Du lịch môi trường

Nội dung text: Du lịch môi trường

1. Đề tài " DU LỊCH MÔI TRƯỜNG "
2. LỜI MỞ ĐẦU Du lịch ngày nay đã trở thành một ngành kinh tế phát triển nhanh và chiếm vị trí quan trọng trong cơ cấu kinh tế của nhiều quốc gia. Việt Nam là một nước được biết đến với các danh lam thắng cảnh nổi tiếng được thế giới công nhận là di sản văn hoá thế giới: Vịnh Hạ Long, Phong Nha, Kẻ Bàng, Thánh Địa Mĩ Sơn, Cố Đô Huế, Phố Cổ Hội An, Nhã Nhạc Cung Đình Huế, . . . Cùng với điều kiện tự nhiên phong phú và đa dạng. Nằm trên bán đảo Đông dương ở Đông Nam Á, về đường thuỷ Việt Nam thuận tiện về địa lý là điểm gặp giữa Thái BìnhDương và Ấn Độ Dương. Về đường bộ phía Bắc Việt Nam tiếp giáp nước Cộng hoà nhân dân Trung Hoa; phía tây tiếp giáp hai nước Lào và Campuchia; phía Đông và Nam tiếp giáp biển Đông và Vịnh Thái Lan. Tổng chiều dài đường biển trên đất liền của Việt Nam là trên 3. 730 km, thuận lợi cho phát triển du lịch nghỉ biển và du lịch sinh thái như :Bãi Cháy- Hạ Long, biển Thiên Cầm- Hà Tĩnh, Cửa Lò- Nghệ An, Vũng Tàu, Nha Trang- Khánh Hoà, biển Phan Thiết. . . Bên cạnh đó thì Việt Nam còn có một hệ Sinh thái rừng nguyên sinh còn chưa được khai thác như Cúc Phương- Ninh Bình, Pù Mát - Nghệ An, . . . Việt Nam đã và đang là điểm đến lý tưởng của bạn bè du khách quốc tế. Để làm được điều đó thì Việt Nam dần đần đẩy mạnh đầu tư và nâng cấp hạ tầng cơ sở du lịch ngày càng tốt hơn, hoàn thiện hơn. Một trong những biện pháp cơ bản để thu hút khách du lịch là tạo ra các sản phẩm dịch vụ hấp dẫn đáp ứng nhu cầu và sở thích của du khách, tuy nhiên nếu sản phẩm hấp dẫn nhưng môi trường du lịch kém thì không tạo được nền tảng vững chắc cho sự phát triển của hoạt động du lịch. Môi trường du lịch ở đây được hiểu như một khái niệm rộng gồm: môi trường tự nhiên và văn hoá du lịch. Trong những năm qua cùng với sự phát triển của ngành du lịch nước nhà, chúng ta đã làm đươc khá nhiều việc, tuy nhiên bên cạnh những mặt tích cực cũng còn tồn tại nhiều vấn đề cần phải giải quyết như nạn ô nhiễm môi trường tự nhiên tại các điểm du lịch, một số tệ nạn ăn xin, trộm cắp, đeo bám khách mua hàng . vẫn chưa được giải quyết triệt để. Điều này làm giảm hình ảnh của Việt Nam - một đất nước tươi đẹp và hiếu khách trong con mắt du khách quốc tế. 1
3. Chính vì mục đích muốn truyền tải một phần nào đấy về tình hình môi trường du lịch hiện nay ở Việt Nam. Đề tài xoay quanh vấn đề về bảo vệ môi trường du lịch hiện nay ở nước ta, đã làm được gì và chưa làm được gì? Từ đó đưa ra các giải pháp nhằm hạn chế phần nào những ảnh hưởng xấu đến môi trường dulịch nói riêng và môi trường kinh tế xã hội nói chung. Do hạn chế về mặt kiến thức và tài liệu có hạn cho nên đề tài chỉ phản ánh được tình hình môi trường du lịch ở Thành phố Hà Nội và một số tỉnh phía Bắc hiện nay ở Việt Nam. Thủ đô Hà Nội - thành phố vì hoà bình đã và đang trở thành điểm đến hấp dẫn, thu hút ngày càng đông du khách trong nước và quốc tế. Trong tháng 8 đầu năm 2004, Hà Nội đã đón 600. 000 khách quốc tế, tăng 32% so với cùng kỳ năm ngoái, doanh thu du lịch đạt 3200 tỷ đồng. Những kết quả đó phần nào khẳng định vai trò quan trọng của ngành Du lịch Hà Nội trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội hướng tới xây dựng Du lịch Hà Nội thành du lịch văn hoá, du lịch sạch, chủ trương của lãnh đạo ngành du lịch Hà Nội là tăng cường kiểm soát việc chấp hành các quy định của nhà nước về phòng chống tệ nạn xã hội và tăng cường bảo vệ môi trường du lịch, hướng tới phát triển bến vững. 2
4. CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ VẤN ĐỀ DU LỊCH MÔI TRƯỜNG 1.1. Khái niệm chung về du lịch và môi trường Như chúng ta đã biết rằng để phát triển du lịch thì điều kiện đầu tiên không thể thiếu là tài nguyên thiên nhiên. Trong đó thì môi trường tự nhiên như môi trường nước, không khí, đất đai đồi núi là yếu tố chính nhằm đem đến sự thoả mãn cho du khách du lịch. Theo luật bảo vệ môi trường của nước ta công bố ngày10/1/1994: Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên. Khi du lịch ngày càng phát triển thì đồng nghĩa với tác động không nhỏ đến môi trường tự nhiên như suy thoái đât đai, nguồn nước, cảnh quan tự nhiên sẽ bị phá vỡ, dần dần thì vẻ đẹp tự nhiên của nó sẽ không còn nữa và thay vào đó là các hệ thống xử lý rác thải mà thôi. 1. 1. 1. Du lịch sinh thái (hay con gọi là du lịch tự nhiên) đây là loại hình du lịch ngày càng được ưa chuộng và phát triển với tốc độ nhanh trên phạm vi toàn thế giới. Theo định nghĩa của Hiệp hội Du lịch sinh thái thế giới (Ecotorism society): "Du lịch sinh thái là du lịch có trách nhiệm với các khu thiên nhiên, là nơi bảo tồn môi trường và cải thiện phúc lợi cho nhân dân địa phương". Cùng với khai thác tài nguyên du lịch thì con người phải quan tâm đến sự tồn tại và phát triển cuả môi trường tự nhiên bằng các biện pháp lâu dài. Khi mà khoa học công nghệ ngày càng phát triển, sự ra đời của các loại máy móc thì mặt trái của vấn đề ô nhiễm môi trường và suy thoái hệ sinh khí quyển ngày càng cao. Làm cho tài nguyên du lịch ngày bị cạn kiệt, mất đi thẩm mĩ của nó. . . Loại hình du lịch sinh thái thực chất là loại có quy mô không lớn, nhưng có tác dụng hoà nhập với môi trường tự nhiên ở điểm du lịch, khu du lịch và nền văn hoá ở đó. Chính loại hình du lịch nay Tổ chức Du lịch thế giới đã khẳng định đối với các hoạt động du lịch nhằm đáp ứng nhu cầu hiện tại của du khách cùng người dân ổ vùng có du khách đến tham quan, nghỉ dưỡng vv. . . đồng thời chú trọng việc tôn tạo nhằm bảo tồn các nguồn tài nguyên du lịch để có điều kiện phát triển hoạt động của du lịch trong tương lai. 3
5. Loại hình du lịch sinh thái có nhiệm vụ: bảo tồn tài nguyên của môi trường tự nhiên; bảo đảm đối với du khách về các đặc điểm của môi trường tự nhiên mà họ đang chiêm ngưỡng ;thu hút tích cực sự tham gia của cộng đồng dân cư địa phương trong việc quản lý bảo vệ và phat triển du lịch đang triển khai thực hiện trong điểm du lịch, khu du lịch vv. . . Qua các yêu cầu nhiệm vụ đề ra nói lên loại hinh du lịch sinh thái vừa bảo đảm sự hài lòng đối vơí du khách ở mức độ cao để tạo lập sự hấp dẫn đối với họ, đồng thời qua du khách quảng bá uy tín của điểm du lịch, khu du lịch. Từ đó ngành du lịch có điều kiện bảo đảm và nâng cao hiệu quả của hoạt động du lich và cũng là cơ hội tăng thu nhập từ hoạt động du lịch đối với các nhóm dân cư trong cộng đồng địa phương, cũng tức là có điều kiện thuận lợi về xã hội hoá thu nhập từ du lịch. Cho đến nay vẫn chưa có sự xác định hoà hảo về loại hình du lịch sinh thái. Loại hình du lịch này quả vẫn còn mới mẻ, mặc dù những năm 1997-1998 Tổ chức Du lịch thế giới và Liên Hợp Quốc đã nêu một số quan điểm chuyển mạnh sang loại hình du lịch sinh thái phù hợp với điều kiện mới của sự phát triển du lịch. Nói chung du lịch sinh thái là loại hình du lịch dựa vào những hình thức truyền thống sẵn có, nhưng có sự hoà nhập vào môi trường tự nhiên và nền văn hoá bản địa, du khách có thêm những nhận thức về đặc điểm của môi trường tự nhiên, về nhưng nét đặc thù vốn có văn hoá cổ điển, vùng, khu du lịch và có phần trách nhiệm tự giác để không xảy ra những tổn thất, xâm hại đối với môi trường tự nhiên và nền văn hoá sở tại. 1. 1. 2. Phát triển bền vững trong du lịch. Theo Hội đồng Thế giới về Môi trường và phát triển thì "Phát triển bền vững là sự phát triển đáp ứng nhu cầu hiện tại mà không làm tổn hại khả năng của các thế hệ tương lai trong đáp ứng các nhu cầu của họ". Sự phát triển của một quốc gia phải được đảm bảo một cách thống nhất và đồng thời trên 3 mặt: kinh tế, xã hội và môi trường. Bền vững về kinh tế thể hiện một cách khái quát ở sự ổn định và không ngừng gia tăng sức sản xuất của quốc gia, thông thường được hiển thị bằng chỉ tiêu tổng sản phẩm quốc gia trên đầu người (GDP/người). Bền vững ở xã hội thể hiện ở sự phân chia thu nhập và phúc lợi xã hội, thông thường đươc hiển thị bằng tính công bằng trong phân bố các tầng lớp giàu nghèo trong xã hội. Bền vững về môi trường 4
6. thể hiện ổ sự sử dụng hợp lý các nguồn tài nguyên thiên nhiên và điều kiện môi trường xã hội, phục vụ nhu cầu các thế hệ hiện tại mà vẫn để lại cho các thế hệ tương lai nhưng tài nguyên và điều kiên môi trường cần thiết cho sự phát triển của họ. Ngày nay song song với việc phát triển du lịch là đi đôi với việc tàn phá môi trường tự nhiên xung quanh. Những việc phá hoại môi trường này chỉ đem lại cho quốc gia và doanh nghiệp một chút ít lợi ích trước mắt, còn về lâu dài đây chính là mối nguy hại đe doạ đến sự sống còn của môi trường, từ năm 1990 ý nghĩa của việc phát triển du lịch môi trường, một xu thế phát triển lâu dài đã được biết tới. Cho nên chủ trương của Tổng cục du lịch Việt Nam hiên nay khuyến khích các doanh nghiệp kinh doanh lữ hành tập trung vào phát triển du lịch bền vững hay còn gọi "du lịch sinh thái ", " du lịch xanh". Ở đây hàm hai ý nghĩa, một là khái niệm về tính" liên tục", hai là khái niệm về tính" bảo tồn ". Để làm được điều đó thì phải có chiến lược lâu dài về việc bảo vệ môi trường xã hội nói chung và môi trường du lịch nói riêng. Nhưng trên thực tế cho thấy, phát triển bền vững đòi hỏi phải bảo vệ tài nguyên thiên nhiên cho sản xuất lương thực, chất đốt trong khi vẫn mở rộng sản xuất để đáp ứng nhu cầu của số dân tăng nhanh, hay ngày càng nhiều công trình kiến trúc mọc lên ngay khu bảo tồn thiên nhiên thì thật là mâu thuẫn. Khi mà diện tích đất hoang dã, đất không thích hợp cho con người sử dụng tiếp tục tăng, thu hẹp địa bàn cư trú của các loài hoang dã. Các rừng nhiệt đới, hệ sinh thái, rạng san hô, rừng ngập mặn ven biển, các bãi biển và nhiều địa bàn cư trú duy nhất khác đang bị phá huỷ dẫn đến nguy cơ diệt chủng của một số loài. Tóm lại, phát triển du lịch môi trường bao gồm các yếu tố như sau: khai thác và phát triển tài nguyên, bảo tồn sinh thái, khống chế sự thay đổi của môi trường sinh thái đồng thời bảo vệ duy trì cân bằng môi trường tự nhiên, đồng thời khôi phục những nguồn tài nguyên đã bị huỷ hoại. Tức khi có mục tiêu phát triển một khu du lịch nào đó, chúng ta phải xây dựng kế hoạch phát triển dựa trên những đặc trưng thế mạnh của khu vực đó, đồng thời phải có quyết định đúng đẳn trong việc có ứng dụng những yếu tố trên. 5
