›

Khóa luận Nghiên cứu thành phần các hợp chất khung cholestane từ sao biển Anthenea Aspera

pdf 51 trang thiennha21 15/04/2022 4270
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Khóa luận Nghiên cứu thành phần các hợp chất khung cholestane từ sao biển Anthenea Aspera", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfkhoa_luan_nghien_cuu_thanh_phan_cac_hop_chat_khung_cholestan.pdf

Nội dung text: Khóa luận Nghiên cứu thành phần các hợp chất khung cholestane từ sao biển Anthenea Aspera

  1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2 KHOA HÓA HỌC   TRẦN TH Ị HẠNH NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN CÁC HỢP CHẤT KHUNG CHOLESTANE TỪ SAO BIỂN ANTHENEA ASPERA KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Chuyên ngành: Hóa học Hữu cơ HÀ NỘI - 2018
  2. TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2 KHOA HÓA HỌC  TRẦN THỊ HẠNH NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN CÁC HỢP CHẤT KHUNG CHOLESTANE TỪ SAO BIỂN ANTHENEA ASPERA KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Chuyên ngành: Hóa học Hữu cơ Cán bộ hướng dẫn GV: Nguyễn Anh Hưng HÀ NỘI - 2018
  3. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp LỜI CẢM ƠN Em xin trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo Viện Hóa học các Hợp chất thiên nhiên - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã tạo điều kiện cho em hoàn thành đề tài khóa luận tại Viện Hóa học các Hợp chất thiên nhiên. Với lòng biết ơn sâu sắc, em xin bày tỏ lòng biết ơn với thầy giáo Nguyễn Anh Hưng, người đã tận tình hướng dẫn em trong suốt thời gian thực hiện và hoàn thành khóa luận này. Em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô trong khoa Hóa học- trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 đã đào tạo và trang bị cho em những kiến thức cơ bản giúp em thực hiện khóa luận này. Đồng thời, em xin bày tỏ lòng cảm ơn tới gia đình, bạn bè, những người đã động viên, khuyến khích, tạo mọi điều kiện để em có thể thực hiện khóa luận thành công. Trong quá trình thực hiện khóa luận, em không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong các thầy cô và các bạn nhiệt tình đóng góp ý kiến để đề tài của em được hoàn thiện hơn nữa. Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 4 năm 2018 Sinh viên Trần Thị Hạnh
  4. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài: “Nghiên cứu thành phần các hợp chất khung cholestane từ sao biển Anthenea Aspera” là công trình nghiên cứu của riêng tôi và được sự hướng dẫn khoa học của thầy giáo Nguyễn Anh Hưng. Các nội dung nghiên cứu, kết quả trong đề tài này là trung thực và chưa công bố dưới bất kỳ hình thức nào trước đây. Những số liệu trong các bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá được chính tác giả thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi rõ trong phần tài liệu tham khảo. Ngoài ra, trong khóa luận còn sử dụng một số nhận xét, đánh giá cũng như số liệu của các tác giả khác, cơ quan tổ chức khác đều có trích dẫn và chú thích nguồn gốc. Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung khóa luận của mình. Hà Nội, tháng 4 năm 2018 Sinh viên Trần Thị Hạnh
  5. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 3 1.1. Đặc điểm sinh học và phân bố của sao biển Anthenea aspera 3 1.2. Phân loại steroid 4 1.3. Cấu hình và danh pháp của khung cholestane 7 1.4. Nghiên cứu hóa học về khung cholestane của loài sao biển 8 1.5. Các phương pháp sắc ký trong phân lập các hợp chất hữu cơ 20 1.5.1. Đặc điểm chung của các phương pháp sắc ký 21 1.5.2. Phân loại các phương pháp sắc kí 21 1.6. Phương pháp xác định cấu trúc hoá học các hợp chất 24 1.6.1. Phổ hồng ngoại (Infrared spectroscopy, IR) 24 1.6.2. Phổ khối lượng (Mass spectroscopy, MS) 24 1.6.3. Phổ cộng hưởng từ hạt nhân (Nuclear Magnetic Resonance Spectroscopy NMR) 25 CHƯƠNG 2: THỰC NGHIỆM 28 2.1. Nguyên liệu 28 2.2. Dụng cụ, hóa chất và thiết bị nghiên cứu 28 2.3. Phương pháp xử lý mẫu 29 2.3.1 Thiết bi ̣nghiên cứ u 29 2.3.2 Phân lập các hợp chất 29 2.4. Dữ liệu phổ của các chất phân lập được 30 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 32 3.1. Xác định cấu trúc hóa học của hợp chất SD5 32 3.2. Xác định cấu trúc hóa học của hợp chất SD6 36 KẾT LUẬN 40 TÀI LIỆU THAM KHẢO 41
  6. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT 13C NMR Phổ cộng hưởng từ hạt nhân carbon 13 Carbon-13 Nuclear Magnetic Resonance Spectroscopy 1H - NMR Phổ cộng hưởng từ hạt nhân proton Proton Magnetic Resonance Spectroscopy 1H −1H COSY chemical shift correlation Spectroscopy 2D-NMR Phổ cộng hưởng từ hạt nhân hai chiều Two-Dimensional NMR CC Sắc ký cột column chromatography DEPT Distortionless Enhancement by polarisation Transfer EI-MS Phổ khối lượng va chạm electron Electron Impact Mass Spectrometry FAB-MS Phổ khối lượng bắn phá nguyên tử nhanh Fast Atom 13 om bardment Mass Spectrometry HMBC Heteronuclear Multiple Quantum coherence HR-FAB-MS Phổ khối lượng bắn phá nguyên tử nhanh phân giải cao Hight Resolution Fast Atom Bombardment Mass Spectrometry IR Phổ hồng ngoại Infrared Spectroscopy Me Nhóm Metyl MS Phổ khối lượng Mass Spectroscopy NOESY Nucler Overhauser Effect Spectroscopy HSQC Heteronuclear Single-Quantum Correlation
  7. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ Bảng 1.1. Danh sách một số loài Sao biển chi Anthenea 3 Bảng 3.1: Dữ liệu phổ của hợp chất SD5 35 Bảng 3.2:Dữ liệu phổ của hợp chất SD6 39
  8. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 2.1: Ảnh minh họa mẫu sao biển Anthenea aspera. 28 Hình 2.2. Sơ đồ phân lập Anthenea aspera 30 Hình 3.1. Phổ 1H-NMR của hợp chất SD5 32 Hình 3.2. Phổ 13C-NMR và DEPT của hợp chất SD5 33 Hình 3.3. Phổ HSQC của hợp chất SD5 34 Hình 3.4 Phổ HMBC của hợp chất SD5 34 Hình 3.5 Phổ 1H-NMR của hợp chất SD6 36 Hình 3.6. Phổ 13C-NMR và DEPT của hợp chất SD6 37 Hình 3.7. Phổ HSQC của hợp chất SD6 38
  9. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp MỞ ĐẦU Việt Nam nằm trong vùng nhiệt đới bắc bán cầu với tổng diện tích tự nhiên trên đất liền là 329.241 km2 , trong đó 75% diện tích là đồi núi. Vùng biển có bờ biển dài khoảng 3260 km với hàng ngàn đảo lớn nhỏ ven bờ và hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa có vùng đặc quyền kinh tế khoảng 1 triệu km2. Sự đa dạng về địa hình, kiểu đất, khí hậu là cơ sở rất thuận lợi tạo nên nguồn thiên nhiên vô cùng phong phú và đặc sắc, đặc biệt là đa dạng sinh học với nhiều loài sinh vật biển. Theo PGS.TS Đỗ Công Thung, Viện Tài nguyên và Môi trường biển, nghiên cứu biển Việt Nam đã không ngừng gặt hái được những thành quả đáng kể. Cho đến nay, trong vùng biển Việt Nam đã phát hiện được khoảng 12.000 loài sinh vật biển, bao gồm cả động và thực vật. Các nghiên cứu đã chứng minh nguồn lợi hải sản Việt Nam phong phú đa dạng bao gồm khoảng trên 2000 loài cá, gần 6.000 loài động vật đáy, 653 loài tảo, 5 loài rùa, 12 loài rắn biển, [1]. Các sinh vật thuộc ngành Da Gai (Echinoderm) bao