khí trung bình trong khơng khí ti 2 cơ s git m đu cao hơn so vi tiêu chun v sinh cho phép, theo chúng tơi là do đây là các cơ s git m đưc xây dng rt tm b, ch cĩ 2 bc tưng và mái che, vic lát nn ch đưc tin hành ti khu vc git m, đi vi các khu vc xung quanh cũng như li đi vào cơ s là hồn tồn là bng đt t nhiên nên khi xe hoc ngưi ra vào làm cho khơng khí khu vc này đy bi bn t nn đt gây ra, đc bit là vào lúc git m cao đim do ngưi đn
47. 39 tham gia git m và vn chuyn sn phm git m ra th trưng tiêu th tăng cao s làm cho khơng khí càng b ơ nhim nng, t đĩ lưng vi sinh vt trong khơng khí cũng tăng đc bit là vi khun hiu khí. Theo nghiên cu ca Trương Th Kim Châu v tng s vi khun hiu khí trong khơng khí ti mt s cơ s git m gia súc trên đa bàn Thành ph H Chí Minh năm 2003 cĩ kt qu là vào đu ca vi tng s VKHK trung bình 4,03±0,13, cao đim là 4,23±0,28 và cĩ 44/44 (100%) mu khơng đt tiêu chun v tng s VKHK trong khơng khí ti cơ s git m [4]. So vi kt qu nghiên cu ca Trương Th Kim Châu thì kt qu nghiên cu ca chúng tơi thp hơn c v s lưng tng s vi khun hiu khí trong khơng khí cũng như t l mu khơng đt tiêu chun. Theo chúng tơi, cĩ th do Thành ph H Chí Minh cĩ dân cư đơng đúc, lưng tht tiêu th bình quân trên ngày rt cao, s lưng đu gia súc đưc git m ti mi cơ s git m mi đêm là cao hơn nhiu so vi các cơ s git m trên đa bàn nghiên cu ca chúng tơi. 4.5. Tình hình nhim vi khun trên nn b git m gia súc Hin nay, hu ht các cơ s git m trên đa bàn huyn Buơn Đơn nĩi riêng và tnh Đk Lk nĩi chung đu git m theo phương thc th cơng, gia súc đưc git m và pha lĩc tht ngay trên nn b git m, t đĩ nn b mt git m s là yu t gây nhim bn cho thân tht rt ln nu khơng đưc quan tâm làm v sinh trưc và trong quá trình git m. Chúng tơi đã tin hành ly 37 mu trên b mt nn git m ti 2 cơ s git m Eawer và Tân Hịa đ kim tra v tng s vi khun hiu khí và tình hình nhim Salmonella.
48. 40 4.5.1. Tình hình nhim TSVKHK trên nn b git m gia súc Bng 4.5. Tng s vi khun hiu khí trên nn b git m Stt CSGM S mu nghiên cu (n) X±SE (CFU/cm 2) 1 Eawer 20 7,98 b±0,03 2 Tân Hịa 17 8,16 a±0,04 Tng 37 8,06±0,03 a,b: ch ging nhau th hin khơng khác bit thng kê (P>0,05) Tng s VKHK 8.2 TB 8.15 8.1 8.05 8 7.95 7.9 7.85 Eawer Tân Hồ C s Biu đ 4.3. Tng s VKHK trung bình trên nn b m tht ti 2 CSGM Eawer và Tân Hịa Qua kt qu bng 4.5 và biu đ 4.3 chúng tơi ghi nhn: Mc đ nhim tng s vi khun hiu khí trung bình ti 2 c s git m 8,06±0,03, Tân Hịa cĩ mc đ nhim trung bình là 8,16±0,04 cao hơn cơ s git m Eawer vi mc đ nhim là 7,98±0,03. S khác bit v tng s vi khun hiu khí trên nn b m tht gia 2 cơ s git m là cĩ ý nghĩa (P=0,002).
49. 41 So sánh vi kt qu kho sát ca Trương Th Kim Châu (2003) v tng s vi khun hiu khí trên nn b m tht ti mt s cơ s git m trên đa bàn Thành ph H Chí Minh vào đu ca cĩ tng s VKHK trung bình 4,95±0,66, vào cao đim là 4,79±0,65 [3]. Như vy kt qu này vào c 2 thi đim đu thp hơn so vi kt qu kho sát ca chúng tơi cĩ th là do trong các cơ s đưc kho sát ti Thành ph H Chí Minh cĩ mt vài cơ s đã dùng vịi nưc cao áp đ phun xt, làm v sinh nn b m tht trưc, trong và sau khi git m điu này đã làm gim tng s vi khun hiu khí trên b. Ti các cơ s git m chúng tơi kho sát thì ch tin hành phun xt nưc mt ln duy nht vào lúc kt thúc, ngưc li trưc lúc git m và trong sut quá trình git m khơng tin hành làm v sinh. 4.5.2. Tình hình nhim Salmonella trên nn b m tht Đi vi 2 cơ s git m Eawer và Tân Hồ, ti khu vc git m đu cĩ xây dng b git m và chúng tơi đã tin hành ly 37 mu b mt nn git m ti 2 cơ s đ kim tra v tình hình nhim vi khun Salmonella, đây là vi khun rt nguy him đi vi con ngưi vì cĩ kh năng gây ng đc thc phm rt ln nh đc t. Và kt qu kho sát đưc chúng tơi trình bày ti bng 4.6 Bng 4.6. T l nhim Salmonella trên nn b m tht Mc đ nhim S mu nghiên cu Stt CSGM T l (n) S mu (%) 1 Eawer 20 5 25,00 2 Tân Hịa 17 3 17,65 Tng 37 8 21,62 Qua bng 4.6 cho thy t l nhim Salmonella trên nn b m tht gia súc ti 2 cơ s là 8/37 mu chim 21,62%, trong đĩ ti Eawer là 5/20 mu chim t l 25%, Tân Hồ là 3/17 mu dương tính vi t l 17,65%. T l mu
