Luận án Giáo dục chủ nghĩa yêu nước Xã hội Chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào hiện nay

Nội dung text: Luận án Giáo dục chủ nghĩa yêu nước Xã hội Chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào hiện nay

1. HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH SOUVANXAY DENGDOUANGTHONG GIÁO DỤC CHỦ NGHĨA YÊU NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA CHO THANH NIÊN Ở CÁC TỈNH MIỀN TRUNG NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÀNH: CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC HÀ NỘI - 2024
2. HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH SOUVANXAY DENGDOUANGTHONG GIÁO DỤC CHỦ NGHĨA YÊU NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA CHO THANH NIÊN Ở CÁC TỈNH MIỀN TRUNG NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÀNH: CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC Mã số: 9229008 Người hướng dẫn khoa học: 1. TS. PHẠM THỊ HOÀNG HÀ 2. TS. VI THỊ HƯƠNG LAN HÀ NỘI - 2024
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả số liệu nêu trong luận án có nguồn gốc rõ ràng và trung thực, những kết quả của luận án chưa được công bố trong công trình khác. Tác giả luận án SOUVANXAY DENGDOUANGTHONG
4. MỤC LỤC MỞ ĐẦU................................................................................................................1 Chương 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ......................................................................................................7 1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến luận án...........................................7 1.2. Giá trị các công trình và những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu......26 Chương 2. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ GIÁO DỤC CHỦ NGHĨA YÊU NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA CHO THANH NIÊN Ở CÁC TỈNH MIỀN TRUNG NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY .................................................................................................30 2.1. Một số quan niệm cơ bản ..............................................................................30 2.2. Vai trò và yếu tố tác động tới giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào....45 2.3. Chủ thể, nội dung, hình thức giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào....59 Chương 3. THỰC TRẠNG GIÁO DỤC CHỦ NGHĨA YÊU NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA CHO THANH NIÊN Ở CÁC TỈNH MIỀN TRUNG NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA.........................................................................................................80 3.1. Thành tựu và hạn chế trong giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước Cộng hòa dân chủ nhân Lào hiện nay ..............................................................................................................................80 3.2. Nguyên nhân và vấn đề đặt ra với giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào hiện nay.......................................................................................................105 Chương 4. PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC CHỦ NGHĨA YÊU NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA CHO THANH NIÊN Ở CÁC TỈNH MIỀN TRUNG NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY......................................................................................124 4.1. Phương hướng cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào hiện nay.................................................................................124 4.2. Giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào hiện nay .......................................................................................133 KẾT LUẬN........................................................................................................155 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN .....................................................158 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................159 PHỤ LỤC...........................................................................................................176
5. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CHDCND : Cộng hòa Dân chủ nhân dân CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CNXH : Chủ nghĩa xã hội XHCN : Xã hội chủ nghĩa CT-XH : Chính trị - xã hội HTCT : Hệ thống chính trị KH-KT : Khoa học - kỹ thuật KT-XH : Kinh tế - xã hội NDCM : Nhân dân cách mạng PTTH : Phổ thông trung học VH-TT : Văn hoá - thông tin
