Tóm tắt Luận văn Chỉ đạo hoạt động các tổ chuyên môn trường Trung học phổ thông Hoàng Văn Thụ đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông

Nội dung text: Tóm tắt Luận văn Chỉ đạo hoạt động các tổ chuyên môn trường Trung học phổ thông Hoàng Văn Thụ đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông

1. 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục trung học phổ thông có vị trí hết sức quan trọng, tạo nền móng vững chắc cho sự hình thành nhân cách và phát triển nghề nghiệp trong tương lai của mỗi học sinh. Trong mỗi trường trung học phổ thông các tổ chuyên môn là nơi để giáo viên trao đổi kinh nghiệm giảng dạy và triển khai những yêu cầu về mục tiêu, nội dung, phương pháp xây dựng kế hoạch dạy học, triển khai những nội dung về đổi mới chương trình giáo dục. Hơn thế tổ chuyên môn còn là cấp quản lý trực tiếp đội ngũ giáo viên để giúp nhà trường thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ hình thành phát triển nhân cách, trí tuệ và thể chất cho học sinh. Vì vậy, chỉ đạo có hiệu quả hoạt động các tổ chuyên môn là một trong những công tác trọng tâm và thường xuyên của Hiệu trưởng để thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà trường, nâng cao chất lượng giáo dục triển khai tốt nội dung đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Xuất phát từ thực tiễn yêu cầu đổi mới giáo dục nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế để phát triển đất nước, hội nghị trung ương 8 (Khóa XI) đã thông qua nghị quyết về việc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Nghị quyết này là một bước đột phá cho ngành giáo dục và đào tạo cần phải triển khai đồng bộ trong tất cả các nhà trường và cơ sở giáo dục. Các thầy, cô giáo cần phải có nhận thức đúng đắn và sâu sắc về quan điểm chỉ đạo, nội dung và cách thức thực hiện để triển khai thực hiện các bài dạy tốt nhất. Hoạt động của các tổ chuyên môn nhà trường nói chung và các tổ chuyên môn trường trung học phổ thông Hoàng Văn Thụ nói riêng trong những năm qua đã có những bước tiến bộ. Song trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, khi quá trình dạy học chủ yếu nhằm phát triển phẩm chất năng lực học sinh thì hoạt động này bộc lộ nhiều bất cập. Nội dung kế hoạch, sổ ghi biên bản, sổ theo dõi chuyên môn còn nặng nề hình thức, ghi chép còn chung chung, thảo luận về đổi mới phương pháp chưa đi vào chiều sâu, góp ý giờ dạy chưa đi vào mục tiêu yêu cầu nội dung, một số tiết tiết dạy xếp loại khá giỏi chưa thực chất. Một số tổ xây dựng kế hoạch hoạt động chuyên môn còn mang tính hình thức, chưa căn cứ vào chất lượng thực tế của tổ để xác định các chuyên đề cần sinh hoạt, những hoạt động như: Thao giảng chuyên đề dự giờ góp ý, còn mang tính đại khái, hình thức có dự giờ nhưng không góp ý, không xếp loại, sinh hoạt tổ nhóm ít thông qua các văn bản hướng dẫn chuyên môn trong sinh hoạt hàng tuần. Vai trò của tổ trưởng chưa thể hiện chất lượng chỉ đạo chuyên môn mà chủ yếu là báo cáo khi nhà trường yêu cầu. Về phía giáo viên chủ yếu vẫn dạy học theo phương pháp truyền thống, ít áp dụng công nghệ thông tin trong hoạt động dạy học, trong các tiết học chủ
2. 2 yếu vẫn là thầy giảng học sinh lắng nghe chưa phát huy được tính chủ động, sáng tạo, tự lĩnh hội tri thức của học sinh. Nguyên nhân là các tổ chuyên môn hoạt động chưa hiệu quả, chưa có sự chia sẻ, gắn kết gắn kết giữa các thành viên, Đặc biệt chưa có sự chỉ đạo kịp thời, sát sao từ Ban giám hiệu nhà trường. Vì vậy việc chỉ đạo của Hiệu trưởng về việc hoạt động tổ chuyên môn là rất cần thiết đối với việc quản lý và phát triển năng lực giáo viên. Xuất phát từ những lý do trên tác giả chọn đề tài nghiên cứu: “Chỉ đạo hoạt động các tổ chuyên môn trường trung học phổ thông Hoàng Văn Thụ đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông” làm đề tài nghiên cứu cuối khoá đào tạo Thạc sỹ Quản lý giáo dục. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát, đánh giá thực trạng chỉ đạo hoạt động các tổ chuyên môn của hiệu trưởng trường trung học phổ thông Hoàng Văn Thụ, luận văn đề xuất các biện pháp chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn để đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động tổ chuyên môn trong trường THPT. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng trường trung học phổ thông. 4. Giả thuyết nghiên cứu Hoạt động tổ chuyên môn trong các trường trung học có ý nghĩa quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng quá trình dạy học. Trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, khi quá trình dạy học “chuyển từ truyền thụ kiến thức sang rèn luyện phẩm chất năng lực học sinh”, thì hoạt động này bộc lộ nhiều bất cập, từ nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn, hướng dẫn các hình thức tổ chức dạy học, phương pháp, phương tiện dạy học tới các hình thức đánh giá trong quá trình dạy học Nếu nghiên cứu những yêu cầu mới của chương trình giáo dục phổ thông, những yêu cầu mới đối với quá trình dạy học, yêu cầu đổi mới các hình thức sinh hoạt tổ chuyên môn, có thể tìm được các biện pháp chỉ đạo sinh hoạt tổ chuyên môn, đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận của chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng trường trung học. - Khảo sát, đánh giá thực trạng chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng ở các tổ chuyên môn trường THPT Hoàng Văn Thụ huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định. - Đề xuất hệ thống biện pháp chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng đối với các tổ chuyên môn trong nhà trường.
3. 3 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu. 6.1. Nội dung nghiên cứu: Hoạt động tổ chuyên môn 6.2. Phạm vi nghiên cứu: Các tổ chuyên môn trong trường trung học phổ thông Hoàng Văn Thụ huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định. 6.3. Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 03 năm 2019 đến tháng 11 năm 2019. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.3. Nhóm phương pháp xử lý thông tin 8. Đóng góp của đề tài - Hệ thống hóa cơ sở lí luận về chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn - Xác định được thực trạng về hoạt động tổ chuyên môn tại các tổ chuyên môn trường trung học phổ thông Hoàng Văn Thụ và thực trạng thực hiện đổi mới chương trình giáo dục trong nhà trường. Từ những kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ là tài liệu tham khảo có giá trị góp phần nâng cao chất lượng trong chỉ đạo hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn. 9. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, tài liệu tham khảo và các phụ lục luận văn được trình bày trong ba chương Chương 1: Cơ sở lý luận về chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng trường trung học phổ thông Chương 2: Thực trạng sinh hoạt tổ chuyên môn của hiệu trưởng trường trung học phổ thông Hoàng Văn Thụ-Nam Định Chương 3: Biện pháp chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng trong trường THPT Hoàng Văn Thụ tỉnh Nam Định.
