Luận văn Đánh giá hiệu quả sử dụng đất sau khi giao đất giao rừng ở xã Ea Kao, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đăk Lăk, giai đoạn 1997 - 2007

Nội dung text: Luận văn Đánh giá hiệu quả sử dụng đất sau khi giao đất giao rừng ở xã Ea Kao, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đăk Lăk, giai đoạn 1997 - 2007

1. B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN NGUYN HU VIT BMT, 2009 2009 BMT, ĐÁNH GIÁ HIU QU S DNG ĐT SAU KHI GIAO ĐT GIAO RNG XÃ EA KAO, THÀNH PH BUƠN MA THUT, TNH ĐĂK LĂK, GIAI ĐON 1997 2007 LUN VĂN THC VĂN LÂM SĨ THC LUN NGHIP LUN VĂN THC SĨ LÂM NGHIP NGUYN HU VIT VIT HU NGUYN Buơn Ma Thut, tháng 10 / 2009 Tác gi: Tác
2. i B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN NGUYN HU VIT ĐÁNH GIÁ HIU QU S DNG ĐT SAU KHI GIAO ĐT GIAO RNG XÃ EA KAO, THÀNH PH BUƠN MA THUT, TNH ĐĂK LĂK, GIAI ĐON 1997 2007 Chuyên ngành: Lâm hc Mã s: 60.62.60 LUN VĂN THC SĨ LÂM NGHIP NGƯI HƯNG DN KHOA HC: TS. Nguyn Văn Hịa Buơn Ma Thut, tháng 10 năm 2009
3. ii LI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cu ca riêng tơi, các s liu và kt qu nghiên cu nêu trong lun văn là trung thc và chưa tng đưc cơng b trong bt kỳ cơng trình nào khác. Tác gi Nguyn Hu Vit
4. iii LI CM ƠN Lun văn đưc thc hin theo chương trình đào to thc sĩ Lâm nghip khĩa 1, thi gian đào to t năm 2006 đn năm 2009 ti trưng Đi hc Tây Nguyên, tnh Đăk Lăk . Tác gi xin chân thành cm ơn Ban giám hiu, Khoa nơng lâm nghip, Khoa sau Đi hc trưng Đi hc Tây Nguyên và các thy giáo, cơ giáo đã tham gia chương trình ging dy và qun lý đào to, đã to điu kin thun li, truyn đt nhng kin thc và kinh nghim quí báu cho chúng tơi hồn thành chương trình hc này. Đc bit xin gi li cm ơn sâu sc ti thy giáo hưng dn TS. Nguyn Văn Hịa đã tn tình giúp đ, truyn đt nhng kin thc khoa hc và dành nhiu thi gian đĩng gĩp nhng ý kin quý báu trong quá trình thc hin và hồn thành lun văn này. Tác gi cũng t lịng bit ơn ti lãnh đo UBND Thành ph Buơn Ma Thut, Phịng Tài nguyên và Mơi trưng, Phịng Kinh t, UBND xã Ea Kao, bà con nơng dân các thơn buơn trong xã đã giúp đ, đng viên tơi hịan thành lun văn này. Mc dù đã ht sc c gng, nhưng do hn ch v trình đ khoa hc và thi gian làm đ tài, nên lun văn cũng khơng tránh khi nhng thiu sĩt. Tác gi rt mong nhn nhng ý kin đĩng gĩp ca các nhà khoa hc, các thy giáo, cơ giáo cùng bn bè đng nghip đ lun văn đưc hịan thin hơn. Tơi xin chân thành cm ơn. Buơn Ma Thut, tháng 10 năm 2009 Tác gi Nguyn Hu Vit
5. iv MC LC Trang LI CAM ĐOAN ii LI CM ƠN iii DANH MC CÁC CH VIT TT vi DANH MC CÁC BNG vii DANH MC CÁC HÌNH viii ĐT VN Đ 1 Chương 1: TNG QUAN VN Đ NGHIÊN CU 3 1.1S dng đt bn vng và thc tin qun lý s dng đt: 4 1.2Tng quan vn đ nghiên cu trên th gii và Vit nam: 5 1.2.1 Trên th gii 5 1.2.2 Trong nưc 8 1.2.3 Tho lun vn đ nghiên cu 18 Chương 2: ĐI TƯNG VÀ ĐC ĐIM KHU VC NGHIÊN CU 19 2.1Đi tưng phm vi nghiên cu: 19 2.2Đc đim khu vc vc nghiên cu 20 2.2.1 Điu kin t nhiên khu vc nghiên cu 20 2.2.2 Điu kin kinh t xã hi ca khu vc nghiên cu 25 Chương 3: MC TIÊU, NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 30 3.1Mc tiêu nghiên cu 30 3.2Ni dung nghiên cu: 31 3.3Phương pháp nghiên cu: 32
6. v 3.3.1 Phương pháp nghiên cu chung: 32 3.3.2 Phương pháp nghiên cu c th 32 Chương 4: KT QA NGHIÊN CU VÀ THO LUN 36 4.1Đánh gía tin trình và hiu qu GĐGR cho h gia đình ti xã Ea Kao. 36 4.1.1 Tình hình trin khai GĐGR ti xã Ea Kao 36 4.1.2 Phân tích, đánh gía tin trình GĐGR 38 4.1.3 Nhng thay đi v tài nguyên rng và li ích t rng đưc giao 45 4.2Phân tích, đánh giá hin trng s dng đt và rng sau khi GĐGR qua các giai đon. 52 4.2.1 Quá trình bin đng s dng đt ca xã giai đon 1997 2007 52 4.2.2 Phân tích hin trng s dng đt, rng năm 2007 60 4.3Hiu qu s dng đt sau khi giao đt giao rng 62 4.3.1 Phân tích hiu qu s dng đt 62 4.3.2 Đc đim tính cht đt dưi các mơ hình s dng đt 71 4.4Đ xut gii pháp ci tin GĐGR và s dng tài nguyên đt, rng cĩ hiu qu 77 KT LUN VÀ Đ NGH 80 TÀI LIU THAM KHO 83
7. vi DANH MC CÁC CH VIT TT Tên vit tt Nguyên nghĩa GCNQSDĐ Giy chng nhn quyn s dng đt GĐGR Giao đt giao rng KNKL Khuyn nơng, khuyn lâm LNXH Lâm nghip xã hi NLKH Nơng lâm kt hp NN & PTNT Nơng nghip và phát trin nơng thơn PRA Đánh giá nơng thơn cĩ s tham gia QLBVR Qun lý bo v rng TP. BMT Thành ph Buơn Ma Thut TN & MT Tài nguyên và mơi trưng SWOT Đim mnh – Đim yu Cơ hi Thách thc UBND y ban nhân dân
8. vii DANH MC CÁC BNG Trang Bng 2.1. Mt s yu t khí hu ca TP.BMT năm 2008 21 Bng 4.1. Tĩm tt s tham gia ca ngưi dân trong tin trình GĐGR 38 Bng 4.2: Kt qu phân tích SWOT: 39 Bng 4.3.Kt qu phân tích s thay đi các loi li ích vt cht t rng đưc giao 46 Bng 4.4. Các nhân t nh hưng ti s thay đi tài nguyên rng 50 Bng 4.5. Bin đng tài nguyên đt đai, tài nguyên rng xã Ea Kao, Thành ph Buơn Ma Thut. 52 Bng 4.6. Hin trng s dng đt năm 2007 60 Bng 4.7. Đánh giá cho đim theo 4 nhân t mơi trưng, sinh trưng, xã hi và kinh t ca 3 mơ hình Nơng lâm kt hp 68 Bng 4.8. Mt s ch tiêu lý hố tính ca đt 71
9. viii DANH MC CÁC HÌNH Trang Hình 2.1. Bn đ khu vc nghiên cu 20 Hình 2.2. Biu đ din bin nhit đ và đ m ca Tp. BMT năm 2008 22 Hình 2.3. Biu đ din bin lưng bc hơi, lưng mưa và s gi nng ca Tp. BMT năm 2008 23 Hình 4.1. Kt qu đánh giá s thay đi tài nguyên rng đa phương 45 Hình 4.2. Phân b li ích t rng đưc giao theo hai nhĩm h 50 Hình4.3. Bn đ hin trng rng xã Ea Kao năm 1997 54 Hình 4.4. Bn đ hin trng rng và đt rng xã Ea Kao năm 2002 55 Hình 4.5. Bn đ hin trng rng và đt rng xã Ea Kao năm 2007 56 Hình 4.6. Thay đi s dng đt xã Ea Kao trong thi gian 10 năm 57 Hình 4.7. Thay đi s dng đt năm 2002 và 2007 so vi năm 1997 57 Hình 4.8 Biu đ hin trng s dng đt xã Ea Kao năm 2007 61 Hình 4.9. Sơ đ lát ct th hin thc trng canh tác nơng lâm nghip khu vc đã giao rng và đt rng 65 Hình 4.10. % đim ca 4 ch tiêu mơi trưng, sinh trưng, xã hi và kinh t ca 3 mơ hình Nơng lâm kt hp 70
10. Formatted: 1- Tieu de
11. 1 ĐT VN Đ Tài nguyên rng và đt rng là ngun tài nguyên quan trng cĩ vai trị to Formatted: Indent: First line: 0.2", Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: ln đi vi con ngưi và mi s sng trên trái đt. Vic s dng tài nguyên Multiple 1.45 li rng và đt rng hp lý cĩ hiu qu và lâu bn đang là vn đ quan tâm hàng đu ca mi quc gia. Trong nhng năm gn đây đã xut hin nhiu thiên tai như lũ lt, hn hán, nhit đ trái đt nĩng lên, hiu ng nhà kính, nh hưng nghiêm trng đn đi sng kinh t xã hi ca con ngưi. T đĩ con ngưi mi bt đu nhn thc đưc vic cht phá rng ba bãi, s dng đt khơng đúng mc đích, là nguyên nhân chính gây nên nhng thiên tai đĩ. Chính vì vy, hin nay vic s dng hp lý và bn vng tài nguyên thiên nhiên, cũng như vic xây dng mt nn nơng nghip bn vng khơng cịn là trách nhim ca mt quc gia nào mà nĩ là trách nhim chung cho tt c các nưc trên th gii. Vn đ xã hi hĩa ngh rng đã đưc Đng và Nhà nưc ta quan tâm t nhng năm cui th k 20. Trong đĩ gii pháp giao đt giao rng (GĐGR) gĩp phn nâng cao hiu qu qun lý tài nguyên rng và đt rng. Nhà nưc đã ban hành nhiu chính sách GĐGR cho t chc, h gia đình, cá nhân s dng n đnh lâu dài vào mc đích sn xut nơng, lâm nghip. Mc đích làm cho ngưi dân min núi cĩ th sng bng ngh rng, vic qun lý tài nguyên rng và đt rng đưc tồn th xã hi cùng cĩ trách nhim tham gia nhm phát trin kinh t xã hi và bo v mơi trưng sinh thái. Vùng Tây Nguyên cĩ ngun tài nguyên rng và đt rng giàu tim năng, cĩ th phát trin sn xut nơng lâm nghip theo hưng sn xut hàng hố, quy mơ ln cĩ sc cnh tranh cao. Tuy nhiên, quá trình sn xut đng bào dân tc Tây Nguyên vi tp quán lc hu cht phá rng làm nương ry, phương thc canh tác du canh du cư, bên cnh đĩ tình trng phát trin cây cơng nghip tràn lan khơng theo quy hoch làm cho tài nguyên rng và đt rng ngày mt cn kit, suy thối tài nguyên đt.
12. 2 Thành ph Buơn Ma Thut (TP.BMT) cĩ tng din tích t nhiên 37.718ha, din tích rng và đt rng 2.028,61 ha chim 5,3 % din tích t nhiên. Trong đĩ cĩ 831,13 ha rng, chim 2,2 % din tích t nhiên, đt trng đi trc 1.197 ha chim 3,2% din tích t nhiên. Trong đĩ xã Ea Kao din tích rng và đt rng 718 ha, chim 14,8 % din tích t nhiên; đt cĩ rng 268,6 ha chim 5,56% din tích đt t nhiên. Din tích rng xã Ea Kao là đu ngun ca h Ea Kao và h Buơn Bơng cung cp nưc sinh hot và sn xut trên đa bàn và các xã phưng phía tây nam ca Thành ph, nên cĩ vai trị quan trng bo v mơi trưng sinh thái ca xã và TP.BMT. Trong nhng năm qua UBND tnh Đăk Lăk và TP.BMT quan tâm đu tư phát trin kinh t xã hi cho xã Ea Kao là xã đa s đng bào dân tc ti ch và phía bc vào sinh sng nên đi sng gp nhiu khĩ khăn. Trong đĩ cĩ đu tư nhân lc và kinh phí cho cơng tác giao đt giao rng cho nhân dân qun lý và sn xut nơng lâm kt hp, đ phát trin kinh t xã hi ca vùng nơng thơn và bo v mơi trưng sinh thái ca TP.BMT. Tuy vy, chính quyn xã cũng như phn ln h gia đình nhn rng và đt rng cịn lúng túng trong qun lý bo v tài nguyên rng, chưa ch đng trong sn xut kinh doanh nên khơng phát huy đưc hiu qu ca rng và đt rng đưc giao. Do đĩ, đi sng ca nhân dân sau khi nhn đt nhn rng vn cịn khĩ khăn, vic qun lý s dng rng và đt rng hiu qu chưa cao. Đ gĩp phn khc phc nhng hn ch trên đng thi cĩ bin pháp s dng hiu qu tài nguyên rng và đt rng đa phương, chúng tơi thc hin đ tài: “Đánh giá hiu qu s dng đt sau khi giao đt giao rng xã Ea Kao, Thành ph Buơn Ma Thut, Tnh Đăk Lăk giai đon 1997 – 2007”. Đ tài thc hin nhm giúp các h gia đình nhn thc rõ quyn li, vai trị, trách nhim và cĩ gii pháp s dng đt trong sn xut kinh doanh rng cĩ hiu qu. Bên cnh đĩ giúp chính quyn đa phương nâng cao hiu qu qun lý s dng tài nguyên rng và đt rng trên đa bàn.
13. 3 Chương 1: T
14. 4 TNG QUAN VN Đ NGHIÊN CU 1.1 S dng đt bn vng và thc tin qun lý s dng đt: Hin nay cơng tác đánh giá đt đưc thc hin trên nhiu quc gia và tr Formatted: Indent: First line: 0.2", Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: 1.5 thành mt khâu quan trng trong các hot đng đánh giá tài nguyên hay quy lines, Tab stops: 0", List tab hoch s dng đt (theo FAO, Guidenlines for Land Use Planning, 1994). Th hin trên 3 ni dung:
    Đáp ng đưc mc đích kinh t trưc mt cũng như lâu dài ca ngưi dân. Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: 1.5 lines, Bulleted + Level: 1 +
    n đnh v mt xã hi, văn hĩa. Aligned at: 0.25" + Indent at: 0.5"
    Đm bo mơi trưng sinh thái bn vng. Các loi hình s dng đt hin ti đưc xem xét và đánh giá theo 3 yêu cu Formatted: Indent: First line: 0.2", Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: 1.5 trên. T đĩ xác đnh loi hình s dng đt nào bn vng và mc đ bn vng lines, Tab stops: 0", List tab khía cnh nào. Điu này là mt căn c giúp cho vic đnh hưng phát trin nơng nghip tng vùng sinh thái và tồn quc [24] Phát trin bn vng phi đm bo s dng đúng mc và n đnh các ngun tài nguyên thiên nhiên và bo v đưc mơi trưng sng. Đĩ khơng ch là s phát trin v kinh t văn hố xã hi mt cách vng chc nh vào khoa hc cơng ngh tiên tin, mà cịn đm bo n đnh, và ci thin nhng điu kin t nhiên mà con ngưi đang sng. Vic qun lý bo v và xây dng chin lưc phát trin lâm nghip các quc gia cĩ nhiu chuyn bin theo hưng: Chuyn mc tiêu qun lý, t s dng rng sn xut g là ch yu sang thc hin mc tiêu s dng rng kt hp c ba li ích: Kinh t Xã hi Mơi trưng, chú trng nhiu hơn đn mc tiêu phát huy tác dng mơi trưng sinh thái. Phân cp qun lý Nhà nưc v tài nguyên rng t Trung ương xung cp đa phương và cơ s.
