Khóa luận Thực hiện quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng, phòng và trị bệnh trên đàn gà thịt lông màu ri mận Hòa Phát nuôi tại trại gà Khương Huệ, tổ 9, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

55 trang thiennha21 18/04/2022 5460

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Khóa luận Thực hiện quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng, phòng và trị bệnh trên đàn gà thịt lông màu ri mận Hòa Phát nuôi tại trại gà Khương Huệ, tổ 9, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

khoa_luan_thuc_hien_quy_trinh_cham_soc_nuoi_duong_phong_va_t.pdf

Nội dung text: Khóa luận Thực hiện quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng, phòng và trị bệnh trên đàn gà thịt lông màu ri mận Hòa Phát nuôi tại trại gà Khương Huệ, tổ 9, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

hĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM HOÀNG THỊ LỤA Tên chuyên đề: THỰC HIỆN QUY TRÌNH CHĂM SÓC, NUÔI DƯỠNG, PHÒNG VÀ TRỊ BỆNH TRÊN ĐÀN GÀ THỊT LÔNG MÀU RI MẬN HÒA PHÁT NUÔI TẠI TRẠI KHƯƠNG HUỆ, TỔ 9, HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo: Chính quy Chuyên ngành: Dược thú y Khoa: Chăn nuôi Thú y Khóa học: 2014 - 2018 Thái Nguyên - năm 2018
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM HOÀNG THỊ LỤA Tên chuyên đề: THỰC HIỆN QUY TRÌNH CHĂM SÓC, NUÔI DƯỠNG, PHÒNG VÀ TRỊ BỆNH TRÊN ĐÀN GÀ THỊT LÔNG MÀU RI MẬN HÒA PHÁT NUÔI TẠI TRẠI KHƯƠNG HUỆ, TỔ 9, HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo: Chính quy Chuyên ngành: Dược thú y Lớp: K46 Dược thú y Khoa: Chăn nuôi Thú y Khóa học: 2014 - 2018 Giảng viên hướng dẫn: GS.TS. Nguyễn Thị Kim Lan Thái Nguyên - năm 2018
i LỜI CẢM ƠN Bản khóa luận tốt nghiệp được hoàn thành sau một thời gian học tập, nghiên cứu và thực hiện đề tài thực tập. Có được kết quả như ngày hôm nay, em xin bày tỏ lòng biết ơn, sự kính trọng sâu sắc tới: Ban Giám hiệu, Khoa Chăn nuôi Thú y, cùng tập thể các thầy cô giáo Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã tạo điều kiện cho em hoàn thành khóa luận đúng thời gian quy định. Đặc biệt em xin chân thành cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ nhiệt tình của toàn thể cán bộ và anh chị em công nhân của trại gà Khương Huệ, và cô GS.TS. Nguyễn Thị Kim Lan. Sự động viên và tạo điều kiện tốt nhất của mọi người đã giúp em hoàn thành bản khóa luận được tốt.Một lần nữa em kính chúc toàn thể thầy cô giáo sức khỏe, hạnh phúc và thành đạt trong công tác giảng dạy và nghiên cứu. Em xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, ngày 20 tháng .12. năm 2018 Sinh viên Hoàng Thị Lụa
ii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 4.1. Khẩu phần ăn cho gà 28 Bảng 4.2. Thành phần và giá trị dinh dưỡng Error! Bookmark not defined. Bảng 4.3. kết quả thực hiện công tác vệ sinh thú y 29 Bảng 4.4. Kết quả phòng bệnh cho gà 30 Bảng 4.5. Tỷ lệ nuôi sống gà tại trại gà 31 Bảng 4.6. Tỷ lệ nhiễm bệnh của gà tại trại 32 Bảng 4.7. Kết quả điều trị bệnh trong mùa hè cho gà ri Hòa Phát 33 Bảng 4.8. Kết quả điều trị bệnh trong mùa thu cho gà thịt ri Hòa Phát 34 Bảng 4.9. Công tác khác 35
iii DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT Từ, cụm từ viết tắt Ý nghĩa P Thể trọng Cs Cộng sự đ đồng FAO Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc g Gam kg kilogam Nxb Nhà xuất bản STT Số thứ tự TP Thành phố TTTA Tiêu tốn thức ăn CP Protein thô VTM Vitamin TN Thí nghiệm Gr (-) Gram (-) Gr (+) Gram (+)
iv MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN i DANH MỤC CÁC BẢNG ii DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT iii MỤC LỤC iv Phần 1. MỞ ĐẦU 1 1.1. Đặt vấn đề 1 1.2. Mục đích của đề tài. 2 1.3. Yêu cầu của đề tài. 2 Phần 2.TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3 2.1. Điều kiện cơ sở nơi thực tập 3 2.1.1. Điều kiện tự nhiên 3 2.1.2.Điều kiện kinh tế, xã hội 4 2.1.3. Cơ cấu tổ chức của trại. 5 2.2. Tổng quan và các nghiên cứu trong và ngoài nước 6 2.2.1. Cơ sở khoa học 6 2.2.2. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước 18 Phần 3. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 24 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 24 3.2. Địa điểm và thời gian thực hiện 24 3.3. Nội dung thực hiện 24 3.4. Phương pháp thực hiện và các chỉ tiêu theo dõi 24 3.4.1. Phương pháp theo dõi, thu thập thông tin 24 3.4.2. Các chỉ tiêu theo dõi 25 3.4.3. Phương pháp xử lý số liệu 25
v Phần 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 26 4.1. Kết quả chăm sóc, nuôi dưỡng, vệ sinh và phòng bệnh cho gà 26 4.1.1. Công tác chăm sóc 26 4.1.2. Công tác vệ sinh phòng bệnh 29 4.2. Tỷ lệ nuôi sống của gà tại trại 31 4.3. Kết quả điều trị bệnh trên gà 32 4.3.1. Tình hình mắc bệnh trên đàn gà thịt 32 4.3.2. Hiệu quả điều trị bệnh trên gà thịt 33 4.4. Công tác khác 35 Phần 5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 36 5.1. Kết luận 36 5.2. Kiến nghị 36 TÀI LIỆU THAM KHẢO 38
1 Phần 1 MỞ ĐẦU 1.1. Đặt vấnđề Ngành chăn nuôi gia cầm gần một thập kỷ qua đã được cả thế giới quan tâm và phát triển mạnh mẽ cả về số lượng và chất lượng. Chăn nuôi gia cầm chiếm một vị trí quan trọng trong chương trình cung cấp protein động vật cho con người. Gia cầm chiếm từ 20 - 25% trong tổng sản phẩm thịt, ở các nước phát triển, thịt gà chiếm từ 30% hoặc hơn nữa. Theo số lượng thống kê của FAO (2014) thì năm 2012 toàn thế giới đã sản xuất ra 21.867,323 triệu con gà tương đương với 92.811,674 nghìn tấn thịt gà, 1.698,767 triệu thủy sản, 66.372,549 nghìn tấn trứng. Chăn nuôi gia cầm ở Việt Nam đang phát triển cả về số lượng và chất lượng. Với 4 phương thức chủ yếu là: Chăn nuôi nhỏ nông hộ, Chăn nuôi vịt thả đồng, Chăn nuôi bán công nghiệp, Chăn nuôi công nghiệp. Năm 2017 đã sản xuất ra 2.042 ngàn tấn thịt, 8.763,9 triệu quả trứng, trong đó có 5.549 triệu quả trứng gà và 3.294,9 triệu quả trứng vịt. Hầu hết các giống gia cầm cao sản của thế giới đều được nhập vào nuôi ở Việt Nam thông qua các công ty nước ngoài, công ty liên doanh (Japa, Dabaco, Pro Conco, ) và Trung tâm nghiên cứu gia cầm – Viện chăn nuôi. Trong đó có gàri mận hòa phát, hiện nay đang được nuôi phổ biến ở nước ta. Đây là giống gà có đặc điểm ít bệnh, dễ nuôi, năng suất thịt cao, ngon, thích nghi tốt với điều kiện khí hậu ở Việt Nam. Để khai thác tối đa khả năng sản xuất của vật nuôi, các phương thức chăn nuôi chuồng hở là sự lựa chọn của các trang trại có vốn đầu tư vừa và nhỏ hệ thống mạng lưới chăn nuôi gia công do các công ty nước ngoài triển khai đang phát triển hầu khắp cả nước. Trong đó quy trình chăm sóc nuôi
2 dưỡng có ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng các sản phẩm của gia cầm. Được sự hướng dẫn của cô giáo GS.TS. Nguyễn Thị Kim Lan, tôi tiến hành chuyên đề: “Thực hiện quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng, phòng và trị bệnh trên đàn gà thịt lông màu ri mận Hòa Phát nuôi tại trại gà khương huệ, tổ 9, huyện đồng hỷ, tỉnh thái nguyên”. 1.2. Mục đích của đề tài. - Thực hiện được quy trình chăm sóc nuôi dưỡng gà thịt. - Thực hiện lịch phòng bệnh trên gà thịt. - Xác định được tình hình nhiễm bệnh trên đàn gà thịt nuôi tại trại gàKhương Huệ, Tổ 9, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên - Xây dựng phác đồ điều trị bệnh cho gà thịt. 1.3. Yêu cầu của đề tài. - Nắm được quy trình chăm sóc và nuôi dưỡng gà thịt. - Biết cách phòng bệnh cho gà thịt. - Biết được cách chẩn đoán và điều trị bệnh.
3 Phần 2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2.1. Điều kiện cơ sở nơi thực tập 2.1.1. Điều kiện tự nhiên 2.1.1.1. Vị trí địa lý.  Đồng Hỷ là huyện miền núi của tỉnh Thái Nguyên. Huyện lỵ đặt tại thị trấn Chùa Hang, cách trung tâm thành phố Thái Nguyên 3 km về phía đông bắc.  Địa phận huyện Đồng Hỷ trải dài từ 21032’ đến 21051’độ vĩ bắc, 105046’đến 106004’ độ kinh đông.  Phía bắc giáp huyện Võ Nhai và tỉnh Bắc Cạn.  phía nam giáp huyện Phú Bình và thành phố Thái Nguyên.