4. 4 Chương 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ VẤN ĐỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu về chỉ đạo sinh hoạt tổ chuyên môn 1.1.1. Các công trình nghiên cứu về hoạt động tổ chuyên môn. 1.1.2. Các công trình nghiên cứu về quản lý, chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn 1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. Quản lý, các chức năng quản lý. 1.2.1.1. Khái niệm về quản lý Quản lý là quá trình tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý trong một tổ chức bằng việc thông qua công cụ và phương pháp quản lý, nhằm sử dụng có hiệu quả nhất những tiềm năng, cơ hội của tổ chức, làm cho tổ chức đó vận hành hợp quy luật để đạt được mục tiêu đề ra. 1.2.1.2. Chức năng của quản lý * Chức năng lập kế hoạch * Chức năng tổ chức * Chức năng chỉ đạo * Chức năng kiểm tra đánh giá 1.2.2. Tổ chuyên môn trong trường THPT - TCM đơn môn: Là TCM mà tất cả các GV của tổ đều dạy một môn học và tên gọi của tổ là tên môn học đó, ví dụ tổ Toán, tổ Văn - TCM đa môn (còn gọi là tổ ghép môn): GV của tổ là những người dạy các môn học khác nhau tuỳ theo số lượng GV mỗi môn, hoặc kết hợp với tính chất gần nhau của các môn học mà có số lượng môn ghép là khác nhau. Ví dụ: tổ Toán - lý; tổ Sinh - Kỹ - Thể dục; tổ Sử - Địa - Giáo dục công dân 1.2.3. Vai trò của hiệu trưởng trong chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn Tại Khoản 1 Điều 58 Luật giáo dục ghi rõ nhà trường có nhiệm vụ: “Tổ chức giảng dạy học tập và các hoạt động giáo dục khác theo mục tiêu chương trình giáo dục”. Điều đó có nghĩa là QLNT chủ yếu là quản lý hoạt động dạy học và các hoạt động giáo dục khác. Trong đề tài này chúng tôi đi sâu một khía cạnh quản lý của HT về hoạt động DH, một hoạt động chủ yếu của TCM trong nhà trường. Để làm tốt nhiệm vụ quản lý này thì người HT thực sự phải là con chim đầu đàn trong tập thể sư phạm. HT phải am hiểu việc giảng dạy, nắm vững chương trình các môn học, nắm vững đặc trưng của từng bộ môn. 1.3. Chương trình giáo dục phổ thông mới 1.3.1. Mục tiêu Chương trình giáo dục phổ thông cụ thể hóa mục tiêu giáo dục phổ thông, giúp người học làm chủ kiến thức phổ thông; biết vận dụng hiệu quả kiến thức vào đời sống và tự học suốt đời; có định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp;
5. 5 biết xây dựng và phát triển hài hòa các mối quan hệ xã hội; có cá tính, nhân cách và đời sống tâm hồn phong phú; nhờ đó có được cuộc sống có ý nghĩa và đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước và nhân loại. 1.3.2. Nội dung Chương trình giáo dục phổ thông thực hiện mục tiêu giáo dục, hình thành, phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua các nội dung giáo dục ngôn ngữ và văn học, giáo dục toán học, giáo dục khoa học xã hội, giáo dục khoa học tự nhiên, giáo dục công nghệ, giáo dục tin học, giáo dục công dân, giáo dục quốc phòng và an ninh, giáo dục nghệ thuật, giáo dục thể chất, giáo dục hướng nghiệp. Mỗi nội dung giáo dục đều được thực hiện ở tất cả các môn học và hoạt động giáo dục, trong đó có một số môn học và hoạt động giáo dục đảm nhiệm vai trò cốt lõi. 1.3.3. Các hình thức tổ chức dạy học, phương pháp dạy học Các hoạt động học tập nói trên được tổ chức trong và ngoài khuôn viên nhà trường thông qua một số hình thức chủ yếu sau: học lý thuyết; thực hiện bài tập, thí nghiệm, trò chơi, đóng vai, dự án nghiên cứu; tham gia xêmina, tham quan, cắm trại, đọc sách; sinh hoạt tập thể, hoạt động phục vụ cộng đồng. 1.3.4. Các hình thức kiểm tra đánh giá trong quá trình dạy học Mục tiêu đánh giá kết quả giáo dục là cung cấp thông tin chính xác, kịp thời, có giá trị về mức độ đáp ứng yêu cầu cần đạt của chương trình và sự tiến bộ của học sinh để hướng dẫn hoạt động học tập, điều chỉnh các hoạt động dạy học, quản lý và phát triển chương trình, bảo đảm sự tiến bộ của từng học sinh và nâng cao chất lượng giáo dục. 1.4. Những yêu cầu mới của chương trình giáo dục phổ thông mới đối với việc tổ chức lại quá trình dạy học và hoạt động của tổ chuyên môn 1.4.1. Những yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới đối với việc tổ chức lại quá trình dạy học. 1.4.2. Những yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới đối với hoạt động tổ chuyên môn 1.5. Những nội dung chỉ đạo của hiệu trưởng đối với hoạt động tổ chuyên môn 1.5.1.Chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch dạy học theo qui trình dạy học theo tiếp cận năng lực người học 1.5.2. Chỉ đạo tổ chuyên môn sinh hoạt theo hướng nghiên cứu bài học 1.5.3. Chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch kiểm tra đánh giá cho từng môn học trong suốt quá trình dạy học 1.5.4. Tổ chức tập huấn cho tổ trưởng chuyên môn và giáo viên các hình thức tổ chức dạy học, phương pháp dạy học và kiểm trá đánh giá theo tiếp cận năng lực 1.5.5. Chỉ đạo tổ chuyên môn vận đụng công nghệ TT trong quản lý quá trình dạy học và kiểm tra đánh giá
6. 6 1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng trường trung học 1.6.1. Các yếu tố bên trong nhà trường 1.6.1.1.Năng lực chuyên môn của tổ trưởng 1.6.1.2. Điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường 1.6.2. Các yếu tố bên ngoài nhà trường - Các văn bản chỉ đạo thực hiện mục tiêu, nội dung, chương trình giảng dạy các bộ môn. - Các văn bản chỉ đạo quy định về hồ sơ, giáo án, hồ sơ quản lý tổ chuyên môn. - Chỉ đạo các hoạt động chuyên đề từ cấp trường, cấp phòng; tham gia các chuyên đề cấp tỉnh. - Định hướng nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn, chỉ đạo đổi mới hình thức sinh hoạt tổ chuyên môn, nề nếp sinh hoạt tổ chuyên môn. Kết luận chương 1 1. Qua nghiên cứu tổng quan các công trình khoa học cho thấy các tác giả đều cho rằng một nội dung rất quan trọng trong công tác quản lý giáo dục ở các trường trung học phổ thông đó là quản lý chuyên môn. 2. Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn về bản chất là quản lý việc thực hiện mục tiêu, nội dung chương trình, quản lý việc thực hiện quy chế chuyên môn, quản lý sinh hoạt khoa học, đổi mới phương pháp giáo dục và dạy học, cũng như cách biện pháp hỗ trợ khác nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. 3. Người hiệu trưởng trong nhà trường THPT có vai trò to lớn trong quản lý, chỉ đạo hoạt động của các tổ chuyên môn, thông qua tổ trưởng và tập thể giáo viên để thúc đẩy các hoạt động nâng cao chất lượng giáo dục và dạy học. 4. Uy tín chuyên môn, đạo đức, tư cách, tầm nhìn, phương pháp quản lý của người hiệu trưởng có ý nghĩa to lớn đối với phong trào đổi mới công tác chuyên môn, định hướng nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường.