15. 5 Đy mnh GĐGR cho các h nơng dân và cng đng, gim bt s can thip ca Nhà nưc, đ to điu kin cho vic qun lý, phát trin rng năng đng hơn, hiu qu hơn. Khuyn khích s tham gia ca cng đng đa phương vào cơng tác qun lý rng, theo hình thc: Liên kt qun lý rng; phát trin các chương trình lâm nghip cng đng; các chương trình bo tn thiên nhiên. 1.2 Tng quan vn đ nghiên cu trên th gii và Vit nam: 1.2.1 Trên th gii Formatted: Indent: Left: 0", Hanging: 0.3", Tab stops: Not at 0" Bn vng nĩi chung và v đt đai nĩi riêng đã đưc các nhà khoa hc trong nưc và trên th gii quan tâm. Tùy theo cách nhìn nhn v qun lý và s dng đt sao cho hp lý đã đưc nhiu tác gi khác nhau đ cp ti nhng mc đ rng hp khác nhau. Vic đưa ra mt khái nim thng nht là mt điu rt khĩ thc hin. Chúng ta bit rng vic qun lý s dng và phát trin tài nguyên thiên nhiên tích qua các khái nim cho thy cĩ nhng đim ging nhau, đĩ là da trên quan đim v s phát trin bn vng thì các hot đng cĩ liên quan đn đt đai phi đưc xem xét mt cách tồn din và đng thi nhm đm bo lâu dài và bn vng. Nhng ni dung ch yu thưng đưc chú ý là các yu t v mt kinh t, bo v mơi trưng, bo v các h sinh thái đa dng sinh hc và các đt đim v mt xã hi và nhân văn. Quá trình phát trin ca vic qun lý s dng đt trên th gii luơn gn lin vi lch s phát trin ca xã hi lồi ngưi. Sau đây là nhng minh chng cho s phát trin này: Quá trình phát trin và tn ti ca xã hi lồi ngưi cĩ liên quan mt thit Formatted: Indent: First line: 0.2", Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: 1.5 đn các ngun tài nguyên thiên nhiên như đt, nưc, khơng khí, khống sn, lines, Tab stops: 0", List tab đng thc vt. Trong đĩ, cĩ th nĩi rng đt cĩ vai trị rt ln đi vi sn xut Nơng Lâm nghip nĩi riêng và đi vi các ngành kinh t nĩi chung.
16. 6 Thi kỳ Cng sn nguyên thy, lồi ngưi sng ch yu bng cách hái qu chưa sn xut nên chưa cĩ nhn xét v đt. Đn thi kỳ Nơng nơ đã cĩ hot đng sn xut nên đã cĩ nhn xét và kinh nghim sn xut. thi kỳ Phong kin do tư tưng tơn giáo thng tr nên khoa hc v đt cĩ phát trin nhưng cịn chm. Bt đu t th k XIX nhiu cơng trình nghiên cu v đt đưc ra đi [20]. T nhng năm 70 ca th k 20, các nhà khoa hc ca Trung tâm phát trin đi sng nơng thơn Basptit Minđanao Philippiness tng hp, hồn thin và phát trin mơ hình k thut canh tác trên đt dc SALT (Sloping Agricultural Land Technology) [19]. Tri qua mt thi gian dài nghiên cu và hồn thin đn năm 1992 các nhà Khoa hc đã cho ra đi 4 mơ hình tng hp v k thut canh tác Nơng nghip bn vng trên đt dc và đưc các T chc quc t ghi nhn, đĩ là các mơ hình SALT1, SALT2, SALT3 và SALT4 . Mơ hình SALT1 (Sloping Agricultural Land Technology) đây là mơ hình tng hp da trên cơ s các bin pháp bo v đt vi sn xut lương thc. K thut canh tác nơng nghip trên đt dc vi cơ cu 25% cây lâm nghip +25% cây lưu niên (nơng nghip) + 50% cây nơng nghip hàng năm . Mơ hình SALT2 (Simple Agro–Livestock Technology), đây là mơ hình kinh t Nơng Lâm Súc kt hp đơn gin vi cơ cu 40% cho nơng nghip + 20% lâm nghip + 20% chăn nuơi + 20% làm nhà và chung tri. Mơ hình SALT3 (Sustainable AgroForest land Technology) là mơ hình k thut canh tác Nơng Lâm kt hp bn vng. Cơ cu s dng đt là 40% nơng nghip + 60% lâm nghip, mơ hình này địi hi đu tư cao c v ngun lc và vn ling cũng như s hiu bit . Mơ hình SALT4 (Small Agrofruit Likelihood Technology), đây là mơ hình k thut sn xut Nơng Lâm nghip vi cây ăn qu kt hp vi quy mơ nh. Cơ cu s dng đt dành cho lâm nghip là 60% dành cho nơng nghip 15%
17. 7 và dành cho cây ăn qu là 25%. Đây là mơ hình địi hi phi đu tư cao ngun lc, vn ling cũng như kin thc, k năng và kinh nghim. Khi tài nguyên rng nhiu quc gia đã b gim sút mt cách nghiêm trng, mơi trưng sinh thái và cuc sng ca đng bào min núi và h lưu b đe da, phương thc qun lý tp trung như trưc đây khơng cịn thích hp na, ngưi ta đã tìm mi cách đ cu vãn tình trng suy thối tài nguyên rng thơng qua vic ban b mt s chính sách nhm đng viên và thu hút ngưi dân tham gia qun lý và s dng tài nguyên rng. Phương thc qun lý rng cng đng (Lâm nghip cng đng) xut hin đu tiên n đ và dn dn chuyn thành các hình thc qun lý khác nhau như lâm nghip trang tri, lâm nghip xã hi (NêPan, Thái Lan, Philippin ). Hin nay các nưc đang phát trin khi sn xut nơng, lâm nghip cịn chim v trí quan trng đi vi ngưi dân nơng thơn min núi, thì qun lý rng theo phương thc phát trin lâm nghip xã hi s là mt hình thc mang tính cht bn vng nht c v phương din kinh t, xã hi ln mơi trưng sinh thái [37]. Thái Lan, trong 2 thp k qua đã thc hin d án phát trin làng Lâm nghip (Forest Village) vùng đơng Bc, mc tiêu ca d án làng Lâm nghip là: Gii quyt n đnh vn đ kinh t xã hi đi vi ngưi du canh thơng qua vic s dng đt, sn xut lương thc, cht đt và các nhu cu khác; Thc hin k hoch đnh cư t nguyn trên cơ s xây dng các cơ s h tng, dch v xã hi và giúp đ ngưi dân phát trin sn xut [3]. Philippine trong chương trình lâm nghip xã hi tng hp, Chính ph giao quyn qun lý s dng đt lâm nghip cho cá nhân, các hi qun chúng và cng đng đa phương trong 25 năm (và sau đĩ gia hn thêm 25 năm) thit lp rng cng đng và giao cho nhĩm h qun lý. Ngưi đưc giao đt phi cĩ k hoch trng rng, nu đưc giao dưi 300 ha thì năm đu phi trng
18. 8 40% din tích, 5 năm sau phi trng đưc 70% và sau 7 năm hồn thành trng rng trên din tích đưc giao [25]. n Đ, khi chính sách Lâm nghip quc gia đưc thơng qua năm 1988 thì các cng đng lâm nghip đưc khuyn khích t xác đnh v trí ca mình trong vic phát trin và bo v các khu rng mà h cĩ nhng quyn li đĩ. Trong các năm 1988, 1989 bang Orissa và Tây Bengal đã thơng qua các hưng dn v vic chuyn giao quyn qun lý mt phn rng cơng cng cho các cng đng lâm nghip [25]. Nhng kinh nghim mt s nưc khác nhau như: Nam Triu Tiên, Thái Lan, đu cĩ xu hưng chung là cho phép mt nhĩm ngưi các đa phương cĩ nhiu rng quyn s dng các li ích t rng và quy đnh rõ trách nhim ca h tương xng vi li ích đưc hưng. Thơng thưng các nưc chú ý tăng cưng quyn s dng g, ci, thc ăn gia súc cn thit đ ngưi dân cĩ th t cung t cp cho nhu cu ca mình, to điu kin cho h cĩ thêm thu nhp t rng và điu kin thuê nhân cơng đa phương đm bo quyn s dng đt canh tác, tăng cưng s h tr ca chính ph. Gn đây t chc nơng nghip và lương thc ca Liên hip quc FAO (Food Formatted: Indent: First line: 0.2", Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: 1.5 Agricultural Organization) đang cho áp dng mt ch đ canh tác hp lý trên lines, Tab stops: 0", List tab đt dc theo h thng nơng lâm kt hp. Theo hưng này vic trng cây nơng nghip (hoa màu, lương thc), cây cơng nghip, cây ăn qu, cây rng và phát trin chăn nuơi trên cùng mt vt đt dc phù hp vi điu kin sinh thái và cho hiu qu kinh t cao rt đưc chú trng Châu Á và các vùng đang phát trin [25]. 1.2.2 Trong nưc Cũng như các nưc đang phát trin khác, Vit Nam đã và đang đi mt vi Formatted: Font color: Auto, French (France) áp lc tăng dân s cũng như nhu cu lương thc, vic duy trì và m rng din tích đt nơng nghip nưc ta là mt nhu cu cp bách, nhưng đng thi cũng
19. 9 phi cĩ chin lưc s dng đt hp lý đ ngăn chn suy thối tài nguyên đt đai. Vi nhu cu đĩ, cơng tác điu tra, đánh giá kh năng s dng tài nguyên đt nưc ta đã đưc thc hin t rt sm. T năm 1945 đn nay, hàng lot cơng trình nghiên cu ca các nhà khoa hc ca nhiu th h ni tip nhau c 2 min Nam Bc. Nhng nghiên cu này khơng nhng làm sáng t các đc đim và tính cht ca tài nguyên đt các vùng lãnh th, mà cịn đưa ra nhng phương hưng s dng và khai thác hp lý tim năng đt nơng lâm nghip. Ch trương giao đt giao rng Vit Nam đã đưc Đng và Nhà nưc ta đ ra và thc hin t năm 1968. Qua mi giai đon phát trin, Nhà nưc li cĩ nhng điu chnh, b sung kp thi cho phù hp vi thc t. Vì vy vic giao đt giao rng trong tng giai đon cũng cĩ s khác nhau v phm vi, quy mơ mc đ và kt qu đt đưc. Vi đi tưng rng và đt rng thì nhng thay đi thc s bt đu t khi cĩ Quyt đnh 179/CTHĐBT ngày 12/11/1968 ca Ch tch Hi đng B trưng: “ V mt s chính sách đi vi hp tác xã cĩ kinh doanh ngh rng ”. Trong thi kỳ này ch cĩ hai thành phn kinh t: Quc doanh và hp tác xã; trong lâm nghip là quc doanh và hp tác xã cĩ kinh doanh ngh rng, trong nơng nghip là hp tác xã nơng nghip. Hai thành phn kinh t này cùng thc hin chính sách k hoch hố tp trung cp phát giao np và cơ ch th trưng cĩ t chc. Đây là thi kỳ phát trin kinh t k hoch hố tp trung trên cơ s quc doanh và hp tác xã. Đt nơng nghip, Lâm nghip đưc giao cho hai thành phn kinh t cơ bn: Quc doanh và hp tác xã, chưa giao đt cho h gia đình [19]. Đu nhng năm 1980 là thi kỳ Nhà nưc đang nghiên cu ci cách qun lý kinh t trong nơng nghip và ci tin qun lý hp tác xã nhm đm bo phát trin sn xut nâng cao hiu qu kinh t trong lâm nghip, đĩ là Quyt đnh 184/HĐBT ngày 6111982 ca Ch tch Hi đng B trưng “ V đy mnh giao đt giao rng cho tp th và cá nhân trng cây gây rng”
20. 10 T sau Đi hi Đng tồn quc ln th VI (1986), Đng và Nhà nưc ch trương đi mi nn kinh t t cơ ch tp trung bao cp sang nn kinh t th trưng nhiu thành phn, phát trin kinh t hàng hố gn vi kinh t th trưng theo đnh hưng xã hi ch nghĩa dưi s qun lý ca Nhà nưc chú trng phát trin kinh t h gia đình, coi kinh t h gia đình là đơn v kinh t cơ bn t ch. Thơng tư liên b s 01/TT/LB ca B Lâm nghip và Tng cc qun lý rung đt ngày 6/2/1991 hưng dn vic giao rng cho các t chc, cá nhân đ s dng vào mc đích lâm nghip. Quyt đnh s 327/CTHĐBT ngày 15/9/1992 ca Ch tch Hi đng B trưng v mt s ch trương, chính sách s dng đt trng, đi núi trc, rng bãi bi ven bin và mt nưc. Trong đĩ ban hành chính sách đu tư h tr 40% tng vn đu tư dành cho các h gia đình vay khơng tính lãi sut, vic hồn tr vn vay bt đu t khi cĩ sn phm. Ngày 22/7/1992 Ch tch Hi đng B trưng ra quyt đnh s 264/CT v chính sách khuyn khích đu tư phát trin rng quyt đnh này gii quyt khĩ khăn v vn cho nhân dân gây trng cây lâm nghip vùng đnh canh đnh cư, Nhà nưc h tr vay vn khơng ly lãi và cũng t đây ngành lâm nghip đã cùng vi các đa phương vn dng và thc hin giao đt giao rng đn các h nơng dân, cơng nhân trong lâm trưng cũng đưc giao khốn rng và đt rng [19]. nhng nơi thc hin đúng chính sách giao đt giao rng, thì rng đã cĩ ch thc s khơng cịn tình trng ch rng chung chung mà thc cht là vơ ch. Vì th ngưi nơng dân đã yên tâm đu tư vào vic kinh doanh rng và ci to đt đai. Nhiu nơi đã cĩ sn phm hàng hố, din tích đt trng, đi núi trc đưc đưa vào khai thác s dng ngày càng tăng, nhiu mơ hình sn xut theo phương thc Nơng lâm kt hp, làm vưn rng, trang tri đã khá ph bin nhiu đa phương. Qua nhn đt, nhn rng đi sng ca ngưi dân đã dn đưc nâng lên rõ rt, đĩ là nhng tin b bưc đu đáng khích l ca cơng tác giao đt giao rng trong giai đon này, làm
21. 11 tin đ cho chuyn hưng ngành lâm nghip, t lâm nghip quc doanh, sang lâm nghip xã hi. Lut đt đai năm 1993 đưc Quc hi thơng qua ngày 14/7/1993 và cĩ hiu lc t ngày 15/10/1993 và lut điu chnh, b sung mt s điu ca lut đt đai năm 1998, năm 2001. Tip theo đĩ chính ph ban hành Ngh đnh s 64/CP(1993) v giao đt nơng nghip và Ngh đnh s 02/CP(1994) v giao đt lâm nghip, quyt đnh s 202/TTg (1994) v khốn bo v rng, ngành lâm nghip đã cĩ thơng tư hưng dn s 06LN/KL (1994) v giao đt lâm nghip. Ngh đnh s 01/CP ngày 1/11/1995 v giao khốn và s dng vào mc đích nơng lâm nghip và nuơi trng thu sn, trong các doanh nghip Nhà nưc. Quyt đnh 661/QĐTTg ngày 2971998 v chương trình trng mi 5 triu ha rng. Ngh đnh s 163/CP ngày 16111999 thay th cho ngh đnh 02/CP (1994) v giao đt, cho thuê đt lâm nghip cho t chc, h gia đình, cá nhân s dng n đnh lâu dài vào mc đích lâm nghip. Giai đon này Đng và Nhà nưc ta đã cĩ nhng thay đi ln trong qun lý rng và đt rng, Nhà nưc đã ban hành các ch trương chính sách v đt đai nhm trin khai thc hin tt cơng tác giao đt giao rng. T năm 2003 đn nay, Đng và Nhà nưc tip tc cĩ nhng điu chnh Lut đt đai năm 2003 thay th lut đt đai năm1993; Lut Bo v và Phát trin rng năm 2004 thay th Lut Bo v và Phát trin rng năm 1991; Ngh đnh s 181/2004/NĐCP ngày 29/10/2004 ca Chính ph v vic hưng dn thi hành Lut Đt đai 2003; Ngh đnh s 23/2006/NĐCP ngày 03/3/2006 ca Chính ph v vic hưng dn thi hành Lut Bo v và phát trin rng 2004; Thơng tư liên tch s 80/2003/TTLT/BNNBTC ngày 03/9/2003 ca B Nơng nghip và PTNT, B Tài chính v quyn hưng li, nghĩa v ca h gia đình, cá nhân đưc giao, đưc thuê, nhn khốn rng và đt lâm nghip; Thơng tư s 38/2007/TTBNN ngày 25/4/2007 ca B Nơng nghip và Phát
