Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay

Nội dung text: Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN QUẢN LÍ GIÁO DỤC BÙI HỮU LUYẾN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CỦA TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH NHÂN, HUYỆN NINH GIANG, TỈNH HẢI DƯƠNG TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG HIỆN NAY Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8 14 01 14 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ HỘI - 2019
2. Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS DƯƠNG THỊ HOÀNG YẾN Phản biện 1: TS. NGÔ VIẾT SƠN Phản biện 2: PGS.TS. VŨ LỆ HOA Luận văn đã được bảo vệ tại hội đồng chấm luận văn thạc sĩ họp tại Học viện Quản lý giáo dục Vào hồi 10 giờ 30 phút, ngày 26 tháng 7 năm 2019 Có thể tìm hiểu luận văn tại: Thư viện Học viện Quản lý giáo dục
3. MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Tổ bộ môn là mắt xích quan trọng trong cơ cấu tổ chức của nhà trường. Chất lượng cũng như hiệu quả của hoạt động tổ chuyên môn phụ thuộc rất nhiều vào quá trình quản lí, chỉ đạo của hiệu trưởng. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI (Nghị quyết số 29 - NQ/TƯ) về đổi mới Giáo dục và Đào tạo xác định “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục và đào tạo theo hướng coi trọng phẩm chất, năng lực của người học”. Trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay thì chương trình giáo dục hướng tới việc dạy học tích hợp và phân hóa, mục đích cao nhất là nhằm phát triển năng lực và phẩm chất người học. Nhiệm vụ của hoạt động dạy học là làm cho các năng lực này được hình thành và phát triển ở mỗi học sinh. Nhiệm vụ trọng tâm và quan trọng của Hiệu trưởng các trường THCS nói chung và ở trường THCS Thành Nhân (trường trọng điểm của huyện Ninh Giang) nói riêng là cần lãnh đạo nhà trường thực hiện có kết quả quá trình đổi mới dạy và học theo hướng phát triển năng lực cho học sinh. Xuất phát từ những lí do trên, tác giả lựa chọn đề tài: “Quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay” để nghiên cứu một cách hệ thống, góp phần nâng cao chất lượng đổi mới giáo dục. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng, đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động dạy học ở trường THCS. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực cho học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. 4. Giải thuyết khoa học Công tác quản lý của Hiệu trưởng đối với hoạt động dạy học của tổ chuyên môn ở trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương đã đạt được kết quả nhất định, song vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập. -1-
4. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực cho học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay thì chất lượng giáo dục của trường THCS Thành Nhân sẽ được nâng cao và mục đích đổi mới giáo dục phổ thông sẽ đạt được như mong muốn. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu trên, đề tài tập trung nghiên cứu các vấn đề sau: 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lí luận về quản lí quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS, 5.2. Điều tra, khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. 5.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài 6.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu Trong khuôn khổ của một luận văn thạc sĩ, tác giả chỉ tập trung nghiên cứu các biện pháp quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. 6.2. Giới hạn về khách thể điều tra 48 cán bộ quản lý và giáo viên đang công tác tại trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương. 200 học sinh lớp 6,7.8, 9. 7. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện việc nghiên cứu, đề tài sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu sau: 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Tìm hiểu các khái niệm, thuật ngữ có liên quan đến đề tài. - Nghiên cứu các văn bản, Nghị quyết của Đảng, các văn bản quy định của Nhà nước, các chỉ thị của ngành Giáo dục về quản lý tổ chuyên môn, đổi mới phương pháp dạy học. - Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học theo hướng -2-
5. phát triển năng lực. - Hồi cứu tư liệu liên quan đến đề tài. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn. - Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi dành cho cán bộ quản lý (hiệu trưởng, hiệu phó, các tổ trưởng, nhóm trưởng chuyên môn), giáo viên, học sinh. - Phương pháp phỏng vấn với hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, các giáo viên có kinh nghiệm, giáo viên dạy giỏi, học sinh, cha mẹ học sinh. - Phương phát quan sát. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm. - Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia. 7.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học Thống kê, xử lý các số liệu thu thập được. 8. Đóng góp mới của luận văn 8.1. Về lí luận - Làm sáng tỏ hơn lí luận về quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS tại Việt Nam. 8.2. Về thực tiễn - Mô tả thực trạng hoạt động dạy học của tổ chuyên môn và quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn ở trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. - Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. 9. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được trình bày trong 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lí hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. Chương 3: Biện pháp quản lí hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. -3-
6. Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CỦA TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ 1. 1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới Nhìn chung, đào tạo theo năng lực đã được nghiên cứu từ rất sớm ở nhiều quốc gia phát triển trên thế giới như: Mỹ, Anh, Austrailia, New Zealand, Singapore Số lượng và lĩnh vực nghiên cứu của các học giả cũng rất đa dạng từ việc nghiên cứu bối cảnh của đào tạo theo năng lực, phát triển chương trình, tổ chức đào tạo đến đánh giá và chứng nhận năng lực cho người được đào tạo. Để đảm bảo công tác dạy học thành công, không chỉ đòi hỏi người giáo viên có các năng lực thiết kế dạy học, tiến hành dạy học, kiểm tra đánh giá Mà việc thu thập thông tin để lập kế hoạch, lịch trình, thời gian biểu cho hoạt động dạy học; huy động, phân phối, tổ chức các nguồn lực, quản lý giáo viên để thực hiện tốt các hoạt động dạy học; hướng dẫn, điều hành công việc giảng dạy, đảm bảo tiến trình và thời gian dạy học đạt mục tiêu dạy học đã được đề ra có vai trò không nhỏ đối với việc hoàn thành mục tiêu dạy học. Đó là vai trò của người quản lý. Tuy nhiên, “Quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực” vẫn còn là đề tài khá mới mẻ. Các nghiên cứu trên đây có những ảnh hưởng, tác động nhất định đến việc tổ chức quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực ở Việt Nam. 1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam Đã có nhiều công trình nghiên cứu về dạy học theo hướng phát triển năng lực ở trong và ngoài nước. Tuy nhiên, vấn đề quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay thì chưa có tác giả nào đi sâu nghiên cứu. Do đó, tác giả mạnh dạn nghiên cứu vấn đề quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay, với mong muốn tìm ra những giải pháp nâng cao chất lượng dạy học theo hướng phát triển năng lực ở trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương đáp ứng yêu cầu đổi mới hiện nay. -4-
7. 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài Khái niệm năng lực: Năng lực là tổ hợp những phẩm chất cần có của con người, đảm bảo cho hoạt động có kết quả giúp cho thích ứng với sự biến đổi cuộc sống. Khái niệm Hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực: Hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực là hoạt động dạy học tập trung vào phát triển năng lực thực hành, năng lực thực tiễn của người học nhằm đạt đến chuẩn đầu ra của chương trình giáo dục. Khái niệm Quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh THCS: Quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực cho học sinh THCS là sự tác động có mục đích, có kế hoạch, có tổ chức của Hiệu trưởng đến hoạt động dạy học của các tổ chuyên môn nhằm hình thành và phát triển năng lực cho học sinh theo chuẩn đầu ra của Chương trình giáo dục phổ thông, của chương trình môn học. 1.3. Hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực ở trường THCS 1.3.1. Vị trí, vai trò của tổ chuyên môn trong trường THCS Tổ chuyên môn là một bộ phận rất quan trọng của nhà trường, gồm một nhóm giáo viên dạy cùng một môn học, nhóm các môn học hoặc nhóm các hoạt động được tổ chức để cùng nhau thực hiện các nhiệm vụ theo quy định tại khoản 2 điều 16 của Điều lệ trường trung học. Căn cứ theo quy định này, mỗi trường cũng có thể quy định cụ thể hơn các nhiệm vụ của tổ chuyên môn phù hợp với điều kiện và yêu cầu thực hiện nhiệm vụ từng năm học. 1.3.2. Hoạt động dạy học của tổ chuyên môn trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. Chuyển từ nội dung dạy học tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học, từ chỗ quan tâm đến việc học sinh học được cái gì đến chỗ quan tâm học sinh vận dụng được cái gì qua việc học. Đặc trưng của hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực ở trường THCS: -Dạy học thông qua các hoạt động của học sinh; -Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học; -Tăng cường học tập cá thể phối hợp với học tập hợp tác; -Kết hợp đánh giá của giáo viên với tự đánh giá của học sinh. 1.3.3. Các thành tố của hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực ở trường THCS -5-