7. 7 Chương 2 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG SINH HOẠT CÁC TỔ CHUYÊN MÔN TRONG TRƯỜNG THPT HOÀNG VĂN THỤ 2.1. Một số đặc điểm, tình hình chung về giáo dục tại trường THPT Hoàng Văn Thụ, tỉnh Nam Định 2.1.1. Giới thiệu nhà trường Trường THPT Hoàng Văn Thụ huyện Vụ Bản thành lập năm 1964 đến nay đã đạt được nhiều thành tích góp phần xây dựng sự nghiệp giáo dục đào tạo tỉnh Nam Định ngày một phát triển vững chắc và ổn định. 2.1.2. Quy mô trường lớp, tình hình học sinh và đội ngũ trường THPT Hoàng Văn Thụ, tỉnh Nam Định - Về quy mô trường lớp Trong năm học 2019-2020, nhà trường có 1155 học sinh cụ thể ở các khôi lớp như sau: - Về đội ngũ nhà trường: tổng số 81, trong đó: Cán bộ quản lý: 04; Giáo viên: 68; Nhân viên: 09. - Về chất lượng học sinh qua các năm học Bảng 2.2: Chất lượng học sinh của nhà trường qua các năm học Tổng Xếp loại học lực Xếp loại hạnh kiểm Thi Thi Số Thi số HSG ĐH, lớp G Kh TB Y K T Kh TB Y K TN HS tỉnh CĐ 2014- 1402 30 25 565 701 108 2 1040 308 50 2 0 18 99,3% 43,5% 2015 2015- 1333 30 42 581 607 101 2 999 273 50 11 0 26 100% 45,2% 2016 2016- 1356 30 55 619 571 105 6 995 267 85 9 0 30 100% 50% 2017 (Nguồn: Sở GD&ĐT Nam Định) 2.1.3. Các tổ chuyên môn trong trường Nhà trường hiện có 07 tổ chuyên môn, thông qua việc kiểm tra toàn diện thu được kết quả như sau: Bảng 2.3: Kết quả kiểm tra toàn diện các tổ trong nhà trường Xếp loại TT Tổ Số lượng Giỏi Khá ĐYC CĐYC 1 Toán 10 3 0 0 0 2 Văn 10 2 1 0 0 3 Anh 8 1 1 0 0 4 Lý- KTCN 9 2 1 0 0 5 Sử - Địa - GDCD 9 3 0 0 0 6 Hóa-Sinh 12 1 3 0 0 7 Tin- Thể dục 10 1 2 0 0 Cộng 68 13 8 0
8. 8 2.2. Thực trạng hoạt động các tổ chuyên môn ở trường THPT Hoàng Văn Thụ, tỉnh Nam Định 2.2.1. Hoạt động xây dựng, tổ chức thực hiện kế hoạch tổ chuyên môn, kế hoạch dạy học bộ môn - Kết quả: 7/7 tổ chuyên môn đã thực hiện tốt công tác xây dựng, tổ chức thực hiện kế hoạch tổ chuyên môn, kế hoạch dạy học bộ môn. 2.2.2. Hoạt động sinh hoạt chuyên môn, thực hiện quy chế chuyên môn, sử dụng thiết bị đồ dùng dạy học Kết quả: 7/7 tổ chuyên môn thực hiện nghiêm túc nề nếp sinh hoạt chuyên môn, thực hiện tốt quy chế chuyên môn, sử dụng hiệu quả thiết bị dạy học các môn học. 2.2.3. Hoạt động bồi dưỡng, tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ Kết quả: 7/7 tổ chuyên môn thực hiện tốt việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên 2.3. Khái quát quá trình khảo sát thực trạng 2.3.1. Mục đích khảo sát Nhằm đánh giá thực trạng hoạt động các tổ chuyên môn trường trung học phổ thông Hoàng Văn Thụ đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, từ đó làm cơ sở đề xuất biện pháp quản lý. 2.3.2. Đối tượng khảo sát Bảng 2.4: Đối tượng tham gia khảo sát thực trạng TT Đối tượng Số lượng Ghi chú Hiệu trưởng, hiệu phó, tổ trưởng tổ chuyên 1 Cán bộ quản lý 10 môn trường THPT Hoàng Văn Thụ 2 Giáo viên 60 Trường THPT Hoàng Văn Thụ 2.3.3. Địa bàn khảo sát Tiến hành khảo sát đội ngũ CBQL, GV trường THPT Hoàng Văn Thụ, tỉnh Nam Định. 2.3.4. Thời gian khảo sát Thực hiện khảo sát từ tháng 06/2019 đến tháng 09 năm 2019 2.3.5. Nội dung khảo sát - Về những nội dung chỉ đạo của hiệu trưởng đối với hoạt động tổ chuyên môn - Về các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng trường THPT Hoàng Văn Thụ 2.3.6. Phương pháp khảo sát Sử dụng phương pháp điều tra xã hội học, phỏng vấn và nghiên cứu hồ sơ, thu thập thông tin 2.3.7. Xử lý số liệu khảo sát Nhận, kiểm tra phiếu khảo sát có hợp lệ hay không, phiếu hợp lệ là những phiếu trả lời đầy đủ các câu hỏi, loại bỏ các phiếu chỉ trả lời một phương án khảo sát. Sau đó, phân loại các loại phiếu theo đối tượng khảo sát, nhập vào
9. 9 bảng tính excel, thống kê số lượng trả lời từng phương án theo từng câu theo từng đối tượng khảo sát 2.3.8. Tổng kết đánh giá thực trạng 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động sinh hoạt các tổ chuyên môn trong trường THPT Hoàng Văn Thụ, tỉnh Nam Định 2.4.1. Thực trạng nhận thức tầm quan trọng hoạt động của tổ chuyên môn ở trường THPT trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông Biểu đồ 2.1 tổng hợp ý kiến đánh của đội ngũ CBQL và GV trường THPT Hoàng Văn Thụ, tỉnh Nam Định về hoạt động nhận thức tầm quan trọng hoạt động tổ chuyên môn trong trường THPT, thu được kết quả như sau: 69% số ý kiến đánh giá quan trọng; 28% đánh giá rất quan trọng; 3% đánh giá ít quan trọng và không ý kiến nào đánh giá không quan trọng. 2.4.2. Thực trạng hoạt động xây dựng kế hoạch dạy học theo qui trình dạy học theo tiếp cận năng lực người học. Bảng 2.6: Thực trạng hoạt động xây dựng kế hoạch dạy học theo qui trình dạy học theo tiếp cận năng lực người học Kết quả thực hiện Thứ TT Nội dung Trung ĐTB Tốt Khá Yếu bậc bình Giao nhiệm vụ chuyên môn cho tổ 1 0 12 56 2 2.14 2 theo năm học Chỉ đạo thời gian xây dựng kế 2 0 16 45 9 2.10 5 hoạch hoạt động của tổ Chỉ đạo nội dung xây dựng kế 3 0 12 51 7 2.07 6 hoạch hoạt động của tổ Chỉ đạo quy trình xây dựng kế 4 0 17 44 9 2.11 4 hoạch của tổ Duyệt, điều chỉnh kế hoạch hoạt 5 0 19 43 8 2.16 1 động của tổ Chỉ đạo thời gian triển khai kế 6 0 11 57 2 2.13 3 hoạch hoạt động tổ Bảng 2.6 tổng hợp ý kiến của đội ngũ CBQL, GV về hoạt động xây dựng kế hoạch dạy học theo qui trình dạy học theo tiếp cận năng lực người học ở trường THPT, qua 6 nội dung khảo sát với 4 tiêu chí đánh giá kết quả thực hiện, thu được điểm trung bình từ 2.07 đến 2.16 đạt mức độ trung bình, trong đó có nội dung Duyệt, điều chỉnh kế hoạch hoạt động của tổ thu được điểm trung bình khảo sát cao nhất 2.16 đạt mức độ trung bình. 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học của hiệu trưởng ở trường THPT Bảng 2.7 tổng hợp ý kiến của đội ngũ CBQL, GV về hoạt động hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học của hiệu trưởng ở