4  phía đông giáp tỉnh Bắc Giang.  phía tây giáp huyện Phú Lương và thành phố Thái Nguyên.  Địa giới tự nhiên phân cách Đồng Hỷ và thành phố Thái Nguyên là dòng sông Cầu uốn lợn quanh co từ xã Cao Ngạn theo hướng bắc - nam xuống đến đập Thác Huống (xã Huống Thượng ).  Đồng Hỷ có tổng diện tích tự nhiên 520.59km2. Trong đó đất lâm nghiệp chiếm 50,8%, đất nông nghiệp 16,4%, đất thổ cư 3,96%, đất cho các công trình công cộng 3,2% và đất cha sử dụng chiếm 25,7%. Núi Chùa Hang còn gọi là núi đá Hoá Trung, núi Long Tuyền, nằm trên đất thị trấn Chùa Hang, huyện Đồng Hỷ ngày nay. Chùa Hang là một trong những danh thắng nổi tiếng của tỉnh Thái Nguyên. 2.1.1.2. Đặc điểm Khí hậu Đồng Hỷ có 4 mùa: xuân, hạ, thu, đông. Lượng mưa trung bình khoảng 2.000 – 2.500 mm/năm. 2.1.2.Điều kiện kinh tế, xã hội 2.1.2.1. Điều kiện kinh tế. Hầu hết các xã, thị trấn ở Đồng Hỷ có đường ô tô đến trung tâm, 100% số xã, thị trấn trong huyện đã được trang bị điện thoại. Đất đai ở Đồng Hỷ thích hợp cho việc trồng rừng, trồng lúa, nấm, rau màu và chăn nuôi gia cầm 2.1.2.2. Văn hoá, xã hội. Đồng Hỷ có 18 đơn vị hành chính trực thuộc, bao gồm 3 thị trấn Chùa Hang, Trại Cau, Sông Cầu và các xã: Hóa Thượng, Huống Thượng, Nam Hòa, Tân Lợi, Cây Thị, Hợp Tiến, Khe Mo, Văn Hán, Hóa Trung, Quang Sơn, Văn Lăng, Tân Long, Hòa Bình, Minh Lập, Linh Sơn.Đồng Hỷ là nơi sinh sống của các dân tộc như: Nùng, Sán Chay, Sán Dìu.Người Sán Dìu sống chủ yếu bằng nghề trồng lúa nước, làm nương, soi, bãi và chăn nuôi, khai thác
5 lâm sản, đánh bắt cá, làm gạch ngói, rèn, đan lát Người Sán Dìu sống tập trung thành những xóm nhỏ, trong những ngôi nhà lợp rạ, tranh, ngói, tường trình hay xây gạch mộc.Trang phục của người Sán Dìu gần giống với trang phục người Kinh, trong những dịp lễ, tết, người Sán Dìu thường sử dụng nhạc cụ như: tù và, kèn, trống, sáo, thanh la, não bạt và chơi những trò chơi đi cà kheo, đánh khăng, đánh cầu lông kiểu Sán Dìu, kéo co và đặc biệt là hát Soọng cô. Đây là lối hát đối đáp nam nữ, mỗi bài là một bài thơ được viết theo thể "thất ngôn tứ tuyệt". Sọong cô thường được hát trong những dịp lễ tết hoặc những khi gia đình có chuyện vui. 2.1.3. Cơ cấu tổ chức của trại. Cơ cấu của trại tổ chức như sau : - Diện tích chuồng trại là 2400 2 (2 chuồng). - Gồm 2 dãy chuồng, mỗi chuồng nuôi khoảng 10.000 con. - Chuồng 1 có chiều dài 75m, chiều rộng 17m và chuồng 2 dài 75m, rộng 15m. - Hệ thống bảo vệ xung quanh được xây tường rào bao quanh và lắp 8camera theo dõi quanh khu vực trại. - Đội ngũ cán bộ, quản lý, kĩ thuật, công nhân gồm: 01 quản lý 01 kĩ sư 02 công nhân 02 sinh viên thực tập Và 01 chủ trang trại. - Trong quá trình thực tập tại cơ sở, trại tạo điều kiện cho chỗ ở và sinhhoạt theo gia đình chủ trại.
6 2.2. Tổng quan và các nghiên cứu trong và ngoài nước 2.2.1. Cơ sở khoa học 2.2.1.1. Một số đặc điểm của giống gà ri mận Hòa Phát - Gà ri lai hòa phát mật độ nuôi thích hợp nhất 8 - 10 con/ 2. Giống gà này cho thu hoạch sau 3,5 - 4 tháng nuôi. Trọng lượng một con trưởng thành có thể đạt tới 2,7 kg (gà trống) và 1,8 kg (gà mái). Gà ri mận Hòa Phát có lông màu mận đỏ, da vàng, thịt dai, thơm ngon nên được thị trường rất ưa chuộng. - Trong đó Gà ri mận Hòa Phát được lai giữa gà trống ở Ba Vì (Hà Nội) với giống gà mái nước ngoài. 2.2.1.2. Đặc điểm sinh lý tiêu hóa ở gà Gia cầm có tốc độ trao đổi chất và năng lượng cao hơn so với động vật có vú. Cường độ tiêu hoá mạnh ở gia cầm được xác định bằng tốc độ di chuyển của thức ăn qua ống tiêu hoá. Ở gà còn non, tốc độ này là 30 - 39 cm trong 1 giờ; ở gà lớn hơn là 32 – 40 cm và ở gà trưởng thành là 40 – 42 cm. Chiều dài của ống tiêu hoá gia cầm không lớn, thời gian mà khối thức ăn được giữ lại trong đó không vượt quá 2 - 4 giờ, ngắn hơn rất nhiều so với động vật khác. Do đó để quá trình tiêu hoá thức ăn diễn ra thuận lợi và có hiệu quả cao, thức ăn cần phải phù hợp về với tuổi và trạng thái sinh lý, được chế biến thích hợp, đồng thời có hàm lượng xơ ở mức ít nhất(Hội chăn nuôi Việt Nam, 2001[3]). * Tiêu hóa ở miệng Gia cầm không có môi và răng, hàm ở dạng mỏ, chỉ có tác dụng lấy thức ăn, chứ không có tác dụng nghiền nhỏ. Vịt, ngỗng có các răng ngang ở mép nhỏ chứa nhiều tận cùng dây thần kinh lâm ba, có tác dụng cảm giác. Khi thức ăn đi qua khoang miệng thì được thấm ướt bởi nước bọt, các tuyến nước bọt của gia cầm kém phát triển, thành phần chủ yếu của nước bọt
7 là dịch nhầy. Trong nước bọt có chứa một số ít menamilaza nên có ít tác dụng tiêu hóa. Động tác nuốt ở gia cầm được thực hiện nhờ chuyển động rất nhanh của lưỡi, khi đó thức ăn được chuyển rất nhanh vào vùng trên của hầu vào thực quản. Trong thành thực quản có các tuyến nhầy hình ống, tiết ra chất nhầy, cũng có tác dụng làm ướt và trơn thức ăn khi nuốt. *Tiêu hóa ở diều Diều là khoảng mở rộng của thực quản ở khoang ngực. Diều dự trữ và chuẩn bị tiêu hóa thức ăn, thức ăn ở diều được thấm ướt, mềm ra trộn kĩ với một phần tinh bột được thủy phân. *Tiêu hóa ở dạ dày Tiêu hóa ở dạ dày tuyến Dạ dày tuyến giống như cái bao túi, gồm 3 lớp: màng nhầy, màng cơ, màng thanh dịch. Màng nhầy rất phát triển. Ở đây các tuyến tiết ra pepsin và axit muối. Vì vậy tiêu hóa ở dạ dày tuyến có phản ứng axit, độ pH 3,1 – 4,5. Dịch dạ dày được tiết vào trong khoang của dạ dày tuyến, có axit clohydric, enzim và musin. Cũng như ở động vật có vú, pepsin được tiết ra ở dạng không hoạt động - pepsinogen và được hoạt hoá bởi axit clohydric. Các tế bào hình ống của biểu mô màng nhầy bài tiết ra một chất nhầy đặc rất giàu musin, chất này phủ lên bề mặt niêm mạc của dạ dày. Sự tiết dịch dạ dày ở gia cầm là liên tục, sau khi ăn thì tốc độ tiết tăng lên. Tiêu hóa ở dạ dày cơ Dạ dày cơ có hình dạng như hai chiếc đĩa nhỏ úp vào nhau có thành rất dày, có màu đỏ sẫm. Dạ dày cơ nằm ở bên trái của gan. Thức ăn được đưa qua đám rối vị giác (lưỡi và cổ) để phân biệt thức ăn (đắng, chua) Thức ăn được thấm ướt nhờ dịch tiết (thực quản và diều).