50. 42 phát hin cĩ Salmonella ti 2 cơ s là khơng khác nhau. Nguyên nhân làm cho t l mu nhim Salmonella rt cao 2 cơ s git m trên là do cĩ hin tưng làm thng d dày, rut gia súc trong quá trình git m nên cht cha trong d dày và rut trào ra trên nn, đây là ngun cha Salmonella ch yu trên cơ th gia súc, ưc lưng hn hp vi sinh vt trong d dày và rut đng vt là 10 10 CFU/1g cht cha (Gracey và ctv, 1999); đng thi nhng ngưi tham gia git m thưng xuyên đi li gia khu m tht và khu làm lịng hoc gia súc khơng đưc làm v sinh trưc khi git m cũng như nưc trng làm lơng khơng đưc thay trong sut quá trình git m nên đĩ là nhng nguyên nhân làm cho t l vy nhim Salmonella tăng cao. 4.6. Tình hình nhim vi sinh vt trên tht ti cơ s git m 4.6.1. Tình hình nhim tng s VKHK trên tht ti cơ s git m Đi vi tht tươi khi đưa ra tht trưng tiêu th cn phi đm bo các tiêu chun v sinh đ đm bo sc khe cho ngưi tiêu dùng, trong đĩ cĩ tiêu chun v tng s vi khun hiu khí. Nu ch tiêu này khơng đt tiêu chun cũng s dn đn hin tưng ng đc thc phm cho ngưi tiêu dùng. Chúng tơi đã tin hành ly 20 mu tht ti cơ s git m Eawer và 17 mu ti Tân Hịa đ kim tra v tình nhim tng s vi khun hiu khí và thu đưc kt qu đưc trình bày ti bng 4.7 Bng 4.7. Tng s VKHK trên tht ti cơ s git m. Mc đ đt tiêu S mu TCVS X±SE chun Stt CSGM nghiên cu (CFU/g) (CFU/g) T l (n) S mu (%) 1 Eawer 20 5,93 b±0,03 13 65,00 2 Tân Hịa 17 6,10 a±0,05 9 52,94 6,00 Tng 37 6,00 ±0,03 22 59,46 TCVS: TCVN 7046, 2002. a,b: ch ging nhau th hin khơng khác bit thng kê (P>0,05)
51. 43 Tng s VKHK 6.1 TB 6.05 6 5.95 5.9 5.85 5.8 Eawer Tân Hịa TCVS cơ s Biu đ 4.4. Tng s VKHK trung bình trên tht ti 2 cơ s git m Qua kt qu kho sát tng s vi khun hiu khí trên tht ti 2 cơ s git m Eawer và Tân Hịa đưc trình bày qua bng 4.7 và biu đ 4.4 chúng tơi nhn thy: Cĩ tng 22/37 mu đt tiêu chun, chim t l 59,46%, vi mc đ nhim trung bình là 6,00 ±0,03. Ti Eawer cĩ 13/20 mu đt tiêu chun v sinh vi t l là 65% và mc đ nhim s VKHK trung bình 5,93 ±0,03; ti Tân Hồ cĩ 9/17 mu đt vi t l là 52,94%, mc đ nhim trung bình 6,10 ±0,05. S khác nhau v mc đ nhim tng s vi khun hiu khí trên tht ti 2 cơ s git m là cĩ ý nghĩa vi P=0,004, nhưng khơng cĩ s khác nhau v t l nhim. Nguyên nhân làm cho mc đ nhim tng s vi khun hiu khí trên tht ti Tân Hồ cao hơn Eawer do ti Tân Hồ s dng ngun nưc ging đào vào git m, trong khi ti Eawer dùng nưc ging khoan s đm bo v sinh hơn, đng thi ti Eawer nhng ngưi tham gia git m ít ra thân tht cũng như dng c và tay vào ngun nưc s dng trong quá trình git m nên ngun nưc ít b nhim bn hơn ti Tân Hồ. Các yu t như gia súc khơng đưc v sinh trưc khi git m, nưc trong cho trng lơng b vy nhim khơng đưc thay th kp thi, dng c và nn sàn git m vy nhim khơng đưc ra sch trong sut quá trình git m, khơng khí nơi git m b ơ
52. 44 nhim, đĩ là nhng nguyên nhân làm cho tng s vi khun hiu khí trên tht ti cơ s git m tăng cao. 4.6.2. Tình hình nhim Salmonella trên tht ti các cơ s git m Chúng tơi đã tin hành ly 20 mu tht ti cơ s git m Eawer và 17 mu tht ti Tân Hồ đ kim tra v tình hình vy nhim Salmonella trên tht ti các cơ s git m và kt qu đưc trình bày qua bng 4.8 Bng 4.8. T l nhim Salmonella trên tht ti cơ s git m Mc đ nhim S mu nghiên cu TCVS Stt CSGM T l (n) S mu (CFU/25g) (%) 1 Eawer 20 3 15,00 2 Tân Hịa 17 3 17,65 0 Tng 37 6 16,22 TCVS : TCVN 7046, 2002 (0 CFU/25g) Qua kt qu kho sát ca chúng tơi ti bng 4.8 so vi TCVN 7046/2002 quy đnh đi vi tht tươi cĩ 6/37 mu nhim Salmonella chim t l 16,22%, trong đĩ ti Tân Hồ cĩ 3/17 mu nhim (5%) và ti Eawer cĩ 3/20 mu nhim (17,65%). Qua kt qu x lý s liu chúng tơi nhn thy gia 2 cơ s git m khơng cĩ s khác nhau v t l nhim Salmonella trên tht. Theo Trương Th Ngc Châu v kt qu kho sát t l nhim Salmonella trên tht ln ti mt s cơ s git m trên đa bàn Thành ph H Chí Minh cĩ t l nhim vào đu ca 15,40%, lúc cao đim là 43,60% [3]. Là cao hơn nhiu so vi kt qu ca chúng tơi cĩ th là do các cơ s git m ti Thành ph h Chí Minh cĩ cơng sut git m cao hơn nhiu nên nguy cơ sơ sut làm thng d dày và rut ln, đng thi cơng sut git m ln nên nưc trng làm lơng b nhim bn nng và khơng đưc thy trong sut quá trình git m, đĩ cĩ th là nhng nguyên nhân làm tăng t l nhim Salmonella trên tht sau git m.
