›

Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học Tiền An, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh

pdf 26 trang phuongvu95 8081
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học Tiền An, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdftom_tat_luan_van_quan_ly_hoat_dong_trai_nghiem_o_truong_tieu.pdf

Nội dung text: Tóm tắt Luận văn Quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học Tiền An, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN QUẢN LÍ GIÁO DỤC NGUYỄN THỊ HƯƠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC TIỀN AN, PHƯỜNG TIỀN AN, THÀNH PHỐ BẮC NINH Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8 14 01 14 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ HỘI - 2019
  2. Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN CÔNG GIÁP Phản biện 1: Phản biện 2: Luận văn sẽ được bảo vệ tại hội đồng chấm luận văn thạc sĩ họp tại Học viện Quản lý giáo dục Vào hồi giờ phút ngày tháng năm 2019 Có thể tìm hiểu luận văn tại: Thư viện Học viện Quản lý giáo dục
  3. LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài. Chúng ta đã biết giáo dục phổ thông trang bị cho mỗi cá nhân sự đầy đủ và toàn diện kiến thức của nhiều lĩnh vực và các kỹ năng thái độ sống cần có để họ có thể bước vào cuộc sống xã hội sau này. HĐTN sẽ thực hiện tất cả các mục tiêu và nhiệm vụ của các HĐGDNGLL, hoạt động tập thể, sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp và thêm vào đó là những mục tiêu và nhiệm vụ giáo dục của giai đoạn mới. Giai đoạn giáo dục cơ bản kéo dài từ lớp 1 đến lớp 9. Ở giai đoạn giáo dục cơ bản, chương trình HĐTN tập trung vào việc hình thành các phẩm chất nhân cách, những thói quen, kỹ năng sống cơ bản: tích cực tham gia, kiến thiết và tổ chức các hoạt động; biết cách sống tích cực, khám phá bản thân, điều chỉnh bản thân; biết cách tổ chức cuộc sống và biết làm việc có kế hoạch, có trách nhiệm. HĐTN đối với học sinh Tiểu học giữ vi ̣trí đăc ̣ biêṭ quan trọng trong quá trình rèn luyện nhân cách, hình thành phẩm chất, năng lực cho học sinh; HĐTN góp phần định hướng, điều chỉnh hoạt động giáo dục đạt hiệu quả cao. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, bên cạnh việc giúp các em HS bổ sung và hoàn thiện những tri thức đã học trên lớp còn phải hình thành cho học sinh thái độ đúng đắn, các hành vi và thói quen tốt, các kỹ năng hoạt động và ứng xử trong các mối quan hệ xã hội về chính trị, đạo đức, pháp luật Trên thực tế, các giờ HĐGDNGLL đã được thực hiện không đúng mục đích, có khi biến thành giờ chơi của HS hay giờ hoạt động tập thể. Giáo viên tổ chức hoạt động cho học sinh nhưng không rõ hoạt động đó sẽ hướng tới hình thành những năng lực gì cho các em, các hình thức tổ chức còn chưa phong phú. Nhâṇ thức được những điểm yếu của HĐGDNGLL hiện tại và hiểu được ý nghĩa, vai trò của HĐTNST trong chương trình giáo dục phổ thông mới, bản thân chọn đề tài “Quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học Tiền An, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh” nhằm đề ra một số biện pháp quản lý việc thực hiện chương trình HĐTN sắp tới. 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động trải nghiệm từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học Tiền An, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh nhằm hình thành và phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực của mỗi học sinh và góp nâng cao kết quả dạy và học tại nhà trường. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu 1
  4. Hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học Tiền An, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. 4. Giả thuyết khoa học Nếu đề xuất và thực hiện được những biện pháp quản lý HĐTN tại trường Tiểu học Tiền An, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh, phù hợp với đặc điểm của nhà trường, giáo viên và học sinh, với tình hình kinh tế, chính trị, văn hóa và địa lý ở địa phương thì sẽ hình thành nên năng lực cho học sinh và góp phần nâng cao kết quả dạy học đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường tiểu học. 2. Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm sáng tạo ở trường Tiểu học Tiền An, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. 3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học Tiền An, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. 6. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu Đề tài nghiên cứu công tác quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường TH theo yêu cầu đổi mới giáo dục nhưng do hạn chế về thời gian và quy mô của một luận văn thạc sĩ, đề tài chỉ tập trung vào nghiên cứu tại các trường Tiểu học Tiền An, có tham khảo thêm trường Tiểu học Suối Hoa và Tiểu học Ninh Xá trong địa bàn thành phố Bắc Ninh. Tác giả tiến hành điều tra bằng phiếu hỏi, phỏng vấn, khảo sát 80 CBQL và GV, 325 HS, 80 Phụ huynh của các trường Tiểu học Tiền An, Tiểu học Suối Hoa và Tiểu học Ninh Xá trong địa bàn thành phố Bắc Ninh. Qua khảo sát, nghiên cứu thực trạng quản lý HĐTN, từ đó đề xuất biện pháp quản lý HĐTN giúp phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực của người học tại trường Tiểu học Tiền An. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi 7.2.2. Phương pháp phỏng vấn 7.2.3. Phương pháp quan sát 7.2.4. Phương pháp nghiên cứu tài liệu 7.2.5. Phương pháp hỗ trợ 2
  5. 8. Đóng góp của đề tài Đề tài là công trình nghiên cứu có hệ thống và logic từ đánh giá thực trạng của việc quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường Tiểu học, xác định hoạt động trải nghiệm nhằm hình thành những thói quen tự phục vụ, kĩ năng học tạp, kĩ năng giao tiếp cơ bản, bắt đầu có các kĩ năng xã hội để tham gia các hoạt động xã hội 9. Cấu trúc luận văn Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường TH. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường TH Tiền An, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Chương 3: Một số biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường TH Tiền An, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. CHƯƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC 1.1. Tổng quan nghiên cứu về quản lý hoạt động trải nghiệm 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài Từ những năm 50 của thế kỷ XX, các nhà tâm lý học, giáo dục học Xô-viết đã có nhiều công trình nghiên cứu về việc rèn luyện hệ thống kỹ năng nghiệp vụ sư phạm cho người GV nói chung và rèn luyện kỹ năng tổ chức hoạt động giáo dục nói riêng. Điển hình là các công trình nghiên cứu của N.V. Cudơmina về “Hình thành các năng lực sư phạm”, O.A. Apđulinna “Bàn về kỹ năng sư phạm”, X.I.Kixegôf “Hình thành các kỹ năng, kỹ xảo sư phạm trong điều kiện giáo dục đại học”. [22] Ở Phần Lan, triết lý cơ bản của nền giáo dục là niềm tin vào khả năng của con người. Những người làm chính sách giáo dục của Phần Lan tin rằng bất kỳ ai cũng mang trong mình những giá trị có thể đóng góp cho xã hội. Mục đích của giáo dục không phải đưa con người vào khuôn khổ, mà là giúp HS phát hiện và phát huy tố chất vốn có của bản thân. Do đó trường học là nơi bất bình đẳng, mọi HS đều hưởng những cơ hội ngang nhau, để trẻ tự do phát triển cá tính, nguyện vọng và tài năng. [42] 1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam Mục đích cho HS được trải nghiệm trong các môn học, tiết học chưa được xác định tường minh vì thế hiệu quả của việc tổ chức các HĐTN cho 3