gồm năm lớp: Asteroidea (Sao biển), Ophiuroidea (Sao biển giòn), Crinoidea (Sao lông), Holothuroidea (Dưa chuột biển) và Echinoidea (Nhím biển) [2]. Những sinh vật biển thuộc ngành Da gai (Echinoderm) thường mang những đặc điểm sinh học vô cùng thú vị. Các sinh vật này luôn nhận được những mối quan tâm từ các nhà nghiên cứu thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau như sinh học nguồn gen, các nghiên cứu về quá trình phát triển và đặc biệt là các nghiên cứu về các hợp chất quý báu mang nhiều giá tri dược dụng. Trong đó sao biển là một lớp lớn, năm 2012, Antokhina và c.s tổng hợp từ các báo cáo trước và kết quả thu mẫu trong giai đoạn từ 2003-2011 đưa ra một danh mục gồm 79 loài sao biển được ghi nhận vùng ven bờ biển Việt Nam [3]. Riêng vịnh Nha Trang đã phát hiện được 20 loài sao biển thuộc 16 chi, 11 họ và 4 bộ [4]. Còn tại bãi Vạn Bội- Cát Bà – Hải Phòng có bãi sao biển với diện tích rộng trên 5 ha, là nơi tập trung của các loài sao biển rãnh nông và sao biển rãnh sâu (Astropecten polyacanthus, A. monacanthus) với mật độ cao (khoảng 20 con/m2) [5]. Tuy nhiên, so với sự đa Trần Thị Hạnh 1 K40A– Sư phạm Hóa học
  10. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp dạng về các loài sao biển thì việc nghiên cứu về thành phần hóa học của các loài này vẫn còn rất hạn chế. Do đó chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu thành phần các hợp chất khung cholestane từ sao biển Anthenea Aspera”. Trần Thị Hạnh 2 K40A– Sư phạm Hóa học
  11. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Chương 1: TỔNG QUAN 1.1. Đặc điểm sinh học và phân bố của sao biển Anthenea aspera Sao biển Anthenea aspera thuộc chi Anthenea, họ Oreasteridae, lớp Asteroidea, ngành Echinodermata (động vật da gai). Hiện nay, chi Anthenea có khoảng 31 loài. Chúng phân bố ở tất cả đại dương trên thế giới, đặc biệt phải kể đến các vùng biển Australia, Đông Thái Bình Dương, Bắc Mỹ và vùng biển nhiệt đới Ấn Độ - Thái Bình Dương [6]. Bảng 1.1. Danh sách một số loài Sao biển chi Anthenea STT Tên loài STT Tên loài 1 Anthenea acanthodes 16 Anthenea mertoni 2 Anthenea acuta 17 Anthenea mexicana 3 Anthenea aspera 18 Anthenea obesa 4 Anthenea australiae 19 Anthenea obtusangula 5 Anthenea conjugens 20 Anthenea pentagonula 6 Anthenea crassa 21 Anthenea polygnatha 7 Anthenea crudelis 22 Anthenea regalis 8 Anthenea diazi 23 Anthenea rudis 9 Anthenea edmondi 24 Anthenea sibogae 10 Anthenea elegans 25 Anthenea spinulosa 11 Anthenea flavescens 26 Anthene tuberculosa 12 Anthenea globigera 27 Anthenea viguieri 13 Anthenea godeffroyi 28 Anthenea nuda 14 Anthenea granulifera 29 Anthenea obtusangula 15 Anthenea grayi 30 Anthenea pentagonula 31 Anthenea spinulosa Loài sao biển Anthenea aspera chỉ thấy xuất hiện ở vùng biển Indo-Pacific bao gồm Nam Nhật Bản, Trung Quốc, Việt Nam, Indonesia, Singapour và Bắc Australia, vùng nước nông. Trần Thị Hạnh 3 K40A– Sư phạm Hóa học
  12. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Cơ thể sao biển Anthenea aspera dẹp theo chiều lưng bụng, có cấu trúc cơ thể đối xứng, thường có hình sao hoặc đối xứng 5 cánh tỏa ra từ vùng trung tâm. Đường kính của một con sao biển Anthenea aspera trường thành khoảng 15-20 cm. Mặt lưng của chúng hơi lồi lên, màu sắc của chúng thay đổi từ cam đến đỏ, bụng phẳng, có miệng. Lỗ miệng có màu sặc sỡ. Bên trong quanh miệng là vòng ống nước, từ đó phát ra năm ống nước nhánh hình nan quạt tỏa ra năm cánh, mỗi ống nước nhánh có hai dãy chân ống. Sao biển Anthenea aspera, giống như tất cả các loài sao biển khác chúng di chuyển nhịp nhàng bởi hệ thống các chân ống được điều khiển bởi thân chính, chân ống cũng là nơi trao đổi khí. Sao biển di chuyển với tốc độ rất chậm từ 5 đến 10cm trong 1 phút.Thức ăn chủ yếu của sao biển Anthenea aspera là các loài có vỏ như trai, sò, ốc, vẹm biển hoặc san hô, các loài cá nhỏ, mực, tôm và các loài thân mềm khác. Khi thiếu thức ăn chúng ăn thịt cả đồng loại. Một số loài phát triển rất nhanh là nguyên nhân gây mất cân bằng sinh thái [7]. 1.2. Phân loại steroid Steroid là các chất chuyển hóa quan trọng bao gồm các polyhydroxy steroid và sulfonylate polyhydroxy steroid. Ngoại trừ bọt biển (hải miên) thì sao biển là một nguồn cung cấp các steroid có nguồn gốc thiên nhiên hết sức dồi dào. Nhiều nhóm hợp chất quan trọng về mặt sinh học như các acid mật, các hormon giới tính và các hormon của vỏ tuyến thượng thận, các glycosid tác động lên tim, các steroid sapogenin và các steroid alkaloid thuộc vào lớp steroid. Do tác dụng sinh học của chúng các steroid không những có ý nghĩa khoa học rất lớn mà còn có tầm quan trọng công nghiệp nổi bật xét về mặt ứng dụng dược của chúng [8]. Theo Diels (1972), nếu dehydro hóa các steroid có xúc tác seleni (Se) ở 360°C thì tạo thành một hydrocarbon thơm là 3’-methyl-1,2-cyclopentenophenanthren (1) gọi là hydrocarbon Diels cho thấy sự có mặt của một khung 4 vòng. Vì vậy còn có thể xem các steroid như là các hợp chất có nguồn gốc của hydrocarbon Diels. Trần Thị Hạnh 4 K40A– Sư phạm Hóa học
  13. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp CH3 3 3' 2 4 2' 5 Se,to 1 1' Sterol 10 1 8 9 Hydrocarbon Diels 3 3' 2 4 2' 5 Se,to 6 1 1' Steroid 7 10 2 8 9 1,2-Cyclopentenophenantren Từ những thực nghiệm trên người ta thấy khung sườn cơ bản của steroid là: cyclopentanoperhydrophenanthren (3) hợp bởi bốn vòng ngưng tụ, hệ thống vòng này thường được bổ sung bởi hai nhóm methyl góc (C-18 và C-19) và một mạch nhánh ở C-17. 242 241 22 21 20 26 12 18 23 25 17 11 13 16 27 19 D 1 9 H C 15 3 2 14 10 H A 8 B 3 7 4 5 cyclopentanoperhydrophenanthren 4 6 28 29 Các loại steroid khác nhau do có các nhóm thế khác nhau trên khung steroid. Tùy thuộc các nhóm thế có trên khung 1,2-cyclopentanoperhydrophenanthren mà có các khung steroid no như: Trần Thị Hạnh 5 K40A– Sư phạm Hóa học
  14. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp 7 5 6 Androstran Steran(Gonan) Estran 10 8 9 Pregnan Cholan Cholestan Dưới đây là các hydrocarbon gốc của các steroid theo các quy tắc danh pháp của IUPAC-IUB. 3 R R2 R2 R3 H H R1 R1 H H H H H H 12 11 H Dãy 5 3 R R2 R2 R3 H H R1 R1 H H H H H H 14 H 13 Dãy 5 Khung gốc R1 R2 R3 5α/β-Gonan (C17) H H H 5α/β-Estran (C18) H CH3 H 5α/β-Androstan (C19) CH3 CH3 H 5α/β-Pregnan (C21) CH3 CH3 CH2-CH3 a 5α/β-Cholan (C24) CH3 CH3 CH(CH3)-(CH2)2-CH3 a 5α/β-Cholestane (C27) CH3 CH3 CH(CH3)-(CH2)3-CH(CH3)2 a,b 5α/β-Ergostan (C28) CH3 CH3 CH(CH3)-(CH2)2-CH(CH3)-CH(CH3)2 a,c 5α/β-Stigmastan (C29) CH3 CH3 CH(CH3)-(CH2)2-CH(C2H6)-CH(CH3)2 Cấu hình: a(20R), b(24S), c(24R). Trần Thị Hạnh 6 K40A– Sư phạm Hóa học