10. 10 trường THPT, qua 7 nội dung khảo sát với 4 tiêu chí đánh giá kết quả thực hiện, thu được điểm trung bình từ 2.06 đến 2.19 đạt mức độ trung bình, trong đó có nội dung Tổ chức cho đội ngũ giáo viên học tập nắm vững ý nghĩa, tầm quan trọng của SHCM mới theo NCBH nhằm thay đổi nhận thức của GV thu được điểm trung bình khảo sát cao nhất 2.19 đạt mức độ trung bình. 2.4.4. Thực trạng chỉ đạo hoạt động xây dựng kế hoạch kiểm tra đánh giá cho từng môn học trong suốt quá trình dạy học ở trường THPT Bảng 2.8: Thực trạng chỉ đạo hoạt động xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá cho từng môn học trong suốt quá trình dạy học ở trường THPT Kết quả thực hiện Thứ TT Nội dung Trung ĐTB Tốt Khá Yếu bậc bình - Kiểm tra chương trình, giáo án: có thể hiện các tiết kiểm tra không, 1 0 7 54 9 1.97 4 học sinh có được ôn tập trước khi kiểm tra không; - Kiểm tra sổ ghi điểm của giáo viên: Giáo viên thực hiện kiểm tra có đủ các đầu điểm theo quy chế 2 0 16 45 9 2.10 2 chuyên môn không; có tỉ lệ các bài giỏi, khá, trung bình, yếu kém không; - Kiểm tra sổ lưu đề: Đề kiểm tra có tính phân loại không, có phù hợp với mục tiêu phát triển phẩm chất năng lực và phù hợp với đối tượng 3 0 12 51 7 2.07 3 học sinh không, có đáp án chấm bài không, có nhận xét khi chấm không, có theo đúng ma trận không; - Tìm hiểu qua học sinh: giáo viên thực hiện đánh giá, xếp loại học sinh đảm bảo công bằng, khách quan không và đặc biệt là có đảm 4 bảo phản ánh chính xác kết quả học 0 12 56 2 2.14 1 tập của cá nhân học sinh không, hoạt động kiểm tra của giáo viên có tính động viên tinh thần học tập của học sinh hay không. Qua 4 nội dung khảo sát với 4 tiêu chí đánh giá kết quả thực hiện, thu được điểm trung bình từ 1.97 đến 2.14 đạt mức độ trung bình.
11. 11 2.4.5. Thực trạng tổ chức tập huấn cho tổ trưởng chuyên môn và giáo viên các hình thức tổ chức dạy học, phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo tiếp cận năng lực ở trường THPT Bảng 2.9: Thực trạng tổ chức tập huấn cho tổ trưởng chuyên môn và giáo viên các hình thức tổ chức dạy học, phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo tiếp cận năng lực ở trường THPT Kết quả thực hiện Thứ TT Nội dung Trung ĐTB Tốt Khá Yếu bậc bình - Quản lý hoạt động tổ chức, chỉ đạo hoạt động DH của TCM theo chương trình, SGK đã ban 1 hành; Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết 0 20 42 8 2.17 1 quả DH của TCM theo qui định của Bộ GD - ĐT và theo điều lệ, nội quy nhà trường. - Quản lý hoạt động tổ chức, chỉ đạo thực hiện nội dung hoạt động bồi dưỡng HS giỏi, giúp đỡ 2 HS yếu kém, hoạt động nâng cao năng lực học 0 16 45 9 2.10 3 tập các bộ môn cho HS thuộc khối lớp khác nhau. - Quản lý hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng lực cho GV và TCM: + Hoạt động tự bồi dưỡng của TCM. + Các hoạt động sinh hoạt chuyên đề. hội thảo. 3 + Các hoạt động bồi dưỡng theo định kỳ. 0 20 41 9 2.16 2 + Hoạt động cử, động viên GV đi học nâng cao trình độ và năng lực chuyên môn. + Hoạt động bồi dưỡng thường xuyên và bồi dưỡng theo định kỳ của TCM. - Quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá của TCM: + Hoạt động lập kế hoạch kiểm tra đánh giá. + Hoạt động tổ chức lực lượng kiểm tra đánh giá. 4 + Hoạt động sử dụng phương pháp, hình thức 0 12 52 6 2.09 4 kiểm tra đánh giá. + Hoạt động xây dựng nội dung kiểm tra đánh giá + Kết quả đánh giá: Tính khách quan; Tính toàn diện; Tính hệ thống; Tính hiệu quả. Bảng 2.9 tổng hợp ý kiến của đội ngũ CBQL, GV về hoạt động tổ chức tập huấn cho tổ trưởng chuyên môn và giáo viên các hình thức tổ chức dạy học, phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo tiếp cận năng lực ở trường
12. 12 THPT, qua 4 nội dung khảo sát với 4 tiêu chí đánh giá kết quả thực hiện, thu được điểm trung bình từ 2.09 đến 2.17 đạt mức độ trung bình. 2.4.6. Thực trạng chỉ đạo tổ chuyên môn vận dụng công nghệ thông tin trong quản lý quá trình dạy học và kiểm tra đánh giá ở trường THPT Bảng 2.10 tổng hợp ý kiến của đội ngũ CBQL, GV về hoạt động tổ chuyên môn vận dụng công nghệ thông tin trong quản lý quá trình dạy học và kiểm tra đánh giá ở trường THPT, qua 5 nội dung khảo sát với 4 tiêu chí đánh giá kết quả thực hiện, thu được điểm trung bình từ 2.07 đến 2.19 đạt mức độ trung bình, trong đó có nội dung Định hướng cho giáo viên luôn có ý thức sưu tầm tài liệu hướng dẫn ứng dụng CNTT hiệu quả, bộ phận chuyên môn nghiên cứu chọn lọc photo phát cho giáo viên thu được điểm trung bình khảo sát cao nhất 2.19 đạt mức độ trung bình. 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động sinh hoạt các tổ chuyên môn của hiệu trưởng trường THPT Thông qua kết quả khảo sát đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn ở trường THPT, thu được kết quả từ những nội dung ảnh hưởng mà tác giả đã liệt kê điều rất ảnh hưởng, vì vậy chủ thể quản lý cần quán triệt các nội dung trong hoạt động chỉ đạo sinh hoạt tổ chuyên môn trong trường THPT nhằm đạt được mục tiêu quản lý. 2.6. Đánh giá chung về hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn trong trường THPT 2.6.1. Kết quả đạt được Thông qua hoạt động khảo sát thực trạng nhận thức tầm quan trọng hoạt động của tổ chuyên môn ở trường THPT trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Thật vậy, nhận thức được vai trò tầm quan trọng hết sức cần thiết trong hoạt động chỉ đạo trong hoạt động quản lý. Nếu khách thể quản lý có đầy đủ nhận thức thì rất thuận lợi cho chủ thể quản lý thực hiện được các bước tiếp theo trong chu trình quản lý của mình. 2.6.2. Những hạn chế - Về hoạt động xây dựng kế hoạch dạy học theo qui trình dạy học theo tiếp cận năng lực người học, đạt mức độ trung bình thông qua kết quả khảo sát. - Về hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học của hiệu trưởng ở trường THPT, đạt mức độ trung bình thông qua kết quả khảo sát. - Về hoạt động chỉ đạo giáo viên tự học, tự bồi dưỡng chuyên môn của hiệu trưởng ở trường THPT, đạt mức độ trung bình thông qua kết quả khảo sát. - Về hoạt động xây dựng kế hoạch kiểm tra đánh giá cho từng môn học trong suốt quá trình dạy học ở trường THPT, đạt mức độ trung bình thông qua kết quả khảo sát.
