Đề tài Một số vấn đề tranh chấp trong phương thức thuê tàu chuyến

Nội dung text: Đề tài Một số vấn đề tranh chấp trong phương thức thuê tàu chuyến

1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ ĐỀ TÀI: “MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRANH CHẤP TRONG PHƯƠNG THỨC THUÊ TÀU CHUYẾN” Nhóm 1. Tô Thị Hương 2. Nguyễn Thị Hà Linh 3. Nguyễn Minh Hoàng Linh 4. Hoàng Hải Ly 5. Nguyễn Hùng Mạnh 6. Vũ Nguyệt Minh 7. Phạm Thanh Ngọc 8. Cao Hồng Nhung GV hướng dẫn :Ts. Trịnh Thu Hương Lớp :VTGN303.1 Hà Nội, tháng 04 năm 2011 1
2. TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ ĐỀ TÀI: “MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRANH CHẤP TRONG PHƯƠNG THỨC THUÊ TÀU CHUYẾN” Nhóm 1. Tô Thị Hương 2. Nguyễn Thị Hà Linh 3. Nguyễn Minh Hoàng Linh 4. Hoàng Hải Ly 5. Nguyễn Hùng Mạnh 6. Vũ Nguyệt Minh 7. Phạm Thanh Ngọc 8. Cao Hồng Nhung GV hướng dẫn :Ts. Trịnh Thu Hương Lớp :VTGN303.1 Hà Nội, tháng 04 năm 2011 1
3. MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1 CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ TÀU CHUYẾN VÀ HỢP ĐỒNG THUÊ TÀU CHUYẾN 3 1.1 Tàu chuyến và phương thức thuê tàu chuyến: 3 1.2 Hợp đồng thuê tàu chuyến: 3 CHƯƠNG II: MỘT SỐ TRANH CHẤP THƯỜNG GẶP TRONG HỢP ĐỒNG THUÊ TÀU CHUYẾN 5 2.1 Khái quát về tranh chấp: 5 2.2 Tranh chấp về khả năng đi biển của tàu: 6 2.3 Tranh chấp về Hàng hóa chuyên chở 9 2.3.1 Tranh chấp về tên hàng (loại hàng hóa) 9 2.3.2 Tranh chấp về tổn thất đối với hàng hóa chuyên chở 10 2.4 Tranh chấp về cước phí và thanh toán cước phí 15 2.4.1 Tranh chấp về cước phí 16 2.4.2 Tranh chấp về thanh toán cước phí 17 2.5 Tranh chấp về cách tính thời gian xếp dỡ va thường phạt xếp dỡ 19 2.5.1. Tranh chấp về mốc tính thời gian xếp dỡ 19 2.5.2. Tranh chấp về cách tính thời gian xếp dỡ 22 2.5.3. Tranh chấp về thời gian tàu chờ đợi 24 2.5.4. Tranh chấp về thưởng phạt xếp dỡ 26 2.6 Tranh chấp liên quan đến thỏa thuận trọng tài và luật quy định 31 2.6.1 Vấn đề liên quan đến giá trị pháp lý của điều khoản trọng tài 31 2.6.2 Vấn đề về quy định điều khoản trọng tài 32 2.6.3 Vai trò của Toà án đối với các hoạt động của các TTTT thương mại 34 CHƯƠNG III: MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỀ XUẤT 36 3.1 Biện pháp nhằm hạn chế các tranh chấp 36 3.2 Biện pháp nhằm giải quyết các tranh chấp 36 KẾT LUẬN 37 TÀI LIỆU THAM KHẢO 38 PHỤ LỤC ĐÍNH KÈM
4. MỞ ĐẦU Đã từ lâu, ngành giao thông vận tải là một trong những ngành kinh tế kỹ thuật quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, được ví như hệ thống tuần hoàn của cả hệ thống kinh tế - xã hội của quốc gia. Ngày nay, khi xu hướng toàn cầu hóa đang diễn ra mạnh mẽ và nhanh chóng trên phạm vi toàn thế giới, ngoại thương đạt được những bước phát triển vượt bậc thì vai trò của vận tải quốc tế càng được nâng cao và chú trọng. Vận tải quốc tế không chỉ đảm bảo khối lượng hàng hóa chuyên chở giữa các quốc gia mà còn góp phần làm thay đổi cơ cấu hàng hóa và thị trường trong thương mại quốc tế, thúc đẩy hoạt động buôn bán quốc tế ngày càng mở rộng và phát triển. Trong nhiều năm trở lại đây, tất cả các phương thức hiện đại đều