  15. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp 1.3. Cấu hình và danh pháp của khung cholestane Khung steroid có các vòng 6 cạnh A, B, C và vòng 5 cạnh D. Các khung steroid no có nguồn gốc thiên nhiên chia làm 2 dãy: R R CH CH3 17 3 17 H H 13 C 13 CH H C D CH3 9 H D 3 9 14 14 8 A 10 H 8 H A 10 H H B B 5 16 5 15 H H Cholestane Coprostane A/B trans A/B cis B/C trans B/C trans C/D trans C/D trans Các nhóm methyl ở vị trí số 10 và 13 luôn luôn ở trên mặt phẳng của vòng và biểu diễn bằng nét đậm. Trong dãy cholestane nguyên tử H tại carbon C5 ở phía dưới mặt phẳng, biểu diễn bằng nét đứt.Cấu hình carbon này gọi là cấu hình 5α. Nhóm methyl ở vị trí số 10 , nguyên tử H ở vị trí số 5 có cấu hình trans. Những steroid là dẫn xuất của cholestane có tên gọi hợp chất normal (dãy normal). Vòng cyclohexane trong khung cholestane có cấu dạng ‘ghế”: CH3 11 H 12 13 R CH 17 2 10 3 D 1 9 C 15 8 16 e  A B 14 4 6 H 3 5 H 7 a H 17. Cholestane A/B trans Trong cấu dạng cholestane, nhóm CH3 ở C10 và H ở C5 , H ở C8 và H ở C9, nhóm CH3 ở C13 và H ở C14 đều có hướng xial. Trần Thị Hạnh 7 K40A– Sư phạm Hóa học
  16. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp 1.4. Nghiên cứu hóa học về khung cholestane của loài sao biển Năm 1982, Riccio và cộng sự [9] đã phân lập được hợp chất isonodososide (18) (tên gọi khác là cholestane-3,5,6,8,15,24-hexol-3-O-(2-O-methyl-β-D- xylopyranoside), 24-O-β-l-arabinofuranoside) từ loài Acanthaster planci. Năm 1983, Findlay và cộng sự [10] đã phân lập được 3,6-dihydroxy cholesta- 9(11),20(22)-dien-23-one,6-O-(6-deoxy-β-D-glucopyranoside) (19) từ loài sao biển Acanthaster planci. Năm 1986, cũng từ loài sao biển Acanthaster planci nhóm nhà khoa học do Honda và cộng sự [11] đã phân lập được thornasteroside A (3,6,20- trihydroxycholest-9(11)-en-23-one-6-O-[D-fucopyranosyl-(12)-β-D- galactopyranosyl-(14)-[6-deoxy-β-D-glucopyranosyl-(1-2)]-D-xylopyranosyl-(1- 3)-6-deoxy-β-D-glucopyranoside], 3-O-sulfate (20). 21 22 24 26 18 20 23 25 12 27 11 13 17 19 16 14 15 1 9 2 10 8 O 3 5 7 OH OH O 4 6 5' O OH O Xyl OH OH HO 4' OH 1' Ara OH OH 2' 18 OCH3 21 22 24 26 23 18 25 20 12 O 27 11 17 19 13 16 1 9 2 14 10 8 15 3 5 7 HO 4 6 6" O CH3 5" O 19 OH 1" 2" OH OH Trần Thị Hạnh 8 K40A– Sư phạm Hóa học
  17. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp 21 OH 22 24 26 23 25 18 20 12 17 O 27 11 19 13 16 1 9 2 14 15 10 8 3 5 7 HO3SO 20 4 6 OX X = Qui-(1-3)-Xyl-(1-2)-Qui-(1-4)-Gal-(1-2)-Fuc- Năm 1985, Pizza và cộng sự [12] đã tiến hành các nghiên cứu về hoá học của loài sao biển Choriaster granulatus, kết quả nghiên cứu cho thấy trong thành phần hoá học của loài sao biển này có Granulatoside A (Cholestane-3,4,6,8,15,24- hexol-3-O-(2-O-Methyl-β-D-xylopyranoside),24-O-β-L- arabino furanoside); 5- Deoxyisonodososide (Cholestane-3,6,8,15,24-pentol, 9CI-3-O-(2-O-Methyl-β-D- xylopyranoside),24-O-β-L-arabinofuranoside) (21); Granulatoside B (Cholestanee-3,6,15,24-tetrol-3-O-(2-O-Methyl-β-D-xylopyranoside), 24-O-β-L- arabinofurano- side) (22). 21 22 24 26 18 20 23 25 12 17 27 19 11 13 16 14 15 1 9 2 10 8 3 5 7 OH OH 4 6 5' O O O Xyl O 4' OH OH OH 1' OH HO Ara OH 2' OH OCH3 21. Granulatoside A Trần Thị Hạnh 9 K40A– Sư phạm Hóa học
  18. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp 21 22 24 26 18 20 23 25 12 17 27 19 11 13 16 14 15 1 9 2 10 8 3 5 7 OH 4 6 5' O O O Xyl O OH 4' OH 1' OH Ara OH 2' HO OH OCH3 22. Granulatoside B Đến năm 1993, Casapullo và cộng sự [13] đã phân lập được Moniloside D (Cholesta-3,4,6,8,15,24-hexol-3-O-(2- O-Methyl-β- D- xylopyranoside )) (23); Moniloside C (Cholesta-3,4,6,15,24-pentol-3-(2-O-Methyl-β-D-xylopyranoside)) (24) từ loài sao biển này. OH 21 22 26 24 18 20 23 25 12 17 27 19 11 13 16 14 15 1 9 2 10 8 3 5 7 OH OH MeXyl 4 6 O O OH OH OH OH OCH3 23. Moniloside D OH 21 22 26 24 18 20 23 25 12 17 27 19 11 13 16 14 15 1 9 2 10 8 3 5 7 OH MeXyl 4 6 O O OH OH OH OH OCH3 24. Moniloside C Trần Thị Hạnh 10 K40A– Sư phạm Hóa học
  19. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Năm 1993, từ loài sao biển Styracaster caroli thu thập ở độ sâu 2000m ở giữa Thio và Lifou (New Caledonia), Riccardis và cộng sự đã phân lập được 3 polyhydroxysteroid là carolisterol A-C (25,26,27) [14]. Các hợp chất này được nhận biết là các polyhydroxycholanic acid trong đó nhóm chức 24-COOH được thay thế bởi một dẫn xuất amid của D-cysteinolic acid. Tiếp tục nghiên cứu trên loài sao biển này, đến năm 1994, nhóm nghiên cứu lại phân lập thêm 10 steroid trong đó có 8 hợp chất mới (28-35) [15] và năm 1996 phân lập được thêm 2 hợp chất nữa là 24-ethyl-5α-cholest-22-en-3β,5,6β,8,15α,25,26-heptol 26-sulfate (36) và 24-ethyl-5α-cholestane-3β,5,6β,15α,25,26-heptol 26-sulfate (37) [16]. OH O OSO3Na N H OH OH HO R1 X 25 R1 =OH X= β-OH 26 R1 =OH X= =O 27 R1=H X= α- OH R R R OH OH OH HO HO HO OH OH OH OH OH OH OH OH R= R= 30 28 OH OSO Na R= 3 29 R= OH 31 OH HO Trần Thị Hạnh 11 K40A– Sư phạm Hóa học
  20. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp OSO3Na OSO Na R= R= 3 34 32 OH OH OH H NaO3SO OSO3Na 33 R= OH 35 R= 22 OSO3Na OH R1 R2 OH HO OH OH 22 36. R1=OH R2=H ∆ 37. R=H R2=OH Năm 1993, từ loài sao biển Tremaster novaecaledoniea thuộc New Caledonia, Riccardis và cộng sự đã phân lập được hợp chất 3α,15α,16β,26-tetrahydroxy-5β- cholestane (38) có dạng cis-A/B đây là dạng khung thường được tìm thấy trong các loại thuộc lớp Ophiuroidea nhưng rất hiếm khi gặp trong lớp sao biển [17]. OH OH OH HO H OH 38 Trần Thị Hạnh 12 K40A– Sư phạm Hóa học
  21. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Năm 2005, nhóm nghiên cứu Trịnh T. Thu Hương và cộng sự đã bước đầu nghiên cứu về thành phần hóa học loài sao biển Anthenea pentagonula, thuộc họ Oreasteridae trong bộ Valvatida, phân lập được hai hợp chất steroid là 5-cholestane- 3α-ol (39), 5α-cholest-7-en-3β-ol (40) và một cụm phân tử cerebroside (41) [18]. 22 22 21 26 21 26 24 18 24 20 25 18 20 23 23 25 12 17 27 12 19 11 13 17 27 16 19 11 13 14 16 15 14 1 9 15 2 10 8 1 9 2 10 8 3 5 7 4 6 3 5 7 HO 4 6 HO 39 40 Năm 2006, nhóm nghiên cứu của Châu Văn Minh và c.s [19] đã phân lập được phân lập 3 hợp chất: ergost-22-ene-3,4,5,6,8,14,15,25R,26-nonol (42), 27- norcholestane-3,4,5,6,7,8,14,15,24R-nonol (43), 27-norcholestane-3,4,5,6,8,14, 15,24R-octol (44) từ chiết xuất methanolic của loài sao biển Archaster typicus. 28 28 22 26 21 22 26 25 CH2OH 21 18 24 25 20 23 18 24 OH 20 23 12 17 27 11 13 12 17 19 16 11 13 14 19 16 OH 15 14 1 9 OH 15 2 10 8 OH 1 9 OH 2 10 8 OH 3 5 OH 4 7 3 5 6 4 7 OH OH 6 R OH OH OH OH OH OH 42 43 R = OH; 44 R = H Năm 2007, nhóm nghiên cứu của TS. Nguyễn Văn Thanh và c.s [20] đã phân lập được từ loài sao biển Archaster typicus thuộc họ Archasteridea trong bộ này bảy hợp chất là Cholest-7-en-3-on (45), Cholesterol (46), Batilol (47), Ergost-22- en-3β,4β,5α,6α,8β,14α,15α,22E,24R, 25R,26-nonol (48), 27-Norcholestane- 3β,4β,5α,6α,8β,14α,15α,24R-octol (49), 27-Norcholestane-3β,4β,5α,6α,7β,8β,14α, 15α,24R-nonol (49), 1-O-(β-D-galactopyranosyl)-(2S,3S,4R)-2-[(2R)-hydroxy tetracosanoyl amino]-14-methyl-pentadecane-1,3,4-triol (50). Trần Thị Hạnh 13 K40A– Sư phạm Hóa học