7. 1. 2. Các tác động của hoạt động du lịch đến tài nguyên và môi trường. Tác động của hoạt động du lịch đến môi trường sẽ có thể dẫn đến những hậu quả làm thay đổi đặc điểm sử dụng tài nguyên, hay đặc tính của môi trường. Đầu tiên là tác động đến tài nguyên thiên nhiên; phát triển du lịch và các hoạt động có liên quan góp phần làm cho các tài nguyên thiên nhiên bị xuống cấp về mặt môi trường. Đó là hậu quả của việc sử dụng đất đai, xây dựng các cơ sở dịch vụ du lịch và các hoạt động liên quan đến việc vận hành và bảo dưỡng các công trình du lịch cần thiết để duy trì các hoạt động giải trí cho du khách. Tác động về môi trưòng về hoạt động du lịch đối với tài nguyên thiên nhiên được thể hiện một cách rõ nét nhất là những bộ phân: tài nguyên nước, tài nguyên không khí, tài nguyên đất, tài nguyên sinh học. Tác động đến tài nguyên nước. Việc phát triển cơ sở vật chất du lịch chủ yếu tập trung vào xây dựng các công trình dịch vụ phục vụ nhu câù của du khách. Có thể phân loại các tác động về môi trườngcủa hoạt động này đối với tài nguyên nước ra làm: tác động trước mắt và tác động lâu dài. Tác động trước mắt được thể hiện ngay trong giai đoạn xây dựng, còn tác động lâu dài thường là do việc vận hành và bảo dưỡng các công trình du lịch. Những tác động trước mắt bao gồm: việc thải bừa bãi các vật liệu xây dựng, đất đá và các vật liệu nạo vét, đặc biệt là những nơi chặt phá rừng ngập mặn, làm cho chất lượng nước giảm đi rât nhiều. Việc giải phóng mặt bằng và san ủi đất để xây dựng các công trình và làm đường có thể sẽ gây ra xói mòn và sụt lở đất, ảnh hưởng trực tếp đến chất lượng nước mặt. Các hoạt động trong quá trình xây dựng sẽ làm ô nhiễm nguồn nớc, do việc vứt rác và đổ rác bừa bãi vào các nguồn nước, cũng như thái một lượng xăng dầu nhất định trong quá trình vận hành các thiết bị xây dựng. Một số tác động lâu dài bao gồm, đất bị sụt lở hoặc rác rưởi trôi dạt sẽ làm tăng thêm lượng bùn và các chất cặn, vì thế mà chất lượng nguồn nước kém đi. Một hậu quả đáng kể là xói mòn, nhiễm bẩn bởi nước thải, ô nhiễm nước mặt bởi rác rưởi và các thứ khác. Nước thải chưa được xử lý tốt vì không có hoặc không đủ thiết bị xử lý, hoặc thiết bị làm việc không đảm bảo chất lượng, do đó tác động lâu dài đến chất lượng nước ngầm cũng như nước mặt. Hoạt động của du khách cũng là nguyên ngân gây nên ô nhiễm nguồn nước như vứt rác bừa bãi ( khi qua phà ) đổ các chất lỏng. . . 6
8. Thứ hai là tác động đến tài nguyên không khí. Bụi và các chất gây ô nhiễm không khí xuất hiện chủ yếu là do hoạt động giao thông, do sản xuất và sử dụng năng lượng. Tăng cường sử dụng giao thông cơ giới là nguyên nhân đáng kể gây nên bụi bặm và ô nhiễm không khí. Trạng thái ồn ào phát sinh do việc tăng cường sử dụng các phương tiện ồn ào như thuyền, phà gắn máy, xe máy. . . cũng như hoạt động của du khách tại các điểm dịch vụ du lịch như ở các sàn nhảy. . . tạo nên hậu quả trước mắt và lâu dài. Tiếp theo phải kể đến đó là tác động đến tài nguyên đất, khi một số khu vực tự nhiên có giá trị như bãi tắm, cánh rừng xanh trong nhiều trường hợp bị ngăn lại không cho dân địa phương vào vì chúng trở thành tài sẳn riêng của khách sạn hoặc tư nhân kinh doanh ngành du lịch. Phát triển du lịch kéo theo việc xây dựng kết cấu hạ tầng khách sạn và các công trình dịch vụ du lịch. Điều này tất yếu dẫn đến việc xâm lấn những diện tích đất trước đây trồng trọt và chăn nuôi. Đây là bước chuyển đổi dạng sử dụng đất với hiệu quả sử dụng cao hơn, nhưng lại làm giảm đi quỹ đất nông nghiệp. Tác động đến tài nguyên sinh vật như : ô nhiễm môi trường sống, cùng với việc mất đi cảnh quan tự nhiên, những khu đất trồng trọt và chăn nuôi là nguyên nhân làm cho một số loài thực vật và động vật dần dần bị mất nơi cư trú. Một số hoạt động thái quá của du khách như chặt cây, bể cành, săn bắn chim thú tại những khu rừng tự nhiên cũng là nguyên nhân làm giảm sút cả số lượng và chất lượng sinh vật trong phạm vi khu du lịch. Trong môi trường bảo tồn dã thú, việc vứt rác bừa bãi gây tác động trực tiếp đến cuộc sống trước mắt cũng như lâu dài của các loaì động vật; nhiều khi còn ảnh hưởng đến sức khỏe của nhân viên phục vụ cũng như du khách đến khu du lịch bởi các dịch bệnh phát sinh từ các chất thải không được xử lý. Hoạt động của du khách có tác động lớn đến các hệ sinh thái. Các hoạt động du lịch dưới nước như nhặt sò. ốc, khai thác san hô làm đồ lưu niệm, đi trên bãi đá ngầm, đứng trên bãi san hô và thả neo tại những bãi san hô, nơi sinh sống của các loại sinh vật dưới nước cũng sễ bị huỷ hoại. Các khu rừng nguyên sinh đặc biệt dễ bị tổn thương khi có nhiều du khách. Những hoạt động như sự đi lại của xe, giẫm đạp lên cỏ, hái hoa quả bừa bãi, c hặt cây laeo núi ồ ạt vv. . . làm mất dần nhiều loại động thực vật. Ở các khu bảo tồn thú hoang dã, hoạt động của các đoàn xe và khách du lich cũng có ảnh hưởng xấu đến môi trường sống làm cho sự yên tĩnh bị mất đi, các 7
9. sinh vật phải thay đổi tập tính, trở nên sợ sệt, thậm chí nhiều con thú bị chết vì tai nạn do con người gây ra. Mặt khác du lịch cũng là yếu tố không nhỏ tác động đến cộng đồng dân cư sở tại. Bởi vì du lịch là tổng thể của những hiện tượng và những mối quan hệ phát sinh do sự tác động qua lại giữa khách du lịch, người kinh doanh du lịch, chính quyền sở tại và cộng đồng dân cư địa phương và thu hút kháhc du lịch. Các chủ thể này tác động qua lại lẫn nhau trong mối quan hệ với các hoạt động du lịch mà du khách là trung tâm. Đối với công đồng dân cư địa phương, du lịch là một cơ hội để tìm việc làm, tạo thu nhập; đồng thời họ cũng là những nhân tố hấp dẫn khách du lịch bởi lòng hiếu khách và phong tục tập quán, bản sắc văn hoá. Mặt khác, cộng đồng dân cư nơi khác đến du lich cũng chịu tác đông nhiều chiều của hoạt động du lịch. Cộng đồng được hiểu là một nhóm dân cư cùng sinh sống trên một lãnh thổ qua nhiều thế hệ và có những đặc điểm chung về sinh hoạt và văn hoá truyền thống, sự dụng các nguồn tài nguyên, môi trường. Cộng đồng là nền tảng của phát triển xã hội, cuôc sống của cộng đồng dựa trên viêc khai thác tài nguyên nơi mình sinh sống cùng với việc phát triển các phong tục, tập quán riêng mang dậm bản sắc của mỗi cộng đồng. Việc khai thác càng tăng trong sự phát triển chung, vì vậy tác động và ảnh hưởng của nó ở các mức độ khác nhau đên cuộc sống cộng đồng dân cư cũng ngày một gia tăng. Tác động của du lịch lên cộng đồng có cả mặt tích cực và tiêu cực. Trong bài viết này nhấn mạnh đến tác động không thuận. Trong một số các dự án phát triển du lịch, người dân địa phương bị buôc phải rời khỏi nơi cư trú và rời bỏ các ngành nghề truyền thống gắn bó với họ qua nhiều thế hệ. Cộng đồng dân cư địa phương sẽ không được chia sẻ hoặc chia sẻ không thoả đáng lợi nhuận từ việc phát triển du lịch Nếu như các nhà kinh doanh không tuân thủ theo nguyên tắc phát triển du lịch bền vững. Những mâu thẫn xã hội sẽ được nay sinh giữa các thành viên của cộng đồng do có sụ tranh chấp các lợi thế để có được nguồn thu tốt hơn từ du lịch. Điều này sẽ ảnh hưởng đến mối quan hệ gắn bó đặc trưng cho cuộc sống truyền thống của cộng đồng. Bên cạnh đó, các lối sống mới được khách du nhập sẽ có tác động nhiều mặt đến cộng đồng nhất là giới trẻ. Các xung đột mới có thể nảy sinh và gây ra chia 8