6. 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa là một hệ giá trị mới được xác lập ở những quốc gia lựa chọn con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản - chính đảng chính trị của giai cấp công nhân, dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin và tinh thần yêu nước của dân tộc đã đồng lòng lựa chọn xây dựng chủ nghĩa xã hội. Ở Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào, chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa còn được vun đắp, củng cố bởi cộng đồng các dân tộc Lào đoàn kết, gắn bó, yêu nước thương nòi và lãnh tụ Cayxỏn Phômvihản, Người đã lựa chọn và dẫn dắt cách mạng, nhân dân Lào giành độc lập dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội trên mảnh đất còn nhiều khó khăn và thách thức. Hiện nay, đất nước Lào đang tiếp tục kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, đẩy mạnh công cuộc đổi mới đi vào chiều sâu, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong phát triển kinh tế - xã hội, đưa đất nước thoát khỏi tình trạng kém phát triển, và tiến lên theo mục tiêu xã hội chủ nghĩa: “Dân giàu hạnh phúc, đất nước thịnh vượng vững mạnh, xã hội đoàn kết hài hòa, dân chủ, công bằng và văn minh” [142, tr.15]. Đây là sự nghiệp vĩ đại, vẻ vang, nhưng đầy khó khăn, gian khổ, phức tạp. Để thực hiện thành công sự nghiệp này, một nhiệm vụ quan trọng hàng đầu là khơi dậy và phát huy cao độ chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa trong toàn Đảng, toàn dân, đặc biệt là trong thanh niên. Thanh niên là lớp người gánh vác vận mệnh của đất nước, là tương lai của dân tộc, có vai trò quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ và phát triển đất nước. Thanh niên là nguồn lực chủ yếu của sự nghiệp CNH, HĐH đất nước, là lực lượng kế thừa và tiếp bước các thế hệ cha anh trong tất cả các lĩnh vực, là chủ nhân tương lai của dân tộc. Thanh niên hiện nay là những người được sinh ra trong chế độ mới, trong tình hình mới, xã hội có nhiều diễn biến phức
7. 2 tạp, việc giáo dục chủ nghĩa yêu nước XHCN cho thanh niên có ý nghĩa vô cùng quan trọng nhằm tiếp tục xây dựng, củng cố những giá trị của lòng yêu nước, tự cường dân tộc cho thanh niên. Qua đó để họ kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, có đạo đức cách mạng, ý thức chấp hành pháp luật, có lối sống văn hóa, vì cộng đồng, có bản lĩnh trong hội nhập quốc tế, có sức khỏe, tri thức, hăng hái học hỏi, kỹ năng và tác phong, kỷ luật trong lao động, trở thành những công dân tốt góp phần tích cực trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào là địa bàn có vị thế chiến lược quan trọng cả về kinh tế, chính trị và quốc phòng, an ninh đối với CHDCND Lào. Đây cũng là địa bàn các thế lực thù địch, phản động luôn tìm cách hoạt động, chống phá; trong đó, thanh niên cũng chính là đối tượng chúng đặc biệt quan tâm lôi kéo, kích động nhằm thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình”, chống phá sự nghiệp cách mạng của Đảng và Nhà nước Lào nói chung và phá hoại quốc phòng, an ninh trật tự ở các tỉnh miền Trung nói riêng. Trong những năm vừa qua công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước XHCN cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào được Đảng, Nhà nước và chính quyền địa phương, các sở, ban, ngành có liên quan đặc biệt quan tâm và đạt được những thành tựu đáng ghi nhận. Nhờ vậy, đa số thanh niên có ý thức trong việc giữ gìn, kế thừa, phát huy các giá trị của chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, giáo dục chủ nghĩa yêu nước XHCN cho thanh niên có lúc, có nơi chưa được chú trọng, còn có sự lúng túng, chất lượng và hiệu quả thấp. Không ít thanh niên chưa nhận thức đúng đắn về lịch sử dân tộc, thắng lợi vĩ đại của dân tộc; về CNXH và con đường đi lên CNXH của đất nước, chưa ý thức đầy đủ trách nhiệm công dân đối với sự nghiệp CNH, HĐH đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN. Một bộ phận thanh niên có xu hướng lãng quên quá khứ, phai nhạt lý tưởng, thiếu hiểu biết
8. 3 về lịch sử truyền thống dân tộc, sống thực dụng, thờ ơ với vận mệnh của đất nước, ít quan tâm đến lợi ích chung. Trước thực trạng đó, cần phải có những luận giải khoa học từ những vấn đề lý luận và thực tiễn để tìm ra những giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào. Xuất phát từ nhữnglý do trên, nghiên cứu sinh chọn chủ đề “Giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào hiện nay” làm đề tài luận án Tiến sĩ chuyên ngành Chủ nghĩa xã hội khoa học. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 2.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở làm rõ một số vấn đề lý luận, thực trạng giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào; đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Tổng quan các công trình khoa học tiêu biểu liên quan đến đề tài luận án, từ đó xác định những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu. - Làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào hiện nay. - Phân tích thực trạng và những vấn đề đặt ra trong giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào hiện nay. - Đề xuất phương hướng cơ bản và giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào hiện nay.