  22. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp o HO 46 45 CH2OH OH OH HO OH OH OH O CH2(CH2)16CH3 HO OH OH OH 47 48 OH OH OH OH OH OH OH OH HO HO OH OH OH OH OH OH OH 50 49 Asterina pectinifera là loài sao biển được phân bố khá phổ biến ở các vùng biển Bắc Thái Bình Dương. Năm 1988, Higuchi và cộng sự đã phân lập được 8 hợp chất steroid, trong đó có một hợp chất mới là 5α-cholestane- 3β,4β,6α,7α,8β,15β,16β,26-octol (51) [21] và đã tiến hành thử hoạt tính kháng u của các hợp chất này. Đến năm 1991 nhóm nghiên cứu của Honda và cộng sự đã phân lập được hợp chất (20S,24S,25R)-3β,6α,20-trihydroxy-24-methyl-26- homo-5α-cholest-9(11)-en-23-one (52). Cấu hình của nó được xác định bằng phương pháp X-ray và phương pháp tổng hợp [22]. Trần Thị Hạnh 14 K40A– Sư phạm Hóa học
  23. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp OH OH O OH OH OH OH HO HO OH OH OH 52 51 Năm 2010, Peng và cộng sự đã phân lập được 8 polyhydroxysteroid trong đó có 1 hợp chất mới là (25S)-5α-cholestane-3β,6α,7α,8,15α,16β-hexahydroxyl-26-O- 14’Z-eicosanoate (53). Đây là hợp chất có khung 5α-cholestane- 3β,6α,7α,8,15α,16β,26-hexahydroxyl steroid đầu được phân lập đầu tiên từ sao biển Protoreaster nodos năm 1982 [23] và thêm mạch nhánh 20 carbon enoyl (-COCH2(CH2)xCH=CHCH2(CH2)yCH3 (x+y=14). Các hợp chất này được tiến hành thử nghiệm hoạt tính kháng virut chống lại virut herpes (HSV-1) (MIC từ 0.07-0.2µM) và hoạt tính gây độc tế bào trên dòng tế bào ung thư gan Hep-G2 (IC50 0.2-1.6 µM) [24]. O O OH OH OH HO OH OH 53 Các hợp chất steroid mà trong phân tử chứa 3 phân tử đường cũng đã được tìm thấy từ loài sao biển Hippasteria kurilensis, đó là các hợp chất kurilensoside A, B, C (54-56) với một đơn vị đường đính ở C-3 và chuỗi hai Trần Thị Hạnh 15 K40A– Sư phạm Hóa học
  24. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp phân tử đường đính ở C-24 của khung cholestane. Mới chỉ có 6 hợp chất steroid triglycoside được phân lập trong số khoảng hơn 200 mono-, diglycoside của polyhydroxysteroid đã được phân lập từ trước tới nay.[25] HO HO OSO3Na OH O Araf O HO O O OH OH O HO O Xyl HO OH OH OCH3 54 O OH HO O Araf HO Xyl O OH OR OH OH OH O O OH R O Xyl 1HO OCH3 OH OH 55 R=H R1=Me 56 R=Me R1=H Năm 2015, Ngoan BT và cộng sự [26] sử dụng các phương pháp sắc ký kết hợp, hai asterosaponin (57và 58) và sáu glycosylated polyhydroxysteroids (59-64) đã được phân lập từ một chất methanol chiết xuất từ sao biển Culcita novaeguineae. Trần Thị Hạnh 16 K40A– Sư phạm Hóa học
  25. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp OH OH O H H H H H NaO3SO HO H H H3C O CH3 O O O OH NaO3SO HO O HO HO H HO O HO O CH O O O CH3 3 OH O O O O HO O HO OH HO O HO CH3 HO O O OH CH3 O OH HO O HO OH CH HO 3 OH HO HO 57 58 O OH HOH2C O O S1 OMe O MeOHO HO HO O O HO OH HO O O HO O HO OMe H OH OH H OH OH H H OH O HO O HO H H OH OMe OH HO H 60 R = OH 59 R OH 61 R = H Trần Thị Hạnh 17 K40A– Sư phạm Hóa học
  26. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp O OH HOH2C O O S1 OMe O HO MeOHO HO O O OH HO HO O O HO O HO H OMe OH OH H H H OH OH OH O HO O HO OMe OH H H OH HO 62 H 63 R = OH R OH 64 R = H Năm 2017, Ahmed A.Zaki và c.s [27] đã phân lập được ba hợp chất glyceride cholestane mới: 16-O-β-D glucopyranosyl-cholest-5-en-3β, 16β-diol- 22-một-3-O-α-L-rhamnopyranosyl- (1 → 2) - O - [(β-D-glucopyranosyl (1 → 4)] - O-β-D-glucopyranosit (65), 16-O-β Dglucopyranosylcholest-5-en-3β, 16β-diol-22- một-3- O-α-L-rhamnopyranosyl- (1 → 2) O-β-D-glucopyranoside (66), và 16-O-β- D-glucopyranosylcholestane-3β, 16β-diol-6,22 dione-3-O- α-L-rhamnopyranosyl- (1 → 2) -O-β-D-glucopyranoside (67) từ loài sao biển Panicum turgidum, các hợp chất loại cholestane (65-67) không gây độc tế bào cho bất kỳ dòng tế bào nào. O O H H O O H H H H H H O OH OH OR O OR H O HO HO OH OH OH 65 R=S1 67 R=S2 OH 66 R=S2 Trần Thị Hạnh 18 K40A– Sư phạm Hóa học
  27. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Năm 2018, nhóm nghiên cứu của Natalia V. Ivanchina và c.s [28] đã phân lập được hai glycoside steroid mới: granulatosides D (68) và E (69), thuộc các nhóm bi- và monoglycosides của polyhydroxysteroids tương ứng từ chiết xuất etanol của sao biển Choriaster granulatus cùng với 13 glycosides đã biết trước đó của polyhydroxysteroids ( 70–82) và một steroid heptaol (83). 18 H OH H 17 OH 19 11 OH 14 15 OH 1 8 R OR R R OR O 3 5 R HO 6 O O HO HO O OH HO R 69,70 OCH3 OH OCH3 68,71-82 OH Ara1 -O 29 28 69 21 22 26 + 24 68 R = OSO3-Na OH 27 70 OH OH + OH 71 R = OSO3-Na 72 R = H OH OH Xylp -O + + 73 R = OSO3-Na 74 R = OSO3-Na Trần Thị Hạnh 19 K40A– Sư phạm Hóa học
  28. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp OH OH 75 R = H 76 R = H OH Xylp- O 77 R = H 78 R = H O - Ara1 OH 79 R = H 80 R = H OH OH H OH + OH 81 R = OSO3-Na OR R R OH HO R 83 OH O-Ara1 H OH OR R R O HO O HO R 82 OH OH OCH3 1.5. Các phương pháp sắc ký trong phân lập các hợp chất hữu cơ Phương pháp sắc ký do nhà bác học người Nga Mikhail Tewett phát minh vào năm 1903. Ông đã dùng cột chứa oxit nhôm tách các pigment của lá cây thành các vùng màu riêng biệt. Phương pháp sắc kí (Chromatography) là một phương pháp phổ biến và hữu hiệu nhất hiện nay, được sử dụng rộng rãi trong việc phân lập các hợp chất hữu cơ nói chung và các hợp chất thiên nhiên nói riêng. Trần Thị Hạnh 20 K40A– Sư phạm Hóa học
  29. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp 1.5.1. Đặc điểm chung của các phương pháp sắc ký Sắc ký là một nhóm các phương pháp hoá lý dùng để tách các thành phần của một hỗn hợp. Sự tách sắc ký được dựa trên sự phân chia khác nhau của các chất khác nhau vào hai pha luôn tiếp xúc và không hoà lẫn vào nhau: một pha tĩnh và một pha động. Các chất khác nhau sẽ có ái lực khác nhau với pha động và pha tĩnh. Trong quá trình pha động chuyển động dọc theo hệ sắc kí hết lớp pha tĩnh này đến lớp pha tĩnh khác, sẽ lặp đi lặp lại quá trình hấp phụ và phản hấp phụ. Kết quả là các chất có ái lực lớn với pha tĩnh sẽ chuyển động chậm hơn qua hệ thống sắc kí so với các chất tương tác yếu hơn với pha này. Nhờ đặc điểm này mà người ta có thể tách các chất qua quá trình sắc kí. Sắc ký là phương pháp để phân tách và tinh sạch các phân tử sinh học. Sắc ký là phương pháp nhanh, dễ dàng và không ảnh hưởng đến protein, đây là phương pháp được đề nghị trong nghiên cứu định lượng protein hay các phân tử. 1.5.2. Phân loại các phương pháp sắc kí 1.5.2.1. Theo bản chất vật lý các pha Trong phương pháp sắc kí, pha động là các chất ở trạng thái khí hay lỏng, còn pha tĩnh có thể là các chất ở trạng thái lỏng hoặc rắn. Dựa vào trạng thái tập hợp của pha động, người ta chia sắc kí thành hai nhóm lớn: sắc kí lỏng và sắc kí khí. 1.5.2.2. Theo kỹ thuật và phương tiện sắc ký 1.5.2.2.1. Theo phương pháp giữ pha tĩnh 1. Sắc ký trên cột (column chromatography: CC) Đây là phương pháp sắc kí đơn giản nhất, phổ biến nhất, chất hấp phụ là pha tĩnh gồm các loại silicagel (có kích thước hạt khác nhau) pha thường và pha đảo YMC, ODS, Dianion. Chất hấp phụ được nhồi vào cột (cột có thể bằng thuỷ tinh hoặc kim loại, phổ biến nhất là cột thuỷ tinh). Độ mịn của chất hấp phụ rất quan trọng, nó phản ánh số đĩa lí thuyết hay khả năng tách của chất hấp phụ. Kích thước của chất hấp phụ càng nhỏ thì số đĩa lí thuyết càng lớn, khả năng tách càng cao, và ngược lại. Tuy Trần Thị Hạnh 21 K40A– Sư phạm Hóa học