13. 13 - Về hoạt động tổ chức tập huấn cho tổ trưởng chuyên môn và giáo viên các hình thức tổ chức dạy học, phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo tiếp cận năng lực ở trường THPT, đạt mức độ trung bình thông qua kết quả khảo sát. - Về hoạt động tổ chuyên môn vận dụng công nghệ thông tin trong quản lý quá trình dạy học và kiểm tra đánh giá ở trường THPT, đạt mức độ trung bình thông qua kết quả khảo sát. 2.6.3. Nguyên nhân - Về năng lực chuyên môn của tổ trưởng - Về điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường - Về các văn bản chỉ đạo thực hiện mục tiêu, nội dung, chương trình giảng dạy các bộ môn. - Về các văn bản chỉ đạo quy định về hồ sơ, giáo án, hồ sơ quản lý tổ chuyên môn. - Về chỉ đạo các hoạt động chuyên đề từ cấp trường, cấp sở; tham gia các chuyên đề cấp tỉnh. - Về định hướng nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn, chỉ đạo đổi mới hình thức sinh hoạt tổ chuyên môn, nề nếp sinh hoạt tổ chuyên môn. Kết luận chương 2 Từ cơ sở sở lý luận mà tác giả đã trình bày ở chương 1, xây dựng các nội dung khảo sát đánh giá thực trạng quản lý hoạt động trong chương 2, kết hợp việc khảo sát thực trạng ở trường từ đó làm cơ sở xây dựng các biện pháp chỉ đạo hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn ở trường THPT Hoàng Văn Thụ, tỉnh Nam Định nhằm mục đích nâng cao chất lượng dạy học trong bối cảnh đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông.
14. 14 Chương 3 BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG THPT HOÀNG VĂN THỤ TỈNH NAM ĐỊNH 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn 3.1.1. Nguyên tắt đảm bảo tính đồng bộ Nguyên tắc này xuất phát từ bản chất việc quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động của tổ chuyên môn thông qua cấp quản lý trung gian là tổ trưởng. Việc đề xuất các biện pháp cần phải xuất phát từ sự đồng bộ trong các khâu của quy trình quản lý hoạt động tổ chuyên môn. 3.1.2. Nguyên tắt đảm bảo tính kế thừa Đây là một nguyên tắc rất quan trọng khi đề xuất các biện pháp quản lý mới. Nguyên tắc này đòi hỏi nhà nghiên cứu phải kế thừa các biện pháp quản lý đã và đang thực hiện. Có thể kế thừa toàn bộ các biện pháp, có thể kế thừa những điểm hay, điểm tối ưu của mỗi biện pháp, tránh phủ định sạch trơn toàn bộ và tạo ra hệ thống mới hoàn toàn nhưng không dựa trên thực tiễn, thực trạng biện pháp đã có. Kế thừa là sự tiếp nối giữa cái quá khứ (cái đã làm)-hiện tại (đang tiến hành) và tương lai (sự vận động và phát triển của vấn đề quản lý). 3.1.3. Nguyên tắt đảm bảo tính khả thi Đảm bảo tính đồng bộ, tính thực tiễn và tính kế thừa là những điều kiện cần thiết nhưng bên cạnh đó phải đảm bảo tính khả thi nếu không, tất cả các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn đề xuất ra đều không có giá trị và ý nghĩa trong thực tế quản lý. 3.2. Các biện pháp chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng trường THPT Hoàng Văn Thụ 3.2.1. Biện pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên về tầm quan trọng và tác dụng thiết thực của hoạt động tổ chuyên môn. * Mục đích của biện pháp Nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng và tác dụng thiết thực của hoạt động tổ chuyên môn sẽ giúp cho việc quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng có nhiều thuận lợi. Khi cán bộ, giáo viên có nhận thức đúng đắn thì việc xác định mục tiêu, nội dung, phương hướng, biện pháp thực hiện các hoạt động của tổ chuyên môn sẽ đảm bảo tính hiệu quả cao. * Nội dung và cách tổ chức thực hiện + Phổ biến đến cán bộ giáo viên các văn bản pháp quy quy định về nội dung, quyền hạn và nhiệm vụ của tổ chuyên môn trong nhà trường THPT. + Triển khai nhiệm vụ cụ thể trong năm học của tổ, chú trọng các nhiệm vụ mang tính điều chỉnh, khắc phục những hạn chế của hoạt động chuyên môn năm học trước. + Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ của tổ chuyên môn theo định hướng chung của toàn ngành GD&ĐT tỉnh Nam Định; phương hướng thực hiện các
15. 15 nhiệm vụ chuyên môn của tổ phù hợp với tình hình thực tế của tổ và của nhà trường. + Tuyên truyền về tầm quan trọng và tác dụng các hoạt động của tổ chuyên môn đối với giáo viên, tổ chuyên môn, nhà trường và đối với học sinh. + Đặc biệt là tác dụng của các hoạt động của tổ chuyên môn đối với công tác dạy học - nhiệm vụ chính của nhà trường. * Điều kiện thực hiện biện pháp Hiệu trưởng nhà trường cần xây dựng khung pháp lý rõ ràng về chức năng, nhiệm vụ của tổ chuyên môn thông qua việc thể chế hoá hệ thống các văn bản của Bộ, của ngành và sở Giáo dục và Đào tạo, đồng thời phải thường xuyên tổ chức các hoạt động nhằm giúp giáo viên nhận thức đúng về vai trò của tổ chuyên môn trong trường học. 3.2.2. Biện pháp 2: Chỉ đạo đổi mới cách xây dựng kế hoạch dạy học và kiểm tra đánh giá theo hướng hình thành năng lực học sinh trong suốt năm học. * Mục đích của biện pháp Giúp cho CBQL quản lý hoạt động dạy học một cách hiệu quả, tránh được sự tùy tiện, ngẫu hứng hoặc cắt xén chương trình, nội dung dạy học, thực hiện đúng và có hiệu quả các nhiệm vụ giảng dạy. Đồng thời, ngăn ngừa các hiện tượng tiêu cực như đánh giá sai chuẩn, bệnh thành tích, bệnh hình thức trong kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS. Giúp GV đổi mới PPDH một cách hiệu quả. Giám sát hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS là một trong những nhiệm vụ, chức năng quan trọng của CBQL nhà trường trong QL hoạt động DH trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện GD. * Nội dung và cách tổ chức thực hiện Tất cả CBQL, GV tự xây dựng kế hoạch công tác, kế hoạch giảng dạy dựa trên kế hoạch của nhà trường và từng TCM. CBQL cấp trường kí duyệt kế hoạch DH và có kế hoạch QL việc thực hiện kế hoạch DH của GV ở trường. CBQL cấp trường tổ chức rút kinh nghiệm, đánh giá việc thực hiện chương trình theo đúng kế hoạch DH. * Điều kiện thực hiện biện pháp CBQL cấp trường phải có sự đồng thuận, nhất quán chỉ đạo về đổi mới việc QL xây dựng và thực hiện kế hoạch DH trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện GD. CBQL cấp trường phải tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng và thực hiện kế hoạch DH nhằm đáp ứng mục tiêu đổi mới căn bản và toàn diện GD. 3.2.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo cải tiến xây dựng và thực hiện kế hoạch đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học. * Mục đích của biện pháp Kế hoạch là cương lĩnh hành động của một tổ chức. Để đạt được mục tiêu trên dự kiến, kế hoạch được xem như một công cụ QL, kế hoạch tạo điều kiện