9. 4 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án 3.1. Đối tượng nghiên cứu Giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào hiện nay. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Nghiên cứu những vấn đề lý luận, thực tiễn về giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào hiện nay (chủ thể, nội dung, phương pháp giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào hiện nay) - Về không gian: Luận án chỉ tập trung nghiên cứu công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên đang học tập tại các nhà trường và công tác tại các đơn vị thuộc lực lượng vũ trang ở các tỉnh: Tỉnh Bô Li Khăm Xay; Tỉnh Khăm Muồn; Tỉnh Sạ Vắn Nạ khét (Đây là 3 tỉnh mang nhiều nét đặc trưng của các tỉnh miền Trung CHDCND Lào) - Về thời gian: Luận án tập trung nghiên cứu và sử dụng số liệu từ năm 2016 (năm diễn ra Đại hội Đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ X) đến nay. 4. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu của luận án 4.1. Cơ sở lý luận, thực tiễn Cơ sở lý luận Luận án dựa ra trên cơ sở lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Cay xỏn Phômvihản và Đường lối, chủ trương của Đảng NDCM Lào về thanh niên và công tác giáo dục thanh niên. Cơ sở lý thực tiễn Thực tiễn giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào trong thời gian qua. Ngoài ra, luận án còn kế thừa các tài liệu, các công trình có liên quan của các nhà nghiên cứu của Lào và Việt Nam.
10. 5 4.2. Phương pháp nghiên cứu - Về phương pháp luận: Luận án dựa trên phương pháp luận chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin; đồng thời sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học liên ngành và chuyên ngành. Tập trung vào các phương pháp: lôgic và lịch sử; phân tích và tổng hợp, hệ thống cấu trúc, thống kê, so sánh; điều tra xã hội học, trong đó: Phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử: được sử dụng trong toàn bộ nội dung của đề tài luận án. Phương pháp lôgic và lịch sử: Sử dụng trong nhiều nội dung của luận án nhưng chủ yếu là luận giải các quan niệm, nội dung, phương thức và các yếu tố tác động đến giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào. Phương pháp phân tích và tổng hợp, hệ thống cấu trúc, thống kê, so sánh: được sử dụng xuyên suốt từ khi hình thành ý tưởng của đề tài, cho tới khi hoàn thành mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của luận án. Phương pháp điều tra xã hội học: được sử dụng nhằm thu thập những thông tin sơ cấp về thực trạng và những vấn đề đặt ra trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào hiện nay để có cơ sở khoa học đánh giá những chuyển biến về chủ nghĩa yêu nước, về công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa trong quan niệm, nhận thức, ứng xử của thanh niên và xã hội hiện nay. 5. Đóng góp mới về khoa học của Luận án - Đưa ra quan niệm, làm rõ chủ thể, nội dung và hình thức giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào hiện nay. - Xác định những vấn đề đặt ra trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào hiện nay.
11. 6 - Đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào trong thời gian tới. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án 6.1. Ý nghĩa lý luận - Luận án góp phần làm cơ sở lý luận cho công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào trong thời gian tới. - Luận án góp phần khẳng định vai trò của thanh niên và công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Góp phần nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở các tỉnh miền Trung nước CHDCND Lào hiện nay. - Kết quả nghiên cứu của luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu, giảng dạy trong giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa cho thanh niên ở nước CHDCND Lào. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, tổng quan tình hình nghiên cứu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận án gồm có 4 chương, 9 tiết.