10. rẽ cộng đồng. Truyền thống văn hoá của địa phương có thể sẽ bị thương mại hoá để đáp ứng nhu cầu của du khách. Đã có người cảnh báo những hiệu ứng như vậy và gọi là sự xâm lăng văn hoá, thông qua hoạt động du khách không được quản lý tốt. Ngoài ra, chất lượng cuộc sống cộng đồng cũng có thể bị ảnh hưởng do giá cả sinh hoạt tăng vì cầu tăng vượt khả năng cung. Những tác động không thuận lợi nói trên sẽ là những nguyên nhân gây ra xung đột du lịch và kết quả là quá trình phát triển du lịch không bền vững và sẽ không đem lại hiệu quả kinh tế, văn hoá, xã hội và môi trường như mong muốn. Ngay cả khi không xảy ra xung đột giữa cộng đồng và phát triển du lịch nhưng nếu thiếu kiểm soát và không có sự tham gia tích cực của cộng đồng thì sự suy thoái môi trường tự nhiên và các thay đổi giá trị văn hoá sẽ làm mất dần tính hấp dẫn của các sản phẩm du lịch. Để loại trừ được những tác động ngược chiều của sự phat triển du lịch đối với cộng đồng dân cư và ngược lại, rất cần phát triển du lịch bền vững. Mục tiêu của phát triển du lịch bền vững là đem lại lợi ích cho cộng đồng và phát triển du lịch bền vững chỉ có thể thực hiện được khi có sự tham gia của cộng đồng. Để phát triển du lịch bền vững cần có kế hoạch quản lý các nguồn tài nguyên để thoả mãn các nhu cầu kinh tế, xã hội và thẩm mỹ của con người trong khi vẫn duy trì được sự phát triển lâu dài cho thế hệ mai sau. Nhưng chung quy thi khi nói đến con người và tổng thể mối quan hệ giữa nó và con người thì chúng ta phải quan tâm đến cả hai khía cạnh, tích cực và tiêu cực mà các yếu tố đem lại. Sự sống của con người chỉ có thể duy trì khi sống trong môi trường không khí trong lành, có cây xanh và tính cộng sinh giữa các loài mà thôi. Cũng như du lịch và các yếu tố liên quan đến nó như khách du lịch, Cộng đồng dân cư, nhà cung cấp, chính quyền nhân dân sở tại. Tất cả đều nhằm mục đích phát triển ngành du lịch, ngành được mệnh danh là ngành công nghiệp không khói. 1. 3 Nhận định chung về phát triển du lịch bền vững từ góc độ môi trường. Theo tổ chức du lich thế giới (WTO) thì : " phát triển du lịch bền vững là việc phát triển các hoạt động du lịch nhằm đáp ứng nhu cầu về hiện tại của du khách và người dân bản địa, trong khi vẫn quan tâm đến việc bảo tồn và tôn tạo các nguồn tài nguyên cho phát triển du lịch trong tương lai ". Phát triển du lịch bền vững là đáp 9
11. ứng đầy đủ nhất, tiện nghi nhất các nhu cầu của khách du lịch, tạo sức hút du khách đến các vùng, điểm du lịch ngày nay đồng thời bảo vệ và nâng cao chất lượng cho tương lai. Sự phát triển với quy mô lớn và tốc độ nhanh, mạnh của nganh Du lịch Việt Nam trong những năm gần đây (đặc biệt là cuối những năm của thế kỷ 20) đã và đang gây ra những bất cập, những hạn chế về môi trường. Theo quan điểm chung, môi trường du lịch được hiểu là các điều kiện, các điều kiện cac yếu tố tự nhiên, kinh tế xã hội va nhân văn của từng vùng lãnh thổ cụ thể, mà trong đó các hoạt động du lịch tồn tại và phát triển. Rõ ràng sự phát triển ngành Du lịch luôn có mối liên hệ mật thiết, chặt chẽ với sự phát triển kinh tế - xã hội chung của từng vùng và của cả nước, liên quan đến các công việc cụ thể, các quá trình khai thác tài nguyên môi trường. Trên thực tế ở nước ta, tại rất nhiều vùng, điểm du lịch truyền thống, nổi tiếng và có nhiều tiềm năng đã và đang phải chịu những áp lực khá lớn từ phía các khía cạnh môi trường. Đặc biệt là những khu vực đó xuất hiện ngày càng mạnh các hiện tượng, các quá trình ô nhiễm, sự xuống cấp nhanh chóng của điều kiện môi trường kinh tế, xã hội và nhân văn, sự suy giảm tới mức báo động của nhiều dạng tài nguyên, các yếu tố môi trường tự nhiên, sinh thái. . . Đứng trước một thực tế như vậy, để có thể phát triển ngành kinh tế này thì những vần đề về môi trường cũng cần phải được đạt ra và giải quyết một cách nghiêm túc, đầy đủ sao cho vừa phát triển , vừa khai thác với hiểu quả cao nhất về du lịch nhưng lại phải đảm bảo sự phát triển lâu dài . Trên cơ sở phương pháp tiếp cận nghiên cứu tổng hợp, áp dụng các tiêu chí, các nguyên tắc và những giải pháp phát triển bền vững kinh tế xã hội chung, môi trường du lịch nói riêng. Môi trường du lịch có hâp dẫn khách du lịch hay không trước tiên phải kể đến các yếu tố tài nguyên du lịch. Khách du lịch đến mục đích của họ là tham quan, để thoả mãn" con mắt" của họ. Khi mà đời sống của con người ngày càng tăng thì nhu cầu đi du lịch của ngưòi ta càng cao. Quanh năm suốt tháng phải tiếp xúc với bụi bẩn, ồn ào của chốn đô thị, những ngày nghỉ con người ta muón thoát khỏi cuộc sống bình thường đó, và họ đi du lịch. Chỉ đến những nơi có thiên nhiên đẹp, trong lành. và yên tĩnh sẽ thoả mãn được nhu cầu của họ. Chính vì 10
12. điều đó, môi trường rất quan trọng trong kinh doanh du lịch. Sự suy giảm về trữ lượng và chất lượng của các tài nguyên thiên nhiên có ý nghĩa cơ bản đối với cuộc sống của con người như: đất đai, nước, rừng, thuỷ sản, khoáng sản và các dạng tài nguyên năng lượng. Sự suy thoái này trong thập kỷ 21 có khả năng dẫn tới tình trạng thiếu thốn nghiêm trọng về lương thực, hay về các nhu câu cần thiết của con người nói chung. Ô nhiễm môi trường sống của con người với tốc độ nhanh và phạm vi lớn hơn trước. Không khí, nước, đất đai, cac đô thị, khu công nghiệp, vùng ven biển, đại dương ngày càng bị ô nhiễm, ảnh hưởng xấu đến không chỉ ngành du lịch, mà còn nguy hai hơn đó là sức khoẻ, đời sống của con người cũng như sự suy tồn và phát triển của các sinh vật khác trên trái đất. Để phần nào khắc phục được những bất cập trên thì cần đảm bảo sự cân đối hài hoà giữa phát triênr du lịch với các kế hoạch, các phương án quy hoạch phát triển các ngành kinh tế khác theo một nội dung thống nhất trong phat triển kinh tế xã hội chung của từng vùng, nghiên cứu và cho toàn lãnh thổ của đất nước. Trong nguyên tắc này cần chú ý tới việc xem xét tỷ trọng của ngành du lịch, đánh giá thực trạng cũng như dự kiến khả năng phát triển trên quan điểm kiểm soát, khống chế chung, xuất phát từ khía cạnh quản lý khai thác hợp lý nguồn tài nguyên và môi trường du lịch. Du lịch và môi trường có mối quan hệ rất gắn bó với nhau, cũng như mối quan hệ giữa con người và môi trường. Môi trường cung cấp nơi cư trú và các điều kiện cho cuộc sống con người và muôn loài sinh vật; môi trường cũng là nơi tiếp nhận, lưu trữ và xử lý những gì mà con người và các sinh vật khác thải ra. Chừng nào còn giữ được sự cân bằng giữa các quá trình đó thì sự sống trong thiên nhiên và cuộc soóng của con người vẫn có thể tiếp tục duy trì bình thường. Nhưng nếu sự cân bằng đó bị phá vỡ mà chủ yếu do con người gây ra, thì việc duy trì sự sống và cuộc sống bị đe doạ. Hoạt động du lịch có tác động đến môi trường về nhiều mặt. Do nhu cầu phát triển du lịch, nhiều diên tích đất đai bị khai phá để xây dựng cơ sở hạ tầng, như làm đường giao thông, khách sạn, các công trình thể thao, các khu vui chơi giải trí. . . Điều đó gây phá hoại hoặc làm tổn hại tới cảnh quan thiên nhiên, các hệ sinh thái. Các sân golf có thể gây nên tình trạng suy thái đất, ô nhiễm nguồn nước, thậm chí gây nên sự cạnh tranh trong việc sử dụng nước cho sinh hoạt và sản 11
13. xuất, nhất là ổ những nơi hiếm nước. Hoạt động du lịch luôn ngắn liền với việc khai thác các tiềm năng tài nguyên môi trường tự nhiên như cảnh đẹp hùng vĩ của núi sông, biển. . và các giá trị văn hoá nhân văn. Trong nhiều trường hợp, hoạt động du lịch tạo nên những môi trường nhân tạo như công viên vui chơi giải trí, nhà bảo tàng, làng văn hoá. . . trên cơ sở của một hoạc tập hợp các đạc tính của môi truờng tự nhiên như một hang động, một quả đồi, một khúc sông, một khu rừng. . . hay một đền thờ, một quần thể di tích. Du lịch là ngành kinh tế tổng hợp mà sự tồn tại của nó gắn liền với môi trường, nên môi trường du lịch có tác động qua lại với tất cả các yếu tố của môi trường chung. Sự suy giảm của môi trường nói chung ở một khu vực đồng nghĩa với sự đi xuống của hoạt động du lịch cũng như chất lượng của môi trường du lịch ở khu vực đó. Hoạt động du lịch có thể gây tác động khác tới tài nguyên nước đặc biệt là các chất thải, các chất gây ô nhiễm do các khách sạn nhà hàng, các hoạt động vận tải thuỷ và khách du lịch tạo nên. Hiện nay ở nước ta , tình trạng rác thải bừa bãi tại các địa điểm du lịch, vui chơi giải trí còn phổ biến, điều đó không những ảnh hưởng tới vệ sinh công cộng và môi trường, mà còn gây cảm giác khó chịu cho du khách. Khi hoạt động du lịch nhộn nhịp lên, thì khi đó cũng là điều đe doạ tới chất lượng không khí. Trước hết là ô nhiễm không khí do giao thông vận tải. Tổ chức du lịch thế giới đã thống kê có khoản 37%-45% du khách tới bằng đường bộ và khoảng 40%-45% du khách tới bằng máy bay. Không giống như đối với ô tô, ô nhiễm từ máy bay ( trừ tiếng ồn ) ít khi được nhân thấy trực tiếp. Thế nhưng riêng trong năm 1990, ngành hàng không đã tiêu thụ hết khoảng 176 triệu tấn xăng máy bay, từ đó thải ra 550 triệu tấn khí nhà kính CO2 và 3, 5 triệu tấn ôxy nitơ, gây mưa axit và ô nhiễm quang - hoá. Không chỉ có không khí mà còn nhiều vấn đề khác như ô nhiễm tiếng ồn, lượng nước thải mà sự phát triển du lịch còn tạo ra mối đe doạ tới các hệ sinh thái, như phá những khu vực rừng ngập mặn để xây dựng cơ sở hạ tầng, làm mát hoạc chia cắt nơi cư trú các loài sinh vật, khai thác bừa bãi các tài nguyên rừng, biển để sản xuất các sản phẩm phục vụ cho khách du lịch như tiêu bản các thú rừng, hoa lan rừng, tắc kè, đồi mồi, san hô. . . tại nhiều điểm du lịch của nước ta. Hàng năm tren 12