được sử dụng trong phục vụ chuyên chở hàng hóa của vận tải quốc tế, mỗi phương thức có một vị trí, vai trò khác nhau, trong đó vận tải đường biển có tầm quan trọng chủ đạo. Trong hình thức vận tải biển, tàu chuyến là phương tiện được sử dụng khá phổ biến. Thuê tàu chuyến, vì thế, cũng là một vấn đề được các bên mua và bán rất quan tâm. Hợp đồng thuê tàu chuyến bao gồm rất nhiều điều khoản liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau, mang tính pháp lý khá phức tạp, nhất là trong quá trình ký kết và thực hiện hợp đồng. Do vậy, tranh chấp thường phát sinh trong quá trình này, đòi hỏi các bên trong hợp đồng cùng tham gia giải quyết. Để trả lời cho câu hỏi làm thế nào hạn chế và giải quyết vấn đề này, nhóm 3 quyết định chọn đề tài “ Một số vấn đề tranh chấp trong phương thức thuê tàu chuyến” cho bài tiểu luận của nhóm. Bài tiểu luận tập trung vào 5 nội dung tranh chấp chính: tàu chở hàng, hàng hóa, trách nhiệm xếp dỡ, thanh toán và nguồn luật điều chỉnh. Đây là những nội dung có vai trò hết sức quan trọng trong hợp đồng thuê tàu chuyến đồng thời cũng là những nội dung thường xảy ra tranh chấp. Cùng với những thông tin khái quát về phương thức thuê tàu chuyến và những tranh chấp thường phát sinh là những phân tích một số án lệ tương ứng với từng nội dung và các đề xuất biện pháp hạn chế, giải quyết. 1
5. Bải tiểu luận có kết cấu gồm 3 chương: - Chương I: Tổng quan về tàu chuyến và hợp đồng tàu chuyến - Chương II: Một số nội dung tranh chấp trong phương thức thuê tàu chuyến - Chương III: Một số giải pháp đề xuất nhằm hạn chế và giải quyết tranh chấp. Chúng em xin chân thành cảm ơn Ts Trịnh Thu Hương, đã hướng dẫn chúng em hoàn thành tiểu luận này. Do hạn chế về kinh nghiệm thực tế, nguồn tài liệu và thời gian nên tiểu luận này còn rất nhiều thiết sót. Chúng em rất mong nhận được sự góp ý của cô và các bạn để tiểu luận được tốt hơn. Chúng em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 14 tháng 04 năm 2011 2
6. CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ TÀU CHUYẾN VÀ HỢP ĐỒNG THUÊ TÀU CHUYẾN 1.1Tàu chuyến và phương thức thuê tàu chuyến: Khái niệm: Tàu chuyến là tàu chuyên chở hàng hóa giữa hai hoặc nhiều cảng theo yêu cầu của chủ hàng trên cơ sở một hợp đồng thuê tàu. Thuê tàu chuyến là việc chủ hàng liên hệ với chủ tàu hoặc đại diện của chủ tàu yêu cầu thuê tàu để chuyên chở hàng hóa từ một hoặc nhiều cảng xếp đến một hoặc nhiều cảng dỡ theo yêu cầu của chủ hàng. Đặc điểm của phương thức thuê tàu chuyến: - Tàu chạy theo yêu cầu của chủ hàng - Hợp đồng thuê tàu chuyến (VCP; CP) là văn bản điều chỉnh quan hệ giữa các bên - Tự do thoả thuận cước phí, các điều khoản - Cước phí thấp hơn trong thuê tàu chợ, có thể không bao gồm I, O, S(t) - Thời gian chuyên chở nhanh hơn - Chủ tàu có thể đóng vai là người chuyên chở hoặc không. - Thường được dùng khi chuyên chở hàng hóa khối lượng lớn: dầu mỏ, than, quặng, ngũ cốc, phân bón, xi-măng, sắt, thép 1.2Hợp đồng thuê tàu chuyến: 1.2.1 Khái niệm: Hợp đồng thuê tàu chuyến (CP) là văn bản hợp đồng chuyên chở hàng hoá bằng đường biển, trong đó người chuyên chở cam kết sẽ chuyên chở hàng hoá từ một cảng này đến một khác giao cho người nhận còn người thuê tầu cam kết sẽ thanh toán cuớc phí theo đúng như thoả thuận của hợp đồng. 3