  30. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp nhiên, nếu chất hấp phụ có kích thước hạt càng nhỏ thì tốc độ chảy càng giảm, có thể gây ra hiện tượng tắc cột (dung môi không chảy được). Khi đó người ta phải sử dụng áp suất, với áp suất trung bình (MPC) hoặc áp suất cao (HPLC). Trong sắc kí cột, tỉ lệ đường kính (D) so với chiều cao cột (L) rất quan trọng, nó thể hiện khả năng tách của cột. Tỉ lệ L/D phụ thuộc vào yêu cầu tách, tức là phụ thuộc vào hỗn hợp chất cụ thể. Trong sắc kí, tỉ lệ giữa quãng đường đi của chất cần tách so với quãng đường đi của dung môi gọi là Rf , với mỗi một chất sẽ có một Rf khác nhau. Nhờ vào sự khác nhau về Rf này mà ta có thể tách từng chất ra khỏi hỗn hợp. Tỉ lệ chất so với tỉ lệ chất hấp phụ cũng rất quan trọng. Tuỳ theo yêu cầu tách mà ta có tỉ lệ khác nhau: Tách thô thì tỉ lệ này thấp (1/5 – 1/10), tách tinh thì tỉ lệ này cao hơn và tuỳ vào hệ số tách (tức phụ thuộc vào sự khác nhau Rf của các chất), mà hệ số này trong khoảng 1/20 – 1/30. Trong sắc kí cột, việc đưa chất lên cột hết sức quan trọng. Tuỳ thuộc vào lượng chất và dạng chất mà người ta có thể đưa chất lên cột bằng các phương pháp khác nhau. Nếu lượng chất nhiều và chạy thô thì phổ biến là tẩm chất vào silicagel rồi làm khô, tơi hoàn toàn, đưa lên cột. Nếu tách tinh thì đưa trực tiếp chất lên cột bằng cách hoà tan chất bằng dung môi chạy cột với lượng tối thiểu. Sắc ký cột được tiến hành với chất hấp phụ là Silicagel pha thường và pha đảo. Silicagel pha thường có cỡ hạt là 0,040-0,063 mm (240-430 mesh). Silicagel pha đảo ODS hoặc YMC (30-50 µm, Fujisilisa Chemical Ltd.). 2. Sắc ký lớp mỏng (thin layer chromatography: TLC) Sắc kí lớp mỏng (SKLM) thường được sử dụng để kiểm tra và định hướng cho sắc kí cột. SKLM được tiến hành trên bản mỏng tráng sẵn silicagel trên đế nhôm hay đế thuỷ tinh. Ngoài ra, SKLM còn dùng để điều chế thu chất trực tiếp. Bằng việc sử dụng bản SKLM điều chế (bản được tráng sẵn silicagel dày hơn), có thể đưa lượng chất nhiều hơn lên bản và sau khi chạy sắc kí, người ta có thể cạo riêng phần silicagel có chứa chất cần tách rồi giải hấp phụ bằng dung môi thích hợp để thu được từng chất riêng biệt. Có thể phát hiện chất trên bản mỏng bằng Trần Thị Hạnh 22 K40A– Sư phạm Hóa học
  31. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp đèn tử ngoại, bằng chất hiện màu đặc trưng cho từng lớp chất hoặc sử dụng dung dịch H2SO4 10%. Sắc ký lớp mỏng được thực hiện trên bản mỏng tráng sẵn DC-Alufolien 60 F254 (Merck 1,05715), RP18F254s (Merck). Phát hiện chất bằng đèn tử ngoại ở hai bước sóng 254 nm và 368 nm hoặc dùng thuốc thử là H2SO4 10% được phun đều lên bản mỏng, sấy khô rồi hơ nóng trên bếp điện từ từ cho đến khi hiện màu. 3. Sắc ký giấy (paper chromatography: PC) Sắc ký giấy (SKG) là loại sắc ký dùng giấy làm giá mang pha tĩnh. Đây là một kỹ thuật hóa học phân tích được dùng để tách và xác định các thành phần trong cùng một hỗn hợp của các chất màu, đặc biệt là sắc tố. Đây là một kỹ thuật hữu ích bởi vì nó thực hiện tương đối nhanh chóng và chỉ cần một lượng nhỏ vật liệu mẫu. Thông thường sắc ký giấy dùng để định tính sản phẩm hơn là định lượng chất. 1.5.2.2.2 Theo cách cho pha động chạy 1. Sắc ký khai triển (development chromatography): cho pha động kép các chất chạy và tách trên pha tĩnh (Sắc đồ nằm trên pha tĩnh). 2. Sắc ký rửa giải (elution chromatography): cho pha động chạy và kép các chất lần lượt ra ngoài pha tinh (ra khỏi cột, ra khỏi giây). 1.5.2.3. Theo hiện tượng sắc ký 1. Sắc ký hấp phụ (absorption chromatography):pha tĩnh là một chất rắn có khả năng hấp phụ, đó là các phương pháp sắc ký lỏng – rắn và khí – rắn. 2. Sắc ký phân bố (partition chromatography): pha tĩnh là chất lỏng không hòa lẫn được với pha động, chất lỏng này được bao trên bề mặt của một chất rắn gọi là giá hay chất mang và phải là chất trơ, không tham gia vào sắc ký. Sắc ký phân bố bao gồm sắc ký lỏng – lỏng và sắc ký khí – lỏng. 3. Sự trao đổi ion (ion – exchange chromatography): pha tĩnh là chất nhựa trao đổi ion chớp nhất cao phân tử có mang những ion có khả năng trao đổi với các ion cùng dấu của dung dịch hỗ hợp sắc ký. Trần Thị Hạnh 23 K40A– Sư phạm Hóa học
  32. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp 4. Sắc ký theo loại cỡ (size – exclusion chromatogrphy): còn gọi là sắc ký trên gel. Các phân tử cỡ lớn sẽ được loạt các phân tử nhỏ hơn sẽ được tách theo kích thước do các phân tử nhỏ di chuyển chậm hơn. 1.6. Phương pháp xác định cấu trúc hoá học các hợp chất Cấu trúc hoá học các hợp chất hữu cơ được xác định nhờ vào phương pháp phổ kết hợp. Tuỳ thuộc vào cấu trúc hoá học của từng chất mà người ta sử dụng phương pháp phổ cụ thể. Cấu trúc càng phức tạp thì yêu cầu phối hợp các phương pháp phổ càng cao. Trong một số trường hợp, để xác định chính xác cấu trúc hoá học của các hợp chất, người ta phải dựa vào các phương pháp bổ sung khác như chuyển hoá hoá học, các phương pháp sắc kí so sánh 1.6.1. Phổ hồng ngoại (Infrared spectroscopy, IR) Phổ hồng ngoại được xây dựng dựa vào sự khác nhau về dao động của các liên kết trong phân tử hợp chất dưới sự kích thích của tia hồng ngoại. Mỗi kiểu liên kết được đặc trưng bởi một vùng bước sóng khác nhau. Do đó dựa vào phổ hồng ngoại, có thể xác định được các nhóm chức đặc trưng trong hợp chất, ví dụ như dao động hoá trị của nhóm OH tự do trong các nhóm hydroxyl là 3300 - 3450 cm-1, của nhóm carbonyl C = O trong khoảng 1700 - 1750 cm1. 1.6.2. Phổ khối lượng (Mass spectroscopy, MS) Nguyên tắc của phương pháp phổ này là dựa vào sự phân mảnh ion của phân tử chất dưới sự bắn phá của chùm ion bên ngoài. Phổ MS còn cho các pic ion mảnh khác mà dựa vào đó người ta có thể xác định được cơ chế phân mảnh và dựng lại được cấu trúc hoá học của các hợp chất. Hiện nay có rất nhiều loại phổ khối lượng, như những phương pháp chủ yếu sau: - Phổ EI-MS (Electron Impact Ionization mass spectroscopy) dựa vào sự phân mảnh ion dưới tác dụng của chùm ion bắn phá năng lượng khác nhau, phổ biến là 70eV. - Phổ ESI-MS (Electron Sprayt Ionization mass spectroscopy) gọi là phổ phun mù điện tử. Phổ này được thực hiện với năng lượng bắn phá thấp hơn nhiều so với phổ EI-MS, do đó phổ thu được chủ yếu là pic ion phân tử và các pic đặc trưng cho sự phá vỡ các liên kết có mức năng lượng thấp, dễ bị phá vỡ. Trần Thị Hạnh 24 K40A– Sư phạm Hóa học