  6. HS còn nhiều hạn chế. Theo đó nghiên cứu để có các biện pháp quản lý HĐTN trong bối cảnh cụ thể của nhà trường thuộc mỗi cấp học, ở từng địa phương cần tiếp tục được triển khai trên cơ sở nhận thức đầy đủ về HĐTN, làm rõ trách nhiệm của nhà trường, của nhà quản lý, của GV và các lực lượng giáo dục. 1.2. Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu 1.2.1. Quản lý nhà trường Theo tác giả Phạm Viết Vượng thì quản lý trường học là lao động của các cơ quan quản lý nhằm tập hợp và tổ chức các lao động của giáo viên, học sinh và các lực lượng giáo dục khác, cũng như huy động tối đa các nguồn lực giáo dục để nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo trong nhà trường. Tóm lại: Quản lý nhà trường là thực hiện đường lối giáo dục của Đảng trong phạm vi và trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường vận hành theo nguyên lý giáo dục, để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo đối với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và với từng học sinh. Quản lý nhà trường là một hoạt động được thực hiện trên cơ sở những quy luật chung của quản lý, đồng thời có những nét đặc thù riêng của nó. Quản lý nhà trường khác với các loại quản lý xã hội khác, được quy định bởi bản chất hoạt động sư phạm của người giáo viên, bản chất của quá trình dạy học, giáo dục của mọi thành viên của nhà trường, vừa là đối tượng quản lý, vừa là chủ thể tự hoạt động của bản thân mình. Sản phẩm tạo ra của nhà trường là nhân cách người học, được hình thành trong quá trình học tập, tu dưỡng và rèn luyện theo yêu cầu cầu của xã hội và được xã hội thừa nhận. 1.2.2. Trải nghiệm Trải nghiệm là kiến thức hay sự thành thạo một sự kiện hoặc một chủ đề bằng cách tham gia hay chiếm lĩnh nó. Trong triết học, thuật ngữ “kiến thức qua thực nghiệm” chính là kiến thức có được dựa trên trải nghiệm. Một người trải nghiệm nhiều ở một lĩnh vực cụ thể nào đó có thể được coi như chuyên gia của lĩnh vực đó. 1.2.3. Hoạt động trải nghiệm Hoạt động trải nghiệm trong nhà trường cần được hiểu là hoạt động có động cơ, có đối tượng để chiếm lĩnh, được tổ chức bằng các việc làm cụ thể của học sinh, được thực hiện trong thực tế, được sự định hướng, hướng dẫn của nhà trường. Đối tượng để trải nghiệm nằm trong thực tiễn. 1.2.4. Quản lý hoạt động trải nghiệm Quản lý HĐTN của HS trong trường phổ thông về thực chất là quản lí mục tiêu, nội dung chương trình, quản lí phương pháp và các hình thức tổ 4
  7. chức hoạt động trải nghiệm, tạo điều kiện về nguồn lực (con người, kinh phí, thời gian, các điều kiện cơ sở vật chất ) để thực hiện các hoạt động này. Trọng tâm của quản lý hoạt động trải nghiệm là quản lí chất lượng các hoạt động này. 1.2.5. Quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học Quản lý HĐTN ở trường TH là quá trình lập kế hoạch tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá việc thực hiện HĐTN trong nhà trường, nhằm hướng tới mục tiêu phát triển năng lực và phẩm chất, hoàn thiện nhân cách cho người học. Hay quản lý HĐTN cho HS TH là quá trình tác động của chủ thể quản lý nhà trường đến tập thể GV, nhân viên, HS và các lực lượng giáo dục khác, để tiến hành tổ chức các HĐTN theo mục tiêu, nội dung, chương trình qui định, bằng phương pháp, hình thức phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường để đạt được mục tiêu giáo dục. 1.2.6 Quản lý hoạt động trải nghiệm với chương trình GDPT mới. Hoạt động giáo dục (theo nghĩa rộng) là những hoạt động có chủ đích, có kế hoạch hoặc có sự định hướng của nhà giáo dục, được thực hiện thông qua những cách thức phù hợp để chuyển tải nội dung giáo dục tới người học. a) Trong chương trình giáo dục phổ thông hiện hành của Việt Nam, kế hoạch giáo dục bao gồm các môn học và hoạt động giáo dục (theo nghĩa hẹp). Khái niệm hoạt động giáo dục (theo nghĩa hẹp) dùng để chỉ các hoạt động giáo dục được tổ chức ngoài giờ dạy học các môn học và được sử dụng cùng với khái niệm hoạt động dạy học các môn học. Như vậy, hoạt động giáo dục (theo nghĩa rộng) bao gồm hoạt động dạy học và hoạt động giáo dục (theo nghĩa hẹp. - Hoạt động tập thể (sinh hoạt lớp, sinh hoạt trường, sinh hoạt Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, sinh hoạt Đoàn Thanh niên - Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp được tổ chức theo các chủ đề. Hoạt động giáo dục hướng nghiệp (cấp Trung học cơ sở và cấp Trung học phổ thông) giúp học sinh tìm hiểu để định hướng tiếp tục học tập và định hướng. - Hoạt động giáo dục nghề phổ thông (cấp Trung học phổ thông) giúp học sinh hiểu được một số kiến thức cơ bản về công cụ, kĩ thuật, quy trình công nghệ, an toàn lao động, vệ sinh môi trường đối với một số nghề phổ thông đã học; hình thành và phát triển kĩ năng vận dụng những kiến thức vào thực tiễn; có một số kĩ năng sử dụng công cụ, thực hành kĩ thuật theo quy trình công nghệ. b) Trong chương trình giáo dục phổ thông mới, kế hoạch giáo dục bao gồm các môn học, chuyên đề học tập (gọi chung là môn học) và hoạt động trải nghiệm sáng tạo; hoạt động giáo dục (theo nghĩa rộng) bao gồm hoạt động dạy học và hoạt động trải nghiệm sáng tạo. 1.3. Nội dung hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học 1.3.1. Khái quát về hoạt động trải nghiệm Trải nghiệm thực tiễn, người học có được kiến thức, kĩ năng, tình cảm và ý chí nhất định. Sự sáng tạo sẽ có được khi phải giải quyết các nhiệm 5
  8. vụ thực tiễn phải vận dụng kiến thức, kĩ năng đã có để giải quyết vấn đề, ứng dụng trong tình huống mới, không theo chuẩn đã có, hoặc nhận biết được vấn đề trong các tình huống tương tự, độc lập nhận ra chức năng mới của đối tượng, tìm kiếm và phân tích được các yếu tố của đối tượng trong các mối tương quan của nó, hay độc lập tìm kiếm ra giải pháp thay thế và kết hợp được các phương pháp đã biết để đưa ra hướng giải quyết mới cho một vấn đề. 1.3.2. Những vấn đề cơ bản của hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học 1.3.2.1. Mục đích của hoạt động trải nghiệm trường Tiểu học Nhằm định hướng, tạo điều kiện cho học sinh quan sát, suy nghĩ và tham gia các hoạt động thực tiễn, qua đó tổ chức khuyến khích, động viên và tạo điều kiện cho các em tích cực nghiên cứu, tìm ra những giải pháp mới, sáng tạo những cái mới trên cơ sở kiến thức đã học trong nhà trường và những gì đã trải qua trong thực tiễn cuộc sống, từ đó hình thành và phát triển những phẩm chất, tư tưởng, ý chí, tình cảm, giá trị, kỹ năng sống và những năng lực chung cần có ở con người trong xã hội hiện đại. 1.3.2.2. Nội dung, chương trình trải nghiệm ở trường Tiểu học. Nội dung của hoạt động trải nghiệm của học sinh bao gồm nội dung trải nghiệm trong quá trình dạy học các môn khoa học, nội dung trải nghiệm sáng tạo ngoài giờ học các môn học. Các nội dung cụ thể hoạt động trải nghiệm sáng tạo gồm: + Củng cố mở rộng kiến thức đã học + Giáo dục đạo đức lối sống + Giáo dục học sinh kỷ luật làm việc tập thể + Kiến thức, kỹ năng hoạt động xã hội và giải quyết vấn đề thực tế cuộc sống + Giáo dục ký năng sống + Cập nhập tin tức kinh tế văn hóa xã hội 1.3.2.3. Phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học - Phương pháp giải quyết vấn đề (GQVĐ) GQVĐ là một phương pháp giáo dục nhằm phát triển năng lực tư duy, sáng tạo, GQVĐ của HS. Các em được đặt trong tình huống có vấn đề, thông qua việc GQVĐ giúp HS lĩnh hội tri thức, kỹ năng và phương pháp. - Phương pháp sắm vai Sắm vai là phương pháp giáo dục giúp HS thực hành cách ứng xử, bày tỏ thái độ trong những tình huống giả định hoặc trên cơ sở óc tưởng tượng 6