12. 7 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 1.1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa Lương Gia Ban (1999), Chủ nghĩa yêu nước trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội [1]. Tác giả cho rằng chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa là sự thống nhất lòng yêu Tổ quốc và lòng yêu chủ nghĩa xã hội, là ý thức chiến thắng nghèo nàn lạc hậu, ý thức đấu tranh xóa bỏ áp bức bóc lột vươn tới sự công bằng xã hội, bình đẳng dân tộc trong Tổ quốc phồn thịnh... Chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa có một bản chất duy nhất, đó là bản chất giai cấp công nhân hiện đại, với sứ mệnh cao quý là thủ tiêu chủ nghĩa tư bản và từng bước xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản. Chủ nghĩa yêu nước là sự kết tinh cao nhất của bản chất và truyền thống dân tộc được thấm nhuần sâu sắc và triệt để bản chất quốc tế của giai cấp công nhân, thấu suốt các quy luật phát triển khách quan của lịch sử và xu thế của thời đại. Nguyễn Hữu Cát (2006), Chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa quốc tế vô sản trong tư tưởng Hồ Chí Minh và những vấn đề đặt ra hiện nay, Tạp chí Lịch Sử Đảng, Số (9) [7]. Bài viết đã làm rõ quá trình phát triển nhận thức để Hồ Chí Minh từ chủ nghĩa yêu nước đã đến với chủ nghĩa quốc tế vô sản và đưa ra tư tưởng của Hồ Chí Minh về chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa quốc tế vô sản. Trong giai đoạn hiện nay để tiếp tục quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế, về sự gắn bó giữa chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế trong sáng của giai cấp công nhân, theo tác giả cần thực hiện tốt những vấn đề cơ bản sau: Thứ nhất, đặt cách mạng Việt Nam trong bối cảnh
13. 8 chung của cách mạng thế giới, kết hợp lợi ích dân tộc với lợi ích chung của nhân dân các nước. Thứ hai, chăm lo giáo dục chủ nghĩa yêu nước chân chính, kết hợp với chủ nghĩa quốc tế của giai cáp công nhân. Thứ ba, đoàn kết, hợp tác quốc tế trên cơ sở nêu cao ý chí tự lực, tự cường. Thongbay Lovanxay (2006), Nâng cao chất lượng giáo dục cán bộ, đảng viên ở lực lượng An ninh tỉnh Bô ly khăm xay, Luận án Tiến sĩ Xây dựng Đảng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh [95]. Tác giả đã luận giải những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng NDCM Lào, tư tưởng Cayxỏn Phômvihản về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác giáo dục chính trị; thực trạng của công tác giáo dục chính trị, nêu lên những ưu điểm, hạn chế, yếu kém, chỉ ra nguyên nhân và rút ra bài học kinh nghiệm. Trên cơ sở đó tác giả đưa ra các giải pháp để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của thực trạng. Nguyễn Sỹ Quyết Tâm (2007), Về tinh thần yêu nước xã hội chủ nghĩa Việt Nam”, Tạp chí Khoa học chính trị, Số (5) [82] Tác giả đưa ra định nghĩa về tinh thần yêu nước xã hội chủ nghĩa biểu hiện ở những khía cạnh cơ bản: Một là, sự thống nhất giữa yêu nước, yêu nhân dân với yêu chủ nghĩa xã hội tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam, kiên định con đường xã hội chủ nghĩa trên nền tảng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Hai là, sự thống nhất giữa suy nghĩ và hành động, tình cảm và lý trí để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội, bảo vệ độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của đất nước, bảo vệ Đảng, bảo vệ nhân dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa. Ba là, ý thức tự giác, tự tin, giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Bốn là, sự thống nhất giữa nhận thức và hạnh động theo chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế của giai cấp công nhân. Tác giả cũng cho rằng tinh thần yêu nước Việt Nam hình thành và phát triển cùng với lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam, tinh thần yêu nước