7. Người chuyên chở (carrier) trong hợp đồng thuê tầu chuyến có thể là chủ tầu (ship-owner) nhưng cũng có thể không phải là chủ tầu mà chỉ là người thuê tầu của người khác để kinh doanh lấy cước. Còn người thuê tầu để chuyên chở hàng hoá có thể là người xuất khẩu và cũng có thể là người nhập khẩu theo điều kiện và cơ sở giao hàng được áp dụng trong hợp đồng mua bán ngoại thương. Trên thực tế, trong thuê tầu nói chung và thuê tầu chuyến nói riêng, người ta hay thông qua đại lý hoặc người môi giới để tiến hành việc thuê tầu. Đó thường là những người có chuyên môn, am hiểu về thị trường thuê tầu, luật hàng hải, tập tục của các cảng 1.2.2 Nội dung chủ yếu của hợp đồng thuê tàu chuyến: - Các bên của hợp đồng - Quy định về hàng hóa - Quy định về con tàu và thời gian tàu đến cảng xếp hàng. - Quy định về cảng xếp hàng, cảng dỡ hàng - Quy định về chi phí xếp, dỡ. - Quy định về cước phí và thanh toán cước phí. - Quy định về thời gian làm hàng, thưởng phạt xếp/dỡ - Quy định về luật lệ và trọng tài. 1.2.3 Hợp đồng thuê tàu mẫu: Nội dung và các điều khoản qui định của hợp đồng thuê tàu chuyến là khá phức tạp, chính vì vậy để đi đến việc ký kết hợp đồng chủ tàu cũng như người thuê tàu phải tổn phí nhiều thời gian để giao dịch đàm phán. Ðể đơn giản hoá các thủ tục hành chính, giảm bớt thời gian giao dịch đàm phán, đồng thời hạn chế các tranh chấp xảy ra trong quá trình thực hiện, các tổ chức hàng hải quốc tế và quốc gia, các luật sư đã quan tâm đặc biệt đến việc tiêu chuẩn hoá hợp đồng thuê tàu, phát hành những hợp đồng thuê tàu chuyến mẫu để sử dụng trong thuê tàu. Mẫu được sử dụng phổ biến nhất là mẫu “GENCON” do BIMCO đề nghị áp dụng, đã được sửa đổi, bổ sung vào các năm 1922, 1976, 1994. 4
8. CHƯƠNG II: MỘT SỐ TRANH CHẤP THƯỜNG GẶP TRONG HỢP ĐỒNG THUÊ TÀU CHUYẾN 2.1 Khái quát về tranh chấp: Hợp đồng thuê tàu chuyến là một dạng của hợp đồng vận chuyển có nội dung khá phức tạp, bao gồm nhiều điều khoản khác nhau có liên quan tới nhiều yếu tố khác nhau. Chính vì sự phức tạp của nội dung hợp đồng được quy định trong các điều khoản cho nên trong quá trình thực hiện không thể tránh khỏi những tranh chấp xảy ra, điều này thể hiện qua kết quả thống kê tại SIAC sau đây: Hình 2 Số vụ tranh chấp tại SIAC Hình 1 Nội dung các vụ tranh chấp SIAC Các tranh chấp thường xảy ra trong quá trình thực hiện hợp đồng thuê tàu chuyến rất đa dạng, bài viết này sẽ tập trung nghiên cứu một số nội dung sau đây: - Tranh chấp về khả năng đi biển của tàu - Tranh chấp về hàng hóa chuyên chở - Tranh chấp về thời gian và thưởng phạt xếp dỡ hàng hóa. - Tranh chấp về mức cước phí và thanh toán cước phí - Tranh chấp về điều khoản trọng tài và luật quy định 5