  9. và ý nghĩ sáng tạo của các em. Sắm vai thường không có kịch bản cho trước mà HS tự xây dựng trong quá trình hoạt động. - Phương pháp trò chơi Trò chơi là tổ chức cho HS tìm hiểu một vấn đề hay thực hiện những hành động, việc làm hoặc hình thành thái độ thông qua một trò chơi nào đó, mang tính sáng tạo cao, thể hiện ở việc lựa chọn chủ đề chơi, phân vai tạo ra tình huống, hoàn cảnh chơi, sử dụng phương tiện thay thế trong các trò chơi sáng tạo. - Phương pháp làm việc nhóm Làm việc theo nhóm nhỏ là phương pháp tổ chức dạy học - giáo dục, trong đó, GV sắp xếp HS thành những nhóm nhỏ theo hướng tạo ra sự tương tác trực tiếp giữa các thành viên, từ đó HS trong nhóm trao đổi, giúp đỡ và cùng nhau phối hợp làm việc để hoàn thành nhiệm vụ chung của nhóm. 1.3.2.4. Hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm a) Hoạt động câu lạc bộ (CLB) Câu lạc bộ là hình thức hoạt động của những nhóm học sinh cùng sở thích, nhu cầu, năng khiếu, dưới sự định hướng của những nhà giáo dục nhằm tạo môi trường giao lưu thân thiện, tích cực giữa các học sinh với nhau và giữa học sinh với thầy cô giáo, với những người lớn khác. b) Tổ chức trò chơi Trò chơi là một loại hình hoạt động giải trí, thư giãn; là món ăn tinh thần nhiều bổ ích và không thể thiếu được trong cuộc sống con người nói chung, đối với học sinh nói riêng. c) Tổ chức diễn đàn Diễn đàn là một hình thức tổ chức hoạt động được sử dụng để thúc đẩy sự tham gia của học sinh thông qua việc các em trực tiếp, chủ động bày tỏ ý kiến của mình với đông đảo bạn bè, nhà trường, thầy cô giáo, cha mẹ và những người lớn khác có liên quan. d) Sân khấu tương tác (hay sân khấu diễn đàn) Là một hình thức nghệ thuật tương tác dựa trên hoạt động diễn kịch, trong đó vở kịch chỉ có phần mở đầu đưa ra tình huống, phần còn lại được sáng tạo bởi những người tham gia. Phần trình diễn chính là một cuộc chia sẻ, thảo luận giữa những người thực hiện và khán giả, trong đó đề cao tính tương tác hay sự tham gia của khán giả. e) Tham quan, dã ngoại: Tham quan, dã ngoại là một hình thức tổ chức học tập thực tế hấp dẫn đối với học sinh. f) Hội thi / cuộc thi 7
  10. Hội thi/cuộc thi có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như: Thi vẽ, thi viết, thi tìm hiểu, thi đố vui, thi giải ô chữ, thi tiểu phẩm, thi thời trang, thi kể chuyện, thi chụp ảnh, thi kể chuyện theo tranh, thi sáng tác bài hát, thi hát, thi hát quan họ, hội thi học tập, hội thi thời trang, hội thi học sinh thanh lịch, g) Tổ chức sự kiện Tổ chức sự kiện trong nhà trường phổ thông là một hoạt động tạo cơ hội cho học sinh được thể hiện những ý tưởng, khả năng sáng tạo của mình, thể hiện năng lực tổ chức hoạt động, thực hiện và kiểm tra giám sát hoạt động. h) Hoạt động giao lưu Giao lưu là một hình thức tổ chức giáo dục nhằm tạo ra các điều kiện cần thiết để cho học sinh được tiếp xúc, trò chuyện và trao đổi thông tin với những nhân vật điển hình trong các lĩnh vực hoạt động nào đó. Qua đó, giúp các em có tình cảm và thái độ phù hợp, có được những lời khuyên đúng đắn để vươn lên trong học tập, rèn luyện và hoàn thiện nhân cách. i) Hoạt động chiến dịch Hoạt động chiến dịch là hình thức tổ chức không chỉ tác động đến học sinh mà tới cả các thành viên cộng đồng. Nhờ các hoạt động này, học sinh có cơ hội khẳng định mình trong cộng đồng, qua đó hình thành và phát triển ý thức “mình vì mọi người, mọi người vì mình”; tổ chức các chiến dịnh ở trường hoặc ở khu dân cư như làm cho môi trường sanh, sạch hơn k) Hoạt động nhân đạo Hoạt động nhân đạo là hoạt động tác động đến trái tim, tình cảm, sự đồng cảm của học sinh trước những con người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Thông qua hoạt động nhân đạo, học sinh biết thêm những hoàn cảnh khó khăn của người nghèo, người nhiễm chất độc da cam, trẻ em mồ côi, người tàn tật, khuyết tật, người già cô đơn không nơi nương tựa, người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, những đối tượng dễ bị tổn thương trong cuộc sống, để kịp thời giúp đỡ, giúp họ từng bước khắc phục khó khăn, ổn định cuộc sống, vươn lên hòa nhập với cộng đồng. 1.3.3. Đặc điểm học sinh trường Tiểu học 1.3.3.1. Đặc điểm về mặt cơ thể: 1.3.3.2. Đặc điểm về hoạt động môi trường sống: 1.3.3.3. Sự phát triển của quá trình nhận thức: 1.3.3.4. Sự phát triển tình cảm của học sinh tiểu hoc: 1.3.3.5. Sự phát triển nhân cách của học sinh tiểu học: 1.4. Nội dung quản lý hoạt động trải nghiệm trong trường Tiểu học 8
  11. 1.4.1. Quản lý phát triển chương trình trải nghiệm Phát triển chương trình trải nghiệm là quá trình liên tục làm hoàn thiện chương trình trải nghiệm. Như vậy, theo cách định nghĩa này, phát triển chương trình trải nghiệm bao hàm cả việc biên soạn hay xây dựng một chương trình mới hoặc cải tiến một chương trình trải nghiệm hiện có. Bên cạnh đó, chúng ta sử dụng thuật ngữ “phát triển” chương trình trải nghiệm thay cho từ “xây dựng”, “thiết kế” hay “biên soạn” chương trình trải nghiệm, vì “phát triển” bao hàm cả sự thay đổi, bổ sung liên tục. Phát triển là một chu trình mà điểm kết thúc sẽ lại là điểm khởi đầu, kết quả là một chương trình trải nghiệm mới và ngày càng tốt hơn nữa. Các khái niệm khác chỉ có ý nghĩa là một quá trình và kết quả dừng lại khi chúng ta có một chương trình mới. Chương trình trải nghiệm, đánh giá chương trình trải nghiệm, cụ thể như sau: Bước 1. Phân tích bối cảnh và nhu cầu tổ chức hoạt động trải nghiệm: chương trình trải nghiệm phải phù hợp với thể chế chính trị, trình độ phát triển kinh tế - xã hội, khoa học - công nghệ, truyền thống văn hoá, yêu cầu chuyên môn và nhu cầu nhân lực của thị trường lao động để làm cơ sở thiết kế. Bước 2. Xác định mục đích chung và mục tiêu cụ thể: Tức là xác định “cái đích hướng tới” của quá trình giáo dục - đào tạo nhằm hình thành và phát triển nhân cách con người, những đức tính nghề nghiệp. Bước 3. Thiết kế chương trình trải nghiệm: Tức là quá trình xây dựng nội dung, kế hoạch đào tạo, các yêu cầu và điều kiện bảo đảm nhằm thực hiện chương trình trải nghiệm. Bước 4. Thực thi chương trình trải nghiệm: Đưa chương trình trải nghiệm vào thử nghiệm và thực hiện. Bước 5. Đánh giá chương trình trải nghiệm: Việc đánh giá chương trình cần được thực hiện trên cơ sở kết quả thử nghiệm và lấy ý kiến rộng rãi các nhà khoa học, chuyên gia giáo dục, đội ngũ giảng viên, sinh viên hoặc phụ huynh sinh viên và người sử dụng lao động. 1.4.2. Bồi dưỡng nâng cao năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm cho đội ngũ giáo viên, nhân viên và cộng tác viên Người giáo viên giữ vai trò quan trọng trong hoạt động giáo dục nói chung và hoạt động giáo dục trải nghiệm cho học sinh nói riêng. Để có hiệu quả cao trong giáo dục trải nghiệm cho học sinh đòi hỏi đội ngũ GV phải vững về chuyên môn nghiệp vụ, có tư cách đạo đức chuẩn mực, có năng lực thực hiện giáo dục toàn diện, đồng thời phải có trình độ đào tạo sư phạm đúng quy định của Bộ giáo dục và Đào tạo, đặc biệt là về lĩnh vực 9