14. thế giới có khoảng 200. 000 ha rừng bị cháy, trên 500 loài thực vật Địa trung hải, cùng một số động vật biển quý hiếm đang bị đe doạ tuyệt chủng. Hiện có rất nhiều chương trình, dự án của các nước và tổ chức quốc tế đangg được tiến hành để cứu sự đa dạng sinh học tại nơi đây. Tuy du lịch mang lại lợi ích kinh tế _ xã hội to lớn nhưng các tác động tiêu cực của du lịch đối với môi trường càng ngày càng trở nên rõ rệt hơn. Các quốc gia đều nhận thấy mối nguy hại này và đã ban hành nhiều văn bản pháp luật để ngăn ngừa và hạn chế tác động tiêuu cực của du lịch đối với môi trường, cả môi trường tự nhiên, nhân tạo và các đối tượng ý nghĩa về lịch sử, văn hoá, khảo cổ học. Nhà nước ta cũng đã ban hành nhiều văn bản pháp luật có liên quan đến bảo vệ môii trường, bản sắc văn hoá và thần phong mĩ tục trong hoạt động du lịch. Ngoài Luật bảo vệ môi trường, Luật bảo vệ và phat triển rừng, Luật tài nguyên nước có các quy định chung, trong chương 2 của pháp lệnh du lịch có 6 điều về bảo vệ, tồn tạo, khai thác và sử dụng hợp lý tài nguyên du lịch để phát triển du lịch bền vững, có quy định nghiêm cấm mọi hoạt động du lịch làm ảnh hưởng xấu tới môi trường. Ngoài ra, còn có mọt số nghị định và chỉ thị của chính phủ về việc bảo đảm trật tự trị an, vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm tại các cơ sở lưu trú, các địa điểm du lịch, mà còn nhằm bảo vệ môi trường trong hoạt động du lịch . Vấn đề cấp bách hiện nay là phải chấp hành nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật, vì thực tế đây là một trong các khâu yếu nhất, đặc biệt thể hiện rõ tại các cơ sở và địa điểm du lịch. 13
15. CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH VÀ MÔI TRƯỜNG Ở HÀ NỘI 2. 1. Thực trạng phát triển du lịch tại Hà Nội hiện nay. Hà Nội, với vai trò là Thủ đô-trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá, khoa học- công nghệ và giao lưu của cả nước, thành phố hoà bình của thế giới -với tài nguyên tự nhiên và nhân văn phong phú, đa dạng, với bề dày lịch sử gần 1000 năm, đã trở thành một trong những điểm đến du lịch hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước. Hà Nội nằm ở trung tâm của đồng bằng Bắc Bộ, ở vị trí trong khoản từ 20 25' đến 21. 23' vĩ độ Bắc, 105. độ 15' đến 106 độ 03' kinh đông, tiếp giáp với các tỉnh : Thái Nguyên, Bắc Giang, Bắc Ninh và Hung Yên ở phía Đông Nam, Hà Tây và Vĩnh Phúc ở phía tây. Hà Nội có khoảng cách dài nhất từ phía Bắc xuống phía Nam là trên 50 km và chỗ rộng nhất từ tây sang đông 30 km. Điểm cao nhất là núi Chân Chim cao 462m(huyện Sóc Sơn);nơi thầp nhất thuộc phường Gia Thuỷ (quận Long Biên)12m so với mặt nước biển. Hà Nội nằm hai bên bơ sông Hồng, giữa vùng đồng bằng Băc Bộ trù phú và lâu đời, Hà Nội có vị trí và địa thế đẹp, thuận lợi là một trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá và đầu mối giao thông quan trọng của cả nước. Khí hậu Hà Nội cho kiểu khí hậu Băc Bộ với đặc điẻm là khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm, mùa hè nóng, mưa nhiều và mùa đông lanh và mưa ít. nằm trong vùng nhiẹt đói, Hà Nội tiếp nhận được lượng bức xạ mặt trơi rất dồi daò và cónhiệt độ cao, nhiệt độ không khí trung bình hàng năm là 23, 6độ c do chịu ảnh hưỏng của biển và lượng mưa khá lớn. Độ ẩm tương đối trung bình hàng năm 79%. lượng mưa trung bình hàng năm và mỗi năm có khoảng 114 ngày mưa. Đặc điểm khí hậu Hà Nội rõ nét nhất là sự thay đổi và khác biệt nóng, lạnh. Từ tháng 5 đến tháng 9 là mùa nóng và mưa còn những tháng còn lại thời tiết khô ráo. Giữa hai mùa lại có tiếp tháng 4 và tháng 10 cho nên có thể nói rằng Hà Nội có đủ 4 mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông. Bốn mùa như vậy đã làm cho khí hậu Hà nội thêm phong phú, đa dạng, mùa nào cũng đẹp, cũng hay. Mùa tham quan Hà Nội là mùa thu, rất thích hợp với du khách ở những vùng hàn đới. Hà Nội có dãy Sóc Sơn(núi Sóc)là đợt kéo dài của khối Tam 14
16. Đảo, với ngọn núi cao nhất là 308m. Núi này khác nhau như Mã, núi Đền. Núi Sóc toạ lạc tại xã Phù Linh, huyện Sóc Sơn. Ngoài núi Sóc, Hà Nội còn có một đột khởi lên giữa đất bằng như núi Sái(xã Thuỷ Lâm huyện Đông Anh), núi Phục Tương ở trung tâm Hà Nội, thuộc vùng Bách Thảo có núi Nùng, còn gọi là Long Đỗ hay núi Khán, tạo nên dáng Thăng Long xưa. Về sông ngòi, Hà Nội nằm ở trung tâm của tam giác chảy sông Hồng. Sông Hồng dài 1183km từ Vân Nam xuống. Đoạn sông Hồng qua Hà Nội dài 40km từ huyện Đông Anh đến huyện Thanh Trì. Sông Đuống là sông thứ 2 của Hà Nội, tách ra khỏi sông Hồng từ ngã ba Xuân Canh( xã Xuân Canh, Đông Anh)rồi qua xã Yên Thường cắt quốc lộ 1A ở Cầu Đuống, qua đất Gia Lâm 17 km rồi sang đất Bắc Ninh. Ngoài hai con sông lớn đó, đất Hà Nội còn có nhiều dòng chảy khác, tuy nhỏ và ngắn song gắn chặt với lịch sử Hà Nội. Đó là sông Tô Lịch, gấn với sự hình thành Hà Nội từ hơn 1. 500năm trước. Dòng chảy cũ liền ở đàu phố chợ Gạo đã bị lấp từ đầu thế kỷ 20, nay chỉ con đoạn chảy giữa phố Thuỵ Khuê- Hoàng Hoa Thám chợ Bưỏi rồi chảy ngoặt về phía nam Cầu Giấy, Ngã Tư Sở xuôi về Cầu Bươu, hợp với sông Nhuệ, sông Nghĩa Trụ, sông Cheo Reo, Ngũ Huyện Giang, sông Kim Ngưu. Đầm hồ ở Hà Nội cũng nhiều, lớn như Hồ Tây, nhỏ như Hồ Hoàn Kiếm, hồ Thủ Lệ, hồ Bảy Mẫu, đầm Vân Trì. . . chính những lợi thế dư địa chí đã tạo cho Hà Nội có một khả năng giao lưu trong nước và bạn bè thế giới. Hà Nội xưa và nay xứng đáng là trung tâm của cả nước về mọi mặt. Đặc biệt là thích hợp cho phát triển ngành du lịch, Hà Nôi có trên 300 vườn hoa, công viên và thảm cỏ, hàng rào cây xanh với tượng đài, các bể phun nước làm tăng thêm vể đẹp Thủ đô. Nói đến Hà Nội không thể nói đến vẻ đẹp của những sông hồ gắn với huyền thoại thiêng liêng giữ nước của dân tộc Viêt Nam. Ngoài ra Hà Nội là tụ điểm của các trục giao thông lớn của miền Bắc và cả nước, là nơi hội tụ của 6 tuyến đường bộ, cách cảng Hải Phòng hơn 100km, cảng Cái Lân trong tương lai 180 hm, có Sân bay quốc tế và chính nhờ lợi thế của các trục giao thông lớn, mà Hà Nội vừa là thị trường nhận khách vừa là thị trường gián tiếp, thị trường gửi khách trung gian. . . Khách quốc tế có thể từ sân bay Nội Bài dừng chân ở thủ đô để thuân tiện cho các tuyến đi du lịch trong cả nước. 15
17. Hà Nội là nơi tập trung nhiều tri thức nhân tài, đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật cao hơn hẳn các địa phương khác. Có thể nói đây là một nguồn tài nguyên quý giá, một lợi thế nhất trong cả nước về nhu cầu hợp tác khoa học với các nước và các địa phương khác trong cả nước. Hàng năm Hà Nội tổ chức một số lượng lớn hội thảo, hội nghị với các tổ chức quốc tế song phương và đa phương lớn khác. Từ Hà Nội du khách có thể tham gia các tour như Hà Nôi- Hà Tây, Hà Nội -Vĩnh Phú, Hà Nội -Hải Phòng, Hà Nội -Quảng Ninh Có được thuận lợi như vậy, Du lịch Việt Nam nói chung và du lịch Hà Nội nói riêng đã và đang làm được gì. Nhìn lại giai đoạn trước những năm 90 của thế kỷ trước, du lịch chưa được coi trọng đúng mức, Việt Nam chưa được biết đến như một điểm đến du lịch. Khách nước ngoài đến Hà Nội chủ yếu là các chuyên gia cố vấn các nhà đầu tư, các nhà ngoại giao với tổng số khoảng 20. 000khách/năm. Cơ sở vật chất của ngành Du lịch Hà Nội còn nghèo nàn với chưa đầy 50 khách sạn, quy mô hoạt động nhỏ lẻ khoảng 10 doanh nghiệp làm lữ hành và hầu như chưa xuất hiện hoạt động lữ hành mang tính chất du lịch thật sự. Năm 1900 được lấy là năm Du lịch Việt Namvà từ đó hoạt động kinh doanh du lịch bắt đầu mởi sắc. Lượng khách quốc tế vào Hà Nội năm 1994 đạt đến 300. 000 lượt tăng trên 5 lần so với năm 1990. Thị trường khách đã có sự tham gia của Pháp, Nhật Bản, Đoài Loan. . . Ngành Du lịch Hà Nội đã có cơ hội tạo chuyển biến mới trên đà phát triển. Một số doanh nghiệp lớn được thành lập, một số doanh nghiệp của trung ương được tập trung về Hà Nội. Trước nhu cầu thị trường về khách sạn đạt tiêu chuẩn về quốc tế tăng lên, một loạt các khách sạn liên doanh vốn nước ngoài được kí kết xây dựng. Thành uỷ, UBND Thành phố cho phép tư nhân đầu tư xây dựng một hệ thống khách sạn mini với qui mô không lơn về phòng, nhưng chất lưọng tốt, khá đầy đủ các dịch vụ phục vụ cho chiến lược mở cửa của đất nước. Đáp ứng yêu cầu của quản lý nhà nước trong lĩnh vực hoạt động du lịch trên con đường đổi mới, Sở Du lịch Hà Nội được thành lập theo Quyết định số 1216/QĐ-UB ngày 21/6/1994 của UBND TP. Hà Nội. Giai đoạn từ năm 2000trở lại đây là thời cơ thuận lợi cho các ngành Du lịch. kinh tế khu vực được phục hồi mạnh mẽ, thị trường khách du lịch Đông Nam A, Hàn 16