8 Nước qua diều tới dạ dày tuyến, dạ dày cơ rồi vào ruột. Nếu gia cầm đói, thức ăn đi thẳng vào dạ dày tuyến và dạ dày cơ (sau khi đầy rồi mới tích lại ở diều). Dưới ảnh hưởng của men amilaza của tuyến nước bọt, tinh bột được đường hóa do quá trình vi sinh vật phân giải ở diều. Thời gian thức ăn ở diều phụ thuộc vào khối lượng thức ăn, khối lượng nhỏ thức ăn qua diều 2 - 5 phút còn khối lượng lớn thì vài giờcầu này có tăng lên một chút và tương tự, khi thời tiết lạnh, lượng nước gà cần sẽ giảm hơn so với bình thường. Thức ăn qua dạ dày tuyến tương đối nhanh (hầu như không dừng lại ở đây), tại đây có phản ứng axit và dịch vị của dạ dày tuyến tiết ra khoảng 30 phút: gà 11,3 ml còn ở ngỗng là 24 ml ở giờ thứ nhất sau khi ăn dịch vị tiết nhiều hơn. *Tiêu hóa ở ruột Quá trình tiêu hoá các chất dinh dưỡng đều xảy ra ở ruột non gia cầm. Các men tiêu hoá quan trọng nhất là từ dịch dạ dày, cùng với mật đi vào manh tràng, chất tiết của các tuyến ruột có ý nghĩa kém hơn. Các men trong ruột hoạt động trong môi trường axit yếu, kiềm yếu; pH dao động trong những phần khác nhau của ruột. Dịch ruột là một chất lỏng đục, có phản ứng kiềm yếu (pH là 7,42) với tỷ trọng 1,0076. Trong thành phần dịch ruột có các men proteolytic, aminolytic và lypolytic và cả men enterokinaza. Dịch tuỵ là một chất lỏng không màu, hơi mặn, có phản ứng hơi toan hoặc hơi kiềm (pH 7,2 - 7,5). Trong chất khô của dịch, ngoài các men, còn có các axit amin, lipit và các chất khoáng (NaCl, CaCl2, NaHCO3 ). Dịch tuỵ của gia cầm trưởng thành có chứa các men tripsin, cacbosipeptidaza, amilaza, mantaza, invertaza và lipaza. Tripsin được bài tiết ra ở dạng chưa hoạt hoá là tripsinogen, dưới tác động của men dịch ruộtenterokinaza, nó được hoạt hoá, phân giải các protein
9 phức tạp ra các axit amin. Men proteolytic khác là các cacbosipeptidaza được tripsin hoạt hoá cũng có tính chất này. Các men amilaza và mantaza phân giải các polysacarit đến các monosacarit như glucoza, lipaza được dịch mật hoạt hoá, phân giải lipit thành glyserin và axit béo. Các quá trình tiêu hoá và hấp thu ở ruột non xảy ra đặc biệt tích cực. Sự phân giải các chất dinh dưỡng không chỉ có trong khoang ruột (tiêu hoá ở khoang), mà cả ở trên bề mặt các lông mao của các tế bào biểu bì (sự tiêu hoá ở màng). Các cấu trúc phân tử và trên phân tử của thức ăn có kích thước lớn được phân giải dưới tác động của các men trong khoang ruột, tạo ra các sản phẩm trung gian nhỏ hơn, chúng đi vào vùng có nhiều nhung mao của các tế bào biểu mô. Trên các nhung mao có các men tiêu hoá, tại đây diễn ra giai đoạn cuối cùng của sự thuỷ phân để tạo ra sản phẩm cuối cùng như axit amin, monosacarit chuẩn bị cho việc hấp thu. Khả năng tiêu hoá chất xơ của gia cầm rất hạn chế. Cũng như ở động vật có vú, các tuyến tiêu hoá của gia cầm không tiết ra một men đặc hiệu nào để tiêu hoá xơ. Một lượng nhỏ chất xơ được phân giải trong manh tràng bằng các men do vi khuẩn tiết ra. Những gia cầm nào có manh tràng phát triển hơn như đà điểu, ngan, ngỗng thì các chất xơ được tiêu hoá nhiều hơn. 2.2.1.3. Nhu cầu dinh dưỡng của gà thịt Năng lượng: gà có khả năng chuyển hoá năng lượng từ những carbonhydrate đơn giản, một vài carbonhydrate phức tạp như dầu và mỡ, nhưng những carbonhydrate quá phức tạp như cellulose thì gà không thể sử dụng được. Mặc dù vậy nhưng gà cũng cần môt lượng cellulose nhất định để làm chất đệm giúp quá trình tiêu hoá được dễ dàng. Tỷ lệ chất xơ trong khẩu phần không được vượt quá 4%. Nhu cầu về năng lượng cho các mục đích trao đổi rất khác nhau, do vậy nếu thiếu năng lượng sẽ ảnh hưởng đến hầu hết các
10 quá trình sản xuất. Đối với gà nuôi lấy thịt nhu cầu năng lượng thường cao hơn đẻ. Protein: đây là một chỉ số dinh dưỡng quan trọng có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, sức sản xuất và chất lượng sản phẩm. Người ta cho rằng 20 -25 % sức sản xuất của gia cầm ảnh hưởng trực tiếp bởi dinh dưỡng protein. Gà thịt cần tỉ lệ protein tương đối cao trong khẩu phần để hỗ trợ tăng trưởng nhanh. Khối lượng của gà thịt thương phẩm sẽ tăng lên gấp 50 – 55 lần trong 6 tuần sau khi nở. Một phần lớn của việc tăng trọng này là tăng trưởng các mô có nhiều protein. Nước: chính là một thành phần dinh dưỡng quan trọng cho bất kỳ cơ thể sống nào kể cả gia cầm. Nước không những là chất dẫn giúp vật hấp thu chất dinh dưỡng tốt hơn mà nước còn giúp cơ thể đào thải độc tố, giúp các tế bào hoạt động khỏe mạnh hơn Hầu hết các động vật khác kể cả gà sẽ cần một lượng nước khoảng 50ml/kg trọng lượng cơ thể mỗi ngày. Khi thời tiết ấm áp, nhu cầu này có tăng lên một chút và tương tự, khi thời tiết lạnh, lượng nước gà cần sẽ giảm hơn so với bình thường. Khoáng chất: là phần vô cơ trong thành phần thức ăn chăn nuôi gia cầm, thường chiếm một tỷ lệ rất nhỏ trong khẩu phần thức ăn, tuy nhiên khoáng chất có một vai trò vô cùng quan trọng đối với gia cầm. + Khoáng đa lượng: Ca, P: trong cơ thể Ca chiếm 1,3 – 1,8% khối lượng cơ thể, P chiếm 0,8 – 1% khối lượng cơ thể. + Khoáng vi lượng: các khoáng vi lượng gồm có đồng, kẽm, sắt, iodine và selenium cũng rất cần thiết cho sự phát triển của gia cầm. Trong cơ thể vật nuôi và con người khoáng chất có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành các tổ chức trong cơ thể như xương, răng, máu, mô thịt , một số chất khoáng có vai trò trong quá trình tạo các kênh ion như Na, K một số khác lại có tác dụng trong việc kích thích sự hoạt động của các
11 enzyme, khoáng chất còn có tác dụng trong việc tham gia hệ thống đệm trong cơ thể 2.2.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới quá trình sinh trưởng, phát triển của gà thịt - Ảnh hưởng của dòng giống Trong cùng điều kiện chăn nuôi, mỗi giống khác nhau sẽ có khả năng sinh trưởng khác nhau. Theo tài liệu của Chambers J. R. (1990) [18] cho biết, thì nhiều gen ảnh hưởng đến sự phát triển của gà. Có gen ảnh hưởng đến sự phát triển chung hoặc ảnh hưởng tới sự phát triển theo nhóm tính trạng hay một vài tính trạng riêng lẻ. - Ảnh hưởng của tính biệt và tốc độ mọc lông Sự khác nhau về tốc độ sinh trưởng và khối lượng của cơ thể gà do yếu tố tính biệt quy định trong đó con trống có tốc độ sinh trưởng nhanh hơn con mái. Tốc độ mọc lông có liên hệ với chất lượng thịt gia cầm, những gia cầm có tốc độ mọc lông nhanh thường có chất lượng thịt tốt hơn. - Ảnh hưởng của chế độ dinh dưỡng. Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng đối với sinh trưởng của gia cầm. Việc cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng và cân đối giữa các chất sẽ giúp cho gia cầm phát huy cao tiềm năng di truyền về sinh trưởng. Dinh dưỡng là một trong những nhân tố quan trọng quyết định đến khả năng sinh trưởng của gia cầm, khi đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng thì thời gian đạt khối lượng tiêu chuẩn sẽ giảm xuống. Chanbers J. R.(1990) [18] cho biết, tương quan giữa trọng lượng của gà và hiệu quả sử dụng thức ăn khá cao (r = 0,5 – 0,9). Để phát huy khả năng sinh trưởng của gia cầm không những cần cung cấp đủ năng lượng, thức ăn theo nhu cầu mà còn phải đảm bảo cân bằng protein, acid amin và năng
12 lượng. Do vậy, khẩu phần ăn cho gà phải hoàn hảo trên cơ sở tính toán nhu cầu của gia cầm. - Ảnh hưởng của môi trường Điều kiện môi trường có ảnh hưởng lớn đến quá trình sinh trưởng của gia cầm. Nếu điều kiện môi trường là tối ưu cho sự sinh trưởng của gia cầm thì gia cầm khỏe mạnh, lớn nhanh, nếu điều kiện môi trường không thuận lợi thì tạo điều kiện cho vi sinh vật phát triển gây bệnh ảnh hưởng đến sức khỏe gia cầm. Nhiệt độ cao làm cho gà sinh trưởng chậm, tăng tỷ lệ chết, gây thiệt hại kinh tế lớn khi chăn nuôi gà broilertheo hướng công nghiệp ở vùng khí hậu nhiệt đới (Wesh Bunr K. W. ET – AT, 1992 [24]). Chế độ chiếu sáng cũng ảnh hưởng tới khả năng sinh trưởng vì gà rất nhạy cảm với ánh sáng, do vậy chế độ chiếu sáng là một vấn đề cần quan tâm. Ngoài ra trong chăn nuôi cũng bị tác động bởi nhiều yếu tố khác nhau như: độ ẩm, độ thông thoáng, tốc độ gió lùa và ảnh hưởng của mật độ nuôi nhốt đến khả năng sinh trưởng của gia cầm. Sinh trưởng của gia súc, gia cầm luôn gắn với phát dục, đó là quá trình thay đổi chất lượng, là sự tăng lên và hoàn chỉnh về tính chất, chức năng hoạt động của cơ thể. Hai quá trình đó liên quan mật thiết và ảnh hưởng lẫn nhau tạo nên sự hoàn thiện cơ thể gia súc, gia cầm. Sinh trưởng và phát dục của cơ thể gia súc, gia cầm tuân theo tính quy luật và theo giai đoạn. 2.2.1.6. Các bệnh thường gặp trên gà thịt Trong thời gian nuôi dưỡng hàng ngày phải theo dõi tình hình sức khỏe của đàn gà để chẩn đoán, phát hiện bệnh và có những hướng điều trị kịp thời. Trong thời gian nuôi gà thường gặp bệnh như sau:  Bệnh Cầu trùng - Nguyên nhân:
13 Do các loại cầu trùng thuộc giống Eimeria gây ra. Gà con 9 - 10 ngày tuổi bắt đầu nhiễm bệnh nhưng tỷ lệ nhiễm cao nhất ở giai đoạn từ 15 - 45 ngày tuổi. Gà bị nhiễm do nuốt phải noãn nang cầu trùng có trong thức ăn, nước uống. Bệnh xảy ra quanh năm nhưng trầm trọng nhất là vào vụ xuân hè khi thời tiết nóng ẩm. - Triệu chứng: + Gà bệnh ủ rũ, ăn ít, uống nhiều nước, xù lông, cánh sã, chậm chạp, phân dính quanh hậu môn, phân loãng, sệt, có màu socola hoặc đen như bùn. + Nếu gà bị bệnh nặng thì phân lẫn máu tươi, gà mất thăng bằng, cánh tê liệt, niêm mạc nhợt nhạt, da và mào tái nhợt do mất máu. Tỷ lệ ốm cao, nhiều gà chết. - Bệnh tích: + Cầu trùng manh tràng: manh tràng sưng to và chứa đầy máu. + Cầu trùng ruột non: ruột non căng phồng, xuất huyết bề mặt ruột có nhiều đốm trắng xám, bên trong ruột có dịch nhầy màu hồng. - Điều trị: + Dùng phar-coccitop: liều 10g/3,3 lít nước hoặc 10g/33 TT, dùng liên tục trong 3 ngày, nghỉ 2 ngày sau đó dùng liệu trình mới nếu gà chưa khỏi. + DùngAvicoc: liều 1g/1lít nước cho gà uống liên tục trong 5 ngày. Kết hợp VTM K chống mất máu và cho uống vitamin C để tăng sức đề kháng cho gà. + Coccivet:liều 200-320 ml/ 1.000 lít nước uống cho gà uống 3 ngày liên tục nghỉ 2 ngày uống tiếp 2 ngày.  Bệnh do E.coli(Colibacillosis) - Nguyên nhân: Do vi khuẩn Escherichia coli (E.coli) gây ra. Chúng tôi thấy gà ở mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh, đặc biệt là giai đoạn gà con 3 - 15 ngày tuổi, tỷ lệ chết 20 - 60 %, gà lớn bệnh ở thể nhẹ
14 và ít chết. Truyền bệnh trực tiếp qua trứng bệnh, lây bệnh nhanh chóng trong lò ấp, ngoài ra có thể lây bệnh gián tiếp qua thức ăn, nước uống và qua vết hở của rốn. - Triệu chứng: + Đầu ổ dịch gà bệnh thường chỉ kém ăn, sức lớn cả đàn chậm lại, sau đó bệnh có thể tiến triển cấp tính ở những đàn gia cầm con. + Gà bị bệnh thường ủ rũ, xù lông, gầy rạc. Một số con có triệu chứng sốt, sổ mũi và khó thở. Sau vài ngày gà ỉa chảy, phân lỏng có dịch nhầy màu nâu, trắng, xanh, đôi khi lẫn máu rồi chết hàng loạt. Đôi khi gà có hiện tượng sưng khớp. - Bệnh tích: + Gan sưng và xuất huyết, gan sưng đỏ, gan và màng bao tim có lớp nhầy trắng. Màng túi khí có nốt xuất huyết nhỏ. Niêm mạc ruột sưng đỏ, ỉa phân trắng. Gia cầm ở thời kỳ đẻ, buồng trứng bị vỡ và teo. - Điều trị: + Ampi-Coli: liều 1g/lít nước cho uống liên tục 5-7 ngày. +Amoxicoli: liều 2g/lít nước, uống liên tục 5 - 7 ngày. + VTM K theo lúc điều trị bệnh + Coli-terrvet: liều 2 g/ 1lít nước, uống liên tục 3-5 ngày + Cepty: pha 1 chai dung môi với 50ml hỗn dịch SafoCEPTY lắc kĩ,sau đó tiêm 0,5ml/kg TT tiêm liên tiếp 2 ngày.  Bệnh ORT Nguyên nhân : Bệnh ORT trên gà là một bệnh hô hấp cấp tính do vi khuẩn có tên là Ornithobacterium rhinotracheale gây ra. Vi khuẩn tác động trực tiếp lên đường hô hấp và phổi với các biểu hiện điển hình như gà khó thở, khẹc, ngáp, ho, chảy nước mắt mũi, phổi viêm có mủ và bã đậu hình ống.
