Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động tổ chuyên theo hướng phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS Thành phố Bắc Ninh

Nội dung text: Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động tổ chuyên theo hướng phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS Thành phố Bắc Ninh

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN QUẢN LÍ GIÁO DỤC NGUYỄN ĐÌNH BẠO QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ BẮC NINH Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.14.01.14 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ HỘI - 2019
2. Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. ĐỖ TIẾN SỸ Phản biện 1: Phản biện 2: Luận văn sẽ được bảo vệ tại hội đồng chấm luận văn thạc sĩ họp tại Học viện Quản lý giáo dục Vào hồi giờ phút ngày tháng năm 2019 Có thể tìm hiểu luận văn tại: Thư viện Học viện Quản lý giáo dục
3. MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Trước yêu cầu đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục các trường THCS thì việc nâng cao năng lực giáo viên trong các tổ chuyên môn là vấn đề then chốt để đạt được mục tiêu. Trong khi thực trạng việc quản lý tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS Thành phố Bắc Ninh còn nhiều hạn chế, bất cập. Việc thiết kế bài học gần như khoán trắng cho giáo viên; hoạt động chuyên môn còn nặng về quản lý hành chính hơn là sinh hoạt chuyên môn và nhiều khi mang tính hình thức, đối phó mà chưa đi vào thực chất. Giáo viên còn phải làm những sổ sách không cần thiết, mất nhiều thời gian mà chỉ mang tính hành chính. GV chỉ làm các nội dung theo hướng dẫn để đối phó với các quy định của ngành mà không cần đầu tư nhiều về thời gian, công sức và tâm huyết của mình Đó là lý do khiến giáo viên trong cùng tổ chuyên môn chưa thực sự gắn kết với nhau một cách chặt chẽ để tạo ra sự thống nhất trong hoạt động đổi mới phương pháp dạy học qua đó nâng cao, phát triển năng lực giáo viên. Xuất phát từ lý do trên, tác giả chọn vấn đề: “Quản lý hoạt động tổ chuyên theo hướng phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh” làm đề tài nghiên cứu trong khuôn khổ luận văn thạc sĩ nhằm đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn, phát triển năng lực giáo viên, nâng cao hiệu quả hoạt động tổ chuyên môn trong trường THCS. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS Thành phố Bắc Ninh, luận văn đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên trong các trường THCS thành phố Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu đổi mới GD hiện nay. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS;Khảo sát, đánh giá thực trạng về quản lý tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS Thành phố Bắc Ninh. 4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 4.1 . Khách thể nghiên cứu Quá trình hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS. 4.2 . Đối tượng nghiên cứu 1
4. Biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh. 5. Giả thuyết khoa học Nếu đề xuất và áp dụng các biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên, phù hợp với thực tiễn giáo dục THCS của thành phố thì sẽ nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ GV, góp phần nâng cao chất lượng GD của thành phố Bắc Ninh. 6. Phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu hoạt động của tổ chuyên môn và quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở 5 trường THCS Thành phố Bắc Ninh theo hướng phát triển năng lực giáo viên trong thời gian 3 năm học (từ năm học 2016-2017 ; 2017-2018; 2018-2019). 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Phân tích, tổng hợp, khái quát hóa các vấn đề lý luận trong các công trình nghiên cứu 7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn Sử dụng các phương pháp: Quan sát, điều tra giáo dục, thu thập số liệu; Lấy ý kiến chuyên gia; Phương pháp tổng kết kinh nghiệm. 7.3. Phương pháp hỗ trợ Sử dụng các thuật toán thống kê và một số phần mềm tin học nhằm xử lý số liệu đã thu thập được trong quá trình nghiên cứu để rút ra kết luận khoa học. 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được trình bày trong 3 chương: - Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lí hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên ở trường THCS. - Chương 2: Thực trạng về quản lí hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh. - Chương 3: Biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh. 2
5. CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG THCS 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề Hoạt động tổ chuyên môn là hoạt động quan trọng trong các hoạt động của nhà trường. Việc nâng cao chất lượng Giáo dục trong các nhà trường nói chung, nhà trường THCS nói riêng từ lâu đã trở thành vấn đề quan tâm của nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Mà khâu mấu chốt là phát triển năng lực của giáo viên trong các tổ chuyên môn đáp ứng với nhu cầu ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục hiện nay. Nghị quyết số 29 trung ương 8 khóa XI ngày 4/11/2013 của Ban chấp hành trung ương chỉ rõ “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội”. Do đó đề tài này tác giả sẽ nghiên cứu và đánh giá đúng thực trạng về các biện pháp quản lý hoạt động của các tổ CM đã được áp dụng ở các trường THCS Thành phố Bắc Ninh, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên trong trường THCS Thành phố Bắc Ninh. 1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. Năng lực, năng lực