18. Quốc, Nhật Bản. . . đã khôi phục và phát triển nhanh. Thực hiện chủ trương của đảng và nhà nước, chính quyền và nhân dân Hà Nội đã nỗ lực xây dựng và hoàng thiện các cơ sở vật chất phục vụ phát triển Du lịch Thủ Đô. Hàng năm, Hà Nội đã đầu tư hàng trăm triệu USD để nâng cấp và hoàn thiện hệ thống thông tin liên lạc hiện đại đạt tiêu chuẩn quốc tế; hệ thống giao thông trong thành phố và kết nối tới các điểm du lịch; xây dựng và cải tạo hệ thống cấp điện, chiếu sáng; hợp tác với Nhật Bản, Phần lan, Ngân hàng thế giới (WB)xây dựng hệ thống cấp nước, hệ thống thoát nước. . . Thành phố Hà Nội thu hút được trên 400 dự án liên doanh có vốn đầu tư khá lớn, riêng vốn đầu tư cho du lịch là 10175 triệu USD. Cùng với việc phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hệ thống dịch vụ cũng đã được phát triển cả về số lượng và chất lượng, nhiều chương trình du lịch mới được ra đời, môi trường du lịch ngày càng được cải thiện. Đặc biệt, Hà Nội có môi trường an ninh, an toàn tốt, do vậy du khách có thẻ yên tâm tự do đi tham quan hay mua sắm hàng hoá. Hiện nay, Hà Nội có trên 500 khách sạn với 10. 000 phòng đạt tiêu chuẩn quốc tế và số lượng khách sạn 5 sao lớn nhất toàn quốc, hàng trăm hãng lữ hành, vận chuyển khách du lịch với các hướng dẫn viên hiểu biết lịch sử văn hoá, thông thạo các ngôn ngữ Anh, Pháp, Nhật Bản, Trung Quốc. . . hệ thống nhà hàng không chỉ đơn thuần phục vụ các món ăn thông thường mà còn giúp du khách được thưởng thức những nét văn hoá ẩm thực đặc sắc của người Việt Nam. Minh chứng cho sự thành công của du lịch Hà Nội, thống kê sơ bộ về lượng khách du lịch như sau : Tổng khách du lịch năm 2000 là 2. 600. 000, năm 2001là 3. 000. 000, năm 2002 là 3. 781. 000, năm 2003 là 3. 880. 000, năm 2004 là 4. 000. 000 (lượt khách). Trong đó khách du lịch quốc tế là : năm 2000 lượng khách 500. 400, năm 2001 là 700. 000 lượt khách, năm 2002 là 931. 000 lượt khách, năm 2003 là 850. 000, năm 2004 là 930. 000 lượt khách. Với doanh thu ; năm 2001 là 1. 400 tỷ đồng, năm 2002 là 1. 650 tỷ đồng, năm 2003 là 2. 000 tỷ đồng, năm 2004 là 2. 200 tỷ đồng. Và đã nộp ngân sách năm 2001 là 230 tỷ đồng, năm 2002 là 270 tỷ đồng, năm 2003 là 275 tỷ đồng, năm 2004 là 290 tỷ đồng. Năm 2003 vừa qua Việt Nam vinh dự đã dược phục vụ tổ chức SEAGAME 22 và ASEAN paragames 2, hội nghị thượng đỉnh các thành phố châu á lân lần thứ 3 ( ANMC 21), ASEM 5 và Liên hoan 17
19. du lịch Hà Nội đã thành công tốt đẹp, tạo thêm mối quan hệ với các nước bạn trên vấn đề chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội đặc biệt là quảng bá về sản phẩm du lịch Việt Nam với du khách quốc tế. Mặt khác, được sự quan tâm của Nhà nước, Chính quyền Thành phố, thông qua các chủ trương, chính sách đã được phát huy có hiệu lực vai trò quản lý của nhà nước trong lĩnh vực du lịch, tạo tiền đề cho hoạt động du lịch ngày càng phát triển. du lịch Hà Nội cũng tích cực thực hiện cải cách quản lý doanh nghiệp như sắp xếp đổi mới các doanh nghiệp, thay đổi, luân chuyển cán bộ tại các doanh nghiệp, cổ phần hoá doanh nghiệp, thành lập Tổng Công ty theo mô hình mới. Với thực tế phân tích trên , chúng ta có thể đánh giá chung về những thành tựu Du lịch đạt được như sau :Du lịch phát triển theo đúng định hướng:bền vững, giữ gìn được truyền thống văn hoá lịch sử, môi trường, đảm bảo an ninh trật tự xã hội. Hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật đã được nâng cấp và hoàn thiện, chất lượng dịch vụ được cải tiến. Về kinh doanh du lịch, nộp ngân sách cho Nhà nước ngày càng cao, năm sau nhiều hơn năm trước và đều vượt chỉ tiêu kế hoạch được giao. Lượng khách đến du lịch Hà Nội ngày càng nhiều, ngày khách lưu trú cũng như ngày khách lữ hành đều tăng. Đó là kết quả của công tác đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, các sản phẩm du lịch trên địa bàn Hà Nội cùng với công tác tuyên truyền quảng bá sâu rộng của ngành Du lịch Thử đô. Ngành Du lịch Hà Nội đã chủ động xây dựng qui hoạch, kế hoạch và phương hướng phấn đấu đến những năm 2010-2020 sẽ trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của Thủ đô. Trải qua ba giai đoạn phát triển, có thể nói ngành Du lịch Hà Nội đã có vị thế đặc biệt quan trọng trong phạm vi quốc gia và khu vực, năng lực cạnh tranh cũng từng bước nâng lên. Các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực du lịch tăng mạnh, trong đó doanh nghiệp hoạt động theo Luật Doanh nghiệp chiếm số lượng đông đảo. Các doanh nghiệp du lịch đã phát huy tinh thần tự chủ, năng động, sáng tạo trong kinh doanh, tạo thêm việc làm cho hàng vạn lao động và tăng nguồn thu, đóng góp đáng kể cho ngân sách nhà nứơc. 18
20. Để thúc đẩy sự phát triển kinh tế Du lịch Hà Nội theo hướng CNH-HĐH trong thời gian tới, chúng ta có một số giải pháp như sau : Tập trung đầu tư nâng cấp, cải tạo các khu chơi, giải trí, khu du lịch săn có, đẩy nhanh tiến độ xây dựng các khu mới nhằm tạo ra các sản phẩm du lịch phong phú, đa dạng để thu hút du khách đén Hà Nội nhiều hơn, lâu hơn. Cùng với Tổng cục Du lịch, Ban Chi đạo phát triển Du lịch Hà Nội, Sở Du lịch Hà Nội phải là cơ quan chủ chốt thực hiện công tác quảng bá cho Du lịch Hà Nội, góp phần tạo lập quan hệ, khơi nguồn khách. Công tác tuyên truyền quảng bá găn liền với chương trình kỷ niện 1000 năm Thăng Long-Hà Nội và hoà nhập vứi xu hướng phát triển du lịch thế giới trong thế kỷ 21. Con người là yếu tố quyết định đối với chất lượng dịch vụ du lịch. Do vậy, các doanh nghiệp phải thường xuyên tổ chức các đột đào tạo dài hạn, ngắn hạn nhăm cập nhật tình hình mới, càng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, kỹ thuật cho các bộ trực tiếp tham gia kinh doanh và cán bộ quản lý của ngành. 2. 2. Vai trò của môi trường trong phát triển du lịch ở Hà Nội. Như chúng ta đã biết, tài nguyên thiên nhiên là một trong những yếu tố quan trọng nhất cấu thành nên sản phẩm du lịch . Hà Nội được mệnh danh là thành phố vị hoà bình, điểm đến của thiên niên kỷ mới , đã và đang từng bước phát triển ngành du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn đến năm 2010. Đẩy mạnh phát triển du lịch, tập trung có chọn lọc một số điểm, khu và tuyến du lịch trọng điểm, giàu bản sắc văn hoá dân tộc, có sức cạnh tranh cao ; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật theo hướng hiện đại. Hà Nội là trung tâm du lịch lớn của Việt Nam, với tiềm năng về tự nhiên, có diện tích hơn 900 km2. Phần lớn diện tích Hà Nội và vùng phụ cận là đồng băng với độ cao trung bình 10 m. Vùng đồi núi Hà Nội có thể tổ chức nhiều loại hình du lịch như leo núi, săn bắn, du lịch mạo hiểm, nghỉ dưỡng chữa bệnh, nghỉ cuối tuần. . . và chỉ cách trung tâm thủ đô trên dưới 50km. Hà Nội có khí hậu thích hợp với hoạt động du lịch, khách du lịch châu Âu, châu Mỹ rất thích đến Hà Nội trong thời gian từ tháng 4 hàng năm. Hà Nội với đặc biệt với mùa thu vàng đã làm rung động biết bao hồn thi sĩ. Hà Nội còn được gọi là" thành phố xanh " với các hàng cây bao bọc với 19
21. các loại cây như là xà cừ, bàng, phượng, hoa sữa. . . trải khắp phố phường, Hà Nội xanh bốn mùa. Phát triển các loại hình du lich trên địa bàn Hà Nội như du lich sinh thái, du lịch thể thao. Đây cũng là thế mạnh của du lịch Hà Nội hiện nay khi mà đất đai ngày càng khan hiếm thì còn sót lại những khu dành cho du lịch sinh thái ở Hà Nội như công viên, hay vườn Bách thảo thì quả là hiếm. Nhưng ngược lại Hà Nội cú nhiều con hồ đẹp được làm nơi vui chơi giải trớ như hồ Tõy, hồ Hoàn Kiếm, hồ Thiền Quang Trong đú phải núi đến là hồ Tõy, với cụng viờn nước hồ Tõy, điểm vui chơi giả trớ lý tưởng cho khỏch du lịch mà đặc biệt là giới trẻ. Vị trớ: Thuộc quận Tõy Hồ, phớa tõy bắc trung tõm thành phố Hà Nội. éặc điểm: Hồ Tõy cú diện tớch rộng hơn 500ha với một bề dày lịch sử mấy nghỡn năm. Đường vũng quanh hồ dài tới 17km. Ngành địa lý lịch sử đó chứng minh rằng hồ Tõy là một đoạn sụng Hồng cũ cũn rớt lại sau khi sụng đó đổi dũng. . . Cú thể do sụng hồ biến đổi như vậy mà đó xuất hiện nhiều truyền thuyết về hồ và tờn gọi của hồ. Vớ như theo truyện "Hồ Tinh" thỡ cú tờn là hồ (hoặc đầm) Xỏc Cỏo, vỡ truyện kể là cú một con cỏo chớn đuụi ẩn nấp nơi đõy làm hại dõn. Long Quõn mới dõng nước lờn phỏ hang cỏo, hang sập thành ra hồ. Theo truyện "Khổng lồ đỳc chuụng" thỡ hồ lại cú tờn là Trõu Vàng. Truyện kể rằng cú ụng khổng lồ cú tài thu hết đồng đen của phương bắc đem đỳc thành chuụng. Khi thỉnh chuụng, tiếng vang sang bờn phương bắc. Vỡ đồng đen là mẹ vàng nờn con trõu vàng phương Bắc nghe tiếng chuụng liền vựng đi tỡm mẹ. Tới đõy nú quần mói đất, khiến sụt thành hồ. Theo thư tịch thỡ thế kỷ 11, hồ này đi vào lịch sử với tờn là Dõm Đàm (Đầm mự sương), tới thế kỷ 15 thỡ đó gọi là Tõy Hồ. Hồ cũn cú tờn là Lóng Bạc, trựng với tờn nơi diễn ra những trận đỏnh ỏc liệt giữa quõn của Hai Bà Trưng và quõn Hỏn ở vựng Tiờn Sơn tỉnh Bắc Ninh. Hồ Tõy từ lõu lắm đó là thắng cảnh. Thời Lý - Trần, cỏc vua chỳa lập quanh hồ nhiều cung điện làm nơi nghỉ mỏt, giải trớ, như cung Thỳy Hoa thời Lý, điện Hàm Nguyờn thời Trần nay là khu chựa Trấn Quốc, cung Từ Hoa thời Lý nay là khu chựa Kim Liờn, điện Thuỵ Chương thời Lờ nay là khu trường Chu Văn An. . . Những ngày súng yờn giú lặng, chơi thuyền Hồ Tõy là một thỳ tao nhó. Nếu làm một 20