  12. tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh. Đội ngũ có vững chuyên môn nghiệp vụ hay không cũng phụ thuộc rất nhiều vào nhà QL. Người QL phải có kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ tổ trưởng chuyên môn, GV trong trường. Việc tăng cường bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên là một việc làm hết sức quan trọng trong công tác quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh Tiểu học. Xây dựng năng lực tổ chức các lớp bồi dưỡng cho đội ngũ GV, tập trung vào các năng lực sau: - Năng lực kế hoạch hoá, kỹ năng thiết kế chương trình các hoạt động trải nghiệm, gồm các năng lực: thu thập và xữ lý thông tin; xác định mục tiêu hoạt động; xây dựng, thiết kế và đạo diễn các loại chương trình, kế hoạch hoạt động; xây dựng các chỉ tiêu, biện pháp thực hiện. - Năng lực tổ chức gồm: Bố trí điều phối nhân lực, tổ chức bộ máy hoạt động; thiết lập cơ chế phối hợp; huy động tiếp nhận, phân bổ tài lực, vật lực. - Năng lực chỉ đạo gồm: Hướng dẫn thực hiện, theo dõi hoạt động; phòng ngừa, uốn nắn sai lệch, điều chỉnh phù hợp; động viên khuyến khích tạo động lực cho hoạt động kịp thời. - Năng lực kiểm tra, đánh giá gồm: Thu thập, chọn lọc, xử lý thông tin, đánh giá xếp loại, phát huy thành tích, uốn nắn xử lý sai lệch . - Xây dựng một số năng lực đặc thù khác phù hợp cho hoạt động trải nghiệm như: Sơ tuyển chọn, bố trí GV là những người có óc tổ chức, có tác phong làm việc khoa học, có tài hùng biện và năng khiếu sư phạm, khí chất vui nhộn; có hình thức khá; có khả năng diễn đạt mạch lạc; có khả năng tham mưu tư vấn tốt; có đam mê yêu thích hoạt động phù hợp với tâm lý lứa tuổi. 1.4.3. Tổ chức, chỉ đạo thực hiện hoạt động trải nghiệm Trong trường Tiểu học, việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho HS được thể hiện thông qua các công việc: - Triển khai việc bố trí nhân lực cho hoạt động trải nghiệm một cách hợp lý. Nếu thấy cần thì thành lập Ban chỉ đạo hoạt động trải nghiệm để giúp Hiệu trưởng thực hiện, kiểm tra hoạt động này. - Xây dựng những quy định cụ thể, phù hợp với điều kiện của nhà trường, địa phương và tâm sinh lý lứa tuổi HS để hoạt động trải nghiệm cho HS trong nhà trường đạt kết quả tốt nhất. - Bố trí thu xếp về tài lực, vật lực để hoạt động trải nghiệm cho HS có điều kiện triển khai hiệu quả. - Phối hợp chặt chẽ với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để cùng tham gia hoạt động trải nghiệm cho HS. 10
  13. - Tổ chức cho các lực lượng tham gia thực hiện kế hoạch, lực lượng theo dõi, kiểm tra, giám sát các hoạt động trải nghiệm hiểu rõ các công việc cần được tiến hành, cách thức tiến hành và cách thức báo cáo. - Chỉ đạo các hoạt động theo chủ điểm của từng tháng, từng hoạt động, có sự phân công, phân nhiệm rõ ràng. 1.4.4. Quản lý cơ sở vật chất, điều kiện tổ chức hoạt động trải nghiệm Để hoạt động trải nghiệm có hiệu quả, thì việc quản lý CSVC, trang thiết bị, kinh phí phục vụ cho hoạt động trải nghiệm là rất cần thiết. Có thể kể đến việc quản lý sử dụng các phòng chức năng; quản lý sử dụng các thiết bị cho các hoạt động trải nghiệm; quản lý việc đầu tư bổ sung các trang thiết bị; quản lý kinh phí dành cho tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ về tổ chức hoạt động trải nghiệm cho GV; quản lý kinh phí dành cho việc bồi dưỡng năng lực công tác Đội, hoạt động trải nghiệm cho cán bộ lớp; quản lý kinh phí dành cho các hoạt động bắt buộc, hoạt động trải nghiệm, các chuyên đề ; quản lý việc huy động các nguồn kinh phí cho hoạt động trải nghiệm. 1.4.5. Thiết lập mối quan hệ với các lực lượng xã hội tổ chức hoạt động trải nghiệm Xây dựng quy chế phối hợp với gia đình và các lực lượng xã hội tổ chức hoạt động trải nghiệm. - Hợp tác và liên lạc với gia đình trong việc giáo dục thông qua hoạt động trải nghiệm. Phải coi cha mẹ học sinh là đối tác quan trọng trong quá trình thực hiện các hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Thông qua giáo viên chủ nhiệm tìm hiểu về hoàn cảnh gia đình học sinh, nghề nghiệp cha mẹ học sinh để có sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong các trải nghiệm sáng tạo. Kết hợp với phụ huynh học sinh trong việc tham gia tổ chức các hình thức của hoạt động trải nghiệm như: tham quan du lịch, tổ chức cuộc thi hội thi, lao động sản xuất - Kết hợp với chính quyền địa phương và các cơ quan liên quan (ủy ban nhân dân phường, công an phường, trạm y tế ) để chủ động nắm bắt tình hình của các em ngoài thời gian ở trường nhằm có biện pháp can thiệp với trường hợp mắc các tệ nạn xã hội. - Huy động sự giúp đỡ của các tổ chức giáo dục trên địa bàn thành phố, hội tâm lý giáo dục của thành phố. Thông qua các quan hệ này tạo dựng mạng lưới chuyên gia, các cộng tác viên trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh một cách hiệu quả. 1.4.6. Kiểm tra đánh giá hoạt động trải nghiệm 11
  14. Kiểm tra là một chức năng của quản lý, thông qua đó một cá nhân, một nhóm hoặc một tổ chức theo dõi giám sát các thành quả hoạt động và tiến hành những hoạt động sửa chữa, uốn nắn nếu cần thiết. Quá trình này được diễn ra như sau: - CBQL đặt ra những chuẩn mực kết quả cần đạt của hoạt động. - CBQL đối chiếu, đo lường kết quả so với chuẩn mực đã đặt ra. - CBQL tiến hành những điều chỉnh, những sai lệch. - CBQL hiệu chỉnh, sửa lại chuẩn mực nếu cần. 1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm 1.5.1. Yếu tố chủ quan 1.5.2. Yếu tố khách quan Tiểu kết chương 1 Trên cơ sở tìm hiểu tổng quan nghiên cứu vấn đề quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học, tìm hiểu các khái niệm liên quan đến hoạt động trải nghiệm như: quản lý nhà trường, trải nghiệm, hoạt động trải nghiệm, quản lý hoạt động trải nghiệm. Những yêu cầu cơ bản của hoạt động trải nghiệm sáng tạo ở trường Tiểu học. Các nội dung quản lý bao gồm: phát triển chương trình trải nghiệm; Bồi dưỡng nâng cao năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm cho đội ngũ giáo viên, nhân viên và cộng tác viên; Tổ chức, chỉ đạo thực hiện hoạt động trải nghiệm; Quản lý cơ sở vật chất, điều kiện tổ chức hoạt động trải nghiệm; Thiết lập mối quan hệ với các lực lượng xã hội tổ chức hoạt động trải nghiệm. Những cơ sở lý luận ở chương 1 sẽ là cơ sở để tác giả tiếp tục nghiên cứu về thực trạng hoạt động trải nghiệm, quản lý hoạt động hoạt động trải nghiệm và đưa ra các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học Tiền An, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. 12