giáo viên Theo quan điểm của những nhà tâm lý học Năng lực là tổng hợp các đặc điểm, thuộc tính tâm lý của cá nhân phù hợp với yêu cầu đạc trưng của một hoạt động, nhất định nhằm đảm bảo cho hoạt động đó đạt hiệu quả cao. Từ 2009, Bộ GD&ĐT đã ban hành Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học được đánh giá lần đầu tiên cụ thể hóa về NL nghề nghiệp của nhà giáo, gồm 6 tiêu chuẩn với 25 tiêu chí đánh giá NL sư phạm, trong đó chú ý tới các NL(6): Về Năng lực tìm hiểu đối tượng và môi trường giáo dục; Về Năng lực dạy học; Về Năng lực giáo dục; Về Năng lực hoạt động chính trị, xã hội; Về Năng lực phát triển nghề nghiệpQuản lí, quản lý giáo dục 1.2.2. Quản lí, quản lí giáo dục 1.2.2.1.Quản lí Quản lý là một quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý tới khách thể quản lý nhằm đạt được các 3
6. mục tiêu của tổ chức đã đề ra dưới sự tác động của môi trường. 1.2.2.2.Quản lý giáo dục Như vậy, quản lý giáo dục chính là quá trình tác động có định hướng của nhà quản lý trong việc vận dụng nguyên lý, phương pháp chung nhất của kế hoạch nhằm đạt được những mục tiêu đề ra. Những tác động này có tính khoa học đến nhà trường làm cho nhà trường tổ chức một cách khoa học, có kế hoạch trong việc dạy và học theo mục tiêu đào tạo chung. 1.2.3. Quản lí hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên Quản lí hoạt động tổ chuyên môn là điều khiển, chỉ đạo các tổ chuyên môn thực thi các nhiệm vụ, chính sách, các phương pháp đổi mới giáo dục, đồng thời cũng tiếp nhận những phản hồi một cách chính xác nhất tính hiệu quả từ cơ sở nhằm có những điều chỉnh hợp lí để cho hệ thống vận động theo ý muốn của người quản lí nhằm đạt được những mục đích đề ra. Quản lí hoạt động tổ chuyên môn theo định hướng phát triển năng lực giáo viên: Quản lí việc lập kế hoạch tổ chuyên môn, kế hoạch và thực hiện các chuyên đề bám sát với định hướng đổi mới giáo dục và các nhiệm vụ trọng tâm của năm học; Quản lí việc sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn theo định hướng nghiên cứu bài học; Quản lí viêc áp dụng các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực trong quá trình giảng dạy của giáo viên. Quản lí việc dạy học và kiểm tra đánh giá học sinh theo đinh hướng phát triển năng lực và phẩm chất người học; Quản lí việc bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ giáo viên trong tổ; Quản lí việc đổi mới đánh giá giáo viên theo tiêu chí mới; Quản lí việc thực hiện chuyên đề, thao giảng cấp cụm, sinh hoạt trên trường học kết nối; Quản lí việc khai thác, ứng dụng CNTT vào quản lí và giảng dạy; Quản lí việc soạn giảng theo định hướng tiếp cận năng lực. 1.3. Hoạt động tổ chuyên môn ở trường THCS 1.3.1. Xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động của tổ 1.3.1.1. Nguyên tắc xây dựng kế hoạch 1.3.1.2. Nội dung cơ bản của kế hoạch tổ chuyên môn 1.2.1.3. Xác định nhiệm vụ của tổ trưởng 1.3.2. Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và thực hiện các 4
7. chuyên đề 1.3.2.1. Ban giám hiệu 1.3.2.2. Tổ chuyên môn 1.3.2.3. Về thao giảng chuyên đề 1.3.2.4. Về sinh hoạt chuyên đề 1.3.2.5. Giáo viên - Thực hiện nghiêm túc kế hoạch của Tổ chuyên môn về việc thực hiện chuyên đề cấp trường. - Tham gia đầy đủ các hoạt động bồi dưỡng chuyên môn như : chuyên đề hướng dẫn, các chuyên đề của tổ và rút kinh nghiệm kịp thời. Ghi chép sổ sách đầy đủ các bước, đầy đủ quy trình theo hướng dẫn. Các giờ dạy phải được ghi lại để làm tư liệu. - Giáo viên được phân công thực hiện dạy thể nghiệm chuyên đề: xây dựng, báo cáo chuyên đề để các thành viên trong tổ xây dựng, thống nhất và thực hiện dạy thể nghiệm. 1.3.3. Tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá HS theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất Chuyển từ chủ yếu đánh giá kết quả học tập cuối môn học, khóa học (đánh giá tổng kết) nhằm mục đích xếp hạng, phân loại sang sử dụng các loại hình thức đánh giá thường xuyên, đánh giá định kỳ sau từng chủ đề, từng chương nhằm mục đích phản hồi điều chỉnh quá trình dạy học (đánh giá quá trình); Chuyển từ chủ yếu đánh giá kiến thức, kĩ năng sang đánh giá năng lực của người học. Tức là chuyển trọng tâm đánh giá chủ yếu từ ghi nhớ, hiểu kiến thức, sang đánh giá năng lực vận dụng, giải quyết những vấn đề của thực tiễn, đặc biệt chú trọng đánh giá các năng lực tư duy bậc cao như tư duy sáng tạo; Chuyển đánh giá từ một hoạt động gần như độc lập với quá trình dạy học sang việc tích hợp đánh giá vào quá trình dạy học, xem đánh giá như là một phương pháp dạy học; 1.3.3.1. Thu thập thông tin 1.3.3.2. Phân tích và xử lý thông tin 1.3.3.3. Xác nhận kết quả học tập 1.4. Quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS theo định hướng phát triển năng lực giáo viên 1.4.1. Quản lí việc xây dựng kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THCS Theo lý luận quản lý, kế hoạch hóa là một chức năng quản lý. Kế hoạch hóa có nghĩa là xác định mục tiêu, mục đích đối với thành tựu 5