53. 45 Theo Phm Th Ngc Oanh, t l nhim Salmonella spp trên tht ln ti mt s cơ s git m trên đa bàn Thành ph Buơn Ma Thut (2009) là 18,52% [10], vi kt qu này thì khơng khác nhiu so vi kt qu mà chúng tơi kho sát, cĩ th do cùng trên đa bàn mt tnh nên điu kin git m và cơng sut cũng gn như nhau nên s khác nhau v t l và mc đ nhim vi sinh vt cũng khơng nhiu. 4.7. Tình hình nhim vi sinh vt trên quy bán tht ti các ch 4.7.1. Tng s vi khun hiu khí trên mt quy Chúng tơi tin hành ly 37 mu trên b mt quy bán tht ti 2 ch Huyn và Tân Hịa lúc 6 gi và 10 gi, mi quy ly mt mu, 56 mu trên ngày và tin hành kim tra v mc đ nhim tng s VKHK trên b mt các quy, quy bán tht và thu đưc kt qu đưc trình bày qua bng 4.9. Hình 4.5. Tht bày bán ti ch Tân Hịa Hình 4.6. Tht bày bán ti Ch huyn
54. 46 Bng 4.9. Tng s VKHK trên b mt quy bán tht ln ti các ch Thi 6 gi 10 gi Tng đim Ch S mu S mu S mu tiêu nghiên nghiên nghiên cu X±SE cu X±SE cu X±SE Ch (n) (n) (n) Ch 8 6,94±0,06 12 7,01±0,04 20 6,98 b±0,03 huyn Tân 7 7,09±0,05 10 7,11±0,03 17 7,10 a±0,02 Hịa Tng 15 7,01 a±0,04 22 7,06 a±0,02 37 7,04±0,02 a,b: ch ging nhau th hin khơng khác bit thng kê (P>0,05) Mc đ 7.15 nhim TB 7.1 7.05 7 Ch huyn 6.95 Tân Hịa 6.9 6.85 6 gi 10 gi thi gian Biu đ 4.5. Tng s VKHK trên b mt quy bán tht ln ti 2 ch
55. 47 Qua kt qu bng 4.9 và biu đ 4.5 kim tra 37 mu ti 2 ch cĩ mc đ nhim tng s VKHK trung bình lúc 6 gi sáng là 7,01±0,04; trong đĩ ti Ch huyn kim tra 8 mu cĩ mc đ nhim trung bình là 6,94±0,06, ch Tân Hịa 7 mu 7,09±0,05. Lúc 10 gi mc đ nhim trung bình 7,06±0,02 vi Ch huyn 7,01±0,04, ch Tân Hịa 7,11±0,03. Qua x lý s liu chúng tơi nhn thy s khác nhau v mc đ nhim tng s vi khun hiu khí trung bình gia Ch huyn và Tân Hịa là cĩ ý nghĩa vi P=0,007; nhưng gia 2 thi đim kim tra s khác nhau khơng cĩ ý nghĩa. Nguyên nhân làm cho mc đ nhim vi sinh vt trên b mt quy bán tht ti ch Tân Hồ cao hơn Ch huyn theo chúng tơi là do ch Tân Hịa là ch tm ch hp ch vào bui sáng nên các quy bán tht cũng thơ sơ và tm b, cĩ th đt ngay trên nn đt bng các khay, bao, bìa catton hay nia; cĩ rt ít quy c đnh; nn ti khu vc hp ch là nn đt nên khi ngưi đi ch qua li s làm cho bi đt bay lên và vy nhim vào b mt nơi bày bán tht. Ch huyn là ch trung tâm buơn bán ln nht ca huyn Buơn Đơn, nơi bán tht đưc làm thành các quy và cao hơn so vi mt đt nên mc đ nhim vi sinh vt cũng thp hơn hơn so vi Ch Tân Hồ.
56. 48 4.7.2. Tình hình nhim Salmonella trên b mt quy bán tht Bng 4.10. T l nhim Salmonella trên b mt quy bán tht ti các ch Thi 6 gi 10 gi Tng đim Ch ti êu S Mc đ S Mc đ nhim S Mc đ nghiên mu nhim mu mu nhim cu nghiên Mu T l nghiên Mu T l nghiên Mu T l Ch cu(n) nhim (%) cu nhim (%) cu nhim (%) (n) (n) Ch 8 1 12,50 12 1 8,33 20 2 10,00 huyn Tân Hịa 7 2 28,57 10 1 10,00 17 3 17,64 Tng 15 3 20,00 22 2 9,09 37 5 13,35 Kim tra v tình hình nhim Salmonella trên b mt quy bán tht ti 2 ch chúng tơi thu đưc kt qu bng 4.10 cĩ 5/37 mu nhim chim 13,35%; vào lúc 6 gi Ch huyn cĩ 1/82 mu nhim vi t l 12,5%, ch Tân Hịa là 2/7 t l nhim 28,57%; vào 10 gi ti Ch huyn cĩ 1/12 mu nhim chim t l 8,33%, ch Tân Hịa là 1/10 chim 10%. Qua x lý s liu chúng tơi nhn thy s khác nhau v t l nhim Salmonella gia 2 thi đim khơng cĩ ý nghĩa vi P>0,05. Qua kt qu kim tra v t l nhim Salmonella trên b mt nơi bày bán tht ti 2 ch ca huyn Buơn Đơn cho thy t l nhim ti Ch huyn là thp hơn so vi ch Tân Hịa tương ng 10,00% và 17,64%. Nguyên nhân cĩ th là do ch Tân Hịa là ch tm nên nơi bày bán tht cũng tm b thưng bày bán trên mt đt bng các vt dng thơ sơ như khay, bao, bìa catton, đây là điu kin thun li đ Salmonella t đt s xâm nhp vào b mt nơi bày bán tht làm cho t l nhim tăng lên.
57. 49 Chúng ta cĩ th nhn thy t l nhim Salmonella trên b mt nơi bày bán tht là thp so vi t l nhim trên nn hay trên tht ti cơ s git m, điu này là do vi khun Salmonella ch yu sinh trưng và phát trin trong đưng tiêu hĩa nên trong quá trình git m cĩ th làm thng d dày và rut, cht cha trong cơ th đng vt làm bn nn và thân tht và đĩ là nguyên nhân làm cho t l nhim Salmonella trên nn và tht ti cơ s git m cao hơn trên b mt quy bán tht ti các ch. Ti các ch b mt quy bán tht b nhim vi sinh vt ch yu là do khơng khí ơ nhim và t đt nên làm cho t l nhim Salmonella cũng thp vì trong khơng khí s tn ti ca Salmonella là rt ít. 4.8. Tình hình nhim vi sinh vt trên tht ln bán ti các ch 4.8.1. Tng s vi khun hiu khí trên tht ln bán ti các ch
58. 50 Bng 4.11. Tng s vi khun hiu khí trên tht ln ti các ch 6h 10h Tng Th i S S S Mc đ đt Mc đ đt Mc đ đt đim mu X±SE mu X±SE mu X±SE TCVS TCVS TCVS nghiên (CFU/g) nghiên (CFU/g) nghiên (CFU/g) S T l T l T l cu cu cu S mu S mu Cơ s mu (%) (%) (%) (n) (n) (n) Ch 8 5,92±0,03 4 50,00 12 6,10±0,02 1 8,33 20 6,03 b±0,03 5 25,00 huyn Ch Tân 7 5,93±0,03 3 42,86 10 6,41±0,04 0 0 17 6,22 a±0,06 3 17,65 Hịa Tng 15 5,93 b±0,02 7 46,67 22 6,25 a±0,04 1 4,55 37 6,12±0,04 8 21,62 TCVS 6,00 (CFU/g) TCVS: Theo TCVN7046:2002 a,b: ch ging nhau th hin khơng khác bit thng kê (P>0.05)