16. 16 cho người QL kiểm tra, đánh giá việc thực hiện các hoạt động của các cá nhân và tập thể trong tổ chức của người QL. Như vậy quản lý kế hoạch là thực hiện chức năng của các nhà quản lý. * Nội dung và cách tổ chức thực hiện - Nâng cao nhận thức về kế hoạch và xây dựng kế hoạch của tổ chuyên môn nói chung và kế hoạch SHCM theo NCBH - Nhận thức đúng về ý nghĩa của kế hoạch TCM - Đổi mới xây dựng kế hoạch hoạt động năm học của tổ chuyên môn * Điều kiện thực hiện biện pháp Hiệu trưởng nhà trường cần có biện pháp định hướng, chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch SHCM theo NCBH phù hợp với nguồn lực thực hiện và dựa trên kế hoạch của trường. Hiệu trưởng phải giúp TTCM nắm vững chỉ thị của Bộ GD&ĐT về việc thực hiện kế hoạch năm học, nắm vững công văn hướng dẫn của sở GD&ĐT về việc triển khai nhiệm vụ môn học. TTCM phải có kỹ năng xây dựng kế hoạch SHCM theo NCBH của tổ chuyên môn, phải có tầm nhìn về khả năng hoạt động của tổ. 3.2.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo giáo viên thự học, tự bồi dưỡng chuyên môn thông qua sinh hoạt tổ chuyên môn dựa trên nghiên cứu bài học * Mục đích của biện pháp Tạo cơ hội cho tất cả giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn, kĩ năng sư phạm và phát huy khả năng sáng tạo trong việc áp dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học thông qua việc dự giờ, trao đổi, thảo luận, chia sẻ khi dự giờ. Giáo viên nắm được cách thức tiến hành, phân tích nguyên nhân, kết quả. Giúp GV chủ động điều chỉnh phương pháp dạy học phù hợp với đối tượng HS - Nâng cao chất lượng dạy và học của nhà trường. * Nội dung và cách thức tổ chức thực hiện - Tổ chức cho GV học tập, bồi dưỡng về các bước thực hiện SHCM theo NCBH. - Phổ biến với giáo viên những nội dung, cách thức, cách dự giờ khích lệ ý thức tự học, phát triển năng lực nghề nghiệp cho GV qua đổi mới sinh hoạt chuyên môn dựa trên nghiên cứu bài học. * Điều kiện thực hiện - Qua họp giao ban đầu tuần, hiệu trưởng giao nội dung SHCM cụ thể cho các tổ trưởng chuyên môn. - Hiệu trưởng phải thống nhất được với tổ chuyên môn kế hoạch và nội dung cụ thể SHCM theo từng tuần, tháng. - Hiệu trưởng giao nhiệm vụ cho tổ trưởng chuyên môn chịu trách nhiệm về nội dung sinh hoạt của tổ mình để thống nhất trong toàn tổ những quy định chuyên môn.
17. 17 3.2.5. Biện pháp 5: Đổi mới cách kiểm tra, đánh giá hoạt động của tổ chuyên môn Kiểm tra là chức năng quan trọng và cơ bản nhất của quản lý, quản lý nhà trường nói chung và quản lý hoạt động tổ chuyên môn nói riêng. Quản lý mà không kiểm tra thì coi như không có quản lý. Như vậy kiểm tra các hoạt động tổ chuyên môn là biện pháp rất quan trọng trong quá trình quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng. * Mục đích biện pháp: + Đánh giá đúng thực trạng các hoạt động của tổ chuyên môn. + Biết được tinh thần, thái độ thực hiện quy chế chuyên môn, thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của giáo viên. + Nhằm phát hiện các sai sót các hoạt động của tổ chuyên môn và nguyên nhân của nó, qua đó ngăn ngừa những sai sót có thể xảy ra và điều chỉnh các hoạt động chuyên môn một cách kịp thời. + Đánh giá xem giáo viên có thực hiện đúng các quy định về hồ sơ chuyên môn hay không.Thông qua kiểm tra định kỳ hồ sơ chuyên môn để nâng cao tinh thần trách nhiệm của giáo viên. Kịp thời tìm ra những sai sót và nguyên nhân trong quá trình thực hiện hố sơ chuyên môn của giáo viên. * Nội dung và cách thức tổ chức thực hiện + Từ đầu năm học hiệu trưởng nhà trường căn cứ kế hoạch tổng thể của nhà trường để đề ra kế hoạch cụ thể về kiểm tra đánh giá các hoạt động của tổ chuyên môn. + Qua các kênh thông tin để hiệu trưởng nắm bắt quá trình thực hiện các quy chế chuyên môn của giáo viên. + Hiệu trưởng trực tiếp đi dự giờ đột xuất giáo viên trên lớp để nắm bắt tình hình giảng dạy của giáo viên, kiểm tra giáo án đột xuất xem giáo viên có soạn bài giảng hôm đó hay không. + Giao cho tổ trưởng chuyên môn trực tiếp đi dự giờ đột xuất và kiểm tra việc thực hiện chương trình của một số giáo viên theo yêu cầu của hiệu trưởng. + Kiểm tra định kỳ hồ sơ chuyên môn của giáo viên: * Điều kiện thực hiện biện pháp Hiệu trưởng phải xây dựng kế hoạch kiểm tra hoạt động của tổ chuyên môn, xác định rõ mục đích kiểm tra, nội dung kiểm tra, hình thức và phương pháp kiểm tra. Kế hoạch kiểm tra của hiệu trưởng phải được công khai hoá trước các trưởng bộ môn. 3.2.6. Biện pháp 6: Chỉ đạo tổ trưởng chuyên môn đổi mới cách kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh. *Mục đích của biện pháp: Giúp hiệu trưởng quản lý được chất lượng học tập của học sinh.Từ đó hiệu trưởng có biện pháp quản lý tốt hơn quá trình giảng dạy của giáo viên để nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường.Vì thực tế kết quả học tập của
18. 18 học sinh là thước đo để đánh giá toàn bộ quá trình hoạt động giảng dạy và học trong nhà trường. *Nội dung và cách thức tổ chức thực hiện + Hiệu trưởng chỉ đạo cho các tổ chuyên môn phải thống nhất chung được cách kiểm tra đánh giá học sinh sao cho chính xác, khoa học, công bằng, nghiêm túc. + Hình thức kiểm tra phải thể hiện được hướng đổi mới phương pháp giảng dạy, trong quá trình chấm bài phải chú ý ghi nhận xét, sửa chữa, uốn nắn sai sót cho học sinh. * Điều kiện để thực hiện biện pháp - Triển khai văn bản quy định về số lần kiểm tra trên môn học, quy định về cách đánh giá cho điểm, về hình thức tổ chức kiểm tra đánh vv 3.2.7. Biện pháp 7: Định kì kiểm tra việc thực hiện kế hoạch dạy học của giáo viên * Mục đích của biện pháp: + Nâng cao ý thức thực hiện quy chế chuyên môn của giáo viên trong nhà trường. + Ngăn chặn hiên tượng cắt xén chương trình, hoặc giảng dạy tùy tiện không theo phân phối chương trình. * Nội dung và cách thức tổ chức thực hiện: + Kiểm tra việc thực hiện chương trình qua sổ đầu bài, lịch báo giảng, phân phối chương trình giảng dạy. + Kiểm tra việc thực hiện chương trình thông qua dự giờ đột xuất giáo viên. + Kiểm tra việc thực hiện chương trình thông qua tổ trưởng chuyên môn. * Điều kiện thực hiện biện pháp Hiệu trưởng phải nắm vững mục tiêu, nội dung chương trình và kế hoạch dạy học các môn học của tổ chuyên môn. Hệ thống sổ sách quản lý chuyên môn phải được quản lý một cách khoa học và rõ ràng. 3.2.8. Biện pháp 8: Quản lý việc sử dụng thiết bị dạy học của giáo viên. * Mục đích của biện pháp: Quản lý được việc sử dụng thiết bị dạy học chính là hiệu trưởng đã quản lý được vấn đề đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên.Chống được tình trạng dạy chay chủ yếu thuyết trình trên lớp của các giáo viên mà tình trạng này còn phổ biến nhiều trong các nhà trường phổ thông. * Nội dung và cách thức tổ chức thực hiện: - Có quy định trong nhà trường vừa bắt buộc, vừa khích lệ giáo viên phải sử dụng thiết bị dạy học trong các giờ lên lớp. - Tập huấn các phương pháp dạy học cải tiến có kết quả trong đó phải sử dụng thiết bị dạy học.