22. cuộc đi dạo quanh hồ thỡ đồng thời cũng được thăm khỏ nhiều di tớch và thắng cảnh. Làng Nghi Tàm, quờ hương nhà thơ "Bà huyện Thanh Quan" với chựa Kim Liờn cú kiến trỳc độc đỏo; làng Nhật Tõn nguồn hoa đào mỗi độ xuõn về, tương truyền là nơi Lạc Thị đời Hồng Bàng sinh ra một bọc trứng nở thành bảy con rồng. Rồi làng Xuõn Tảo với đền Súc thờ Thỏnh Giúng, làng Trớch Sài cú chựa Thiờn Niờn thờ bà tổ nghề dệt lĩnh, sang làng Kẻ Bưởi cú nghề làm giấy cổ truyền và đền Đồng Cổ nơi bỏch quan hội thề thời Lý, làng Thụy Khuờ cú chựa Bà Đanh nổi tiếng một thời. . . Và đặc sắc nhất là đền Quỏn Thỏnh. Lại cũn cả một số cụng trỡnh nhà ở mới xõy dựng bờn hồ làm quang cảnh thờm đa dạng. Thứ hai phải kể đến là Hồ Thiền Quang, hồ nằm lọt giữa bốn phố Nguyễn Du, Trần Bỡnh Trọng, Trần Nhõn Tụng và Quang Trung thuộc quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội. éặc điểm: Là một trong những "lỏ phổi xanh" của thành phố. Trong bản đồ Hà Nội năm 1831 thỡ hồ cú cú tờn là Liờn Thuỷ. Thiền Quang (ỏnh sỏng nhà Phật) chỉ là một làng nằm ở phớa đụng nam hồ tức nay là khu vực đầu phố Nguyễn éỡnh Chiểu. Ngoài làng này ra, ở quanh hồ cũn cú cỏc làng Liờn Thuỷ ở phớa bắc và tõy, Quang Hoa ở phớa tõy nam và Phỏp Hoa ở phớa nam. Cũng theo bản đồ ấy thỡ hồ này khỏ rộng, phớa tõy lan tới phố Yết Kiờu, phớa đụng lấn sang phố Nguyễn Bỉnh Khiờm, phớa bắc tới phố Trần Quốc Toản, phớa nam thụng sang hồ Bảy Mẫu. Thứ hai, phải kể đến hồ Gươm hay cũn gọi là hồ Hoàn Kiếm. Sự kết hợp giữa đền Ngọc Sơn và hồ Hoàn Kiếm đó tạo thành một tổng thể kiến trỳc Thiờn - Nhõn hợp nhất, tạo vẻ đẹp cổ kớnh, hài hoà, đăng đối cho đền và hồ, gợi nờn những cảm giỏc chan hoà giữa con người và thiờn nhiờn. Đền và hồ đó trở thành những chứng tớch gợi lại những kỷ niệm xưa về lịch sử dõn tộc, thức tỉnh niềm tự hào, yờu nước chớnh đỏng, cũng như tõm linh, ý thức mỗi người Việt Nam trước sự trường tồn của dõn tộc. Đối với người Hà Nội, hồ Hoàn Kiếm khụng chỉ là một nơi húng giú, một nơi dựng để chơi thuyền mà cũn gắn liền với đời sống về nhiều phương diện: đờm giao thừa, người người nụ nức du xuõn quanh hồ. Xuõn về, hồ là nơi gặp gỡ của thiện nam tớn nữ đi lễ cỏc đền chựa lõn cận. Cỏc đụi uyờn ương trong ngày cưới tỡm đến 21
23. bờn hồ Gươm chụp ảnh lưu niệm. Hố đến, những buổi chiều oi bức, hồ là địa điểm húng mỏt lý tưởng. Ai đó từng một lần ngắm hồ từ trờn cao vào đầu hạ sẽ khụng khỏi thảng thốt trước bức tranh đầy màu sắc và nờn thơ của những cõy bằng lăng tớm rạng rỡ xen giữa những phượng chỏy đỏ rực, cơm nguội chớn vàng, những tàng cõy ngả xuống, vũng tay ụm lấy mặt nước hồ biếc xanh màu ngọc. Mựa thu, hồ Hoàn Kiếm khụng những chỉ là một thắng cảnh đẹp với những rặng liễu rủ bờn bờ, nắng vàng lấp lỏnh trờn mặt nước mà cũn là nơi nhõn dõn thủ đụ lui tới để xem phỏo hoa nhõn những ngày hội lớn của dõn tộc như 19/8 và 2/9. 2. 3 Tác động của du lịch tới môi trương trên địa bàn Hà Nội hiện nay. Hà Nội ngày nay với khoảng hơn 2 triệu dân cư, được tập trung tù khăp mọi miền đất nước về đây làm ăn sinh sống. Cho nên Hà Nội ngày càng nhiều phương tiện giao thông, mày móc và các công trình kiến trúc mọc lên để thoả mãn nhu cầu hiện đại hoá của xã hội. Diện tích đất canh tác ngày càng bị thu hẹp, sông ngòi thì bị ô nhiễm, hàng ngày với lượng chất thải sinh hoạt thải ra, nguy cơ ô nhiễm nặng. Vấn đề nổi côm hiện nay Hà Nội đó là tình trạng ô nhiễm nguồn nước ở các sông, hồ và các mạch nước ngầm , chất thải rắn. . . Hà Nội nằm hai bên bờ sông Hồng, với hệ thống sông ngòi như sông Kim Ngưu, sông Nhuệ, sông Nghĩa Trụ. . . và một số đầm hồ là hệ thống điều tiết sinh quyển cho cả thành phố. Vậy mà hiện nay đang phải chịu một tình trạng, dồng nước đen ngòm với bao nhiêu là rác rưởi do sinh hoạt, do chất thải từ các nhà máy, mà trong đó có cả hoạt động du lịch. Hiện nay, Hệ thống sông thoát nước gồm 4 con sông thoát nước chíng là sông Lừ, Sét, Tô Lịch và sông Kim Ngưu, với tổng chiều dài 36, 8 km, dẫn toàn bộ nước thải và nước mưa của thành phố vào sông Nhuệ qua đập Thanh Liệt với lưu lượng tiêu là 30m3/s. Nhưng các song này hiện nay cũng bị bồi lắng, thu hệp mặt cắt ở nhiều đoạn do cầu cống và xây dựng lấn chiếm. Giờ đây Hà Nội chỉ còn 20 hồ với tổng diện tích mặt nước khoảng 592 ha. Hệ thống hồ điều hoà bị giảm dần chức năng do bị bồi lắng, san lấp để xây dựng. Dung tích hữu ích của các hồ giảm xuống một cách đáng kể. Trong 4 con sông thoát nước ở Hà Nội, sông Kim Ngưu là sông chịu tải trọng chất bẩn lớn nhất và có độ nhiễm bẩn lớn nhất. 22
24. Theo chiều dài sông, có 14 cửa xả nước thải vào đó với hàm lượng chất lơ lửng từ 150 -220 mg/l ; BOD từ 50-140 mg /l ; NH4+ từ 19, 6 -26mg/l. Thuộc loại oligoxaprophit. Hồ Tõy cú diện Mặt khỏc do khụng cú hệ thống xử lý nứoc thải, nờn mụi trường nước bị ụ nhiễm nặng nề. Cỏc thụng số BODS ở sụng, hồ, kờnh mưong, lờn tới 40-100 mg/l. Vượt quỏ tiờu chuẩn cho phộp là 25 mg/l. Điều này gõy ảnh hưởng xấu đến chất lượng mụi trường và sức khoẻ của nhõn dõn. Hiện nay nước cống ngầm nhất là cỏc kờnh mương hở, bị bồi lắng nặng : tổng cộng cú tới 150-160 ngàn m3 bựn cặn lắng đọng hằng năm. Về mựa khụ vận tốc dũng chảy trong cống và kờnh mương rất nhỏ, chỉ khoảng 0. 05 -1. 1m/s. Độ ụ nhiểm ở cỏc sụng hổ trong thành phố Hà Nội được liệt kờ như sau: cỏc hồ nội thành cú độ sõu trung bỡnh 2- 3 một, cú khả năng tự làm sạch khỏ lớn. Tuy nhiờn cỏ một số hồ bị ụ nhiểm nặng vỡ phải nhận trựn tiếp nước thải vào. Cao độ đỏy hồ dần dần bị nõng lờn do lớp bựn bị lắng đọng bị tớch luỹ dần, đạt chiều dày từ 0. 5- 1 m. Diện tớch hồ bị thu hẹp dần, điển hỡnh là cỏc Văn Chương, Linh Quang, và hồ Giỏm. Thụng thương cỏc chỉ tiờu chất lượng nước ở đầu hồ( cỏch cửa cống thải 5- 10m) như sau: hàm lượng cặn lơ lửng( SS) : 100- 150mg/l;BOD5: 35- 65mg/l; DO:0. 5- 2mg/l. Nước ở cuối hồ cú SS là 50- 80mg/l; BOD5: 15- 25mg/l. Cỏc hồ ở đầu hệ thống thoỏt nước do phải tiếp nhận trực tiếp nước thải nờn bị nhiễm bẩn nặng, thường ở mức độ polyxapophit và a- mezoxaprophit, điển hỡnh là cỏc hồ Văn Chưong, Trỳc Bạch, Ngoc Khỏnh, hồ Gảng Vừ, Thành Cụng, Thanh Nhàn. Cỏc hồ Hoàn Kiếm, Thủ Lệ, Đống Đa do lượng nước thải vào ớt, dung tớch hồ lại khỏ lớn nờn mức độ ụ nhiễmtớch mặt nước lớn ( 446 ha) và cú lượng nước thải vào khụng đỏng kể, nờn phần lớn chất lượng nước hồ ở vựng Oligoxaprophit(ở giữa hồ BOD5 từ 15- 20mg/l, DO >6mg/l). Nhưng ở vựng ven bờ, đặc biệt là khu vực gần cống xả từ hồ Trỳc Bạch sang, BOD5 cú thời điểm đạt tới 25-28 mg/l. Cỏc hồ ngoại thành (hồ Yờn Sở, Linh Đàm, Hạ Đỡnh, Phỏp Võn )thưũng được sử dụng để nuụi cỏ. Do việc bơm nước trực tiếp từ cỏc sụng mương vào, nờn vựng đầu hồ thường cú BOD5 lớn ( trờn 30 mg/l), hàm lượng NH4+ từ 5-15mg/l. Đầu tiờn, cỏc hồ nước cần phải cứu vỡ bị rỏc, nước thải làm ụ nhiễm. Hồ Bảy Mẫu trong cụng viờn Lờ Nin đang bị ụ nhiễm nghiờm trọng. Nước hồ đục đặc lại, cỏ chết nổi dập dềnh. 23
25. Mựi ụ uế làm cho ai đến với cụng viờn Lờ Nin hẳn phải thất vọng vụ cựng. Cỏc hồ khỏc tuy khụng đến nỗi như thế song lại cú nỗi khổ khỏc. Hồ nào mà càng cú nhiều hộ dõn ở bờn thỡ càng cú nguy cơ bị thu hẹp đến bất ngờ. Như phự thuỷ vậy, sau một đờm nhà rộng ra vài m2 cũn hồ thỡ bộ lại. Chỉ sau một vài thỏng trở lại một quỏn ăn ở Phủ Tõy Hồ, tụi thật sự ngỡ ngàng vỡ sự “mở mang bờ cừi” của chủ quỏn này. Mặt bằng lấn được từ hồ rất rộng. Đó thế, cũn cầu cọc đang hiờn ngang đợi tiếp tục lấn chiếm của chủ quỏn. Hồ Hào Nam cũng ở trong tỡnh trạng này. Mấy hộ dõn ở gần đú giữ khụng cho người khỏc đổ xuống dự một xụ rỏc nhưng đến đờm thỡ kĩu kịt đổ đất, đổ trạc để lấn hồ. Thế là tỡnh trạng “đất cú thổ cụng, sụng hồ cú dõn cạnh đú lấn chiếm” vẫn diễn ra khụng gỡ ngăn nổi. Chớnh quyền phường chẳng lẽ bú tay vỡ dễ gỡ canh giữ về đờm và moi đất khỏi nước (?) Và nghiờm trọng tột cựng khi lấn chiếm, lấp hồ lại chớnh là cỏn bộ trong cỏc cơ quan tư phỏp và chớnh quyền sở tại. Một phần Hồ Tõy và toàn bộ hồ Trỳc Bạch, hồ Thuyền Quang bị hàng quỏn thương mại hoỏ. Người ta cũn coi hồ nước là nơi đổ rỏc và trỳt nước thải, là quỹ đất gia đỡnh, là nơi bỏn hàng cơ động. Tiếng kờu thầm lặng, mỏi mũn của những hồ nước tại Thủ đụ khụng thấu đến đõu chăng mà tỡnh tỡnh mói khụng sỏng sủa hơn(!) Những cỏi hồ nếu may mắn được kố lại thỡ gặp hoạ bị chiếm bờ hồ để kinh doanh rổi xả rỏc và nước thải trực tiếp xuống nước làm cỏ chết, nước hụi tanh. Thế rồi biết đõu sẽ đến lỳc người ta sẽ lại bàn về một dự ỏn tốn kộm và rất trời ơi như “thay nước Hồ Tõy”. Dự ỏn trờn trời và thực tế dưới nước rất bất cập. Vậy là những cỏi hồ bị ốm, những cỏi hồ bị teo lại đến chết, những cỏi hồ than thở giữa lũng Thủ đụ. Tốc độ phỏt triển dõn số đụ thị hoỏ nhanh khiến tỡnh trạng lấn chiếm lũng sụng, hồ làm nhà ở ngày một nhiều. Vụ hỡnh chung người dõn đó tự huỷ hoại mụi trường sống của chớnh mỡnh. Bờn cạnh đú, do nhận một lượng nước thải lớn đến 480. 000 m3/ngày từ cỏc vựng dõn cư đụng ở Hà Nội mà cỏc sụng hồ ở Hà Nội ngày càng ụ nhiễm. Cỏc hồ lớn ở Hà Nội tham gia điều hoà lượng nước thải, nước mưa như hồ: Hoàn Kiếm, Bảy Mẫu, Ngọc Khỏnh, Hồ Tõy, Đống Đa đều bị ụ nhiễm 24