59. 51 Mc đ nhim TB 6.5 6.4 6.3 6.2 6.1 6 ch huyn 5.9 Tân Hồ 5.8 5.7 5.6 6h 10h Thi đim Biu đ 4.6. Tng s VKHK trung bình trên tht ln ti Ch huyn và ch Tân Hịa Qua kt qu kim tra v tình hình nhim VKHK trên tht ln ti 2 ch ca Buơn Đơn, chúng tơi nhn thy vào lúc 6 gi sáng cĩ mc đ nhim tng s VKHK trung bình 5,93±0,02, vi 7/15 mu đt tiêu chun chim t l 46,67%; trong đĩ ch Huyn cĩ 4/8 mu đt yêu cu, chim t l 50% vi mc đ nhim tng s VKHK trung bình 5,92±0,03, ch Tân Hịa là 3/7 chim 42,86% vi 5,93±0,03. Vào 10 gi mc đ nhim tng s VKHK trung bình 6,25±0,04, cĩ 1/22 mu đt tiêu chun, chim t l 4,55%; ch Huyn cĩ 1/12 mu đt yêu cu, t l 8,33% vi 6,10±0,02, ch Tân Hịa khơng cĩ mu đt yêu cu vi 6,41±0,04. Chúng ta cĩ th thy mc đ nhim vào thi đim 10h cao hơn so vi lúc 6h đng thi t l mu đt tiêu chun lúc 10 gi thp hơn lúc 6 gi và s khác nhau này cĩ ý nghĩa (P <0,001) v mc đ nhim tng s VKHK gia 2 thi đim ly mu. Theo chúng tơi nguyên nhân khác nhau là do lúc 6h thì tht mi đưc đưa t cơ s git m ra ch và ngưi bán hàng va mi thc hin vic pha lĩc tht thành các ming nh nên mc đ
60. 52 nhim tng s VKHK chưa cao, nhưng vào thi đim 10h thì lúc này tht đã đ ngồi ch vi thi gian khá dài và s nhim vi khun tăng lên do khơng khí b ơ nhim, dng c pha lĩc tht, lưng ngưi mua bán tip xúc vi tht quá nhiu đc bit tay ngưi tham gia mua bán. Chúng tơi cũng nhn thy mc đ nhim và s mu đt tiêu chun v tng s VKHK trên tht ti 2 ch cũng khác nhau. Ti ch Huyn cĩ 5/20 mu đt, chim 25% vi mc đ nhim tng s VKHK trung bình 6,03±0,03; ch Tân Hịa cĩ 3/17 mu đt, chim t l 17,65% và mc đ nhim tng s VKHK trung bình 6,22±0,06. S khác nhau v mc đ nhim ca 2 ch là cĩ ý nghĩa (P<0,05). Tân Hịa cĩ mc đ nhim cao và t l mu đt tiêu chun thp là vì đây là ch ch tp trung bán vào bui sáng, đn trưa là ch tan nên đu tư xây dng ch cũng chưa đưc chú trng, ngưi bán hàng ch yu là ngi bán hàng trên mt đt bng các dng c thơ sơ như nia, khay, bao, hoc bàn g cũ k nên to điu kin cho vi sinh vt trong đt, khơng khí thâm nhp vào tht. Ch Huyn là ch ln nht ca c huyn nên đưc đu tư xây dng quy mơ hơn, hu ht các quy bán tht là bán trên các bàn cĩ che chn cn thn nên cũng hn ch đưc s nhim khun vào tht. Theo kt qu nghiên cu xác đnh mt s vi khun hiu khí nhim trên tht ln ti khu vc ch Thành ph Yên Bái ca Nguyn Quang Tuyên và Lê Xuân Thăng, Đi hc Nơng Lâm Thái Nguyên, vi khun hiu khí trung bình trong tht ln sau git m 12 gi là 4,16x10 5 CFU/g, sau 46 gi là 5,90x10 5CFU/g và sau 89 gi là 3,10x 10 5 CFU/g [24]. Như vy, tht ln ch Thành ph Thái Nguyên cĩ mc đ nhim tng s vi khun hiu khí thp hơn so vi tht ln trong nghiên cu ca chúng tơi ti các ch trên đa bàn Buơn Đơn tnh Đk Lk; cĩ th ch trung tâm ca Thành ph Thái Nguyên tht đưc bày bán trên nhng quy c đnh nên hn ch đưc s vy nhim vi sinh vt, cịn trong nghiên cu ca chúng tơi tin hành ti các ch huyn Buơn Đơn, nơi bày bán tht cịn tm b khơng đm bo v sinh, nên kt qu nghiên cu ca chúng tơi là phù hp vi điu kin c th nơi nghiên cu.
61. 53 4.8.2. Tình hình nhim Salmonella trên tht ln ti các ch Bng 4.12. T l nhim Salmonella trên tht ti 2 ch Thi đim 6h 10h Tng Ch tiêu nghiên S S Mc đ Mc đ nhim S mu Mc đ nhim cu mu mu Nhim nghiên nghiên nghiên S T l S T l cu T l cu cu S mu Mu (%) Mu (%) (n) (%) Ch (n) (n) Ch huyn 8 1 12,50 12 2 16,67 20 3 15,00 Tân Hịa 7 2 28,57 10 2 20,00 17 4 23,53 Tng 15 3 20,00 22 4 18,18 37 7 18,92 TCVS 0 (CFU/25g) 0 (CFU/25g) 0 (CFU/25g) TCVS: Theo TCVN 7046:2002 (0 CFU/25g tht)
62. 54 Qua bng 4.12 cho thy kim tra tht 2 ch vào lúc 6h cĩ 3/15 mu tht khơng đt Tiêu chun Vit Nam 70462002, chim t l 20%; trong đĩ ti ch Huyn cĩ1/8 mu chim 12,5% mu nhim, ch Tân Hịa là 2/7 chim 28,57%. Lúc 10h cĩ 4/22 mu khơng đt tiêu chun, chim 18,18% ti ch Huyn là 2/12 mu dương tính chim 16,67%, ch Tân Hịa là 2/10 chim 20% và s khác nhau này khơng cĩ ý nghĩa trong thng kê. T l nhim Salmonella trên tht cũng khác nhau gia 2 ch, ti Tân Hịa cĩ 4/17 mu nhim, chim t l 23,53%; ti Ch huyn cĩ 3/20 mu dương tính, chim t l 15,00 %. So sánh vi nghiên cu ca các tác gi như Đng Xuân Bình và Dương Thùy Dung, Đi hc Nơng Lâm Thái Nguyên đã kho sát 136 mu tht ln tươi đưc thu thp ti các ch khu vc trung tâm Thành ph Thái Nguyên t tháng 5/2009 đn 4/2010 đưc kho sát mc đ ơ nhim vi khun Salmonella. Kt qu cho thy Salmonella cĩ cưng đ nhim 3,2 CFU/25g đn 4,2 CFU/g [1]. Theo nghiên cu ca Đ Ngc Thúy, Cù Hu Phú, Văn Th Hưng Vin Thú y quc gia và cng s (2009) v t l nhim và mt s đc tính ca vi khun Salmonella spp chu nhit lp t tht tươi bán trên đa bàn Hà Ni, trong 100 mu đưc kim tra, vi khun Salmonella cĩ mt trong 12% mu tht bị, 56% mu tht ln và 28% mu tht gà [20]. Tác gi Nguyn Quang tuyên, Lê xuân Thăng, Đi hc Nơng Lâm Thái Nguyên đã xác đnh ơ nhim mt s vi khun trên tht ln ti khu vc Thành ph Yên Bái thì t l và mc đ nhim vi khun Salmonella tht ln trong quá trình bày bán ch tăng dn theo thi gian tn ti bàn tht. Sau git m 12 gi t l nhim Salmonella spp là 3,69%. Sau git m 89 gi t l nhim t l nhim Salmonella spp là 7,40% [28]. Theo kt qu nghiên cu ca Phm Th Ngc Oanh (2009) v mc đ nhim Salmonella spp trên tht ln ti mt s ch trên đa bàn Thành ph