19. 19 - Biểu diễn các tính năng đưa lại hiệu quả dạy học đối với các thiết bị dạy học đang có. * Điều kiện thực hiện biện pháp Nhà trường cần có nguồn tài chính làm mới và tăng cường cơ sở vật chất thiết bị dạy học. Hiệu trưởng cần khuyến khích giáo viên làm đố dùng dạy học bằng những phong trào thi đua hay quy định cụ thể mỗi giáo viên làm ít nhất 2 đồ dùng dạy học trong năm học. Tham gia cuộc thi làm đồ dùng dạy học các cấp có hiệu quả. 3.2.9. Biện pháp 9. Chỉ đạo công tác tự bồi dưỡng của giáo viên. * Mục đích của biện pháp: + Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trong nhà trường để đáp ứng yêu cầu đổi mới của giáo dục. + Nâng cao ý thức của giáo viên về việc tự bồi dưỡng để rèn luyện nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ. + Giúp cho giáo viên có nhiều sáng kiến kinh nghiệm trong giảng dạy để từ đó nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường. + Giúp cho hiệu trưởng biết rõ được năng lực của giáo viên để phân công chuyên môn cho giáo viên một cách phù hợp. * Nội dung và cách thức tổ chức thực hiện: + Nâng cao nhận thức cho giáo viên về công tác tự học tự bồi dưỡng: + Hiệu trưởng chỉ đạo các tổ chuyên môn lên kế hoạch cụ thể về vấn đề tự học, tự bồi dưỡng. Phải coi vấn đề tự bồi dưỡng chuyên môn là quyền lợi và là nghĩa vụ đối với bản thân mỗi giáo viên. + Tổ chuyên môn lên kế hoạch phân công giáo viên trong tổ giúp đỡ lẫn nhau.Giáo viên có năng lực chuyên môn vững kèm cặp giáo viên có năng lực chuyên môn yếu hơn, đối với giáo viên mới ra trường thì tổ trưởng phải phân công hướng dẫn chu đáo. + Tất cả các giáo viên trong tổ đều phải có sổ tự học tự rèn, đây cũng là một hồ sơ bắt buộc đối với giáo viên. * Điều kiện thực hiện biện pháp Hiệu trưởng cần đánh giá đúng được năng lực hoạt động của từng giáo viên để có kế hoạch bồi dưỡng. Hiệu trưởng phải thường xuyên quan tâm đến công tác quy hoạch, xây dựng phát triển đội ngũ giáo viên. Đa dạng hoá hình thức bồi dưỡng để nâng cao năng lực cho giáo viên. 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp Luận văn đã đề xuất 9 biện pháp, trong mỗi biện pháp đều được xác định rõ mục tiêu biện pháp, nội dung, cách thực hiện và điều kiện để thực hiện biện pháp. Các biện pháp trên có mối liên hệ biện chứng, gắn bó chặt chẽ, bổ sung và hỗ trợ cho nhau, tương tác lẫn nhau để tạo nên một chỉnh thể thống nhất.
20. 20 3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất 3.4.1. Các bước tiến hành khảo nghiệm. Bảng 3.1: Các mức độ và cách tính điểm Mức độ cấp thiết Mức độ khả thi Tính điểm Rất cấp thiết Rất khả thi 3 Cấp thiết Khả thi 2 Không cấp thiết Không khả thi 1 3.4.2.Kết quả khảo nghiệm Bảng 3.2: Tính cấp thiết, khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động của tổ chuyên môn Tính cấp thiết Tính khả thi TT Các biện pháp Thứ Thứ   bậc bậc Biện pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên về tầm quan trọng và 1 57 2.85 1 55 2.75 1 tác dụng thiết thực của hoạt động tổ chuyên môn. Biện pháp 2: Chỉ đạo đổi mới cách xây dựng kế hoạch dạy học và kiểm tra đánh 2 56 2.80 2 51 2.65 2 giá theo hướng hình thành năng lực học sinh trong suốt năm học. Biện pháp 3: Chỉ đạo cải tiến xây dựng và 3 thực hiện kế hoạch đổi mới sinh hoạt tổ 52 2.60 3 50 2.50 4 chuyên môn theo nghiên cứu bài học. Biện pháp 4: Chỉ đạo giáo viên thự học, tự bồi dưỡng chuyên môn thông qua sinh 4 44 2.20 7 46 2.30 5 hoạt tổ chuyên môn dựa trên nghiên cứu bài học Biện pháp 5: Đổi mới cách kiểm tra, đánh 5 47 2.35 5 45 2.25 6 giá hoạt động của tổ chuyên môn Biện pháp 6: Chỉ đạo tổ trưởng chuyên 6 môn đổi mới cách kiểm tra, đánh giá kết 50 2.50 4 52 2.60 3 quả học tập của học sinh. Biện pháp 7: Định kì kiểm tra việc thực 7 45 2.25 6 43 2.15 7 hiện kế hoach dạy học của giáo viên Biện pháp 8: Quản lý việc sử dụng thiết bị 8 43 2.15 8 42 2.10 8 dạy học của giáo viên. Biện pháp 9. Chỉ đạo công tác tự bồi 9 42 2.14 9 41 2.09 9 dưỡng của giáo viên. Tổng TB 2.43 2.38
21. 21 * Về mức độ cấp thiết: Các chuyên gia đánh giá tính cấp thiết của 9 biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng trường THPT là tương đối cao, thể hiện ở điểm bình quân = 2.43 so với điểm trung bình cao nhất = 3, có 9/9 biện pháp là có = ≥ 2 (chiếm tỷ lệ 100%) * Về tính khả thi: Cả 9 biện pháp quản lý đều có tính khả thi tương đối cao thể hiện ở điểm bình quân của các biện pháp = 2,38 so với điểm trung bình cao nhất = 3, có 9/9 biện pháp là có = > 2 (chiếm tỷ lệ 100%). 3,00 2,85 2,75 2,80 2,65 2,60 2,60 2,50 2,50 2,50 2,30 2,35 2,20 2,25 2,25 2,15 2,152,10 2,142,09 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 BP1 BP2 BP3 BP4 BP5 BP6 BP7 BP8 BP9 Tính cấp thiết Tính khả thi Biểu đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất Thông qua việc tổng hợp kết quả trưng cầu ý kiến của các chuyên gia về các biện pháp đề xuất cho thấy cả 9 biện pháp đề xuất đều cần thiết và khả thi cho việc quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường THPT Hoàng Văn Thụ tỉnh Nam Định. Kết luận chương 3 Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, cũng như việc tuân theo các nguyên tắc chung, chúng tôi đề xuất 9 biện pháp đồng bộ để quản lý tổ chuyên môn của người hiệu trưởng. Để khảo sát tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đã nêu trên chúng tôi đã xây dựng mẫu phiếu trưng cầu ý kiến CBQL và GV trường THPT Hoàng Văn Thụ. Ở mức độ cấp thiết đề ra 3 mức độ: Rất cấp thiết, cấp thiết, không cấp thiết. Kết quả xử lý cho thấy hệ số tương quan thứ bậc Spiecman: r = 0,93 cho phép khẳng định các biện pháp chỉ đạo hoạt động các tổ chuyên môn trường trung học phổ thông Hoàng Văn Thụ đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông mà chúng tôi đề xuất có tính cấp thiết và tính khả thi.