  33. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp - Phổ FAB (Fast Atom Bombing mass spectroscopy) là phổ bắn phá nguyên tử nhanh với sự bắn phá nguyên tử nhanh ở năng lượng thấp, do đó phổ thu được cũng dễ thu được pic ion phân tử. - Phổ khối lượng phân giải cao (High Resolution mass spectroscopy), cho phép xác định pic ion phân tử hoặc ion mảnh với độ chính xác cao. - Ngoài ra, hiện nay người ta còn sử dụng kết hợp các phương pháp sắc kí kết hợp với khối phổ khác như: GC-MS (sắc kí khí - khối phổ) cho các chất dễ bay hơi như tinh dầu hay LC-MS (sắc kí lỏng - khối phổ) cho các hợp chất khác. Các phương pháp kết hợp này còn đặc biệt hữu hiệu khi phân tích thành phần của hỗn hợp chất (nhất là phân tích thuốc trong ngành dược). 1.6.3. Phổ cộng hưởng từ hạt nhân (Nuclear Magnetic Resonance Spectroscopy NMR) Phổ cộng hưởng từ hạt nhân là một phương pháp phổ hiện đại và hữu hiệu nhất hiện nay. Với việc sử dụng kết hợp các kỹ thuật phổ NMR một chiều và hai chiều, các nhà nghiên cứu có thể xác định chính xác cấu trúc của hợp chất, kể cả cấu trúc lập thể của phân tử. Nguyên lý chung của các phương pháp phổ NMR (phổ proton và carbon) là sự cộng hưởng khác nhau của các hạt nhân từ (1H và 13C) dưới tác dụng của từ trường ngoài. Sự cộng hưởng khác nhau này được biểu diễn bằng độ dịch chuyển hoá học (chemical shift). Ngoài ra, đặc trưng của phân tử còn được xác định dựa vào tương tác spin giữa các hạt nhân từ với nhau (spin coupling). 1.6.3.1. Phổ 1H-NMR: Trong phổ 1H-NMR, độ dịch chuyển hoá học (δ) của các proton được xác định trong thang ppm từ 0-14ppm, tuỳ thuộc vào mức độ lai hoá của nguyên tử cũng như đặc trưng riêng của từng phần. Dựa vào những đặc trưng của độ dịch chuyển hoá học và tương tác spin mà ta có thể xác định được cấu trúc hoá học của hợp chất. 1.6.3.2. Phổ 13C-NMR: Phổ này cho tín hiệu vạch phổ carbon. Mỗi nguyên tử carbon sẽ cộng hưởng ở một trường khác nhau và cho tín hiệu phổ khác nhau. Thang đo của phổ 13C-NMR là ppm, với dải thang đo rộng 0-230ppm. Trần Thị Hạnh 25 K40A– Sư phạm Hóa học
  34. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp 1.6.3.3. Phổ DEPT (Distortionless Enhancement by Polarisation Transfer): Phổ này cho ta các tín hiệu phân loại các loại carbon khác nhau. Trên phổ DEPT, tín hiệu của các carbon bậc bốn biến mất. Tín hiệu của CH và CH3 nằm về một phía 0 0 và của CH2 về một phía trên phổ DEPT 135 . Trên phổ DEPT 90 chỉ xuất hiện tín hiệu phổ của CH. 1.6.3.4. Phổ 2D-NMR: Đây là các kỹ thuật phổ hai chiều, cho phép xác định các tương tác của các hạt nhân từ của phân tử trong không gian hai chiều. Một số kỹ thuật chủ yếu thường được sử dụng như sau: - Phổ HMQC (Heteronuclear Multiple Quantum Coherence): Các tương tác trực tiếp H-C được xác định nhờ vào các tương tác trên phổ này. Trên phổ, một trục là phổ 1H-NMR, còn trục kia là 13C-NMR. Các tương tác HMQC nằm trên đỉnh các ô vuông trên phổ. - Phổ 1H-1H COSY (HOMOCOSY) (1H-1H Chemical Shif Correlation Spectroscopy): Phổ này biểu diễn các tương tác xa của H-H, chủ yếu là các proton đính với carbon liền kề nhau. Nhờ phổ này mà các phần của phân tử được nối ghép lại với nhau. - Phổ HMBC (Heteronuclear Multiple Bond Connectivity): Đây là phổ biểu diễn tương tác xa của H và C trong phân tử. Nhờ vào các tương tác trên phổ này mà từng phần của phân tử cũng như toàn bộ phân tử được xác định về cấu trúc. - Phổ NOESY (Nuclear Overhauser Effect Spectroscopy): Phổ này biểu diễn các tương tác xa trong không gian của các proton không kể đến các liên kết mà chỉ tính đến khoảng cách nhất định trong không gian. Dựa vào kết quả phổ này có thể xác định cấu trúc không gian của phân tử. Người ta còn sử dụng hiệu ứng NOE bằng kỹ thuật phổ NOE differences để xác định cấu trúc không gian của phân tử. Bằng việc đưa vào một xung đúng bằng từ trường cộng hưởng của một proton xác định thì các proton có cùng phía về không gian cũng như gần nhau về không gian sẽ cộng hưởng mạnh hơn và cho tín hiệu phổ với cường độ mạnh hơn. Ngoài ra, người ta còn sử dụng phổ X-RAY (nhiễu xạ Rơnghen) để xác định cấu trúc không gian của toàn bộ phân tử của hợp chất kết tinh ở dạng đơn tinh thể. Trần Thị Hạnh 26 K40A– Sư phạm Hóa học
  35. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Nhưng phạm vi sử dụng của phổ này hạn chế vì yêu cầu tiên quyết là cần phải có đơn tinh thể. Đây là một điều kiện không phổ biến đối với các hợp chất hữu cơ. Như trên đã đề cập, ngoài việc sử dụng các loại phổ, người ta còn sử dụng kết hợp các phương pháp chuyển hoá hoá học cũng như các phương pháp phân tích, so sánh, kết hợp khác. Đặc biệt đối với các phân tử nhiều mạch nhánh dài, tín hiệu phổ NMR bị chồng lấp nhiều, khó xác định chính xác được chiều dài các mạch, cũng như đối với các phân tử có các đơn vị đường thì việc xác định chính xác loại đường cũng như cấu hình đường thông thường phải sử dụng phương pháp thuỷ phân rồi xác định bằng phương pháp so sánh LC-MS hoặc GC-MS với các đường chuẩn dự kiến. Xác định cấu trúc hóa học các hợp chất bằng các phương pháp phổ: phổ cộng hưởng từ hạt nhân (NMR): 1H-NMR (500MHz) và 13C-NMR (125MHz) được đo trên máy Bruker AM500 FT-NMR Spectrometer, Viện Hóa học - Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Trần Thị Hạnh 27 K40A– Sư phạm Hóa học
  36. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp CHƯƠNG 2: THỰC NGHIỆM 2.1. Nguyên liệu Mẫu sao biển được thu thập tại đảo Vạn Bội tháng 06/2012 và được PGS.TS. Đỗ Công Thung - Viện Tài nguyên và Môi trường biển, Viện HLKHCNVN xác định tên khoa học là Anthenea aspera. Tiêu bản được lưu giữ tại Viện Hóa học các Hợp chất thiên nhiên. Hình 2.1: Ảnh minh họa mẫu sao biển Anthenea aspera. 2.2. Dụng cụ, hóa chất và thiết bị nghiên cứu Các hóa chất, dung môi sử dụng trong quá trình nghiên cứu được mua của các hãng Merck, Sigma-Aldrich, Xilong. Dung môi chạy sắc ký được cất lại và làm khan trước khi sử dụng. 4 6 - Phổ NMR được đo trong dung môi CDCl3, MeOD d hoặc DMSO d tại nhiệt độ phòng trên máy Bruker AC III, tại 500 MHz cho 1H NMR và 125 MHz cho 13C NMR. Chất chuẩn nội là TMS. - Phổ MS được đo trên máy Agilent (USA) 1100 LC-MSD Trap. - Điểm nóng chảy được đo trên máy Kofler microhot stage - Sắc ký lớp mỏng (TLC) được thực hiện trên bản mỏng tráng sẵn DC- Alufolien 60 F254 (Merck). Phát hiện chất bằng đèn tử ngoại 2 bước sóng 254 nm và 365 nm, hoặc dùng thuốc thử là CeSO4/H2SO4, KMnO4, Dragendoc, N- inhydrin, Iot. Trần Thị Hạnh 28 K40A– Sư phạm Hóa học
  37. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp - Sắc ký cột được thực hiện với chất hấp thụ là siligagel pha thường (Merck) và pha đảo (ODS), Sephadex LH-20 và Dianion. 2.3. Phương pháp xử lý mẫu 2.3.1 Thiết bi ̣nghiên cứ u Phổ 1H-NMR (500 MHz) và 13C-NMR (125 MHz) được ghi trên máy Bruker AM500 FT-NMR và TMS được sử dụng là chất chuẩn nội. Điểm nóng chảy được đo trên máy Electrothermal IA-9200 (Anh). Phổ ESI-MS đo trên máy HP-1100 LC/MS Trap. Sắc ký lớp mỏng (TLC) được thực hiện trên bản mỏng tráng sẵn DC- Alufolien 60 F254 (Merck) và các vết chất được phát hiện bằng cách phun thuốc thử dung dịch Ninhydrin hoặc thuốc thử KMnO4. Các hóa chất và dung môi được cất lại và làm khan trước khi sử dụng bằng các phương pháp tiêu chuẩn. Sắc ký cột được thực hiện trên silica gel (Merck silica gel Si 60 (40-63 mm). 2.3.2 Phân lập các hợp chất Các mẫu tươi của Anthenea aspera (10 kg) đã được cắt thành miếng nhỏ và ngâm chiết ba lần với ethanol trong thiết bị siêu âm ở nhiệt độ 40ºC. Dịch tổng thu được được cất kiệt dung môi dưới áp suất giảm, nhiệt độ 0-100% v:v) thu được 9 phân đoạn kí hiệu SDH1- SDH9 tách trên cột silica gel với dung môi rửa giải n- hexane/CH2Cl2 và CH2Cl2/MeOH thu được 2 hợp chất: SD5 (0,53g), SD6 (1,02 g). Trần Thị Hạnh 29 K40A– Sư phạm Hóa học