63. 55 Buơn Ma Thut vào lúc 7 gi cĩ t l nhim là 40,00%; vào thi đim 17 gi là 22,22% [10]. Như vy qua nghiên cu ca chúng tơi và mt s tác gi các đa đim khác nhau cĩ th nhn thy t l cũng như mc đ nhim vi sinh vt trên tht ti các cơ s git m đt tiêu chun rt thp, nguyên nhân là do khâu v sinh trong quá trình sn xut kém nh hưng đn cht lưng sn phm như ti cơ s git m yu t ngun nưc, khơng khí nơi git m, nn b git m khơng đm bo v sinh và ý thc v sinh ca ngưi tham gia git m là nhng nguyên nhân chính làm cho t l cũng như mc đ nhim vi sinh vt trên tht tăng cao. Đng thi khi tht đưa t cơ s git m ra th trưng tiêu th d b vy nhim vi sinh vt do quá trình vn chuyn như phương tin vn chuyn khơng đúng quy đnh, khơng đm bo v sinh s làm cho vi sinh vt trong khơng khí và trong đt trên đưng vn chuyn xâm nhp vào tht; trong quá trình bày bán tht ti ch các yu v sinh như: b mt nơi bày bán tht, dng c phân ct tht (dao, tht), tay ngưi mua và bán, khơng khí nơi mua bán, nu khơng đm bo v sinh s làm tăng lưng đáng k vi sinh vt trên tht. Đĩ là nhng nguyên nhân chính làm cho s vy nhim vi sinh vt trên tht tăng cao khi đn tay ngưi tiêu dùng, nu chúng ta đm bo đưc v sinh thú y ti cơ s git m, trong quá trình vn chuyn sn phm đn nơi tiêu th hoc v sinh sch s nơi bày bán tht thì s hn ch đưc s xâm nhp ca vi sinh vt vào tht, t đĩ s hn ch đưc hin tưng ng thc phm do vi sinh vt trên tht gây ra. 4.9. Đ xut mt s bin pháp nhm ci thin tình trng v sinh ti các cơ s git m và các quy bán tht ti các ch trên đa bàn huyn Buơn Đơn * Đi vi cơ s git m Cơ quan chc năng nên cĩ nhng quy đnh và chính sách h tr đi vi vic thc hin phương thc m treo thay dn cho git m nm. Bt buc
64. 56 tuân th trit đ nguyên tc b trí, t chc sn xut t dơ đn sch; tách bit gia khu sch và dơ, đc bit là khu vc làm ph tng trng. Cn xây dng h tiêu đc trưc ca ra vào cơ s git m đ hn ch phát tán và lây lan mm bnh cho đng vt và con ngưi. Ngồi ra cn quy đnh và thc hin nghiêm v yêu cu v sinh đi vi phương tin vn chuyn sn phm sau git m t cơ s git m đn nơi bày bán. Đi vi t chc, cá nhân qun lý cơ s git m đng vt: Cn thc hin quy trình git m đm bo v sinh trong tt c các khâu như kim tra sc khe và v sinh gia súc trưc khi git m; kim tra sau git m cht ch đ x lý nghiêm các trưng hp thân tht đng vt mc bnh; làm sch và tit trùng trang thit b, dng c git m; thay nưc cho trng khi git m cao đim; dùng vịi cao áp đ ra thân tht và làm v sinh nn b trong sut quá trình git m; làm v sinh sch s và kh trùng tiêu đc cơ s hàng ngày sau khi kt thúc cơng vic, Đc bit cn chú ý đn vic kim tra sc khe và v sinh cá nhân ca ngưi tham gia git m đng vt. B trí ngưi git m riêng bit tng cơng đon git m, đc bit hai khu vc dơ và sch. * Đi vi nơi bán tht ch Các cp các ngành nên quan tâm đn vic đu tư và quy hoch nhng khu ch tp trung, tránh cho hot đng nhng ch tm, ch theo thi v vì đi vi nhng ch này khơng đm bo v mt v sinh đc bit là đi vi các mt hàng thc phm tươi sng như tht đng vt. Phi cĩ khu vc dành riêng cho vic mua và bán thc phm tươi sng, nn phi láng ximăng đ tránh bi t đt thâm nhp vào thc phm. Nơi bày bán tht nên làm thành các quy hoc quy, cĩ khong cách đ cao vi mt đt, cĩ mái che và b mt nên làm bng kim loi khơng g đ d làm v sinh trưc, trong và sau khi bán.
65. 57 PHN V KT LUN – Đ NGH 5.1. Kt lun T kt qu nghiên cu ca đ tài, chúng tơi cĩ mt s kt lun như sau: 1. V tình hình v sinh thú y ti 2 cơ s git m và 2 ch trên đa bàn huyn Buơn Đơn. Nhìn chung điu kin v sinh ti các cơ s git m và các ch chúng tơi kho sát vn cịn nhiu vn đ bt cp, khơng đm bo tiêu chun v sinh. 3. S mu đt yêu cu v Coliforms tng s ti 2 cơ s là 3/37 mu vi t l 8,11%. V ch tiêu Coliforms chu nhit, cĩ 23/37 mu đt yêu cu ti c 2 cơ s (62,16%). 4. Tng s VKHK trung bình trong khơng khí 2 khu vc git m là 3,91 ±0,04, cĩ 11/37 mu đt tiêu chun (29,73%). 5. Tng s VKHK trung bình trên nn b m tht ti 2 c s git m là 8,06±0,03, vi Tân Hịa là 8,16±0,04, Eawer là 7,98±0,03. T l nhim Salmonella trên nn b m tht gia súc ti 2 cơ s là 8/37 mu chim 21,62%. 6. Tng s VKHK trên tht ti cơ s git m cĩ tng 22/37 mu đt tiêu chun, chim t l 59,46%, vi mc đ nhim trung bình là 6,00 ±0,03. Salmonella trên tht ti CSGM cĩ 6/37 mu nhim chim t l 16,22%, 7. Mc đ nhim tng s VKHK trung bình trên b mt quy bán tht ti 2 ch lúc 6 gi sáng là 7,01±0,04; lúc 10 gi là 7,06±0,02 vi Ch huyn 7,01±0,04, ch Tân Hịa 7,11±0,03. Salmonella trên b mt quy bán tht ti 2 ch cĩ 5/37 mu nhim chim 13,35%; vào lúc 6 gi Ch huyn cĩ 1/82 mu nhim vi t l 12,5%, ch Tân Hịa là 2/7 t l nhim 28,57%; vào 10 gi ti Ch huyn cĩ 1/12 mu nhim chim t l 8,33%, ch Tân Hịa là 1/10 chim 10%.