22. 12 trin nơng thơn v Hưng dn trình t, th tc giao rng, cho thuê rng, thu hi rng cho t chc, h gia đình, cá nhân và cng đng dân cư. Ch trương xã hi hố cơng tác bo v và phát trin rng đang đưc đy mnh, đây là bưc chuyn bin căn bn trong cơng tác qun lý, bo v và phát trin rng, làm cho rng cĩ ch thc s, gn quyn li vi trách nhim, to điu kin đ ngưi dân bo v đưc rng, yên tâm qun lý, đu tư phát trin rng trên din tích rng đưc giao. Cơng tác bo v và phát trin rng đã nhn đưc s quan tâm ca Chính ph, các b, ngành và chính quyn các cp, cĩ nhiu chính sách ưu tiên, h tr cho ngưi làm ngh rng và đng bào các dân tc min núi đã đưc ban hành, vì th đi sng ca ngưi dân đưc ci thin, nhn thc đưc nâng cao. Phn ln các din tích rng đã đưc giao cho các ch qun lý, s dng, nhưng thc t cơng tác giao rng, cho thuê rng cịn cĩ nhng hn ch sau: T l din tích rng do các doanh nghip Nhà nưc, UBND các cp qun lý chim khong 45%, trong khi đĩ t l din tích rng giao cho các h gia đình, cá nhân thp (23%), làm gim hiu qu xã hi ca chính sách giao rng, cho thuê rng ca Nhà nưc và chưa huy đng đưc ngun lc to ln trong dân. Nhiu nơi din tích rng giao cho ch rng và ngưi dân chưa xác đnh c th trên bn đ và thc đa; h sơ giao đt, giao rng thiu nht quán, qun lý khơng cht ch và khơng đng b. Cĩ nhng din tích rng và đt lâm nghip đưc giao, qun lý đã b chuyn đi mc đích khác nhưng khơng b x lý. Din tích rng cĩ ch thc s rt thp, dn đn tình trng rng chưa đưc bo v, qun lý và s dng cĩ hiu qu. Qua đánh giá ca mt s đa phương hiu qu sau giao rng ch đt 20% 30%. Nhiu doanh nghip Nhà
23. 13 nưc qun lý din tích rng ln nhưng khơng cĩ kh năng kinh doanh và chưa đưc to điu kin đ sn xut kinh doanh cĩ hiu qu các din tích rng đưc giao; các din tích rng do UBND các cp qun lý cơ bn vn trong tình trng khơng ch hoc khơng đưc bo v, qun lý tt; nhiu din tích rng giao cho các h gia đình, cá nhân chưa phát huy hiu qu kinh t, ngưi dân vn chưa sng đưc bng ngh rng. Nhng hn ch nĩi trên phát sinh t mt s nguyên nhân ch yu sau: Nhn thc ca mt b phn cán b và lãnh đo UBND các cp v cơng tác giao rng cịn hn ch, chưa quán trit đúng ch trương v giao đt, giao rng ca Đng, Nhà nưc, vn cịn tư tưng cho rng rng là tài nguyên quc gia, nu giao rng cho mi thành phn kinh t s khĩ qun lý và mt rng, vì vy cĩ biu hin né tránh và ít quan tâm đn cơng tác này; Cơng tác giao rng, cho thuê rng qua các thi kỳ đưc thc hin khác nhau, khơng theo mt h thng thng nht và nht quán. Chính sách, quy đnh ca Nhà nưc v giao rng, cho thuê rng, trách nhim và quyn hưng li ca các ch rng vn ch mang tính đnh hưng, thiu c th nên các đa phương rt lúng túng trong trin khai thc hin; Các chính sách v giao đt, cho thuê đt lâm nghip, s dng rng, quyn hưng li cịn thiu thng nht. Chưa xác đnh rõ ràng các đi tưng rng đ giao, cho thuê rng, thiu các chính sách h tr các ch rng, đc bit là các cng đng, h gia đình, cá nhân trong qun lý, kinh doanh ngh rng; Cơng tác t chc trin khai thc hin vic giao rng, cho thuê rng ca các ngành, các cp chm, kém hiu qu. Vic cp giy chng nhn quyn s dng đt, s dng rng cịn chm và thiu đng b. Phân cơng, phân cp trách nhim cịn chng chéo, khơng rõ ràng và
24. 14 thiu thng nht. Cĩ thi kỳ Chính ph, UBND các cp, doanh nghip Nhà nưc đu tham gia vào vic giao rng, cho thuê rng; Năng lc v t chc qun lý và chuyên mơn k thut ca các cơ quan Nhà nưc các cp, đc bit là cp cơ s v giao rng, cho thuê rng rt hn ch. Điu tra, quy hoch các loi rng và đánh giá cht lưng rng đ làm cơ s cho vic giao rng, cho thuê rng chưa đáp ng đưc yêu cu. Cơng tác ph bin, tuyên truyn, giáo dc pháp lut và cơ ch chính sách v lâm nghip cịn hn ch và chưa thc s cĩ hiu qu. Ngưi dân, nht là vùng sâu, vùng xa chưa tích cc tham gia nhn rng, cũng như qun lý và s dng cĩ hiu qu din tích rng đưc giao; Vic giám sát, theo dõi, đánh giá hiu qu cơng tác giao rng, cho thuê rng, s dng rng sau khi giao, cho thuê chưa đưc làm thưng xuyên. Giao đt lâm nghip là ch trương ln ca Đng và Nhà nưc nhm to ra s chuyn đi cơ cu kinh t xã hi trong nơng nghip, nơng thơn, tng bưc nâng cao đi sng cho đng bào các dân tc min núi, xây dng nơng thơn mi. Trong khi đĩ nưc ta, đt dc chim khong 70% tng din tích đt t nhiên, nghiên cu và tng hp các kt qu nghiên cu vic s dng đt trung du và min núi Vit Nam, Bùi Quang Ton (1991) đã nêu ra 3 khĩ khăn ln nht cho vic phát trin h thng canh tác trên đt dc là: Xĩi mịn ra trơi, khơ hn đt và c di Nguyn Quang M (1985) và nhiu tác gi khác cũng cho rng, trong điu kin ca Vit Nam bin pháp chng xĩi mịn hu hiu và r tin nht là bin pháp ph xanh. H cho rng: ‘‘Vic b trí cây trng thành băng gia cây hng năm và cây lâu năm luân phiên gia các băng và trng xen, trng gi s to mt tán che ti đa, nhiu tng, hn ch đưc sc
25. 15 cơng phá trc tip ca ht mưa”. Đĩ là cơ s lý lun vng chc nht ca h thng Nơng – Lâm kt hp trên đt dc. Tình hình nghiên cu các mơ hình LNXH Vit Nam : Formatted: Indent: First line: 0.2", Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: 1.5 Phùng Ngc Lan (1995) cho rng các vùng sinh thái khác nhau cĩ nhng lines, Tab stops: 0", List tab Formatted: Font: Bold, German (Germany) ni dung khác nhau v LNXH, trong đĩ bo v rng và trng cây gây rng là mt trong nhng mc tiêu quan trng ca LNXH nhưng cơ cu cây trng và cách thc b trí cĩ th khác nhau. Phát trin kinh t h gia đình là mt trong nhng ni dung ch yu phát trin LNXH. Tính đa dng v nhân văn, tính khơng đng đu v phát trin các vùng địi hi chúng ta phi vn dng linh hot trong vic xây dng các mơ hình LNXH cho phù hp [19]. Xây dng mơ hình LNXH vùng đi núi cao: Phùng Ngc Lan (1996), đã xây dng các mơ hình LNXH vùng núi phía Bc Bc B theo dng RngRungVưnAoChungTh cơng m ngh. Các mơ hình đưc xây dng trên quan đim da vào ý thc t nguyn ca ngưi dân, ngưi dân xây dng, bo v và đưc hưng nhng li ích mà mình làm ra. S thành cơng ca mơ hình cịn phi k đn là đã bit gn kt gia h gia đình vi các cơ quan nghiên cu chuyn giao tin b k thut đ đưa nhanh các ging và k thut mi v lâm nghip như khoanh nuơi phc hi rng t nhiên, trng và làm giàu rng. Các mơ hình đã phát huy đưc hiu qu và đưc ngưi dân tha nhn. Trên quan đim tip cn cĩ s tham gia, Võ Đi Hi và Nguyn Thanh Formatted: Indent: First line: 0.2", Space After: 0 pt, Tab stops: 0", List tab Đm (1999), đã xây dng đưc 7 mơ hình LNXH 3 xã Minh Quang, Ba Tri và Cm lĩnh – huyn Ba Vì tnh Hà Tây. Các mơ hình đã đưa đưc ging cây Keo lai cĩ năng sut cao cho ngưi dân trên cơ s phát trin trng rng tp trung, phân tán trên đi và trong vưn h, mang li nhng li ích thit thc cho ngưi dân v kinh txã hi, nh đĩ mà đã thu hút đưc nhiu ngưi dân tham gia phát trin lâm nghip trên đa bàn.
26. 16 Nguyn Văn Chinh Vin khoa hc k thut nơng nghip Vit Nam đã Formatted: Indent: Left: 0", First line: 0.2", Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: tin hành điu tra phân tích mt s h thng trng trt cây cơng nghip lâu 1.5 lines, Tab stops: 0", List tab năm trên đt đi vùng Tây Nguyên và đã đưa ra đưc các bin pháp đ phát trin h thng cây cơng nghip lâu năm trên đt đi, làm cơ s đ khai thác hiu qu đt trng đi núi trc, đĩ là vic áp dng tng hp các bin pháp: Bin pháp đu tư, bin pháp sinh hc, bin pháp k thut và các bin pháp v cơ ch chính sách [4]. Nhìn chung cơng tác giao đt, cho thuê đt lâm nghip và cp giy chng nhn quyn s dng đt chưa gn kt vi cơng tác giao rng và các cơ ch hưng li, chính sách h tr đi kèm, vì vy hiu qu ca vic s dng rng và đt rng cịn rt thp, tài nguyên rng vn b suy gim và đi sng ca ngưi dân cũng khơng đưc ci thin. Mc tiêu ca Chin lưc phát trin lâm nghip Vit Nam là tip tc trin khai các bin pháp bo v cĩ hiu qu din tích tích rng hin cĩ và phát huy s dng ti đa li th ca rng, tim năng lao đng đa phương; bo v rng gn vi phát trin bn vng tài nguyên rng gĩp phn nâng đ che ph ca rng lên 43% vào năm 2010 và ci thin đi sng ngưi dân min núi, xây dng nơng thơn mi. Đ đt đưc mc tiêu trên cn phi tăng cưng cơng tác giao rng, cho thuê rng cho các thành phn kinh t đ phát trin sn xut và tăng ngun thu trong lâm nghip. Bên cnh đĩ, áp lc v dân s các vùng cĩ rng tăng nhanh, địi hi cao v đt và đt canh tác, nhng đi tưng này ch yu là nhng h nghèo, đi sng gp nhiu khĩ khăn, sinh k ch yu da vào phát nương làm ry, khai thác li dng tài nguyên rng. Trong khi đĩ din tích rng tăng đng nghĩa vi din tích các loi đt khác b thu hp, đây chính là s mt cân đi cn cĩ s điu chnh thơng qua vic giao rng, cho thuê rng cho các h gia đình và cá nhân các đa phương to nên cơ hi và đng lc đ ci thin đi sng cho ngưi dân. Vì vy chính sách GĐGR là gii pháp
27. 17 ln nhm gii quyt cơng ăn vic làm, thu hút ngưi dân min núi tham gia trng rng, bo v rng to điu kin rng đu cĩ ch thc s. Đăk Lăk là mt trong nhng tnh đu tiên ca Tây Nguyên tin hành GĐGR cho h gia đình, cá nhân s dng vào mc đích lâm nghip. Cũng như c nưc chin lưc phát trin lâm nghip Đăk Lăk theo hưng khuyn khích các thành phn kinh t khác nhau tham gia vào hot đng sn xut lâm nghip; các doanh nghip lâm nghip hin đang đưc t chc li, nhiu din tích rng và đt rng đã dn dn đưc giao, cho thuê đn các t chc kinh t khác: Cng đng, nhĩm h và h gia đình, cá nhân. Đưc s quan tâm S nơng nghip và phát trin nơng thơn, Thành y, HĐND Thành ph, UBND Thành ph quan tâm đu tư nhân lc và kinh phí giao đt giao rng. Các chính sách này đ cp rt xác thc đn vic thit lp quyn làm ch v đt đai đ ngưi nhn đt, nhn rng cĩ điu kin thun li cho quá trình t chc sn xut và đ nhà nưc thng nht qun lý đt đai. Tin trình GĐGR đưc vn dng rt gn vi phong tc tp quán, xã hi ca đa phương nên đưc thc hin đơn gin, đơn thun là GĐGR trên nn hin trng thc t. Tin trình GĐGR Buơn Ma Thut thành cơng s là cơ hi đ nhng năm ti s GĐGR nhiu hơn. Thơng qua các hình thc tham gia ca ngưi dân, nên chính sách đt đai ca Nhà nưc đã đưc trin khai khá đy đ cp xã và Thành ph, phn nào đưc ph cp đn tng ngưi dân thơn buơn. V đa bàn GĐGR: Trng tâm là xã đây thc s là hưng đi đúng vì đây cĩ lc lưng điu hành và lao đng mnh. Mt khác GĐGR trên đa bàn xã s tránh đưc tình trng giao theo kiu manh mún, giao đi giao li nhiu ln đi vi mi loi đt trên cùng mt đa bàn xã. Tin trình GĐGR hồn thành s là điu kin tt đ phát trin sn xut và đc bit rt thun li cho cơng tác qun lý bo v rng. Vic chn gn giao đt nương ry cùng vi đt lâm nghip và điu chnh theo quy hoch tng th
28. 18 ca xã cho các h là vic làm cn thit và đáp ng kp thi nguyn vng ca ngưi dân. 1.2.3 Tho lun vn đ nghiên cu Formatted: Indent: Left: 0", Hanging: 0.3", Tab stops: Not at 0" Tng quan v các nghiên cu trên th gii và trong nưc, chúng ta thy nn lâm nghip các nưc trong khu vc đu đã chuyn hưng sang LNXH t rt sm, đc trưng LNXH các nưc nĩi chung đu cĩ s khác bit v ni dung, phương thc hot đng, song đu cĩ nét chung là tp trung vào đi tưng h gia đình, vn đ giao đt giao rng, quyn s dng đt và ch đ hưng li, LNXH nưc ta trong thi gian qua đã thu đưc nhng thng li bưc đu và đã gĩp phn thit thc vào vic xây dng và phát trin tài nguyên rng. Các kt qu nghiên cu liên quan đn hiu qu s dng đt sau khi GĐGR trên th gii cũng như trong nưc, trên cơ s đã nghiên cu chúng tơi thc hin đ tài đánh giá cơng tác GĐGR ti xã Ea Kao, Thành ph Buơn Ma Thut tnh Đăk Lăk s là bưc kim nghim và qua thc t s phát hin nhng vưng mc, tn ti trong GĐGR. Đng thi s phát hin nhng đim bt cp trong chính sách đt đai, đc bit là chính sách trong vic chuyn mc đích s dng đt sang đt nơng nghip và chính sách qun lý, phân chia hưng li sau khi GĐGR. Vì vy nghiên cu đánh giá hiu qu s dng đt sau khi GĐGR trên đa bàn xã Ea Kao, Thành ph Buơn Ma Thut là ht sc cn thit làm cơ s cho vic trin khai m rng thc hin cơng tác GĐGR trên đa bàn. Formatted: Line spacing: Multiple 1.47 li, Tab stops: Not at 0.92"
29. 19 Chương 2: ĐI TƯNG VÀ ĐC ĐIM KHU VC NGHIÊN CU 2.1 Đi tưng phm vi nghiên cu: Đi tưng nghiên cu : Tình hình thay đi và s dng đt, rng sau khi GĐGR cho nhân dân ti xã Ea Kao TP.BMT Tnh Đăk lăk, giai đon 1997 2007. Phm vi nghiên cu: o• Đánh gía tin trình GĐGR đã thc hin trưc đây ti đa phương. Formatted: Line spacing: Multiple 1.47 li, Bulleted + Level: 1 + Aligned at: 0.55" + o• Tìm hiu mt s yu t t nhiên, kinh t xã hi nh hưng đn thc Indent at: 0.8" hin GĐGR và s dng đt, rng sau khi GĐGR xã Ea Kao TP.BMT. o• Do thi gian nghiên cu ngn nên vic đánh giá hiu qu s dng đt sau khi GĐGR mi ch dng li bưc đu, chưa đánh giá đưc mt cách đy đ và tồn din hiu qu kinh t, xã hi và mơi trưng.