8. Hoạt động dạy học của tổ chuyên môn là hoạt động quan trọng nhất của tổ chuyên môn, gồm các thành tố sau: (1) Về hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực: - Thực hiện nội dung dạy học theo hướng phát triển năng lực; - Sử dụng các PPDH theo hướng phát triển năng lực; - Sử dụng các PTDH theo hướng phát triển năng lực. (2) Về hoạt động học tập của học sinh theo hướng phát triển năng lực: - Hình thành động cơ học tập; ý thức, thái độ học tập của HS; - Thực hiện các nội dung hoạt động học tập; - Kết quả học tập theo theo hướng phát triển năng lực. Để hoạt động dạy học của tổ chuyên môn có hiệu quả, Hiệu trưởng cần chỉ đạo, định hướng và quản lý tốt nội dung sinh hoạt tổ chuyên, quan tâm đến động cơ nghề nghiệp của giáo viên để có biện pháp quản lý phù hợp. 1.4. Quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS 1.4.1. Nhiệm vụ, quyền hạn của Hiệu trưởng trong quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn. Theo Điểm b Khoản 2 Điều 18 trong Thông tư 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 3 năm 2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Điều lệ trường THCS, trường THPT và trường Phổ thông có nhiều cấp học đã nêu: Hiệu trưởng phải đạt tiêu chuẩn quy định tại chuẩn hiệu trưởng trường THCS, trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học. Theo Thông tư 14/2018/TT-BGDĐT ngày 20 tháng 7 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quy định chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông nêu rõ: Chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông là hệ thống phẩm chất, năng lực mà hiệu trưởng cần đạt được để lãnh đạo và quản trị nhà trường. 1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh THCS 1.4.2.1. Chỉ đạo các tổ chuyên môn xác định mục tiêu dạy học môn học theo hướng phát triển năng lực học sinh + Chỉ đạo các tổ chuyên môn xác định các năng lực môn học nhằm thực hiện dạy học theo hướng chuẩn đầu ra về phẩm chất và năng lực theo chương trình GDPT 2018 (5 phẩm chất và 10 năng lực). + Phân công cho Tổ trưởng chuyên môn hướng dẫn, triển khai “định hướng chuẩn đầu ra về phẩm chất và năng lực” đến các GV trong tổ chuyên môn. + Chỉ đạo các tổ chuyên môn thường xuyên kiểm tra việc thực hiện theo hướng chuẩn đầu ra môn học về phẩm chất và năng lực. + Giao cho Phó hiệu trưởng và tổ chuyên môn rà soát, bổ sung, điều -6-
9. chỉnh các nhiệm vụ dạy học thường xuyên sao cho phù hợp với yêu cầu và theo định hướng chuẩn đầu ra môn học về phẩm chất và năng lực. + Chỉ đạo các tổ chuyên môn đánh giá một cách toàn diện hoạt động dạy học, tìm ra mặt mạnh, mặt yếu, có biện pháp nâng cao chất lượng dạy học theo hướng phát triển năng lực của người học. 1.4.1.2. Chỉ đạo các tổ chuyên môn quản lý nội dung, chương trình theo hướng phát triển năng lực học sinh + Chỉ đạo nghiên cứu, xây dựng và thực hiện chương trình dạy học phù hợp với yêu cầu và theo định hướng chuẩn đầu ra về phẩm chất và năng lực. + Quy định với giáo viên về việc ghi tiến độ giảng dạy thống nhất trong sổ đầu bài, đăng kí giảng dạy, giáo án. + Ủy quyền cho Tổ trưởng chuyên môn thống nhất và kiểm tra việc thực hiện chương trình trong các nhóm chuyên môn. + Ủy quyền cho Phó hiệu trưởng hoặc trưởng ban kiểm tra nền nếp, kiểm tra sổ đầu bài các lớp và ký duyệt hàng tuần. + Phân công cho Phó hiệu trưởng thường xuyên kiểm tra sổ đầu bài, đăng kí giảng dạy, giáo án và vở học sinh để kiểm tra việc thực hiện chương trình của giáo viên. + Chỉ đạo việc thực hiện nội dung chương trình hiện hành kết hợp việc vận dụng các hình thức tổ chức dạy học khác nhau, kết hợp giữa các hình thức dạy học trên lớp: dạy học theo nhóm, dạy học theo dự án, thực hành thí nghiệm , hình thức dạy học ngoài lớp: tham quan trải nghiệm, tự nghiên cứu tài liệu ở nhà theo hướng phát triển năng lực. + Tổ chức xây dựng thời khóa biểu hợp lý và coi đó như là công cụ để theo dõi, điều khiển và kiểm soát tiến độ thực hiện chương trình dạy học và thường xuyên, kịp thời điều chỉnh những lệch lạc trong quá trình thực hiện chương trình dạy học. 1.4.2.3. Chỉ đạo các tổ chuyên môn hướng dẫn và giám sát việc sử dụng các phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực + Chỉ đạo các tổ chuyên môn về định hướng đổi mới dạy học theo hướng phát triển năng lực dựa trên đổi mới phương pháp và hình thức dạy học theo hướng phát triển năng lực trên chương trình hiện hành. + Chỉ đạo các tổ chuyên môn quán triệt đến từng giáo viên việc áp dụng các phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh. + Chỉ đạo Tổ trưởng chuyên môn thường xuyên dự giờ của giáo viên, nhất là các giờ dạy mẫu, tổ chức hội giảng nhằm giúp giáo viên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm và PPDH trên cơ sở đó khuyến khích sự sáng tạo của giáo viên. + Giao cho các Tổ trưởng kiểm tra hồ sơ, giáo án của GV để từ đó đánh giá được mức độ sử dụng các PPDH theo hướng phát triển năng lực. -7-