8. tương lai của tổ chức và con đường, biện pháp, cách thức để đạt được mục tiêu đó. Đối với kế hoạch hoạt động TCM là các kế hoạch hành động. Các kế hoạch này là các kế hoạch ngắng hạn như kế hoạch năm học của TCM, kế hoạch thực hiệ một nhiệm vụ hay công việc cụ thể.Để hoạt động của các tổ chuyên môn thực sự bám sát định hướng đổi mới và phát huy năng lực của giáo viên. 1.4.2.Quản lí việc tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ của tổ chuyên môn ở các trường THCS Quản lí việc thực hiện các chuyên đề của tổ chuyên môn Xây dựng và tổ chức thực hiện các kế hoạch chuyên đề hoạt động của TCM thông qua kế hoạch năm học, kế hoạch tháng, kế hoạch tuần, kế hoạch dạy học, kế hoạch hội giảng Quản lí hoạt động dự giờ, hội giảng, thao giảng của TCM Việc dự giờ, thăm lớp, tham gia các giờ hội giảng, thao giảng là các tiết dạy thể nghiệm, rất cần thiết để GV nâng cao phương pháp giảng dạy, học tập kinh nghiệm giảng dạy của đồng nghiệp. Qua đó góp phần phát triển năng lực của các thành viên trong tổ chuyên môn. Quản lí hoạt động nghiên cứu đề tài, viết sáng kiến kinh nghiệm Hoạt động nghiên cứu đề tài, viết sáng kiến kinh nghiệm được diễn ra hàng năm. Để hoạt động này trở nên thiết thực, có hiệu quả, trở thành một phong trào thi đua sôi nổi đòi hỏi công tác quản lí phải làm tốt công tác tư tưởng, giúp giáo viên hiểu rõ ý nghĩa thiết thực của hoạt động nghiên cứu đề tài, viết sáng kiến kinh nghiệm trong việc nâng cao năng lực chuyên môn của giáo viên. 1.4.3. Quản lí việc tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học Những ưu điểm nổi bật và dễ nhận thấy của việc sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học gồm: - Phát huy trí tuệ tập thể, tăng cường khả năng giao lưu, hoạt động nhóm trong đội ngũ giáo viên và các thành viên trong tổ; - Tạo khối đoàn kết, thống nhất cao trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, nhiệm vụ đổi mới; - Góp phần thay đổi tích cực hình thức, phương pháp đánh giá giáo viên theo các tiêu chí đánh giá mới; [6] - Tạo không khí tích cực trong sinh hoạt tổ chuyên môn. - Lồng ghép hoạt động sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học với các hoạt động giáo dục khác như hoạt động hội giảng và thực tiễn dạy học trên lớp. 6
9. 1.4.4. Quản lí hoạt động khai thác, ứng dụng CNTT trong giảng dạy Các tổ chuyên môn: Quản lí chặt chẽ các trang bị máy in, máy tính nối mạng Internet, máy chiếu và các trang thiết bị khác về CNTT giúp cho việc thực hiện khai thác, ứng dụng CNTT vào dạy học được thuận tiện và hiệu quả. Phát động các thành viên trong tổ thi đua trong việc ứng dụng CNTT vào dạy học. 1.4.5. Quản lí các điều kiện cơ sở vật chất phục vụ tổ chuyên môn ở các trường THCS Quản lí một sự bao quát tổng thể. Từ việc bố trí phòng học; đồ dùng, thiết bị; chương trình; thời khóa biểu; đến các trang thiết bị CNTT, Các cơ sở vật chất phục vụ hoạt động của tổ chuyên môn như: phòng tổ chuyên môn, hệ thống tủ đựng hồ sơ, bảng biểu, bàn làm việc, máy tính, máy in. 1.4.6. Quản lí việc kiểm tra đánh giá hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS Theo tinh thần Công văn số 5555/BDGĐT-GDTrH ngày 08/10/2014 của Bộ GD-ĐT yêu cầu khi dự giờ, cần tập trung quan sát hoạt động học của học sinh thông qua việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ học tập. Từ đó giúp đỡ giáo viên tự nhận ra những mặt mạnh nhằm phát huy và những điểm hạn chế cần được khắc phục. 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới việc quản lí và hoạt động của tổ chuyên môn ở trường THCS theo hướng phát triển năng lực giáo viên. 1.5.1. Những yếu tố thuộc về chủ quan - Đội ngũ giáo viên; Vai trò của người TTCM 1.5.2. Những yếu tố khách quan Cơ sở vật chất và thiết bị trường học Tiểu kết Chương 1 Quản lý hoạt động tổ chuyên môn là vấn đề rất quan trọng trong quản lý nhà trường. Trong chương 1 tác giả đã làm rõ những vấn đề QLHĐ tổ chuyên môn ở các trường THCS, cụ thể: Tổng quan vấn đề nghiên cứu, những khái niệm về quản lý, quản lý hoạt động tổ chuyên môn Đặc biệt tác giả trình bày những nội dung cơ bản về QLHĐ tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên các trường THCS. Các nội dung về quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên đã được trình bày trong chương này là cơ sở, để nghiên cứu đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở Thành phố Bắc Ninh. 7
10. CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ BẮC NINH 2.1. Sơ lược đặc điểm kinh tế, chính trị, văn hóa, GD thành phố Bắc Ninh 2.1.1. Đặc điểm lịch sử, địa lí 2.1.2. Đặc điểm kinh tế, xã hội 2.1.3. Tổ chức bộ máy các trường THCS thành phố Bắc Ninh 2.1.4. Thực trạng GD các trường THCS thành phố Bắc Ninh trong các năm qua Giáo dục đào tạo Thành phố Bắc Ninh trong những năm qua luôn phát huy là đơn vị lá cờ đầu của tỉnh Bắc Ninh. Đặc biệt là bậc THCS, điều đó được thể hiện thông qua một số mặt tích cực như tỉ lệ giáo viên trên chuẩn; cơ sở vật chất của các nhà trường được quan tâm xây dựng; tỉ lệ phổ cập giáo dục-xóa mù chữ từ nhiều năm qua duy trì ở mức ổn định với tỉ lệ cao; việc áp dụng các phương pháp và kĩ thuật dạy học được đẩy mạnh, tạo nên các phong trào thi đua sôi nổi; chất lượng giáo dục 2 mặt đạt được những thành tích đáng khích lệ và có xu hướng tăng sau mỗi năm học. Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài, tác giả tìm hiểu thực trạng của 5/21 trường trên địa bàn Thành phố Bắc Ninh. 2.1.5. Kế hoạch, mục tiêu GD các trường THCS Thành phố Bắc Ninh đến năm 2020 Thành phố Bắc Ninh tập trung mọi nguồn lực trong việc xây dựng cơ sở vật chất, phấn đấu 100% các trường THCS Thành phố Bắc Ninh đạt chuẩn quốc gia; Phấn đấu nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, nâng tỉ lệ học sinh khá, giỏi cao hơn mặt bằng chung của tỉnh; chất lượng học sinh sau tốt nghiệp THCS được nâng cao, thể hiện thông qua kết quả thi vào THPT ở trong tốp đầu tỉnh. Thành phố Bắc Ninh phấn đấu là lá cờ đầu trong ngành giáo dục đào tạo tỉnh Bắc Ninh. 2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng 2.2.1. Mục đích, yêu cầu khảo sát 2.2.2. Nội dung khảo sát 2.2.3. Đối tượng và địa bàn khảo sát 2.2.4. Phương pháp điều tra, khảo sát 2.2.4.1. Phương pháp nghiên cứu hồ sơ 2.2.4.2 Phương pháp điều tra bằng phiếu 8