30. 20 Formatted: Centered Hình 2.1. Bn đ khu vc nghiên cu Formatted: Hinh, Indent: First line: 0", Line spacing: single 2.2 2.3 2.2 Đc đim khu vc vc nghiên cu 2.3.1 2.2.1 Điu kin t nhiên khu vc nghiên cu Xã Ea Kao nm v phía Nam ca TP.BMT, cách trung tâm Thành ph Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: 1.5 lines khong 15km. Do đĩ các yu t khí hu, đa hình, đt đai th nhưng ca xã nh hưng ca khí hu TP.BMT. 2.3.1.1 2.2.1.1 V trí đa lý – ranh gii t nhiên Xã Eakao nm v phía nam ca TP.BMT cách trung tâm Thành ph Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt Buơn Ma Thut 15 km; Cĩ v trí đa lý như sau: Phía Bc giáp Phưng EaTam. Phía Đơng giáp xã Hịa Thng và huyn Cư Kuin Phía Nam giáp huyn Krơng Na. Phía Tây giáp xã Hịa Khánh và phưng Khánh Xuân. 2.3.1.2 2.2.1.2 Đa hình Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: 1.5 lines Đa hình ca xã khơng bng phng và tương đi phc tp, b chia ct nhiu bI sui và h, phía Đơng bc và Đơng nam cĩ đi núi lưn sĩng, đa hình thp dn v phía Tây nam ca xã. 2.3.1.3 2.2.1.3 Khí hu – thy văn Nm vùng Tây nguyên nên khí hu ca xã va chu s chi phi ca khí hu ca vùng nhit đi giĩ mùa và tính cht khí hu cao nguyên du mát. Song, chu nh hưng mnh nht ch yu vn là khí hu Tây Trưng sơn. Khí hu trong năm phân hĩa thành hai mùa rõ rt:
31. 21 Mùa mưa: bt đu t tháng 5 và kéo dài đn ht tháng 10, mùa này thưng tp trung 80 – 90% lưng mưa ca c năm, khí hu m và du mát. Mùa khơ: bt đu t tháng 11 đn tháng 4 năm sau, mùa này cĩ lưng mưa khơng đáng k, khí hu mát và lnh. Đc bit, mùa này cĩ giĩ Đơng Bc thi mnh, lưng bc hơi ln nên thưng gây ra khơ hn và cháy rng. Theo s liu thng kê ca trung tâm d báo Khí tưng thy văn tnh Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: Multiple 1.45 li Đăk Lăk năm 2008: Nhit đ khơng khí: Nhit đ khơng khí bình quân hàng năm khong 23,8 0C, trung bình các tháng trong năm khong 21 0C. S chênh lch nhit đ trung bình gia các tháng trong năm khơng nhiu, khong 2 30C đi vi tháng nĩng nht (tháng 4 &5) và lnh nht tháng 12, tháng 1. Lưng mưa: Tng lưng mưa khá ln, bình quân 1800 2000 mm/năm và tp trung ch yu vào mùa mưa, chim ti 85 90% lưng mưa c năm. Mưa tp trung theo mùa và phân b khơng đu gia các tháng trong năm đã nh hưng đn sn xut và đi sng nhân dân. Đ m khơng khí tương đi cao, trung bình 81,3 %, trong đĩ cao nht là tháng 8 (89%), thp nht là tháng 2 (72,7%). V lưng bc hơi: tng lưng bc hơi c năm là 1232,3 mm, trong đĩ tháng 2 cĩ lưng bc hơi cao nht (189,4 mm), thp nht là tháng 9 (46,1 mm), lưng nưc bc ch yu tp trung vào mùa khơ. Ch đ giĩ: giĩ thnh hành vào mùa khơ là giĩ Đơng Bc, vn tc trung bình là 3,4 m/s; mùa mưa cĩ giĩ Tây và Tây Nam vi vn tc trung bình là 2,4 m/s. V ch đ nng: tng s gi nng trong năm là 2.392,7 gi, trong đĩ cao nht là tháng 2 vi 267 gi và thp nht vào tháng 11 vi 127 gi. Bng 2.1. Mt s yu t khí hu ca TP.BMT năm 2008 Tháng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 0 Ttb ( C) 21.3 23.3 24.9 26 25.6 25.5 24.3 24 24.3 23,6 21.5 21.8
32. 22 Utb (%) 78.7 72.7 75.7 73 82 84.7 87.3 89 88.7 88.7 87 81.3 Bc hơi (mm) 156.5 189.4 164.6 183.8 105 69.8 59.2 50.3 46.1 47.5 53.4 106.7 Lưng mưa (mm) 1.7 0 61.4 61.3 155.6 170.6 194.9 626.7 541.9 128 141.5 0 Nng (h) 202.6 267 256.5 256 231.5 206.6 189.3 148.2 167.3 129.1 127 211.6 Ttb: Nhit đ tb Utb: Đ m trung bình 30.0 100.0 90.0 25.0 80.0 70.0 20.0 Ttb (oC) Ttb 60.0 Utb (%) 15.0 50.0 40.0 10.0 30.0 20.0 5.0 10.0 0.0 0.0 1 2 3 4 5 6Tháng 7 8 9 101112 Hình 2.2. Biu đ din bin nhit đ và đ m ca Tp. BMT năm 2008 Formatted: Hinh
33. 23 Lưng bc hơi Lưng mưa S gi nng 700.0 300 600.0 250 500.0 200 (h) (mm) 400.0 150 300.0 100 200.0 100.0 50 0.0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Tháng Hình 2.3. Biu đ din bin lưng bc hơi, lưng mưa và s gi nng Formatted: Hinh ca Tp. BMT năm 2008 2.3.1.4 2.2.1.4 Các ngun tài nguyên Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: 1.5 lines  Tài nguyên đt Formatted: Justified Theo kt qu điu tra th nhưng ĐakLak năm 1978 và kt qu điu tra Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt b sung chuyn đi tên loi đt theo h thng phân loi ca FAO UNESSCO năm 1995, trên đa bàn ca xã Ea Kao, TP.BMT cĩ các loi đt chính sau: • Đt nâu đ trên đá Bazan Là nhĩm đt cĩ đ phì cao, đ dày tng đt thưng ln hơn 100cm, kt Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt cu dng viên ht, đ xp cao, thành phn cơ gii nng, kh năng gi nưc và gi màu tt, thích hp cho cây trng dài ngày. • Đt nâu vàng trên đá Bazan Cĩ thành phn cơ gii, đt cĩ kt cu viên ht, tơi xp, thích hp vi Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt nhiu loi cây cơng nghip hàng năm và lâu năm.
34. 24 • Đt đ vàng trên đá phin sét Phân b đa hình ít dc, thành phn cơ gii nng, tng đt dày trên Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt 100cm, gi nưc tt, thích hp vi trng cây lâu năm. • Đt dc t thung lũng Phân b đa hình thp, thành phn cơ gii nh, tng đt dày, giàu Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt mùn, thích hp vi cây hàng năm.  Tài nguyên nưc Formatted: Justified Nhìn chung tài nguyên nưc trên đa bàn ca xã khá phong phú nhưng Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt chu nh hưng rt ln theo mùa trong năm. Tài nguyên nưc mt bao gm ngun nưc mưa t nhiên, nưc cha trong các h, sui, đp, đc bit xã cĩ h Ea Kao Do đa hình ca xã khá phc tp, thp trũng cc b nên các h, đp đưc xây dng khá nhiu. Đây là nơi cha mt ngun nưc mt vi tr lưng ln, cung cp cho sn xut và sinh hot. Tài nguyên nưc ngm trên đa bàn ca xã di dào v tr lưng và cht lưng nưc đm bo v sinh, đây cũng là điu kin thun li đ nhân dân khai thác s dng.  Tài nguyên rng, thm thc vt Formatted: Justified Do điu kin đa hình và đt đai ca xã thun li cho nhiu loi cây Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt trng phát trin nên thm thc vt đây cũng đa dng v chng loi. Hin nay trên đa bàn ca xã cĩ 268,6 ha rng trong đĩ cĩ 77 ha rng t nhiên phịng h và 191,6 ha rng trng sn xut. Tài nguyên rng trong nhng năm gn đây cĩ chiu hưng gim. Rng t nhiên gm cĩ các loi cây ưu th như: Du Trà beng, Cà chít, Cm liên, Căm xe cĩ cp đưng kính dưi 25 cm, cht lưng xu, mc ri rác. Ngồi ra cịn cĩ các loi cây như: Bng lăng, Lịng mc lơng. Kiu rng này b tác đng bi nn cht phá rng ba bãi, hin cĩ cp đưng kính trung bình 7 10 cm cht lưng kém, giá tr kinh t thp. Rng trng sn xut bao gm các loi cây keo, mung, Sao đen, Sao xanh, Mung đen, Điu
35. 25  Tài nguyên xã hi nhân văn Formatted: Justified Lch s hình thành và phát trin ca vùng đt, con ngưi Ea Kao gn Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt lin vi lch s và phát trin TP.BMT và tnh Đăk lăk cùng dân tc Vit Nam. Các dân tc trong xã tuy khơng hình thành nên nhng b tc ngưi riêng bit nhưng mi dân tc li tp trung mt s vùng nht đnh. Ngưi Kinh sinh sng hu ht các vùng trong xã, ch yu dân đi xây dng kinh t mi phía bc vào chim 44,2 %; Đng bào các dân tc thiu s chim 43,5 %, trong đĩ đng bào dân tc thiu s ti ch là 36,5%; Ngồi ra cịn cĩ hơn 10 dân tc anh em khác cùng chung sng trên đa bàn xã, chim 14,3 %. Cng đng các dân tc xã vi nhng truyn thng riêng ca tng dân tc đã hình thành nên mt nn văn hố rt đa dng, phong phú và cĩ nhng nét đc đáo, trong đĩ ni lên bn sc văn hố truyn thng ca ngưi dân tc Êđê và mt s dân tc thiu s khác. 2.3.1.5 2.2.1.5 Cnh quan mơi trưng Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: 1.5 lines Trên đa bàn xã thiên nhiên đã ban tng như h Ea Kao nm ngay gn Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt trung tâm ca Thành ph cĩ li th khai thác tim năng du lch, phát trin kinh t xã hi, mơi trưng sinh thái. Tuy nhiên mt s vn đ v mơi trưng cũng cn phi đưc quan tâm là din tích che ph rng chưa cao, din tích cây xanh trong xã cịn thp, din tích đt chưa s dng cịn nhiu. Đ tái to cnh quan mơi trưng ca xã cn cĩ các bin pháp trng rng ph xanh đt trng, đi trc. 2.3.2 2.2.2 Điu kin kinh t xã hi ca khu vc nghiên cu 2.3.2.1 2.2.2.1 Thc trng phát trin kinh t Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: 1.5 lines Xã Ea Kao là nhân dân trong xã ch yu sng bng ngh nơng nghip. Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt Cũng như phn ln các xã, phưng trong thành ph, nhng năm gn đây, thc hin vic đi mi nn kinh t cùng c nưc Ea Kao đã đt đưc nhng thành tu khá ln trong phát trin kinh t, tc đ tăng trưng kinh t ca xã mc
36. 26 khá và n đnh. Cơ cu kinh t chuyn dch theo hưng gim dn t trng nơng nghip tăng dn t trng tiu th cơng nghip xây dng và thương mi dch v, thu nhp ca ngưi dân ngày càng cao, cuc sng luơn đưc ci thin. Năm 2008, nn kinh t ca xã cĩ tc đ tăng trưng chung là trên 5%.  Sn xut nơng nghip Formatted: Justified Xã cĩ din tích nơng nghip là 3.382,96 ha, chim 70,04% din tích t Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt nhiên tồn xã. Bình quân din tích đt nơng nghip ca xã là 2.372m 2/nhân khu tồn xã, bình quân đt nơng nghip trên nhân khu nơng nghip là 2.497m 2/khu. Cùng vi s chuyn dch cơ cu kinh t nơng nghip ca xã đã cĩ s chuyn dch theo hưng tích cc, phát trin mnh c v s lưng và cht lưng, c th: Trng trt: Cây lúa: Đã gieo trng 101,3ha lúa Đơng Xuân, năng sut 5 5,5 tn/ha, lúa mùa 3 3,5 tn/ha. Sn lưng lương thc thĩc 1822,8 tn, sn lưng ca phê đt 2.610,83 tn, sn lưng mía đt 525 tn mía cây, cây bơng vi 102 tn, rau – màu các loi đt 1.343 tn. Nhìn chung din tích các loi cây trng như ngơ lai, bơng vi và cây mía năm va qua đu tăng nhưng năng sut gim hơn v mùa năm trưc. Chăn nuơi: Đưc nhân dân trên đa bàn xã tp trung phát trin v s lưng và quy mơ đi sâu vào chăn nuơi các loi gia súc, gia cm cĩ giá tr kinh t cao, tăng thu nhp. Đàn heo cĩ 10.028 con, bị 696 con, trâu 66 con,dê 164 con, phong trào chăn nuơi gia súc gia cm cũng trên đà phát trin tt, tng dàn gia cm cĩ khong 30.409 con. Nhiu h gia đình đã mnh dn đu tư tin vn nuơi heo theo mơ hình trang tri, thc ăn ch bin sn, kt hp vi ch bin, tiêu th sn phm nơng nghip đ chăn nuơi vi s lưng ln và đy mnh các tin b KHKT vào chăn nuơi phát trin theo hưng sn xut hàng hĩa. Sn xut lâm nghip:
37. 27 Lâm trưng BMT giI th UBND tnh Đăk lăk Quyt đnh giao 210 ha khu lâm viên cho xã qun lý, trong đĩ: 139,4 ha rng trng và cây cơng nghip trng Nơng lâm kt hp. Theo d án qui hoch lâm nghip Thành ph Buơn Ma Thut 2000 2010: Din tích đt rng xã Ea Kao là 718 ha, trong đĩ đt rng t nhiên 291,7 ha, đt rng trng: 426,3 ha. Hin trng rng và đt rng 2008: Din tích rng và đt rng 718 ha, chim 14,8 % din tích t nhiên; trong đĩ đt cĩ rng 268,60 ha đt rng chim 5,56% din tích đt t nhiên, din tích rng t nhiên phịng h 77 ha, din tích rng trng sn xut 191,60 ha. Cơng tác qun lý bo v rng, trng rng trong mùa khơ đã đưc đy mnh t cơng tác tuyên truyn, vn đng nhân dân thc hin các bin pháp phịng chng cháy rng, thưng xuyên tun tra canh gác bo v rng, kin tồn, cng c và xây dng t đi qun chúng thc hin cơng tác PCCCR.  Ngành ngh tiu th cơng nghip dch v, thương mi: Formatted: Justified Nhng năm gn đây ngành cơng nghip, tiu th cơng nghip và dch Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt v thương mi ca đa phương cịn phát trin chm, hu như khơng cĩ, mt vài năm gn đây mi phát trin nh như: sa cha xe máy, máy nơng nghip, làm ca st, hàn xì, sa cha đin cơ, đin t Tuy nhiên do đa phương phn ln sng bng ngh nơng nghip, nên sn xut tiu th cơng nghip cịn chm, quy mơ cơ s chưa đưc đu tư m rng mt cách thích đáng. V hot đng kinh doanh dch v: Hin nay tồn xã cĩ 310 h kinh doanh buơn bán ln nh, mt s mt hàng kinh doanh như vt liu xây dng, phân bĩn đang cĩ hưng phát trin khá. 2.3.2.2 2.2.2.2 Dân s, lao đng, vic làm Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: 1.5 lines Theo thng kê trên đa bàn xã, tính đn thi đim 01/01 năm 2009, tồn Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt xã cĩ 15.882 khu, trong đĩ khu nơng nghip 15.026 khu chim 94,6%, khu phi nơng nghip cĩ 856 khu. Tồn xã cĩ 2.945 h, trong đĩ h nơng
38. 28 nghip 2.781, h phi nơng nghip 164 h. Din tích t nhiên 4.830 ha, mt đ dân s trung bình 328,8 ngưi/km2, t l tăng dân s t nhiên là 1,20%. S ngưi đang trong đ tui lao đng là 7.464 ngưi, chim 47% tng s nhân khu tồn xã. Phn ln lc lưng lao đng đang làm trong lĩnh vc nơng nghip, cịn li mt b phn lao đng đang làm mt s ngành ngh như: ch bin nơng lâm sn, sa cha xe máy, cơ khí và kinh doanh thương mi dch v. 2.3.2.3 2.2.2.3 Thc trng phát trin các khu Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: 1.5 lines dân cư Nhng năm gn đây b mt các khu dân cư Ea Kao cĩ nhiu thay đi, Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt đi sng nhân dân cĩ bưc ci thin. S h cĩ nhà mái bng ngày càng nhiu. S h cĩ phương tin nghe nhìn chim 75%, 100% s h trong xã cĩ đin chiu sáng, 70% s h dùng nưc sch và trên 11% h cĩ xe máy, đi sng nhân dân đang đi lên, khơng cịn h chu đĩi. Tng din tích khu dân cư nơng thơn hin nay là 913,01 ha, trong đĩ đt nơng nghip 507,79 ha; đt chuyên dùng 298,60 ha; din tích đt cĩ 105,42 ha, đt chưa s dng 1,20. Bình quân din tích đt /h là 366m 2/h. 2.3.2.4 2.2.2.4 Thc trng phát trin cơ s h Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: 1.5 lines tng  Giao thơng Formatted: Justified Li th ln nht v giao thơng xã Ea Kao là cĩ đưng Y wang chy Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt qua dài 9km, ni gia trung tâm thành ph đi v xã. Đây là trc đưng cĩ tm quan trng đc bit ca xã hin nay trong phát trin kinh t, giao lưu trao đi hàng hố, cơ hi đu tư t bên ngồi và phc v đi li thun li ca nhân dân. Ngồi ra xã cịn cĩ trên 60 km đung liên xã, phưng và gia các thơn buơn trong xã, tuyn đưng chính đã đưc tri nha, cịn mt s tuyn đưng đt,
39. 29 lịng đưng hp xe 2 bánh đi li khĩ khăn nh hưng ln đn quá trình sn xut nơng nghip và đi li ca nhân dân.  Thu li Formatted: Justified, Line spacing: Multiple 1.45 li Xã Xã Eakao Kao cĩ li th là cĩ các h cha nưc ln như h Ea Kao, Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: Multiple 1.45 li buơn Bơng, kao thng phc v sn xut nơng nghip trên đa bàn xã và các phưng, xã phía tây ca Thành ph. H thng dn nưc ca xã ch yu phc v sn xut nơng nghip các mương N1, N2, mương Cao Thng dài khong 12km đã cơ bn đưc kiên c hố.  Đin, bưu chính vin thơng Formatted: Justified, Line spacing: Multiple 1.45 li Mng lưi h thng đin gn như đã to đu khp các h dân. S h gia Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: Multiple 1.45 li đình cĩ đin thp sáng, sinh hot và sn xut chim 80%. Hin xã đã cĩ đim bưu đin văn hố, s h cĩ phương tin nghe nhìn chim 70%.  Giáo dc Formatted: Justified, Line spacing: Multiple 1.45 li Cơng tác giáo dc Đào to cĩ nhiu chuyn bin tích cc, cơ s vt Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: Multiple 1.45 li cht đưc quan tâm đu tư các cp hc, ngành hc trong my năm gn đây. Đưc s quan tâm ca Phịng Giáo dc Đào to thành ph, các cp u chính quyn đa phương, cht lưng dy và hc cĩ nhiu tin b.  Y t Formatted: Justified Formatted: Ea Kao cĩ 1 trm y t vi din tích 3.000m 2, trong đĩ cĩ 01 Bác s, 02 Space Before: 0 pt, After: 0 pt Formatted: Justified y s. Nhìn chung cơ s vt cht bưc đu đáp ng đưc nhu cu khám và điu Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt Formatted tr cho nhân dân. Cơng tác dân s đưc cp u Đng chính quyn và đồn th Formatted quan tâm, hàng năm đu t chc các đt chin dch v dân s KHHGĐ, kt Formatted Formatted qu hàng năm đu h t l dân s xung 1,52%. Formatted  Văn hố, th thao Formatted Formatted V văn hố: Đài truyn thanh xã thưng xuyên phc v tt các nhim Formatted Formatted v chính tr ca đa phương. Đm bo tuyên truyn đy đ các ch trương Formatted chính sách ca Đng, pháp lut ca Nhà nưc kp thi đn ngưi dân. Formatted Formatted Formatted
40. 30 Các hot đng th dc, th thao đã tin hành và khi sc, trong thi Formatted Formatted gian ti cn đu tư và nâng cp cơ s TDTT đt nn mĩng cho mt phong Formatted trào th dc th thao vng mnh. Formatted Formatted 2.3.2.5 2.2.2.5 Nhn xét chung Formatted Formatted: Thun li : Đa hình và khí hu đa dng đã to ra nhng vùng sinh thái Font: (Default) Times New Roman Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt, nơng nghip thích hp vi nhiu loi cây trng. Đc bit cĩ qu đt đ Bazan Line spacing: 1.5 lines Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt ln, đ phì cao, tng đt dày thích hp vi nhiu loi cây cơng nghip lâu năm cĩ giá tr kinh t cao như cà phê, cây ăn trái, tiêu Tài nguyên nhân văn phong phú vi cng đng các dân tc anh em sinh Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Line spacing: 1.5 lines sng trên mnh đt này đã hình thành nên nhiu phong tc tp quán đc đáo. Cùng vi cnh quan cĩ nhiu h cha nưc, Ea Kao là xã cĩ tim năng, th mnh đ phát trin kinh t, xã hi và mơi trưng sinh thái ca Thành ph. Nhng khĩ khăn, hn ch: Đa hình đa dng, cĩ nơi đ dc ln d xĩi mịn, ra trơi nên cn chú trng các bin pháp canh tác thích hp cho đt đi, cũng như vic chú trng khoanh nuơi, bo v trng rng phịng h đu ngun. Mùa mưa đn sm và thưng mưa nhiu hơn vào thi gian thu hoch nên nh hưng đn cht lưng nơng sn, chi phí sơ ch bo qun sau khi thu hoch cao. Chương 3: MC TIÊU, NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 3.1 Mc tiêu nghiên cu Đ tài nghiên cu nhm đ xut mt s gii pháp hưng đn vic s dng hp lý ngun tài nguyên đt và rng, n đnh sn xut nơng lâm nghip ti xã Ea Kao, thành ph Buơn Ma Thut, tnh Đăk Lăk.  Mc tiêu chung: Gĩp phn nâng cao hiu qu s dng đt, rng sau khi GĐGR cho Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt ngưi dân đa phương.
41. 31  Mc tiêu c th: Formatted: Font: Not Bold, Vietnamese + Phn ánh hin trng cơng tác GĐGR ti đa bàn xã Ea Kao. Formatted: Indent: Left: 0.6", Line spacing: 1.5 lines, No bullets or numbering + Thc trng s dng đt, s dng rng sau khi GĐGR qua tng giai đon. + Hiu qu s dng đt sau khi giao đt giao rng.  + Đ xut gii pháp cho tin trình GĐGR và s dng tài nguyên đt, Formatted: Normal, Indent: Left: 0.6", No bullets or numbering rng. Formatted: English (U.S.), Condensed by 0.4 pt − Phn ánh hin trng cơng tác GĐGR ti đa bàn xã Ea Formatted: Font: Arial, 15 pt Formatted: 1 - Muc 1.1, Line spacing: single, Kao . No bullets or numbering − Hin trng s dng đt , s dng rng sau khi GĐGR qua Formatted: 1 - Muc 1.1, Right: 0", Line spacing: single, No bullets or numbering tng giai đon . − Hiu qu s dng đt , rng sau khi GĐGR ti đa phương. − Đ xut gii pháp cho t in trình GĐGR và s dng tài nguyên đt , rng gĩp phn n đnh sn xut nơng lâm nghip đa phương . 3.2 Ni dung nghiên cu: Vi các mc tiêu đ ra, đ tài thc hin các ni dung sau: Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt Formatted: Font color: Auto Đánh gía tin trình và hiu qu cơng tác GĐGR ti đa phương. Formatted: Line spacing: 1.5 lines Phân tích, đánh giá hin trng s dng đt và rng sau khi GĐGR qua tng giai đon. Phân tích, đánh giá hiu qu s dng đt, rng ca mt s mơ hình nơng lâm nghip sau khi GĐGR ti đa phương. Đ xut mt s gii pháp ci tin GĐGR và s dng hp lý tài nguyên đt, rng sau khi giao. Formatted: English (U.S.)
42. 32 − Đánh gía tin trình và hiu qu cơng tác GĐGR ti đa Formatted: 1 - Muc 1.1, Right: 0", Line spacing: single, No bullets or numbering phương. − Đánh giá hin trng s dng đt và rng sau khi GĐGR qua tng giai đon. − Phân tích, đánh giá hiu qu s dng đt sau khi giao đt giao rng. − Đ xut mt s gii p háp ci tin GĐGR và s dng hp lý tài nguyên đt , rng sau khi giao. 3.3 Phương pháp nghiên cu: 3.3.1 Phương pháp nghiên cu chung: Phương pháp nghiên cu ca đ tài cĩ s kt hp gia phương pháp điu tra, kho sát đi tưng trên hin trưng, thu thp s liu th cp ti các cơ quan đa phương liên quan, kt hp phng vn, điu tra đánh giá s dng đt, s dng rng theo phương pháp tip cn cĩ s tham gia ca ngưi dân. Các kt qu đưc tng hp theo tng ni dung nghiên cu, trên cơ s đĩ đưa ra nhng nhn đnh, kt lun, đ xut gii pháp cho s dng đt hp lý. 3.3.2 Phương pháp nghiên cu c th 3.3.2.1 Phương pháp đánh gía tin trình và hiu qu cơng tác GĐGR ti đa phương Thu thp tài liu báo cáo, s liu th cp, bn đ ti các đa phương, cơ quan liên quan v tin trình trin khai GĐGR, các s liu v hin trng cũng như bin đng s dng đt nơng lâm nghip thi kỳ 1997 2007. Rà sốt, b sung, chnh sa bn đ hin trng, bn đ giao đt năm 2007. Áp dng mt s cơng c đánh gía nơng thơn cĩ s tham gia ca ngưi dân (PRA), trên đi tưng 4 thơn buơn, mi thơn buơn cĩ 7 – 10 h dân cĩ và khơng
43. 33 cĩ nhn đt lâm nghip. Vi s tham gia ca lãnh đo xã, hi nơng dân và các ban t qun các thơn buơn. Các phương pháp đã s dng: Phân tích theo bng ma trn v vai trị, trách nhim, quyn quyt đnh và s tham gia ca các bên trong tin trình giao đt giao rng. Phân tích SWOT (Đim mnh, yu, cơ hi và thách thc) ca tin trình GĐGR đã thc hin đa phương. Tho lun và phân tích theo sơ đ ct, bng ma trn hàng ct phn nh s thay đi v din tích, cht lưng và phân b li ích t rng đã giao ti cng đng theo các mc thi gian. Phng vn theo bng hi đi vi hai nhĩm h, nhĩm h cĩ nhn đt lâm nghip (30 h/xã) và nhĩm h khơng nhn rng (10h). Các kt qu đnh lưng sau đĩ đưc tng hp, x lý thng kê tính tốn các gía tr trung bình v li ích thu nhp t rng đưc giao như g, đt canh tác, LSNG và so sánh bng tiêu chun t ca Student. Phân tích các nhân t tác đng làm thay đi tài nguyên rng đưc giao bng phương pháp phân tích ma trn, vi các nhân t tác đng (+ và ) tích cc hoc tiêu cc quan h vi vic QLBV rng sau khi giao. 3.3.2.2 Phương pháp phân tích, đánh gía hin trng s dng đt, rng sau khi giao qua các giai đon. Phân tích, so sánh s liu din bin tài nguyên đt, rng qua tng giai đon. Trc quan hĩa các kt qu trên các loi bn đ, bng biu. Tng hp các ý kin phn hi t bng hi nơng h và kt qu tho lun hin trưng vi nơng dân v lý do, hiu qu ca vic thay đi s dng đt.
