Khóa luận Phân tích hoạt động cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Tiền Giang

73 trang thiennha21 25/04/2022 2110

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Khóa luận Phân tích hoạt động cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Tiền Giang", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

khoa_luan_phan_tich_hoat_dong_cho_vay_tieu_dung_tai_ngan_han.pdf

Nội dung text: Khóa luận Phân tích hoạt động cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Tiền Giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH TIỀN GIANG Ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH Chuyên ngành: QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG Giảng viên hướng dẫn : PGS.TS Nguyễn Phú Tụ Sinh viên thực hiện : Thi Ngọc Giàu MSSV: 1054010190 Lớp: 10DQTC02 TP. Hồ Chí Minh, 2014
i BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH TIỀN GIANG Ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH Chuyên ngành: QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG Giảng viên hướng dẫn : PGS.TS Nguyễn Phú Tụ Sinh viên thực hiện : Thi Ngọc Giàu MSSV: 1054010190 Lớp: 10DQTC02 TP. Hồ Chí Minh, 2014
ii LỜI CAM ĐOAN Em xin cam đoan đây là đề tài nghiên cứu do em thực hiện. Những kết quả và các số liệu trong báo cáo thực tập được thực hiện tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam chi nhánh Tiền Giang, không sao chép bất kì nguồn nào khác. Em hoàn toàn chịu trách nhiệm về sự cam đoan này.
iii LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, em xin cảm ơn Thầy Nguyễn Phú Tụ – giảng viên hướng dẫn đã giúp đỡ em và định hướng và chia sẻ những thông tin, kinh nghiệm quý giá cho em thực hiện, hoàn thành bài luận văn này. Em cũng chân thành cảm ơn toàn thể các Thầy, Cô Khoa Quản Trị Kinh Doanh trường Đại học Công Nghệ TP. Hồ Chí Minh đã tận tình dạy bảo em trong thời gian qua. Em xin chân thành cảm ơn Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam chi nhánh Tiền Giang đã cho em cơ hội thực tập. Qua thời gian thực tập này, giúp em hiểu thêm nhiều về hoạt động ngân hàng. Em xin cảm ơn các cô, các anh, chị phòng Khách Hàng Cá Nhân đã tận tình hướng dẫn em trong thời gian qua, tạo điều kiện cho em để có thể hiều thêm chi tiết, nắm bắt thực tế về hoạt động cho vay tiêu dùng. Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn.
iv CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc NHẬN XÉT THỰC TẬP Họ và tên sinh viên : MSSV : Khoá : 1. Thời gian thực tập 2. Bộ phận thực tập 3. Tinh thần trách nhiệm với công việc và ý thức chấp hành kỷ luật 4. Kết quả thực tập theo đề tài 5. Nhận xét chung Đơn vị thực tập
v LỜI NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2014
vi MỤC LỤC Trang TRANG PHỤ BÌA i LỜI CAM ĐOAN ii LỜI CẢM ƠN iii LỜI NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP iv LỜI NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN v MỤC LỤC vi DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT x DANH SÁCH CÁC BẢNG SỬ DỤNG xi DANH SÁCH CÁC BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH xii LỜI MỞ ĐẦU 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN 3 1.1 Khái quát về ngân hàng thƣơng mại 3 1.1.1 Khái niệm 3 1.1.2 Chức năng ngân hàng thương mại 3 1.1.2.1 Chức năng trung gian tín dụng 3 1.1.2.2 Chức năng trung gian thanh toán 3 1.1.2.3 Chức năng tạo tiền 4 1.1.3 Hoạt động cơ bản của ngân hàng thương mại 4 1.1.3.1 Hoạt động huy động vốn 5 1.1.3.2 Hoạt động cho vay, đầu tư 5 1.1.3.3 Các dịch vụ của ngân hàng thương mại 5 1.2 Những vấn đề cơ bản về tín dụng 6 1.2.1 Khái niệm 6 1.2.2 Chức năng của tín dụng 6 1.2.2.1 Chức năng phân phối lại tài nguyên 6 1.2.2.2 Chức năng thúc đẩy lưu thông hàng hóa và phát triển sản xuất 6 1.2.3 Phân loại tín dụng 6 1.2.3.1 Căn cứ vào thời hạn tín dụng 6 1.2.3.2 Căn cứ vào đối tượng tín dụng 7
vii 1.2.3.3 Căn cứ vào mục đích sử dụng vốn tín dụng 7 1.3 Hoạt động cho vay tiêu dùng 7 1.3.1 Khái niệm 7 1.3.2 Đặc điểm của họat động cho vay tiêu dùng 8 1.3.3 Phân loại cho vay tiêu dùng 9 1.3.3.1 Căn cứ vào phương thức hoàn trả 9 1.3.3.2 Căn cứ vào nguồn gốc khoản nợ 10 1.3.3.3 Căn cứ vào mục đích vay 12 1.3.4 Lợi ích của cho vay tiêu dùng 12 1.3.4.1 Đối với Ngân hàng 12 1.3.4.2 Đối với người tiêu dùng 13 1.3.4.3 Đối với nền kinh tế 13 1.4 Các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động cho vay tiêu dùng của NHTM 14 1.4.1 Nhân tố khách quan 14 1.4.2 Nhân tố chủ quan 15 TÓM TẮT CHƢƠNG 1 17 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH TIỀN GIANG 18 2.1 Giới thiệu khái quát về Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam – chi nhánh Tiền Giang 18 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển 18 2.1.2 Chức năng và lĩnh vực hoạt động 19 2.1.3 Cơ cấu tổ chức 20 2.1.4 Chức năng và nhiệm vụ các phòng ban 20 2.1.5 Kết quả hoạt động của chi nhánh 23 2.2 Thực trạng hoạt động cho vay tiêu dùng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam – chi nhánh Tiền Giang 25 2.2.1 Quy trình và điều kiện cho vay tiêu dùng 25 2.2.1.1 Quy trình cho vay tiêu dùng 25 2.2.1.2 Điều kiện cho vay 27
viii 2.2.2 Phân tích thực trạng cho vay tiêu dùng cá nhân tại NHTMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Tiền Giang 27 2.2.2.1 Huy động vốn 27 2.2.2.2 Hoạt động tín dụng 30 2.2.2.3 Tín dụng cho vay tiêu dùng 31 2.2.2.3.1 Dư nợ cho vay tiêu dùng 31 2.2.2.3.2 Nợ quá hạn của hoạt động cho vay tiêu dùng: 35 2.2.2.3.3 Lợi nhuận cho vay tiêu dùng 36 2.3 Nhận xét hoạt động tại Vietinbank – CN Tiền Giang 37 2.3.1 Điểm mạnh 37 2.3.2 Điểm yếu 38 2.4 Đánh giá hoạt động cho vay tiêu dùng tại Vietinbank – chi nhánh Tiền Giang 38 2.4.1 Thành tựu đạt được 38 2.4.2 Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân 39 2.4.2.1 Những tồn tại, hạn chế 39 2.4.2.2 Nguyên nhân 42 TÓM TẮT CHƢƠNG 2 44 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP – KIẾN NGHỊ 45 3.1 Định hƣớng phát triển hoạt động cho vay tiêu dùng tại Vietinbank – chi nhánh Tiền Giang 45 3.1.1 Định hướng phát triển chung 45 3.1.2 Định hướng phát triển hoạt động CVTD 46 3.2 Giải pháp 47 3.2.1 Đẩy mạnh nâng cao chất lượng dịch vụ, đa dạng hóa sản phẩm tín dụng tiêu dùng 47 3.2.2 Xây dựng chiến lược khách hàng 49 3.2.3 Cải thiện hệ thống các quy trình, quy chế cho vay tiêu dùng phù hợp với khách hàng 50 3.2.4 Đẩy mạnh hoạt động marketing trong ngân hàng 51 3.2.5 Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, hiện đại hóa công nghệ ngân hàng 53 3.2.6 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực 55
ix 3.3 Kiến nghị 56 3.3.1 Đối với cơ quan quản lý Nhà nước 56 3.3.2 Đối với NHTMCP Công thương Việt Nam 57 TÓM TẮT CHƢƠNG 3 58 KẾT LUẬN 59 TÀI LIỆU THAM KHẢO 60
x DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT STT Tên viết tắt Nội dung 1 NH Ngân hàng 2 NHNN Ngân hàng Nhà nước 3 NHCT Ngân hàng Công thương 4 TMCP Thương mại Cổ phần 5 CN Chi nhánh 6 GĐ Giám đốc 7 CVTD Cho vay tiêu dùng 8 PGD Phòng giao dịch 9 TCTD Tổ chức tín dụng 10 TDTD Tín dụng tiêu dùng 11 TSBĐ Tài sản bảo đảm 12 TCKT Tổ chức kinh tế 13 KH Khách hàng 14 KHCN Khách hàng cá nhân 15 DNVVN Doanh nghiệp vừa và nhỏ
xi DANH SÁCH CÁC BẢNG SỬ DỤNG STT Tên hiệu Nội dung Số trang 1 Bảng 2.1 Kết quả hoạt động kinh doanh từ 2011 -2013 23 Cơ cấu huy động vốn của Vietinbank – Chi nhánh 2 Bảng 2.2 28 Tiền Giang giai đoạn 2011 – 2013 Tình hình hoạt động tín dụng giai đoạn 3 Bảng 2.3 30 2011– 2013 4 Bảng 2.4 Dư nợ cho vay tiêu dùng giai đoạn 2011-2013 31 Cơ cấu dư nợ cho vay tiêu dùng tại chi nhánh 5 Bảng 2.5 32 Vietinbank Tiền Giang giai đoạn 2011-2013 Nợ quá hạn cho vay tiêu dùng giai đoạn 6 Bảng 2.6 35 2011 – 2013 Lợi nhuận cho vay và cho vay tiêu dùng giai đoạn 7 Bảng 2.7 36 2011 – 2013
xii DANH SÁCH CÁC BIỂU ĐỒ, ĐỔ THỊ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH STT Tên hiệu Nội dung Số trang 1 Sơ đồ 2.1 Cơ cấu tổ chức quản lý của chi nhánh 20 Tỷ trọng dư nợ cho vay tiêu dùng giai đoạn 2 Biểu đồ 2.1 35 2011 - 2013
Khóa Luận Tốt Nghiệp 1 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Trong bối cảnh nền kinh tế đang gặp nhiều bước chuyển mình, ngành ngân hàng với vị thế của mình trong nền kinh tế đã và đang đóng một vai trò hết sức quan trọng góp phần thúc đẩy tiến trình đó. Nền kinh tế xã hội ngày càng phát triển, mức sống con người ngày một tăng cao, nhu cầu vay tiêu dùng của người dân cũng ngày một lớn. Những năm trở lại đây, hoạt động cho vay tiêu dùng mang một vai trò quan trọng trong dịch vụ ngân hàng, cho vay tiêu dùng đóng góp một phần lợi nhuận không nhỏ trong hoạt động cho vay của ngân hàng. Người tiêu dùng với mức thu nhập ngày càng ổn định và được cải thiện, cùng với trình độ dân trí và mức sống cao, hứa hẹn sẽ thúc đẩy hoạt động cho vay tiêu dùng ngày càng phát triển. Nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động cho vay tiêu dùng trong đời sống xã hội nói chung và đối với toàn hệ thống Ngân hàng nói riêng, sao một thời gian thực tập tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – chi nhánh Tiền Giang, kết hợp với những kiến thức trong quá trình học tập, em đã chọn “Phân tích hoạt động cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Tiền Giang” làm đề tài nghiên cứu của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh cũng như hoạt động cho vay tiêu dùng tại NHTMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Tiền Giang. Nghiên cứu thực trạng hoạt động cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng VietinBank – Chi nhánh Tiền Giang, nêu ra những khó khăn, thuận lợi trong việc tìm kiếm khách hàng, quy trình cho vay, Tìm ra những mặt tồn tại và nguyên nhân tồn tại những thiếu sót trong hoạt động cho vay tiêu dùng tại ngân hàng. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu: - Đối tượng nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu về hoạt động cho vay tiêu dùng tại VietinBank – Chi nhánh Tiền Giang. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 2 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ - Phạm vi nghiên cứu: + Không gian: Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – chi nhánh Tiền Giang. + Thời gian: Đề tài sử dụng số liệu trong thời gian 3 năm 2011 -2013. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu: Đề tài sử dụng các phương pháp: - Phương pháp logic. - Phương pháp thống kê. - Phương pháp lịch sử. 5. Kết cấu của đề tài: Chuyên đề gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận cho vay tiêu dùng. Chương 2: Thực trạng hoạt động cho vay tiêu dùng tại ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – chi nhánh Tiền Giang. Chương 3: Giải pháp – Kiến nghị. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 3 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CHO VAY TIÊU DÙNG 1.1 Khái quát về ngân hàng thƣơng mại: 1.1.1 Khái niệm: Ngân hàng thương mại là tổ chức tín dụng giao dịch trực tiếp với các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế và cá nhân, bằng cách nhận tiền gửi, tiền tiết kiệm, rồi sử dụng số vốn đó để cho vay, chiết khấu, cung cấp các dịch vụ thanh toán và cung ứng các dịch vụ khác. Theo Pháp lệnh ngân hàng năm 1990 của Việt Nam; Ngân hàng thương mại là một tổ chức kinh doanh tiền tệ mà nghiệp vụ thường xuyên chủ yếu là nhận tiền gửi của khách hàng với trách nhiệm hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay, chiết khấu và làm phương tiện thanh toán. Theo luật các Tổ chức tín dụng năm 2010, ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định nhằm mục tiêu lợi nhuận. 