9. 2.2 Tranh chấp về khả năng đi biển của tàu: Trong hợp đồng thuê tàu chuyến, điều khoản về tàu là một trong những điều khoản quan trọng đầu tiên. Con tàu phải đảm bảo thích hợp cho việc chuyên chở hết khối lượng hàng và đảm bảo an toàn cho hàng hoá. Thực tế thương mại hàng hải đã phát sinh nhiều vụ tranh chấp từ hợp đồng thuê tàu chuyến về điều khoản này. Các tranh chấp tập trung chủ yếu vào khả năng đi biển của tàu (seaworthiness). Về mặt pháp lý, người ta coi khả năng đi biển là một điều kiện của hợp đồng, đây là điều đã được quy định như một trong ba trách nhiệm bắt buộc đối với người chuyên chở theo công ước Brusselles 1924. Do vậy, khi xảy ra tổn thất về hàng hóa trong quá trình chuyên chở, đây là điều khoản thường được các chủ hàng sử dụng. Người đi kiện phải chứng minh hai vấn đề: - Tàu không đủ khả năng đi biển; - Không đủ khả năng đi biển là nguyên nhân gây ra tổn thất. Nếu không chứng minh được như vậy thì bên nguyên đơn sẽ không buộc được chủ tàu chịu trách nhiệm. Thực tế cho thấy, khi chủ hàng nẵm rõ được các thông tin về tàu sử dụng, việc khởi kiện thường mang lại thuận lợi. Xem xét cụ thể qua án lệ năm 1995 giữa Công ty SX-KD Sài gòn Dak Lak (SADACO) và công ty bảo hiểm Bảo Minh. Nhờ nằm rõ thông tin về đối tác cho thuê tàu ROMASKA, SADACO đã thành công trong việc yêu cầu Bảo Minh bồi thường toàn bộ thiệt hại đối với lô hàng tổn thất (22,5 tỷ VND). Một lưu ý khác là chủ tàu phải đảm bảo khả năng đi biển của con tàu không chỉ ở thời điểm bắt đầu của hành trình mà còn ở điểm bắt đầu của tất cả các chặng. Đây là điều khá phổ biến trong thực tiễn, do tính chất của công việc mà chủ tàu và người thuê tàu có thể chia hành trình làm nhiều chặng, tức là có thể ghé vào 6
10. các cảng trên đường đi để xếp; dỡ hàng, lấy thêm nhiên liệu, thiết bị cho tàu và các nhu yếu phẩm cho các thủy thủ trên tàu. Ở mỗi chặng, người chuyên chở đều phải đảm bảo khả năng đi biển của tàu, trong đó có việc quan trọng là cung cấp nhiên liệu đầy đủ cho tàu. Án lệ về tàu Vortigen đã thể hiện khá rõ yêu cầu này. Chủ tàu đã không tính toán và dự trữ nhiên liệu để đáp ứng cho nhu cầu của chặng tiếp theo và đã không bổ sung khi hết. Rõ ràng chủ tàu đã không cần mẫn hợp lý đảm bảo khả năng đi biển cho con tàu vào lúc bắt đầu chặng hành trình tiếp theo, và phải chịu bồi thường. Một nội dung liên quan khác mang yêu tố phức tạp hơn, đó là tranh chấp vể tổn hại gây ra do ẩn tỳ hay nội tỳ của tàu. Bài viết sẽ nghiên cứu cụ thể qua án lệ sau - Công ty thuê chở hàng Australia và Công ty vận tải đường biển Trung Quốc (1982) Tóm tắt vụ việc: Nguyên đơn, chủ hàng đồng thời là người nhận hàng, ký với Bị đơn, chủ sở hữu tàu, hợp đồng vận chuyển 5.100 MT cát ziricon từ Bunbary, Australia đến Burnside, Louisiana. Vận đơn phát hành ngày 9 tháng 2 năm 1982 xác nhận hàng hoá đã được chuyển vào hầm số 1 tầng trên (Hầm 1A), hầm trên số 2 (Hầm 2A) và hầm số 4. Khi tàu đến Burnside ngày 31 tháng 3 năm 1982, hàng hóa trong Hầm 1A đã bị hư hại. Một công ty giám định kết luận rằng nước đã vào hầm này từ nắp hầm tàu và từ khoang dằn tàu trên. Báo cáo giám định cho thấy lượng cát ziricon trong hầm này đã bị ướt nghiêm trọng . Khoang dằn tàu tiếp giáp với Hầm 1A chứa một lượng nước ngọt lấy từ sông Mississipi trước khi tàu đến Burnside. Đại diện của Nguyên đơn cho biết đã thấy nước tràn vào từ một khe nứt trên vách ngăn phía trước và tiếp giáp với khoang dằn bên sườn tàu Số 1. 7