15 Bệnh thường xảy ra vào mùa xuân, mùa hè và thời điểm giao mùa, khi độ ẩm không khí tăng cao.Gà thịt thường mắc lúc 3 – 6 tuần, các loại gà khác thường từ 6 tuần tuổi trở lên.Tỷ lệ nhiễm bệnh cao từ 50 – 100% nhưng tỷ lệ chết và loại thải thấp 5 – 20%. Vi khuẩn này có thể sống ký sinh trên gà và ngoài môi trường, khả năng lây lan nhanh. Mức độ nghiêm trọng của bệnh phụ thuộc vào khả năng gây bệnh của các chủng vi khuẩn, virus kế phát, các vấn đề về điều kiện chăm sóc, nuôi dưỡng cũng như việc can thiệp chữa trị, dùng thuốc có đúng, kịp thời hay không Triệu chứng: – Gà khó thở, rướn cổ thở, ngáp gió, ho, lắc đầu, vẩy mỏ, khẹc, – Gà sốt rất cao, ủ rũ, giảm ăn. Chảy nước mắt mũi, sưng mặt. – Có thể tiêu chảy, có dịch viêm trên nền chuồng – Chết trong trạng thái “ngã ngửa” (xác chết béo). – Gà đẻ: giảm đẻ, đẻ non, vỏ trứng mỏng. – Bệnh phát sinh từ từ theo từng ô chuồng chứ không xẩy ra ồ ạt. – Thể bệnh mãn tính âm thầm: nhiều gà còi cọc, chậm lớn, tiêu tốn thức ăn tăng cao, giá thành sản xuất tăng. – Thể bệnh cấp tính hơn: gây chết lên tới 30% trở lên. Phòng bệnh: Dọn dẹp vệ sinh lại chuồng trại sau đó phun sát trùng trong và ngoài trang trại. –Điều trị bệnh: + Flo 25%: 1ml/2 lít nước uống trong 3-5 ngày. + Bromfenicol: 1ml/1 lít nước uống cho uống liên tục trong 7 ngày. + Anagin: 100g/150 lít nước trộn đều với 130 kg thức ăn hỗn hợp. + Timicoc: 15mg/kg/ngày hoặc 1,7g/1 lít nước điều trị liên tục 10-21 ngày. + Locorol: 250ml/1.000 lít nước uống.có thể phun cho hiểu quả hơn.
16 + Goodhepa+: pha 0,2g /kg TT +Hòa bột Para C (hạ sốt) vào nước cho toàn đàn uống. Đồng thời dùng 3 loại: thuốc giải độc + bổ gan thận + vitamin tổng hợp (thành phần trọng yếu là vitamin C) hòa tan vào nước cho toàn đàn uống. 2.2.1.6. Giới thiệu thuốc sử dụng trong đề tài  Ampicol -Phòng trị các bệnh nhiễm khuẩn gây ra bởi những vi khuẩn nhảy cảm với ampicoli và colistin ở lợn và gia cầm. -Phòng trị CRD, sổ mũi truyền nhiễm, tụ huyết trùng và bệnh tụ cầu khuẩn ở gia cầm. -Phòng trị bệnh do E.coli,viên phổi phế quản. - Liều lượng và cách dùng: hòa tan 50g/100 lít nước, cho uống 3-5 ngày liên tục hoặc trộn đều với thức ăn tỉ lệ 0,1% trong 3-5 ngày liên tục. - Thời gian bài thải thuốc: 6 ngày  Thuốc Avicoc: - Sulfadimerazine vừa là kháng sinh phổ rộng, vừa là chất chống cầu trùng hữu hiệu, tác dụng kháng cầu trùng của sulfadimerazine được tăng lên nhiều lần khi kết hợp với Diaverridine. Vì vậy, với liều nhỏ sulfadimerazine thuốc gia tăng độ an toàn mà vẫn đạt được kết quả tốt ưu trong việc điều trị cho tất cả các loại cầu trùng đường ruột trên gia cầm. ngoài ra, sự kết hợp của Diaverridine và sulfadimerazine cũng giúp làm giảm nguy cơ kháng thuốc. -Avicoc giúp đường ruột gà luôn sạch và khỏe để hấp thu được dễ dàng đầy đủ hơn các chất dinh dưỡng, thức ăn giúp gia cầm nhanh đạt năng suất tối đa về thịt, trứng. - Liều lượng và cách dùng: + Cho gia cầm uống 1g/1 lít nước, uống trong 5 ngày. - Thời gian bài thải thuốc: 12 ngày
17  Thuốc Amtrong Đây là loại kháng sinh hàm lượng rất cao, hai hoạt chất phối hợp có tác dụng cộng hưởng, phổ kháng khuẩn rộng, chỉ định phòng và điều trị các bệnh gây ra bởi các vi khuẩn nhạy cảm với ampicillin và colistin. Với chất dẫn đặc biệt, độ hòa tan của amstrong rất tốt, dung dịch đã pha ổn định về hiệu lực trong thời gian dài nên khi trộn thức ăn, hoạt lực của các kháng sinh rất ổn định trong thời gian dài: Amstrong đặc biệt hiệu quả trong việc điều trị bệnh CRD, bệnh viêm ruột tiêu chảy kết hợp với bệnh cầu trùng trên gia cầm. - Liều lượng và cách dùng + Gia cầm: pha nước uống 1g/ 30kg trọng lượng hoặc 1g/4 – 6 lít nước, dùng 3 – 5 ngày liên tục - Thời gian bài thải: 6 ngày  Thuốc Timicoc premix - Timicosin là kháng sinh tổng hợp từ tylosin - Kháng sinh, phổ kháng sinh rộng. - Dược động học và tác dụng của timicosin làm cho thuốc thực sự hiểu quả để điều trị nhiễm khuẩn ở phổi, mắt và móng. - Timicisin có tác dụng diệt khuẩn trên cả vi khuẩn gram (+), gram (-), mycoplasma: pasteurella, - Liều lượng và cách dùng: 10 – 15mg/kg/ngày điều trị trong 5 ngày.  Thuốc SANFO SEPTY: - Hỗn dịch ceftiofur kháng sinh thế hệ mới, chưa bị kháng thuốc. - SANFO SEPTY có hoạt phổ rộng, tác dụng diệt khuẩn mạnh, đặc biệt với vi khuẩn gây bệnh ORT, E.coli bại huyết. thuốc được điều chế theo công nghệ Hoa Kỳ kèm theo chai dung môi đặc biệt, tác dụng kéo dài 48 giờ, dễ tieem đặt hiểu quả điều trị tối ưu.
18 2.2.2. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước 2.2.2.1. Tình hình nghiên cứu trong nước Nhìn chung chăn nuôi gia cầm ở nước ta đang phát triển khá nhanh và vững chắc cả về quy mô, sản lượng, chất lượng và hiệu quả. Trong đó chăn nuôi gà phát triển mạnh thì ảnh hưởng của dòng giống, mùa vụ và dịch bệnh xảy ra cũng là một vấn đề lớn cần phải giải quyết vì nó ảnh hưởng trực tiếp tới ngành chăn nuôi. Ở nước ta các công trình nghiên cứu mức độ ảnh hưởng của mùa vụ đối với gà thịt cũng được quan tâm đến. Theo Đào Văn Khanh (2000) [6] cho biết, khi nghiên cứu năng suất thịt của gà broiler. sinh trưởng của gà broiler cả trống và mái vào mùa thu là tốt nhất, tiếp sau đó là mùa đông, thấp nhất ở mùa hè. Khối lượng cơ thể của gà mái và gà trống đều đạt cao nhất vào mùa thu, thấp nhất ở mùa hè. Sự chênh lệch về khối lượng cơ thể nuôi ở các mùa đối với gà trống rõ hơn gà mái. Ở 84 ngày tuổi chênh lệch về khối lượng giữa mùa thu so với mùa hè: gà trống là 296,72g, gà mái là 261,76g; chênh lệch mùa đông so với mùa hè: gà trống là 233,16g, gà mái là 93,1g; chênh lệch giữa mùa thu so với mùa đông: gà trống là 63,58g, gà mái là 252,45g (theo Đào Văn Khanh, 2000 [6], khi nghiên cứu năng suất thịt). Phan Cự Nhân và Trần Đình Miên, (1998) [10] cho biết, tốc độ mọc lông là tính trạng di truyền liên kết với giới tính, trong cùng một dòng gà thì gà mái có tốc độ mọc lông đều hơn gà trống, đó là hormone tác dụng ngược chiều với gen liên kết giới tính. Trong cùng một giống, cùng giới tính, ở gà có tốc độ mọc lông nhanh có tốc độ sinh trưởng, phát triển tốt hơn. Bùi Đức Lũng và Lê Hồng Mận (1993) [9] cho biết, thì gà ri mận hòa phát nuôi trong vụ hè cần phải tăng mức ME và CP cao hơn nhu cầu vụ đông 10 – 15%.