  15. CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC TIỀN AN, THÀNH PHỐ BẮC NINH, TỈNH BẮC NINH 2.1. Vài nét về điều kiện kinh tế - văn hóa của phường Tiền An, thành phố Bắc Ninh Phường Tiền An hiện nay là một trong những phường nằm ở trung tâm thành phố Bắc Ninh có kinh tế phát triển, chính trị ổn định, các giá trị văn hoá được bảo tồn và phát huy. Sau hơn 30 năm đơn vị hành chính cấp Phường được thành lập (1981), phường Tiền An đã có sự phát triển vượt bậc trên tất cả lĩnh vực. Những thành tựu đạt được hôm nay là sự tiếp nối và phát huy truyền thống cách mạng hào hùng, lao động sáng tạo trong bảo vệ và xây dựng phường Tiền An văn minh thương mại, công dân thân thiện. 2.2. Giới thiệu về trường TH Tiền An 2.2.1. Khái quát về Trường Tiểu học Tiền An Trường Tiểu học Tiền An nằm cạnh đường quốc lộ 1A thuộc địa bàn phường Tiền An thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh - là trường trung tâm thành phố Bắc Ninh với diện tích 8137 m2. Trường Tiểu học Tiền An tiền thân là trường cấp 1 Bẩy Mẫu sau đó là trường phổ thông cơ sở Tiền An (bao gồm cả trường cấp I và cấp II) và được tách thành lập theo quyết định số 29/ QĐ-UB ngày 18 tháng 1 năm 2001 của UBND thị xã Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Khi mới tách, cơ sở vật chất của trường còn thiếu thốn, song với sự quan tâm, chăm lo của Đảng ủy, UBND phường Tiền An, các cấp lãnh đạo và cha mẹ học sinh, đến nay nhà trường đã có cơ sở vật chất khang trang, gọn gàng và sạch đẹp: có đủ phòng học đúng quy cách để phục vụ học tập; các phòng đều có đầy đủ trang thiết bị, đồ dùng phục vụ cho dạy và học. Các phương tiện thiết bị đã được tăng cường nâng cấp. 2.2.2. Thực trạng đội ngũ cán bộ, giáo viên Đội ngũ cán bộ quản lý của nhà trường có 03 người, 1 người có trình độ thạc sĩ quản lý, 2 CBQL có trình độ đại học. Bên cạnh đó, qua tìm hiểu đội ngũ CBQL toàn nữ. Đây là thuận lợi cho công việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm vì sự cẩn thận, chu đáo, nhiệt tình, trách nhiệm. 2.1.3. Cơ sở vật chất phục vụ cho các hoạt động giáo dục Cơ sở vật chất đã đáp ứng được nhu cầu tối thiểu các hoạt động giáo dục của nhà trường. Các phòng học chức năng, phòng đa năng học giáo dục thể chất đã được nhà trường xây dựng. Các phòng học phục vụ bộ môn như nghệ thuật, tin học ngoại ngũ đã có. Tuy nhiên, phòng tổ chức các sự 13
  16. kiện thì chưa có. Trong các phòng đó, các trang thiết bị còn chưa đáp ứng nhu cầu. Đặc biệt hoạt động trải nghiệm cần CSVC, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động trải nghiệm thì chưa đáp ứng yêu cầu. Đây là hạn chế cần khắc phục để nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động giáo dục trải nghiệm trong gian đoạn hiện nay nhằm đáp ứng yêu cầu giáo dục toàn diện. 2.1.4. Chất lượng giáo dục Tỉ lệ học sinh hoàn thành tốt chiếm tỉ lệ tương đối cao và tăng qua các năm. Tuy nhiên vẫn còn những học sinh chưa hoàn thành. Cụ thể: năm học 2016-2017 tỉ lệ học sinh hoàn thành tốt là 65,9%. Đến năm học 2017- 2018 tỉ lệ học sinh hoàn thành là: 68,9% tăng 3%. Tuy nhiên, tỉ lệ học sinh chưa hoàn thành giảm ít, năm học 2016-2017 có 0,3% học sinh chưa hoàn thành, đến năm 2017-2018 còn 0,2% học sinh chưa hoàn thành. Đây là những hạn chế đội ngũ CBQL cần khắc phục nhằm nâng cao năng lực của học sinh. 2.2. Thực trạng hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học Tiền An, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. 2.2.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên, PHHS, HS nhà trường về ý nghĩa của hoạt động trải nghiệm. Để tìm hiểu thực trạng nhận thức của đội ngũ CBGV, PHHS và HS về mức độ quan trọng của hoạt động trải nghiệm. Tác giả tiến hành khảo sát 80 người gồm: CBQL, giáo viên ở các trường Tiểu học Tiền An, Tiểu học Suối Hoa và Tiểu học Ninh Xá trong địa bàn thành phố Bắc Ninh, 125 học sinh và 80 phụ huynh học sinh, kết quả thu được thể hiện trong kết quả thống kê. 2.2.2. Thực trạng nội dung chương trình trải nghiệm sáng tạo 2.2.3. Thực trạng phương pháp tổ chức trải nghiệm sáng tạo 2.2.4. Thực trạng hình thức tổ chức trải nghiệm 2.3. Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm sáng tạo ở trường Tiểu học 2.3.1. Thực trạng phát triển chương trình trải nghiệm 2.3.2. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm cho đội ngũ giáo viên 2.3.3. Thực trạng tổ chức, chỉ đạo thực hiện hoạt động trải nghiệm sáng tạo 2.3.4. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất, điều kiện tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo 2.3.5. Thực trạng thiết lập các mối quan hệ với các lực lượng xã hội tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo 2.3.6. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm sáng tạo 14
  17. 2.3.7. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm sáng tạo ở trườngTiểu học 2.4. Đánh giá chung về thực trạng 2.4.1. Những kết quả đạt được Đại đa số CBQL, giáo viên, phụ huynh và học sinh có nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm. Hiệu trưởng các trường đã quan tâm đến công tác chỉ đạo, bồi dưỡng nâng cao nhận thức và phương pháp tổ chức các HĐTN cho đội ngũ GV, do đó bước đầu thực hiện HĐTN cho HS đã có những chuyển biến tích cực. Bên cạnh đó công tác liên quan tới vấn đề tạo động lực cho bộ máy tổ chức và nhân lực dạy học cũng đã được quan tâm. Động viên tinh thần, khen thưởng, khuyến khích những cá nhân đạt thành tích cao trong học tập. 2.4.2. Những hạn chế Một bộ phận CBQL, GV trong các nhà trường chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng và sự cần thiết của HĐTN. Vẫn còn nhiều GV khi lên lớp chủ yếu quan tâm đến việc làm sao truyền thụ hết nội dung kiến thức trong bài học mà ít quan tâm đến việc tổ chức các HĐTN cho HS. Coi nhẹ việc hình thành thái độ, thói quen, kỹ năng cho HS. Các hình thức tổ chức HĐTN nhìn chung còn đơn điệu, chủ yếu là các bài giáo huấn mang năng tính lý thuyết chưa quan tâm đến việc thực hành và vận dụng vào thực tế. 2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế Đội ngũ giáo viên còn có tâm lý đi bồi dưỡng chỉ để có mặt theo nhiệm vụ, chưa có ý thức tự giác trong việc tiếp thu tri thức. Một nguyên nhân nữa các tiêu chí đánh giá còn chung chung, chưa cụ thể dẫn tới kết quả đánh giá hoạt động bồi dưỡng chưa có hiệu quả Năng lực tổ chức HĐTN của GV còn hạn chế, một bộ phận GV còn lúng túng trong việc tổ chức các HĐTN cho HS, nhất là thực hiện lồng ghép trong các tiết học, phương tiện dạy học chưa đáp ứng đầy đủ và mang tính khả thi. Nhà trường chưa phát huy được vai trò chủ động trong việc hợp tác các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường, chưa xây dựng được kế hoạch phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội nên việc tổ chức HĐTN cho HS của nhà trường và gia đình còn tách rời thiếu nội dung và biện pháp thống nhất. Do nguồn tài chính còn hạn hẹp, nên CSVC phục vụ cho tổ chức HĐTN mặc dù đã được UBND phường Tiền An quan tâm, nhưng vẫn chưa đáp ứng đủ, nhà trường còn thiếu điều kiện để tổ chức HĐTN. 15