66. 58 8. Tình hình nhim VKHK trên tht ln ti 2 ch vào lúc 6 gi sáng cĩ mc đ nhim tng s VKHK trung bình 5,93±0,02, vi 7/15 mu đt tiêu chun chim t l 46,67%; 10 gi là 6,25±0,04, cĩ 1/22 mu đt tiêu chun, chim t l 4,55%. Kim tra Salmonella trên tht 2 ch vào lúc 6h cĩ 3/15 mu tht nhim chim t l 20%; lúc 10h cĩ 4/22 mu khơng đt tiêu chun, chim 18,18%. 5.2. Đ ngh Đ đánh giá mc đ nhim vi sinh vt đim git m, quy bán tht và tht ln ti các ch đưc hồn thin hơn, nên tin hành nghiên cu thêm mt s ni dung như: Kim tra đi vi mt s yu t liên quan đn vy nhim trên thân tht như da, lơng đng vt trưc khi git m; nưc trong cho trng lơng; dng c git m và nhng ngưi tham gia git m. Kho sát đưc quá trình vy nhim vi sinh vt trên tht ln t cơ s git m đn ch đ kim tra v s vy nhim vi sinh vt trên tht do vn chuyn, bày bán,
67. 59 TÀI LIU THAM KHO 1. Đng Xuân Bình, Dương Thùy Dung (2010), Xác đnh mt s loi vi khun nhim trên tht ln ti các ch tnh Thái Nguyên, Tp chí Khoa hc k thut , s(4). 2. Các báo cáo tng kt hot đng y t d phịng tnh Đk Lk năm 2004 2008 (2008), S y t tnh Đk Lk ,Trung tâm y t d phịng tnh Đk Lk. 3. Trương Th Kim Châu (2003), Kho sát tình trng vy nhim vi khun trong khơng khí, nưc, dng c, nn sàn và b mt quày tht ti mt s cơ s git m th cơng Thành ph H Chí Minh và các bin pháp ci thin, Lun văn thc sĩ Đi hc Nơng Lâm Thành ph H Chí Minh. 4. Phùng quc Chưng (2009), Bài ging v sinh Thú y dùng cho các lp cao hc Thú y , Đi hc Tây Nguyên. 5. Trn Th Hnh và cs (2009), Tp chí Khoa hc k thut thú y , s(2). 6. Lưu Quỳnh Hương và cs (2009), Phân lp, đnh typ và kh năng kháng kháng sinh ca vi khun Campylobacter spp ơ nhim trên tht gà ti bc ninh Tp chí Khoa hc k thut thú y , s(3). 7. Đ Th Huyn, Tơ Long Thành (2009), Salmonella tác nhân gây nhim đc thc phm, Tp chí Khoa hc k thut thú y , s(4). 8. Châu Bá LcLý Th Liên Khai (2002), Bài ging Kim sốt v sinh thú y các sn phm đng vt an tồn thc phm, Đi hc Cn Thơ. 9. Nguyn Đc LưngPhm Minh Tâm (2005), V sinh và an tồn thc phm, Nhà xut bn Đi hc quc gia Thành ph H Chí Minh. 10. Phm Th Ngc Oanh (2009), ng dng k thut PCR đ nghiên cu tình hình nhim vi khun Salmonella spp. và Staphylococcus aureus trên tht và sn phm t tht ti Thành ph Buơn Ma thut , Lun văn thc sĩ ngành Sinh hc thc nghim, Đi hc Tây Nguyên. 11. Lương Đc Phm (2001), Vi sinh vt hc và an tồn v sinh thc phm , NXB Nơng Nghip.
68. 60 12. Phm Th Tâm (2009), Nghiên cu ch to kít ngưng kt trên ht latex đ xác đnh vi khun Salmonella typhimurium trong thc phm , Tp chí Khoa hc k thut thú y , s(6). 13. Tiêu chun quy trình ngành Thú y (2006) , B Nơng Nghip và Phát trin nơng thơnCc thú y , Nhà xut bn Nơng Nghip. 14. Tuyn tp Tiêu chun nơng nghip Vit Nam (2003), B Nơng Nghip và Phát trin nơng thơn, Nhà xut bn Nơng Nghip Hà Ni. 15. Tiêu chun Vit Nam (2002), TCVN 7046 quy đnh k thut đi vi tht tươi . 16. Nguyn Như Thanh (2001), Vi sinh vt Thú y . Nhà xut bn Nơng Nghip. 17. Nguyn Như Thanh, Phùng Quc Chưng (2006), Phương pháp thc hành vi sinh vt thú y, Nhà xut bn Nơng Nghip. 18. Trnh Cơng Thành (2003), Thng kê ng dng trong nghiên cu Thú y , Đi hc Nơng Lâm TP.HCM 19. Trnh Cơng Thành (2005), Thng kê ng dng trong nghiên cu Thú y (Giáo trình cao hc) , Đi hc Nơng Lâm TP.HCM 20. Đ Ngc Thúy và cs (2009), T l nhim và mt s đc tính ca vi khun Salmonella spp . phân lp t tht tươi bán trên th trưng Hà Ni, Tp chí Khoa hc k thut thú y , s(6). 21. Nguyn Th Bích Thy (2000), Bài ging V sinh thú y . Đi hc Tây Nguyên 22. Trn Linh Thưc (2007), Phương pháp phân tích vi sinh vt trong nưc, thc phm, m phm , NXB Giáo dc. 23. Nguyn Phưc Trung (1999), Điu tra t l vy nhim Salmonella trên b mt quày tht heo gn vi điu kin v sinh ti mt s lị m Thành ph H Chí Minh , Lun văn thc sĩ Khoa hc Nơng Nghip, Đi hc Nơng Lâm TP.HCM.
69. 61 24. Nguyn Ngc Tuân, Lê Thanh Hin (2004), Ch bin tht và sa . Nhà xut bn Nơng Nghip. 25. Nguyn Ngc Tuân, Lê Thanh Hin (2003), Điu tra tình hình v sinh tht heo mt s cơ s git m và sp bán tht ti mt tnh ca đng bng sơng Cu Long , Hi tho khoa hc và ch bin thc phm sch. 26. Nguyn Ngc Tuân (2002), V sinh tht , Nhà xut bn Nơng Nghip. 27. Nguyn Minh Tun (2002). Kho sát cht lưng nưc s dng trong cơ s git m ti Thành ph H Chí Minh , Lun văn thc sĩ Khoa hc Nơng Nghip, Đi hc Nơng Lâm Thành ph H Chí Minh. 28. Nguyn Quang Tuyên, Lê Xuân Thăng (2009), Kt qu kho sát ơ nhim mt s vi khun trên tht ln ti khu vc Thành ph yên bái, Tp chí Khoa hc k thut thú y , s(3).