26. nặng. Đặc biệt vào mựa khụ, lượng vi sinh kỵ khớ, nấm sợi, vi khuẩn cao gấp tới 1. 000 lần so với mựa mưa. Hiện tại, thay vỡ chỉ chờ trụng vào cỏc dự ỏn chưa bắt đầu thỡ chỳng ta phải bắt đầu ngay (dự quỏ muộn) để bảo vệ cỏc hồ nước. Cần phải cú những hỡnh phạt và chế tài thớch đỏng để hạn chế việc giết chết vẻ đẹp, sự trong lành đỏng quý của cỏc hồ ở Hà Nội. Với cỏc trường hợp lấp trộm ao hồ để lấn đất cần cú những biện phỏp kiờn quyết như xõy dựng bổ sung cỏc điều luật xử phạt hành chớnh thậm chớ phạt tự với những ai cố tỡnh vi phạm. 2. 4 Tỡnh hỡnh xử lý rỏc thải và ụ nhiễm nguồn nước ở Hà Nội hiện nay. Đứng trước tỡnh hỡnh đú cỏc cơ quan quản lý phối hợp với Cụng ty Mụi trường đụ thị đó huy động thờm trờn 7. 600 cụng lao động tham gia tổng vệ sinh cựng nhõn dõn, thu dọn hết rỏc tồn đọng trong cỏc khu tập thể, ngừ xúm, cụm dõn cư. Bỡnh quõn mỗi ngày, Cụng ty thu gom, vận chuyển, xử lý 1. 500-1. 600 tấn rỏc thải; duy trỡ vệ sinh đạt 64, 1% kế hoạch; thu 6. 930 triệu đồng phớ vệ sinh, đạt 51, 9% kế hoạch; lắp đặt thờm 200 thựng rỏc vụn trờn nhiều tuyến đường, tạo điều kiện để người dõn và khỏch du lịch bỏ rỏc đỳng nơi quy định. Cũng trong 6 thỏng đầu năm, Cụng ty đó khỏnh thành lũ đốt chất thải cụng nghiệp, đầu tư mua 10 xe quột hỳt. . . , duy trỡ cụng tỏc thu gom, xử lý chất thải y tế; chỳ trọng phũng - chống lụt bóo tại cỏc bói phế thải. Ngoài ra, Cụng ty Phũng - chống lụt bóo tại cỏc bói phế thải. Ngoài ra, Cụng ty cũn chăm lo cỏc mặt đời sống của CBCNV, trang bị đầy đủ cỏc thiết bị phũng hộ lao động, bồi dưỡng làm thờm ca, thờm giờ cho cụng nhõn trong cỏc ngày lễ, tết, bảo đảm đời sống ổn định cho người lao động. Hiện nay nhiều phương phỏp và cụng nghệ xử lý rỏc hiện đại đó được nghiờn cứu và ứng dụng trờn thế giới, cho phộp tỏi sinh một lượng đỏng kể chất thải rắn, đồng thời làm giảm thể tớch rỏc xuống cũn rất thấp. Tuy nhiờn sau cỏc quỏ trỡnh xử lý vẫn cũn một lượng rỏc khụng thể xử lý hoặc tỏi sinh và cần được đổ bỏ, quản lý. Cụng ty Mụi trường Đụ thị (URENCO) trực thuộc Sở Giao thụng Cụng chớnh Hà Nội là cơ quan chịu trỏch nhiệm quản lý toàn bộ chất thải rắn của thành phố với cỏc chức năng và nhiệm vụ sau : 25
27. * Tổ chức thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải* Thực hiện cỏc dịch vụ vệ sinh mụi trường khỏc* Chế tạo, sửa chữa cỏc thiết bị chuyờn ngànhURENCO thu gom được khoảng 75% tổng chất thải sinh hoạt hàng ngày (từ nhà dõn, cỏc cơ quan, trường học, cỏc khu du lịch, chợ, đường phố và cụng viờn v. v. ) - khoảng 1. 100 - 1. 200 T/ngày. Phần cũn lại được thu gom bởi những người thu đồng nỏt nhằm tỏi chế, nhõn dõn tự đổ ra hồ, ao, bờ sụng, ven đờ và được thu gom qua cỏc thời kỳ tổng vệ sinh. Toàn bộ lượng chất thải sinh hoạt này được chở lờn bói chụn lấp Nam Sơn, S úc Sơn. Khu liờn hợp Xử lý Chất thải Nam Sơn, Súc Sơn, Hà Nội được xõy dựng trờn khu vực xó Nam Sơn, huyện Súc Sơn, cỏch trung tõm Hà Nội 45 km về phớa Bắc, cỏch sõn bay Nội Bài 15km về phớa Đụng Bắc. Diện tớch quy hoạch cho Khu liờn hợp là khoảng 100ha trong đú 60 ha dành cho khu chụn lấp rỏc thải (giai đoạn I là 13, 5ha), 6 ha cho trạm xử lý đốt rỏc thải với cụng suất dự kiến 200. 000 tấn/năm, 7, 5 ha dành cho nhà mỏy chế biến phõn vi sinh (compost) với cụng suất dự kiến đạt 250. 000 tấn/năm và cỏc cụng trỡnh phụ trợ khỏc như trạm xử lý nước rỏc, trạm bơm, cấp nước. . . Thành phố Hà Nội là một trong những thành phố đầu tiờn ở Việt Nam quan tõm đến bảo vệ mụi trường ở cỏc khu chụn lấp rỏc. Xõy dựng Khu liờn hợp xử lý chất thải tại Nam Sơn, Súc Sơn, Hà Nội trong đú sẽ cú Bói chụn lấp hợp vệ sinh là một giải phỏp kỹ thuật lớn trong việc giải quyết chất thải đụ thị. Cụng tỏc thiết kế hợp lý và đỳng kỹ thuật bói chụn lấp, việc xõy dựng trạm xử lý nước rỏc sẽ làm giảm tới mức tối thiểu mức độ gõy ụ nhiễm, phục vụ cho hoạt động ổn định của bói chụn lấp. . Được biết, trong thời gian tới Hà Nội sẽ triển khai kế hoạch xõy dựng 7 vựng nước xử lý nước thải ở Hồ Tõy, Đống Đa, Thanh Trỡ với kinh phớ khoảng 200 triệu USD. Rỏc thải là một trong những vấn đề quan trọng hàng đầu được cỏc nhà quản lý quan tõm đến, vỡ nú là nguồn gốc gõy nguy hại cho sức khoẻ cộng đồng, làm xấu mụi trường cảnh quan và sinh thỏi đụ thị. Thủ đụ Hà Nội cú diện tớch 927, 5km2, gồm 7 quận nội thành và 5 huyện ngoại thành, dõn số toàn thành phố khoảng 2, 6 triệu người trong đú dõn số nội thành khoảng 1, 5 triệu. Từ tỡnh hỡnh cấp bỏch về quản lý chất thải rắn, Hà Nội đó cú định hướng chiến lược về quản lý chất thải rắn 26
28. bằng cỏc biện phỏp kỹ thuật như thu gom, vận chuyển, sản xuất phõn vi sinh, thiờu rỏc v. v. 27
29. CHƯƠNG 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG DU LỊCH 3. 1 Đẩy mạnh tuyờn truyền giỏo dục cộng đồng tham gia bảo vệ mụi trường. Dưới đõy xin nờu ra một số giải phỏp nhằm gúp phần bảo vệ mụi trường trong phỏt triển du lịch ở cỏc vườn quốc gia và khu bảo tồn thiờn nhiờn Việt Nam. Sau đú xõy dựng cỏc dự ỏn khả thi và tiến hành đỏnh giỏ tỏc động mụi trường trước khi triển khai thực hiện cỏc dự ỏn phỏt triển du lịch. Cần phải cú sự tham gia thực sự của cỏc bờn liờn quan và cộng đồng địa phương trong suốt quỏ trỡnh quy hoạch và thực hiện dự ỏn. Xõy dựng chương trỡnh giỏo dục mụi trường cho cỏc đối tượng (khỏch du lịch, học sinh sinh viờn, người dõn địa phương). Nội dung GDMT phải phự hợp với cỏc đối tượng và dựa trờn cỏc vấn đề mụi trường, nguồn lực, phong tục tập quỏn, lối sống, văn húavà tỡnh hỡnh cụ thể của từng địa bàn. Cỏc nội dung chủ yếu cú thể là: Nõng cao nhận thức của cỏc đối tượng về giỏ trị của t ài nguy ờn du lịch - đú là nơi bảo tồn cỏc hệ sinh thỏi tự nhiờn, những kho dự trữ thiờn nhiờn quý giỏ, bảo tồn những cảnh quan độc đỏo, cỏc loài động, thực vật đặc hữu và quý hiếm của Việt Nam, nơi nghiờn cứu khoa học và thăm quan du lịch, điều hoà dũng chảy, hạn chế lũ lụt. . . ; Giỏo dục về một số kỹ năng bảo vệ mụi trường như phũng chống chỏy rừng, bảo vệ cỏc loài thỳ quý hiếm. . . ; Giỏo dục về đạo đức mụi trường và cỏch ứng xử thõn thiện với mụi trường. Việc lựa chọn phương phỏp, phương tiện đối với mỗi đối tượng phải rất linh hoạt và đa dạng: đối với đối tượng là người dõn địa phương: Phải chọn cỏc phương phỏp giỏo dục, truyền thụng hướng tới cộng đồng, bao gồm: Phương tiện thụng tin đại chỳng ( đài phỏt thanh, truyền thanh, bỏo tường, bảng tin nơi cụng cộng, thi viết, thơ, nghệ thuật về một số vấn đề mụi trường. . . ); thuyết trỡnh cú thiết bị nghe nhỡn ( đốn chiếu, phim và video); giao tiếp giữa mọi người, thảo luận tổ dõn phố, biểu diễn ca nhạc, mỳa rối, kịch, kể chuyện. . . ;sinh hoạt cõu lạc bộ với cỏc tờn hấp dẫn ( Cõu lạc bộ Bảo tồn, Sao la, Hổ. . . ); tổ chức tuyờn truyền giỏo dục mụi trường nhõn dịp cỏc sự kiện đặc biệt như: lễ hội, phong trào thể thao, Ngày Mụi trường thế 28
30. giới, Ngày Đa dạng sinh học. . . ; và cỏc phương tiện hướng tới cộng đồng khỏc như ỏp phớch, ỏo phụng, dõy đeo chỡa khoỏ, lịch, tem thư. . . Đối với học sinh, sinh viờn: Tuỳ theo đối tượng mà cú thể chọn và ỏp dụng cỏc hỡnh thức: Lồng ghộp chương trỡnh GDMT vào cỏc mụn học, đưa vào chương trỡnh giỏo dục chớnh khúamụn Đạo đức mụi trường; biờn soạn giỏo trỡnh GDMT và tài liệu tham khảo cho giỏo viờn cỏc cấp, tổ chức đi thăm quan thực tế ở cỏc khu du lịch thi ờn nhiờn ; tổ chức cỏc Cõu lạc bộ xanh, cõu lạc bộ bảo tồn. . . ); tổ chức cỏc cuộc thi sỏng tỏc văn, thơ, kịch, vẽ. . . về mụi trường; tổ chức biểu diễn văn nghệ, ca nhạc. . . mang nhiều nội dung bảo vệ mụi trường. Đối với khỏch du lịch: Phương thức phổ biến hiện nay là diễn giải mụi trường - đú là quỏ trỡnh chuyển từ một ngụn ngữ chuyờn ngành khoa học tự nhiờn hoặc một lĩnh vực liờn quan sang dạng ngụn ngữ và ý tưởng mà những người bỡnh thường, khụng làm cụng tỏc khoa học cũng cú thể hiểu được. Cần phải qui hoạch phỏt triển du lịch sinh thỏi, xõy dựng trung tõm diễn giải mụi trường, xõy dựng chương trỡnh diễn giải mụi trường, đào tạo cỏn bộ diễn giải mụi trường, xõy dựng đường mũn thiờn nhiờn, làm bảng chỉ dẫn cỏc tuyến thăm quan, tờ rơi, tờ gấp và cỏc sỏch hướng dẫn du lịch. Việc sử dụng cỏc nguồn năng lượng mới như giú, ỏnh sỏng mặt trời, khớ sinh học sẽ khụng những giảm chi phớ cho cỏc khu du lịch mà cũn làm giảm lượng tiờu thụ gỗ củi và giảm lượng phỏt thải khớ nhà kớnh. Điều này cũn cú ý nghĩa bảo vệ cỏc cỏnh rừng khỏi bị chặt hạ. Kỹ thuật làm phõn compost cú thể biến rỏc thải hữu cơ thành phõn bún cho cõy rừng. Việc xõy dựng cỏc nhà vệ sinh khụ sử dụng cỏc vi sinh sẽ làm giảm lượng tiờu thụ nước và làm mất mựi khú chịu ở cỏc khu vệ sinh cụng cộng. Xõy dựng cỏc mụ hỡnh quản lý với sự tham gia của cỏc bờn liờn quan và cộng đồng địa phương: Theo điều 16. 4 của Quyết định 08/QĐ-TTg ngày 11/1/2001 của Thủ tướng Chớnh phủ thỡ "Việc du lịch, thăm quan trong cỏc khu rừng đặc dụng do Ban Quản lý rừng đặc dụng tổ chức hoặc phối hợp, liờn kết với ngành văn hoỏ, du lịch thực hiện". Vấn đề đặt ra là nờn xõy dựng mối quan hệ, phối hợp và liờn kết ở cấp nào và quy mụ ra sao để đạt được những mục tiờu bảo tồn và hiệu quả kinh 29