  18. Tiểu kết chương 2 Công tác quản lý của nhà trường nói chung, quản lý HĐTN cho học sinh Tiểu học nói riêng còn bộc lộ nhiều bất cập: Nhận thức của CBQL, giáo viên và các tổ chức, đoàn thể ngoài nhà trường trong việc quản lý HĐTN còn mờ nhạt; công tác chỉ đạo HĐTN còn đơn điệu, chưa thật sáng tạo, thu hút được sự quan tâm của học sinh; giáo viên còn lúng túng trong phương pháp việc phối kết hợp với các tổ chức, đoàn thể ngoài nhà trường còn mang tính hình thức, thiếu chặt chẽ, không thường xuyên chưa phát huy được hết tiềm năng của những tổ chức này trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh Tiểu học; trong kiểm tra đánh giá HĐTN vẫn còn mang nặng yếu tố tình cảm Đây chính là những cơ sở thực tiễn để tác giả đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động TN cho HS ở chương 3. CHƯƠNG 3 MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC TIỀN AN, THÀNH PHỐ BẮC NINH, TỈNH BẮC NINH 3.1. Một số nguyên tắc đề xuất các biện pháp 3.1.1. Nguyên tắc toàn diện 3.1.2. Nguyên tắc tính khả thi 3.1.3. Nguyên tắc tính đồng bộ 3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm sáng tạo ở trường Tiểu học Tiền An, phường Tiền An, thành phố Bắc Ninh 3.2.1. Biện pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức về hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho đội ngũ giáo viên, nhân viên và cộng tác viên nhà trường 3.2.1.1. Mục tiêu biện pháp Nhằm nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ giáo viên, nhân viên và các cộng tác viên về hoạt động trải nghiệm sáng tạo, giúp họ thấy rõ tầm quan trọng và sự cấp thiết của sự quản lý hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho HS trong giai đoạn hiện nay. Từ đó nâng cao tinh thần trách nhiệm, tích cực tham gia hoạt động nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường. 3.2.1.2. Nội dung biện pháp Nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm cho tất cả cán bộ, giáo viên, nhân viên và công tác viên trong nhà trường về tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho HS trong giai đoạn hiện nay. 16
  19. Đối với cán bộ quản lý: Phải quán triệt đến toàn thể cán bộ giáo viên mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước, các Quy chế, Chỉ thị của Bộ Giáo dục và Đào tạo, kế hoạch của Sở Giáo dục và Đào tạo về mục tiêu giáo dục toàn diện trong đó chú trọng đến hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh. Đối với cán bộ Đoàn: Phải nắm bắt mọi chủ trương, Nghị quyết của Đảng, chính quyền, để có định hướng hoạt động xuyên suốt trong năm học với nhiều hình thức hoạt động phong phú, đa dạng, thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho HS. Đối với giáo viên bộ môn: Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng của giáo dục và được xã hội tôn vinh. Lao động của người giáo viên mang tính ặđ c thù về đối tượng, phương tiện, thời gian và sản phẩm. Đối với giáo viên chủ nhiệm: Là lực lượng nòng cốt trong hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh. Giáo viên chủ nhiệm trực tiếp quản lý học sinh, gần gũi gắn bó với lớp, với học sinh, nắm được tâm tư nguyện vọng và hoàn cảnh của các em học sinh. 3.2.1.3. Cách thức thực hiện biện pháp - Xây dựng phong trào tự học, tự rèn luyện; không ngừng nâng cao phẩm chất chính trị, tư tưởng cho cán bộ giáo viên thông qua các buổi học tập chính trị, họp hội đồng, sinh hoạt các tổ chức, đoàn thể. - Tổ chức các buổi hội thảo, hội nghị, học chính trị, qua các buổi sinh hoạt đoàn thể để giúp cho giáo viên nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh, có thái độ đúng đắn trong việc phối hợp với các tổ chức trong nhà trường cùng tham gia các hoạt động trải nghiệm sáng tạo. 3.2.1.4. Điều kiện thực hiện biện pháp Muốn đạt hiệu quả cao trong các hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh thì cần phải có sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường, sự ủng hội hoạt động của chi bộ Đảng, chính quyền, Đoàn thể và toàn thể cán bộ giáo viên. Tổ chức bộ máy phải đảm bảo tính ồđ ng bộ, ổn định, đảm bảo tập trung dân chủ, tập thể phải thực sự đoàn kết nhất trí ểđ thực hiện. 3.2.2. Biện pháp 2: Phát triển chương trình hoạt động trải nghiệm sáng tạo phù hợp với tình hình nhà trường và đặc điểm của địa phương 3.2.2.1. Mục tiêu biện pháp Phát triển chương trình hoạt động trải nghiệm sáng tạo phù hợp với tình hình nhà trường và đặc điểm của địa phương, các yêu cầu và điều kiện bảo đảm nhằm thực hiện chương trình hoạt động trải nghiệm sáng tạo đạt hiệu quả. 17
  20. Phát triển chương trình hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho HS sẽ đạt hiệu quả cao nếu xây dựng được nội dung chương trình hoạt động trải nghiệm sáng tạo phù hợp với tình hình nhà trường và đặc điểm của địa phương và tổ chức triển khai tốt. Qua đó nhà lãnh đạo, quản lý sẽ khơi gợi được sự hứng khởi, tự nguyện tham gia quá trình tự hoàn thiện kỹ năng tổ chức hoạt động trải nghiệm của GV, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đáp ứng yêu cầu về chất lượng nguồn nhân lực hiện nay. 3.2.2.2. Nội dung biện pháp - Xây dựng chương trải nghiệm trình theo đúng quy trình đảm bảo tính khoa học, và chương trình chung của Bộ GD&ĐT - Khi xây dựng nội dung chương trình hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho HS có tính đến sự khác nhau giữa các địa phương, giữa các nhà trường. 3.2.2.3. Cách thức thực hiện giải pháp - Thành lập tổ chuyên gia xây dựng nội dung chương trình hoạt động trải nghiệm sáng tạo phù hợp với tình hình nhà trường và đặc điểm của địa phương; - Dự thảo nội dung chương trình chương trình hoạt động trải nghiệm sáng tạo phù hợp với tình hình nhà trường và đặc điểm của địa phương, theo hướng tích hợp dạy học và trao đổi kinh nghiệm giữa các GV tham gia khóa BD để tận dụng tối đa kinh nghiệm của các GV lâu năm. Phát huy cao nhất khả năng tự học, chủ động và sáng tạo của người học. Khi xây dựng nội dung chương trình chương trình hoạt động trải nghiệm sáng tạo phù hợp với tình hình nhà trường và đặc điểm của địa phương cũng cần xác định PP dạy học phù hợp với từng chủ điểm; 3.2.2.4. Điều kiện thực hiện biện pháp CBQL cần quán triệt các ban xây dựng chương trình hoạt động trải nghiệm sáng tạo rà soát các điều kiện đảm bảo xây dựng chương trình khoa học phù hợp thực tiễn địa phương Các thành viên trong ban xây dựng phát triển chương trình không ngừng học tập trao đổi và tìm hiểu quy trình xây dựng phát triển chương trình trải nghiệm sáng tạo. 3.2.3. Biện pháp 3: Tăng cường nâng cao năng lực đội ngũ tham gia tổ chức các hoạt động trải nghiệm 3.2.3.1. Mục tiêu của biện pháp Để cho hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh có hiệu quả phụ thuộc rất nhiều vào năng lực đội ngũ tham gia tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Thực tế hiện nay, năng lực tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh của GV, đặc biệt là GVCN còn yếu, chưa đáp ứng yêu cầu cao đặt ra, nhất là trong việc triển khai thực hiện chương trình 18