70. iii MC LC PHN I. M ĐU 1 PHN II. TNG QUAN VN Đ NGHIÊN CU 3 2.1. Mt s quy đnh đi vi tht tươi, cơ s git m và cơ s kinh doanh sn phm đng vt 3 2.1.1. Quy đnh vi tht tươi 3 2.1.2. Quy đnh v cơ s git m 4 2.1.3. Quy đnh cơ s kinh doanh sn phm đng vt 4 2.2. Quá trình nhim khun ca tht 5 2.2.1. S nhim khun ti cơ s git m 5 2.2.1.1. Nhim khun do cơ th đng vt 5 2.2.1.2. Nhim khun do khơng khí 6 2.2.1.3. Nhim khun t nưc 7 2.2.1.4. Nhim khun do con ngưi 7 2.2.2. S nhim khun do vn chuyn 8 2.2.3. S nhim khun nơi bày bán 8 2.3. Ng đc thc phm do vi sinh vt 8 2.3.1. Ng đc thc phm do Salmonella 8 2.3.2. Ng đc thc phm do Staphylococcus aureus 11 2.3.3. Ng đc thc phm do E.coli 13 2.3.4. Ng đc thc phm do Shigella 14 2.3.5. Ng đc thc phm do Vibrio cholerae 15 2.4. Tình hình ng đc thc phm do vi sinh vt 16 2.4.1. Mt s thơng tin v ng đc thc phm nưc ngồi 16 2.4.2. Mt s thơng tin v ng đc thc phm Vit Nam 17 2.4.3. Tình hình ng đc thc phm ti tnh Đk Lk và Tây Nguyên 19 2.5. Tình hình nghiên cu trong và ngồi nưc 20 2.5.1 Tình hình nghiên cu ngồi nưc 20 2.5.2. Tình hình nghiên cu trong nưc 21
71. iv PHN III. ĐI TƯNG NI DUNG – PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 23 3.1. Đi tưng nghiên cu 23 3.2. Ni dung nghiên cu 23 3.3. Phương pháp nghiên cu 24 3.3.1. Điu tra trc tip 24 3.3.2. Kim tra vi sinh vt 24 PHN IV. KT QU THO LUN 29 4.1. Tình hình chăn nuơi trên đa bàn huyn 29 4.2. Tình hình v sinh và quy mơ hot đng ti cơ s git m Eawer và Tân Hịa 30 4.3. Kho sát Coliforms trong nưc s dng ti các cơ s git m 34 4.4. Kho sát tng s vi khun hiu khí trong khơng khí khu vc git m 37 4.5. Tình hình nhim vi khun trên nn b git m gia súc 39 4.5.1. Tình hình nhim tng s vi khun hiu khí trên nn b git m gia súc 40 4.5.2. Tình hình nhim Salmonella trên nn b m tht 41 4.6. Tình hình nhim vi sinh vt trên tht ti cơ s git m 42 4.6.1. Tình hình nhim tng s VKHK trên tht ti cơ s git m 42 4.6.2. Tình hình nhim Salmonella trên tht ti các cơ s git m 44 4.7. Tình hình nhim vi sinh vt trên quy bán tht ti các ch 45 4.7.1. Tng s vi khun hiu khí trên mt quy 45 4.7.2. Tình hình nhim Salmonella trên quy bán tht 48 4.8. Tình hình nhim vi sinh vt trên tht ln bán ti các ch 49 4.8.1. Tng s vi khun hiu khí trên tht ln bán ti các ch 49 4.8.2. Tình hình nhim Salmonella trên tht ln ti các ch 53 4.9. Đ xut mt s bin pháp nhm ci thin tình trng v sinh ti các cơ s git m và các quy bán tht ti các ch trên đa bàn huyn Buơn Đơn 55 PHN V. KT LUN – Đ NGH 57 5.1. Kt lun 57 5.2. Đ ngh 58
72. PH LC KT QU X LÝ S LIU 1. Ph lc bng 4.3 Tabulated statistics: diadiem, Coliforms tng s Rows: diadiem Columns: Coliforms Tng s Đt KgĐt All Ewer 2 18 20 10.00 90.00 100.00 Tanhoa 1 16 17 5.88 94.12 100.00 All 3 34 37 8.11 91.89 100.00 Cell Contents: Count % of Row Pearson ChiSquare = 0.209, DF = 1, PValue = 0.647 Likelihood Ratio ChiSquare = 0.214, DF = 1, PValue = 0.644 * NOTE * 2 cells with expected counts less than 5 Fisher's exact test: PValue = 1 Tabulated statistics: diadiem, Coliforms phân Rows: diadiem Columns: Coliforms phân Đt KgĐt All Ewer 14 6 20 70.00 30.00 100.00 Tanhoa 9 8 17 52.94 47.06 100.00 All 23 14 37 62.16 37.84 100.00 Cell Contents: Count % of Row Pearson ChiSquare = 1.137, DF = 1, PValue = 0.286 Likelihood Ratio ChiSquare = 1.139, DF = 1, PValue = 0.286 Fisher's exact test: PValue = 0.327675
73. 2. Ph lc bng 4.4 Descriptive Statistics: log(TSVKHKKhongkhi) Total Variable diadiem Count Mean SE Mean log Ewer 20 3.9299 0.0664 Tanhoa 17 3.8981 0.0569 Tong 37 3.9153 0.0439 Tabulated statistics: diadiem, TC VKHKKhongkhi Rows: diadiem Columns: TC VKHKKhongkhi Đt KgĐt All Ewer 6 14 20 30.00 70.00 100.00 Tanhoa 5 12 17 29.41 70.59 100.00 All 11 26 37 29.73 70.27 100.00 Cell Contents: Count % of Row Pearson ChiSquare = 0.002, DF = 1, PValue = 0.969 Likelihood Ratio ChiSquare = 0.002, DF = 1, PValue = 0.969 Fisher's exact test: PValue = 1 3. Ph lc bng 4.5 Oneway ANOVA: log(vkhknenbe) versus diadiem Source DF SS MS F P diadiem 1 0.3039 0.3039 11.72 0.002 Error 35 0.9075 0.0259 Total 36 1.2114 S = 0.1610 RSq = 25.09% RSq(adj) = 22.95% Individual 95% CIs For Mean Based on Pooled StDev Level N Mean StDev ++++ Ewer 20 7.9815 0.1425 (*) Tanhoa 17 8.1633 0.1806 (*) ++++ 8.00 8.10 8.20 8.30 Pooled StDev = 0.1610 4. Ph lc bng 4.6 Tabulated statistics: diadiem, salnenlomo
74. Rows: diadiem Columns: salmonella nenlomo Kgnhim nhim All Ewer 15 5 20 75.00 25.00 100.00 Tanhoa 14 3 17 82.35 17.65 100.00 All 29 8 37 78.38 21.62 100.00 Cell Contents: Count % of Row Pearson ChiSquare = 0.293, DF = 1, PValue = 0.588 Likelihood Ratio ChiSquare = 0.296, DF = 1, PValue = 0.586 * NOTE * 2 cells with expected counts less than 5 Fisher's exact test: PValue = 0.701329 5. Ph lc bng 4.7 Tabulated statistics: diadiem, Tiêuchun TSVKHK ThitLomo Rows: diadiem Columns: TC.TLomo Đt KgĐt All Ewer 13 7 20 65.00 35.00 100.00 Tanhoa 9 8 17 52.94 47.06 100.00 All 22 15 37 59.46 40.54 100.00 Cell Contents: Count % of Row Pearson ChiSquare = 0.554, DF = 1, PValue = 0.457 Likelihood Ratio ChiSquare = 0.555, DF = 1, PValue = 0.456 Fisher's exact test: PValue = 0.516399 Oneway ANOVA: log(TSVKHKthitlomo) versus diadiem Source DF SS MS F P diadiem 1 0.2889 0.2889 9.48 0.004 Error 35 1.0662 0.0305 Total 36 1.3551 S = 0.1745 RSq = 21.32% RSq(adj) = 19.07% Individual 95% CIs For Mean Based on Pooled StDev