  38. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Hình 2.2. Sơ đồ phân lập Anthenea aspera 2.4. Dữ liệu phổ của các chất phân lập được SD5: 1 H-NMR (500 MHz, CDCl3),  (ppm): 4,03 (1H, br, H-3); 1,96 (1H, dt, H- 12); 1,86 (2H, m, H-16); 1,67 (1H, m, H-7); 1,69/1,62 (2H, m, H-2); 1,52 (1H, m, H-5); 1,45 (1H, m, H-1); 1,51 (1H, m, H-25); 1,09 (1H, m, H-17); 0,65 (3H, s, H- 18); 0,78 (3H, s, H-19); 0,90 (3H, d, J = 6,4 Hz, H-21); 0,86 (3H, d, J = 6,0 Hz, H- 26); 0,87 (3H, d, J = 6,0 Hz, H-27). 13 C-NMR (125 MHz, CDCl3),  (ppm): 32,2 (t, C-1); 29,1 (t, C-2); 66,6 (d, C- 3); 35,9 (t, C-4); 39,2 (d, C-5); 28,6 (t, C-6); 32,0 (t, C-7); 35,5 (d, C-8); 54,4 (d, C-9); 36,1 (s, C-10); 20,8 (t, C-11); 40,0 (t, C-12); 42,6 (s, C-13); 56,6 (d, C-14); 24,2 (t, C-15); 28,3 (t, C-16); 56,3 (d, C-17); 12,1 (q, C-18); 11,2 (q, C-19); 35,8 (d, C-20); 18,7 (q, C-21); 36,2 (t, C-22); 23,8 (t, C-23); 39,5 (t, C-24) ; 28,0 (d, C- Trần Thị Hạnh 30 K40A– Sư phạm Hóa học
  39. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp 25); 22,8 (q, C-26) ; 22,6 (q, C-27). SD6: 1 H-NMR (500 MHz, CDCl3),  (ppm): 5,15 (1H, d, J = 2,0 Hz, H-7); 3,60 (1H, br, H-3); 1,23 (2H, m, H-12); 1,35 (2H, m, H-16); 1,39 (1H, m, H-5); 1,25 (1H, m, H-17); 0,53 (3H, s, H-18); 0,79 (3H, s, H-19); 0,92 (3H, d, J = 6,5 Hz, H- 21); 0,86 (3H, d, J = 9,0 Hz, H-26); 0,85 (3H, d, J = 6,0 Hz, H-27). 13 C-NMR (125 MHz, CDCl3),  (ppm): 37,1 (t, C-1); 31,5 (t, C-2); 71,5 (d, C- 3); 38,0 (t, C-4); 40,3 (d, C-5); 29,7 (t, C-6); 117,8 (d, C-7); 140,0 (s, C-8); 49,5 (d, C-9); 34,2 (s, C-10); 21,6 (t, C-11); 39,6 (t, C-12); 43,4 (s, C-13); 55,0 (d, C- 14); 22,9 (t, C-15); 27,9 (t, C-16); 56,1 (d, C-17); 11,9 (q, C-18); 13,0 (q, C-19); 36,2 (d, C-20); 18,6 (q, C-21); 36,1 (t, C-22); 23,9 (t, C-23); 39,5 (t, C-24) ; 28,1 (d, C-25); 22,6 (q, C-26) ; 22,8 (q, C-27). Trần Thị Hạnh 31 K40A– Sư phạm Hóa học
  40. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Chương 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 3.1. Xác định cấu trúc hóa học của hợp chất SD5 SD5: Trong các phổ 1H-NMR và 13C-NMR kết hợp với phổ DEPT đã cho biết trong phân tử của chất SD5 có 27 nguyên tử carbon trong đó có 05 nhóm CH3, 12 nhóm methylen (CH2), 8 nhóm methylene (CH) và 2 nguyên tử carbon bậc 4. Phổ khối lượng ESI-MS cho [M]+ 388 amu. Các dữ liệu phổ 13C-NMR và ESI-MS [20] cho phép xác định công thức phân tử chất này là C27H48O. Đây là một hợp chất thuộc khung cholestane. Trên phổ 1H-NMR quan sát được cho tín hiệu của proton thuộc carbon methyl có liên kết với nhóm hydroxyl (OH) tại H 4,03 (H-3), cùng với proton methyl tại H 0,99 (1H, H-14) và 1,09 (1H, H-15). Ngoài ra trên phổ của hợp chất này cũng quan sát được tín hiệu của cacproton thuộc 5 nhóm methyl, trong đó có 2 tín hiệu ở dạng singlet tại H 0,65 (H-18); 0,78 (H-19) và tín hiệu của 3 nhóm methyl còn lại đều ở dạng doublet tại H 0,90 (3H, d, H-21), 0,86 (3H, d, H-26); và 0,87 (3H, d, H-27). Hình 3.1. Phổ 1H-NMR của hợp chất SD5 Trần Thị Hạnh 32 K40A– Sư phạm Hóa học
  41. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Trên phổ 13C-NMR và DEPT cho biết ở vùng trường thấp có tín hiệu cộng hưởng carbon methyl C 66,6 ppm (C-3) tương ứng với proton tại H 4,03 ppm (H- 3). Hơn nữa cũng thấy rõ đặc trưng của 5 carbon methyl tại C 12,1 (q, C-18); 11,2 (q, C-19); 22,8 (q, C-26) ; 22,6 (q, C-27) tương ứng với phổ 1H-NMR chỉ ra tín hiệu của 5 nhóm methyl. Hình 3.2. Phổ 13C-NMR và DEPT của hợp chất SD5 Phân tích phổ HSQC và HMBC của SD5 chỉ ra một số tương tác đặc trưng: H-18 tương tác với carbon tại ví trí C-12, C-13 và C-14, H-19 có tương tác với C- 1, C-10, và C-9, H-1 tương tác với C-2, C-19, và C-10. Trần Thị Hạnh 33 K40A– Sư phạm Hóa học
  42. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Hình 3.3. Phổ HSQC của hợp chất SD5 Hình 3.4 Phổ HMBC của hợp chất SD5 Trần Thị Hạnh 34 K40A– Sư phạm Hóa học
  43. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Kết hợp các dữ liệu phổ thu được với tài liệu tham khảo đã cho phép khẳng định cấu trúc của chất SD5 hoàn toàn phù hợp với cấu trúc hoá học của 5α- cholestane-3α-ol. Bảng 3.1: Dữ liệu phổ của hợp chất SD5 δ ppm δ ppm δ (SBI-5) δ ppm δ ppm δ (SBI-5) CC c c H C c c H SBI-5 (TLTK) (J, Hz) (SBI-5) (TLTK) (J, Hz) 1 1 32,2 (t) 32,2 (t) 1.45 (m)/1.29 (m) 15 24,2 (t) 24,2 (t) 1.01 * 22 29,1 (t) 29,1 (t) 1.62 (m)/1.69 (m) 16 28,3 (t) 28,2 (t) 1,86 (2H,m) 33 66,6 (d) 66,5 (d) 4,03 (1H, br, s) 17 56,3 (d) 56,3 (d) 1,09 (1H) 44 35,9 (t) 35,9 (t) 1,49* 18 12,1 (q) 12,1 (q) 0,65 (3H, s) 55 39,2 (d) 39,1 (d) 1,52 (1H, m) 19 11,2 (q) 11,2 (q) 0,78 (3H, s) 66 28,6 (t) 28,6 (t) 1,21* 20 35,8 (d) 35,8 (d) 1.50* 77 32,0 (t) 32,0 (t) 1.67 (m)/1.48 (m) 21 18,7 (q) 18,7 (q) 0,90(3H,d,6.4Hz) 88 35,5 (d) 35,5 (d) 1,35* 22 36,2 (t) 36,2 (t) 1.39 (m)/0.98 (m) 99 54,4 (d) 54,3 (d) 0,74* 23 23,8 (t) 23,9 (t) 1.16 (m) /1.33 (m) 110 36,1 (s) 36,1 (s) - 24 39,5(t) 39,5 (t) 1,13 (2H) 111 20,8 (t) 20,8 (t) 1.55* 25 28,0 (d) 28,0 (d) 1,51 (1H,m) 112 40,1 (t) 40,1 (t) 1.96 (dt) 26 22,8 (q) 22,8 (q) 0,86 (3H,d, 6Hz) 113 42,6 (s) 42,6 (s) - 27 22,6 (q) 22,5 (q) 0,87 (3H,d,6Hz) 114 56,6 (d) 56,5 (d) 0,99 (1H, m) Trần Thị Hạnh 35 K40A– Sư phạm Hóa học
  44. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp 3.2. Xác định cấu trúc hóa học của hợp chất SD6 SD6: Phổ 1H-NMR của SD6 cũng tương tự như hợp chất SD5, quan sát thấy đặc trưng của proton thuộc carbon methyl liên kết với nhóm hydroxyl (OH) tại H 3,60 (1H, br, s, H-3). Ngoài ra cũng quan sát được tín hiệu của 5 nhóm methyl, trong đó có tín hiệu của 2 nhóm methyl ở dạng singlet tại H 0,53 (3H, s, H-18) và 0,79 (3H, s, H-19), tín hiệu proton của 3 nhóm methyl còn lại cũng như SD5 ở dạng doublet H 0,92 (3H, d, J = 6,5 Hz, H-21), 0,86 (3H, d, J = 9,0 Hz, H-26), và 0,85 (3H, d, J = 9,0 Hz, H-27). Tuy nhiên có điều khác biệt là trên phổ hợp chất SD6 xuất hiện tín hiệu của 1 proton olephin tại H 5,15 (1H, d, J = 2,0 Hz, H-7). Hình 3.5 Phổ 1H-NMR của hợp chất SD6 Phổ 13C-NMR kết hợp với phổ DEPT của SD6 cho biết có tổng số 27 carbon, trong đó có 3 carbon bậc 4 (C), 8 nhóm carbon methyl (CH), 11 nhóm carbon methylen (CH2) và 5 carbon methyl (CH3). Như vậy khác với SD6, hợp chất SD6 mất đi 1 nhóm CH2, thay vào đó là có thêm một nhóm methyl và 1 carbon bậc 4, như vậy trong phân tử có thêm một nối đôi tại C 117,8 ppm (d) và 140,0 (s), điều này cũng phù hợp với phổ 1H-NMR xuất hiện thêm tín hiệu của Trần Thị Hạnh 36 K40A– Sư phạm Hóa học