14. 9 đã trở thành động lực tinh thần vô cùng mạnh mẽ thôi thúc con người Việt Nam vượt qua mọi khó khăn gian khổ, giành được những thắng lợi. Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Lào (2009), Một số lý luận và thực tiễn về công tác dân vận - phát triển nông thôn toàn diện, gắn với xây dựng làng vững mạnh về mặt quốc phòng, Nxb Quân đội nhân dân Lào, Viêng chăn [184]. Cuốn sách đã chỉ ra vấn đề quan trọng hàng đầu cần phải giải quyết trong lãnh đạo chiến tranh nhân dân là tập trung vào vận động, tuyên truyền, giáo dục quần chúng nhân dân về trách nhiệm và nghĩa vụ của công dân với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Lào xã hội chủ nghĩa, giáo dục tinh thần yêu nước, yêu quê hương, yêu chủ nghĩa xã hội, lý tưởng cách mạng, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc; xây dựng lực lượng vũ trang, xây dựng nơi căn cứ địa; làm công tác vận động cách mạng phải căn cứ vào dân, lấy dân làm cơ sở, dám đi, dám nói, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm với dân, để xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân. Dương Văn Duyên (2010), Phát huy chủ nghĩa yêu nước trong xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam hiện nay, Tạp chí Triết học, Số (8) [10]. Trong bài viết này, tác giả đã nêu một cách khái quát lịch sử và chủ nghĩa yêu nước truyền thống trong lịch sử đấu tranh giải phóng đất nước, bảo vệ nền độc lập và chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của dân tộc Việt Nam. Theo tác giả, chủ nghĩa yêu nước Việt Nam cũng là một trong những động lực thúc đẩy và tạo nên những thành tựu to lớn của công cuộc đổi mới đất nước. Do vậy, để xây dựng một nước Việt Nam “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”, cần tiếp tục phát huy mạnh mẽ hơn nữa chủ nghĩa yêu nước Việt Nam trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Lại Quốc Khánh (2011), Nhận diện và định vị chủ nghĩa yêu nước trong chiến lược xây dựng và phát huy nguồn lực trí tuệ Việt Nam, Tạp chí Triết học, Số (5) [18]. Trong bài viết này, tác giả đã góp phần làm rõ thêm nội dung khái niệm chủ nghĩa yêu nước, trên cơ sở đó nhận diện những nội dung, khía
15. 10 cạnh cơ bản, cốt lõi của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam. Đồng thời, tác giả đã phân tích vai trò của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam trong chiến lược phát triển trí tuệ nhằm chấn hưng đất nước. Những luận điểm sâu sắc của Hồ Chí Minh cho rằng “đã là con lạc cháu hồng thì ai cũng có ít hay nhiều lòng ái quốc” và “độc lập của Tổ quốc, tự do và hạnh phức của đồng bào” mang ý nghĩa phương pháp luận cho việc xây dựng và thực thi chiến lược phát triển trí tuệ ở Việt Nam hiện nay. Nguyễn Đình Bắc (2011), Phát huy chủ nghĩa yêu nước truyền thống trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam hiện nay, Tạp chí Triết học, Số (3) [3]. Tác giả đã làm rõ khái niệm chủ nghĩa yêu nước truyền thống Việt Nam và những biểu hiện cụ thể của nó qua các thời kỳ lịch sử. Trên cơ sở đó, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm khơi dậy, bồi đắp và phát huy sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước truyền thống trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam hiện nay. Nguyễn Đình Bắc (2012), Sự thống nhất giữa chủ nghĩa yêu nước chân chính và chủ nghĩa quốc tế vô sản trong tư tưởng Hồ Chí Minh, Tạp chí Triết học, Số (5) [4]. Trong bài viết tác giả tập trung phân tích: Một là, nền tảng của sự thống nhất giữa chủ nghĩa yêu nước chân chính và chủ nghĩa quốc tế vô sản trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Hai là, đặc trưng của sự thống nhất giữa chủ nghĩa yêu nước chân chính