1.1.2 Chức năng NHTM: 1.1.2.1 Chức năng trung gian tín dụng: Trung gian tín dụng là chức năng truyền thống của ngân hàng thương mại. Trong chức năng này, ngân hàng đóng vai trò là địa chỉ ký gửi các khoản tiền nhàn rỗi tạm thời của mọi tổ chức, cá nhân trong nền kinh tế. Tại ngân hàng, các khoản tiền này được giữ an toàn và sinh lãi. Đồng thời, ngân hàng cũng là địa chỉ để các tổ chức, cá nhân tìm đến để vay vốn phục vụ cho nhu cầu đầu tư sản xuất, sinh hoạt tiêu dùng của mình. Chức năng này giải quyết được vấn đề cho cả người thừa và thiếu vốn, đóng góp tích cực cho sư vận động của nền kinh tế. 1.1.2.2 Chức năng trung gian thanh toán: Trung gian thanh toán là chức năng phân biệt ngân hàng với các tổ chức tín dụng phi ngân hàng khác. Ngân hàng làm trung gian thanh toán khi nhận yêu cầu chuyển tiền của khách hàng cho người thụ hưởng (người nhận tiền, người bán) và thực hiện điều này bằng cách trích tiền từ tài khoản tiền gửi thanh toán của khách hàng sau đó nhập vào tài khoản của người thụ hưởng. Ở đây ngân hàng giống như SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 4 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ một thủ quỹ cho khách hàng của mình bởi ngân hàng là người giữ tiền và chi trả theo lệnh của khách. Có thể nói, ngân hàng thực hiện chức năng trung gian thanh toán một phần là trên cơ sở chức năng trung gian tín dụng vì phần lớn các khoản tiền chuyển đi chính là tiền đã nằm trên tài khoản trước đó. Quá trình thanh toán qua ngân hàng diễn ra hết sức nhanh chóng, an toàn và tiện lợi. Nhờ vậy tiết kiệm rất nhiều chi phí cho xã hội, các chủ thể kinh tế không mất thời gian đi lại và hoàn toàn không gặp bất trắc trong việc vận chuyển tiền. Cho nên chức năng trung gian thanh toán của ngân hàng thương mại có ý nghĩa kinh tế vô cùng to lớn. Thông qua đó, lưu thông hàng hóa được thúc đẩy, tốc độ thanh toán, tốc độ chu chuyển vốn được nâng cao và đem lại hiệu quả kinh tế cho cả người chuyển tiền lẫn người nhận tiền. Ngoài ra, việc thanh toán qua ngân hàng cũng giảm bớt lượng tiền mặt trong lưu thông, tiết kiệm chi phí in ấn, kiểm đếm cũng như gia tăng tính minh bạch trong hoạt động kinh tế. 1.1.2.3 Chức năng tạo tiền: Tạo tiền là một chức năng quan trọng, phản ánh rõ bản chất của ngân hàng thương mại. Với mục tiêu là tìm kiếm lợi nhuận như là một yêu cầu chính cho sự tồn tại và phát triển của mình, các ngân hàng thương mại với nghiệp vụ kinh doanh mang tính đặc thù của mình đã vô hình chung thực hiện chức năng tạo tiền cho nền kinh tế. Chức năng tạo tiền được thực thi trên cơ sở hai chức năng khác của ngân hàng thương mại là chức năng tín dụng và chức năng thanh toán. Thông qua chức năng trung gian tín dụng, ngân hàng sử dụng số vốn huy động được để cho vay, số tiền cho vay ra lại được khách hàng sử dụng để mua hàng hóa, thanh toán dịch vụ trong khi số dư trên tài khoản tiền gửi thanh toán của khách hàng vẫn được coi là một bộ phận của tiền giao dịch, được họ sử dụng để mua hàng hóa, thanh toán dịch vụ Với chức năng này, hệ thống NHTM đã làm tăng tổng phương tiện thanh toán trong nền kinh tế, đáp ứng nhu cầu thanh toán, chi trả của xã hội. 1.1.3 Hoạt động cơ bản của NHTM: Việc nghiên cứu tổng quát các nghiệp vụ của NHTM thực chất là xác định nội dung các khoản mục trong bảng tổng kết tài sản của Ngân hàng, bao gồm các tài sản Nợ và tài sản Có. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 5 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ 1.1.3.1 Hoạt động huy động vốn: Huy động vốn là một hoạt động rất chủ yếu của các NHTM, hoạt động này giúp NHTM có được nguồn vốn cần thiết phục vụ cho các hoạt động kinh doanh của mình. Các NHTM có thể huy động vốn bằng nhiều hình thức khác nhau như: Nhận tiền gửi của các tầng lớp dân cư, của các tổ chức kinh tế- xã hội, vay của các ngân hàng khác, các tổ chức tín dụng khác, huy đông vốn bằng cách phát hành kỳ phiếu, trái phiếu, 1.1.3.2 Hoạt động cho vay, đầu tƣ: Với nguồn vốn huy động được NHTM có thể sử dụng vào hoạt động cho vay, đầu tư cũng như các hoạt động khác. Trong đó, hoạt động cho vay đem lại nguồn lợi nhuận chủ yếu cho ngân hàng lãi. Hoạt động cho vay ra có vai trò quyết định đến sự tồn tại và phát triển của bản thân các NHTM. Bởi vì nếu sau khi huy động vốn được mà các NHTM không cho vay được để thu lãi thì ngân hàng sẽ không có tiền để trang trải khoản chi phí huy động nguồn vốn của ngân hàng sẽ bị ứ đọng, hoạt động của ngân hàng sẽ không phát triển được, thậm chí ngân hàng có thể thua lỗ và phá sản. Hoạt động cho vay, đầu tư của các NHTM được thực hiện chủ yếu với các tổ chức kinh tế hoạt động trong lĩnh vực sản xuất- kinh doanh, thương mại, dịch vụ Ngân hàng cho khách hàng vay vốn với thời hạn và lãi suất khác nhau để các tổ chức kinh tế này có nguồn lực tài chính phục vụ cho các hoạt động của mình. Bên cạnh đó, các NHTM cũng có thể cho vay đối với các tầng lớp dân cư, hộ gia đình, tổ chức xã hội phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng hay sản xuất kinh doanh 1.1.3.3 Các dịch vụ của NHTM:  Dịch vụ thanh toán: Ngân hàng thực hiện thanh toán theo các yêu cầu của khách hàng và nhận dịch vụ thanh toán. Về mặt kỹ thuật, các nghiệp vụ này được thực hiện nhờ các chứng từ chuyển tiền như: Séc chuyển tiền, phiếu chuyển tiền, Hoặc đối với khách hàng liên quan đến các tài khoản của họ như yêu cầu thu hộ, chi hộ, thông qua các loại chứng từ như: Ủy nhiệm thu, Ủy nhiệm chi, séc,  Dịch vụ ủy thác: NHTM cũng có thể thực hiện ủy nhiệm chi của khách hàng như thay mặt khách hàng thanh lý tài sản, quản lý và điều hành các tài sản được ủy thác quản lý. Thực hiện việc thay mặt, đại diện trả lương thay cho doanh nghiệp, SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 6 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ bảo lãnh phát hành chứng khoán cho doanh nghiệp, làm trung gian tiêu thụ chứng khoán cho chính phủ và cho các công ty. 1.2 Những vấn đề cơ bản về tín dụng: 1.2.1 Khái niệm: Tín dụng là (credit) là sự chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị tài sản từ người sở hữu sang người sử dụng trong một khoảng thời gian nhất định. Khi đến hạn người sử dụng phải hoàn trả một lượng giá trị lớn hơn giá trị ban đầu. Như vậy tín dụng có thể được khái niệm: Tín dụng ngân hàng là việc ngân hàng thỏa thuận để khách hàng sử dụng một tài sản (bằng tiền, tài sản thực hay uy tín) với nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu (tái chiết khấu), cho thuê tài chính, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ khác. 1.2.2 Chức năng của tín dụng: 1.2.2.1 Chức năng phân phối lại tài nguyên: Tín dụng là sự chuyển nhượng vốn từ chủ thể này sang chủ thể khác. Thông qua sự chuyển nhượng này tín dụng góp phần phân phối lại tài nguyên, thể hiện ở chỗ: - Người cho vay có một số tài nguyên tạm thời chưa dùng đến, thông qua tín dụng, số tài nguyên đó được phân phối lại cho người đi vay. - Ngược lại, người đi vay cũng thông qua quan hệ tín dụng nhận được phần tài nguyên được phân phối lại. 1.2.2.2 Chức năng thúc đẩy lƣu thông hàng hoán và phát triển sản xuất: Nhờ tín dụng mà quá trình chu chuyển tuần hoàn vốn trong từng đơn vị nói riêng và trong toàn bộ nền kinh tế nói chung được thực hiện một cách bình thường và liên tục. Do đó, tín dụng góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất và lưu thông hàng hóa. 1.2.3 Phân loại tín dụng: 1.2.3.1 Căn cứ vào thời hạn tín dụng: Tín dụng ngắn hạn: Là loại tín dụng có thời hạn dưới 1 năm được xác định phù hợp với chu kỳ sản xuất kinh doanh và khả năng trả nợ của khách hàng, loại tín dụng này chiếm chủ yếu trong các ngân hàng thương mại. Tín SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 7 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ dụng ngắn hạn thường được dùng để cho vay bổ sung thiếu hụt tạm thời vốn lưu động và cho vay phục vu nhu cầu sinh hoạt cá nhân. Tín dụng trung hạn: Là loại tín dụng có thời hạn từ 1 đến 3 năm dùng để cho vay vốn mua sắm tài sản cố định, cải tiến và đổi mới kỹ thuật, mở rộng và xây dựng các công trình nhỏ có thời hạn thu hồi vốn nhanh. Tín dụng dài hạn: Là loại tín dụng có thời hạn trên 5 năm được sử dụng để cấp vốn cho xây dựng cơ bản, cải tiến và mở rộng sản xuất có quy mô lớn. 1.2.3.2 Căn cứ vào đối tƣợng tín dụng: - Tín dụng vốn lƣu động: Là loại tín dụng cung cấp nhằm hình thành vốn lưu động như cho vay để dự trữ hàng hóa, mua nguyên vật liệu cho sản xuất. - Tín dụng vốn cố định: Là loại tín dụng cung cấp nhằm hình thành vốn cố định, loại tín dụng này được thực hiện dưới hình thức cho vay trung và dài hạn. Tín dụng vốn cố định thường được cấp phát phục vụ cho việc đầu tư mua sắm tài sản cố định, cải tiến và đổi mới kỹ thuật, mở rộng sản xuất, xây dựng các xí nghiệp và công trình mới. 1.2.3.3 Căn cứ vào mục đích sử dụng vốn tín dụng: - Tín dụng sản xuất và lƣu thông hàng hóa: Là loại tín dụng cung cấp cho các doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân để tiến hành sản xuất kinh doanh. - Tín dụng tiêu dùng: Là hình thức tín dụng cấp phát cho cá nhân để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng. 1.3 Hoạt động cho vay tiêu dùng: 1.3.1 Khái niệm: Cho vay tiêu dùng là quan hệ tín dụng giữa ngân hàng (người cho vay) và các cá nhân, hộ gia đình (người đi vay) nhằm mục đích ngân hàng tài trợ cho các khách hàng có thể tiêu dùng các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ trước, để phục vụ cho đời sống, nâng cao mức sống khi mà chưa có khả năng thanh toán hiện tại trên nguyên tắc người tiêu dùng sẽ hoàn trả cả gốc và lãi tại một thời điểm xác định trong tương lai. Như vậy, cho vay tiêu dùng chính là hình thức cấp vốn cho người dân phục vụ vào mục đích tiêu dùng hằng ngày, tài trợ các khoản chi tiêu cho họ giúp họ có khả năng chi trả để thỏa mãn nhu cầu cuộc sống và nâng cao chất lượng đời thường. Ở SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 8 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ đây, nguồn trả nợ của người dân được xác định thông qua thu nhập cá nhân và từ các khoản kinh doanh khác. 1.3.2 Đặc điểm của hoạt động cho vay tiêu dùng:  Quy mô và nhu cầu cho vay tiêu dùng: Một đặc điểm thường thấy trong cho vay tiêu dùng đó chính là số lượng khách hàng vay lớn nhưng trị giá khoản vay lại nhỏ vì lý do người đi vay ở đây là cá nhân và hộ gia đình. Ngân hàng thường tốn nhiều thời gian, chi phí, sức lực mà khối lượng cho vay lại rất ít do đó chi phí bình quân cho một hợp đồng cho vay tương đối cao. Bên cạnh đó, nhu cầu của khách hàng thường nhạy cảm theo chu kì kinh tế, khi nền kinh tế tăng trưởng, người tiêu dùng có thu nhập ổn định và họ có cái nhìn lạc quan về cuộc sống do đó nhu cầu về đời sống của họ được nâng cao nên học sẽ chi tiêu nhiều hơn. Ngược lại khi nền kinh tế suy thoái, cuộc sống gặp nhiều khó khăn, thu nhập của người dân gặp nhiều bất ổn do đó họ sẽ cắt giảm bớt các chi tiêu xa xỉ và không cần thiết, do đó Ngân hàng sẽ bị giảm đi số lượng khách hàng vay tiêu dùng.  Lãi suất cho vay tiêu dùng: Lãi suất cho vay tiêu dùng thường cao vì nó phải đảm bảo bù đắp được mức chi phí lớn, rủi ro và tạo ra lợi nhuận cho NH.  Đối tƣợng cho vay tiêu dùng: Cá nhân và hộ gia đình là khách hàng chính trong cho vay tiêu dùng. Căn cứ vào mức độ tài chính mà đối tượng cho vay tiêu dùng có thể chia ra như sau: - Nhóm đối tượng có khách hàng thu nhập thấp: Nhu cầu vay tiêu dùng thường không cao, việc vay vốn nhằm cân đối giữa thu nhập và chi tiêu. - Nhóm đối tượng có thu nhập trung bình: Nhu cầu vay tiêu dùng có xu hướng tăng mạnh. Đối tượng này muốn vay để tiêu dùng hơn là bỏ ra khoản tiền tiết kiệm dự phòng của mình. - Nhóm đối tượng có thu nhập cao: Nhu cầu cho vay nhằm mục đích kinh doanh, và phần vốn vay chính là phần lợi nhuận ứng trước từ khoản đầu tư của khách hàng. Những người thuộc khoản này thường xuyên cần chi tiêu trong tiêu SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 9 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ dùng với số tiền lớn do đó họ là nhóm khách hàng được các ngân hàng thương mại luôn quan tâm tới. Điều kiện đối với người đi vay vốn phải là người có đầy đủ năng lực pháp lý, thuộc nhiều thành phần khác nhau (công chức Nhà nước, viên chức trong các đơn vị ngoài quốc doanh, các lao động tự do ) và trên hết là phải đáp ứng được điều kiện vay vốn của Ngân hàng.  Mức độ rủi ro cho vay tiêu dùng: Cho vay tiêu dùng luôn gặp rủi ro cao vì chuyên viên tín dụng thường gặp khó khăn trong việc xác minh thông tin khách hàng. Vấn đề về thông tin mà khách hàng cung cấp thường gặp là thông tin không đầy đủ, không chính xác, không rõ ràng. Điều này ảnh hưởng đến quá trình thẩm định và việc đưa ra quyết định cho vay. Bên cạnh đó nguồn trả nợ chủ yếu (thu nhập) người đi vay gặp rủi ro, biến cố (ốm đau, bệnh tật, chết ), cách thức chứng minh tài chính của khách hàng. Ngoài ra còn có những nguyên nhân khả kháng như tiên tai, dịch bệnh cũng ảnh hưởng tới thu nhập của người tiêu dùng và như thế Ngân hàng sẽ là người hứng chịu rủi ro. 1.3.3 Phân loại cho vay tiêu dùng: 1.3.3.1 Căn cứ vào phƣơng thức hoàn trả: a. Cho vay tiêu dùng trả góp: Đây là hình thức cho vay tiêu dùng trong đó người đi vay trả nợ (gồm số tiền gốc và lãi) cho Ngân hàng nhiều lần theo những kì hạn nhất định trong thời hạn cho vay. Phương thức này thường được áp dụng cho các khoản vay có giá trị lớn, thu nhập định kì của người cho vay không đủ khả năng thanh toán hết một lần số nợ vay. b. Cho vay tiêu dùng phi trả góp: Theo phương pháp này, tiền vay được khách hàng thanh toán cho Ngân hàng chỉ một lần đến hạn. Thường thì các khoản cho vay tiêu dùng phi trả góp chỉ được cấp cho các khoản vay có giá trị nhỏ với thời hạn không dài. c. Cho vay tiêu dùng tuần hoàn: Là các khoản cho vay tiêu dùng trong đó Ngân hàng cho phép khách hàng sử dụng thẻ tín dụng hoặc phát hành loại séc được phép thấu chi dựa trên tài khoản vãng lai. Theo phương thức này, trong thời hạn tín dụng được thỏa thuận trước, căn cứ vào nhu cầu chi tiêu và thu nhập kiếm được từng kì, SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 10 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ khách hàng được Ngân hàng cho phép thực hiện việc vay và trả nợ nhiều kì một cách tuần hoàn, theo một hạn mức tín dụng. 1.3.3.2 Căn cứ vào nguồn gốc khoản nợ: Căn cứ vào nguồn gốc của khoản nợ, cho vay tiêu dùng được chia thành 2 loại: Cho vay tiêu dùng gián tiếp: Cho vay tiêu dùng gián tiếp là hình thức cho vay trong đó ngân hàng mua các khoản nợ phát sinh do những công ty bán lẻ bán chịu hàng hoá hay dịch vụ cho người tiêu dùng. Cho vay tiêu dùng gián tiếp có một số ưu điểm sau: - Cho phép ngân hàng dễ dàng tăng doanh số cho vay tiêu dùng. - Cho phép ngân hàng tiết giảm được chi phí trong cho vay. - Là nguồn gốc của việc mở rộng quan hệ với khách hàng và các hoạt động ngân hàng khác. - Trong trường hợp có quan hệ với những công ty bán lẻ tốt, cho vay tiêu dùng gián tiếp an toàn hơn cho vay tiêu dùng trực tiếp. Một số nhược điểm của cho vay tiêu dùng gián tiếp: - Ngân hàng không tiếp xúc trực tiếp với người tiêu dùng đã được bán chịu. - Thiếu sự kiểm soát của ngân hàng khi công ty bán lẻ thực hiện việc bán chịu hàng hoá. - Kỹ thuật nghiệp vụ cho vay tiêu dùng gián tiếp có tính phức tạp cao. Cho vay tiêu dùng gián tiếp thường được thực hiện thông qua các phương thức sau: - Tài trợ truy đòi toàn bộ (Full Recourse Financing): Theo phương thức này khi bán cho ngân hàng các khoản nợ mà người tiêu dùng đã mua chịu, công ty bán lẻ cam kết sẽ thanh toán cho ngân hàng toàn bộ các khoản nợ nếu khi đến hạn, người tiêu dùng không thanh toán cho ngân hàng. - Tài trợ truy đòi hạn chế (Limited Recourse Financing): Theo phương thức này, trách nhiệm của công ty bán lẻ đối với các khoản nợ người tiêu dùng mua chịu không thanh toán chỉ giới hạn trong một chừng mực nhất định, phụ thuộc vào các điều khoản đã được thoả thuận giữa ngân hàng với công ty bán lẻ. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 11 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ - Tài trợ miễn truy đòi (Nonrecourse Financing): Theo phương pháp này sau khi bán các khoản nợ cho ngân hàng, công ty bán lẻ không còn chịu trách nhiệm cho việc chúng có được hoàn trả hay không. Phương thức này chứa đựng rủi ro cao cho ngân hàng nên chi phí tài trợ thường được các ngân hàng tính cao hơn so với các phương thức nói trên và các khoản nợ được mua được kén chọn rất kỹ. Ngoài ra chỉ có những công ty bán lẻ được ngân hàng rất tin cậy mới áp dụng phương thức này. - Tài trợ có mua lại (Repurchase Financing): Khi thực hiện cho vay tiêu dùng gián tiếp theo phương thức miễn truy đòi hoặc truy đòi một phần nếu rủi ro xảy ra, người tiêu dùng không trả nợ thì ngân hàng thường phải thanh ký tài sản để thu hồi nợ. Trong trường hợp này, nếu có thoả thuận trước thì ngân hàng có thể bán trở lại cho công ty bán lẻ phần nợ mình chưa được thanh toán kèm với tài sản được thụ đắc trong một thời hạn nhất định. Cho vay tiêu dùng trực tiếp: Cho vay tiêu dùng trực tiếp là các khoản cho vay tiêu dùng trong đó ngân hàng trực tiếp tiếp xúc và cho khách hàng vay cũng như trực tiếp thu hồi nợ từ người này. So với cho vay tiêu dùng gián tiếp, cho vay tiêu dùng trực tiếp ngân hàng có thể tận dụng được một số ưu điểm sau: - Ngân hàng có thể tận dụng được sở trường của nhân viên tín dụng, nên các quyết định tín dụng trực tiếp của ngân hàng thường có chất lượng cao hơn. - Do tiếp xúc trực tiếp với khách hàng nên cho vay tiêu dùng linh hoạt hơn so với cho vay tiêu dùng gián tiếp. Khi khách hàng có quan hệ trực tiếp với ngân hàng, có rất nhiều lợi thế có thể phát sinh, có khả năng làm thoả mãn quyền lơi cho cả hai phía khách hàng lẫn ngân hàng. Nhược điểm của cho vay tiêu dùng trực tiếp: - Ngân hàng thường khó tăng doanh số cho vay - Ngân hàng thường khó mở rộng quan hệ tín dụng với khách hàng vì ngân hàng phải trực tiếp tiếp xúc với khách hàng mà số lượng cán bộ tín dụng của ngân hàng không đủ để đáp ứng. - Chi phí cao hơn nên lãi suất cho vay thường cao. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 12 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ Các hình thức cho vay tiêu dùngtrực tiếp: - Cho vay trả theo định kỳ: theo phương pháp này, khách hàng vay và trả trực tiếp với ngân hàng, với mức trả và thời hạn trả mỗi lần được quy định khi cho vay, thường là một lần trên tháng. Nếu được cấp tiền vay, toàn bộ số tiền vay được ghi nợ tài khoản cho vay và ghi có tài khoản tiền gửi cá nhân hoặc giao tiền mặt cho khách hàng. - Thấu chi: Là hình thức cấp tín dụng ứng trước đặc biệt trên cơ sở hạn mức tín dụng, được thực hiện bằng cách cho phép khách hàng được sử dụng dư nợ trong một thời hạn nhất định trên tài khoản vãng lai và mức dư nợ tối đa bằng hạn mức tín dụng đã cam kết. - Thẻ tín dụng: Là hình thức cấp tín dụng trong đó ngân hàng phát hành thẻ tín dụng cho những người có tài khoản, đủ điều kiện cấp thẻ và ấn định mức giới hạn tín dụng tối đa mà người có thẻ được phép sử dụng. Mỗi tấm thẻ có một mức tín dụng nhất định, và mức này có thể thay đổi tùy theo mức độ tín nhiệm và tùy theo yêu cầu của khách hàng. Nếu chi trả chậm hoặc một số khoản chi trả không đúng thời hạn, thẻ có thể bị thu hồi. Thẻ được tái phát hành định kỳ, điều này cho phép ngân hàng đánh giá lại được khả năng thanh toán của chủ thẻ. 1.3.3.3 Căn cứ vào mục đích vay: Cho vay tiêu dùng cư trú: Là các khoản cho vay nhằm tài trợ cho nhu cầu mua sắm, xây dựng cải tạo nhà ở của khách hàng là cá nhân hoặc hộ gia đình. Đây là khoản vay có giá trị lớn, thời hạn cho vay dài và tài sản đảm bảo thường là tài sản hình thành từ vốn vay. Cho vay tiêu dùng phi cư trú: Là các khoản vay nhằm tài trợ cho việc trang trải các chi phí mua sắm xe cộ, đồ dùng gia đình, chi phí học hành, giải trí và du lịch Đây là khoản cho vay mang tính chất nhỏ lẻ với thời hạn ngắn. 1.3.4 Lợi ích của cho vay tiêu dùng: 1.3.4.1 Đối với ngân hàng: Cho vay tiêu dùng nâng cao khả năng cạnh tranh của ngân hàng: Việt Nam đã chính thức gia nhập sân chơi chung của nền kinh tế thế giới, điều tất yếu đó là các ngân hàng sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ phía các tổ chức tín dụng trong nước cũng như nước ngoài tham gia vào thị trường tiền tệ Việt Nam. Để đảm SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 13 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ bảo khả năng cạnh tranh thì ngân hàng phải đưa ra được các dịch vụ tài chính thỏa mãn tốt nhất nhu cầu của khách hàng hơn đối thủ cạnh tranh. Một trong những dịch vụ đó là cho vay tiêu dùng: - Cho vay tiêu dùng là một trong những dịch vụ tài chính giúp các ngân hàng mở rộng quan hệ với khách hàng, từ đó làm tăng khả năng huy động các loại tiền gửi cho ngân hàng. - Cho vay tiêu dùng tạo điều kiện giúp ngân hàng đa dạng hóa hoạt động kinh doanh, nhờ vậy nâng cao thu nhập và phân tán rủi ro cho ngân hàng. 1.3.4.2 Đối với ngƣời tiêu dùng: Người tiêu dùng sẽ được hưởng những điều kiện sống tốt hơn, được hưởng những tiện ích trước khi tích lũy đủ tiền và đặc biệt là nó rất cần cho những trường hợp khi các cá nhân chi tiêu có tính đột xuất, cấp bách như nhu cầu chi tiêu cho giáo dục và y tế. Tuy vậy người tiêu dùng cần tính toán để việc chi tiêu hợp lý, không được quá mức cho phép và đảm bảo khả năng chi trả. 1.3.4.3 Đối với nền kinh tế: Cho vay tiêu dùng có vai trò quan trọng trong việc kích cầu, góp phần tạo nên sự sôi động của nền kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát triển, tạo nguồn vốn cho khu vực sản xuất trong nước, thu hút vốn đầu tư nước ngoài, từ đó tăng GDP cho nền kinh tế. Đi đôi với nó là hàng loạt các vấn đề xã hội được giải quyết như tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, giúp họ cải thiện mức sống, giảm tệ nạn xã hội, Mặc khác cho vay tiêu dùng còn góp phần làm giảm chi phí giao dịch xã hội thông qua việc tiết kiêm chi phí và thời gian cho cả ngân hàng và khách hàng. Tóm lại, cho vay tiêu dùng mang lại lợi ích cho cả người tiêu dùng, người sản xuất, ngân hàng thương mại hay tổng quan nề kinh tế nói chung. Có thể nói, phát triển cho vay tiêu dùng là một hướng đi phù hợp với sự phát triển của xã hội và tuân theo quy luật kinh tế của các ngân hàng thương mại trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 14 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ 1.4 Các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động cho vay tiêu dùng của NHTM: 1.4.1 Nhân tố khách quan: Môi trường kinh tế: Tốc độ tăng trưởng kinh tế, mức độ ổn định của sự phát triển kinh tế, thu nhập bình quân đầu người, các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng thu nhập, thanh toán, chi tiêu, nhu cầu về vốn ảnh hưởng rất lớn đế hoạt động cho vay tiêu dùng của ngân hàng thương mại. Khi nền kinh tế tăng trưởng cao và ổn định thì mức sống của người dân sẽ được nâng cao, họ kỳ vọng các khoản thu nhập trong tương lai nên đi vay tiêu dùng nhiều hơn để thỏa mãn cho các nhu cầu của mình về mặt vật chất, tinh thần từ đó cho vay tiêu dùng của ngân hàng thương mại sẽ được mở rộng. Ngược lại, khi nền kinh tế bị hoặc dự kiến là khủng hoảng trì trệ thì thu nhập trong tương lai của người dân cũng có thể bị giảm sút và vì thế các nhu cầu chi tiêu chỉ dừng lại ở mức vừa đủ dẫn đến hoạt động cho vay tiêu dùng của ngân hàng hạn chế hơn. Môi trường văn hóa xã hội: Các yếu tố văn hóa – xã hội như niềm tin, thói quen tâm lý, trình độ dân trí, phong tục tập quán có ảnh hưởng trực tiếp đến mối quan hệ cho vay tiêu dùng giữa ngân hàng với khách hàng. - Thái độ, thói quen tiêu dùng: có tác động đáng kể tới hoạt động cho vay tiêu dùng, dựa trên cơ sở quyết định của người tiêu dùng. Ở Việt Nam, người dân có thói quen tiết kiệm để tiêu dùng trong tương lai, các nhu cầu chỉ được thỏa mãn khi đã tích lũy đủ tiền, đảm bảo cuộc sống ấm no, sung túc, chính vì vậy họ không có tư tưởng đi vay để thỏa mãn các nhu cầu hiện tại. Điều này đã một phần hạn chế sự phát triển của hoạt động cho vay tiêu dùng tại các NHTM. - Trình độ dân trí: đây là yếu tố ảnh hưởng chủ yếu đến việc khách hàng quyết định sử dụng, tiếp cận các sản phẩm dịch vụ của ngân hàng. Ở các nước phát triển, trình đọ dân trí cao, hoạt động cho vay tiêu dùng cũng vì vậy mà phát triển mạnh mẽ. Tại Việt Nam, trình độ dân trí còn thấp, trở thành trở ngại lớn cho hoạt động cho vay tiêu dùng phát triển. - Yếu tố xã hội: như quy mô dân số, mật độ dân cư, tháp dân số, kết câu dân cư, trật tự an toàn xã hội đều có ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động cho vay tiêu dùng của các ngân hàng. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 15 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ Môi trường pháp lý: Một môi trường pháp lý lành mạnh, văn bản pháp luật rõ ràng không chồng chéo, thủ tục đơn giản sẽ tạo điều kiện môi trường tốt để phát triển hoạt động cho vay tiêu dùng. Tuy nhiên, nếu luật quy định về hoạt động ngân hàng nói chung và cho vay tiêu dùng nói riêng không rõ ràng, thiếu đồng bộ, còn nhiều khe hở, hay quá ngặt nghèo sẽ gây khó khăn cho hoạt động ngân hàng, không có cơ sở pháp lý để giải quyết các vấn đề phát sinh hoặc làm cho người đi vay không đáp ứng điều kiện để được ngân hàng cấp tín dụng dẫn đến ngân hàng bị hạn chế trong việc cho vay. Các chính sách của nhà nước:Các chính sách mang tầm vĩ mô cũng tác động lớn đến hoạt động cho vay tiêu dùng. Những chính sách này thường đề ra các nhiệm vụ của từng năm nay hay thời kỳ và mục đích là làm cho nền kinh tế tăng trưởng và phát triển một cách bền vững, nếu thực hiện được đời sống của người dân sẽ tăng lên, kèm theo nhu cầu tiêu dùng cũng tăng lên và hoạt động cho vay tiêu dùng của ngân hàng có cơ hội mở rộng. 1.4.2 Nhân tố chủ quan: Quy mô vốn và tín dụng của ngân hàng: Là một nhân tố quan trọng quyết định cấu trúc danh mục cho vay ngân hàng. Đặc biệt là vốn tự có, vốn tự có lớn là biểu hiện của một ngân hàng bền vững, nó quyết định mức cho vay nói chung và hoạt động cho vay tiêu dùng nói riêng. Ngoài ra, khách hàng cũng thường tìm đến những ngân hàng có uy tín với chất lượng dịch vụ, những tiện ích và sự an toàn. Chính sách tín dụng: Các yếu tố của chính sách tín dụng như: hạn mức tín dụng, lãi suất, kỳ hạn, phương thức vay, đều tác động trực tiếp đến việc thực hiện các hoạt động ngân hàng. Với chính sách hợp lý, đúng đắn, linh hoạt, đa dạng, sẽ thu hút được nhiều khách hàng đến vay. Và ngược lại với chính sách tín dụng cứng nhắc, kém linh hoạt, không đáp ứng nhu cầu của khách hàng sẽ hạn chế việc đi vay và giảm tính cạnh tranh trong hoạt động giữa các ngân hàng. Thẩm định khách hàng: Ngân hàng sẽ tiến hành thẩm định về tư cách pháp nhân hoặc thể nhân, đánh giá tình hình tài chính, giá trị tài sản đảm bảo người vay. Trên cơ sở đó, ngân hàng sẽ SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 16 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ quyết định có cho vay hay không, nếu cho vay thì mức vay là bao nhiêu, điều này phụ thuộc vào vốn của ngân hàng có tại thời điểm vay và giá trị tài sản đảm bảo. Quá trình thẩm định phải chặt chẽ mới giúp ngân hàng đảm bảo an toàn cho khoản vay, tuy nhiên nếu nó quá nhiều thủ tục phức tạp, rườm rà sẽ làm cho người vay mất nhiều thời gian và họ sẽ nản lòng. Để hạn chế điều này, việc thẩm định phải dựa trên các thủ tục cơ sở khoa học hợp lý và song song với nó thì việc thực hiện phải nghiêm chỉnh, nó là yếu tố quyết định chất lượng thẩm định và chất lượng khoản tín dụng. Chất lượng cán bộ tín dụng: Là yếu tố vô cùng quan trọng trong hoạt động ngân hàng nói chung và trong lĩnh vực cho vay tiêu dùng nói riêng. Chất lượng cán bộ cao thì mới đáp ứng được yêu cầu công việc, mới thực hiện được tốt việc thẩm định. Mặt khác, cán bộ tín dụng phải có đạo đức nghề nghiệp tốt nếu không dễ đưa lại những tổn hại cho ngân hàng. Sự thân thiện và cởi mở của cán bộ tín dụng sẽ làm cho khách hàng hài lòng và tin tưởng hơn vào ngân hàng và từ đó dễ trở thành khách hàng quen thuộc của ngân hàng. Cơ sở vật chất kỹ thuật: Trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đang diễn ra hết sức mạnh mẽ thì việc trang thiết bị đầy đủ các công nghệ, thiết bị hiện đại phù hợp với nhu cầu xã hội, phục vụ kịp thời nhu cầu của khách hàng là yếu tố để giúp ngân hàng có thể nâng cao khả năng cạnh tranh, thu hút được nhiều khách hàng hơn. Với thiết bị hiện đại hoạt động của ngân hàng sẽ diễn ra suôn sẻ, khả năng nắm bắt diễn biến thị trường sẽ nhanh hơn, quy trình cho vay sẽ diễn ra một cách nhanh gọn, hiện đại giúp ngân hàng đưa ra được những chiến lược kinh doanh phù hợp với nhu cầu của khách hàng nói chung và khách hàng vay tiêu dùng nói riêng. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 17 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ TÓM TẮT CHƢƠNG 1 Trên đây là một số cơ sở lý thuyết về những vấn đề liên quan đến lĩnh vực vay tiêu dùng. Chương 1 đã nêu rõ những khái niệm, đặc điểm, lợi ích, các hình thức và các nhân tố liên quan đến vay tiêu dùng, để từ đó, làm tiền đề để tìm hiểu, phân tích, đánh giá về thực trạng cho vay tiêu của NHTMCP Công Thương Việt Nam – chi nhánh Tiền Giang ở chương 2. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 18 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG VIÊT NAM – CHI NHÁNH TIỀN GIANG 2.1 Giới thiệu khái quát Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam – chi nhánh Tiền Giang: 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển: Theo báo cáo thường niên 2010, Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (Incombank) được thành lập theo Nghị định 53/HĐBT ngày 26/03/1988 của Hội Đồng Bộ Trưởng, vào thời kỳ đầu của tiến trình đổi mới kinh tế với số vốn điều lệ ban đầu là 718 tỷ đồng, trên cơ sở tách ra từ Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam, là một trong bốn NHTM Nhà nước lớn nhất của Việt Nam, và được xếp hạng là một trong 23 doanh nghiệp đặc biệt của Việt Nam. Ngày 15/04/2008, NH chính thức sử dụng tên thương hiệu cũng như logo Vietinbank thay cho Incombank trên các sản phẩm dịch vụ của NH, đồng thời cũng thay đổi biểu tượng in trên logo từ hình quả địa cầu và viên kim cương sang biểu tượng đồng tiền xanh đỏ. Tháng 12/2008, Vietinbank tiến hành cổ phần hóa, trở thành ngân hàng TMCP, cổ phiếu Vietinbank chính thức có mặt trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Ngân hàng Công Thương Việt Nam -chi nhánh Tiền Giang được thành lập theo quyết định số 12/NHCT ngày 08/02/1991 của Tổng Giám đốc Ngân hàng Công Thương Việt Nam. Trụ sở chính của chi nhánh đặt tại 15B Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường 4, Tp Mỹ Tho, Tiền Giang. Đến ngày 08/08/2009 Ngân hàng Công Thương Tiền Giang chính thức đổi tên là Ngân hàng Thương mại Cổ Phần Công Thương Việt Nam- chi nhánh Tiền Giang theo giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số 3000383 ngày 08/08/2009 do Phòng đăng ký kinh doanh của Sở Kế hoạch- Đầu tư Tiền Giang cấp. Với phương châm “Tin cậy, hiệu quả, hiện đại”, cùng với Hội sở chính và các chi nhánh khác, Vietinbank Tiền Giang đã trở thành người bạn uy tín và thân thiết của khách hàng, hoạt động của chi nhánh bước đầu đạt hiệu quả và ngày càng phát SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 19 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ triển, quy mô ngày càng được mở rộng. Đồng thời vẫn bảo đảm hoạt động kinh doanh có lãi, nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho nhân viên góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội địa phương và đất nước. Đến nay ngoài trụ sở chính ở 15B Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường 4, Thành phố Mỹ Tho, mạng lưới giao dịch của Vietinbank Tiền Giang phủ rộng khắp các huyện với 10 phòng giao dịch (PGD), trong đó 3 PGD cấp 1 thực hiện chức năng cho vay và huy động vốn, thực hiện dịch vụ và 7 PGD cấp 2 thực hiện chức năng huy động vốn và thực hiện các dịch vụ. 2.1.2 Chức năng và lĩnh vực hoạt động: - Huy động vốn với nhiều sản phẩm tiền gửi đa dạng bằng VNĐ và ngoại tệ đối với cá nhân và tổ chức. - Cho vay, bảo lãnh (ngắn, trung, dài hạn) với nhiều hình thức khác nhau phù hợp với mọi thành phần kinh tế, tầng lớp dân cư bằng VNĐ và ngoại tệ. - Thực hiện các dịch vụ như thanh toán chuyển tiền, tài trợ thương mại, mua bán ngoại tệ, cho thuê tài chính, chứng khoán, dịch vụ thẻ, ngân hàng điện tử, cho thuê két sắt Để hoàn thiện các dịch vụ liên quan hiện có nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng, đồng thời tạo đà cho sự phát triển và hội nhập với các nước trong khu vực và quốc tế, VietinBank luôn có tầm nhìn chiến lược trong đầu tư và phát triển, tập trung ở 3 lĩnh vực: Phát triển nguồn nhân lực. Phát triển công nghệ. Phát triển kênh phân phối. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 20 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ 2.1.3 Cơ cấu tổ chức: Giám đốc Phó Giám đốc 1 Phó Giám đốc 2 Phó Giám đốc 3 PGD Mỹ Tho Phòng bán lẻ Phòng Kế toán PGD Chợ Gạo Phòng Tiền tệ- PGD Số 04 Ngân Quỹ PGD Gò Công PGD Số 05 PGD Số 2 PGD Số 06 PGD Châu Thành PGD Gò Công Phòng khách hàng Tây doanh nghiệp PGD Tân Hòa Phòng tổng hợp tiếp thị Phòng tổ chức hành chính Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức quản lý của chi nhánh. (Nguồn: Phòng tổ chức hành chính Vietinbank – Tiền Giang) 2.1.4 Chức năng và nhiệm vụ các phòng ban:  Phòng khách hàng doanh nghiệp: Chức năng: Tham mưu cho ban giám đốc trong quản lý, tổ chức hoạt động kinh doanh đối với đối tượng khách hàng doanh nghiệp phù hợp với định hướng trong từng thời kỳ và chế độ, quy định hiện hành của ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam. Đồng thời chịu trách nhiệm thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch được giao trong từng thời kỳ. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 21 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ Nhiệm vụ: Quan hệ khách hàng, thẩm định tín dụng, tài trợ thương mại, quản lý nợ, tác nghiệp, cung cấp thông tin.  Phòng bán lẻ: Chức năng: Tham mưu cho ban giám đốc trong quản lý, tổ chức hoạt động kinh doanh bán lẻ tại chi nhánh, phòng giao dịch phù hợp với định hướng trong từng thời kỳ và chế độ, quy định hiện hành của ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam. Đồng thời chịu trách nhiệm thực hiện các chỉ tiêu bán lẻ được giao trong từng thời kỳ. Nhiệm vụ: Tư vấn khách hàng, quan hệ khách hàng, thẩm định tín dụng, quản lý nợ, nghiên cứu và phát triển thị trường, tác nghiệp, cung cấp thông tin.  Phòng kế toán: Chức năng: Tham mưu cho Ban lãnh đạo chi nhánh trong công tác hạch toán kế toán, quản lý tài chính, chỉ tiêu nội bộ. Quản lý hệ thống máy tính và điện toán, quản lý, kiểm kê tài sản, công cụ dụng cụ, tại chi nhánh. Nhiệm vụ: Hỗ trợ và chuyển giao khách hàng, bán/bán chéo sản phẩm, dịch vụ bán lẻ của Ngân hàng. Tiếp nhận chứng từ, kiểm soát, hạch toán chính xác, đầy đủ, kịp thời các giao dịch tài chính liên quan đến khách hàng theo đúng chế độ kế toán. Tiếp nhận giấy tờ, hồ sơ liên quan đến khách hàng từ các phòng để thực hiện kiểm soát, hạch toán, giải ngân, thu nợ, thu lãi, tất toán khoản vay quản lý, lưu giữ hồ sơ. Tiếp nhận và xử lý các giao dịch tra soát/khiếu nại của khách hàng. Phối hợp với phòng Tiền tệ khô quỹ thực hiện các dịch vụ thu chi tiền mặt với khách hàng, cung ứng dịch vụ giữ tài sản, hồ sơ thông tin, theo dõi hạch toán, tiếp quỹ ATM. Trích nộp thuế, Thực hiện kiểm soát, quản lý, duy trì hệ thống thông tin điện toán. Thực hiện các nghiệp vụ khác có liên quan.  Phòng Tiền tệ kho quỹ: Chức năng: Tham mưu ban lãnh đạo chi nhánh trong công tác quản lý, sử dụng tiền mặt, tài sản quý, giấy tờ có giá, ấn chỉ quan trọng, hồ sơ tài sản đảm bảo của chi nhánh tại nơi giao dịch, kho bảo quản và trên đường vận chuyển. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 22 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ Nhiệm vụ: Quản lý toàn bộ tiền mặt, tài sản quý, giấy tờ có giá, ấn chỉ quan trọng, hồ sơ tài sản đảm bảo của chi nhánh tại nơi giao dịch, kho bảo quản và trên đường vận chuyển. Giám sát theo dõi kho tiền và các tài sản chuyên dùng. Thực hiện các dịch vụ: nhận gữ tài sản, cho thuê ngăn tủ sắt, két sắt, Kiểm kê định kỳ và đột xuất theo yêu cầu. Tổ chức thu hồi, bán, bồi hoàn séc du lịch cho khách hàng. Nhận thu tờ séc thương mại.  Phòng tổng hợp: Chức năng: Tham mưu cho ban lãnh đạo chi nhánh trong công tác lập, xây dựng, giao kế hoạch, tổng hợp báo cáo tại chi nhánh, xử lý nợ có vấn đề. Nhiệm vụ: Theo dõi, đôn đốc thực hiện, đề xuất biện pháp chỉnh sửa, khắc phục những tồn tại chưa tốt sau thanh tra, kiểm tra, kiểm toán nội bộ nhằm phòng ngừa, hạn chế rủi ro. Phân tích tình hình tài chính, tham mưu cho Ban giám đốc trong điều hành hoạt động kinh doanh tại chi nhánh. Tính toán, phân bổ, đánh giá mức độ hoàn thành các chỉ tiêu kinh doanh cho từng bộ phận nghiệp vụ tại chi nhánh. Lưu giữ hồ sơ, số liệu liên quan đến hoạt động kinh doanh của chi nhánh. Thực hiện công tác quản lý rủi ro hoạt động tại chi nhánh. Xử lý nợ có vấn đề, phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố.  Phòng tổ chức hành chính: Chức năng: Tham mưu cho Ban giám đốc chi nhánh trong công tác quản lý cán bộ, văn phòng, hành chính quản trị của chi nhánh. Nhiệm vụ: Thực hiện công tác nhân sự, công tác văn phòng, hành chính quản trị như: phân bổ nhân sự, lập kế hoạch lao động,quản lý tiền lương, lập kế hoạch mua sắm tài sản, văn phòng phẩm. Chịu trách nhiệm thực hiện các công việc hành chính như xin giấy phép kinh doanh, xin chứng nhận quyền sử dụng đất, thực hiện công tác xây dựng cơ bản, nâng cấp sửa chữa phòng làm việc, ATM giám sát việc sử dụng ô tô, điện thoại, máy vi tính, SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 23 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ  Phòng giao dịch: Chức năng: Thực hiện các nghiệp vụ huy động vốn, nghiệp vụ tín dụng, cung cấp các dịch vụ ngân hàng và các nghiệp vụ khác thuộc phạm vi ủy quyền của Tổng giám đốc/ Giám đốc. Phối hợp cùng các phòng ban khác nghiên cứu thị trường, tham mưu hổ trợ Ban giám đốc chi nhánh trong việc quản lý, tổ chức hoạt động kinh doanh. Quản lý toàn bộ tiền mặt, tài sản quý, giấy tờ có giá, ấn chỉ quan trọng, hồ sơ tài sản đảm bảo theo phân cấp, ủy quyền tại phòng giao dịch, bảo đảm an toàn kho quỹ tại nơi giao dịch, trên đường vận chuyển, kho bảo quản. Nhiệm vụ: Tìm kiếm, tư vấn và quan hệ khách hàng, thẩm định tín dụng, quản lý nợ, huy động vốn, cung cấp các dịch vụ ngân hàng, tác nghiệp và các nhiệm vụ khác. Mối quan hệ giữa các phòng, tổ tại chi nhánh là mối quan hệ phối hợp, hỗ trợ trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao. 2.1.5 Kết quả hoạt động của chi nhánh: Bảng 2.1: KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TỪ 2011 – 2013 Đơn vị: Triệu đồng So sánh Năm 2012/2011 2013/2012 Lượng tăng Tốc độ Lượng tăng Tốc độ Chỉ tiêu (giảm) tăng (giảm) tăng 2011 2012 2013 tuyệt đối (giảm) tuyệt đối (giảm) (tỷ đồng) (%) (tỷ đồng) (%) Doanh thu 154.930 210.200 273.165 55.270 35,67 62.965 29,95 Chi phí 124.505 175.817 232.452 51.312 41,21 56.635 32,21 Lợi nhuận 30.425 34.383 40.713 3.958 13,01 6.330 18,41 (Nguồn: Phòng tổng hợp của Ngân hàng Vietinbank – chi nhánh Tiền Giang) Nhắc đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của bất kỳ loại hình doanh nghiệp nào, không riêng gì ngân hàng, ta thường bắt gặp bộ ba chỉ tiêu: doanh thu, chi phí, lợi SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 24 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ nhuận. Với những nỗ lực của Ban lãnh đạo cùng sự cố gắng toàn thể nhân viên ngân hàng đã đạt được kết quả như trên. Doanh thu: Doanh thu trong thời gian qua tăng liên tục. Năm 2012, mặc dù lạm phát xảy ra nhưng doanh thu tăng vượt trội so với năm 2011, đạt 205.200 triệu đồng, tăng vượt 32,45%. Nguyên nhân là nhờ sự thuận lợi cơ bản ở địa phương như sức ép giá cả đã giảm rõ, không căng