  45. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp proton tương ứng tại H 5,15 ppm. Và tín hiệu của 5 nhóm methyl tại C 11,9 (q, C-18), 13,0 (q, C-19), 18,6 (q, C-21), 0,86 (q, C-26), 0,85 (q, C-27) với các proton tương ứng lần lượt tại H 0,53; 0,79; 0,92; 0,86; 0,85 ppm. Điều này cho thấy SD6 phù hợp với đặc trưng của khung cholestane. Hình 3.6. Phổ 13C-NMR và DEPT của hợp chất SD6 Phân tích phổ HSQC và HMBC xác định được vị trí nối đôi ở C-7 và C-8. Trên phổ HMBC cũng quan sát được tương tác xa giữa H-7 với C-6, C-5, và C-9; giữa H-18 với C-12, C-13, C-14, C-17. Trần Thị Hạnh 37 K40A– Sư phạm Hóa học
  46. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Hình 3.7. Phổ HSQC của hợp chất SD6 Trần Thị Hạnh 38 K40A– Sư phạm Hóa học
  47. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Kết hợp phân tích các dữ liệu phổ thu được so sánh với tài liệu tham khảo cho phép xác định SD6 phù hợp với cấu trúc của hợp chất 5 -cholest-7-en-3-ol. Bảng 3.2:Dữ liệu phổ của hợp chất SD6 C δc ppm δc ppm δH (SBI-7) C δc ppm δc ppm δH (SBI-7) (SBI-7) [TLTK] (J, Hz) (SBI-7) [TLTK] (J, Hz) 1 37,1 (t) 37,1 (t) 1,83 (m) 15 22,9 (t) 22,9 (t) 1,52 (2H,m) 2 31,5 (t) 31,3 (t) 1,39(m) / 1.81 (m) 16 27,9 (t) 27,9 (t) 1,35 (2H,m) 3 71,5 (d) 71,7 (d) 3,60 (1H,br, s) 17 56,1 (d) 56,1 (d) 1,25 (1H) 4 38,0 (t) 37,8 (t) 1,71 (m)/1.28 (m) 18 11,9 (q) 11,8 (q) 0,535 (3H,s) 5 40,3 (d) 40,2 (d) 1,39 (1H, m) 19 13,0 (q) 12,9 (q) 0,79 (3H,s) 6 29,7 (t) 29,6 (t) 1,76 ( m)/1.77(m) 20 36,2 (d) 36,1 (d) 1,37 (1H) 7 117,8 (d) 117,2 (d) 5,15 (1H, d, 2Hz) 21 18,6 (q) 18,8 (q) 0,92 (3H,d, 6.5Hz) 8 140,0 (s) 139,3 (s) - 22 36,1 (t) 36,1 (t) 1,00 (2H, m) 9 49,5 (d) 49,4 (d) 1,63 (1H) 23 23,9 (t) 23,9 (t) 1.35 (2H) 10 34,2 (s) 34,1 (s) - 24 39,5 (t) 39,4 (t) 2,02(m)/1.13 (m) 11 21,6 (t) 21,5 (t) 1,55 (2H,m) 25 28,1 (d) 27,9 (d) 1,26(1H, m)/1.52 12 39,6 (t) 39,5 (t) 1,23 (2H) 26 22,6 (q) 22,5 (q) 0,86 (3H,d, 9.0Hz) 13 43,4 (s) 43,2 (s) - 27 22,8 (q) 22,7 (q) 0,85 (3H,d, 9.0Hz) 14 55,0 (d) 54,9 (d) 1,81 (1h) Trần Thị Hạnh 39 K40A– Sư phạm Hóa học
  48. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp KẾT LUẬN 1. Đã phân lập được 2 hợp chất khung cholestane từ loài sao biển Anthenea aspera. Các hợp chất 5α-cholestane-3α-ol, 5 -cholest-7-en-3-ol, được phân lập bằng phương pháp sắc ký lớp mỏng. 2. Cấu trúc của các hợp chất này được xác định nhờ vào các phương pháp phổ hiện đại như phổ cộng hưởng từ hạt nhân một chiều (1H-NMR, 13C-NMR), hai chiều (COSY, HSQC, HMBC). Trần Thị Hạnh 40 K40A– Sư phạm Hóa học
  49. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] bien-viet-nam/t708/c249/i907. [2] L. H. Hyman, The Invertebrates, Vol. 4: Echinodermats, McGraw-Hill,(1955). [3] Antokhina T. I., O. V. Savinkhin, T. A. Britayev, Asteroidea of Vietnam with some notes on their symbionts”, (2012). [4] Đào Tấn Hỗ và c.s, Đa dạng sinh học của động vật Da gai ở Nha Trang và sự suy giảm nguồn lợi của các loài kinh tế. Hội thảo Quốc gia về sinh thái và tài nguyên sinh vật lần thứ nhất, NXB Nông nghiệp, Hà nội, (2005), 568-572. [5] Châu Văn Minh, Phan Văn Kiệm, Nguyễn Văn Hùng, Nguyễn Hoài Nam, P.V.Cường, Dược liệu biển Việt nam thực trạng và cơ hội phát triển, NXB Khoa học tự nhiên và công nghệ, Hà nội (2012), 59-60. [6] Blunt J.W et al., Copp B.R , Munro M.H.G., Northcode P.T., Prinsep M. R, Marine natural products, Nat. Prod. Rep, 23 (2006) 26-78. [7] Chong Jiang, kennet G.Boyd, Andrew Mearns spragg- Two Diketopiperazines and One Halogenated Phenol from Cultures of the Marine Bacterium Pseudoalteromonas luteoviolacea, Natural Product Letters, (2000), 14 (6) 435-440. [8] Phan Tống Sơn, Phan Minh Giang, Hóa học các hợp chất thiên nhiên tập 1, NXB Văn hóa dân tộc, (2016) [9]. Riccio, Rs. et al., Tet. Lett., (1982), 23, 2899. [10]. Findlay, J.A. et al., J. Nat. Prod., (1983), 46, 876-880. [11]. Honda, M. et al., Tet. Lett., (1986), 27, 3369-3372. [12]. Pizza, C et al., Gazz. Chim. Ital., (1985), 115, 585. [13]. Casapullo, A. et al., J. Nat. Prod., (1993), 56, 105-115. [14]. F. De Riccardis, L. Minale, E. Palagiano, R. Ricco, Two novelpolyhydroxysteroids with a 24-Ethyl hydroxy suloxy side chain from the deep water starfish Styracaster caroli, Joural of Natural Products, (1996), 59, 368-390. Trần Thị Hạnh 41 K40A– Sư phạm Hóa học
  50. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp [15]. M. Iorizzi, F. De Riccardis, I. Izzo, E. Palagiano, L. Minale, R. Ricco, C. Debitus, D. Duhet, Polyoxygenated marine steroids from the deep water starfish Styracaster caroli, Joural of Natural Products, (1994), 57, 1361-1373. [16]. F. De Riccardis, I. Izzo, M. Iorizzi, E. Palagiano, L. Minale, R. Ricco, Two novelpolyhydroxysteroids with a 24-Ethyl hydroxy suloxy side chain from the deep water starfish Styracaster caroli, Joural of Natural Products, (1996), 59, 386-390. [17] M. Iorizzi, G. Bifulco, F. Riccardis, l. Minale, R. Ricco, F. Zollo, A reinvestigation of the polar steroids from the starfish Oreaster reticulatus: isolation of sixteen steroidal oligoglycosides and six polyhydroxysteroids, (1995). [18] Trịnh Thị Thu Hương, Nghiên cứu thành phần hóa học của loài sao biển Anthenea pentagonula, Luận văn thạc sỹ, (2007). [19] Châu Văn Minh, Nguyễn Văn Cường, Nguyễn Văn Thanh, Hoàng Thanh Hương, Phan Văn Kiệm, Highly oxygenated sterols from the starfish Archaster typicus, Journal of Chemistry, (2007), 377-381. [20] Nguyễn Văn Thanhvà c.s, Nghiên cứu thành phần hóa học và khảo sát hoạt tính gây độc tế bào in vitro của loài Hải sâm Holothuria scabra và loài sao biển Archacter typicus sinh sống tại vùng biển Việt Nam, (2008). [21] Higuchi, R. et al., Annalen, (1988), 1185-1189. [22] M. Honda, T. Igarashi, N. Marubayashi, T. Komori, Biologicallly active glycosides from asteroidea, (1991), 595-598. [23] [24] Y. Peng, J. Zheng, R. Huang, Y. Wang , T. Xu, X. Zhou, Q. Liu, F. Zeng, H. Ju, X. yang, Y. Liu, Polyhydroxy steroids and saponins from China sea starfish Asterina pectinifera and their biological activities, Chemical & pharmaceutical bulletin, (2010), 58, 856-858. [25] Kicha AA, Ivanchina NV, Kalinovsky AI, Dmitrenok PS, Smirnov AV. Two new steroid glycosides from the Far East starfish Hippasteria kurilensis. Rus J. Bioorg Chem , (2009), 35. Trần Thị Hạnh 42 K40A– Sư phạm Hóa học
  51. Đại học Sư phạm hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp [26] Ngoan BT,Hanh TT, Vien le, Diep CN, Thao NP, Thao do T, Thanh NV, Cuong NX, Nam NH, Thung do, Kiem PV, Kim YH, Minh CV, Asterosaponins and glycosylated polyhydroxysteroids from the starfish Culcita novaeguineae and their cytotoxic activities, (2015). [27] Ahmed A.Zaki, ZulfiqarAli, Yan-HongWang, Yasser A.El-Amier, Shabana I.Khan, Ikhlas A.Kha, Cytotoxic steroidal saponins from Panicum turgidum Forssk, (2017), 14-19. [28] Natalia V. Ivanchina, Alla A. Kicha, Timofey V. Malyarenko, Sofya D. Ermolaeva,Ekaterina A. Yurchenko, Evgeny A. Pislyagin, Chau Van Minh and Pavel S. Dmitrenok, Natural product research, (2018). Trần Thị Hạnh 43 K40A– Sư phạm Hóa học