  21. mới về hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Vì vậy Hiệu trưởng cần có biện pháp xây dựng năng lực đội ngũ CBQL và GV cho trước mắt và lâu dài. 3.2.3.2. Nội dung biện pháp - Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực đội ngũ tham gia tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo - Phâm tích, đưa ra các năng ựl c cần có của đội ngũ tham gia tổ chức các hoạt động trải nghiệm - Tổ chức thực hiện có hiệu quả kế hoạch BD năng lực cho đội ngũ tham gia hoạt động trải nghiệm 3.2.3.3. Cách thức thực hiện biện pháp Xây dựng năng lực tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho đội ngũ tham gia hoạt động trải nghiệm tập trung vào các năng lực sau: - Năng lực kế hoạch hoá, kỹ năng thiết kế chương trình các hoạt động trải nghiệm, gồm các năng lực: thu thập và xữ lý thông tin; xác định mục tiêu hoạt động; xây dựng, thiết kế và đạo diễn các loại chương trình, kế hoạch hoạt động; xây dựng các chỉ tiêu, biện pháp thực hiện. - Năng lực tổ chức gồm: Bố trí điều phối nhân lực, tổ chức bộ máy hoạt động; thiết lập cơ chế phối hợp; huy động tiếp nhận, phân bổ tài lực, vật lực. - Năng lực chỉ đạo gồm: Hướng dẫn thực hiện, theo dõi hoạt động; phòng ngừa, uốn nắn sai lệch, điều chỉnh phù hợp; động viên khuyến khích tạo động lực cho hoạt động kịp thời. - Năng lực kiểm tra, đánh giá gồm: Thu thập, chọn lọc, xử lý thông tin, đánh giá xếp loại, phát huy thành tích, uốn nắn xử lý sai lệch . 3.2.3.4. Cách thức thực hiện biện pháp Hiệu trưởng cần có biện pháp rà soát năng lực hiện có của đội ngũ tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm của nhà trường. Nâng cao nhận thức về việc tham gia công tác bồi dưỡng và tự bồi dưỡng các kĩ năng tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh 3.2.4. Biện pháp 4:Tăng cường khai thác hiệu quả các nguồn lực xã hội tổ chức hoạt động trải nghiệm 3.2.4.1. Mục tiêu của biện pháp Khai thác hiệu quả các nguồn lực xã hội tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo sẽ phát huy năng lực của đội ngũ, huy động được sức mạnh tổng hợp của tập thể sư phạm nhà trường, nhờ đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, uy tín thương hiệu nhà trường sẽ được khẳng định. Vì thế, đây là giải pháp nhằm giúp nhà trường khẳng định được uy tín, tạo dựng được niềm tin với cộng đồng, góp phần nâng cao hiệu quả công tác XHHGD. 3.2.4.2. Nội dung biện pháp 19
  22. Xây dựng quy chế hoạt động của nhà trường, của từng tổ chức xã hội để gắn trách nhiệm của từng tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện các hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Chỉ đạo, tổ chức thực hiện và kiểm tra thực hiện hoạt động trải nghiệm sáng tạo của các tổ chức, cá nhân. 3.2.4.3. Cách thức thực hiện biện pháp - Hiệu trưởng phải năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Có tầm nhìn chiến lược về xây dựng, tăng cường CSVC phục vụ trước mắt và lâu dài cho hoạt động trải nghiệm trên cơ sở phát huy nội lực từ nhà trường là chính, bên cạnh cần phải linh hoạt vận dụng tốt cơ chế nhà nước và cộng đồng cùng làm, xã hội hoá CSVC, xã hội hoá GD. - Hiệu trưởng có kế hoạch sửa chữa, nâng cấp, mua sắm mới, bổ sung CSVC cho hoạt động hàng năm. Sử dụng có hiệu quả, tiết kiệm và phát huy tối đa công suất các điều kiện CSVC - TBDH hiện có, chống thất thoát, lãng phí. Sử dụng nguồn kinh phí cho hoạt động dân chủ công khai, đúng nguyên tắc tài chính qui ịđ nh. - Huy động xây dựng quĩ phục vụ cho các hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm từ nhiều nguồn như: từ ngân sách chi thường xuyên của nhà nước; từ nguồn thu học phí; từ quĩ Hội Cha mẹ HS; từ đóng góp tự nguyện của các nhà tài trợ; từ sự hổ trợ của chính quyền địa phương, cộng đồng. - Tham mưu với địa phương ưu tiên qui hoạch, dành quĩ đất cho GD để mở rộng khuôn viên nhà trường theo đúng chuẩn qui định của nhà nước tạo mặt bằng, không gian bền vững cho các hoạt động trải nghiệm, hoạt động tập thể diễn ra trong nhà trường. - Bố trí các khối chức năng, khu hoạt động tập thể hợp lý, thuận lợi cho hoạt động trải nghiệm, để hoạt động này không gây ảnh hưởng chi phối đến giờ học trên lớp. 3.2.4.4. Điều kiện thực hiện biện pháp Xây dựng hệ thống các nội quy, quy định về quản lý, sử dụng nguồn lực, có biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đó. Phối hợp các tổ chức, cá nhân hỗ trợ các đợt tổ chức đi tham quan thực tế cho học sinh. 3.2.5. Biện pháp 5: Chỉ đạo bổ sung cơ sở vật chất, điều kiện phục vụ hoạt động trải nghiệm 3.2.5.1. Mục tiêu biện pháp Nhà trường cần quan tâm đầu tư xây dựng cơ sở vật chất trang thiết bị và nguồn lực tài chính phục vụ tổ chức hoạt động trải nghiệm. Đảm bảo cho việc đầu tư xây dựng và từng bước hiện đại hóa, hoàn thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học và hoạt động trải nghiệm. 20
  23. Có kế hoạch bổ sung, bảo dưỡng, nâng cấp kịp thời cơ sở vật chất, trang thiết bị đáp ứng yêu cầu hoạt động trải nghiệm. 3.2.5.2. Nội dung biện pháp Để quản lý tốt và sử dụng thường xuyên có hiệu quả cơ sở vật chất và phương tiện phục vụ cho hoạt động trải nghiệm cần làm tốt một số mội dung sau: - Thực hiện kiểm tra, rà soát, đánh giá việc sử dụng thiết bị phục vụ cho hoạt động trải nghiệm - Tăng cường công tác quản lý, tích cực sửa chữa, nâng cấp bảo vệ tốt cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ cho hoạt động trải nghiệm hiện có. - Thường xuyên sử dụng và nâng cao hiệu quả sử dụng một cách tối đa các cơ sở vật chất sẵn có phục vụ cho hoạt động trải nghiệm trong các hình thức tổ chức các hoạt động trải nghiệm - Tăng cường bổ sung mới các phương tiện đa năng, hiện đại phục vụ các phục vụ cho hoạt động trải nghiệm. 3.2.5.3. Cách thức thực hiện - Hàng năm, BGH kết hợp với thư viện và quản trị thiết bị tiến hành ra soát các thiết, CSVC phục vụ phục vụ cho hoạt động trải nghiệm, lập danh sách các thiết bị, CSVC thiết yếu cần sửa chữa, bổ sung trình BGH nhà trường phê duyệt. - Mở rộng và nâng cấp sân tập để phục vụ cho các hoạt động trải nghiệm. 3.2.5.4. Điều kiện thực hiện biện pháp Việc tăng cường CSVC phải đảm bảo đúng quy định, đúng nục đích, đúng nguyên tắc quản lý hành chính. Tránh lãng phí và những tiêu cực trong quá trính thực hiện. Có thể nói việc tăng cường CSVC đảm bảo cho phục vụ cho hoạt động trải nghiệm là hết sức cần thiết góp phần nâng cao chất lượng giáo dục con người toàn diện. 3.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm 3.2.6.1. Mục tiêu của biện pháp Nhằm đảm bảo cho việc thực hiện kế hoạch TN đúng hướng, có chất lượng; đồng thời phát hiện những sai lệch để kịp thời uốn nắn cũng như những thành công để khuyến khích và nhân rộng. 3.2.6.2. Nội dung biện pháp Thành lập ban chỉ đạo HĐTN Tổ chức chỉ đạo các lực lượng trong và ngoài nhà trường để tổ chức HĐTN. 21