và chủ nghĩa quốc tế vô sản trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Ba là, giá trị lịch sử và hiện thực của sự thống nhất giữa chủ nghĩa yêu nước chân chính và chủ nghĩa quốc tế vô sản trong tư tưởng Hồ Chí Minh đối với cách mạng Việt Nam. Lê Văn Tích (2013), Phát huy chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh trong hội nhập và phát triền bền vững, Tạp chí Lý luận Chính trị, Số (2) [102]. Trước sự thay đổi của tình hình thế giới và Việt Nam, tác giả bài viết đã đặt ra nhiều vấn đề cấp bách cần phải giải quyết: Một là, cần đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị, giáo dục lòng yêu nước cho các tầng lớp nhân dân, đặc biệt
16. 11 là thanh, thiếu niên. Hai là, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân về nội dung chủ nghĩa yêu nước Việt Nam hiện nay, khẳng định sự gắn kết độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội. Ba là, xu thế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế đang tác động mạnh mẽ đến toàn thế giới, tạo ra những thách thức và cơ hội phát triển cho tất cả các quốc gia, dân tộc. Bốn là, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc mà nòng cốt là liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tấng lớp tri thức dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam; phát huy cao độ chủ nghĩa yêu nước Việt Nam. Trần Đình Huỳnh và Lê Quang Đồng (2014), Phát triển tinh thần yêu nước trong tình hình mới, Tạp chí Xây Dựng Đảng, Số (8) [17]. Phát triển tinh thần yêu nước của toàn dân tộc là nhiệm vụ có tính sống còn của Tổ quốc Việt Nam, của các nhà lãnh đạo quốc gia và mỗi người Việt Nam. Đó cũng chính là điều kiện bảo đảm cho độc lập, tự chủ, hạnh phúc của dân tộc. Đó là vấn đề thường xuyên, lâu dài lại vừa cấp bách, nóng hổi tính thời sự. Để phát triển tinh thần yêu nước, tác giả bài viết đã nêu một số điểm chủ yếu: Một là, tiếp tục đánh thức và nuôi dưỡng lòng yêu nước, tự tôn, tự trọng và tự hào dân tộc, khát vọng và quyết tâm hành động để giữ vững toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ, lãnh hải, thềm lục địa, vùng trời, vùng biển thiêng liêng của Tổ quốc. Hai là, đấu tranh giành lại chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ nói chung và hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa nói riêng là công việc khó khăn, lâu dài nhưng nhất quyết chúng ta không được nản chí. Ba là, việc giáo dục ý thức và hành vi yêu nước hiện nay cần phải làm cho toàn Đảng và mỗi người dân Việt Nam ở trong nước và ngoài nước cùng thấm nhuần sâu sắc lời căn dặn của Bác Hồ: “dân giàu nước mạnh”. Chỉ có giàu mạnh thì chúng ta mới có thể giữ vững chủ quyền quốc gia. Hội đồng Khoa học Xã hội Quốc gia Lào (MS 13-2019, Đề tài độc lập cấp Nhà nước), Xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân ngày càng chặt chẽ, vững mạnh và hiện đại, do GS. TS Kikeo Khaykhamphithun làm chủ nhiệm
17. 12 đề tài [158]. Đề tài đã đưa ra cơ sở lý luận, bổ sung làm rõ lý luận và thực tiễn trong quá trình xây dựng lực lượng vũ trang Lào, đưa ra quan niệm tinh thần yêu nước, ý thức bảo vệ Tổ quốc của con người Lào ngày nay là sự giác ngộ về nghĩa vụ, trách nhiệm công dân đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc Lào phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa, được biểu hiện bằng hành vi thực tế sẵn sàng chống lại các hình thức lũng đoạn, khuất phục, lấn chiến và xâm lược của các thế lực thù địch đối với nền độc lập dân tộc và công cuộc phát triển đất nước; trong đề tài có một phần nêu lên cấu trúc của ý thức bảo vệ Tổ quốc bao gồm những thành tố: Tri thức, đó là sự hiểu biết về đất nước và con người Lào, về mục tiêu yêu cầu bảo vệ Tổ quốc ngày nay, về kẻ thù và những kiến thức quốc phòng cần thiết. Thái độ, cảm