11. 2.2.4.3. Phương pháp quan sát: 2.2.4.4. Phương pháp đàm thoại kết hợp phỏng vấn 2.2.5. Tiến hành khảo sát 2.2.6. Phương pháp xử lí số liệu 2.2.7. Tiêu chí đánh giá 2.3. Thực trạng hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh 2.3.1. Thực trạng về nhận thức tầm quan trọng của tổ chuyên môn ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh Tiến hành khảo sát 158 cán bộ quản lí, giáo viên về đánh giá tầm quan trọng của các hoạt động chuyên môn trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của tổ chuyên môn, sau khi xử lí số liệu kết quả thể hiện ở Bảng 2.8, cho thấy điểm số đánh giá trung bình của hoạt động (3,00 ≤ ĐTB ≤ 4,47) đều đạt ở mức độ khá đến rất cao. Qua đó phần nào phản ánh được ý thức, nhận thức của đại bộ phận cán bộ quản lí, giáo viên ở mức cao. Bảng 2.8 - Kết quả đánh giá tầm quan trọng của các hoạt động chuyên môn ở các trường THCS Thành phố Bắc Ninh Khảo sát 90 giáo viên ở 5 trường THCS Thành phố Bắc Ninh về đánh giá chất lượng thực tiễn các hoạt động chuyên môn trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của tổ chuyên môn ở trường THCS Thành phố Bắc Ninh, sau khi xử lí số liệu được Bảng 2.8. Số liệu cho thấy điểm số đánh giá trung bình của hoạt động (3,98 ≤ ĐTB ≤ 4,72) đều đạt ở mức độ khá đến rất cao. Qua đó phần nào phản ánh được chất lượng thực tiễn các hoạt động ở tổ chuyên môn. Tuy nhiên ở một số hoạt động: 10-Nghiên cứu, viết SKKN: 3,98 đ; 4-Sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học: 4,06 đ và 6- Khai thác ứng dụng CNTT: 4,10 đ, là các hoạt động có điểm số khá thấp. 9
12. 2.3.2. Thực trạng việc xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn Kết quả xử lí dữ liệu các phiếu khảo sát ở Bảng 2.8, Bảng 2.9 về việc đánh giá tầm quan trọng và chất lượng các hoạt động chuyên môn ở các trường THCS Thành phố Bắc Ninh trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của tổ chuyên môn có nội dung đánh giá về: - Tầm quan trọng của việc lập kế hoạch và tổ chức hoạt động: 4,47 đ; - Chất lượng việc lập kế hoạch và tổ chức hoạt động: 4,72 đ. Bảng 2.9 - Kết quả đánh giá về chất lượng các hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THCS Thành phố Bắc Ninh Số liệu thống kê cho thấy rất khả quan thể hiện qua điểm số trung bình ở mức độ rất cao (ĐTB>4,27), phản ánh sự nhận thức về vai trò của việc lập kế hoạch và tổ chức hoạt động của cán bộ quản lí và giáo viên ở mức cao và đồng đều. 2.3.3. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ của tổ CM ở các trường THCS Các tổ chuyên môn trong các trường THCS Thành phố Bắc Ninh có sự quan tâm tới việc bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho tổ viên, thể hiện qua việc tổ chức các hoạt động dự giờ, nhận xét, đánh giá việc tổ chức hoạt động, kĩ năng áp dụng các phương pháp và kĩ thuật dạy học. Thực hiện khảo sát 90 giáo viên ở 5 trường THCS với câu hỏi: “Đồng chí biết những nội dung nào về đổi mới hoạt động tổ chuyên môn ở trường THCS hiện nay ?”, kết quả được thể hiện ở bảng sau: 10
13. Bảng 2.10 - Kết quả điều tra việc giáo viên biết về những nội dung đổi mới hoạt động tổ chuyên môn ở trường THCS Nội dung Biết Tỉ lệ Đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng nghiên 68 75.56% cứu bài dạy. Đổi mới việc vận dụng PP, kĩ thuật dạy học trong thực 76 84.44% hiện giảng dạy. Đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo hướng cụm trường. 35 38.89% Đổi mới quản lí, tăng cường ứng dụng CNTT 59 65.55% Áp dụng các bước tổ chức lên lớp theo mô hình trường 52 57.78% học mới. Ý kiến bổ sung khác 0 0.00% 2.3.4. Thực trạng việc thực hiện đổi mới các hình thức tổ chức sinh hoạt tổ chuyên môn Thực tế tại các trường THCS Thành phố Bắc Ninh, sau khi đã được Sở và Phòng GD-ĐT tổ chức đổi mới các hình thức tổ chức sinh hoạt tổ chuyên môn, đã triiển khai thực hiện tới tất cả các tổ chuyên môn và giáo viên. Tuy nhiên nhiều đơn vị thực hiện công tác tuyên truyền về ý nghĩa về các hoạt động đổi mới chưa tốt; việc thực hiện mang tính chất tương đối, chưa tuân thủ các bước dẫn đến hiệu quả sinh hoạt chuyên môn không cao 2.3.5. Thực trạng việc tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá học sinh theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất Từ năm học 2010-2011 các trường THCS Thành phố Bắc Ninh đã triển khai việc kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất; tới năm học 2014-2015 các tổ chuyên môn được tập huấn và yêu cầu triển khai đồng bộ dạy học và kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực phẩm chất. Đến thời điểm khảo sát (Bảng 2.8 – Đánh giá về tầm quan trọng của các hoạt động, trong đó có hoạt động Soạn giáo giáo án theo hướng đổi mới phát triển năng lực học sinh và hoạt động Kiểm tra đánh giá năng lực học sinh). Đánh giá tầm quan quan trọng của hai hoạt động này, tác giả thu được biểu đồ sau: 11