44. 34 3.3.2.3 Phương pháp phân tích đánh giá hiu qu s dng đt, rng sau khi giao đt giao rng. Phân tích s liu th cp v s bin đng s dng đt nơng lâm nghip ca đa phương theo các mc thi gian nghiên cu và hin ti Đi lát ct (Transet walk) cùng vi nơng dân nịng ct ti 4 thơn buơn, trên quá trình đi kt hp tho lun, phng vn các h dân đang canh tác trên hin trưng. Vi 4 sơ đ lát ct ca 4 thơn buơn sau đĩ đưc tng hp li mt sơ đ mang tính đi din nht đ trình bày. Phương pháp này đã phát hin và phân tích đưc các mơ hình s dng đt, rng hin ti ca đa phương. Phương pháp đánh giá tác đng tng hp v kinh t xã hi, sinh trưng, sinh thái mơi trưng ca các mơ hình s dng đt đin hình ti đa phương: S dng bng đánh giá nhanh các mơ hình Nơng Lâm kt hp [15], bao gm đánh giá tác đng, nh hưng ca mơ hình đn sinh thái mơi trưng, xã hi, kinh t và sinh trưng. Tin hành vi 03 nhĩm nơng dân quan tâm s dng đt theo 03 mơ hình. Tin hành b trí các phu din đt và thu thp mu đt theo tng loi hình s dng đt cĩ tính đi din. Qua đt điu tra, b trí đưc 8 phu din đt: 2 phu din trên loi hình Cà phê, 2 phu din trên loi hình Tiêu, 2 phu din trên loi hình điu và 2 phu din trên loi hình cây rng. Ly các mu đt 2 tng: 0 – 30 cm và 30 – 60 cm. Các mu đt đưc phân tích theo các ch tiêu lý hố tính thơng thưng vi các phương pháp phân tích đt ph bin ti b mơn Khoa hc đt, trưng Đi hc Tây Nguyên. −• Xác đnh t trng đt bng bình t trng Picnomet. Formatted: Bulleted + Level: 1 + Aligned at: 0.25" + Indent at: 0.5" −• Xác đnh đ chua thu phân theo phương pháp Kapen. −• Xác đnh pH đt bng máy pHmetter. −• Xác đnh Đm tng s (N%) phương pháp Kejidal.
45. 35 −• Xác đnh Kali tng s theo phương pháp quang k ngn la. −• Xác đnh lưng mùn theo phương pháp Tiurin. −• Phân tích Ca++, Mg++ trao đi theo phương pháp chun đ bng Trilon B 3.3.2.4 Phương pháp đ xut gii pháp GĐGR và s dng đt, rng cĩ hiu qu. Tng hp t các kt qu nghiên cu đã phát hin các ni dung trên, các ý kin đ xut ca các bên liên quan, đc bit là t nhng ngưi dân đã nhn rng và đt rng trong thi gian qua. Phương pháp phân tích chuyên gia: Xác đnh đưc các khĩ khăn, tn ti, phân tích nguyên nhân (ch quan, khách quan, ni ti hay tác đng ngoi cnh ) t đĩ đ xut các gii pháp cĩ tính thc t và kh thi. Phân tích chính sách: Vi kin thc và kinh nghim, trên cơ s nghiên cu và vn dng các văn bn, chính sách hin hành đ đ xut các gii pháp cho đa phương. Formatted: 1 - Chuong, Line spacing: single, Tab stops: Not at 0.25"
46. 36 Chương 4: KT QA NGHIÊN CU VÀ THO LUN 4.1 Đánh g ía ía tin trình và hiu qu GĐGR cho h gia đình ti xã Ea Kao. 4.1.1 Tình hình trin khai GĐGR ti xã Ea Kao Rng và đt rng xã Ea Kao trưc năm 1997 cĩ 530 ha do UBND xã Formatted: Space Before: 0 pt và Lâm trưng Buơn Ma Thut qun lý; Lâm trưng thc hin thơng qua các hp đng giao khốn cho nhân dân, phn din tích UBND xã thc hin vic qun lý Nhà nưc v rng và đt rng nên khơng cĩ hiu qu do nhiu nguyên nhân như : thiu ngun nhân lc, khơng cĩ chính sách đu tư, thiu cơ ch, chính sách đ h tr thc hin, khơng cĩ ch thc s qun lý rng và đt rng. Đn năm 1997 lâm trưng gii th giao li din tích đt lâm nghip 210ha v UBND Thành ph BMT qun lý. Mc đích là thc hin giao đt giao rng cho h gia đình qun lý s dng. Tin trình : Thi kỳ đu, căn c vào điu kin thc t ca đa phương. UBND Thành ph giao cho Phịng NNPTNT Thành ph và UBND xã xây dng d án trng rng và giao rng và đt rng cho các h gia đình thơng qua các hp đng khốn qun lý bo v rng, và hp đng trng rng. Hp đng khốn gây ra các hn ch v mt quyn li cho các h đưc nhn khốn so vi khi h đưc cp s đ, chng hn như ngưi dân khơng th th chp hp đng khốn ngân hàng đ vay vn. D án GĐGR ca Thành ph Buơn Ma Thut thc hin xã Ea Kao đã đưc xây dng năm 1997 sau khi cĩ Quyt đnh ca UBND tnh Đăk Lăk giao din tích rng và đt rng trưc kia giao cho lâm trưng qun lý trên đa bàn Thành ph giao v UBND Thành ph Buơn Ma Thut qun lý.
47. 37 Theo ngh quyt ca HĐND thành ph, UBND thành ph BMT đã giao cho các phịng cĩ liên quan là Nơng nghip, Đa chính, ht kim lâm, Ban qun lý d án Thành ph phi hp vi UBND xã t chc điu tra, xây dng d án trng rng và GĐGR cho h gia đình cĩ nhu cu và điu kin đ nhn đt lâm nghip lâu dài (50 năm) s dng vào mc đích qun lý bo v và trng rng. Kt qu đã giao đưc 268,6ha đt lâm nghip cho 135 h tp Formatted: Vietnamese trung ch yu 4 thơn, buơn( CưMlim, EaBong, Kao Thng, thơn 3), bình quân mi h nhn 2ha. Tin trình trin khai chương trình GĐGR bao gm các bưc chính: Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt i. 1) Hp dân các thơn buơn gn rng, ph bin ch trương, chính Formatted: Space Before: 0 pt, After: 0 pt, Numbered + Level: 1 + Numbering Style: 1, 2, 3, + Start at: 1 + Alignment: Left + Aligned sách GĐGR, quyn li nghĩa v ca ngưi dân nhn rng. Trên cơ s at: 0.25" + Indent at: 0.5", Tab stops: 0", Left + Not at 0.25" đĩ ngưi dân cĩ nhu cu s đăng ký v din tích, đa đim mun nhn rng. ii. 2) Địan cơng tác cùng mt s h dân kho sát hin trưng, xác đnh đa đim, din tích, loi hình, trng thái đt rng d kin giao. iii. 3) Trung tâm Quy hoch kho sát thit k ca Tnh xây dng d án trng rng và giao rng, lên bn đ. iv. 4) S Nơng nghip và PTNT thm đnh, phê duyt d án (Sau năm 2000 Phịng kinh t thm đnh, trình UBND Thành ph phê duyt d án). 5) Trin khai thc hin xã, trên cơ s xem xét kh năng, điu kin nơng h (cĩ đt nương ry cũ gn rng, h cĩ nhu cu ), Phịng Nơng gip phi hp vi xã thng nht vi h dân, làm đơn và hp đng nhn đt lâm nghip. v. Kt qu đã giao đưc 312 ha/ 718 ha, cho 156 h, các h đã trng rng và khoanh nuơi tái sinh đưc 184,6 ha, sn xut Nơng lâm kt hp 84 ha, 15
48. 38 ha ngưi dân trng cây hàng năm, cịn li 28,4 ha đt trng, bình quân mt h gia đình đưc nhn 2 ha. 4.1.2 Phân tích, đánh gía tin trình GĐGR Kt qu phân tích bng ma trn vai trị, trách nhim và quyn quyt Formatted: Space Before: 0 pt đnh ca ngưi dân tham gia vào tin trình GĐGR 4 thơn ( KCao Thng, Thơn 3, Buơn EaBơng, CưBling) vi s tham gia 45 h, lãnh đo xã và ban t qun các thơn th hin ti bng 4.1. Formatted: English (U.S.) Bng 4.1. Tĩm tt s tham gia ca ngưi dân trong tin trình GĐGR Formatted: Bang., Line spacing: single, Tab stops: Not at 0.25" Vai trị ca Đánh giá mc đ TT Tĩm tt phát hin ti đa phương ngưi dân tham gia 1. Chn la hình Hình thc nhn rng là do t cơng Khơng đưc quyt đnh thc nhn rng tác giao đt giao rng quyt đnh 2. Phân chia các lơ T cơng tác phân chia các lơ rng rng đ nhn và trên bn đ, sau đĩ cùng vi thơn quyt đnh h tham trưng ch ra các lơ rng cho ngưi Khơng đưc quyt đnh gia nhn đt nhn dân nhn. Cĩ xy ra mâu thun nht rng. đnh. 3. Hiu bit thơng tin Ngưi dân tip cn thơng tin t xã, v GĐGR t cơng tác và sau đĩ là thơn trưng, Đưc thơng báo nhĩm trưng thơng báo. 4. Xây dng chính Ngưi dân rt ít đưc tham gia vào Đưc thơng báo sách GĐGR vic xây dng chính sách GĐGR Qua bng trên cho thy, ngưi dân ch đưc thơng báo thơng tin v chương trình GĐGR đưc trin khai ti đa bàn. Vic xây dng, lp k hoch hn mc, hình thc, phương thc, chính sách, . . . hu như ngưi dân khơng đưc tham gia . Trong khi đĩ, s tham gia ca ngưi dân trong tin trình GĐGR đưc xem là mt trong nhng nhân t quan trng nh hưng đn vic
49. 39 thc hin các quyn làm ch và t đĩ s nh hưng đn vic qun lý s dng TNR. Qua quá trình nghiên cu vic vic trin khai thc hin cơng tác GĐGR ca xã Ea Kao trong thi gian qua, nhn thy cịn cĩ nhiu tr ngi và bt cp phi đưc khc phc kp thi ngay trong tin trình, nhm đem li kt qu cao. Cĩ th rút ra mt s nhn đnh trên cơ s phân tích SWOT giúp cho vic: Nhn ra đưc cơng cơng tác GĐGR (đim mnh, đim yu) mang tính cht ni ti, ch quan. Đánh giá đưc nhng chiu hưng cĩ th xy ra trong tương lai (cơ hi, thách thc) cĩ tính cht khánh quan, bên ngồi; T đĩ đưa ra nhng đnh hưng và gii pháp phát trin lâm nghip trên đa bàn. Vic quy hoch s dng đt rng đưc giao trên thc t cĩ tin hành ch yu là do cán b k thut ca phịng Nơng nhip và UBND xã . Các bin pháp, ch tiêu trong phương án quy hoch s dng đt rng li quá thiên v k thut, thiu s tham gia ca ngưi dân, cho nên sau 5 năm nhn rng (đn năm 2002) hu ht các h đu khơng cĩ điu kin đ thc hin các gii pháp k thut lâm sinh đã đ xut như khoanh nuơi tái sinh, trng rng, nuơi dưng rng trên đt rng ca mình đã nhn. Kt qu thc hin 4 thơn, vi 45 h và lãnh đo xã, v tin trình GĐGR như sau: Qua quá trình nghiên cu vic vic trin khai thc hin cơng tác GĐGR ca xã Ea Kao trong thi gian qua, nhn thy cịn cĩ nhiu tr ngi và bt c p phi đưc khc phc kp thi ngay trong tin trình, nhm đem li kt qu cao. Cĩ th rút ra mt s nhn đnh trên cơ s phân tích SWOT giúp cho vic: Nhn ra đưc cơng cơng tác GĐGR (đim mnh, đim yu) mang tính cht ni ti, ch quan. Đánh giá đưc nhng chiu hưng cĩ th xy ra trong tương lai (cơ hi, thách thc) cĩ tính cht khánh quan, bên ngồi; T đĩ đưa ra nhng đnh hưng và gii pháp phát trin lâm nghip trên đa bàn. Bng 4.2: Kt qu phân tích SWOT:
50. 40 Đim mnh: Đim yu : Chính sách GĐGR phù hp vi - Din tích trng rng, giao rng nguyn vng ca nhân dân. cịn ít, khơng cĩ hiu qu phịng Ngun nhân lc ca đa phương h. di dào, dân cĩ nhu cu nhn đt - Kinh phí h tr cho cơng tác giao lâm nghip. rng, trng rng trên 1 ha thp. Qun lý s dng đt rng khá phù - Din tích giao cho các h trng hp vi tp tc canh tác ca ngưi rng bình quân hơn 1 ha/ h là dân ti buơn. quá thp. Chính quyn các cp và các cơ +Khĩ khăn trong vic qun lý bo quan chuyên mơn ca Nhà nưc đã v, phịng chng cháy, chăm sĩc. quan tâm ch đo đi vi cơng tác +Các h dân khơng th sng bng GĐGR, các trưng thơn, buơn, già ngh rng, nên khĩ cĩ th gn h vI làng nhit tình tham gia phi hp vi rng. t cơng tác tin hành t chc thc Sut đu tư kinh phí trên 1 đơn v hin GĐGR ti đa phương rt hiu ha thp. qu. Cơ hi: Thách thc: - Đưc các cp các ngành quan - Mâu thun gia phát trin kinh t tâm. xã hi và đơ th hố vi QLBV - Cĩ các chính sách ca Nhà Nưc tài nguyên. gii quyt đt , đt sn xut - Chính sách, kinh phí h tr cho (chương trình 132, 134). bo v rng cịn hn ch. - Cĩ nhiu chương trình, d án lâm - Khĩ khăn v kinh t và đi sng nghip trin khai trên đa bàn. ca các đa phương và cng đng - Đnh hưng chính sách là phù dân cư sng gn rng. hp. - Thiu chính sách h tr, hưng li cho dân trong nhn khốn
51. 41 - Ngun lc di dào. QLBVR và nhn rng, sau khi - Ch trương xã hi hố lâm GĐGR nghip ca Nhà Nưc. - Áp lc gia tăng dân s và phân b - QLBVR đưc các cp, các li dân cư. nghành quan tâm. - Nhu cu v đt sn xut, đt trng - Kh năng phát trin các dch v cây cơng nghip . . . mơi trưng: du lch sinh thái đ - Cháy rng. chi tr cơng tác QLBVR. - S phi hp gia các cp các - Phát trin KTXH: Nâng cao nghành chưa đng b nhn thc, gim áp lc đn tài nguyên rng. Đim mnh: Đim yu: Chính sách GĐGR phù hp - Din tích trng rng, giao rng vi nguyn vng ca nhân dân . cịn ít, khơng cĩ hiu qu phịng Ngun nhân lc ca đa h. phương di dào, dân cĩ nhu cu - Kinh phí h tr cho cơng tác giao nhn đt lâm nghip. rng, trng rng trên 1 ha thp . Qun lý s dng đt rng - Din tích giao cho các h trng khá phù hp vi tp tc canh tác ca rng bình quân hơn 1 ha/ h là ngưi dâ n ti buơn. quá thp. Chính quyn các cp và các +Khĩ khăn trong vic qun lý cơ quan chuyên mơn ca Nhà nưc bo v, phịng chng cháy, chăm sĩc. đã quan tâm ch đo đi vi cơng tác +Các h dân khơng th sng GĐGR, các trưng thơn, buơn, già bng ngh rng, nên khĩ cĩ th gn làng nhit tình tham gia phi hp vi h vI rng. t cơng tác tin hành t chc thc - Sut đu tư kinh phí Formatted: Indent: First line: 0.5", No hin GĐGR ti đa phương rt hiu bullets or numbering trên 1 đơn v ha thp. qu.