22. 22 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận 1. Kết quả nghiên cứu lý thuyết cho thấy người hiệu trưởng cần nắm vững các nguyên tắc chung, các nội dung cơ bản trong quản lý chuyên môn, cần đưa ra các biện pháp phù hợp với thực tế cuả các trường trung học phổ thông. 2. Qua khảo sát thực trạng quản lý hoạt động sinh hoạt các tổ chuyên môn trong trường THPT Hoàng Văn Thụ, tỉnh Nam Định cho thấy các hiệu trưởng đã có nhận thức đúng về vai trò của mình trong việc quản lý hoạt động tổ chuyên môn và trong thực tế công tác quản lý đã đi vào nề nếp và đạt được những thành công nhất định. 3. Quản lý hoạt động sinh hoạt các tổ chuyên môn trong trường THPT Hoàng Văn Thụ, tỉnh Nam Định có những thuận lợi đó là: + Các hiệu trưởng và tổ trưởng đều được đào tạo bài bản về nghiệp vụ quản lý giáo dục, có phẩm chất đạo đức tốt, chuyên môn vững vàng, nhiệt tình trong công việc. + Việc xây dựng kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn đã trở thành nền nếp hàng năm trước khi bước vào năm học mới. + Đội ngũ giáo viên đa số còn trẻ và yêu nghề, có ý thức học hỏi tự bồi dưỡng nâng cao chuyên môn nghiệp vụ sư phạm. + Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học trong các nhà trường tương đối đầy đủ đã phục vụ tương đối tốt cho các hoạt động chuyên môn. + Việc đổi mới phương pháp dạy học được tiến hành đồng bộ với việc đổi mới chương trình, nội dung, thiết bị dạy học. Tuy nhiên vần còn nhiều khó khăn: + Đội ngũ giáo viên còn chưa đồng đều về các môn, cá biệt một số môn còn thiếu giáo viên giỏi như: Hoá, Lý, Địa. + Chất lượng tuyển sinh vào lớp 10 còn thấp phần nào ảnh hưởng đến quá trình giảng dạy của giáo viên. + Vẫn còn một bộ phận giáo viên chưa thực hiện đúng các quy chế chuyên môn. + Có tổ chuyên môn sinh hoạt nội dung còn nghèo nàn, mang tính hình thức. 4. Các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng: Chúng tôi đề xuất 9 biện pháp chỉ đạo hoạt động các tổ chuyên môn trường trung học phổ thông Hoàng Văn Thụ đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông nhằm nâng cao chất lượng dạy học như sau: Biện pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên về tầm quan trọng và tác dụng thiết thực của hoạt động tổ chuyên môn. Biện pháp 2: Chỉ đạo đổi mới cách xây dựng kế hoạch dạy học và kiểm tra đánh giá theo hướng hình thành năng lực học sinh trong suốt năm học.
23. 23 Biện pháp 3: Chỉ đạo cải tiến xây dựng và thực hiện kế hoạch đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học. Biện pháp 4: Chỉ đạo giáo viên thự học, tự bồi dưỡng chuyên môn thông qua sinh hoạt tổ chuyên môn dựa trên nghiên cứu bài học Biện pháp 5: Đổi mới cách kiểm tra, đánh giá hoạt động của tổ chuyên môn Biện pháp 6: Chỉ đạo tổ trưởng chuyên môn đổi mới cách kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh. Biện pháp 7: Định kì kiểm tra việc thực hiện kế hoạch dạy học của giáo viên Biện pháp 8: Quản lý việc sử dụng thiết bị dạy học của giáo viên. Biện pháp 9. Chỉ đạo công tác tự bồi dưỡng của giáo viên. Các ý kiến của các nhà quản lý, các tổ trưởng chuyên môn đã đánh giá cao mức độ cấp thiết cũng như tính khả thi của 9 biện pháp nói trên. 2. Khuyến nghị 2.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo - Công tác bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý chuyên môn cho hiệu trưởng các trường THPT cần thường xuyên hơn. - Có chương trình đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên cho hàng ngũ các tổ trưởng để nâng cao trình độ nghiệp vụ quản lý tổ, đảm bảo cán bộ quản lý thực hiện đúng các khâu trong quy trình quản lý, làm việc có cơ sở khoa học, chấm dứt tình trạng quản lý theo kinh nghiệm. 2.2. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nam Định - Chú trọng công tác bồi dưỡng giáo viên, xây dựng đội ngũ giáo viên cốt cán ở các môn ổn định để làm nòng cốt trong các nhà trường. - Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với trường học để kịp thời uốn nắn những sai sót, trao đổi và rút kinh nghiệm với giáo viên trong các trường THPT. -Tham mưu với Tỉnh dành nguồn ngân sách mở các lớp tập huấn nghiệp vụ quản lý cho cán bộ giáo viên. 2.3. Đối với trường THPT Hoàng Văn Thụ - Hiệu trưởng các trường cần phân cấp rõ ràng trong quản lý hoạt động tổ chuyên môn để thấy rõ được đâu là phần việc của hiệu trưởng, tổ trưởng, giáo viên, tránh tình trạng ôm đồm công việc, chỉ đạo chồng chéo. - Xây dựng đội ngũ tổ trưởng phải ổn định, có năng lực quản lý tốt, phù hợp với điều kiện nhà trường. - Phân bố tổ chuyên môn phải hợp lý, không nên để tổ chuyên môn có quá nhiều bộ môn khác nhau gây khó khăn cho công tác chỉ đạo chuyên môn và quản lý của tổ trưởng. - Thường xuyên có kế hoạch đầu tư, mua sắm trang thiết bị để phục vụ cho hoạt động chuyên môn.
24. 24 2.4. Đối với các tổ chuyên môn trường THPT Hoàng Văn Thụ - Chủ động, tích cực trong việc xây dựng kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn. - Thường xuyên tham mưu cho ban giám hiệu nhà trường trong các hoạt động chuyên môn. 2.5. Đối với đội ngũ giáo viên trường THPT Hoàng Văn Thụ - Thường xuyên tự bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, nội dung kiến thức và phương pháp dạy học. - Tích cực cập nhật các thông tin phục vụ cho hoạt động chuyên môn, tích cực tự giác sử dụng các thiết bị dạy học. - Cần nhận thức đầy đủ, sâu sắc về nhiệm vụ bậc học THPT, yên tâm công tác, tâm huyết với nghề, nâng cao hiệu quả giảng dạy.