14. Biểu đồ 2.1-Kết quả đánh giá tầm quan trong của việc Soạn giáo án theo hướng đổi mới và Kiểm tra, đánh giá năng lực học sinh Nhìn trên biều đồ thấy được một bộ phận cán bộ quản lí, giáo viên vẫn chưa xác định đúng vai trò của việc soạn, dạy, kiểm tra, đánh giá theo năng lực phẩm chất học sinh. Với nhiều nguyên nhân khác nhau như: công tác tập huấn chưa hiệu quả, thiếu tài liệu tham khảo chính thống; thiếu đội ngũ chuyên gia giàu tâm huyết và kinh nghiệm; chương trình, sách giáo khoa chưa thực sự phù hợp; nội dung các đề thi, các đề khảo sát còn nặng về kiến thức; cùng với sự vào cuộc của cán bộ, giáo viên trong toàn ngành chưa cao, một số nhận thức chưa rõ ràng về yêu cầu, mục tiêu của việc triển khai kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất, đã khiến việc tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá học sinh theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất luôn trong tình trạnh luẩn quẩn, sa lầy. Qua kiểm tra, khảo sát, dự giờ, có thể thấy việc tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá học sinh theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất còn mờ nhạt, chưa rõ ràng, dễ gây hiểu nhầm, thể hiện: - Hệ thống câu hỏi chưa sát với bảng mô tả năng lực, chưa sát với mục tiêu hình thành năng lực, phẩm chất. - Ma trận mô tả kiến thức và năng lực chưa thực sự phù hợp với đối tượng học sinh, chưa phù hợp với nội dung đề kiểm tra, - Việc xác định các năng lực và phẩm chất chuyên biệt chưa phù hợp với năng lực và phẩm chất chung. - Năng lực chỉ hình thành thông qua hoạt động, tuy nhiên khả năng tổ chức, khả năng vận dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học của các tổ viên chưa nhuần nhuyễn, thiếu linh hoạt, thiếu ý sáng tạo, dẫn đến hạn chế trong viêc tổ chức hoạt động học cho học sinh, trong đó có cả các hoạt động ngoài giờ lên lớp, hoạt động trải nghiệm sáng tạo, 2.4. Thực trạng quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS Thành phố Bắc Ninh theo hướng phát triển năng lực giáo viên 12
15. 2.4.1. Thực trạng công tác chỉ đạo, kiểm tra việc xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THCS Việc xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THCS Thành phố Bắc Ninh được thực hiện thường xuyên và có nề nếp vào đầu các năm học 2.4.2. Thực trạng công tác quản lí việc tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ của tổ chuyên môn ở các trường THCS Kết quả khảo sát 2 nhóm đối tượng là cán bộ quản lí gồm Hiệu trưởng, Hiệu phó; Kết quả thể hiện cho thấy công tác thực hiện các chuyên đề tổ và dự giờ đánh giá giáo viên trong tổ được đánh giá cao với các số điển lần lượt là 4,26 và 4,37. Còn nghiên cứu, viết SKKN chưa được quan tâm nhiều. Bảng 2.14-Kết quả đánh giá công tác quản lí việc tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ của tổ chuyên môn ở các trường THCS Thành phố Bắc Ninh Các hoạt động thực tiễn Mức độ Điểm TT ở đơn vị đ/c đang công Tốt Khá TB Yếu Kém TB tác (%) (%) (%) (%) (%) Thực hiện các chuyên đề 1 36.67 52.22 11.11 0 0 4.26 tổ chuyên môn. Nghiên cứu, viết sáng 2 17.78 62.22 20 0 0 3.98 kiến kinh nghiệm. Dự giờ, đánh giá giáo 3 43.33 50 6.67 0 0 4.37 viên trong tổ. Trên thực tế việc quản lí tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và thực hiện các chuyên đề như hiện nay vẫn còn nhiều những tồn tại như Ban giám hiệu sau khi ký duyệt, không kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc thực hiện của các tổ chuyên môn, dẫn đến chất lượng bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và thực hiện các chuyên đề không cao. 2.4.3. Thực trạng công tác Quản lí việc đổi mới hình thức tổ chức hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học Khảo sát đánh giá 6 nội dung: Tổ chức chuyên môn xây dựng kế hoạch nghiên cứu bài học; Tổ chuyên môn thảo luận mục tiêu, nội dung bài học; Cá nhân tự soạn-Sáng tạo cá nhân; Thực hiện giờ dạy trên lớp và việc dự giờ của tổ chuyên môn; TCM thảo luận, chia sẻ về giờ dạy minh họa; Áp dụng cho thực tế dạy học hằng ngày . Kết quả các mức độ đánh giá thu được cho thấy tỉ lệ đánh giá ở mức Trung bình còn cao. 2.4.4. Thực trạng công tác quản lí các điều kiện cơ sở vật chất phục vụ tổ chuyên môn ở các trường THCS 13
16. Các điều kiện phục vụ cho việc dạy và học của tổ chuyên môn ở các trường THCS bao gồm nhiều yếu tố như tài chính, trang thiết bị, CSVC phòng tổ chuyên môn đến CSVC, trang thiết bị, đồ dùng dạy học, Tất cả những điều kiện đó đòi hỏi sự quản lí chặt chẽ của các cấp quản lí. 2.4.5. Thực trạng công tác quản lý việc kiểm tra đánh giá hoạt động tổ chuyên môn các trường THCS Như vậy, việc kiểm tra đánh giá hoạt động của tổ chuyên môn là nội dung phản ánh kết quả hoạt động của TCM trong thực tiễn, cần được HT các trường quan tâm chỉ đạo thực hiện. Kiểm tra, đánh giá cần có kế hoạch cụ thể, có nội dung, hình thức phù hợp và huy động, tổ chức lực lượng tham gia đáp ứng được nhiệm vụ đề ra. 2.5. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS Thành phố Bắc Ninh 2.5.1. Ưu điểm Địa phương có điều kiện, chính trị, xã hội thuận lợi, người dân có truyền thống hiếu học, phần lớn các gia đình đều có mục tiêu phấn đấu cho con cháu học hành đến nơi đến chốn, tỉ lệ phổ cập giáo dục - xóa mù đạt mức cao của tỉnh; công tác xã hội hóa giáo dục, khuyến học, khuyến tài được người dân quan tâm, hưởng ứng, tạo tiền đề thuận lợi giúp cho giáo dục phát triển. Hệ thống các trường THCS được quan tâm đầu tư quy hoạch, xây dựng trường lớp, phòng chức năng, cơ sở vật chất, trang thiết bị; các trường đều có phòng tổ chuyên môn đáp ứng được các yêu cầu cơ bản cho các hoạt động chuyên môn của các nhà trường. 2.5.2.Hạn chế Tình hình tăng số lượng học sinh dẫn đến căng thẳng về trường lớp trong một số trường của Thành phố Bắc Ninh. Một bộ phận gia đình thiếu sự quan tâm thường xuyên đến việc học tập của học sinh. Đội ngũ giáo viên đã đảm bảo đủ các loại hình, song ở một số đơn vị có quy mô trường lớp nhỏ, dẫn đến hiện tượng thừa, thiếu cục bộ. 2.5.3. Nguyên nhân Đội ngũ quản lí, đặc biệt là tổ trưởng, tổ phó không được học quản lý bài bản, đa phần được làm theo kinh nghiệm; thiếu kĩ năng dự báo, lập kế hoạch vì vậy các hoạt động chuyên môn thường bị động, chưa đa dạng, hiệu quả của các hoạt động chuyên môn không cao. Tiểu kết Chương 2 Nghiên cứu thực trạng quản lí hoạt động tổ CM của hiệu trưởng các trường THCS Thành phố Bắc Ninh, có thể nhận thấy hoạt động của tổ 14