52. 42 Cơ hi: Thách thc: - Đưc các cp các ngành quan - Mâu thun gia phát trin kinh t tâm. xã hi và đơ th hố vi QLBV - Cĩ các chính sách ca Nhà Nưc tài nguyên. gii quyt đt , đt sn xut - Chính sách, kinh phí h tr cho (ch ương trình 132, 134). bo v rng cịn hn ch. - Cĩ nhiu chương trình, d án lâm - Khĩ khăn v kinh t và đi sng nghip trin khai trên đa bàn. ca các đa phương và cng đng - Đnh hưng chính sách là phù dân cư sng gn rng. hp. - Thiu chính sách h tr, hưng - Ngun lc di dào. li cho dân trong nhn khốn QLBVR và nhn rng, sau khi - Ch trương xã hi hố lâm GĐGR nghip ca Nhà Nưc. - Áp lc gia tăng dân s và phân b - QLBVR đưc các cp, các li dân cư. nghành quan tâm. - Nhu c u v đt sn xut, đt trng - Kh năng phát trin các dc h v cây cơng nghip . . . mơi trưng: du lch sinh thái đ - chi tr cơng tác QLBVR. Cháy rng. - - Phát trin KT XH: Nâng cao S phi hp gia các cp các nhn thc, gim áp lc đn tài nghành chưa đng b nguyên rng. Kt qu phân tích chi tit cho thy nhng đim mnh, đim yu, cơ hi và nguy cơ v thc t hin trng tài nguyên rng ca xã cĩ nhng tn ti và thách thc cn phi vưt qua trong thi gian đn là: Nhng tn ti :
53. 43 Cơng tác qun lý nhà nưc v rng và đt lâm nghip ca chính quyn đa phương cịn nhiu bt cp. Lc lưng cán b lâm nghip cịn thiu, cơng tác khuyn lâm cịn yu. Din tích rng, đt rng do đa phương qun lý khơng hiu qu. - Lâm nghip xã hi chưa đưc quan tâm đúng mc, giao khốn qun lý bo v rng và trng rng thuc chương trình 661 ph thuc vào ngun vn ngân sách hàng năm, ngun vn đa phương đu tư khơng đ chi phí qun lý bo v và trng rng. - Chính sách hưng li chưa thc s thu hút đưc ngưi dân tham gia vào các hot đng ngh rng và nhn đt nhn rng đ s dng n đnh, lâu dài vào mc đích lâm nghip. - Cơng tác ging cây trng vn chưa đưc quan tâm đúng mc, chng loi v lồi cịn ít chưa đa dng, giá tr kinh t chu kỳ sn xut thp. - Chính sách hưng li mang tính cht trưc mt, cn đ cp rõ hơn v hưng li như cây phù tr khi đưc thu hoch cĩ phi chu thu khơng, cây bn đa ngưi dân đưc hưng bao nhiêu, tránh trưng hp khi thu hoch cây phù tr xong ngưi dân khơng đưc hưng li t cây bn đa s khơng quan tâm chăm sĩc. - Cn đt vn đ trong thi hn bao lâu phi cp Giy chng nhn quyn s dng đt rng cho nhân dân, đ ngưi dân yên tâm và cĩ tài sn th chp ngân hàng đu tư sn xut kinh doanh. - Nên giao cho tng h hay nhĩm h va qun lý bo v, khoanh nuơi tái sinh và kt hp trng rng, đ ngưi dân cĩ th sng bng ngh rng và thun li trong cơng tác qun lý bo v phát trin rng. - Đu tư t nhân dân và doanh nghip phát trin rng cịn hn ch. Thách thc: Áp lc dân s s gia tăng nhanh chĩng do vy cơng tác qun lý bo v và phát trin rng càng cĩ nhiu áp lc và ngày càng khĩ khăn hơn. Đng
54. 44 thi các nhu cu lâm sn gia tăng ca cng đng và và yêu cu ca xã hi v vai trị ca lâm nghip đi vi phát trin kinh t xã hi. Mt s thách thc chính đưc nhn ra là: + Nhu cu v lâm sn và cht đt ngày càng gia tăng s to nên mt áp lc rt ln lên rng t nhiên. + Các cng đng dân cư sng gn rng hu ht là đng bào dân tc thiu s, dân trí thp, đi sng cịn nhiu khĩ khăn là nhng tr ngi ln cho vic đu tư phát trin ngành. Các vn đ xã hi cịn nhiu bc xúc, hin tưng phá rng đt nương làm ry ca đng bào dân tc thiu s ti ch và đng bào di dân t do vn chưa đưc khc phc. + Điu kin khí hu thi tit din bin bt thưng trong nhng năm gn đây, tình trng hn hán kéo dài, lưng bc hơi ln nên d xy ra tình trng cháy rng và nh hưng bt li ti cây trng nơng lâm nghip. + Mâu thun gia cơng tác bo v và phát trin vn rng vi vic khai thác các ngun tài nguyên khác. - Cơng tác qun lý nhà nưc ca các cơ quan chuyên mơn và chính quyn đa phương chưa đng b, phi hp cịn chưa cht ch nên vic trin khai cơng tác QLBVR chưa đt hiu qu cao. - Đt lâm nghip v mt nhà nưc đưc phân cp qun lý theo Quyt đnh 245, tuy nhiên trong thc t tính hiu lc và hiu qu là thp bi các nguyên nhân: + Quy hoch s dng đt cịn chng chéo, các d án khơng thng nht. + Thc hin Quyt đnh 245 cịn thiu s kim tra, giám sát, đánh giá + Năng lc và ngun lc cán b cp xã yu và thiu Qua vic phân tích trên, đã ch ra nhng khĩ khăn và thun li, tim năng và thách thc cơ bn ca đa phương trong vic t chc thc hin chính sách GĐGR. Đây là nhng căn c quan trng cho vic la chn phương án và
55. 45 cách thc tin hành GĐGR đt hiu qu cao, đng thi cũng ch ra nhng vn đ cn tip tc gii quyt trong vic t chc li sn xut, vi mc tiêu: Va đm bo n đnh, ci thin đi sng nhân dân va bo v và phát trin đưc tài nguyên rng trong khu vc. 4.1.3 Nhng thay đi v tài nguyên rng và li ích t rng đưc giao 4.1.3.1 Thay đi v tài nguyên rng T khi nhn đt nhn rng đn nay, TNR đa phương đã cĩ s thay đi đáng k. Qua kho sát hin trưng rng , tho lun nhĩm và đánh giá đnh lưng ca ngưi dân cho thy s thay đi v din tích và tr lưng rng đưc giao như sau: Hình 4.1. Kt qu đánh giá s thay đi tài nguyên rng đa phương Qua sơ đ trên cho thy, theo đánh giá ca ngưi dân thì TNR đã giao đa phương trong 10 năm qua đã cĩ s thay đi rõ rt; Din tích rng đã gim đi hơn 50%, do khu vc đt rng chưa đưc giao nên ngưi dân trong và ngồi đa phương do thiu đt canh tác nên đã phát rng làm nương ry
56. 46 gii quyt nhu cu lương thc, điu đc bit là tr lưng rng đã suy gim mnh (ch cịn khong 50%), nguyên nhân là cĩ nhiu ngưi đn khai thác, cht h g đ làm nhà và chung tri chăn nuơi, các đi tưng khai thác chính là dân đa phương và bên ngồi xã. Qua phng vn cho thy hu ht các h dân mi năm đu cĩ nhu cu t vài cây đn vài chc cây g đ s dng trong gia đình; phn ln h đu xin phép ch rng đ cht s g đĩ trong khu rng đưc giao cho các h. Vi nhng khu rng nghèo xen le tre thì tr lưng hu như ít thay đi do tài nguyên g quá nghèo kit và nhu cu s dng le tre ca ngưi dân là khơng nhiu. Ngồi ra din tích rng t nhiên ca đa phương chưa giao cho dân qun lý bo v, mà do xã qun lý, do điu kin thiu ngun nhân lc, kinh phí và cơ ch hot đng nên đi tưng rng này b suy gim mnh v din tích và tr lưng do b tác đng mnh bi nhiu đi tưng cĩ nhu cu s dng lâm sn và phá rng làm nương ry. 4.1.3.2 Thay đi v li ích t rng Các li ích chính thu đưc t rng đưc giao là g, đt đ canh tác nơng nghip và thu hái lâm sn ngồi g. Đ phân tích đưc s thay đi v li ích t rng ca ngưi dân, đ tài đã tin hành điu tra phng vn h. Tng s cĩ 40 h đã đưc điu tra. Kt qu phân tích s liu v s thay đi li ích t rng đưc giao đưc trình bày trong bng 4.3. Bng 4.3.Kt qu phân tích s thay đi các loi li ích vt cht t rng đưc giao Ph n A: Phân tích s thay đi li ích tr ưc v à sau giao r ng Giá tr TB quy S l ưng trun g Ki m tra h s t * tin (‘000 VND) bình Trưc 2007 Trưc 2007 t p (2 1997 1997 phía) Tng li ích: Nhĩm h nhn rng (30 h) 552 5710 0.40 070 Nhĩm h kh. Nhn rng (10 h) 401 1306 0.53 0.61 C hai nhĩm (40 h) 476.5 3508 0.58 0.57
57. 47 G (gp chung): Nhĩm h nhn rng (30 h) 335 890 0.15 m 3 0.26 m 3 1.81 0.10 Nhĩm h kh. Nhn rng (10 h) 255 150 0.10 m 3 0.05 m 3 0.75 0.48 C hai nhĩm (40 h) 295 520 0.13 m 3 0.15 m 3 1.95 0.07 Đt canh tác: Nhĩm h nhn rng (30 h) 106 3020 0.11 ha 0.52 ha 1.23 0.24 Nhĩm h kh. Nhn rng (10 h) 74 610 0.05 ha 0.1 ha 0.92 0.39 C hai nhĩm (40 h) 90 1815 0.08 ha 0.3 ha 1.11 0.28 Lâm sn ngồi g: Nhĩm h nhn rng (30 h) 111 1800 1.86 0.09 Nhĩm h kh. Nhn rng (10 h) 72 546 0.66 0.53 C hai nhĩm (40 h) 91.5 1173 1.84 0.08 Ph n B: So sánh li ích năm 2002 gia nhĩm h nhn rng v à nhĩm h khơng nhn rng Tng li ích G nĩi chung Đt canh tác Lâm sn ngồi g t p (2 phía) t p (2 phía) t p (2 phía) t p (2 phía) 1.92 0.07 0.91 0.39 1.56 0.14 0.69 0.50 Qua bng trên nhn thy: Nhìn chung so vi trưc khi giao (trưc năm 1997) thì li ích hin ti thu đưc t vic khai thác g ca đng bào cĩ tăng lên v lưng g khai thác t rng, đc bit là đi vi các h cĩ nhn rng mc đ này tăng lên 1,7 ln v lưng g khai thác (tin tăng t 335.000 lên 890.000đ/ h/năm) điu này cho thy mc đ khai thác g hin nay đi vi các h cĩ nhn rng cĩ tăng lên mt ít so vi trưc, lưng g này ch yu ch đ s dng trong gia đình. Đi vi các h khơng nhn rng thì ngưc li, nghĩa là lưng g khai thác gim xung rõ rt. Điu này phn ánh hiu qu và tác đng tích cc ca ch trương GĐGR. Ngưi nhn rng cĩ đưc nhng li ích. Thc t cng đng đã bưc đu cĩ ý thc và tơn trng hơn quy ưc QLBV rng, th hin mc đ khai thác g ca nhĩm h khơng nhn đt nhn rng đã gim xung đáng k, thc t trong nhĩm đi tưng này cịn cĩ nhiu h nghèo, cĩ nhu cu s dng g đ sa cha li nhà và làm nhà mi. Đi vi c hai nhĩm h, kt qu x lý thng kê bng tiêu chun t cho thy li ích (quy tin) thu đưc t khai thác g hin nay cĩ sai khác rõ rt (P = 0,08 <0,1), thay đi theo chiu hưng tích cc hơn so vi thi đim trưc lúc giao (1997).
58. 48 Li ích thu đưc tính bng tin t vic canh tác cây nơng nghip cĩ thay đi theo chiu hưng tt, c th là nhng h nhn rng đã s dng din tích đt trng đi trc đ chuyn đi sang trng cây hoa màu lương thc và cây cơng nghip, ch yu là cà phê, điu. Nhng nơng sn này mang li giá tr thu nhp cho nơng h mt cách đáng k. Thc t cho thy nhng năm gn đây bà con trong buơn sn xut nơng nghip ngày mt hiu qu hơn, ch yu là do vic mnh dn trng các loi ging mi cĩ năng sut cao hơn như ngơ lai, các loi đu đ, cây cà phê, tiêu, điu cĩ giá bán khá đã mang li ngun thu cho bà con nơng dân, đc bit là các h nhn rng, nhĩm đi rưng này thưng cĩ năng lc và điu kin khá hơn. Các h nhn rng cĩ din tích đt canh tác nơng nghip trong rng bình quân 5 sào/ h, các h khơng nhn rng thì ít hơn (1 sào/h), điu này mt ln na cũng cho thy li ích ca vic tham gia nhn rng s cĩ điu kin hơn đ gii quyt vic thiu đt sn xut, gĩp phn ci thin đi sng ca bà con ngưi đng bào dân tc. Ngun thu t LSNG ca hai nhĩm h cĩ s khác bit rt rõ rt, đi vi nhĩm h cĩ nhn rng và tính chung c hai nhĩm (giá tr P< 0.1). Phn ln các h cĩ nhn rng cĩ điu kin hơn v ngun lc, lao đng và din tích rng nên mc đ khai thác và s dng LSNG cũng nhiu hơn. Theo truyn thng cũng như quy ưc hin ti ca cng đng thì vic khai thác LSNG là hồn tồn đưc phép và khơng b ngăn cm. Tuy nhiên vic làm này trên thc t đã cĩ nhng tác đng gián tip làm suy gim tài nguyên rng do vic khai thác quá mc, khơng chú ý bo đm tái sinh . Do đĩ, trong tương lai đ duy trì bn vng ngun li này cn thit phi cĩ các bin pháp tác đng tích cc như hưng dn khai thác hp lý, trng thêm tre ging mi đ ly măng, tìm th trưng tiêu th, nâng cao giá bán và đc bit là cn thay đi đ qun lý cht ch hơn ngun li này trong quy ưc ca cng đng v qun lý và s dng tài nguyên rng đã đưc giao.