19 Ảnh hưởng của dịch bệnh là điều mà tất cả mọi người đều rất quan tâm vì nó không chỉ ảnh hưởng trục tiếp tới vật nuôi mà còn lây lan dịch bệnh, giảm hiệu quả chăn nuôi và gây thiệt hại kinh tế. Theo Nguyễn Hữu Vũ, Nguyễn Đức Lưu (2001) [15], tác nhân gây bệnh ORT là Mycoplasma gallisepticum, tỷ lệ nhiễm bệnh ở miền Bắc Việt Nam là 51,6% ở gà thương phẩm, còn gà giống là 10%, tỷ lệ đẻ trứng giảm 20 - 30%. Phạm Sỹ Lăng và Trương Văn Dung (2002) [8] cho biết, bệnh ORT có thể làm giảm tỷ lệ đẻ trứng xuống tới 30%, giảm tỷ lệ ấp nở tới 14% và giảm trọng lượng của gà thịt thương phẩm tới 16%. Ngoài ra bệnh còn kết hợp với các bệnh khác như: Newcastle, viêm phế quản truyền nhiễm, tụ huyết trùng, bệnh do E.coli, đã gây nên những vụ dịch với tỷ lệ chết cao. Hoàng Huy Liệu, (2002) [29] cho biết, bệnh ORTdo 3 loài Mycoplasma gây ra: M.gallisepticum, M.synoviae, M.meleagridis. Nhưng chủ yếu là loài M.gallisepticum. Mycoplasma có nghĩa là “dạng nấm”, nhìn dưới kính hiển vi thì giống như tế bào động vật nhỏ, không nhân; gallisepticum có nghĩa là “gây độc cho gà mái”. Điều này được thấy rõ tỷ lệ nhiễm bệnh ở gà đẻ trứng rất cao và sản lượng trứng giảm đáng kể. Hoàng Hà (2009) [27] cho biết, trong tự nhiên thời gian ủ bệnh ORT từ 3 - 8 tuần tuổi. Bệnh ORT rất phổ biến ở gà và tỷ lệ gà bị nhiễm bệnh này là rất cao: 10 - 15% (ở đàn gà giống), 30 - 40% (ở đàn gà thịt) và 70 - 80% (ở đàn gà đẻ). Nguyễn Lân Dũng và cs (2007) [2] cho biết, năm 1898, E.Nocard và cs lần đầu tiên phân lập được Mycoplasma từ bò bị bệnh viêm phổi màng phổi truyền nhiễm. Khi đó được gọi là vi sinh vật viêm màng phổi (PPO: Pleuropneumonia organism). Về sau người ta tiếp tục phân lập được PPO từ các động vật khác và đổi tên là vi sinh vật loại viêm màng phổi
20 (PPLO:Pleuropneumonia like organism). Từ năm 1955, PPO và PPLO được chính thức đổi thành Mycoplasma. Trường Giang (2008) [28] cho biết, trên gà thịt: bệnh hay xảy ra lúc đàn gà được 4 - 8 tuần, triệu chứng thường nặng hơn so với các loại gà khác do sự phụ nhiễm các loại vi trùng khác mà thông thường nhất là E.coli, vì vậy trên gà thịt người ta còn gọi là thể kết hợp E.coli với các triệu chứng giảm ăn, chảy nước mũi, xuất hiện âm rale khí quản, ho, viêm kết mạc mắt, chảy nước mắt, sưng đầu, gà ủ rũ và chết sau khi mắc bệnh 3 - 4 ngày, tử số có thể lên đến 30%, số còn lại chậm lớn. Trên gà trưởng thành - gà đẻ: bệnh phát ra khi thay đổi thời tiết, tiêm phòng, chuyển chuồng, cắt mỏ, các triệu chứng chính vẫn là chảy nước mũi, thở khò khè, ăn ít, gà trở nên gầy ốm, gà đẻ giảm sản lượng trứng, trứng ấp nở cho ra các gà con yếu ớt. Ở một số đàn gà đẻ đôi khi chỉ thấy xuất hiện sự giảm sản lượng trứng, gà con yếu, tỷ lệ ấp nở kém, còn các triệu chứng khác không thấy xuất hiện. Hồ thị thuận (1985) [13] cho biết gà nuôi công nghiệp ở một số nơi phía nam nhiễm 5 loại cầu trùng: E.brunetti, E.tenella, E.maxima, E.necatrix, E.mitis. Tác giả Hoàng Thạch (1999) [11] xác định rằng, có 6 loại cầu trùng ký sinh ở gà nuôi tại thành phố Hồ Chí Minh và một số vùng phụ cận: E.brunetti, E.acervulina, E.tenella, E.maxima, E.necatrix, E.mitis. Theo Dương Công Thuận (1995) [14], có 4 loài cầu trùng gây bệnh ở các trại gà: E.tenella, E.maxima, E.necatrix, E.mitis. Nguyễn Thị Kim Lan và cs (1999) [7] và nhiều tác giả khẳng định: bệnh cầu trùng thường gây bệnh nặng ở gà con, gà lớn thường mang căn bệnh và là nguồn gieo truyền căn bệnh làm ô nhiễm môi trường. Vì vậy biện pháp quan trọng là phòng bệnh cho gà con không bị nhiễm cầu trùng. Theo Trần Văn Hòa và cs (2001) [5], gà nhiễm cầu trùng bằng con đường duy nhất là miệng thông qua những chất mà gà thường xuyên tiếp xúc
21 như: thức ăn, chất độn chuồng, phân, bụi Mặc dù bình thường, bệnh cầu trùng gắn liền với chăn nuôi thâm canh cải tiến trong đó một số lượng lớn gà nuôi chung với nhau. Điều quan trọng là phải biết rằng bất kỳ điều kiện nào dẫn tới việc nuôi quá đông và tích tụ ô nhiễm phân trong môi trường đều có thể là tiền đề của căn bệnh quan trọng này, vì vậy các ổ dịch bệnh cầu trùng có thể xảy ra ở thôn xóm cũng như ở các xí nghiệp hiện đại. Theo Nguyễn Lân Dũng và cs (1995) [1], E.coli có sức đề kháng kém, bị diệt ở nhiệt độ 550C trong 1 giờ và ở 600C trong vòng 30 phút. Các chất sát trùng thông thường như nước gia ven 0,5%, Phenol 0,5% diệt được E.coli sau 2 - 4 phút. 2.2.2.2. Tình hình nghiên cứu thế giới Brandsch và Billchel (1978) [16], tốc độ mọc lông là tính trạng di truyền liên quan tới đặc điểm trao đổi chất, sinh trưởng và phát triển của gia cầm. Gia cầm có tốc độ mọc lông nhanh, thành thục về thể vóc sớm thì chất lượng thịt tốt hơn. Tác giả Arbor Acres (1993) [19] khuyến cáo: với gà ri mận Hòa Phát giết thịt 90-105 ngày tuổi, thời gian chiếu sáng tùy thuộc vào chuồng kín hay hở, mùa hè hay mùa đông: Ngày tuổi 1- 3 3-7 7-14 14-28 Thời gian chiếu sáng 20-22 15-20 10-15 8 (h/ngày) Kojima và cs (1997) [21] đã sử dụng phương pháp PCR để phát hiện mầm bệnh thuộc 9 loài Mycoplasma của gia cầm trong vắcxin sống tạo từ phôi gà với độ nhạy cảm khá cao. Tuy nhiên, chưa có một cặp mồi nào được khẳng định là đặc trưng cho toàn bộ lớp mollicus mà không nhân lên các loại vi khuẩn khác.
22 Woese và cs (1980) [25] đã phân tích, so sánh trình tự gen 16S rARN của đại diện các giống Mycoplasma, Spiroplasma, Acholeaplasma và họ cho rằng, các giống này được tiến hóa ngược từ một nhánh vi khuẩn yếm khí là tổ tiên của họ Bacillus và Lactobacillus ngày nay. Yogev và cs (1988) [26] đã sử dụng mẫu dò trên gen rARN để phát hiện sự khác nhau bên trong và giữa hai loài MG và loài MS. Phạm Sỹ Lăng và Trương Văn Dung, (2002) [8] cho biết, năm 1984 Glison và Kleven đã nghiên cứu về hiệu quả sử dụng vắcxin nhược độc và vắcxin chết nhằm khống chế lây truyền MG qua trứng. Theo tài liệu của Chambers J. R (1990) [20], thì nhiều gen ảnh hưởng đến sự phát triển của gà. Có gen ảnh hưởng đến sự phát triển chung hoặc ảnh hưởng tới sự phát triển theo nhóm tính trạng hay một vài tính trạng riêng lẻ. Theo Siegel và Dumington (1978) [22], thì những alen quy định tốc độ mọc lông nhanh phù hợp với tăng khối lượng cao. Trong cùng một dòng gà mọc lông nhanh thì gà mái mọc lông nhanh hơn gà trống. Kolapxki và Paskin (1980) [17] cho biết, bệnh cầu trùng gà là một bệnh ở gà con từ 10 – 18 ngày tuổi. Đôi khi bệnh cũng có ở gà 4 – 6 tháng tuổi. Trong điều kiện các cơ sở chăn nuôi gia cầm, gà 3 – 4 tuần tuổi nhạy cảm và nhiễm cầu trùng nặng nhất với tỷ lệ chết cao. Theo Orlow (1975) [18] cho biết, bệnh cầu trùng chủ yếu ở gia cầm non. E.tenella là loài gây bệnh mạnh nhất, phổ biến nhất ở gà một tháng tuổi. E.maxima gây bệnh cho gà từ 1,5 – 2 tháng tuổi. Gia cầm non mắc bệnh, gia cầm lớn là vật mang trùng. Chuồng trại chật, ẩm ướt, thức ăn thiếu dinh dưỡng sẽ tạo điều kiện cho mầm bệnh phát triển, diễn biến bệnh nặng thêm. Các ổ dịch cầu trùng thường thấy vào mùa xuân và mùa thu. Winkler G và Weinberg M. D (2002) [23] cho biết: các nhà vi trùng học đã phân loại hơn 170 nhóm huyết thanh E.coli khác nhau. Trong mỗi một
23 nhóm có 1 hay nhiều serotype. E.coli O157H7 được trung tâm giám sát dịch bệnh của Mỹ phát hiện đầu tiên vào năm 1975, sau 8 năm E.coli O157H7 mới xác định chắc chắn là nguyên nhân gây bệnh viêm ruột. Đặc biệt năm 1982, một số ổ dịch ngộ độc thực phẩm bao gồm cả trường hợp bị dung huyết dạ dày, ruột. Với kết quả này, người ta xác định rõ E.coli O157H7 là vi khuẩn gây dung huyết.