17. chuyên môn ở các nhà trường cơ bản đã đi vào quỹ đạo theo định hướng phát triển giáo dục - đào tạo trong giai đoạn hiện nay. Hiệu trưởng các nhà trường luôn bám sát mục tiêu, đường lối phát triển giáo dục của Đảng và Nhà Nước để chỉ đạo hoạt động chuyên môn ở đơn vị. Tuy nhiên qua khảo sát thực trạng tác giả thấy rằng hoạt động của TCM ở các trường THCS trên địa bàn Thành phố còn chưa vững chắc, phong trào đổi mới PPDH còn chậm, việc cố gắng tự học, tự bồi dưỡng vươn lên của một bộ phận CBQL, GV chưa cao. Các biện pháp chỉ đạo và quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của TCM của Hiệu trưởng trong các nhà trường có lúc chưa thống nhất, người cán bộ quản lý còn sử dụng kinh nghiệm bản thân nhiều hơn khoa học trong điều hành hoạt động tổ chuyên môn. Trên cơ sở đó đặt ra một nhiệm vụ tất yếu mà luận văn sẽ giải quyết ở chương 3: Đề xuất một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn, phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS trên địa bàn Thành phố Bắc Ninh. 15
18. CHƯƠNG 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ BẮC NINH. 3.1 . Nguyên tắc đề xuất biện pháp 3.1.1 . Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn 3.1.2 . Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ 3.1.3 . Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học 3.1.4 . Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi 3.1.5 . Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển 3.1.6 . Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả 3.2 Đề xuất biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh 3.2.1. Xây dựng kế hoạch quản lý hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên 3.2.1.1. Mục tiêu của biện pháp - Quản lí kế hoạch là làm cho tổ chức hoạt động theo định hướng để đạt mục tiêu. Vì thực chất kế hoạch là sợi chỉ sđỏ xuyên suốt quá trình hoạt động của tổ chức trong thời gian thực hiện kế hoạch. - Quản lí việc xây dựng kế hoạch HĐ tổ CM nhằm nâng cao ý thức thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của GV. Đưa hoạt động tổ CM vào nề nếp, kỷ cương, làm cho mọi thành viên trong tổ chuyên môn nhận thức đầy đủ việc thực hiện nghiêm túc chương trình, kế hoạch giảng dạy của bộ môn là điều kiện bắt buộc đối với mọi nhà trường và các thầy cô giáo. - Biện pháp đề xuất giúp CBQL các trường THCS trên địa bàn nắm vững nội dung, cách thức thực hiện trong công tác chỉ đạo các tổ chuyên môn lập kế hoạch hoạt động hằng năm. Qua đó, biện pháp giúp CBQL kiểm soát hoạt động của tổ chặt chẽ, khoa học. 3.2.1.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp - Phải cụ thể hóa được chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước, các quy định của ngành, của nhà trường về hoạt động chuyên môn. - Phải phù hợp với tình hình đặc thù bộ môn và cá nhân trong tổ. - Phải cụ thể rõ ràng về các mục tiêu phấn đấu; Cụ thể về thời gian thực hiện và người phụ trách. - Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ TTCM về công tác lập kế hoạch hoạt động hàng năm 16
19. - Thường xuyên kiểm tra, đánh giá đối với các tổ chuyên môn về: nội dung các kế hoạch đã xây dựng, tiến độ thực hiện, việc thực hiện theo kế hoạch 3.2.1.3. Điều kiện thực hiện biện pháp - Cán bộ quản lý nắm vững về nghiệp vụ QLGD nói chung và nghiệp vụ lập kế hoạch hoạt động nói riêng. - Đội ngũ TTCM có năng lực, trình độ, nhiệt tình với các hoạt động của tổ. 3.2.2. Tổ chức công tác bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ của tổ chuyên môn các trường THCS theo hướng phát triển năng lực giáo viên 3.2.2.1. Mục tiêu của biện pháp Đối với nhà trường, đơn vị trực tiếp quản lý và sử dụng đội ngũ giáo viên, thì công tác bồi dưỡng phải được nhận thức đầy đủ, sâu sắc và tổ chức thực hiện tốt. Hoạt động bồi dưỡng của nhà trường theo chuẩn nghề nghiệp, đáp ứng đổi mới căn bản, toàn diện, với các mục tiêu là: Tập trung bồi dưỡng đội ngũ GV về năng lực chuyên môn, kỹ năng xây dựng và thực hiện kế hoạch giáo dục theo định hướng phát triển năng lực học sinh; năng lực đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá, tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo, chú trọng đổi mới sinh hoạt chuyên môn. 3.2.2.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp Các phương pháp bồi dưỡng rất phong phú, đa dạng, mỗi phương pháp đều có những ưu điểm, hạn chế riêng, đòi hỏi những điều kiện thực hiện khác nhau. Chọn phương pháp nào tùy thuộc vào thực tiễn của nhà trường, nhưng để bồi dưỡng giáo viên hiệu quả và thiết thực các cán bộ quản lý cần phải tích cực đổi mới cách làm. 3.2.2.3. Điều kiện thực hiện biện pháp - Lãnh đạo nhà trường quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên; - Nhà trường xây dựng được quy chế đào tạo, bồi dưỡng, thống nhất quá trình tổ chức, thực hiện; - Có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng hàng năm, 3.2.3. Tăng cường nâng cao đổi mới nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn phát triển năng lực giáo viên 3.2.3.1. Mục tiêu - Thông qua việc thực hiện các chuyên đề chuyên môn gắn liền nhiệm vụ đổi mới giáo dục, nhằm phát huy vai trò hoạt động chuyên đề của tổ chuyên môn, đưa nội dung đổi mới giáo dục đi vào thực tiễn một 17