10. + Chỉ đạo các tổ chuyên môn tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn, sinh hoạt chuyên đề về phối hợp sử dụng các PPDH theo hướng phát triển năng lực. + Giao cho Phó hiệu trưởng và các Tổ trưởng chuyên môn tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm về phương pháp tự học cho học sinh theo hướng phát triển năng lực trong đó như năng lực tự học, năng lực ứng dụng CNTT trong việc tìm kiếm tài liệu, lĩnh hội tri thức 1.4.2.4. Chỉ đạo các tổ chuyên môn bồi dưỡng giáo viên đảm bảo hiệu quả dạy học theo hướng phát triển năng lực + Chỉ đạo các tổ chuyên môn khảo sát, đánh giá thực trạng nhu cầu bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên nhằm đảm bảo hiệu quả dạy học theo hướng phát triển năng lực. + Giao các tổ chuyên môn lập kế hoạch bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên nhằm đảm bảo hiệu quả dạy học theo hướng phát triển năng lực. + Phân công cho Phó hiệu trưởng và các Tổ trưởng chuyên môn tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm, tập huấn về sử dụng các PPDH theo hướng phát triển năng lực. + Chỉ đạo Tổ trưởng chuyên môn hướng dẫn, tập huấn cách thiết kế kế hoạch dạy học theo hướng phát triển năng lực cho giáo viên trong tổ mình quản lý. 1.4.2.5. Chỉ đạo các tổ chuyên môn kiểm tra, đánh giá và xếp loại học sinh theo hướng phát triển năng lực + Chỉ đạo các tổ chuyên môn nâng cao nhận thức cho giáo viên về triết lý kiểm tra, đánh giá và xếp loại học sinh theo hướng phát triển năng lực (đặc biệt chú trọng sự thay đổi giữa kiểm tra đánh giá tiếp cận nội dung sang đánh giá tiếp cận năng lực). + Phân công Tổ trưởng chuyên môn xây dựng các tiêu chí đánh giá giờ dạy theo hướng phát triển năng lực học sinh hướng tới hai mục tiêu đánh giá: đánh giá quá trình học tập của học sinh và đánh giá kết quả học tập của học sinh. + Chỉ đạo các tổ chuyên môn quán triệt giáo viên về quy định đánh giá chất lượng học sinh theo Thông tư 58 ngay từ đầu năm học. + Chỉ đạo các tổ chuyên môn thống nhất nội dung, chương trình kiểm tra ở tất cả các môn học. + Giao cho Phó hiệu trưởng và các tổ chuyên môn thành lập ngân hàng đề thi ngay từ đầu năm học. + Phân công cho Phó hiệu trưởng và Tổ trưởng chuyên môn tổ chức kiểm tra việc chấm, trả bài, cho điểm vào sổ với tất cả các giáo viên trong nhà trường theo kế hoạch định mức. -8-
11. 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực 1.5.1. Chủ thể quản lý: Hiệu trưởng và Phó hiệu trưởng, Tổ trưởng chuyên môn. 1.5.2. Đối tượng bị quản lý Đội ngũ giáo viên: Số lượng và chất lượng, cơ cấu đội ngũ giáo viên là một trong những yếu tố quan trọng và có ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng. Học sinh: Số lượng, chất lượng học sinh đầu vào, đầu ra (tốt nghiệp THCS) và kết quả hai mặt giáo dục hằng năm của nhà trường là yếu tố quyết định uy tín và sự phát triển của nhà trường. 1.5.3. Môi trường quản lý Cơ chế chính sách: Việc đầu tư tài chính, phân bố ngân sách của Nhà nước phục vụ cho giáo dục – đào tạo có ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục, đào tạo; sự quan tâm của Nhà nước về chế độ chính sách, lương, thưởng, phụ cập, ưu đãi đối với giáo viên là yếu tố có ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ nhà giáo; Cơ sở vật chất, môi trường sư phạm: cơ sở vật chất, thiết bị dạy học thông qua nguồn xã hội hóa giáo dục và yếu tố quan trọng có ảnh hưởng đến phát triển giáo dục; môi trường tự nhiên; môi trường xã hội. Kết luận chương 1 -9-
12. Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CỦA TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH NHÂN, HUYỆN NINH GIANG, TỈNH HẢI DƯƠNG TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG HIỆN NAY 2.1. Khái quát về tình hình phát triển giáo dục và đào tạo của trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương Bảng 2.1. Đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên năm học 2018 – 2019 Thâm niên công tác Tham GV và CBQL gia các Trình độ lý lớp Trình độ luận chính Độ tuổi bồi chuyên môn trị GV CBQL dưỡn CBQ Tổn N g L và g số ữ CBQ GV L Trê Trê Trê Dướ Dướ n Dướ Th Đ C C T S n n 5 i 40 i 10 10 i 5 S H Đ C C C 40 nă tuổi năm nă năm tuổi m m CBQ 3 2 0 3 0 0 3 0 0 3 0 0 1 2 3 L GV 45 40 0 42 3 0 2 43 25 20 15 30 0 0 0 Tổng 48 42 0 45 3 0 5 43 30 18 15 30 1 2 3 (Nguồn: Phòng GD&ĐT Ninh Giang, 2019) Bảng 2.2. Số liệu thống kê phòng học, phòng chức năng năm học 2017 – 2018 Phòng học Phòng chức năng TS Số Phòng thực máy Trường nhà Phòng Phòng Phòng Phòng Phòng Phòng Phòng Tổng hành chiếu THCS cao kiên học thư thiết nghe máy tương số đa tầng cố cấp 4 viện bị Lý Hóa Sinh nhìn tính tác năng Thành 3 30 30 0 1 1 1 1 1 1 1 0 5 Nhân (Nguồn: Phòng GD&ĐT Ninh Giang, 2019) Nhìn chung, cơ sở vật chất của trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương còn khó khăn, thiếu thốn chưa đáp ứng được cho yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Đặc biệt là công cuộc đổi mới tổ chức hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực, chú trọng đến thực hành cá nhân. 2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng * Mục đích khảo sát -10-