31. doanh du lịch. Phỏt triển nhanh chúng, gúp phần hỗ trợ cụng tỏc bảo tồn thiờn nhiờn và phỏt triển kinh tế cho cộng đồng địa phương. Cũng nhờ cú cơ chế quản lý này mà nhiều nguồn vốn của trung ương và địa phương đó được huy động để phỏt triển cơ sở hạ tầng như phục hồi cỏc biệt thự, làm đường mũn thiờn nhiờn, làm đường điện trong khu du lịch VQG Bạch Tại khu du lịch Ao Vua - VQG Ba Vỡ, người dõn địa phương đó được huy động tham gia và hưởng lợi trong việc thu gom rỏc thải và bảo vệ rừng. Vỡ vậy vào mựa hố, mặc dự mỗi ngày cú hàng vạn lượt khỏch đến thăm quan nhưng mụi trường nơi đõy vẫn được quản lý rất tốt . Tăng cường hiệu lực của cỏc văn bản phỏp luật đó được chớnh phủ và cỏc ngành liờn quan ban hành. Cho đến nay hàng trăm văn bản phỏp luật liờn quan đến bảo vệ và quản lý tài nguyờn thiờn nhiờn và bảo vệ mụi trường ở cỏc n ơi. Nh ưng nhiều cửa hàng ăn với cỏc mún ăn đặc sản thỳ rừng vẫn ngang nhiờn hoạt động. Một số cụng ty đó tự gỏn cho mỡnh nhón "Sinh thỏi" hoặc "du lịch sinh thỏi" để lụi kộo du khỏch. Vỡ vậy cụng tỏc giỏo dục để người dõn hiểu và thực hiện nghiờm chỉnh cỏc văn bản phỏp luật liờn quan đến quản lý, bảo vệ và sử dụng tài nguyờn cú ý nghĩa lớn đối với cụng tỏc quản lý mụi trường cỏc khu du lịch cũng như đối với cụng tỏc bảo tồn thiờn nhiờn. Bờn cạnh cỏc phương tiện và phương phỏp giỏo dục đó nờu trờn thỡ sự tham gia của đài truyền hỡnh, phỏt thanh trung ương và địa phương vào cụng tỏc giỏo dục, truyền thụng mụi trường, và phổ biến tuyờn truyền cỏc văn bản phỏp luật cũng mang lại nhiều kết quả. 3. 2 Thu gom rỏc thải và cải tạo tỡnh trạng ụ nhiờm nước hồ. Cỏc cơ quan quản lý chủ động đầu tư trang thiết bị chuyờn dụng để tổ chức thu gom rỏc thải tại những điểm du lịch. Đặt cỏc thựng rỏc tại nơi hợp lý, nhất là cỏc cụng viờn, khu vui chơi giải trớ. Đồng thời phải cú biển cấm vứt rỏc bừa bói, thành lập đội thu gom rỏc thải trờn cỏc phương tiện chuyờn dụng. Tổ chức cỏc tuần lễ du lịch xanh nhằm khuyết khớch dõn cư và khỏch du lịch cựng bảo vệ mụi trường. Đưa cỏc biện phỏp xử lý rỏc thải sinh học như ủ phõn vi sinh, sử dụng tỳi ủ Biogỏ bằng chất deo, tận dụng bó rắn làm chất đốt, làm thức ăn cho gia sỳc Đồng thời phải cải thiện nguồn nước, đặc biệt là nguồn nước hồ. Cần phải thực hiện cỏc giải phỏp sau đõy : 30
32. - Nạo vột định kỳ hồ. Hiện nay lượng bựn căn trong hồ quỏ lớn và mật độ chất lơ lửng tương đối lơn. Cho nờn nạo vột hồ sẽ giải quyết được một lượng lớn bựn cắn hữu cơ, bựn, cỏt và cỏc kim loại nặng tớch tụ ở đỏy, đồng thời tăng dung tớch của hồ, bảo đảm khả năng điều hoà, nước về mựa mưa và khả năng làm sạch về mựa khụ của hồ. - Tỏch nước mưa đợt đầu ra khỏi hồ. cần xõy dựng hệ thống cống xung quanh hồ để dẫn nước thải. Tại cỏc cống bao cần xõy dựng cỏc giếng tỏch nước thải và nứoc mưa đợt đầu. Để đảm bảo đời sống của cỏc thuỷ sinh vật, đặc biệt là cỏc nuụi trong hồ, hàm lượng oxy hoà tan là yếu tố tiờn quyết. Ngoài hai biện phỏp cơ bản để cải tạo nước hồ đó nờu ở trờn, cần phải thực hiện cỏc biện phỏp làm giàu oxy cho nước hồ : khuấy nước trong hồ bằng tàu thuyền, trũ chơi trờn mặt nước như thuyền đạp nước, hệ thống vũi phun nước Tăng cường chế độ động trong hồ bằng cỏch bơm tuần hoàn nước từ cuối hồ về đầu hồ, kết hợp với hệ thống vũi phun nước xung quanh hồ. Xử lý nước thải sinh hoạt trước khi đổ ra sụng, hồ nhằm hạn chế độ ụ nhiễm của lượng nước ngầm hiện nay ở cỏc sụng hồ Hà Nội núi riờng và ở Việt Nam núi chung. 3. 3 Xõy dựng hành lang phỏp lý và kiểm tra vử lý vi phạm. Trỏch nhiệm bảo vệ mụi trường của cỏc doanh nghiệp kinh doanh lữ hành: tuõn thu cỏc yờu cầu về bảo vệ mụi trường khi xõy dựng chương trỡnh du lịch, khụng tổ chức cỏc loại hỡnh du lịch gõy tổn hại đến mụi trường. Đưa nội dung bảo vệ mụi trường vào tài liệu hướng dẫn du lịch thụng bỏo, nhắc nhở, chỉ dẫn khỏch du lịch tuõn thủ cỏc quy định về bảo vệ mụi trường nơi đến du lịch. Trang bị kiến thức về bảo vệ mụi trường, cỏc biện phỏp ứng cứu trong trường hợp xảy ra sự cố mụi trưũng cho cỏc hướng dẫn viờn du lịch. Trỏch nhiệm bảo vệ mụi trường của cỏc tổ chức cỏ nhõn kinh doanh vận chuyển khỏch du lịch. Sử dụng phương tiện vận chuyển khỏch du lịch đỏp ứng cỏc yờu cầu về bảo vệ mụi trường. Hướng dẫn, nhắc nhở khỏch du lịch khụng xả rỏc trờn đuờng đi, thu gom, đổ đỳng nơi quy định rỏc thải phỏt sinh trờn phương tiện trong quỏ trỡnh vận chuyển khỏch du lịch. Khụng xả khúi, dầu, bụi, khớ hoặc cỏc chất chứa chất thải vượt quỏ tiờu chuẩn cho phộp ra mụi trương. Khụng vận chuyển cỏc 31
33. chất nổ, chất chỏy, chất phúng xạ. Đối với cỏc loại sản phẩm cú mựi khú chụi mà được phộp vận chuyển thi trước khi đưa lờn phương tiện vận chuyển phải gúi bọc kỹ, khụng để lọt mựi ra ngoài, khụng để vương vói trờn phương tiện vận chuyển và trờn đường vận chuyển. Trỏch nhiệm bảo vệ mụi trường của ban quản lý, tổ chức, cỏ nhõn, quản lý khu du lịch. Xõy dựng nội quy bảo vệ mụi trường phự hợp đặc thự của khu, điểm du lịch va niờm yết tại lối vào và nhữnh nơi dễ quan sỏt trong khu du lịch. đặt cỏc thựng rỏc tại nơi thuận tiện để cho khỏch xả rỏc, thực thu gom hoặc hợp đồng với cỏc ca nhõn, tổ chức khỏc để thu gom rỏc chuyển đến nơi xử lý. Xõy dựng khu vệ sinh tại vị trớ phự hợp. Kiểm tra hướng dẫn yờu cầu tổ chức, cỏ nhõn cú hoạt động tại nơi, khu, điểm du lịch. Kịp thời cỏc sự kiện suy thoỏi ụ nhiễm tại điểm du lịch và thụng bỏo ngay cho các cơ quan cú trỏch nhiệm, đồng thơi thực hiện cỏc biện phỏp ngăn ngừa và khắc phục hậu quả trong phạm vi khả năng. Trỏch nhiệm của cỏc cơ quan bảo vệ mụi trường trong lĩch vực du lịch. Trỏch nhiệm của Bộ tài nguyờn và mụi trường như chủ trỡ hoặc phối hợp với tổng cục du lịch soạn thảo và ban hành tiờu chuẩn chất lượng mụi trường du lịch Việt Nam, tạo cơ sở phỏp lý cho việc quản lý nhà nước về bảo vệ mụi trường trong lĩnh vực du lịch. Hướng dẫn cỏc sở du lịch tài nguyờn và mụi trường, sở quản lý về du lịch xõy dựng và trỡnh cơ quan nhà nước cú thẩm quyền ban hành cỏc quy định về bảo vệ mụi trường trong lĩnh vực du lịch ở địa phương và triển khai cỏc hoạt động bảo vệ mụi trường du lịch. Hướng dẫn tổng cục du lịch, uỷ ban nhõn dõn cỏc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung Ương tiến hành đỏnh giỏ, xỏc định thiệt hại và khắc phục hậu quả suy thoỏi mụi trường gõy ra cú ảnh đến du lịch. Trỏch nhiệm của tổng cục du lịch. Đưa nội dung bảo vệ mụi trường vào chiến lược, kế hoạch phỏt triển du lịch. Chủ trỡ hoặc phối hợp với bộ tài nguyờn và mụi trường tổ chức tuyờn truyền giỏo dục và hướng dẫn cỏc tổ chức, cỏ nhõn cú liờn quan thực hiện cỏc quy định phỏp luật về bảo vệ mụi trường trong lĩnh vực du lịch. Xõy dựng, ban hành theo thẩm quyền, cơ chế khuyến khớch cỏc tổ chức, cỏ nhõn thực hiện hoạt động cải thiện, tụn tạo bảo vệ mụi trường. 32
34. Khen thưởng và xử lý vi phạm, tổ chức cỏ nhõn cú thành tớch trong việc bảo vệ, tụn tạo mụi trường du lịch được khen thưởng theo quy định của Phỏp luật. Tổ chức, cỏ nhõn cú hành vi vi phạm cỏc quy định về bảo vệ mụi trường thỡ đều bị xử lý theo quy định của Phỏp luật. Trường hợp cỏc tổ chức, cỏ nhõn gõy ụ nhiễm, suy thoỏi hoặc sự cố mụi trường mà khụng cú cỏc biện phỏp khắc phục hoặc biện phỏp khắc phục khụng đủ khụi phục tỡnh trạng ban đầu thỡ phải chụi trỏch nhiệm thanh toỏn mọi chi khắc phục theo quyết định của cơ quan nhà nước cú thẩm quyền. 33
35. KẾT LUẬN Mặc dự đề tài đưa ra chỉ là một gúc cạnh nhỏ của vấn đề mụi trường và du lịch. Nhưng cũng phần nào núi lờn được tỏc động của du lịch đến mụi trường tự nhiờn Việt Nam núi chung và trờn địa bàn Hà Nội núi riờng. Hà Nội ngàn năm văn hiến – đó và mói mói số là điểm đến đầy quyến rũ đối với khỏch du lịch. Mục tiờu của ngành du lịch Hà Nội đến năm 2005 đún 5 triệu khỏch du lịch trong đú 1 triệu khỏch du lịch quốc tế, doanh thu du lịch đạt 645 triệu USD. Năm 2010 đún 8. 5 triệu khỏch du lịch, trong đú 1. 6 triệu khỏch quốc tế, doanhh thu du lịch đạt 1. 4 tỷ USD. Mức tăng trưởng du lịch bỡnh quõn 13. 15%/năm GDP du lịch chiếm 13-14% trong cơ cấu GDP toàn thành phố, và đưa ngành du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Để làm được điều đú thỡ thành phố Hà Nội cần tăng cường cụng tỏc tuyờn truyền quảng bỏ du lịch tạo dựng cỏc sản phẩm du lịch để thu hỳt khỏc du lịch dến Hà Nội ; cần cú sự phối hợp đồng bộ giữa cỏc cấp, cỏc ngành để thỏo gỡ khú khăn, vướng mắc cho du lịch phỏt triển, mà đặc biệt là phỏt triển khai thỏc cỏc cụng trỡnh bảo vệ mụi trường nhằm duy trỡ vẻ đẹp tự nhiờn của cỏc tài nguyờn du lịch Hà Nội. Tuy đó cú nhiều cố gắng và sự giỳp đỡ của giỏo viờn hướng dẫn, song bài viết vẫn khụng trỏnh khỏi sai sút. Vỡ vậy, em rất mong được sự gúp ý của cỏc thầy cụ giỏo để nõng cao kiến thức, hy vọng bài viết tiếp theo sẽ đạt kết quả cao hơn. 34
36. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Du lịch và sinh thái - tác giả Thế Đạt - NXB Lao động 2. Tài nguyên và môi trường du lịch Việt Nam - tác giả Phạm Trung Lương (chủ biên) - NXB Giáo dục năm 2001. 3. Giáo trình Kinh tế du lịch - tác giả GS. TS Nguyễn Văn Đính và TS. Trần Thị Minh Hoà - NXB Lao động xã hội, Hà Nội năm 2004. 4. Tạp chí Du lịch Việt Nam: Số 9-2001 Số 8, 10 - 2002 Số 3, 10, 11 - 2003 Số 3, 8, 9, 10 - 2004 5. Tạp chí Bảo vệ môi trường số 3, 7, 10, 15, 17 năm 2004 6. com 35
37. MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU 1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ VẤN ĐỀ DU LỊCH MÔI TRƯỜNG 3 1.1. Khái niệm chung về du lịch và môi trường 3 1. 2. Các tác động của hoạt động du lịch đến tài nguyên và môi trường. .6 1. 3 Nhận định chung về phát triển du lịch bền vững từ góc độ môi trường 9 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH VÀ MÔI TRƯỜNG Ở HÀ NỘI 14 2. 1. Thực trạng phát triển du lịch tại Hà Nội hiện nay 14 2. 2. Vai trò của môi trường trong phát triển du lịch ở Hà Nội. 19 2. 3 Tác động của du lịch tới môi trường trên địa bàn Hà Nội hiện nay. 22 2. 4 Tỡnh hỡnh xử lý rỏc thải và ụ nhiễm nguồn nước ở Hà Nội hiện nay 25 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG DU LỊCH 28 3. 1 Đẩy mạnh tuyờn truyền giỏo dục cộng đồng tham gia bảo vệ mụi trường. 28 3. 2 Thu gom rỏc thải và cải tạo tỡnh trạng ụ nhiờm nước hồ 30 3. 3 Xõy dựng hành lang phỏp lý và kiểm tra vử lý vi phạm. 31 KẾT LUẬN 34 TÀI LIỆU THAM KHẢO 35 36