  24. Phối hợp các lực lượng trong và ngoài nhà trường để tổ chức HĐTN. Phân tích thực trạng cho thấy các trường thực hiện chưa tốt việc kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm trong tổ chức HĐTN. Nếu có thì chỉ nhằm mục đích đánh giá thành tích, xếp hạng thi đua. 3.2.6.3. Cách thực hiện biện pháp Xây dựng lực lượng phối hợp chỉ đạo thực hiện HĐTN trong nhà trường Tiểu học bao gồm: BGH, TPT Đội, GVCN, GVBM, tổ chức đoàn thể, PHHS. Mỗi thành phần lực lượng giáo dục có vai trò và nhiệm vụ cụ thể: - BGH (có thể là Hiệu trưởng hoặc Phó hiệu trưởng) giữ cương vị là trưởng ban điều hành. Nhiệm vụ của trưởng ban là cùng với phó ban điều hành xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình HĐTNST, chỉ đạo và theo dõi việc thực hiện kế hoạch đó trong toàn trường, đôn đốc và tạo điều kiện cho GV thực hiện tốt kế hoạch. - TPT Đội là phó ban điều hành trực tiếp chỉ huy các tập thể lớp thực hiện kế hoạch từng tuần, từng tháng, học kỳ và cả năm. Đồng thời giúp đỡ những lớp còn vướng mắc về nội dung, hình thức, hoạt động. - GVCN là người chịu trách nhiệm chính trong việc thực thi kế hoạch hoạt động ở lớp mình phụ trách. Đồng thời là người phối hợp các lực lượng GD tham gia vào việc thực hiện chương trình HĐTN. - GVBM có nhiệm vụ tham gia vào các hoạt động có nội dung gắn với nội dung của môn mình giảng dạy, tham gia vào việc thiết kế nội dung hoạt động hoặc trực tiếp cùng hoạt động với HS ở môn mình dạy hoặc tham gia vào các hoạt động khác với tư cách là nhà cố vấn hoặc tư vấn. - PHHS cùng tham gia phối hợp với nhà trường trong việc tư vấn về nội dung hoạt động hoặc hỗ trợ về vật chất. - Các tổ chức đoàn thể trong nhà trường như Đoàn thanh niên, Công đoàn có nhiệm vụ giúp đỡ, động viên các thành viên của mình tích cực thực hiện tốt kế hoạch mà nhà trường đã xây dựng. Tổng kết, đánh giá, xếp loại giữa các lớp theo nhiều mức độ khác nhau Rút ra bài học kinh nghiệm. 3.2.6.4. Điều kiện thực hiện biện pháp Các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường phải phối kết hợp tốt và có tinh thần trách nhiệm cao để tổ chức các HĐTN cho HS đạt kết quả cao. Cán bộ tham gia kiểm tra, đánh giá HĐTN phải công bằng, khách quan. 3.3. Mối quan hệ giữa các biện phát quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học Theo phân tích trên, mỗi một biện pháp đều giữ một vị trí và vai trò quan trọng riêng. Tuy vậy, các biện pháp lại có mối quan hệ hữu cơ với nhau. 22
  25. Khi các biện pháp hợp lại tạo nên một sự thống nhất có tác động qua lại với nhau, tương tác hỗ trợ cho nhau tạo nên động lực thúc đẩy hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học Tiền An, phường Tiền An, thành phố Bắc Ninh. Các biện pháp đã thể hiện được các bước từ việc nâng cao nhận thức về vai trò trách nhiệm của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên đến những biện pháp thiết thực trong quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học Tiền An, phường Tiền An, thành phố Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu của đổi mới giáo dục trong thời kì CNH- HĐH đất nước. Trong quá trình thực hiện các biện pháp cần áp dụng một cách hợp lý, khoa học mới mang lại hiệu quả cao nhất. 3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp Để đánh giá mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề ra, tôi tiến hành khảo sát bằng phiếu trưng cầu ý kiến 25 người gồm lãnh đạo, cán bộ, chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào tạo, Hiệu trưởng, Hiệu phó, Tổ trưởng, Tổ phó chuyên môn và giáo viên. Kết quả cụ thể như sau: Về sự cần thiết của các biện pháp đề xuất, tất cả các ý kiến đều cho rằng cần thiết hoặc rất cần thiết, không có ý kiến nào cho rằng các biện pháp là không cần thiết. Mức độ rất cần thiết cao nhất là 92,0% (biện pháp 2), Mức độ rất cần thiết thấp nhất là 76% (biện pháp 6) Về tính khả thi 100% ý kiến cho rằng các biện pháp có tính khả thi và rất khả thi. Mức độ rất khả thi từ 68,0% đến 84,0% Các ý kiến đều tán thành cao về mức độ cần thiết và rất cần thiết, tính khả thi và rất khả thi của các biện pháp trên. Qua đó có thể khẳng định các biện pháp của đề tài là có cơ sở khoa học và thực tiễn. Kết luận chương 3 Nguyên tắc là những luận điểm xuất phát mang tính quy luật, có vai trò chỉ đạo, điều tiết hoạt động của chủ thể. Biện pháp thuộc phạm trù hoạt động, do vậy việc đề xuất biện pháp cũng như thực hiện biện pháp phải dựa trên những nguyên tắc xác định. Do đó, để đề xuất biện pháp thực hiện hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học Tiền An, phường Tiền An Thành phố Bắc Ninh cũng phải dựa trên những nguyên tắc nhất định. Căn cứ vào cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động trải nghiệm sáng tạo ở trường Tiểu học Tiền An, phường Tiền An Thành phố Bắc Ninh, luận văn đã xây dựng 06 biện pháp để thực hiện hoạt động trải nghiệm ở trường Tiểu học Tiền An, phường Tiền An Thành phố Bắc Ninh, đó là: + Nâng cao nhận thức về hoạt động trải nghiệm cho đội ngũ giáo viên, nhân viên và cộng tác viên nhà trường. 23
  26. + Phát triển chương trình hoạt động trải nghiệm sáng tạo phù hợp với tình hình nhà trường và đặc điểm của địa phương. + Nâng cao năng lực đội ngũ tham gia tổ chức các hoạt động trải nghiệm. + Khai thác hiệu quả các nguồn lực xã hội tổ chức hoạt động trải nghiệm . + Chỉ đạo bổ sung cơ sở vật chất, điều kiện phục vụ trải nghiệm. + Tăng cường kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận Công tác quản lý của nhà trường nói chung, quản lý HĐTN cho học sinh Tiểu học nói riêng còn bộc lộ nhiều bất cập: Nhận thức của CBQL, giáo viên và các tổ chức, đoàn thể ngoài nhà trường trong việc quản lý HĐTN còn mờ nhạt; công tác chỉ đạo HĐTN còn đơn điệu, chưa thật sáng tạo, thu hút được sự quan tâm của học sinh; giáo viên còn lúng túng trong phương pháp việc phối kết hợp với các tổ chức, đoàn thể ngoài nhà trường còn mang tính hình thức, thiếu chặt chẽ, không thường xuyên chưa phát huy được hết tiềm năng của những tổ chức này trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh Tiểu học; trong kiểm tra đánh giá HĐTN vẫn còn mang nặng yếu tố tình cảm. Qua nghiên cứu lý luận và thực tiễn, tác giả đã đề xuất 6 biện pháp quản lý HĐTN ở trường Tiểu học Tiền An 2. Khuyến nghị 2.1. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo, - Có kế hoạch thường kỳ chỉ đạo, kiểm tra HĐTN ở trường Tiểu học; có các tiêu chí đánh giáHĐT N ở trường Tiểu học Tiền An . - Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho giáo viên về tổ chức hoạt động cho hoạt động trải nghiệm cho học sinh, bởi thực tế hiện nay giáo viên thực hiện nhiệm vụ này chủ yếu dựa vào kinh nghiệm thực tiễn chứ không có một chương trình hướng dẫn cơ bản nào. Như vậy hiệu quả của công việc này hoàn toàn phụ thuộc vào năng lực của giáo viên. 2.2. Đối với trường Tiểu học Tiền An - Cần có những biện pháp chỉ đạo thống nhất các lực lượng giáo dục nhằm tăng cường quản lý HĐTN ở trường Tiểu học Tiền An cho học sinh. - Tổ chức các chuyên đề bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên về nội dung, phương pháp, hình thức HĐTN cho học sinh Tiểu học. - Chỉ đạo đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học theo hướng tăng cường HĐTN cho học sinh Tiểu học. - Tăng cường cơ sở vật chất trường học tạo điều kiện thuận lợi trong hoạt động trải nghiệm cho học sinh Tiểu học của giáo viên đạt hiệu quả cao, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động trải nghiệm cho học sinh Tiểu học 24