13. Đánh giá thực trạng hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay cũng như thành công, hạn chế nhằm đề xuất biện pháp quản lý phù hợp, đáp ứng yêu cầu triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018. * Nội dung khảo sát - Thực trạng về hoạt động dạy học của giáo viên trường THCS Thành nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương theo hướng phát triển năng lực. - Thực trạng về quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. - Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. * Đối tượng khảo sát - Cán bộ quản lý (Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng): 03 phiếu. - Giáo viên của nhà trường: 45 phiếu. - Học sinh nhà trường: 200 phiếu. * Địa bàn khảo sát: Trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương. * Phương pháp và công cụ khảo sát + Điều tra bằng phiếu hỏi CBQL, GV, HS về các nội dung gắn với hoạt động dạy và học theo hướng phát triển năng lực. + Quan sát các tiết dạy theo hướng phát triển năng lực. + Phỏng vấn chuyên các chuyên gia, các nhà quản lý. + Nghiên cứu hồ sơ của Phòng Giáo dục và Đào tạo, báo cáo của nhà trường được khảo sát về vấn đề nghiên cứu. 2.3. Thực trạng hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực cho học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tinh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. Bảng 2.5. Kết quả khảo sát thực trạng về mức độ giáo viên thực hiện các nội dung dạy học theo hướng phát triển năng lực (n1 = 45 giáo viên và n2 = 200 học sinh) Mức độ thực hiện (SL/%) Các nội dung TT Thường Khá thường Chưa bao hoạt động dạy Đôi khi xuyên xuyên giờ -11-
14. GV HS GV HS GV HS GV HS SL/% SL/% SL/% SL/% SL/% SL/% SL/% SL/% 1 Chuẩn bị kĩ bài 35 111 10 78 21 giảng trước khi 0 0 0 77,8% 55,5% 22,2% 34% 10,5% lên lớp 2 Cập nhật, mở rộng với những kiến 25 87 14 70 6 43 thức trong bài 0 0 55,6% 43,5% 31,1% 35% 13,3% 21,5% giảng, phù hợp với đối tượng học sinh 3 Sử dụng PPDH phát huy tích cực 29 77 6 88 10 23 12 0 trong hoạt 64,4% 38,5% 13,3% 44% 22,3% 11,5% 6% động học tập của học sinh 4 Sử dụng nhuần nhuyễn và có 34 122 5 57 6 11 10 0 hiệu quả 75,6% 61% 11,1% 28,5% 13,3% 5,5% 5% PTDH 5 Thay đổi PPDH khi hoạt động học tập 30 75 9 91 6 34 0 0 của HS không 66,7% 37,5% 20% 45,5% 13,3% 17% tích cực 6 Trao đổi và hướng dẫn HS về phương pháp học tập, 21 45 14 60 10 45 10 0 khai thác nội 46,7% 42,5% 31,1% 30% 22,2% 22,5% 5% dung kiến thức SGK và tài liệu học tập 7 Quan tâm tìm hiểu những khó khăn HS hay gặp phải 14 71 19 67 12 62 0 0 trong quá trình 31,1% 35,5% 42,2% 33,5% 26,7% 31% học tập, đặc biệt đối với HS tiếp thu chậm -12-
15. 8 Yêu cầu đối với HS về tính tự giác hoạt 24 65 10 74 11 61 động và sáng 0 0 53,3% 32,5% 22,2% 37% 24,5% 30,5% tạo trong học tập 9 Có hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả học 18 73 10 63 17 49 15 0 tập của HS 40% 36,5% 22,2% 31,5% 37,8% 24,5% 7,5% ngay sau bài học 10 Thu thập thông tin phản hồi từ 18 91 11 63 16 46 phía học sinh 0 0 40% 45,5% 24,5% 31,5% 35,5% 23% về hoạt động dạy học 11 Đánh giá và cải tiến các 20 88 14 93 11 19 0 0 hoạt động dạy 44,4% 44% 31,1% 46,5% 24,5% 9,5% học 2.4. Thực trạng hoạt động học tập của học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hai Dương theo hướng phát triển năng lực Bảng 2.10. Kết quả khảo sát thực trạng về mức độ học sinh thực hiện các nội dung hoạt động học tập theo hướng phát triển năng lực (n1 = 45 giáo viên và n2 = 200 học sinh) Mức độ thực hiện (SL/%) Các nội Tốt Khá TB Yếu TT dung hoạt GV HS GV HS GV HS GV HS động SL/% SL/% SL/% SL/% SL/% SL/% SL/% SL/% Học bài cũ và chuẩn bị bài 26 131 10 31 5 21 4 17 1 mới trước khi 57,8% 65,5% 22,2% 15,5% 11,1% 10,5% 8,9 8,5% đến lớp Chú ý nghe 24 113 11 47 5 29 5 11 2 giảng và ghi 53,4% 56,5% 24,4% 23,5% 11,1% 14,5% 11,1% 5,5% bài đầy đủ Tham gia tích cực các hoạt động học tập 20 63 10 69 11 51 4 17 3 trên lớp theo 44,4% 31,5% 22,2% 34,5% 24,4% 25,5% 9% 8,5% yêu cầu của GV: trả lời -13-
16. câu hỏi, thảo luận, hoạt động nhóm Chủ động phát hiện và tiếp thu kiến thức mới theo hướng dẫn 14 55 16 69 10 61 5 15 4 của thầy, 31,1% 27,5% 35,6% 34,5% 22,2% 30,5% 11,1% 7,5% hoặc theo cách của cá nhân một cách hiệu quả nhất. Thắc mắc về những nội dung kiến thức chưa hiểu rõ, luôn tự tìm cách bổ sung 9 37 17 65 11 61 8 37 5 những kiến 20% 18,5% 37,8% 32,5% 24,4% 30,5% 17,8% 18,5% thức còn hổng cho mình, cố gắng hiểu hết bài học trên lớp. Ở nhà tự giác, chủ động học tập, làm các bài 15 81 9 61 10 33 11 25 6 tập và tự vận 33,3% 40,5% 20% 30,5% 22,2% 16,5% 24,4% 12,5% dụng kiến thức vào thực tiễn. 2.5. Thực trạng quản lí hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực cho học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. 2.5.1. Thực trạng chỉ đạo các tổ chuyên môn xác định mục tiêu dạy học môn học theo hướng phát triển năng lực học sinh -14-
17. 2.5.2. Thực trạng chỉ đạo các tổ chuyên môn quản lý nội dung, chương trình theo hướng phát triển năng lực học sinh -15-