20. cách bài bản và có hiệu quả cao. - Nhằm phát huy cao nhất hiệu quả thực hiện chuyên đề, cần gắn nội dung chuyên đề với các đợt hội giảng, hội học, tạo thói quen áp dụng các nội dung, yêu cầu đổi mới giáo dục vào thực tiễn giảng dạy. 3.2.3.2. Nội dung biện pháp - Bằng các nghiệp vụ quản lí, yêu cầu các tổ chuyên môn thực hiện các chuyên đề cấp tổ, cấp trường, cấp cụm, thực hiện với nội dung gắn liền với các nhiệm vụ và yêu cầu đổi mới giáo dục. Việc tác động của quản lí từ việc đăng ký chuyên đề, lập kế hoạch thực hiện đến các hoạt động kiểm tra, giám sát cáu các cấp quản lí nhằm đạt được mục tiêu đề ra. 3.2.3.3. Cách thức thực hiện - Các cấp quản lí có các định hướng về nhiệm vụ đổi mới giáo dục, nhiệm vụ trong tâm của năm học, từ đó tác động đến việc lập kế hoạch thực hiện chuyên đề của các tổ chuyên môn sao cho phù hợp. - Tổ chuyên môn bàn bạc, thống nhất lựa chọn thực hiện các chuyên đề phù hợp và đăng ký thực hiện. 3.2.3.4. Điều kiện thực hiện - Phòng GD-ĐT và các trường THCS phải có kế hoạch, định hướng sớm về nhiệm vụ trọng tâm của năm học; nhiệm vụ và yêu cầu đổi mới giáo dục qua từng giai đoạn tới các tổ chuyên môn ngay từ đầu năm học, giúp tổ chuyên môn chủ động trong việc lựa chọn, đăng ký thực hiện chuyên đề. 3.2.4. Tập huấn nâng cao năng lực khai thác, ứng dụng CNTT trong quản lí tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên 3.2.4.1. Mục tiêu biện pháp - Tăng cường khả năng khai thác, ứng dụng CNTT và truyền thông trong việc nâng cao năng lực quản lí, điều hành và triển khai các hoạt động chuyên môn ở phòng GD-ĐT, các trường THCS và các tổ chuyên môn. - Tăng cường ứng dụng CNTT vào việc đổi mới hoạt động dạy học và kiểm tra đánh giá học sinh ở các trường THCS. 3.2.4.2. Nội dung biện pháp - Mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về CNTT và truyền thông tới cán bộ quản lí, giáo viên các trường THCS Thành phố Bắc ninh. - Đẩy mạnh việc khai thác mạng Internet; tìm hiểu, nghiên cứu các phần mềm quản lí giáo dục, phần mềm hỗ trợ soạn giảng,trên máy tính, bảng tương tác thông minh mà thành phố Bắc Ninh Đã đầu tư rất nhiều cho các trường. 3.2.4.3. Cách thức thực hiện biện pháp - Các trường THCS: Cử giáo viên phụ trách về CNTT, chủ động 18
21. tham dự các lớp bồi dưỡng, tập huấn ho Sở, Phòng GD-ĐT tổ chức; chịu trách nhiệm phát động thi đua học tập và ứng dụng CNTT trong nhà trường và trong các tổ chuyên môn; thực hiện triển khai các ứng dụng đã được tập huấn. 3.2.4.4. Điều kiện thực hiện biện pháp - Tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất, bố trí thời gian, ưu tiên, khen thưởng đối với nhóm nòng cốt trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao. 3.2.5. Tổ chức chỉ đạo đổi mới phương pháp giảng dạy bộ môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên 3.2.5.1. Mục tiêu biện pháp Đổi mới PPDH là quá trình áp dụng các PPDH hiện đại vào nhà trường dựa trên những yếu tố tích cực của PPDH truyền thống nhằm thay đổi cách thức và phương pháp học tập của HS. Biện pháp được đề xuất nhằm mục tiêu giúp hiệu trưởng các trường THCS tăng cường chỉ đạo các tổ chuyên môn thực hiện đổi mới PPDH, để nâng cao hiệu quả hoạt động dạy học. 3.2.5.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp * Nội dung biện pháp: - Tăng cường tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức của đội ngũ GV về nhu cầu cấp thiết của việc đổi mới PPDH, kiểm tra đánh giá (gắnvới yêu cầu đổi mới hiện nay). - Chủ động nghiên cứu chương trình, xây dựng hệ thống bài giảng theo định hướng DH tích hợp, DH liên môn áp dụng các PPDH tích cực, các kỹ thuật DH hiện đại vào giảng dạy (Ví dụ như PP bàn tay nặn bột, PP làm việc nhóm, kỹ thuật khăn trải bàn ) nhằm mục đích hướng tới phát triển năng lực người học. * Cách thức thực hiện biện pháp - Nâng cao nhận thức cho đội ngũ GV về nhu cầu cần thiết của đổi mớiPPDH. - Bồi dưỡng kỹ năng sử dụng các PP phát huy tính tích cực, chủ động của HS. + Tổ chức các hoạt động đa dạng, gắn việc đổi mới PPDH, KTĐG với việc hình thành, phát triển kỹ năng nghề nghiệp; các hội thi có liên quan. 3.2.5.3. Điều kiện thực hiện biện pháp 19
22. - Tạo điều kiện để GV được học tập, bồi dưỡng những PPDH theo yêu cầu đổi mới. - Cung cấp đầy đủ CSVC - TBDH phục vụ cho công tác đổi mới PPDH nói riêng và hoạt động dạy học của nhà trường nói chung. 3.3 . Mối quan hệ giữa các biện pháp Trên đây là năm biện pháp mà tác giả đề xuất góp phần nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS Thành phố bắc Ninh. Việc thực hiện tốt biện pháp này sẽ là cơ sở thuận lợi, giúp cho các biện pháp còn lại pháp huy thế mạnh quyết định thành công và ý nghĩa của các biện pháp sau cũng như hiệu quả quản lý tỏ chuyên môn trong các trường THCS. Sáu biện pháp sau được coi là biện pháp giữ vai trò quyết định trực tiếp đến hiệu quả và chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn, là những biện pháp xương sống của hệ thống quản lý, từ đội ngũ, phương pháp, kiểm tra, đánh giá góp phần phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS. 3.4 . Khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở trường THCS theo hướng phát triển năng lực giáo viên 3.4.1 . Các bước tiến hành khảo nghiệm - Về mức độ cần thiết: Kết quả đánh giá mức độ cần thiết của 5 biện pháp đề xuất là tương đối cao, thể hiện ở Tổng điểm  = 2,39 so với điểm trung bình cao nhất max = 3,0 và có 3/5 biện pháp có điểm trung bình ≥ 2,40, không có biện pháp nào có điểm trung bình ≤ 2,0. Trong đó, các biện pháp (1), (2), (5) có điểm trung bình ≥ 2,4, xếp bậc 1, 2 và 3/5, được đánh giá là rất cần thiết. Trong khi đó biện pháp và (5) được đánh giá ở mức độ cần thiết thấp nhất với = 2,35, xếp bậc 5/5. - Về tính khả thi: Tất cả các biện pháp đều có tính khả thi tương đối cao khi Tổng trung bình = 2,38 so với điểm trung bình cao nhất = 3,0 và tất cả các biện pháp đều có điểm trung bình ≥ 2,35. Trong đó các biện pháp (2), được đánh giá cao với ≥ 2,42, xếp bậc 1 và 2/5. Trong đó, biện pháp (6) được đánh giá ở mức độ khả thi thấp nhất với = 2,35, xếp bậc 5/5. Với hệ số tương quan r = 0,72, có thể nhận thấy rằng: sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất là phù hợp, đảm bảo được tính chặt chẽ chứng tỏ tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý 20