75. Level N Mean StDev ++++ Ewer 20 5.9270 0.1360 (*) Tanhoa 17 6.1044 0.2114 (*) ++++ 5.90 6.00 6.10 6.20 Pooled StDev = 0.1745 6. Ph lc bng 4.8 Tabulated statistics: diadiem, salmonella thitlomo Rows: diadiem Columns: salthitlomo Kg nhim nhim All Ewer 17 3 20 85.00 15.00 100.00 Tanhoa 14 3 17 82.35 17.65 100.00 All 31 6 37 83.78 16.22 100.00 Cell Contents: Count % of Row Pearson ChiSquare = 0.047, DF = 1, PValue = 0.828 Likelihood Ratio ChiSquare = 0.047, DF = 1, PValue = 0.828 * NOTE * 2 cells with expected counts less than 5 Fisher's exact test: PValue = 1 7. Ph lc bng 4.9 Oneway ANOVA: logsapcho versus diadiem Source DF SS MS F P diadiem 1 0.1295 0.1295 8.08 0.007 Error 35 0.5607 0.0160 Total 36 0.6902 S = 0.1266 RSq = 18.76% RSq(adj) = 16.44% Individual 95% CIs For Mean Based on Pooled StDev Level N Mean StDev ++++ Ewer 20 6.9864 0.1379 (*) Tanhoa 17 7.1051 0.1116 (*) ++++ 6.960 7.020 7.080 7.140 Pooled StDev = 0.1266
76. Descriptive Statistics: log(TSVKHKsapcho) Results for diadiem = Ewer Total Variable thoidiem Count Mean SE Mean logsapcho 10h 12 7.0133 0.0359 6h 8 6.9460 0.0551 Results for diadiem = Tanhoa Total Variable thoidiem Count Mean SE Mean logsapcho 10h 10 7.1134 0.0319 6h 7 7.0933 0.0502 8. Ph lc bng 4.10 Tabulated statistics: diadiem, Salmonellasapcho, thoigian Results for thoigian = 10h Rows: diadiem Columns: Salmonellasapcho kgnhim nhim All Ewer 11 1 12 91.67 8.33 100.00 Tanhoa 9 1 10 90.00 10.00 100.00 All 20 2 22 90.91 9.09 100.00 Cell Contents: Count % of Row Pearson ChiSquare = 0.018, DF = 1 Likelihood Ratio ChiSquare = 0.018, DF = 1 Fisher's exact test: PValue = 1 Results for thoigian = 6h Rows: diadiem Columns: salmonellasapcho kg nhim nhim All Ewer 7 1 8 87.50 12.50 100.00 Tanhoa 5 2 7 71.43 28.57 100.00 All 12 3 15 80.00 20.00 100.00
77. Cell Contents: Count % of Row Pearson ChiSquare = 0.603, DF = 1, PValue = 0.438 Likelihood Ratio ChiSquare = 0.608, DF = 1, PValue = 0.436 * NOTE * 2 cells with expected counts less than 5 Fisher's exact test: PValue = 0.569231 9. Ph lc bng 4.11 Tabulated statistics: diadiem, TC.TSVKHKthitcho, thoigian Results for thoigian = 10h Rows: diadiem Columns: TC.TSVKHKthitcho Đt Kgđt All Ewer 1 11 12 8.33 91.67 100.00 Tanhoa 0 10 10 0.00 100.00 100.00 All 1 21 22 4.55 95.45 100.00 Cell Contents: Count % of Row Pearson ChiSquare = 0.873, DF = 1 Likelihood Ratio ChiSquare = 1.252, DF = 1 * NOTE * 2 cells with expected counts less than 5 Fisher's exact test: PValue = 1 Results for thoigian = 6h Rows: diadiem Columns: TC.TSVKHKthitcho Đt Kgđt All Ewer 4 4 8 50.00 50.00 100.00 Tanhoa 3 4 7 42.86 57.14 100.00 All 7 8 15 46.67 53.33 100.00 Cell Contents: Count % of Row
78. Pearson ChiSquare = 0.077, DF = 1, PValue = 0.782 Likelihood Ratio ChiSquare = 0.077, DF = 1, PValue = 0.782 * NOTE * 4 cells with expected counts less than 5 Fisher's exact test: PValue = 1 Oneway ANOVA: log(TSVKHKthitcho) versus thoigian Source DF SS MS F P thoigian 1 0.8860 0.8860 34.70 0.000 Error 35 0.8938 0.0255 Total 36 1.7798 S = 0.1598 RSq = 49.78% RSq(adj) = 48.35% Individual 95% CIs For Mean Based on Pooled StDev Level N Mean StDev ++++ 10h 22 6.2451 0.1939 (*) 6h 15 5.9299 0.0864 (*) ++++ 5.88 6.00 6.12 6.24 Pooled StDev = 0.1598 Oneway ANOVA: log(TSVKHKthitcho) versus diadiem Source DF SS MS F P diadiem 1 0.3280 0.3280 7.91 0.008 Error 35 1.4517 0.0415 Total 36 1.7798 S = 0.2037 RSq = 18.43% RSq(adj) = 16.10% Individual 95% CIs For Mean Based on Pooled StDev Level N Mean StDev ++++ Ewer 20 6.0305 0.1252 (*) Tanhoa 17 6.2194 0.2686 (*) ++++ 6.00 6.10 6.20 6.30 Pooled StDev = 0.2037 10. Ph lc bng 4.12 Tabulated statistics: diadiem, Salmonellathitcho, thoigian Results for thoigian = 10h Rows: diadiem Columns: salmonellathitcho
79. kg nhim nhim All Ewer 10 2 12 83.33 16.67 100.00 Tanhoa 8 2 10 80.00 20.00 100.00 All 18 4 22 81.82 18.18 100.00 Cell Contents: Count % of Row Pearson ChiSquare = 0.041, DF = 1, PValue = 0.840 Likelihood Ratio ChiSquare = 0.041, DF = 1, PValue = 0.840 * NOTE * 2 cells with expected counts less than 5 Fisher's exact test: PValue = 1 Results for thoigian = 6h Rows: diadiem Columns: salmonellathitcho kg nhim nhim All Ewer 7 1 8 87.50 12.50 100.00 Tanhoa 5 2 7 71.43 28.57 100.00 All 12 3 15 80.00 20.00 100.00 Cell Contents: Count % of Row Pearson ChiSquare = 0.603, DF = 1, PValue = 0.438 Likelihood Ratio ChiSquare = 0.608, DF = 1, PValue = 0.436 * NOTE * 2 cells with expected counts less than 5 Fisher's exact test: PValue = 0.569231