xúc, tình cảm, đó là lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, niềm tin sâu sắc vào sự nghiệp đổi mới của Đảng NDCM Lào, vào con đường phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, thiết tha với lý tưởng sống vì độc lập dân tộc, dân giàu, nước mạnh, xã hội đoàn kết hài hòa, công bằng, dân chủ, văn minh. Ý chí, được biểu hiện ở tính độc lập tự chủ, tự lực tự cường, dám xả thân vì mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc, tích cực học tập, lĩnh hội kiến thức và kỹ năng quốc phòng, đấu tranh chống các tệ nạn xã hội. Tâm thế sẵn sàng thực hiện nghĩa vụ công dân để bảo vệ Đảng NDCM Lào và Nhà nước Lào xã hội chủ nghĩa và nhân dân, sẵn sàng chống “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ. Bộ Quốc phòng (2019), Lịch sử Quân đội nhân dân Lào (1949-2019), Nxb Quân đội nhân dân Lào, Viêng Chăn [137]. Nhóm tác giả đã phân tích các thành tựu đã đạt được, một số lĩnh vực đã được làm sáng tỏ hơn về mặt lý luận, tư tưởng và tổ chức của Đảng, Quân đội nhân dân Lào hiện nay, đồng thời chỉ ra phương hướng, các giải pháp nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về công tác xây dựng Đảng, Quân đội, đẩy mạnh công tác lý luận, tư tưởng của Đảng trong tình hình mới; đồng thời nhấn mạnh công tác lý luận, tư tưởng
18. 13 chính trị của Đảng NDCM Lào phải tiếp tục đổi mới tư duy, nâng cao nhận thức... góp phần tiếp tục bảo vệ và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Cayxỏn Phômvihản, bảo vệ và kiên định mục tiêu của chủ nghĩa xã hội và đưa sự nghiệp đổi mới tới thắng lợi vì dân giàu, nước mạnh, xã hội đoàn kết hài hòa, công bằng, dân chủ, văn minh. Ngoài ra, còn có các bài báo của các nhà khoa học, lãnh đạo, quản lý đã đăng trên tạp chí đi sâu nghiên cứu có liên quan đến đề tài dưới góc độ khác nhau như: Thimsao Duangchampa (2018), Một số giải pháp thiết thực, hiệu quả trong tổ chức quán triệt chủ trương, đường lối của Đảng cho đội ngũ cán bộ đảng viên hiện nay, Tạp chí Quốc phòng toàn dân, Số 61 [182]. Boco (2020), Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng trong điều kiện hiện nay, Tạp chí xây dựng Đảng, Số 220 [123]. Chansamon Channhalat (2016), Xây dựng lực lượng vũ trang vững mạnh toàn diện, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Lào, Tạp chí Quốc phòng toàn dân, Số 51 [140]. Các công trình khoa học có nêu trên có ý nghĩa quan trọng làm chỗ dựa về lý luận và thực tiễn, cùng với đó tác giả luận án có thể vận dụng những cơ sở lý luận, thực trạng, những quan điểm, phương hướng và giải pháp của các công trình trên vào trong quá trình thực hiện luận án của mình. Phongsamay Houannachampa (2021), Công tác dân vận của các sư đoàn thuộc Quân đội nhân dân Lào giai đoạn hiện nay, Luận án Tiến sĩ xây dựng Đảng và Chính quyền Nhà nước, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh [59]. Tác giả luận án đưa ra những khái niệm, vai trò và tầm quan trọng, nội dung và phương thức tiến hành công tác dân vận để tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục, vận động nhân dân thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, góp phần giữ vững và tăng cường sự gán bó mẫu thịt giữa Đảng, Quân đội và nhân dân và tảng cường khối đại đoàn kết toàn dân, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, sẵn sàng bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc
19. 14 Lào xã hội chủ nghĩa. Tác giả đánh giá thực trạng, ưu điểm, kết quả đạt được và những khuyết điểm, hạn chế trong thực hiện nội dung và phương thức công tác dân vận; chỉ ra nguyên nhân và một số kinh nghiệm, phương hướng và giải pháp trong tiến hành công tác dân vận ở nước CHDCND Lào. 1.1.2. Các công trình nghiên cứu liên quan đến giáo dục chủ nghĩa yêu nước và giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa Munkeo Olabun (2003), “Nhiệm vụ cơ bản và biện pháp chung của công tác chính trị, tư tưởng trong tình hình mới” [162]. Tác giả đã phân tích một số nội dung về sự tác động của bối cảnh và tình hình trong nước cũng như thế giới đòi hỏi Đảng NDCM Lào cần có sự tỉnh táo trong việc lãnh đạo công tác chính trị - tư tưởng; làm rõ vị trí, vai trò, ý nghĩa, thực trạng và những vấn đề đặt ra đối với công tác nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Trên cơ sở đó, tác giả đã đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác chính trị - tư tưởngtrong thời gian tới. Chansamon Channhalat (2003), “Giáo dục chính trị, tư tưởng cho lực lượng vũ trang Quân đội nhân dân Lào đảm bảo trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân” [139]. Qua việc phân tích vai trò quan trọngcủa lực lượng vũ trang trong việc bảo vệ chế độ, bảo vệ chủ quyền của quốc gia, vì vậy, mỗi một cán bộ, đảng viên trong lực lượng vũ trang của nước CHDCND Lào cần phải hiểu rõ tầm quan trọng của công tác chính trị - tư tưởng gắn với sự trưởng thành và phát triển của quân đội; tác giả đã chỉ rõ, trong thời gian qua Đảng ủy lãnh đạo các cấp của quân đội đã tập trung thường xuyên giáo dục tuyên truyền chính trị - tư tưởng cho cán bộ - chiến sĩ bằng nhiều hình thức, nhiều phương pháp qua đó giúp các cán bộ - chiến sĩ nhận thức và hiểu được đường lối chính sách của Đảng. Tác giả cũng khẳng định, trong thời gian tới vấn đề giáo dục chính trị - tư tưởng cho quân đội cần phải chú trọng quan tâm tới một số vấn đề như: ý thức quốc gia, độc lập, sự chủ động của cán bộ - chiến sĩ, đảm bảo sự vững chắc, trong sạch, luôn đảm bảo sự gần gũi với nhân dân.
20. 15 Ban Chỉ đạo nghiên cứu Lý luận và thực tiễn trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào (2005), Lịch sử Đảng Nhân dân cách mạng Lào [118]. Cuốn sách đã phân tích và làm rõ các quá trình hình thành và phát triển của Đảng NDCM Lào đặc biệt là trong công cuộc xây dựng đất nước từ năm 1976 đến nay. Trong đó, cuốn sách đã phân tích những thành tựu cũng như những bài học kinh nghiệm thu được trong quá trình xây dựng và kiên định theo định hướng lý luận chính trị của chủ nghĩa Mác - Lênin; đồng thời làm rõ những vấn đề trong công tác xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo để đáp ứng những đòi hỏi trong giai đoạn mới mà công tác giáo dục lý luận chính trị có vai trò hàng đầu. Bộ Quốc phòng (2009), Lịch sử Quân đội nhân dân Lào (1945-2009), Nxb Quân đội nhân dân Lào, Viêng Chăn [136]. Tác giả cuốn sách nhấn mạnh, một trong những phương pháp giáo dục chủ nghĩa cộng sản quan trọng là sử dụng và phát huy hiệu quả vai trò của giáo dục đối với ý thức con người, nhằm cổ động, vận động, tuyên truyền, giáo dục cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân tinh thần yêu nước, yêu chế độ xã hội chủ nghĩa, lý tưởng chủ nghĩa xã hội, lòng biết ơn sâu sắc, học tập và làm theo tấm gương đạo đức cách mạng của các thế hệ lãnh tụ. Theo tác giả, giáo dục và bồi dưỡng những phẩm chất cao quý là một yếu tố hết sức quan trọng trong sự nghiệp giáo dục chủ nghĩa cộng sản. Để xây dựng phong trào đền ơn đáp nghĩa đến các cán bộ chiến sĩ ghi công những công lao to lớn hy sinh, người khuyết tật, người có công trong sự nghiệp đấu tranh cứu nước và dựng nước. Nội dung cuốn rất phong phú về mặt lý luận, ôn lại những truyền thống yêu nước, sự hy sinh vì Tổ quốc của nhân dân Lào, sự đoàn kết liên minh chiến đấu của Quân đội và nhân dân. Cuốn sách cung cấp một số dữ liệu, thông tin giúp tác giả nghiên cứu được nội dung tuyên truyền, giáo dục hiểu biết đến tinh thần yêu nước, truyền thống đấu tranh dũng cảm của Quân đội và nhân dân Lào để phát huy truyền thống yêu nước nồng nàn, yêu chế độ xã hội chủ nghĩa.