23. phù hợp nhau. Trong thực tế điều hành QLHĐ tổ chuyên môn cho thấy các biện pháp được đưa ra phù hợp với các trường THCS. Quá trình áp dụng các biện pháp ở mỗi nhà trường có sự khác nhau tùy theo điều kiện thực tế của mỗi nhà trường, nhưng kết quả công tác QLHĐ tổ chuyên môn cho thấy tính cần thiết và khả thi khi thực hiện ở các trường. Căn cứ vào kết quả khảo sát, các biện pháp nói trên đều có thể được áp dụng váo quá trình QLHĐ ở trường THCS qua đó góp phần phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS, đáp ứng yêu cầu trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. 21
24. Tiểu kết chương 3 Quản lí tốt hoạt động tổ chuyên môn theo định hướng phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS Thành phố Bắc Ninh, tiếp cận và thực hiện thành công các nhiệm vụ đổi mới giáo dục; tạo các điều kiện thuận lợi cho việc nâng cao chất lượng giáo dục, hoàn thành các nhiệm vụ và mục tiêu giáo dục đề ra. Luận văn đã đề xuất 5 biện pháp của Hiệu trưởng nhằm quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên các trường THCS Thành phố Bắc Ninh Bao gồm; (1) Xây dựng kế hoạch quản lý hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên; (2) Tổ chức công tác bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ của tổ chuyên môn các trường THCS phát triển năng lực giáo viên; (3) Tăng cường nâng cao đổi mới nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn phát triển năng lực giáo viên; (4) Tập huấn nâng cao năng lực khai thác, ứng dụng CNTT trong quản lí tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên; (5) Tổ chức chỉ đạo đổi mới phương pháp giảng dạy bộ môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên. Các biện pháp này có mối quan hệ biện chứng, bổ sung cho nhau trong quá trình thực hiện. Các biện pháp khi khảo nghiệm đã được khẳng định về tính cần thiết và tính khả thi qua khảo sát được nhận thức. 22
25. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận Từ những cơ sở lí luận, gắn với thực tiễn yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay, vấn đề cấp thiết đặt ra là cần nghiên cứu khảo nghiệm thực trạng quản lí hoạt động tổ chuyên môn phát triển năng lực giáo viên, thực hiện chương trình GDPT trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay như thế nào ? Từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên phù hợp, mang tính khả thi, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục đào tạo. Vì vậy tác giả đề xuất 5 biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực giáo viên ở các trường THCS. Các biện pháp đề xuất đã được khảo nghiệm bởi cán bộ quản lí ở 5 trường THCS Thành phố Bắc Ninh và được đánh giá có nhiều ưu điểm và tính khả thi cao. Các ý kiến của các nhà quản lý, các tổ trưởng CM đã đánh giá cao mức độ cấp thiết cũng như tính khả thi của 5 biện pháp nói trên. 2. Khuyến nghị 2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bắc Ninh Chú trọng hơn nữa tới công tác bồi dưỡng giáo viên, xây dựng đội ngũ giáo viên cốt cán ở các môn ổn định để làm nòng cốt trong các nhà trường. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với trường học để kịp thời uốn nắn những sai sót, trao đổi và rút kinh nghiệm với các phòng GD- ĐT và giáo viên các nhà trường. Tham mưu với Tỉnh đầu tư nguồn ngân sách mở các lớp tập huấn nghiệp vụ quản lí cho cán bộ giáo viên. Chỉ đạo các phòng GD-ĐT tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ giáo viên tham gia các lớp đào tạo về quản lí. 2.2. Đối với Phòng GD-ĐT Thành phố Bắc Ninh Thực hiện linh hoạt các biện pháp đã được đề xuất ở trong đề tài, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, áp dụng các mô hình, các biện pháp quản lí mới phù hợp với đặc điểm giáo dục của địa phương. Đặc biệt chú trọng công tác bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ, xây dựng đội ngũ quản lí tinh thông nghiệp vụ, đội ngũ giáo viên cốt cán ở các môn ổn định để làm nòng cốt trong các nhà trường. Tăng cường công tác kiểm tra giám sát đối với trường học để kịp thời uốn nắn và điều chỉnh các biện pháp quản lí. 2.3. Đối với các trường THCS - Hiệu trưởng nhà trường phải thực hiện phân cấp rõ ràng trong quản 23
26. lí hoạt động tổ chuyên môn, tránh tình trạng chỉ đạo chồng chéo mà không hiệu quả. - Thường xuyên tham gia các lớp bồi dưỡng về công tác quản lí giáo dục; tích cực tự học, tự nghiên cứu; áp dụng các biện pháp quản lí tiên tiến vào việc quản lí, chỉ đạo các hoạt động trong nhà trường, trong đó có hoạt động tổ chuyên môn. - Thực hiện xây dựng đội ngũ Tổ trưởng có năng lực quản lí tốt, phù hợp với điều kiện nhà trường. - Thường xuyên có kế hoạch đầu tư, mua sắm trang thiết bị để phục vụ cho hoạt động chuyên môn. 24