59. 49 Tng li ích thu đưc t rng ca h cĩ nhn và khơng nhn rng vào thi đim năm 2007 ln lưt là 5.710.000 và 1.306.000 đng/h/năm, so vi din tích rng đưc nhn trung bình mi h là 2ha/h, khách quan mà nhn đnh thì mc li ích này là cịn thp. Thc t đĩ là do nhiu nguyên nhân như đi tưng rng giao phn ln là nghèo kit đã qua khai thác trưc đây, rng ít lâm sn ngồi g, ngưi dân thiu ngun lc (lao đng, vn, hiu bit k thut ), và trong bi cnh là các cơ quan liên quan như khuyn nơng lâm đa phương, ngân hàng, cơng ty lâm nghip, kim lâm chưa cĩ h tr đáng k gì đ giúp cng đng trong qun lý, kinh doanh rng sau khi giao. Do vy, đn nay s h cĩ đu tư vào kinh doanh rng cịn ít và phn ln là chưa mang li hiu qu Khi so sánh gia hai nhĩm h, kt qu kim tra thng kê cho thy cĩ s khác bit rõ rt (P = 0.07): h nhn rng thì thu đưc li ích cao hơn. Kt qu này đã gii thích đưc phn nào hin tưng nhiu ngưi dân trong buơn trưc đây cũng như hin nay rt mong mun đưc nhn đt nhn rng nhưng vn khơng thc hin đưc. Đây là vn đ thuc v cách thc t chc trin khai, vai trị tham gia và quyn ca ngưi dân cng đng trong GĐGR. Thu nhp t rng ca hai nhĩm h cĩ và khơng nhn rng đưc th hin sơ đ dưi đây:
60. 50 Hình 4.2. Phân b li ích t rng đưc giao theo hai nhĩm h 4.1.3.3 Các nhân t nh hưng làm thay đi v tài nguyên rng Cĩ khá nhiu nhân t cĩ tim năng tác đng làm thay đi TNR ti đa phương. Qua kt qu điu tra, tng hp và thơng tin đã phng vn đưc tĩm tt trong bng sau: Bng 4.4. Các nhân t nh hưng ti s thay đi tài nguyên rng Nhân t Tĩm tt phát hin trong buơn Quan h vi QLBVR * 1 Các đi tưng cĩ liên quan Nhng đi tưng chính khai thác, s _ đn qun lý s dng tài dng TNR khu vc giao là ngưi dân đa nguyên phương và các vùng lân cn cùng mt s rt ít ngưi dân nhp cư 2 Quyn khai thác Theo quy đnh thì ngưi dân khơng đưc _ khai thác g trong khu vc giao, tuy nhiên thc t vn cĩ nhiu ngưi cht h g. Vic khai thác LSNG là t do và hu như khơng b ai ngăn cm. 3 Quyn qun lý Quyn qun lý đưc quy đnh cho ch + rng kt hp vi thơn trưng và ban lâm
61. 51 Nhân t Tĩm tt phát hin trong buơn Quan h vi QLBVR * nghip, thc t s dng quyn qun lý này tương đi tt. 4 Quyn loi tr Ch rng cĩ quyn loi tr, ngăn cm + ngưi cht g. Thc t quyn này đưc s dng khá tt. 5 Quyn tiêu th Quyn tiêu th LSNG là t do và d bán. + Vic bán g cho ngưi ngồi cng đng là rt him, g ch yu ch s dng trong gia đình. 6 Tun tra theo dõi TNR sau khi giao đưc h cĩ kim tra _ nhưng khơng thưng xuyên. Rng xa buơn d b khai thác. Rng nghèo le re nên khơng đi tun tra. 7 Giám sát và thưng pht Hình thc giám sát đơn l, khơng thưng xuyên. Nu ch rng bt đưc vi phm thì báo lên UBND xã gii quyt 8 Các v tranh chp cĩ liên Tranh chp rt ít xy ra, cĩ mt vài v v + quan đn rng đưc giao giành đt phát ry, cách gii quyt ch yu là trong ni b cng đng, thơn buơn hịa gii và đơi khi đưa lên xã *: Ký hiu trong ct:( ) tác đng tiêu cc, ( +) tác đng tích cc Ngưi dân cĩ và khơng nhn rng trong đa phương cĩ s khác nhau căn bn gì v quyn li, c th như (1) ngưi nhn đt lâm nghip đưc s dng đt khơng cĩ rng đ sn xut nơng nghip; (2) ngưi nhn đt lâm nghip đưc phép cht mt ít g làm nhà khi cĩ nhu cu chính đáng và đưc đa phương xác nhn; (3) Ngưi cĩ nhn đt lâm nghip đưc phép khai thác LSNG trên đi tưng đt rng ca mình, ngưi khác thì khơng dưc quyn này; (4) Mt s h nhn đt lâm nghip đã đưc cp QSDĐ, h đưc s dng GCN này đ th chp vay vn ngân hàng và các quyn li khác Vic t chc tun tra, giám sát rng đưc giao thc hin mt cách đơn l theo tng h ch rng, khơng thưng xuyên, lý do là chính là thiu lao đng trong và ngun thu nhp trc tip t rng t nhiên thp nên ngưi dân thiu đng lc khi đi tun tra bo v rng. điu này đã làm cho vic bo v gp khĩ khăn.
62. 52 Vic x pht các đi tưng vi phm rng đưc giao rt ít khi đưc x lý. Vi mt vài trưng hp vi phm thì trưng thơn nhc nh hoc gi lên UBND xã gii quyt. Vn đ tranh chp trong s dng TNR thnh thong cũng cĩ xy ra, ch yu là vic khai thác LSNG lên rng ca ch khác, phn ln là gii quyt ni b trong cng đng. 4.2 Phân tích, đánh giá hin trng s dng đt và rng sau khi GĐGR qua các giai đon. 4.2.1 Quá trình bin đng s dng đt ca xã giai đon 1997 2007 Trong 10 năm qua (t 1997 2007) tng din tích đt t nhiên khơng cĩ s thay đi. Các loi đt canh tác nơng lâm nghip và chuyên dùng do cĩ s tác đng ca các nhân t như s gia tăng dân s, phân b li dân cư, tác đng ca cơ ch th trưng, gía c nơng sn đã làm cho tình hình s dng đt, rng ca đa phương cĩ nhng thay đi đáng k khơng ch v din tích mà c cht lưng hiu qu s dng đt. Xu hưng ch đo là gim din tích rng t nhiên và gia tăng nhanh chĩng din tích đt nơng nghip, ch yu là gây trng phát trin các lồi cây cơng nghip dài ngày vi mc đích to hàng hĩa xut khu. Kt qu thng kê hin trng và thay đi tài nguyên đt đai, rng ca xã Ea Kao giai đon 1997 2007 đưc tng hp qua bng sau: Bng 4.5. Bin đng tài nguyên đt đai, tài nguyên rng xã Ea Kao, Thành ph Buơn Ma Thut. Đơn v tính : ha Năm 1997 Năm 2002 Năm 2007 Cơ Cơ Loi đt Din Din tích Cơ cu Din cu cu tích (ha) (ha) (%) tích (ha) (%) (%) Tng din tích t nhi ên 4.830,00 100,00 4.830,00 100,00 4.830,00 100,00 I. Đ t nơng nghip 3.148,91 65,19 3.530,46 73,09 3.382,96 70,04 1. Đ t cây h àng năm 1.504,40 47,78 1.268,41 35,93 1.250,24 36,96 1.1. Đ t rung lúa 237,00 15,75 331 25,07 317,97 25,43 1.2. Đ t n ương r y 1.024,74 68,12 592 71,08 901,60 72,11
63. 53 Năm 1997 Năm 2002 Năm 2007 Cơ Cơ Loi đt Din Din tích Cơ cu Din cu cu tích (ha) (ha) (%) tích (ha) (%) (%) 1.3.Đ t cây HN khác 242,66 16,13 48,84 3,85 30,67 2, 45 2. Đ t v ưn tp 301,76 9,58 194,89 5,52 128,85 3,81 3. Đ t cây lâu năm 1.327,71 42,16 2.052,12 58,13 1.988,83 58,79 4. Đ t cĩ mt n ưc 15,04 0,48 15,04 0,43 15,04 0,43 II.Đ t lâm nghip cĩ rng 530,00 10,97 228,60 4,70 268,60 5,56 1. R ng t nhi ên 320,00 60,38 77,00 15,12 77,00 10,05 1.1. Đ t cĩ rng SX 1.2. Đ t rng ph ịng h 221,14 69,11 77,00 100,00 77,00 100,00 1.3. Đ t rng đc dng 98,86 30,89 2. R ng trng 210 39,62 151,60 84,88 191,60 89,95 2.1. Đ t rng sn xut 210 100,00 151,60 100,00 151,60 62,75 2.2. Đ t rng ph ịng h 40,00 37,25 III. Đ t chuy ên dùng 627,44 12,99 719,93 14,91 788,73 16,33 1. Đ t xây dng 13,74 2,19 12,80 1,78 18,70 2,37 2. Đ t giao thơng 368,3 58,70 400,40 55,62 412,30 52,27 3. Đ t thu li v à MNCD 203,3 32,50 221,90 30,82 271,90 34,47 4. Đ t quc ph ịng AN 50,00 6,95 50,00 6,95 5. Đ t nghĩa đa 41,50 6,61 34,83 4,84 34,83 4,42 IV. Đ t 136,90 2,83 105,42 2,18 118,09 2,44 2. Đ t nơng thơn 136,90 105,42 100,00 118,09 100 ,00 V. Đt đi núi chưa s dng 386,75 8,01 295,59 6,12 271,62 5,62 (Ngun:Phịng Tài nguyên và UBND xã Ea Kao )
64. 54 Hình4.3. Bn đ hin trng rng xã Ea Kao năm 1997
65. 55 Hình 4.4. Bn đ hin trng rng và đt rng xã Ea Kao năm 2002
66. 56 Hình 4.5. Bn đ hin trng rng và đt rng xã Ea Kao năm 2007
67. 57 Hình 4.6. Thay đi s dng đt xã Ea Kao trong thi gian 10 năm Hình 4.7. Thay đi s dng đt năm 2002 và 2007 so vi năm 1997
68. 58 Qua s liu bng 4.3 và các sơ đ hình 4.6; 4.7 cho thy: Tng din tích t nhiên ca xã là khơng thay đi, nhưng cĩ s thay đi khá ln v phương thc s dng đt trong hai giai đon 2002 và 2007. Trong giai đon 1997 đn 2002: S thay đi đáng k là cĩ s suy gim din tích rng t nhiên đn 243 ha, phn ln din tích này đưc chuyn sang s dng trong nơng nghip đ trng cây cơng nghip lâu năm như cà phê và cây ngn ngày. Mt ưu đim trong giai đon này là cĩ 90 ha đt chưa s dng, đt đi núi, đt bng đã đưc đưa vào s dng vi mc đích chuyên dùng như làm khu quân s, xây dng h thng đưng giao thơng Riêng v đt s liu cho thy gim 31 ha, thc t vn đ này là do trong quy hoch s dng đt trong giai đon 1997, chưa cĩ s phân đnh rõ ràng, thiu các tiêu chí nên nhiu din tích đt sn xut ven khu dân cư cũng đưc xp vào đi tưng đt dân cư. Đn giai đon 2002, vn đ này đã đưc làm rõ nên sau quy hoch, phân đnh là mc đích s dng đt đã cho thy din tích ca loi đt đã gim xung so vi trưc đây. So sánh thay đi s dng đt giai đon 2007 so vi 1997 nhn thy: Cĩ s bin đng mnh trong các loi hình s dng đt, đc bit là gia đt nơng nghip và đt lâm nghip cĩ rng. Đt nơng nghip trong năm 2007 tăng 234,05 ha (tăng 7,43%) so vi năm 1997; cịn đt lâm nghip cĩ rng thì trong năm 2007 gim 261,4 ha (gim 49,32%) so vi năm 1997. Nguyên nhân là trong giai đon này din tích đt lâm nghip cĩ rng khơng cĩ ch qun lý thc s, ch yu do nhà nưc qun lý và khốn cho ngưi dân qun lý bo v rng và trng rng , đng thi do ngưi dân khai phá đ canh tác cây hàng năm, cây cơng nghip lâu năm cĩ hiu qu kinh t cao hơn nhm tăng thêm thu nhp cho h gia đình. Như vy chúng ta cĩ th thy ch trong vịng 10
69. 59 năm din tích đt lâm nghip cĩ rng trên đa bàn xã Ea Kao đã mt đi gn 1/2 tng din tích ca năm 1997, nguyên nhân là trong nhng năm gn đây dân s trong đa bàn xã tăng nhanh, nhu cu v đt canh tác, đt và các loi đt phc v cho các mc đích khác đu tăng lên. Tuy nhiên nu so vi năm 2002 thì đn năm 2007 din tích đt lâm nghip cĩ rng ca xã cũng cĩ chiu hưng tăng tích cc 40,6ha, ch yu là do ngưi dân đã quan tâm đn vic trng rng vi các lồi cây mc nhanh làm nguyên liu như các lồi keo, mung. Đn nay đã cĩ 52 ha rng trng các loi đã đưc ngưi dân khai thác và trng li chu kỳ 2, điu này cũng đã to ra mt xu hưng tt trong s dng đt. Rng trng khơng nhng mang li ngun thu nhp quan trng cho nhng h dân tham gia nhn rng mà cịn gĩp phn bo v mơi trưng sinh thái, phịng h ngun nưc cho các lịng h Ea Kao và Ea Bơng, bo đm cĩ đ nưc cung cp cho sn xut nơng nghip ca các xã trong vùng. Phân tích chi tit cho thy đt nơng nghip năm 2007 tăng 234 ha so vi năm 1997, trong đĩ đt trng cây hng năm gim 254,2 ha, ch yu là gim đt trng các loi cây trng hng năm khác như ngơ, các loi đu đ, mía, din tích trưc đây làm lúa ry 254,2 ha và din tích đt vưn tp 172,9 kém hiu qu đ chuyn sang trng cây lâu năm, cịn riêng din tích lúa nưc vn tăng 81ha do ngưi dân khai phá t din tích đt bng, đt sình ly chưa s dng. Din tích đt trng cây lâu năm tăng 661 ha, din tích này tăng lên là do trong nhng năm gn đây ngưi dân m rng thêm din tích đ trng cây tiêu, điu và cà phê. Năm 1997 2007 trên đa bàn xã chuyn t đt bng chưa s dng 115,1 ha sang đt chuyên dùng và đt nơng nghip gĩp phn tăng din tích đt nơng nghip và tăng din tích đt xây dng c s h tng , to điu kiên thun li cho phát trin kinh t xã hi đa phương.
70. 60 Như vy nhìn chung s bin đng đt đai giai đon 1997 – 2007 ca xã ch yu là theo chiu hưng t phát vì mc đích kinh t h gia đình ca h. S bin đng đt đai trên đa bàn xã ch yu là do s chuyn dch cơ cu cây trng, đc bit là các loi cây cơng nghip lâu năm. Trong nhng năm gn đây, giá c các loi cây trng như cà phê, h tiêu vn đang gi mc cao, ngưi dân sn xut cĩ lãi. Ngưi dân t khai phá din tích đt chưa s dng, din tích rng đ m rng din tích trng cây cơng nghip lâu năm, cây hàng năm. Vì vy làm cho din tích rng gim mnh, đ che ph ca rng cịn quá thp, làm cho đt dc b xĩi mịn, ra trơi mnh. 4.2.2 Phân tích hin trng s dng đt, rng năm 2007 Tng din tích đt t nhiên ca tồn xã là 4.830,0 ha, trong đĩ các loi đt đưc phân b như sau: Bng 4.6. Hin trng s dng đt năm 2007 Loi đt Din tích (ha) Cơ cu (%)) Din tích đt t nhiên 4.830,00 100,00 I. Đ t nơng nghip 3.382,96 70,04 1. Đt trng cây hng năm 1.250,24 36,96 2. Đt trng cây lâu năm 1.988,83 58,79 3. Đt vưn tp 128,85 3,81 4. Đt nuơi trng thu sn 15,04 0,43 II. Đ t Lâm nghip cĩ rng 268,60 5,56 1. Rng t nhiên 77,00 28.6 2. Rng trng 191,60 71.4 aRng trng nơng lâm kt hp: Cà phê + Tiêu + Mung đen 45 21,8 Điu + Mung đen 39 19,3 Cây rng (keo+mung+sao+du) 107.6 58,9 III. Đ t chuy ên dùng 788,73 16,33 IV. Đ t 118,09 2,44 V. Đ t ch ưa s dng 271,62 5,62 (Ngun:Phịng tài nguyên, kinh t và UBND xã Ea Kao )
71. 61 Hin trng s dng đt, rng đưc th hin qu biu đ dưi đây. Hình 4.8 Biu đ hin trng s dng đt xã Ea Kao năm 2007 Qua hình 4.8 nhn thy Ea Kao là mt xã cĩ cơ cu kinh t nơng nghip là chính, cho nên cơ cu s dng các loi đt như trên là khá phù hp vi tim năng đt đai ti xã. Đt nơng nghip chim din tích ln nht trong cơ cu s dng đt, trong đĩ đt dành cho sn xut nơng nghip chim 70,04% nhĩm đt nơng nghip, gm đt trng cây cơng nghip lâu năm 1.989 ha; cây hàng năm 1.250 ha. Trong din tích đt trng cây cơng nghip lâu năm, cây Cà phê chim din tích ln nht 1.755 ha, trong đĩ Cà phê kinh doanh 1.670 ha, Cà phê trong giai đon kin thit cơ bn là 85 ha, năng sut bình quân 2 tn/ha, sn lưng ưc tính 3.340 tn và ưc tính tng giá tr đt 71,8 t đng. H tiêu vi din tích 56,0 ha, năng sut bình quân 1,5 tn/ha, sn lưng ưc tính 84 tn/năm và ưc tính tng giá tr đt 21t đng và các loi cây lâu năm cịn li sn lưng giá tr ưc đt 500 triu đng. Din tích gieo trng cây hng năm trên đa bàn