24 Phần 3 ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu trên gà thịt ri mận Hòa Phát nuôi chuồng hở, tại trại gà Khương Huệ, tiến hành ở hai vụ khác nhau: vụ Hè và Thu 3.2. Địa điểm và thời gian thực hiện - Địa điểm: trại gà Khương Huệ, tổ 9, huyện Đồng Hỷ, Tỉnh Thái Nguyên - Thời gian tiến hành: từ ngày 18/05/2018 đến ngày 25/11/2018. 3.3. Nội dung thực hiện - Thực hiện quy trình chăm sóc nuôi dưỡng. - Thực hiện quy trình phòng trị bệnh. - Các công tác khác. 3.4. Phương pháp thực hiện và các chỉ tiêu theo dõi 3.4.1. Phương pháp theo dõi, thu thập thông tin - Hàng ngày theo dõi lượng thức ăn cho ăn, phát hiện những con mắc bệnh, chẩn đoán và điều trị. - Hàng tuần cân gà vào sáng sớm trước khi cho ăn. Trước khi cân quây và bắt ngẫu nhiên (cân bằng cân Nhơn Hòa 1 kg, sai số tối thiểu ±10g, tối đa:±30g và cân 5 kg, sai số tối tối thiểu ±2,5g, tối đa ±5g). - Theo dõi khả năng sinh trưởng của đàn gà, tính các chỉ tiêu tiêu thụthức ăn, hệ số chuyển hóa thức ăn.
25 3.4.2. Các chỉ tiêu theo dõi * Tỷ lệ nuôi sống(%) ∑ số gà cuối kỳ (con) Tỷ lệ nuôi sống = x100 ∑ số gà đầu kỳ (con) * Tỷ lệ chết (%) Tổng số gà chết -Tỷ lệ chết (%) = × 100 Tổng số con mắc bệnh * Theo dõi tình hình mắc bệnh của gà ∑ số gà bị nhiễm bệnh Tỷ lệ nhiễm bệnh (%) = x100 ∑ số gà theo dõi *Hiệu lực điều trị (%): Tổng số gà khỏi bệnh Hiệu lực điều trị (%) = × 100 Tổng số con được điều trị 3.4.3. Phương pháp xử lý số liệu Các số liệu thu được từ thí nghiệm đều được xử lý trên phần mềmMicrosoft Excel 2007.
26 Phần 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 4.1. Kết quả chăm sóc, nuôi dưỡng, vệ sinh và phòng bệnh cho gà Trong quá trình thực tập tại trại gà Khương Huệ, tổ 9, tỉnh Thái Nguyên, được sự giúp đỡ tận tình của các cán bộ kĩ thuật trong trại gà và anh chị Khương Huệ, với sự cố gắng, nỗ lực của bản thân, tôi đã học hỏi được những kinh nghiệm quý báu và đạt được một số kết quả như sau: 4.1.1.Công tác chăm sóc  Công tác chăn nuôi - Công tác chuẩn bị chuồng trại nuôi gà. Trước khi nhận gà vào nuôi, chuồng đã được để trống từ 12 – 15 ngày, chuồng được quét dọn sạch sẽ bên trong và bên ngoài, hệ thống cống rãnh thoát nước, nền chuồng, vách ngăn được quét vôi. Sau đó được tiến hành phun thuốc sát trùng bằng dung dịch IDOPHOS với nồng độ 1:200 và xông chuồng bằng thuốc tím với formol 2%. Dải trấu làm đệm lót, phun thuốc sát trùng đệm lót. Tất cả các dụng cụ chăn nuôi như: khay ăn, máng ăn, máng uống đều được cọ rửa sạch sẽ, ngâm thuốc sát trùng, sau đó được tráng rửa dưới vòi nước sạch và phơi nắng trước khi đưa vào chuồng nuôi. - Công tác chọn giống Tiến hành chọn những con giống phải khỏe mạnh, nhanh nhẹn, mắt sáng, lông mượt, chân bóng. không chọn con hở rốn, khoèo chân, vẹo mỏ. đảm bảo khối lượng trung bình lúc mới nhập chuồng là 38 – 43 gam. - Công tác chăm sóc và nuôi dưỡng Tùy theo từng giai đoạn phát triển của gà mà ta áp dụng quy trình nuôi dưỡng cho phù hợp.
27 + Giai đoạn úm gà con: trước khi nhập gà ta phải pha nước uống cho gà. Nước uống phải sạch và pha Livit KC, Avilit,bets one, thắp bóng đèn chụp sưởi sao cho nhiệt độ trong chuồng ấm trước khi thả gà vào 1 tiếng. Khi nhập gà về chúng tôi tiến hành cân khối lượng, ghi chép lại sau đó cho gà con vào ô úm và thả gà vào gần các máng đã đổ nước trước để gà tập uống rồi đổ thức ăn cho gà ăn. Giai đoạn này yếu tố nhiệt độ rất quan trọng, nhiệt độ trong ô úm đảm bảo 33-350C, sau một tuần tuổi nhiệt độ chuồng nuôi giảm dần theo ngày tuổi và khi gà lớn nhiệt độ của chuồng đạt 23-250C. Thường xuyên theo dõi đàn gà để điều chỉnh nhiệt độ cho phù hợp với sự phát triển của gà. Ô úm, máng uống, rèm che đều được điều chỉnh phù hợp theo tuổi gà (độ lớn của gà), ánh sáng được đảm bảo cho gà hoạt động bình thường. + Giai đoạn nuôi thịt: ở giai đoạn này thay dần khay ăn tròn, máng uống nhỏ bằng máng ăn, máng uống tự động. Những dụng cụ được thay thế phải được cọ rửa, sát trùng và phơi nắng trước khi sử dụng. Hàng ngày vào các buổi sáng sớm và đầu giờ chiều tiến hành cọ rửa máng uống, thu dọn máng ăn đảm bảo máng ăn, máng uống luôn sạch sẽ. Nhu cầu nước uống, thức ăn của gà tăng dần theo lứa tuổi. Lượng thức ăn còn thay đổi theo sức khỏe của gà và thời tiết. - Chế độ chiếu sáng Chúng tôi điều chỉnh chế độ chiếu sáng thích hợp để thúc đẩy cho gà ăn nhiều hơn. Ở giai đoạn úm gà, gà cần nhiều ánh sáng để phát triển do đó chế độ chiếu sáng ở giai đoạn này thường lớn. Tuy nhiên khi gà lớn thì chế độ chiếu sáng cần ít đi. Vì ánh sáng mạnh sẽ kích thích gà vận động làm giảm khả năng tích lũy của gà, do đó phải giảm ánh sáng để gà tăng trưởng nhanh hơn, và tránh hiện tượng gà mổ nhau. Thức ăn cho gà: thức ăn sử dụng chính là thức ăn Windmill và gà được ăn theo từng giai đoạn như sau:
28 Bảng 4.1. Khẩu phần ăn cho gà Liều lượng cho ăn Ngày tuổi Thức ăn (gam/con/ngày) 1-14 6110 Windmill 6-54 15-28 6120 Windmill 63-153 29 đến khi xuất 6130 Windmill 160-220-241 chuồng Ở mỗi giai đoạn tuần tuổi khác nhau nhu cầu đáp ứng dinh dưỡng cho gàcũng khác nhau. Do đó thức ăn của cám Windmill đảm bảo đầy đủvề tiêu chuẩn này. Thành phần và giá trị dinh dưỡng thức ăn cho gàtrình bày ở bảng 4.2. Bảng 4.2. Thành phần và giá trị dinh dưỡng Giai đoạn Giai đoạn từ Giai đoạn từ Đơn vị Thành phần từ 1-14 15-28 ngày 29 đến khi tính ngày tuổi tuổi xuất chuồng Năng lượngtrao đổi Kcal/kg 3.000 3.050 3.150 (Min) Độ ẩm % 14 14 14 (Max) Protein thô % 21 19 18 (Min) Xơ thô % 4,0 5,0 5,0 (Max) Ca % 0,6-1,25 0,6-1,0 0,4-1,0 (Min- Max) P tổng số % 0,5-0,8 0,5-0,8 0,4-0,8 (Min- Max) Lysine tổng số % 1,2 1,1 1,1 (Min) Methionine + Cystine tổng số % 0,9 0,8 0,8 (Min) Đủ đảm bảo yêu cầm dinh dưỡng cho gia cầm theo quy định.