18. Bảng 2.13. Thực trạng chỉ đạo các tổ chuyên môn quản lý nội dung, chương trình theo hướng phát triển năng lực học sinh (n = 48 CBQL và GV) Mức độ biểu hiện Mức độ hiệu quả TT Nội dung RTX TX KBG Thứ RT BT KT Thứ X X (3đ) (2đ) (1đ) 1 bậc (3đ) (2đ) (1đ) 2 bậc Chỉ đạo TCM thực hiện chương trình DH phải phù hợp với yêu 1 16 28 4 2.25 1 16 26 6 2.21 1 cầu và theo định hướng chuẩn đầu ra về phẩm chất và năng lực Quy định với GV về việc ghi tiến độ 2 giảng dạy 16 26 6 2.21 2 15 27 6 2.19 2 thống nhất trong sổ đầu bài, giáo án Ủy quyền cho TTCM thống nhất và kiểm tra việc thực 3 15 26 7 2.17 3 14 27 7 2.15 3 hiện chương trình trong các nhóm chuyên môn Ủy quyền cho PHT hoặc trưởng ban kiểm tra nền 4 nếp, kiểm tra 14 27 7 2.15 4 14 26 8 2.13 4 sổ đầu bài các lớp và ký duyệt hàng tuần Phân công cho PHT thường 5 16 26 6 2.21 2 15 27 6 2.19 2 xuyên kiểm tra sổ đầu bài, -16-
19. đăng kí giảng dạy, giáo án và vở học sinh để kiểm tra việc thực hiện chương trình của GV. Chỉ đạo việc vận dụng các hình thức tổ chức DH khác nhau, kết hợp giữa các hình 6 13 27 8 2.10 6 14 26 8 2.13 4 thức dạy học trên lớp, ngoài lớp, thực hành, tham quan một cách hợp lý Tổ chức xây dựng thời khóa biểu hợp lý và coi đó như là công cụ để theo dõi, điều khiển và kiểm soát tiến độ thực hiện 7 14 26 8 2.13 5 12 29 7 2.10 5 chương trình dạy học, và thường xuyên, kịp thời điều chỉnh những lệch lạc trong quá trình thực hiện chương trình dạy học 2.5.3. Thực trạng chỉ đạo các tổ chuyên môn hướng dẫn và giám sát việc sử dụng các phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực 2.5.4. Thực trạng chỉ đạo các tổ chuyên môn bồi dưỡng giáo viên đảm bảo hiệu quả dạy học theo hướng phát triển năng lực 2.5.5. Thực trạng chỉ đạo các tổ chuyên môn kiểm tra, đánh giá và xếp loại học sinh theo hướng phát triển năng lực -17-
20. 2.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. Bảng 2.17. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. (n = 48 CBQL và GV) Mức độ ảnh hưởng (Nhiều, ít, không) TT Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý Thứ AHN AHI KAH X bậc 1 Năng lực quản lý của Hiệu trưởng 34 14 0 2.71 3 Trình độ chuyên môn, năng lực 2 nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ giáo 35 13 0 2.73 2 viên 3 Trình độ, năng lực của học sinh 33 15 0 2.69 4 Cơ chế chính sách quản lý của các 4 36 12 0 2.75 1 cấp 5 Cơ sở vật chất, môi trường sư phạm 31 17 0 2.65 5 2.7. Đánh giá chung 2.7.1. Những thành tựu và nguyên nhân Nhìn chung nhà trường đã có nhiều cố gắng trong việc đổi mới dạy và học nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục theo Nghị quyết TW8 của Chính phủ. Đặc biệt, đó là mạnh dạn áp dụng chương trình dạy học theo hướng phát triển năng lực cho học sinh và bước đầu có những kết quả rất đáng ghi nhận. Để có được những thành tựu trên, xuất phát từ nhiều nguyên nhân, song tập trung vào một số nguyên nhân cơ bản sau: - Sự nỗ lực rất lớn của tập thể sư phạm và BGH nhà trường trong việc triển khai, áp dụng chương trình dạy học theo hướng phát triển năng lực. - Sự quan tâm, chỉ đạo sát sao từ phía BGH nhà trường, sự tận tâm, quan tâm của Hiệu trưởng nhà trường. Giúp cho CBGV có động lực để vượt qua những khó khăn trong quá trình triển khai dạy học theo hướng phát triển năng lực. - Sự quan tâm, chỉ đạo sát sao từ các cấp quản lý, đặc biệt là từ Phòng Giáo dục và đào tạo huyện Ninh Giang. 2.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân -18-
21. - Công tác chỉ đạo tổ chuyên môn quản lý mục tiêu dạy học theo hướng phát triển năng lực cho học sinh ở trường THCS Thành Nhân vẫn còn nhiều hạn chế nhất định. Nhất là việc chỉ đạo tổ chuyên môn rà soát, bổ sung, điều chỉnh các nhiệm vụ dạy học thường xuyên sao cho phù hợp với yêu cầu và theo định hướng chuẩn đầu ra về phẩm chất và năng lực theo chương trình THCS. - Công tác quản lý việc sử dụng các phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực cho học sinh ở trường THCS Thành Nhân hiệu quả còn chưa cao. Đặc biệt là nội dung chỉ đạo tổ chuyên môn tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm về rèn phương pháp tự học cho HS theo hướng phát triển năng lực. Do đó, chưa nâng cao được kỹ năng tự học cho học sinh. - Việc quản lý kiểm tra, đánh giá và xếp loại học sinh theo hướng phát triển năng lực ở trường THCS Thành Nhân còn chưa được thực hiện thường xuyên. Trong đó, công tác xây dựng các tiêu chí đánh giá giờ dạy theo hướng phát triển năng lực của học sinh còn kém hiệu quả. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trên: - Ngân sách của nhà trường hạn chế nên việc đầu tư cơ sở vật chất còn thiếu đồng bộ, từ đó gây ra nhiều khó khăn trong công tác tổ chức các hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực. - Chưa xây dựng được một cơ chế điều hành, điều phối sự phối hợp giữa các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường trong việc triển khai dạy học theo hướng phát triển năng lực. - Phân công nhiệm vụ giữa các lực lượng giáo dục chưa khoa học, đôi khi còn chồng chéo các nhiệm vụ, dẫn đến tình trạng có cá nhân, bộ phận làm quá nhiều nhiệm vụ, có cá nhân, bộ phận lại làm quá ít - Một bộ phận giáo viên, nhân viên còn chưa nhận thức đúng và đầy đủ về vai trò của đổi mới giáo dục nói chung và dạy học theo hướng phát triển năng lực nói riêng. Đặc biệt là tư tưởng ngại đổi mới các PPDH đã ăn sâu vào tiềm thức của CBGV, đặc biệt là CBGV lớn tuổi. Kết luận chương 2 -19-
22. Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CỦA TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH Ở TRƯỜNG THCS THÀNH NHÂN, HUYỆN NINH GIANG, TỈNH HẢI DƯƠNG TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG HIỆN NAY 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp - Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống; - Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn; - Nguyên tắc dảm bảo tính khả thi; - Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa 3.2. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. 3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về dạy học theo hướng phát triển năng lực cho học sinh Mục đích và ý nghĩa của biện pháp Nhằm giúp giáo viên hiểu được hết những lợi ích, ý nghĩa của dạy học theo hướng phát triển năng lực với bản thân mỗi giáo viên và học sinh; giúp họ nắm bắt được quy trình, kỹ thuật cơ bản trong quá trình dạy học theo hướng phát triển năng lực mà còn giúp họ thấy được vai trò, trách nhiệm của mình trong việc đảm bảo chất lượng dạy và học, đáp ứng tốt hơn yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. 3.2.2. Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy và rèn phương pháp học theo hướng phát triển năng lực học sinh Mục đích và ý nghĩa Nhằm tạo điều kiện tốt cho việc tổ chức các hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực cho giáo viên và bồi dưỡng phương pháp học tập cho học sinh, phù hợp với nội dung chương trình nhằm đạt được kết quả dạy học theo mục tiêu môn học ở cấp THCS. 3.2.3. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên đảm bảo hiệu quả dạy học theo hướng phát triển năng lực Mục đích và ý nghĩa của biện pháp Nhằm giúp cho giáo viên nắm bắt được những kỹ thuật dạy học theo hướng phát triển năng lực, để thực hiện quá trình dạy học theo hướng phát triển năng lực được diễn ra đạt hiệu quả cao nhất. Ngoài ra, việc nâng cao chất lượng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên về dạy học theo hướng phát triển năng lực còn tạo động lực giúp giáo viên có thể khẳng định bản thân. -20-
23. 3.2.4. Chỉ đạo giáo viên sử dụng linh hoạt, hiệu quả, tích hợp các loại hình thiết bị dạy học trong hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực Mục đích và ý nghĩa của biện pháp Nhằm đảm bảo cho giáo viên tận dụng tối đa điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường để đảm bảo hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực đạt hiệu quả cao nhất, giúp cho giờ học trở nên sinh động hơn, gây được hứng thú của người học tham gia vào quá trình dạy học. 3.2.5. Kiểm tra, đánh giá quá trình đổi mới dạy học theo hướng phát triển năng lực Mục đích và ý nghĩa của biện pháp Nhằm kiểm tra, đánh giá chất lượng giảng dạy của giáo viên và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh, ghi nhận thực trạng, phản ánh chính xác và khách quan và đề xuất những cách thức, quyết định cải tạo thực trạng, cải tiến hoạt động để nâng cao chất lượng dạy học. 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất Sơ đồ 3.1: Quan hệ giữa các biện pháp quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh ở trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương 3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý đề xuất Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm mức độ cấp thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản lý đề xuất (n = 48) 1 điểm ≤ ĐTB ≤ 3 điểm Mức độ Mức độ Tương quan TT Các biện pháp quản lý đề xuất cấp thiết khả thi ĐTB ĐLC ĐTB ĐLC r p 1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về 2,77 0,21 2,54 0,34 0,57 0,00 dạy học theo hướng phát triển năng lực cho học sinh -21-
24. 2. Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy và rèn phương pháp học theo 2,74 0,25 2,48 0,46 0,38 0,00 hướng phát triển năng lực học sinh 3. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên đảm bảo hiệu quả 2,67 0,23 2,39 0,41 0,42 0,00 dạy học theo hướng phát triển năng lực 4. Chỉ đạo giáo viên sử dụng linh hoạt, hiệu quả, tích hợp các loại hình thiết bị dạy học trong hoạt 2,65 0,28 2,31 0,55 0,31 0,01 động dạy học theo hướng phát triển năng lực 5. Kiểm tra, đánh giá quá trình đổi mới dạy học theo hướng phát 2,59 0,35 2,44 0,46 0,35 0,00 triển năng lực Điểm trung bình 2,68 0,26 2,43 0,44 Chia sẻ những suy nghĩ về thực trạng trên, cô giáo Nguyễn Thị H giáo viên giảng dạy bộ môn toán của nhà trường cho biết “Từ khi chương trình giáo dục phổ thông mới Bộ Giáo dục ban hành, nhà trường đã có nhiều hoạt động cụ thể thúc đẩy dạy và học theo hướng phát triển năng lực học tập của học sinh, bản thân các giáo viên chúng tôi cũng ý thức được điều đó song một bộ phận giáo viên ngại đổi mới phương pháp dạy học nên có thể ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng dạy học”. Kết luận chương 3 -22-
25. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận 1.1. Quản lý tổ hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực học sinh THCS là sự tác động của Hiệu trưởng đến hoạt động dạy học của các tổ chuyên môn nhằm hình thành và phát triển năng lực cho học sinh theo chuẩn đầu ra của Chương trình giáo dục phổ thông. 1.2. Nội dung quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh THCS bao gồm: Chỉ đạo các tổ chuyên môn xác định mục tiêu dạy học môn học theo hướng phát triển năng lực học sinh; Chỉ đạo các tổ chuyên môn quản lý nội dung, chương trình theo hướng phát triển năng lực học sinh; Chỉ đạo các tổ chuyên môn hướng dẫn và giám sát việc sử dụng các phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực; Chỉ đạo các tổ chuyên môn bồi dưỡng giáo viên đảm bảo hiệu quả dạy học theo hướng phát triển năng lực; Chỉ đạo các tổ chuyên môn kiểm tra, đánh giá và xếp loại học sinh theo hướng phát triển năng lực. Quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực chịu ảnh hưởng của các yếu tố ảnh về chủ thể quản lý, đối tượng bị quản lý và môi trường quản lý. 1.3. Kết quả khảo sát thực trạng cho thấy, bước đầu Nhà trường đã thực hiện khá thường xuyên và có kết quả về cả 05 nội dung quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực của học sinh ở trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. Tuy nhiên, việc Chỉ đạo các tổ chuyên môn xác định mục tiêu dạy học môn học theo hướng phát triển năng lực học sinh và Chỉ đạo các tổ chuyên môn kiểm tra, đánh giá và xếp loại học sinh theo hướng phát triển năng lực chưa thường xuyên và đạt kết quả tốt; Chỉ đạo các tổ chuyên môn hướng dẫn và giám sát việc sử dụng các phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực chưa đạt hiệu quả. 1.4. Thực trạng quản lý chịu tác động bởi một số yếu tố ảnh hưởng, đặc biệt là cơ chế chính sách quản lý của các cấp còn chưa hợp lý, chưa động viên được CBQL và GV; cũng như trình độ chuyên môn, năng lực nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ giáo viên cũng như năng lực quản lý, lãnh đạo của Hiệu trưởng còn nhiều hạn chế. 1.5. Luận văn đã đề xuất được 05 biện pháp quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực cho học sinh trường THCS -23-
26. Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay, đó là: Biện pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về dạy học theo hướng phát triển năng lực cho học sinh; Biện pháp 2: Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy và rèn phương pháp học theo hướng phát triển năng lực học sinh; Biện pháp 3: Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên đảm bảo hiệu quả dạy học theo hướng phát triển năng lực; Biện pháp 4: Chỉ đạo giáo viên sử dụng linh hoạt, hiệu quả, tích hợp các loại hình thiết bị dạy học trong hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực; Biện pháp 5: Kiểm tra, đánh giá quá trình đổi mới dạy học theo hướng phát triển năng lực. Các biện pháp được đánh giá là cấp thiết và khả thi qua khảo sát nhận thức. 2. Khuyến nghị 2.1. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Ninh Giang Tích cực tham mưu và xây dựng chương trình hành động một cách cụ thể, thiết thực về dạy học theo hướng phát triển năng lực sao cho phù hợp với tình hình thực tế ở địa phương. Định kỳ sơ kết, rút kinh nghiệm, đồng thời có sự điều chỉnh các giải pháp tăng cường hiệu quả của dạy học theo hướng phát triển năng lực một cách hợp lý theo từng giai đoạn, thời kỳ phát triển kinh tế xã hội của Huyện, Tỉnh. Có kế hoạch thường xuyên bồi dưỡng, nâng cao năng lực quản lý, chỉ đạo Tổ chuyên môn triển khai dạy học theo hướng phát triển năng lực. 2.2. Đối với trường THCS Thành Nhân, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương Cần không ngừng nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ nhằm khai thác, quản lý một cách khoa học những điều kiện sẵn có ở nhà trường, phục vụ cho việc dạy học theo hướng phát triển năng lực. Lập kế hoạch chi tiết, cụ thể các bước triển khai các biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chỉ đạo tổ chuyên môn dạy học theo hướng phát triển năng lực. Thường xuyên kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học và học của thầy và trò ở trường mình để từ đó có những tác động, điều chỉnh một cách kịp thời. Xây dựng chiến lược phát triển nhà trường giai đoạn 2020 – 2025 và sớm quán triệt đưa vào triển khai thực hiện, cụ thể chi tiết theo kế hoạch -24-
27. nhiệm vụ năm học. Mục tiêu đáp ứng yêu cầu đổi mới sự nghiệp giáo dục, đổi mới công tác quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Tập trung huy động các nguồn lực, đầu tư thích đáng trong việc tăng cường hiệu quả quản lý hoạt động dạy học với một hệ thống biện pháp đồng bộ và khả thi nhằm nâng cao chất lượng dạy học nói chung và nâng cao chất lượng dạy học theo hướng phát triển năng lực nói riêng. Tăng cường mối quan hệ giữa nhà trường và các lực lượng xã hội. Thường xuyên tham mưu giúp các cấp Ủy Đảng, Chính quyền xây dựng phương án đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại phục vụ cho hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. -25-