thẳng như năm 2011, lãi suất ngân hàng được điều chỉnh có lợi do doanh nghiệp, và chi nhánh có thêm 3 PGD thực hiện nghiệp vụ cho vay, nhờ đó đã góp phần đẩy mạnh hoạt động của ngân hàng, đem lại doanh thu cao. Năm 2013, tốc độ tăng trưởng doanh thu chỉ tăng 29,95%, giảm 5,72% so với tốc độ tăng trưởng năm 2012, nhưng doanh thu lại tăng cao vượt trội, đạt đến 273.165 triệu đồng. Nguyên nhân là do NH đã thực hiện tốt các Nghị quyết của Chính phủ và Chỉ thị của Ngân hàng Nhà nước đưa ra, từ đó góp phần làm tăng doanh thu cho ngân hàng. Đồng thời trong năm này, Chính phủ đã đưa ra chương trình hỗ trợ lãi suất cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh, và nhờ vào điều đó đã tác động đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng và làm cho doanh thu ngân hàng tăng trưởng mạnh. Chi phí: Ngân hàng là tổ chức tín dụng trung gian, là nhịp cầu nối tín dụng giữa nơi dư thừa vốn đến nơi thiếu vốn. Do đó, bản thân ngân hàng không có vốn để cho vay mà phải “đi vay để cho vay”. Vì vậy, chi phí là khoảng tiền ngân hàng phải bỏ ra để có được nguồn vốn về cho vay. Cụ thể, năm 2012, ngân hàng đã bỏ ra khoảng 175.817 triệu đồng chi phí để có nguồn vốn cho vay, tăng 41,21%, tỷ lệ này tăng cao so với năm trước. Nguyên nhân là Ngân hàng Nhà nước thắt chặt tiền tệ để đối phó với lạm phát, nhưng mặt khác lại làm ảnh hưởng đến khả năng thanh khoản của ngân hàng. Và để không bị rủi ro về vấn đề thanh khoản, ngân hàng nâng cao lại suất huy động nhằm khuyến khích khách hàng gửi tiền vào ngân hàng. Năm 2013, chi phí này cũng tăng lên nhưng tỷ lệ không cao bằng năm 2012, chỉ tăng thêm 32,21% và đạt đến mức chi phí là 232.452 triệu đồng. Tình hình tăng trưởng chi phí này là do trong thời gian này lạm phát bình ổn. Ngoài ra, ngân hàng SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 25 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ cũng đã bỏ ra chi phí để thực hiện việc mua đất, xây dựng trụ sở khang trang cho 4 PGD. Lợi nhuận: Doanh thu cao nhưng nó chỉ là khoản thu vào, nên chỉ có thể khẳng định tổ chức kinh tế đó đang tăng trưởng và mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh, chứ chưa đủ cơ sở để kết luận tổ chức đó đang hoạt động hiệu quả. Nhưng lợi nhuận là phần giá trị còn lại của doanh thu sau khi trừ đi chi phí, do đó lợi nhuận mới thực sự là thước đo kết quả hoạt động kinh doanh hiệu quả nhất. Lợi nhuận của ngân hàng tăng cao qua các năm, đây là biểu hiện cho thấy ngân hàng đã hoạt động kinh doanh tốt và có sinh lời. Năm 2012, lợi nhuận đạt 34.383 triệu đồng, tăng 13,01%. Mặc dù có lạm phát xảy ra nhưng với sự nỗ lực của tập thể trong ngân hàng, từ chính sách cho đến thực thi tốt nên hoạt động ngân hàng nhìn chung vẫn đạt được lợi nhuận khả quan. Năm 2013, lợi nhuận đạt được là 40.713 triệu đồng, tăng 18,41%, tốc độ tăng lợi nhuận khá cao. Nguyên nhân là do thị trường ổn định, lãi suất giảm xuống thấp, bên cạnh đó cũng phải kể đến sự chuyển mình của các doanh nghiệp tư nhân. Vì vậy, hoạt động tín dụng của ngân hàng phát triển trở lại và sôi động hơn. Do đó, tình hình hoạt động kinh doanh của ngân hàng cũng khả quan hơn, giúp ngân hàng đẩy mạnh doanh thu và lợi nhuận tăng lên rõ rệt.  Nhận xét chung: Nhìn chung kết quả kinh doanh của Chi nhánh qua 3 năm 2011, 2012, 2013 có chiều hướng tăng trưởng khá tốt. Trong đó doanh thu tăng cao, cho thấy ngân hàng ngày càng mở rộng mạng lưới hoạt động, đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ. Chi nhánh đã có nhiều chiến lược để nâng cao lợi nhuận nhằm đạt mục tiêu lợi nhuận, nhưng hiện nay trên địa bàn Tiền Giang có đến 27 ngân hàng đối thủ. Vì thế, việc cạnh tranh để giành thị phần giữa các ngân hàng khá gay gắt. 2.2 Thực trạng hoạt động cho vay tiêu dùng cá nhân tại NHTMCP Công thƣơng Việt Nam – chi nhánh Tiền Giang: 2.2.1 Quy trình và điều kiện cho vay tiêu dùng: 2.2.1.1 Quy trình cho vay tiêu dùng: Quy trình bao gồm 11 bước sau: SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 26 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ Bƣớc 1: Hướng dẫn, tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ đề nghị cấp tín dụng. Bƣớc 2: Thẩm định, lập tờ trình thẩm định và quyết định khoản tín dụng, dự thảo hợp đồng cấp tín dụng, hợp đồng đảm bảo. Bƣớc 3: Xét duyệt cấp tín dụng: Sau quá trình thẩm định, phân tích tín dụng, cán bộ quan hệ khách hàng thông báo lại với cấp trên để trình cấp có thẩm quyền xét duyệt, đưa ra quyết định cho vay. Sau khi đã quyết định, cán bộ quan hệ khách hàng lập văn bản thông báo cho khách hàng biết rõ nội dung quyết định (nếu không cho vay phải nêu rõ lý do). Bƣớc 4:Thông báo cho khách hàng (nếu khách hàng yêu cầu). Bƣớc 5: Ký kết hợp đồng, thực hiện công chứng, chứng thực đăng ký giao dịch đảm bảo. Bƣớc 6: Làm thủ tục giao nhận tài sản đảm bảo (nếu có) và nhập hồ sơ tài sản đảm bảo. Nhập, kiểm soát, phê duyệt dữ liệu về khách hàng, tài sản đảm bảo và khoản cấp tín dụng. Bƣớc 7: Thực hiện phát hành bảo lãnh, mở L/C, giải ngân theo hợp đồng cấp tín dụng. Ở bước này, ngân hàng sẽ tiến hành phát tiền cho khách hàng theo hạn mức tín dụng đã ký kết trong hợp đồng tín dụng. Nguyên tắc giải ngân: phải gắn liền sự vận động tiền tệ với sự vận động hàng hóa hoặc dịch vụ có liên quan, nhằm kiểm tra mục đích sử dụng vốn vay của khách hàng và đảm bảo khả năng thu nợ. Nhưng đồng thời cũng phải tạo sự thuận lợi, tránh gây phiền hà cho công việc sản xuất kinh doanh của khách hàng. Bƣớc 8: Kiểm tra giám sát tín dụng, giao nhận hồ sơ tín dụng, quản lý tài sản đảm bảo, hồ sơ tài sản đảm bảo, tạm xuất hồ sơ tài sản đảm bảo: Nhân viên tín dụng thường xuyên kiểm tra việc sử dụng vốn vay thực tế của khách hàng, hiện trạng tài sản đảm bảo, tình hình tài chính của khách hàng, để đảm bảo khả năng thu nợ. Bƣớc 9: Xử lý các phát sinh (nếu có). Bƣớc 10: Thu nợ gốc, lãi, phí: - Cán bộ quan hệ khách hàng chủ động chăm sóc khách hàng và thông báo khách hàng trả nợ đúng hạn. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 27 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ - Thực hiện thu nợ tự động qua tài khoản của khách hàng hay thu nợ thủ công khi tài khoản khách hàng không đủ số dư, khách hàng đến trả nợ trực tiếp. Bƣớc 11: Thanh lý hợp đồng cấp tín dụng, hợp đồng đảm bảo, giải tỏa nghĩa vụ bảo lãnh, giải chấp tài sản đảm bảo: - Khi khách hàng trả hết nợ, cán bộ quan hệ khách hàng cá nhân phối hợp các phòng ban thực hiện rà soát nợ, lãi, phí để tất toán khoản vay, thanh lý hợp đồng. - Phối hợp cùng khách hàng giải tỏa các hợp đồng bảo lãnh. Sau đó thực hiện lưu hồ sơ và quản lý theo quy định hiện hành của NH. 2.2.1.2 Điều kiện cho vay tiêu dùng: - Cá nhân có đủ năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự; - Có hộ khẩu thường trú hoặc KT3 trên địa bàn tỉnh, thành phố nơi VietinBank đóng trụ sở; - Tại thời điểm xem xét cho vay, không có nợ xấu tại bất kì TCTD nào; - Độ tuổi tại thời điểm kết thúc thời hạn cho vay không quá 65 tuổi, trừ trường hợp: + Có bảo đảm đầy đủ bằng tài sản có tính thanh khoản cao; + Có TSBĐ là bất động sản giá trị lớn ít nhất gấp 3 lần số tiền vay, có tính thanh khoản cao và có người thừa kế nghĩa vụ trả nợ dưới 60 tuổi và chứng minh được nguồn thu nhập của mình để trả nợ. - Có TSBĐ đầy đủ cho khoản vay; - Có nguồn thu nhập ổn định, đảm bảo khả năng trả nợ trong thời hạn vay ; - Vốn tự có tham gia tối thiểu (trừ trường hợp có bảo đảm đầy đủ bằng tài sản có tính thanh khoản cao): + 20% nhu cầu vốn đối với cho vay ngắn hạn; + 40% nhu cầu vốn đối với cho vay trung dài hạn. 2.2.2 Phân tích thực trạng cho vay tiêu dùng cá nhân tại Vietinbank – chi nhánh Tiền Giang: 2.2.2.1 Huy động vốn: Trong những năm qua, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – chí nhánh Tiền Giang đã sử dụng đồng bộ và linh hoạt nhiều giải pháp nhằm tạo sự ổn định trong việc thu hút các nguồn vốn, phục vụ cho hoạt động kinh doanh. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 28 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ Bảng 2.2: Cơ cấu huy động vốn của Vietinbank – chi nhánh Tiền Giang trong giai đoạn 2011 – 2013 Đơn vị tính: Triệu đồng So sánh So sánh 2012/2011 2013/2012 Lƣợng Lƣợng tăng Tốc độ Tốc độ 2011 2012 2013 tăng (giảm) tăng tăng (giảm) tuyệt đối (giảm) (giảm) tuyệt đối (trđ) (%) (%) (trđ) 31.392 58.459 27.067 86,22 - - 77.979 112.778 192.776 34.799 44,63 79.998 70,93 266.523 438.272 597.209 171.749 64,44 158.937 36,26 - 165.241 282.020 393.658 116.779 70,67 111.638 39,59 TCKT - 101.282 156.252 203.551 54.970 54,27 47.299 30,27 CN 3.164 780 1.343 - 2.384 -5,35 563 72,18 tƣ 16.137 29.404 30.211 13.267 82,21 807 2,74 395.195 639.693 821.539 244.498 61,87 181.846 28,43 (Nguồn: Phòng tổng hợp của Ngân hàng Vietinbank – chi nhánh Tiền Giang) SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 29 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ NHTMCP Công thương Việt Nam – chi nhánh Tiền Giang huy động vốn từ các tổ chức kinh tế và cá nhân thông qua nhiều kênh khác nhau. Nguồn vốn huy động từ các tổ chức kinh tế thông qua mạng lưới bán hàng quản lý và hỗ trợ theo trục dọc đã đem lai hiệu quả. Các hình thức huy động vốn của Vietinbank rất đa dạng, linh hoạt đáp ứng tốt nhu cầu của các khách hàng doanh nghiệp và cá nhân. Những năm gần đây, giữa bối cảnh khủng hoảng tài chính và sự cạnh tranh giữa các ngân hàng vô cùng gay gắt, huy động vốn của các Ngân hàng vẫn tiếp tục tăng trưởng. Cụ thể, năm 2012 là 639.693 triệu đồng, tăng 61,9% so với năm 2011 là 395.195 triệu đồng, năm 2013 là 821.539 triệu đồng đạt 128,4% so với năm 2012. Khả năng huy động vốn cao đã giúp kiểm soát tốt rủi ro thanh khoản trong bối cảnh của nền kinh tế Việt Nam và kinh tế Thế Giới hiện nay. Về cơ cấu nguồn vốn huy động, ta nhận thấy nguồn huy động của ngân hàng chủ yếu là tiền gửi khách hàng và tỷ trọng này có xu hướng tăng đều qua 3 năm. Năm 2011 chiếm 64,44%, năm 2012 tăng lên 68,51% và cuối năm 2013 là 72,67%. Trong đó, phần lớn nguồn vốn là từ các tổ chức kinh tế và đang tăng qua các năm. Điều này cho thấy Vietinbank rất chú trọng tới việc huy động vốn từ nguồn này. Vì đây là một nguồn vốn dồi dào và ổn định vai trò quy định cho các hoạt động kinh doanh của Vietinbank. Năm 2013 tiền gửi từ các TCKT là 393.658 triệu đồng tăng gần 2,4 lần so với năm 2011 là 165.241 triệu đồng, và gần gấp 2 lần tiền gửi của các cá nhân so với cùng kỳ 2013. Nhìn chung nguồn vốn của Vietinbank có xu hướng tăng qua 3 năm. Tuy nhiên nếu xét về tốc độ tăng trưởng thì biến động bất thường, cụ thể là tổng nguồn vốn tăng 61,87% ở năm 2012 nhưng qua năm 2013 lại giảm còn 28,43%. Nguyên nhân là do bối cảnh khủng hoảng tài chính toàn cầu nói chung và Việt Nam nói riêng, cùng với sự cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng khi chính phủ giảm lãi suất nhằm kiềm chế lạm phát. Mặc dù vậy, tiền gửi khách hàng vẫn chiếm tỷ trọng cao và tăng dần qua các năm, đặc biệt là tiền gửi từ các tổ chức kinh tế, cho thấy hoạt động huy động từ khách hàng vẫn luôn giữ vai trò cốt lõi trong nguồn vốn của Vietinbank. Tuy nhiên, chi phí huy động vốn cao sẽ tác động đến lãi suất cho vay cao. Vì vậy mà sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cho vay của ngân hàng Vietinbank – Tiền Giang. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 30 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ 2.2.2.2 Hoạt động tín dụng: Bảng 2.3: Tình hình hoạt động tín dụng giai đoạn 2011 – 2013 Đvt: tỷ đồng Năm So sánh So sánh 2012/2011 2013/2012 Chỉ tiêu Lƣợng tăng Tốc độ Lƣợng tăng Tốc độ (giảm) tăng (giảm) tăng 2011 2012 2013 tuyệt đối (giảm) tuyệt đối (giảm) (tỷ đồng) (%) (tỷ đồng) (%) Theo thời hạn vay - Ngắn hạn 215,6 298,3 275,2 82,7 38,36 -23,1 -7,74 - Trung và 320,8 304,4 470 -16,4 -5,11 165,6 54,4 dài hạn ∑ Dƣ nợ 536,4 602,7 745,2 66,3 12,36 142,5 19,12 cho vay Theo thành phần kinh tế - Tổ chức 169,9 260,2 226 90,3 53,15 -34,2 -13,14 - Cá nhân 366,5 342,5 519,2 -24 -6,5 176,7 51,59 ∑Dƣ nợ 536,4 602,7 745,2 66,3 12,36 142,5 19,12 cho vay (Nguồn: Phòng tổng hợp của Ngân hàng Vietinbank – chi nhánh Tiền Giang) Tổng dư nợ cho vay của chi nhánh năm 2012 tăng 66,3 tỷ so với năm 2011 tương ứng 12,36%, năm 2013 thì tăng 142,5 tỷ so với năm 2006 đạt 19,12%. Điều này cũng dễ lý giải vì sự phát triển của ngành ngân hàng phụ thuộc nhiều vào tình hình nền kinh tế. Những năm qua nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng ở mức cao, hoạt động SXKD của các DN gặp nhiều thuận lợi vì vậy nên nhu cầu vốn đối với các ngân hàng cũng tăng theo. Nhìn vào bảng trên ta thấy tỷ lệ cho vay cá thể chiếm tỷ lệ cao nhất trong hoạt động cho vay của các năm. Cho vay cá thể đã giảm 6,5% so với năm 2010 nhưng vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong hoạt động cho vay của chi nhánh, năm 2013 đạt 519,2 tỷ đồng tăng 51,59% so với năm 2012 . Trong khi đó tình hình cho vay theo tổ chức lại tăng lên đáng kể 53,15% so với năm 2010 và sau đó giảm 13,14% . Chính sách của NH có thể thay đổi theo từng định kỳ, 1 năm hay vài năm hoặc một thời gian dài. Tuy nhiên xu hướng chính trong hoạt động cho vay chính là cho vay cá thể; còn trong những năm mà tình hình cho vay của tổ chức lại tăng nhanh lớn hơn cho vay cá thể thì đó chỉ là xu hướng trong ngắn hạn mà thôi. Việc thay đổi cơ cấu SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 31 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ cho vay theo thành phần kinh tế cũng là do nhu cầu của KH đến giao dịch mà thôi, vì NH là người cần KH, KH sẽ chủ động hơn với nhu cầu vay vốn của mình. 2.2.2.3 Tín dụng cho vay tiêu dùng: 2.2.2.3.1 Dƣ nợ cho vay tiêu dùng: Dƣ nợ cho vay: Bảng 2.4: Dƣ nợ cho vay tiêu dùng giai đoạn 2011 – 2013 Đvt: tỷ đồng So sánh So sánh Năm 2012/2011 2013/2012 Lƣợng tăng Tốc độ Lƣợng tăng Tốc độ Chỉ tiêu (giảm) tăng (giảm) tăng 2011 2012 2013 tuyệt đối (giảm) tuyệt đối (giảm) (tỷ đồng) (%) (tỷ đồng) (%) Dƣ nợ cho vay 536,4 602,7 745,2 66,3 12,36 142,5 23,64 Dƣ nợ cho vay 49 74 91 25 51,02 17 22,97 tiêu dùng Dƣ nợ CVTD/ ∑ Dƣ nợ cho 9,13 12,28 12,21 3,15 -0,07 vay (%) (Nguồn: Phòng tổng hợp Ngân hàng Vietinbank – chi nhánh Tiền Giang) Qua bảng số liệu ta thấy dư nợ cho vay tăng trưởng tốt qua các năm 2012, 2013 lần lượt đạt 12,36% và 23,64%. Dư nợ cho vay tiêu dùng qua các năm có chiều hướng gia tăng, cụ thể là tăng từ 49 tỷ đồng vào năm 2011 đến 91 tỷ đồng vào năm 2013. So với năm 2012, thì dư nợ cho vay tiêu dùng tăng thêm 17, tương ứng với tỷ lệ tăng là 22,97%. Dư nợ cho vay tiêu dùng tăng phản ánh hiệu quả của hoạt động tín dụng tốt, đồng thời nó cũng góp phần lớn trong việc tạo ra khoản thu nhập chính từ lãi vay. Tỷ trọng dư nợ cho vay tiêu dùng tăng 3,15% năm 2012 và giảm nhẹ 0,07% vào năm 2013. Nguyên nhân có thể giải thích là do năm 2013 tất cả các ngân hàng đều rơi vào tình trạng khó khăn do lạm phát cao, nhu cầu chi tiêu của người dân giảm, giá cả trên thị trường tăng mạnh. Do đó, tình hình cho vay tiêu dùng của chi nhánh cũng bị ảnh hưởng. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 32 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ Cơ cấu dƣ nợ cho vay tiêu dùng: Bảng 2.5: Cơ cấu dƣ nợ cho vay tiêu dùng tại Chi nhánh VietinBank Tiền Giang Đơn vị tính: tỷ đồng Năm Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Tỷ trọng Tỷ trọng Tỷ trọng Chỉ tiêu Số tiền Số tiền Số tiền (%) (%) (%) Chovay mua, sửa chữa nhà 20,8 42,38 30,7 41,55 39,9 43,84 ở Cho vay mua 4,9 10 6,9 9,28 12,1 13,25 ô tô Cho vay hỗ 5,2 10,65 11,4 15,44 7,8 8,55 trợ du học Cho vay tiêu 18,1 36,97 25 33,73 31,2 34,36 dùng khác Tổng 49 74 91 (Nguồn: Phòng tổng hợp của Ngân hàng Vietinbank – Chi nhánh Tiền Giang)  Cho vay mua, sửa chữa nhà ở: Loại hình cho vay này chiếm tỷ trọng nhất qua các năm vì TP Mỹ Tho vốn là một thành phố trung tâm thu hút dân cư của tỉnh. Hơn nữa tâm lý “An cư mới lạc nghiệp” đã ăn sâu vào tâm lý của người Việt nam nên nhu cầu vay loại này chiếm tỷ trọng cao trong tổng dư nợ cho vay tiêu dùng là điều dễ hiểu. Trong 3 năm 2011 -2013, tỷ trong cho vay tiêu dùng mua, sửa chữa nhà ở chiếm tỷ trọng cao nhất. Năm 2013 tỷ trọng cho vay mua nhà đạt20,8 tỷ chiếm 42,38% . Nguyên nhân chủ yếu là do năm 2011 là năm mà thị trường ngân hàng chứng kiến sự bùng nổ về tăng trưởng tín dụng, trong đó tăng trưởng mạnh ở các nghiệp vụ cho vay đầu tư bất động sản, chứng khoán. Khi giá vàng đang thấp, thị trường bất động sản đang lên. Vì vậy mà người dân vay nhà bằng vàng tăng cao. Bước sang năm 2012, do có sự cạnh tranh quyết liệt giữa các ngân hàng SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 33 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ thương mại với nhau. Mặt khác do sự biến động của nhiều nhân tố: ảnh hưởng suy thoái cuộc khủng hoảng kinh tế, chính sách siết chặt tín dụng, tỷ giá ngoại tệ và vàng đều tăng cao, mọi người thi nhau bán nhà, đất. Điều đó làm cho thị trường bất động sản đóng, dẫn đến việc cho vay mua nhà chiếm tỷ trọng thấp. Trong năm này, tỷ trọng cho vay đạt 30,7 tỷ đồng, chiếm 41,55%. Sang năm 2013, tỷ trọng cho vay mua nhà đạt 39,9 tỷ đồng, tương ứng với tỷ lệ tăng là 43,84%. Đây là tốc độ tăng lớn nhất trong ba năm gần đây. Lý do là, năm 2013 thị trường bất động sản bắt đầu phát triển ổn định trở lại. Thay vì đầu tư vào vàng, chứng khoán nhiều khách hàng đã chuyển qua đầu tư bất động sản bằng mua nhà, đất. Năm 2013 do tác động của chính sách tiền tệ và chính sách quản lý vĩ mô của nhà nước cùng với tác động của giá vàng, giá đô la mỹ tăng. Điều đó kéo theo lo ngại về mất giá của VND, thì nguyên nhân cơ bản vẫn là do đây là thời điểm cuối năm, mọi người đều có những khoản tiền lương, thưởng dư giả, vì vậy nhu cầu mua BĐS như một hình thức cất giữ tiền an toàn cho người dân gia tăng.  Cho Vay mua ô tô: Tỷ lệ của loại hình cho vay này năm 2012 chiếm tỷ trọng thấp so với doanh số năm 2011 là 2 tỷ và tỷ trọng chỉ chiếm 9,28%. Nguyên nhân là do năm 2012, biến động kinh tế, giá vàng tăng đột biến, trong khi đó, tỷ giá đô la mỹ sàn giao dịch và tỷ giá trần giao dịch sẽ là 19.500 VND/USD. Điều đó làm cho ngoại tệ chi ra để nhập khẩu phương tiện xe ô tô là thấp, làm cho giá các loại xe ô tô tăng cao. Lúc đó người dân sẽ không có nhu cầu mua xe ô tô nhiều, dẫn đến dư nợ cho vay mua xe ô tô chỉ tăng trưởng ở mức thấp. Đến năm 2013, có xu hướng tăng lên, mức tăng là 13,25%, tương ứng tăng 12,1 tỷ, Đây là điều đáng mừng, vì nó chứng tỏ được mức sống của người dân đang được nâng cao, nền kinh tế bắt đầu đi vào phát triển ổn định trở lại, nên nhu cầu mua xe phục vụ đời sống và công việc cũng tăng lên. Tuy vậy, đây không phải là một thế mạnh của ngân hàng Vietinbank so với các ngân hàng thương mại khác, đặc biệt là Eximbank nơi có truyền thống về loại hình cho vay này.  Cho vay hỗ trợ du học: Ngày nay, nhu cầu học tập ngày càng trở thành một nhu cầu bức thiết. Trước nhu cầu về giáo dục ngày càng tăng về cả số lượng và chất lượng, nền giáo dục Việt Nam chưa thể đáp ứng được. Do đó, số lượng cá nhân có nhu cầu được đi du học ờ SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 34 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ nước ngoài ngày một tăng. Thế nhưng, chi phí học tập ở nước ngoài, đặc biệt là những nước phát triển có nền giáo dục danh tiếng chính là một trở ngại rất lớn cho những du học sinh Việt Nam. Thấy được nhu cầu, rất nhiều ngân hàng Việt Nam đã đưa ra sản phẩm mới là cho vay du học và trong đó có cả Vietinbank. Cho vay hỗ trợ du học là một sản phẩm của cho vay tiêu dùng tại ngân hàng. Cơ cấu tỷ trọng cho vay hỗ trợ du học của CN Tiền Giang cụ thể như sau: Năm 2011, cho vay hỗ trợ du học là 10,65 tỷ đồng chiếm 10,65% trong cơ cấu dư nợ cho vay tiêu dùng, năm 2012 tỵ trọng nàt đã tăng hơn và đạt 11,4 tỷ đồng chiếm 15,44% , sang năm 2013 do nền kinh tế không ổm định nên nhu cầu du học đã trở nên không phù hợp với nhiều gia đình có thu nhập trung bình nên tỷ trọng này đã bắt đầu giảm và chỉ đạt 8,55% đạt 7,8 tỷ đồng.  Cho vay tiêu dùng khác: Trước đây người tiêu dùng, đặc biệt là các tiểu thương ở chợ rất ngại tiếp xúc nguồn vốn ngân hàng vì nghĩ nó phức tạp, còn phía ngân hàng thì ngại cho vay tiêu dùng vì sợ rủi ro cao. Nhưng đến thời điểm này thì tình hình đã thay đổi, khách hàng thuộc các tầng lớp đều thích đến ngân hàng vay vốn để phục vụ nhu cầu sinh hoạt tiêu dùng hàng ngày như: mua sắm hàng hóa, dịch vụ, du lịch Do đó, cho vay tiêu dùng khác luôn chiếm tỷ trọng cao và xếp thứ 2 sau cho vay mua, sửa chữa nhà ở. Điều này được lý giải như sau: kinh tế thị trường ngày càng phát triển, thu nhập của người dân tăng theo cũng như đời sống của họ luôn đượccải thiện va nâng cao, vì thế xu hướng vay để phục vụ sinh hoạt của người dân ngày càng nhiều hơn, nhất là tầng lớp thanh niên. Ưu điểm của nhóm cho vay này là khách hàng có thu nhập ổn định. Căn cứ vào thu nhập này, NH sẽ cấp một hạn mức tối đa mà NH có thể cho KH vay vừa đảm bảo an toàn cho NH trong việc thu hồi nợ, vừa đảm bảo cho khách hàng có đủ khả năng để chi trả. Theo bảng số liệu torng 3 năm qua, tỷ trọng dư nợ cho vay tiêu dùng khác có sự tăng giảm qua các năm. Cụ thể: năm 2013 tăng 31,2 tỷ đồng, tương đương 34,36% so với năm 2012, năm 2011 CN đã chi ra cho khoản vay này là 18,1 tỷ, đến năm 2012 thì chi 25 tỷ đồng, chiếm 33,73% giảm 3,24% so với năm 2011. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 35 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ 100% 90% 80% 70% 60% Cho vay tiêu dùng khác 50% Cho vay du học Cho vay mua ô tô 40% Cho vay mua, sửa chữa nhà 30% 20% 10% 0% Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Biểu đồ 2.1: Tỷ trọng dƣ nợ cho vay tiêu dùng giai đoạn 2011 - 2013 (Nguồn tổng hợp từ tác giả) 2.2.2.3.2 Nợ quá hạn của hoạt động cho vay tiêu dùng: Bảng 2.6: Nợ quá hạn CVTD giai đoạn 2011-2013 Đơn vị tính: tỷ đồng Năm Chỉ tiêu 2011 2012 2013 Dƣ nợ CVTD 49 74 91 Nợ quá hạn CVTD 0,085 0.098 0.1 Tỉ lệ Nợ quá hạn CVTD/ 0,17 0,13 0,12 Dƣ nợ CVTD (%) (Nguồn: Phòng tổng hợp của Ngân hàng Vietinbank – Chi nhánh Tiền Giang) Qua số liệu tính toán ta thấy, tỷ lệ nợ quá hạn trên tổng dư nợ cho vay tiêu dùng chi nhánh Tiền Giang qua các năm có xu hướng giảm dưới 1%. Cụ thể: năm 2011 tỷ lệ nợ quá hạn là 0.17%, năm 2012 là 0.13% và sang năm 2013 tỷ lệ nợ quá hạn là 0.12%. Điều này chứng tỏ, chất lượng cho vay ngày càng tăng, các khoản vay được đảm bảo an toàn và lợi nhuận từ các khoản cho vay tiêu dùng cao. Việc ngân hàng hạn chế được tỷ lệ nợ quá hạn đối với loại hình cho vay tiêu dùng thấp, phần nào giúp chi nhánh giảm thiểu rủi ro trong tín dụng. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 36 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ Tuy dư nợ cho vay tiêu dùng qua các năm tăng trưởng chậm nhưng tỷ lệ nợ quá hạn và nợ xấu được kiếm chế dưới 1% là tín hiệu đáng mừng cho chi nhánh. Đạt được kết quả này là do đội ngũ cán bộ tín dụng của chi nhánh ngày càng chuyên nghiệp hơn, khả năng phân tích, định lượng rủi ro ngày càng tăng, công tác kiểm soát kỹ trước và sau khi các khoản vay được giải ngân cùng với khả năng lãnh đạo Ngân hàng cũng như chi nhánh ngày càng sáng suốt hơn. 2.2.2.3.3 Lợi nhuận cho vay tiêu dùng: Bảng 2.7: Lợi nhuận cho vay và cho vay tiêu dùng giai đoạn 2011-2013 Đơn vị: tỷ đồng So sánh 2012/2011 So sánh 2013/2012 Lƣợng Lƣợng tăng Tốc độ Tốc độ tăng Chỉ tiêu 2011 2012 2013 (giảm) tăng tăng (giảm) tuyệt đối (giảm) (giảm) tuyệt đối (tỷ đồng) (%) (%) (tỷ đồng) Lợi nhuận 11,4 13 15,6 1,6 14,04 2,6 20 cho vay Lợi nhuận vay tiêu 0,91 1,06 1,22 0,15 16,48 0,16 15,09 dùng LN CVTD/ Tổng LN 7,98 8,15 7,82 0,21 -0,37 cho vay(%) (Nguồn: Phòng tổng hợp của Ngân hàng Vietinbank – Chi nhánh Tiền Giang) Lợi nhuận cho vay và lợi nhuận cho vay tiêu dùng của Vietinbank – CN Tiền Giang liên tục tăng trong giai đoạn 2011-2013. Năm 2012, lợi nhuận cho vay và lợi nhuận cho vay tiêu dùng tăng lên lần lượt là 14,04% và 16,48% so với năm 2011. Năm 2013, lợi nhuận cho vay tăng 20% so với năm 2012, nhưng lợi nhuận cho vay tiêu dùng tăng ít hơn chỉ đạt 15,09%. Nhìn chung tỷ trọng lợi nhuận cho vay tiêu dùng luôn chiếm gần 8% trong tổng số lợi nhuận cho vay của chi nhánh. Điều này chứng tỏ đây là một khoản mục đóng góp khá lớn vào tổng lợi nhuận của chi nhánh trong thời gian qua, nên việc mở rộng cho vay tiêu dùng là hướng đi đúng đắn của chi nhánh. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 37 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ 2.3 Nhận xét hoạt động tại Vietinbank – Chi nhánh Tiền Giang: 2.3.1 Điểm mạnh: - Với vị trí thuận lợi nằm ngay trung tâm TP của tỉnh Tiền Giang, Vietinbank đã phát huy tối đa khả năng tiếp cận khách hàng từ mạng lưới, đẩy mạnh huy động vốn, tạo điều kiện đưa nhanh các sản phẩm, dịch vụ của NH đến với mọi đối tượng khách hàng. Vietinbank – CN Tiền Giang đã phát huy tối đa lợi thế của một NHTM đa năng, nâng cao khả năng cạnh tranh với các ngân hàng trong và ngoài nước trên địa bàn tỉnh Tiền Giang. Trong chiến lược kinh doanh, phát triển mạng lưới là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Chi nhánh. Nhiều năm qua, bên cạnh triển khai có hiệu quả các sản phẩm dịch vụ mới, đầu tư phát triển nguồn nhân lực, Vietinbank – CN Tiền Giang đã không ngừng mở rộng mạng lưới hoạt động. Thực hiện chủ trương của Vietinbank về mở rộng mạng lưới, hệ thống các PGD đã phát huy hiệu quả tích cực, trở thành vũ khí hữu hiệu trong cạnh tranh, góp phần thành công của Chi nhánh. Việc đặt các PGD gần các doanh nghiệp, khu dân cư, trung tâm mua sắm đã giúp NH tăng thêm khách hàng, tăng lượng huy động vốn, nâng cao sức cạnh tranh. - Ngân hàng luôn có các văn bản chỉ đạo hướng dẫn kịp thời và chính xác nghiệp vụ khi có văn bản mới của NHNN, của các ngành và của Chính Phủ liên quan đến hoạt động tín dụng ngân hàng. - Ngân hàng có đội ngũ cán bộ nhiều kinh nghiệm và nhiều năm công tác tại NH, luôn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. - Những kết quả đạt được trong huy động vốn, cho vay và đầu tư cũng như phát triển dịch vụ NH trên địa bàn Tiền Giang trong thời gian qua đã nói lên lợi thế và hiệu quả tích cực từ mạng lưới kinh doanh rộng khắp của Chi nhánh. Ban GĐ Chi nhánh đã đề ra những biện pháp phù hợp nhằm thu hút mạnh các nguồn vốn, thực hiện nghiêm túc các văn bản chỉ đạo về công tác huy động vốn của Vietinbank – Tiền Giang trong từng thời điểm: Xây dựng và tổ chức thực hiện tốt chính sách khách hàng; kết hợp chặt chẽ công tác quy hoạch với đào tạo cán bộ chuyên sâu, chuyêng nghiệp, nâng cao trình độ nghiệp vụ cho đội ngũ giao dịch viên; tổ chức các lớp học kỹ năng giao tiếp nhất là kỹ năng giới thiệu các sản phẩm dịch vụ, cung cấp sản phẩm trọn gói cho khách hàng. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 38 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ 2.3.2 Điểm yếu: - Môi trường kinh tế biến động đã gây nhiều khó khăn cho Vietinbank – Tiền Giang, với tình hình lạm phát, chính sách thắt chặt tiền tệ của chính phủ đưa ra Các dịch vụ mới của ngân hàng vẫn chưa thu hút được nhiều khách hàng, còn nhiều hạn chế, chỉ phát huy thế mạnh trên những sản phẩm truyền thống. Cần có những chính sách cụ thể để cải thiện hoạt động tín dụng phân theo đối tượng khách hàng. - Do cán bộ tín dụng cá nhân còn ít, cán bộ tín dụng cá nhân của CN một lúc phải đảm nhận quá nhiều công việc, làm cho hiệu quả công việc bị giảm xuống. - Việc cho vay tiêu dùng dần chiếm tỷ trọng cao trong tổng doanh số cho vay CN. Tuy nhiên, công tác thẩm định của NH còn gặp nhiều khó khăn, việc kiểm tra sử dụng vốn của khách hàng có đúng mục đích ghi trên hợp đồng tín dụng hay không vẫn là vấn đề nan giải. Đây là điểm cần xem xét để khắc phục trong thời gian tới. Máy móc, thiết bị của NH còn thiếu làm cho tiến độ công việc của NH đôi lúc còn chạm, làm khách hàng phải đợi lâu. Với sự ra đời, của nhiều ngân hàng mới, sự cạnh tranh ngày càng nhiều đã làm giảm bớt thị phần khách hàng của Vietinbank. Vì vậy, Vietinbank cần phải tăng cường hoạt động marketing và quảng cáo. 2.4 Đánh giá hoạt động cho vay tiêu dùng tại Vietinbank – chi nhánh Tiền Giang: 2.4.1 Thành tựu đạt đƣợc: Hoạt động ngân hàng nói chung và của ngân hàng Vietinbank – Tiền Giang nói riêng trong những năm vừa qua gặp nhiều khó khăn do những tác động của môi trường kinh tế. Nhưng với sự nỗ lực của toàn thể nhân viên ngân hàng, Vietinbank – Tiền Giang đã phát huy được phương châm “Hiệu quả, tin cậy, hiện đại”. Đánh giá chất lượng cho vay tiêu dùng trong thời gian qua nhìn chung chi nhánh Tiền Giang đã đạt được những kết quả như sau: Góp phần làm tăng trƣởng dƣ nợ cho vay: Cho vay tiêu dùng đóng góp một phần ổn định và quan trọng vào dư nợ cho vay của chi nhánh. Năm 2011 dư nợ cho vay tiêu dùng là 49 tỷ đồng, năm 2012 tăng lên 74 tỷ đồng, năm 2013 là 91 tỷ đồng và hứa hẹn sẽ còn phát triển mạnh hơn SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 39 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ trong tương lai. Đây là xu hướng phát triển của ngân hàng trong thời gian sắp tới, vì vậy Vietinbank – Tiền Giang phải nâng cao chất lượng các khoản vay, tăng nhanh doanh số cho vay và dư nợ để đáp ứng xu thế thị trường. Chất lƣợng các khoản vay ngày càng đƣợc nâng cao: Cho vay tiêu dùng được đánh giá là có mức độ an toàn cao trong các đối tượng cho vay do món vay nhỏ lẻ, chủ yếu có tài sản thế chấp hoặc cầm cố. Đối với nhu cầu vay vốn mua sắm, sửa chữa nhà ở thì tài sản đảm bảo chủ yếu là quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, tiếp theo là thế chấp bằng quyền sử dụng đất. Do đó, các khoản nợ quá hạn có khả năng thu hồi cao. Góp phần đa dạng hóa các sản phẩm cho vay: Tại các nước phát triển thì sản phẩm cho vay tiêu dùng đã trở nên quen thuộc và phổ biến. Điều đó cũng đồng nghĩa với sự đa dạng, phong phú của các sản phẩm cho vay tiêu dùng trong danh mục tín dụng của ngân hàng. Tuy nhiên, tại Việt Nam các sản phẩm cho vay tiêu dùng khá đơn điệu và tập trung ở một số sản phẩm, chỉ chiếm một tỷ trọng khiêm tốn trong tổng dư nợ. Mở rộng hình ảnh, thƣơng hiệu của Vietinbank – Tiền Giang trên thị trƣờng: Việc phát triển hoạt động cho vay tiêu dùng giúp Vietinbank thiết lập được thêm nhiều mối quan hệ với khách hàng. Số lượng khách hàng vay tiêu dùng thường rất lớn, điều đó có nghĩa là sẽ có nhiều khách hàng biết đến hình ảnh thương hiệu của chi nhánh Tiền Giang nói riêng và của Vietinbank nói chung. Qua đó, mở rộng phạm vi và quy mô hoạt động của Vietinbank và nâng cao vị thế cạnh tranh với các ngân hàng khác. 2.4.2 Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân: 2.4.2.1 Những tồn tại, hạn chế: Tỷ trọng dư nợ cho vay tiêu dùng của Vieinbank chi nhánh Tiền Giang chiếm tỷ trọng nhỏ trên tổng dư nợ và tốc độ tăng trưởng qua các năm không cao. Bên cạnh đó, chất lượng dịch vụ sản phẩm CVTD của chi nhánh cũnng không cạnh tranh bằng các sản phẩm của ngân hàng khác. Nhìn chung Vietinbank chi nhánh Tiền Giang còn khá nhiều những tồn tại, hạn chế trong quy chế, sản phẩm CVTD của mình, cụ thể là: SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 40 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ Sản phẩm cho vay tiêu dùng còn nhiều hạn chế, đơn điệu: - Các sản phẩm CVTD của Vietinbank hiện nay chủ yếu vẫn là các sản phẩm truyền thống, còn đợn điệu, thiếu tính liên kết với nhau. - Ngân hàng chỉ mới tập trung cung cấp sản phẩm cho vay tiêu dùng dưới một số hình thức cho vay như: cho vay mua, sửa chữa nhà ở; cho vay mua ô tô; cho vay du học; cho vay tiêu dùng khác mà chưa triển khai rộng rãi các sản phẩm cho vay tiêu dùng khác như tài trợ cho vay tiêu dùng bằng cách phát hành thẻ tín dụng, cho vay xuất khẩu lao động, cho vay theo hạn mức thấu chi Do đó, ngân hàng chưa tận dụng triệt để tiềm năng của thị trường tín dụng tiêu dùng cũng như khai thác hiệu quả tiềm lực của ngân hàng. Số lƣợng khách hàng vay còn hạn chế: Các hình thức cho vay tiêu dùng của CN Tiền Giang ít đa dạng và phong phú nên số lượng khách hàng biết và sử dụng các sản phẩm cho vay tiêu dùng chưa được nhiều. Bên cạnh đó, điều kiện để khách hàng có được một khoản vay tiêu dùng còn khó khăn, đây là hạn chế chung của các hệ thống NHTM Việt Nam, nó thể hiện ở điều kiện thế chấp về tài sản. Ngân hàng có một điều kiện bắt buộc là phải có tài sản thế chấp thì mới cấp tín dụng theo hình thức này. Tuy nhiên, ngay trong việc định giá tài sản đảm bảo và phát mại tài sản để thu nợ gặp rất nhiều khó khăn. Cơ cấu cho vay tiêu dùng không cân đối: - Dù các sản phẩm cho vay tiêu dùng của chi nhánh Tiền Giang cũng rất đa dạng nhưng dư nợ cho vay chủ yếu tập trung ở các sản phẩm cho vay mua nhà, vay tiêu dùng khác. Dư nợ cho vay du học hoặc cho vay mua ô tô chỉ chiếm tỷ trọng rất nhỏ. - Có thể cho thấy nhu cầu cho vay tiêu dùng rất lớn và vẫn đang trong giai đoạn khai thác ban đầu. Do đó, trong thời gian tới Vietinbank – Tiền Giang cần tiếp tục mở rộng cho vay thêm các loại hình khác để cân đối lại cơ cấu cho vay tiêu dùng. - Những yếu tố trên không chỉ tác động tới ngân hàng, mà có còn hạn chế một số lượng rất lớn khách hàng đến với NH. Cũng có khi khách hàng đến với ngân SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 41 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ hàng mà ngân hàng buộc phải từ chối, bởi điều kiện mà NH đặt ra thì khách hàng lại không đáp ứng được. Quy trình, quy chế cho vay của Vietinbank – CN Tiền Giang còn tuân thủ theo những quy trình chung của toàn hệ thống nên còn phức tạp, rƣờm rà chƣa phù hợp với khách hàng: - Khách hàng có nhu cầu vay vốn cần đến ngân hàng và thực hiện theo đúng quy trình vay vốn của ngân hàng đã quy định. Để hoàn thành hồ sơ theo yêu cầu của ngân hàng, khách hàng gặp không ít khó khăn và mất nhiều thời gian. Khi hồ sơ được hoàn thành thì cán bộ tín dụng phải tiến hành thẩm định, quá trình này cũng gây mất thời gian và chi phí. - Quy chế, quy trình cho vay tiêu dùng của chi nhánh chưa linh hoạt, còn chịu giới hạn trong khung quy định của Vietinbank, chúng vẫn còn tồn đọng trong những điều khoản hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu thị trường, như về mức cho vay, thời hạn vay, loại vay, yêu cầu đòi hỏi hồ sơ chứng từ chứng minh thu nhập, chứng minh sử dụng vốn quá khắt khe gây trở ngại khách hàng. - Thêm vào đó, các quá trình quản lý, xử lý thu hồi nợ còn rườm rà gây khó khăn cho khách hàng. Như vậy, nếu quy trình quy chế cho vay đơn giản hơn, thuận tiện hơn, gây ít tốn thời gian hơn thì chắc chắn nhiều khách hàng sẽ sử dụng sản phẩm cho vay tiêu dùng của chi nhánh. Công nghệ ngân hàng còn hạn chế, chƣa phát triển: Mặc dù hệ thống NHCT Việt Nam đã thực hiện công nghệ hóa hiện đại hóa một số lĩnh vực nhưng ở trong bộ phận tín dụng nói chung và cho vay tiêu dùng nói riêng thì vẫn chưa có được sự ứng dụng một cách đồng bộ và hoàn thiện. Hơn nữa, việc quản lý, lưu trữ nợ và thông tin khách hàng còn chưa thuận tiện, gây khó khăn trong việc quản lý, xem xét cũng như phân tích thông tin khách hàng. Công tác tiếp thị marketing, xây dựng và củng cố thƣơng hiệu chƣa tốt: - Tâm lý chủ quan do chi nhánh đã có uy tín và chỗ đứng trên thị trường nên hoạt động marketing chưa được chi nhánh quan tâm đúng mức. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 42 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ - Công tác tiếp thị thời gian gần đây của chi nhánh Vietinbank Tiền Giang được quan tâm triển khai, tuy nhiên tổ chức nghiệp vụ tiếp thị, quảng cáo của NH còn yếu, chưa hiệu quả. - Trong thị trường bán lẻ, Vietinbank hiện vẫn chưa có sự nghiên cứu đúng mức, chưa xác định phân khúc khách hàng một cách tỉ mỉ, rõ ràng, chưa xác định được nhóm khách hàng mục tiêu của mình. - Công tác quảng cáo và tiếp thị chưa được chi nhánh thực hiện hiệu quả do thiếu chiến lược rõ ràng cũng như thiếu nguồn kinh phí để thực hiện. Khó khăn về nhân sự: - Các cán bộ tín dụng tại chi nhánh tuy có trình độ cao nhưng việc ứng dụng vào thực tiễn thì chưa linh hoạt và nhạy bén. Những cán bộ trẻ nhiệt tình, năng động thì thiếu kinh nghiệm, thiếu hiểu biết đầy đủ về mọi mặt trong nền kinh tế, còn những cán bộ có kinh nghiệm thì lại không năng động và linh hoạt. - Số lượng cán bộ cho vay tiêu dùng còn chưa nhiều và một cán bộ phải quản lý nhiều khách hàng, việc này ảnh hưởng trực tiếp đến khâu kiểm soát trong và sau quá trình cho vay và thu nợ, do đó thiếu sót là khó tránh khỏi. 2.4.2.2 Nguyên nhân: Nguyên nhân chủ quan: Về phía Ngân hàng: - Chính sách tín dụng: các thủ tục cho vay còn nhiều phức tạp, điều này đã làm tăng thời gian và chi phí giao dịch, từ đó ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của NH. - Thông tin tín dụng: thông tin tín dụng là điều kiện không thể thiếu khi mở rộng tín dụng cho NH. Trong những năm gần đây, Chi nhánh đã không ngừng nâng cao hiệu quả torng công tác thu thập và xử lý thông tin như đặt các loại báo, tạp chí Ngân hàng Tuy nhiên, một thực tế cho thấy các thông tin tín dụng thường không đầy đủ, chính xác và thiếu tính thời sự. - Bên cạnh đó, trình độ cán bộ của Chi nhánh một phần còn trẻ, số năm kinh nghiệm chưa cao và còn thiếu nhiều thông tin. Tuy chi nhánh đã đẩy mạnh công tác đào tạo và đào tạo lại cán bộ nhưng kết quả vẫn chưa thực sự mong muốn. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 43 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ - Một nguyên nhân khác dẫn đến những tồn tại, hạn chế là do công tác tuyên truyền, quảng cáo, khuếch trương hoạt động CVTD của chi nhánh chưa tốt. Về phía khách hàng: Một trong những khó khăn của CN Tiền Giang khi thực hiện cho vay tiêu dùng là khâu chứng minh thu nhập và khả năng trả nợ của khách hàng. Nếu đối tượng cho vay là cán bộ công nhân viên hưởng lương thì việc xác định thu nhập tương đối dễ dàng thông qua bảng lương hàng tháng. Ngoài ra, khách hàng còn có các nguồn thu ngoài khác nhưng rất khó có thể xác định. Đối với khách hàng vay không có bảng lương thì khách hàng phải chứng minh thu nhập với cán bộ cho vay. Nếu việc chứng minh này không đủ sức thuyết phục thì ngân hàng sẽ không đáp ứng nhu cầu cho vay của khách hàng. Điều này sẽ hạn chế khả năng mở rộng hoạt động cho vay của CN Tiền Giang, ảnh hưởng hoạt động cho vay và sử dụng vốn của ngân hàng. Thói quen và tâm lý tiêu dùng của khách hàng cũng là yếu tố tác động mạnh mẽ đến hoạt động cho vay của ngân hàng nhất là trong hoạt động cho vay tiêu dùng. Quy mô hoạt động cho vay tiêu dùng còn thấp bắt nguồn từ thói quen và tâm lý tiêu dùng của ngưới Việt Nam. Như đã trình bày ở phần trên, thủ tục cho vay ở ngân hàng thường rườm rà rắc rối khiến nhiều người ngại đến ngân hàng. Khác với các nước phương tây, người dân Việt Nam có thói quen tích lũy, tiết kiệm để mua sắm hoặc vay từ bạn bè, người thân hơn là tìm đến ngân hàng. Nguyên nhân khách quan: - Môi trường pháp lý cho hoạt động tín dụng chưa đầy đủ, chưa đồng bộ, các thể chế tín dụng còn nhiều chồng chéo, khó khăn. Các quy chế hoạt động chưa được ban hành, chỉ đạo, hướng dẫn, các quy định về an toàn tín dụng chưa phù hợp. Nhiều chủ trương chính sách mới ban hành (đất đai, xây dựng, giáo dục, ) chưa đi vào cuộc sống. - Khủng hoảng kinh tế thế giới đã ảnh hưởng trực tiếp đến nước ta: Do kinh tế khó khăn, nhiều doanh nghiệp phải giảm quy mô hoạt động dẫn đến các đợt cắt giảm nhân sự. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của người dân và gián tiếp đến hoạt động của khách hàng. Người dân có xu hướng tiết kiệm nhiều hơn chi SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 44 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ tiêu, thậm chí là cắt giảm chi tiêu. Hiện tượng này gây ảnh hưởng lớn đến quá trình cho vay. - Hiện nay, do nhận ra tiềm năng của hoạt động cho vay tiêu dùng nên nhiều ngân hàng lớn như Vietcombank, Agribank, ACB, Techcombank, BIDV, tung ra nhiều chương trình khuyến mãi, lợi ích hấp dẫn để thu hút khách hàng. Bên cạnh đó, với kinh nghiệm trong lĩnh vực cho vay tiêu dùng và tiềm lực lớn, các ngân hàng nước ngoài mới gia nhập vào thị trường ngân hàng Việt Nam gần đây, rất có thể sẽ tạo áp lực cạnh tranh thu hút khách hàng đối với các ngân hàng trong nước. Do đó, khách hàng luôn đứng trước nhiều lựa chọn khi muốn vay tiêu dùng. Điều này cũng gây ra hạn chế hoạt động cho vay tiêu dùng của CN Tiền Giang. Chính vì vậy, Vietinbank cần thực hiện đa dạng hơn nữa các sản phẩm cho vay tiêu dùng và nâng cao chất lượng sản phảm để đáp ứng nhu cầu của khách hàng. TÓM TẮT CHƢƠNG 2 Chương 2 đã khái quát thông tin về quá trình hình thành, phát triển và phân tích kết quả hoạt động kinh doanh của Vietinbank – CN Tiền Giang trong giai đoạn 2011- 2013, đồng thời phân tích rõ hơn về hoạt động cho vay tiêu dùng của chi nhánh: dư nợ tiêu dùng, nợ quá hạn, lợi nhuận Nêu ra những thành tựu, hạn chế của chi nhánh trong hoạt động cho vay tiêu dùng. Từ đó đề xuất định hướng và một số giải pháp để nâng cao hoạt động cho vay tiêu dùng trong chương tiếp theo. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 45 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ Chƣơng 3 Giải pháp – Kiến nghị 3.1 Định hƣớng phát triển hoạt động cho vay tiêu dùng tại Vietinbank – chi nhánh Tiền Giang: 3.1.1 Định hƣớng phát triển chung: Tiếp tục xây dựng và phát triển các sản phẩm ngân hàng truyền thống, kênh phân phối đa dạng trên nền công nghệ cao phù hợp với nhu cầu ngày càng cao và phức tạp của khách hàng. Xây dựng một chiến lược rõ ràng về khách hàng mục tiêu là KHCN và DNVVN. Đồng thời phát triển các loại hình sản phẩm dịch vụ đặc trưng, đa dạng, tiện ích gắn liền với nhu cầu của những đối tượng khách hàng khác nhau và khu vực hoạt động mục tiêu. Để thực hực hiện các định hướng trên Ngân hàng Vietinbank – CN Tiền Giang cần phải xác định các yếu tố sau: - Xây dựng một quy mô đủ lớn để thực hiện các lợi thế chi phí, hình ảnh, uy tín và thị phần tại tỉnh Tiền Giang, đồng thời xây dựng một bộ máy quản lý hữu hiệu trên nền tảng phân quyền có quản lý và tạo dựng tinh thần làm việc độc lập – phối hợp tập thể. - Thực hiện chính sách nguồn nhân lực năng động: thực hiện tuyển chọn đào tạo và đãi ngộ trên cơ sở kết quả công việc, kết hợp tạo môi trường phát triển nghề nghiệp lâu dài. - Hiện đại hóa công nghệ với công nghệ thông tin làm nòng cốt là động lực thực hiện đổi mới quy trình kinh doanh và quản trị của ngân hàng, đồng thời tạo cơ sở cho việc triển khai các sản phẩm dịch vụ mới. - Tăng cường phát triển nhiều sản phẩm dịch vụ cung cấp cho các đối tượng khác nhau như: cho vay nông thôn, cho vay phát triển sản xuất, cho vay sinh viên, cho vay xóa nghèo Tùy từng thời kỳ và chiến lược kinh doanh mà chi nhánh tập trung vào một đối tượng nhất định. - Hoàn thiện bộ máy hoạt động của chi nhánh để không ngừng nâng cao uy tín đối với khách hàng trong và ngoài nước. Để nâng cao chất lượng phục vụ, định kỳ SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 46 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ chi nhánh cần tiến hành triển khai thực hiện nhiều chương trình hành động nhằm nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng thông qua các cuộc thi nhân viên giỏi, nhân viên tiêu biểu của quý, năm 3.1.2 Định hƣớng phát triển hoạt động cho vay tiêu dùng: Trong thời gian tới chi nhánh chú trọng hơn nữa trong việc phát triển loại hình cho vay tiêu dùng truyền thống kết hợp với các dịch vụ tiện ích vì đây là loại hình cho vay chiếm tỷ trọng khách hàng khá lớn và mang lại lợi nhuận khá lớn trong hoạt tín dụng của ngân hàng. Do vậy NH đã đề ra phương hướng phát triển hoạt động cho vay tiêu dùng trong thời gian tới như sau: - Tăng tỷ trọng dư nợ CVTD trong tổng dư nợ cho vay của NH (tỷ tọng dư nợ CVTD chiếm khoảng 4% – 5% trong tổng dư nợ cho vay). - Tốc độ tăng dư nợ hàng năm đạt từ 25% đến 30%, giữ vững tỉ lệ nợ quá hạn dưới 1%. - Giảm lãi suất hoặc đưa ra các mức lãi suất ưu đãi tương ứng với hạn mức vay mà khách hàng đăng ký nhằm phù hợp với những nhu cầu tài chính khách nhau của người tiêu dùng. Cung cấp nhiều sản phẩm, dịch vụ với nhiều sự lựa chọn cho khách hàng để đạt được mục tiêu có lãi suất thấp hơn, tặng bảo hiểm cho người vay, tăng hạn mức cấp tín dụng, triển khai hình thức cho vay tín chấp (không cần TSĐB) - Tiếp tục duy trì các mối quan hệ với khách hàng truyền thống. Bên cạnh đó, ngân hàng cũng không ngừng phát triển thêm các đối tượng khách hàng mới. - Ngoài ra, Chi nhánh nên định hướng phát triển cho vay tiêu dùng đến nhóm khách hàng trẻ vì đây là nhóm khách hàng tiềm năng, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số dân của Việt Nam. Nhóm khách hàng trẻ đang có nhiều nhu cầu vay phục vụ mua sắm, sinh hoạt tiêu dùng bằng hình thức trả góp hàng tháng và không cần tài sản đảm bảo. - Tăng cường công tác tuyên truyền, quảng cáo, tiếp thị các sản phẩm cho vay tiêu dùng tới đông đảo người dân, các khách hàng mới, các cơ quan, đơn vị Việc đưa ra định hướng phát triển CVTD cụ thể như vậy giúp cán bộ tín dụng có được cái nhìn tổng quát về nhiệm vụ và trách nhiệm của mình. Điều này cũng thể hiện sự quan tâm đúng đắn của Ban lãnh đạo chi nhánh trong việc phát triển hoạt SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 47 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ động CVTD trong những năm tiếp theo. Với định hướng phát triển đúng đắn và có hoạch định rõ ràng sẽ giúp Chi nhánh NHCT Tiền Giang thu được kết quả khả quan khi tiến hành phát triển hoạt động cho vay tiêu dùng. 3.2 Giải pháp: 3.2.1 Đẩy mạnh nâng cao chất lƣợng dịch vụ, đa dạng hóa sản phẩm tín dụng tiêu dùng: Cơ sở: - Dựa trên những tồn tại: Sản phẩm cho vay tiêu dùng còn nhiều hạn chế, đơn điệu, chưa phong phú, đa dạng; Cơ cấu cho vay tiêu dùng không cân đối. - Bổ sung những tính năng mới cho sản phẩm, tăng giá trị sử dụng của sản phẩm dịch vụ. Nội dung: - Điều quan trọng đầu tiên để thu hút khách hàng đến với ngân hàng chính là chất lượng các sản phẩm của ngân hàng. Vì vậy, muốn mở rộng CVTD nhất thiết phải nâng cao chất lượng các sản phẩm hiện có. Chất lượng sản phẩm tín dụng này có thể được đo lường bằng khả năng cung ứng vốn nhanh chóng kịp thời; mức độ thỏa dụng của người đi vay với số tiền được vay, thủ tục vay, lãi suất và thời hạn trả nợ. Những món cho vay tài trợ mua sắm bất động sản, phương tiện đi lại, tiện nghi sinh hoạt hay tài trợ du học của chi nhánh luôn phải đảm bảo tốt các yếu tố đó. Đối với từng loại hình CVTD, chi nhánh cũng nên có những sản phẩm cải tiến tăng sức thu hút. - Một vấn đề mà chi nhánh cũng phải hết sức quan tâm trong chiến lược phát triển sản phẩm là việc đa dạng hóa danh mục sản phẩm. Trên nền tảng các dịch vụ cơ bản và mối quan hệ sẵn có với người đi vay, NH nên mở rộng các hình thức cho vay, tạo danh mục sản phẩm phong phú cho khách hàng lựa chọn. Biện pháp thực hiện: - Chi nhánh có thể cung ứng dịch vụ trọng gói cho cá nhân đi du học. Thông qua việc tạo lập mối quan hệ với các tổ chức giáo dục đào tạo ở nước ngoài, chi nhánh không chỉ tài trợ vốn cho việc học tập của khách hàng mà còn tư vấn về trường học, cung cấp thông tin về chương trình đào tạo cũng như chính sách học bổng của SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 48 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ trường, thực hiện bán ngoại tệ và chuyển ngoại tệ thanh toán. Hình thức này có rất nhiều tiện ích cho khách hàng, góp phần hoàn thiện dịch vu cho vay du học hiện có. - Chi nhánh có thể cung ứng dịch vụ trọn gói về nhà ở, đồ dùng gia đình, phương tiện đi lại để tạo dựng cuộc sống ổn định và tiện nghi cho khách hàng. Các đối tượng sử dụng dịch vụ trọn gói này sẽ được hưởng lãi suất thấp hơn lãi suất mà chi nhánh áp dụng cho từng loại hình cho vay. Hình thức tài trợ này rất thích hợp với những cặp vợ chồng trẻ - những người luôn mong muốn tận hưởng cuộc sống hiện đại nhưng điều kiện tài chính chưa cho phép. - Chi nhánh có thể liên kết với những đơn vị bán hàng như siêu thị, công ty mua sắm đưa ra các chương trình ưu đãi như: giảm lãi suất, nới rộng thời hạn trả nợ, giảm giá hàng bán, tặng quà đối với các cá nhân hộ gia đình sử dụng vốn ngân hàng cung cấp để mua hàng hóa tại các đơn vị trên. Hình thức này giúp ngân hàng mở rộng CVTD, vừa xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với cả người đi vay và tổ chức bán hàng, vừa tạo điều kiện cho các hoạt động khác của ngân hàng như huy động vốn, cho vay sản xuất kinh doanh phát triển. - Ngoài ra, ngân hàng cũng nên kết hợp dịch vụ CVTD với các dịch vụ khác để người đi vay có thể sử dụng toàn diện các sản phẩm và tiện ích của ngân hàng. Chi nhánh có thể thực hiện chính sách gói sản phẩm, cung cấp một danh mục sản phẩm nhiều tiện ích cho KH. - Bên cạnh đó, ngân hàng cũng phải có chính sách lãi suất phù hợp, linh hoạt với từng loại hình cho vay, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm. Ví dụ, ngân hàng có thể áp dụng mức lãi suất thấp thời gian đầu cho du học sinh, sau đó khi việc học tập và cuộc sống của họ ổn định hơn, lãi suất sẽ được nâng lên một mức mới cho phù hợp hơn. Các KH sử dụng nhiều dịch vụ hay dịch vụ trọn gói mà chi nhánh cung ứng cũng có thể được hưởng ưu đãi về lãi suất. - Hình thức cho vay qua thẻ là hình thức nhiều triển vọng mà ngân hàng có thể triển khai. Thi trường thẻ Việt Nam đang phát triển nhanh chóng và doanh số sử dụng thẻ tăng tương ứng. Nền kinh tế đang phát triển, đời sống nhân dân ngày càng nâng cao, nhu cầu về học tập, đi du lịch ở nước ngoài ngày càng nhiều, đó là thị trường rất hấp dẫn để ngân hàng mở rộng tín dụng bằng việc cho vay qua thẻ đáp ứng nhu cầu chi tiêu cá nhân. SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02
Khóa Luận Tốt Nghiệp 49 GVHD: PGS.TS Nguyễn Phú Tụ Kết quả dự kiến: - Chi nhánh có thể thu hút được khối lượng khách hàng lớn, làm tăng đáng kể khối lượng món vay, mở rộng quan hệ tín dụng và tăng lợi nhuận từ CVTD. - Thông qua việc nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm, ngoài việc ngân hàng sẽ thu hút được nhiều khách hàng,bên cạnh đó còn tăng thêm thu nhập từ nguồn thu phí dịch vụ thông qua việc cung ứng các dịch vụ hỗ trợ cho vay tiêu dùng. - Góp phần nâng cao uy tín, tạo chỗ đứng vững chắc cho ngân hàng trên thị trường tín dụng tiêu dùng. Làm tăng khả năng cạnh tranh của ngân hàng trên thị trường CVTD. 3.2.2 Xây dựng chiến lƣợc khách hàng: Cơ sở: Dựa vào tồn tại số lượng khách hàng vay tiêu dùng tại chi nhánh còn hạn chế. Ngân hàng chưa xây dựng một chính sách riêng dành cho từng loại khách hàng và chính sách ưu đãi dành cho khách hàng chưa có sự khác biệt so với những ngân hàng khác. Khách hàng có thể so sánh những ưu đãi dành cho thời gian vay cũng như lãi suất ở những ngân hàng MB, ACB, Sacombank, Nội dung: Đây là vấn đề trọng tâm, quyết định đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Do đó, ngân hàng phải đề ra chiến lược khách hàng một cách cụ thể. Biện pháp thực hiện: - Tìm hiểu trực tiếp thái độ của khách hàng khi sử dụng sản phẩm và từ đó có cách thức giải đáp và điều chỉnh. - Chính sách ưu đãi với khách hàng: cần xây dựng một chiến lược khách hàng đúng đắn, thiết lập mối quan hệ tốt giữa ngân hàng và khách hàng, đặc biết đánh giá cao khách hàng truyền thống và khách hàng có uy tín, tăng cường công tác để tìm thêm những khách hàng mới. - Tổ chức bộ phận tư vấn khách hàng: Ngân hàng có thể tổ chức các cuộc điều tra thăm dò khách hàng, lấy ý kiến, phỏng vấn hay sử dụng các phiếu góp ý, hỏi xem họ cảm thấy như thế nào về dịch vụ khách hàng của NH nhằm giúp cho khách SVTH: Thi Ngọc Giàu Lớp: 10DQTC02