29 4.1.2. Công tác vệ sinh phòng bệnh Việc vệ sinh chuồng trại và môi trường xung quanh trang trại là việc làmcần thiết và thường xuyên để ngăn chặn hạn chế những tác động xấu nhất từmôi trường bên trong cũng như bên ngoài chuồng nuôi. Do đó việc thực hiệnvệ sinh sát trùng thường xuyên rất quan trọng để hạn chế dịch bệnh và tạo chogà môi trường nuôi tốt nhất trong quá trình nuôi dưỡng. Kết quả thực hiện công tác thú yđược thể hiện rõ qua bảng 4.3. Bảng 4.3. Kết quả thực hiện công tác vệ sinh thú y Vệ sinh chuồng trại (lần) Sát trùng tiêu độc (lần) Tháng Thực Tỷ lệ Chỉ tiêu Tỷ lệ (%) Chỉ tiêu Thực hiện hiện (%) Tháng 5 4 4 100 4 4 100 Tháng 6 4 4 100 4 3 95 Tháng 7 4 3 95 4 4 100 Tháng 8 4 4 100 4 4 100 Tháng 9 4 4 100 4 4 100 Tháng 10 4 3 95 4 4 100 Tháng 11 4 4 100 4 4 100 Việc vệ sinh, sát trùng hàng ngày luôn được trại quan tâm và làm thường xuyên. Theo quy định của trại việc vệ sinh chuồng và rắc vôi đường đi sẽ được thực hiện ít nhất 1 lần/ngày, và trong 6 tháng thực tập tại trại tôi đã thực hiện được 180 lần vệ sinh sát trùng, đạt tỷ lệ 100%. 170 lần quét và rắc vôi bột đường đi, đạt tỷ lệ 94,44%. Lý do số lần quét và rắc vôi đường đi không đạt được 100%, là do tôi được cử đi tham gia đóng vôi. Phun sát trùng xung quanh chuồng trại được phun định kỳ 1 lần/tuần bằng thuốc sát trùng IDOPHOR. Với tỷ lệ 1 lít IDOPHOR pha trong 200 lít nước phun cho 2000m2, phun đều trên bề mặt chuồng trại và môi trường xung quanh và tôi thực hiện 48 lần đạt tỷ lệ 100%. Khi trại có dịch bệnh thì sẽ được tăng cường việc phun sát trùng hàng ngày và liều lượng cũng được tăng lên 1 lít IDOPHOR pha trong 200 lít nước
30 phun cho 1000m2, ngày 1-2 lần liên tục cho đến khi hết dịch. Qua đó, tôi đã biết được cách thực hiện việc vệ sinh, sát trùng trong chăn nuôi như thế nào cho hợp lý nhằm hạn chế được dịch bệnh cũng như nâng cao sức đề kháng cho vật nuôi Bảng 4.4. Kết quả phòng bệnh cho gà Số gà an Tỷ lệ an Ngày Vắc xin và Số gà Phòng bệnh toàn toàn tuổi thuốc sử dụng (con) (con) (%) 1 Marek Marek 2530 3500 100 3 Cầu trùng Livacox T, hoặc 2528 2528 100 Livacox Q, 5 Viêm thanh khí IB MA5 + IB 4 2525 2525 100 quản truyền /91 Hoặc IB nhiễm, IB biến H120 + IB88 chủng 7 Newcastle Clone 30 2520 2520 100 9 Gumboro IBDD 2513 2513 100 Đậu Pox 2513 2513 100 16 Gumboro IBDM 2507 2507 100 20 Hội chứng sưng NEMOVAC 2497 2497 100 phù đầu 28 Newcastle Nhũ dầu inakif 2495 2495 100 35 Viên thanh khí ILT 2495 2495 100 quản truyền nhiễm Cúm da cầm H5N1 2495 2495 100 49 Sổ mũi truyền CORYZA 2479 2479 100 nhiễm 70 Newcastle, viêm Clone IB 2444 2444 100 phế quản truyền nhiễm Trong thời gian thự tập tại cơ sở (khi đàn gà ở 1 ngày đến 70 ngày tuổi), tôi đã trực tiếp thực hiện đúng lịch phòng bệnh đã được khuyến cáo
31 4.2. Tỷ lệ nuôi sống của gà tại trại Bảng 4.5. Tỷ lệ nuôi sống gà tại trại gà, % Mùa Hè Mùa Thu Tuần tuổi Trong tuần Cộng dồn Trong tuần Cộng dồn 0 – 1 99,22 99,22 99,91 99,91 1 - 2 99,92 99,14 99,94 99,85 2 - 3 99,96 99,10 99,98 99,83 3 - 4 99,96 99,06 100 99,83 4 - 5 99,96 99,02 99,86 99,69 5 – 6 99,80 98,82 99,97 99,66 6 – 7 100 98,82 100 99,66 7 – 8 99,92 98,75 100 99,66 8 – 9 99,80 98,55 99,98 99,65 9 – 10 99,76 98,31 99,92 99,57 11 – 12 99,84 98,16 99,54 99,11 13 – 14 99,76 97,92 99,44 98,55 14 – 15 99,92 97,84 98,44 97,02 Qua bảng 4.5. cho ta thấy tỷ lệ nuôi sống của gà ri mận Hòa Phát nuôi tại trại từ tuần 1 đến tuần 15 đạt tỷ lệ cao. Trong tuần 1 đến tuần 2 gà bé nên tỉ lệ chết cao do cách úm và bị bệnh thương hàn hoặc E. coli, trong tuần 9 đến tuần 15 là gà mắc các bệnh cầu trùng, và ORT. Chúng tôi đã tiến hành tách những con nặng ra điều trị từng cá thể riêng. Cũng tùy vào từng mùa mà tỉ lệ nhiễm bệnh khác nhau. Từ thực tế nuôi dưỡng và kết quả phân tích trên chúng tôi đánh giá gà ri mận Hòa Phát có khả năng thích nghi tốt với điều kiện ngoại cảnh, phù hợp với điều kiện chăn nuôi ở Việt Nam nói chung và tỉnh Thái Nguyên nói riêng.
32 4.3. Kết quả điều trị bệnh trên gà 4.3.1. Tình hình mắc bệnh trên đàn gà thịt Trong quá trình chăn nuôi, có rất nhiều yếu tố gây ảnh hưởng xấu tới kếtquả chăn nuôi như mùa vụ, môi trường nuôi, dịch bệnh, chế độ chăm sóc làmảnh hưởng tới sức sản xuất và hiệu quả kinh tế. Trong chăn nuôi, bệnh tật có ảnh hưởng rất lớn tới quá trình chăn nuôi, chúng làm giảm số lượng đàn gà, chất lượng đàn gà, thức ăn và chi phí thuốcđiều trị Trong quá trình chăm sóc nuôi, dưỡng tại trại. Khi theo dõi đàn gà phát hiện những con có những biểu triệu chứng của bệnh chúng tôi tiến hành nhặtra một ô riêng để chẩn đoán và điều trị. Tại trại chúng tôi thường gặp một sốbệnh như ORT, E.coli, cầu trùng. Tỷ lệ nhiễm bệnh được trình bày qua bảng 4.6. Bảng 4.6. Tỷ lệ nhiễm bệnh của gà tại trại Mùa hè Mùa thu Số gà Số gà Số gà Số gà STT Tên bệnh theo mắc Tỷ lệ mắc Tỷ lệ theo dõi dõi bệnh (%) bệnh (%) (con) (con) (con) (con) 1 ORT 3000 30 1,00 6500 1000 15,38 2 E.coli 3000 340 11,33 6500 201 3,09 3 Cầu trùng 3000 850 28,33 6500 456 7,01 Qua bảng 4.6: cho thấy gà rất mẫn cảm với bệnh, tuy nuôi cùng môitrường nuôi khép kín nhưng kết quả cho thấy tỷ lệ mắc bệnh giữa 2 lứa cũngcó sự khác nhau. Cụ thể ở mùa hè gà được nuôi vào mùa hè tỷ lệ mắc cầu trùng, E.coli,ORT, tương ứng là 28,33%; 11,33%; 1,00%. Còn ở mùa thu là 7,01%; 3,9%; 15,38%. Điều đó cho thấy gà được nuôi vào mùa hè tỷ lệ mắc bệnhcao hơn so với mùa thu thì bênh ORT bị nhiều hơn vì do thời tiết nóng, ẩm độ cao, lượng trao đổi oxy lớnlàm cho cơ thể gà bị stress, môi trường nuôi
33 thường sinh ra các loại khí độcnhư: H 2 S, NH 3 làm giảm sức đề kháng của gà làm gà dễ mắc bệnh. Còn mùathu nhiệt độ thấp hơn, khí hậu mát nên mắc bệnh ít hơn. Tuy nhiên, mùa thu thường có sương, không khí lạnh ảnh hưởng xấu tới sức đề kháng của gà dẫntới gà bị nhiễm bệnh ORT. 4.3.2. Hiệu quả điều trị bệnh trên gà thịt Khi tiến hành theo dõi ở cả 2 lứa với tổng 9.050 con nếu thấy phát hiện gà có những biểu hiện triệu chứng bệnh, chúng tôi thường nhốt riêng vào 1 ôrồi tiến hành điều trị, kết quả điều trị được thể hiện ở bảng 4.7 và 4.8. Bảng 4.7. Kết quả điều trị bệnh trong mùa hè cho gà ri Hòa Phát Số gà Thời gian Số con Tên mắc Tỷ lệ STT Thuốc điều trị điều trị khỏi bệnh bệnh (%) (ngày) (con) (con) -Doxim -brom extra -bromfnicone -ceftionel 5 - 7 ngày liên 1 ORT 30 29 96,67 -brom WS tục -doxy -tilmixin -flo 25% -Amstrong - Avicoc Cầu 2 850 - Coccovet 3-5 ngày liên tục 830 97,64 trùng - Colimoxi-a - Vitamin K thiamphenicol - Vitamin K 3 E.coli 340 - Dexadip 3-5 ngày liên tục 332 97,64 - Amoxicoli - Amitril
34 Bảng 4.8. Kết quả điều trị bệnh trong mùa thu cho gà thịt ri Hòa Phát Số gà Thời gian Số con Tên Thuốc Tỷ lệ Stt mắc bệnh điều trị khỏi bệnh bệnh điều trị (%) (con) (ngày) (con) -Doxim -brom extra -bromfnicone -ceftionel 5 - 7 ngày 1 ORT 1000 950 95,00 -brom WS liên tục -doxy -tilmixin -flo 25% -Coccivet Cầu 3 - 5 ngày 2 201 -vitamin K 151 75,12 trùng liên tục -amstrong thiamphenicol -vitamin K 3-7 ngày 3 E,coli 456 -dexadip 416 91,22 liên tục -amoxicoli -amitril Qua bảng 4.7 và 4.8: cho thấy hiệu quả điều trị bệnh trên đàn gà đạt kếtquả khá cao mùa hè là ORT 96,67%, cầu trùng 97,64%, và E.coli 97,64% mùa thu là ORT 95,0%, cầu trùng 75,12% và E. coli 91,22%. Cho thấy tỷ lệ khỏi bệnh của mùa thu cao hơn mùa hè, do mùa thu mát, dễ chịu gà sử dụngnhiều thức ăn, sức đề kháng tốt nên kết quả điều trị đạt kết quả cao hơn cònmùa hè nóng, ẩm độ cao gây stress cho gà ảnh hưởng tới sức khỏe đàn gà nênkết quả điều trị thấp hơn so với mùa thu.
35 Việc phát hiện sớm và sử dụng thuốc có hiệu quả trong điều trị khi gà nhiễm bệnh cho kết quả tốt. Một số con gà bị nhiễm nặng và thường bị ghépmột số bệnh như E.coli ghép cầu trùng, ORT và hen và những con yếu thường bịnhững con khỏe tranh thức ăn nước uống nên cơ thể yếu dẫn tới giảm sức đềkháng của gà nên kết quả điều trị kém và dẫn tới gà bị chết. Trong chăn nuôi việc phòng và trị bệnh cho đàn gà là rất quan trọng trong quá trình chăn nuôi.Vì vậy, việc chăm sóc tốt cho đàn gà sẽ hạn chếnhưng ảnh hưởng xấu tới cơ thể gà nhằm hạn chế thấp nhất dịch bệnh và chiphí thuốc thuốc điều trị để làm giảm chi phí cho một đơn vị sản phẩm để tăng hiệu quả kinh tế. 4.4. Công tác khác Ngoài công tác chăm sóc trực tiếp nuôi dưỡng gà tôi còn tham gia mộtsố công tác khác như: Bảng 4.9. Công tác khác STT Nội dung công việc Số lượt thực hiện Đưa thuốc tới các trại, tư vấn cách 1 54 phòng và điều trị bệnh. 2 Phát quang cỏ, vệ sinh xung quanhtrại 16 4 Rửa máng ăn, máng uống 8 Lắp đặt các thiết bị như lắp toa thức 5 7 ăn, bóng đèn, máy nén Tham gia vào gà cho các trại và xuất 6 7 bán gà.
36 Phần 5 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 5.1. Kết luận Qua thời gian thực tập tại cơ sở, thực hiện quy chăm sóc, nuôi dưỡngphòng và điều trị bệnh với đối tượng là gà ri mận Hòa Phát, theo phương thức nuôi nhốt chuồng hở chúng tôi rút ra một số kết luận như sau: - Tình hình chăm sóc nuôi dưỡng gà tại trang trại: + Gà tại trại được nuôi theo hình thức chuồng hở + Thức ăn cho gà được cung cấp đầy đủ và mỗi giai đoạn có chế độ dinh dưỡng riêng nên nâng cao được khả năng nuôi sống. Tỷ lệ nuôi sống gà lứa 1 (nuôi trong mùa Hè) là 97,84% và lứa 2 (nuôi trong mùa Thu) là 97,02%. - Tỷ lệ mắc bệnh và kết quả điều trị: Tỷ lệ mắc bệnh trên đàn gà giữa 2 mùa có sự khác nhau, mùa hè tỷ lệ mắc ORT, cầu trùng, E.coli, tương ứng là 96,67%; 97,64%; 97,64% và mùa thu là ORT, cầu trùng, E.coli, tương ứng là 95,00%; 24,89%; 91,22%. So sánh giữa 2 mùa tỷ lệ khỏi bệnh của mùa hè cao hơn mùa thu tương ứng vì mỗi mùa đều có tác nhân gây bệnh phù hợp với bệnh đó. - Những bài học kinh nghiệm rút ra từ thực tế: Qua 6 tháng thực tập tại trại tôi đã được học hỏi và chỉ dạy rất nhiều điều về kiến thức cũng như các thao tác kỹ thuật trong chăm sóc nuôi dưỡng và phòng trị bệnh cho đàn gà. Những công việc tôi đã được học và làm như: + Tiêm vắc xin. + Chẩn đoán và điều trị bệnh cho gà. + Tham gia vào quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng đàn gà thịt tại trại. + Cách thức quản lý, tổ chức của trại. 5.2. Kiến nghị
37 - Trại gà cần thực hiện tốt hơn nữa quy trình nuôi dưỡng, chăm sóc để tăng năng suất chăn nuôi. - Khâu vệ sinh, sát trùng, điều trị bệnh phải thực hiện một cách nghiêm ngặt để giảm tỷ lệ gà mắc các bệnh. .
38 TÀI LIỆU THAM KHẢO I. Tài liệu Tiếng Việt 1. Nguyễn Lân Dũng, Đoàn Xuân Mượn, Nguyễn Phùng Tiến, ĐặngĐức Trạch, Phạm Văn Ty (1995), Một số phương pháp nghiên cứu vi sinh vật, Tập I. Nxb Nông nghiệp Hà Nội. 2. Nguyễn Lân Dũng, Nguyễn Đình Quyến, Phạm Văn Ty (2007), Vi sinh vật học, Nxb giáo dục, tr 44, 45. 3. Hội chăn nuôi Việt Nam (2001), Cẩm nang chăn nuôi gia cầm, tập II, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội, tr. 9 – 15. 4. Nguyễn Duy Hoan và Trần Thanh Vân (1998), Giáo trình chăn nuôi gia cầm, trường ĐHNL Thái Nguyên. 5. Trần Văn Hòa, Vương Trung Sơn, Đặng Văn Khiêm (2011), 101 câu hỏi thường gặp trong sản xuất nông nghiệp, Nxb Trẻ. 6. Đào Văn Khanh (2000), “Nghiên cứu năng suất thịt gà broiler giống Tam Hoàng 882 nuôi ở các mùa vụ khác nhau của vùng sinh thái Thái Nguyên”, Kết quả nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ nhân dịp kỷ niệm 30 năm thành lập trường Đại học Nông Lâm- Đại học Thái Nguyên, Nxb Nông Nghiệp, tr. 40-45. 7. Nguyễn Thị Kim Lan, Nguyễn Văn Quang, Nguyễn Quang Tuyên (1999), Giáo trình ký sinh trùng thú y, Nxb Nông Nghiệp. 8. Phạm Sỹ Lăng, Trương Văn Dung, (2002), Một số bệnh mới do vi khuẩn và Mycoplasma ở gia súc,gia cầm nhập nội và biện pháp phòng trị, Nxb Nông nghiệp, tr. 109 - 129. 9. Bùi Đức Lũng và Lê Hồng Mận (1993), Nuôi gà broiler đạt năng suất cao, Nxb Nông nghiệp. 10. Phan Cự Nhân, Trần Đình Miên (1998), Di truyền học tập tính, Nxb Giáo dục Hà Nội, tr. 60.
39 11. Hoàng Thạch (1999), “Kết quả xét nghiệm bệnh tích đại thể và vi thể ở gà bị bệnh cầu trùng”, KHKT thú y số 4, tập 4. 12. Nguyễn Văn Thiện, Nguyễn Khánh Quắc và Nguyễn Duy Hoan (2002), Phương pháp nghiên cứu trong chăn nuôi, Nxb Nông nghiệp Hà Nội. 13. Hồ Thị Thuận (1985), “Điều tra và điều trị bệnh cầu trùng tại một sốtrại gà công nghiệp”, Tạp chí các công trình nghiên cứu khoa học, Trung tâm thú y Nam Bộ , Nxb Nông Nghiệp, Hà Nội. 14. Dương Công Thuận (1995), Phòng và trị bệnh ký sinh trùng cho gà nuôi gia đình, Nxb Nông Nghiệp, Hà Nội. 15. Nguyễn Hữu Vũ, Nguyễn Đức Lưu (2001), Bệnh gia cầm, Nxb nông nghiệp, Hà Nội. 16. Brandsch H và Biilchel H, (1978), Cơ sở của sự nhân giống và di truyền giống ở gia cầm, (Nguyễn Chí Bảo dịch), Nxb khoa học và kỹ thuật, trang 7, 129 - 158. 17. Kolapxki N.A, Paskin P.I (1980), Bệnh cầu trùng ở gia súc gia cầm, (Nguyễn Đình Chí dịch), Nxb Nông Nghiêp. 18. Orlow P.G.S. (1975), Bệnh gia cầm, Nxb Khoa học kỹ thuật Nông Nghiệp. 19. Arbor Acers (1993), Broiler feeding and management, Arbor Acers farm, INC, pp. 20 - 32. 20. Chanbers J. R. (1990), Genetic of growth and meat production in chicken, Poultry breeding and genetics, R. D. Cawforded Elsevier Amsterdam – Holland, pp. 627 – 628. 21. Kojima A, Takahashi T, Kijima M, Ogikubo Y, Nishimura M, Nishimura S, Harasawa R, Tamura Y, (1997), Detection of Mycoplasma in avian live virus vắcxin by polymerase chain reaction. Biologicals, 25 : 365 - 371.
40 22. Siegel P. B. and Dumington (1978), Selection for growth in chicken, C. R. Rit Poultry Biol. 1, pp. 1 – 24. 23. Winkler G, Weingberg M. D. (2002), More about other food borne illnesses, Healthgrades. 24. Wesh Bunr (1992), Influence of body weight on response to a heat stress environment, world poultry congress, Vol. 2, pp. 53-63. 25. Woese C.R, Maniloff J. Zablen L.B. (1980) “Phylogenetic analysis of the mycoplasma,” Proc. Natl. Acad. Sci. USA.77: 494 - 498. 26. Yogev D, Levisohn S, Kleven SH, Halachmi D, Razin S.(1988). Ribosomeal RNA gene probes to detect intraspecies heterogeneity in Mycoplasma gallisepticum and M. Synoviae. Avian Dis. 32: 220-231. II. Tài liệu Internet 27. Hoàng Hà (2009), Chủ động phòng trị bệnh cho gà thả vườn(http:/chonongnghiep.com/forum.aspx?g=posts&t=14 cập nhập ngày 25/6/200906 ). 28. Trường Giang (2008), Bệnh hô hấp mãn tính (CRD) ở gà ( 29. Hoàng Huy Liệu (2002), Bệnh viêm đường hô hấp mãn tính ở gà(http:/www.vinhphucnet.vn/TTKHCN/TTCN/7/23/20/9/14523.doc). Đọc thêm tại: phan-dinh-duong -trong-thuc-an-cho-ga/
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ BỆNH TÍCH GÀ BỊ BỆNH VÀ THUỐC ĐIỀU TRỊ  Bệnh E. coli Ảnh 1: trên gan gà có lớp nhày bao phủ Ảnh 2. Chân gà khô do mất nước.
 Bệnh cầu trùng: Ảnh 3, 4, 5. Ruột gà sưng, trong manh tràng có máu, phân loãng lẫn máu tươi
 Bệnh ORT: Ảnh 6, 7, 8. Phổi gà sưng, có đám viêm bã đậu màu ở phế quản và cuống phổi
Ảnh 9, 10. Sử dụng vắc xin phòng bệnh cho gà Ảnh 11. Cách quây gà làm vắc xin
CÁC LOẠI THUỐC ĐIỀU TRỊ: Ảnh 12, 13. Thuốc Brom extra và tinh dầu bạc hà Licorol Ảnh 14. Thuốc CEPTY điều trị bệnh ORT
Ảnh15, 16. Thuốc Flo 25 và Brofenconl điều trị bệnh ORT \ Ảnh 17, 18. Thuốc Avicoc và Coccivet điều trị bệnh cầu trùng
Ảnh 19, 20. Thuốc Amstrong và colmoxi – A điều trị bệnh cầu trùng Ảnh 21.Thuốc Amoxcol điều trị bệnh E. coli cho gà
Ảnh 22, 23. Thuốc Good hepa và vitamin k dùng kết hợp với các thuốc để có hiểu quả cao hơn trong điều trị